J a a r v e r s l a g

Transcriptie

1 J a a r v e r s l a g S t i c h t i n g B e d r i j f s t a k p e n s i o e n f o n d s v o o r d e K u n s t s t o f - e n R u b b e r i n d u s t r i e

2 Inhoudsopgave Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Bestuursverslag 5 1 Woord van de voorzitter 6 2 Algemene informatie Juridische structuur Statutaire doelstelling Personalia 9 3 Beleid en financiële positie in Beleid Beleggingsbeleid Premiebeleid Toeslagbeleid Risicobeheer Garantiecontract Financiële positie 19 4 Beleggingen Algemeen Resultaten beleggingsportefeuille Maatschappelijk verantwoord beleggen Beleggingsvooruitzichten 24 5 Pensioencommunicatie en -administratie Inleiding Pensioencommunicatie Communicatie met deelnemers en pensioengerechtigden Communicatie met werkgevers Website Overige (reguliere) communicatie Pensioencommunicatie 2013 en daarna Pensioenadministratie Deelnemersadministratie Werkgeversadministratie Pensioenregeling Nieuwe wetgeving 31 6 Actuariële analyse 34 7 Besturing en naleving wet- en regelgeving Algemeen Bestuursaangelegenheden Goed Pensioenfondsbestuur Visitatiecommissie Verslag van het verantwoordingsorgaan Reactie bestuur op oordeel verantwoordingsorgaan Vergoedingsregeling Informatie vanuit toezicht van DNB en AFM Deskundigheids- en integriteit Gedragscodes Klachten- en geschillenprocedure Organisatie en uitvoering 42 2

3 7.10 Uitvoeringskosten Statutenwijzigingen 43 8 Verwachte gang van zaken 44 Jaarrekening 45 9 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting op de jaarrekening Algemeen Grondslagen Toelichting op de balans per 31 december Niet in de balans opgenomen regelingen Verbonden partijen Toelichting op de staat van baten en lasten over Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 70 Bijlagen 72 Bijlage 1 Deelnemersbestand 73 Bijlage 2 Begrippenlijst 74 3

4 Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen Bedragen x Aantal aangesloten werkgevers Aantal verzekerden Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen (arbeidsongeschikten en gepensioneerden) Totaal aantal verzekerden Pensioenen Kostendekkende premie o.b.v. herverzekeringscontract Zuivere kostendekkende premie o.b.v. marktwaarde n.v.t. n.v.t Gedempte premie n.v.t. n.v.t Feitelijke premie Koopsom 15-jaarsfinanciering Uitvoeringskosten Uitkeringen Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen (Minimaal) vereist eigen vermogen Voorziening voor pensioenverplichtingen Overige technische voorzieningen FTK-grondslag dekkingsgraad in % 105,5% 106,6% 109,9% 110,1% 114,2% Dekkingsgraad beleggingsdepot* 94,70 87,06% 82,73% 90,52% 93,07% Toeslagverlening Toegekend** 1,8% 1,8% 1,0% 1,8% 0,0% Beoogd 2,5% 2,3% 2,6% 0,7% 2,8% Overrente*** Interestbaten en -lasten Beleggingsrendement per jaar Portefeuille (inclusief LDO) 3,6% 15,8% 8,8% 11,1% 15,0% Portefeuille (exclusief LDO) 7,1% 12,5% 1,1% 10,7% 17,3% Benchmark (exclusief LDO) 5,3% 11,4% 0,7% 9,0% 15,8% Standen zijn per het einde van het genoemde jaar; stromen betreffen de gehele verslagperiode * De dekkingsgraad van het beleggingsdepot geeft de verhouding weer van de in het gesepareerde beleggingsdepot aanwezige geactiveerde negatieve overrente (rekening houdende met de aanwezige vrije reserve) en de voorziening pensioenverplichting (VPV) op basis van de grondslagen volgens de herverzekeringsovereenkomst. ** Toegekend toeslagverlening per 1 januari 2013 betreft alleen voor gewezen deelnemers en gepensioneerden. Aan actieve deelnemers is een toeslag verleend van 0,68%. *** De overrente is na aftrek van de beheerskosten. 4

5 Bestuursverslag 5

6 1 Woord van de voorzitter Graag bieden wij u het jaarverslag 2013 van de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie aan. In dit jaarverslag legt het bestuur verantwoording af over het gevoerde beleid in 2013, de achterliggende overwegingen bij de vaststelling van het beleid en de uitkomsten hiervan voor de Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie. In dit verslag wordt ook vooruitgekeken naar enkele ontwikkelingen in De FTK dekkingsgraad is ten opzichte van eind 2012 met 1,1 %-punt gedaald tot 105,5%. De financiële situatie van ons fonds blijft complex. Enerzijds worden door de huidige herverzekering alle verplichtingen afgedekt waardoor het niet nodig is om opgebouwde rechten te korten. Anderzijds zijn de beleggingen in de afgelopen jaren flink achtergebleven bij de ontwikkeling van de waarde van de pensioenverplichtingen. Aangezien de werkelijke beleggingen flink lager zijn dan de verplichtingen zal het bestuur terdege rekening moeten houden met het effect daarvan op langere termijn, zoals de kleine kans op overrendement waardoor de kans op indexatie laag is. Het rendement van de beleggingen was in ,64% (2012: 15,82%). Het resultaat op zowel zakelijke waarden als vastrentende waarden was positief, het resultaat op LDO was negatief. Het totale beleggingsresultaat exclusief Long Duration Overlay (LDO) kwam uit op ongeveer 7,1%, terwijl de benchmark een rendement behaalde van ongeveer 5,3%. Daarmee heeft het pensioenfonds in 2013 een outperformance van circa 1,7% behaald. Met het LDO wordt een deel van het renterisico afgedekt. Het bestuur van het pensioenfonds zet het LDO fonds niet in voor speculatieve doeleinden. In 2013 is de rentetermijnstructuur enigszins gestegen waardoor de belegging in LDO een negatief beleggingsrendement heeft behaald. Ook in het afgelopen jaar heeft het pensioendossier de gemoederen in onze bedrijfstak flink bezig gehouden. Ondanks de verhoging van de premie naar 25% van de pensioengrondslag was dit nog niet toereikend voor de kostendekkende premie. Het bestuur is daarom verheugd dat sociale partners tot overeenstemming zijn gekomen over een aangepaste pensioenregeling en premiestelling per 1 januari 2014 waarbij de verleende korting gecompenseerd wordt. Zoals reeds in het jaarverslag 2012 werd vermeld zijn bestuur en sociale partners van mening dat er structurele wijzigingen in de pensioentoezegging doorgevoerd moeten worden om tot een solide financiële opzet van het fonds te komen. Alhoewel de huidige financiering voor 3 jaar is afgesproken zal naar aanleiding van de verdere verscherping van de fiscale kaders bezien moeten worden welke opzet van de pensioenregeling het beste bij de bedrijfstak past. In 2014 is als gevolg van de fiscale kaders de pensioenleeftijd voor de toekomstige opbouw aangepast in 67 jaar. De pensioenopbouw is vastgesteld op 2% van de pensioengrondslag. De inhoud van de pensioenregeling is de verantwoordelijkheid van sociale partners. Daarnaast is het bestuur, in nauw overleg met de cao-partijen, aan het onderzoeken op welke wijze de uitvoering van de regeling het best kan gaan geschieden. De resultaten worden in de loop van 2014 verwacht en zullen dan aan de werkgevers, de werknemers en de pensioengerechtigden in de bedrijfstak gecommuniceerd worden. Verder zorgt in 2014 nieuwe wetgeving ervoor dat het onderwerp van de aansturing van het pensioenfonds en de invulling van de nodige beleidsmaatregelen op het gebied van het bestuursmodel, risicobeheersing, deskundigheidsbevordering weer de nodige aandacht gaat vergen. In het verslagjaar is er een aantal wisselingen geweest binnen het bestuur en verantwoordingsorgaan. Het bestuur bedankt de vertrekkende leden voor hun bijdrage. Wij nodigen u graag uit tot het lezen van dit jaarverslag. 6

7 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie, Den Haag, 16 juni 2014 De heer drs. A.N. Jager AAG Voorzitter De heer N. Altundal MIB Secretaris 7

8 2 Algemene informatie 2.1 Juridische structuur Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie (hierna te noemen: pensioenfonds) is statutair gevestigd te Den Haag. Het pensioenfonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Het pensioenfonds is een vrijwillig bedrijfstakpensioenfonds en voert de pensioenregeling uit voor het personeel van aangesloten ondernemingen. Het pensioenfonds kent een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling. De premie voor deze regeling wordt ingebracht door de werkgevers en de werknemers. De door het fonds uitgevoerde regeling voldoet aan de pensioenregeling van de Collectieve Arbeidsovereenkomst Bedrijfstakpensioenregeling voor de Kunststof- en Rubberindustrie, die wordt vastgesteld door sociale partners in de bedrijfstak. Het bestuur van het fonds bestaat op basis van de statuten: uit (algemene) werkgeververtegenwoordigers van de NRK-Werkgeversvereniging Branche Pensioenregeling (NWBP), en uit (algemene) werknemersvertegenwoordigers van FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie. Deelnemers aan de pensioenregeling zijn alle werknemers die in dienst zijn bij de aangesloten ondernemingen. Ultimo boekjaar 2013 had het pensioenfonds ongeveer (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. 2.2 Statutaire doelstelling Het fonds stelt zich ten doel het - binnen de grenzen van zijn middelen, statuten en reglement - verlenen van pensioenaanspraken aan de deelnemers en hun nabestaanden, die daarvoor in aanmerking komen krachtens de bepalingen van de statuten en reglementen van het pensioenfonds. Het pensioenfonds draagt de verantwoordelijkheid voor een goede uitvoering van de in de pensioenovereenkomst gedefinieerde pensioenregelingen voor deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden, in overeenstemming met de bestaande wet- en regelgeving. De doelstelling van het pensioenfonds is om een zo goed mogelijke invulling te geven aan de pensioenovereenkomsten die de sociale partijen hebben afgesloten voor de (gewezen) werknemers in de bedrijfstak. De uitvoering dient correct, maatschappelijk verantwoord en zo (kosten)efficiënt mogelijk te geschieden. De ambitie is een duurzaam en betrouwbaar pensioenfonds te zijn dat zijn financiële verplichtingen en ambities nu en in de toekomst waar kan maken. Het pensioenfonds voorziet hiertoe in het op lange termijn verstrekken van de nominale pensioenaanspraken en pensioenrechten en streeft hierbij naar het waardevast houden van de opgebouwde pensioenen, de ingegane pensioenen en de premievrije pensioenaanspraken. De toeslagverlening is voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat er geen recht op toeslagverlening is en dat het op de langere termijn niet zeker is of en in hoeverre toeslagverlening zal plaatsvinden. Het pensioenfonds heeft beleid ontwikkeld op het gebied van financiering, toeslagverlening, beleggingen en communicatie om de genoemde doelstellingen te bereiken. Dit beleid is vastgelegd in diverse documenten, waarvan de Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) het belangrijkste is. 8

9 2.3 Personalia Bestuurssamenstelling Het bestuur van het pensioenfonds bestaat uit zes leden, waarbij: drie werkgeversbestuursleden worden benoemd door de werkgeversorganisatie NWBP, een werknemersbestuurslid wordt benoemd door FNV Bondgenoten te Amsterdam, een werknemersbestuurslid wordt benoemd door de CNV Vakmensen te Utrecht, een werknemersbestuurslid wordt benoemd door De Unie te Culemborg. Benoemd namens de werkgevers Naam Functie in bestuur De heer A.N. Jager Werkgeversvoorzitter (her) benoemd Bestuurslid tot Geboorte jaar Functie/in van dienst Senior beleidsadviseur pensioen bij de AWVN De heer C.I. van Gele Bestuurslid European Finance Controller RPC Group Mevrouw C.F.J. Bulten Bestuurslid HR manager Rubber Benoemd namens de deelnemers Naam Functie in bestuur (her) benoemd Bestuurslid Tot Geboorte jaar Resources Functie/in van dienst De heer N. Altundal MIB Werknemersvoorzitter bestuurder bij FNV Bondgenoten De heer J.A.M. Verkleij Bestuurslid Afgevaardigde van De Unie De heer H. Roeten Bestuurslid bestuurder bij CNV Vakmensen Wijzigingen in het bestuur Per 1 februari 2013 is de heer J.G.J. Bax teruggetreden als bestuurslid. De heer A.N. Jager is op 1 juni 2013 als opvolger van de heer Bax benoemd. Per 1 juni 2013 heeft de C.I. van Gele de vacature in het bestuur die in 2012 was ontstaan door het vertrek van de heer Van de Walle ingevuld. Per 18 juni 2013 is de heer G. Colijn teruggetreden als bestuurslid. De opvolging van de heer Colijn is in mei 2014 afgerond door de benoeming van mevrouw C.F.J. Bulten. In de tussenliggende periode werd de vacature waargenomen door mevrouw De Kort die als plaatsvervangend bestuurslid daartoe alle bevoegdheden had. Verantwoordingsorgaan (VO) Naam Namens de geleding Benoemd tot Geboorte Benoemd door jaar De heer P.J.M. van Oerle actieve deelnemers FNV Bondgenoten De heer L.A. van der Werf actieve deelnemers CNV Vakmensen De heer G. Geerts pensioengerechtigde De Unie De heer M.R.A. Versloot werkgevers NWBP Deelnemersraad (DR) Naam Namens de geleding Benoemd tot Geboorte Benoemd door jaar De heer P.J.M. van Oerle actieve deelnemers FNV Bondgenoten De heer L.A. van der Werf actieve deelnemers CNV Vakmensen De heer G. Geerts Pensioengerechtigden De Unie Vacature Wijzigingen in het verantwoordingsorgaan/ deelnemersraad Mevrouw A.M. Krijnen is op 6 februari 2013 opgevolgd in het verantwoordingsorgaan door de heer M. Versloot. Mevrouw Erkens Lamfers heeft te kennen geen gebruik te maken van haar herbenoeming per 1 oktober

10 Administrateur TKP Pensioen B.V. Vermogensbeheerder Aegon Asset Management B.V. Herverzekeraar Aegon Levensverzekering N.V. Certificeerders Ernst & Young Accountants LLP, externe accountant Ernst & Young Actuarissen B.V., externe actuaris Adviseur Towers Watson Netherlands B.V. Compliance officer De secretaris treedt jaarlijks op als compliance officer en rapporteert aan de voorzitter. Organogram Pensioenfederatie TKP/AEGON/ Externe adviseurs* Externe Toezichthouder DNB - AFM Financiële commissie aanbevelingen advies/uitvoering Communicatie commissie Bestuur Visitatiecommissie Deelnemersraad intern toezicht controle advies controle controle verantwoording adviesrecht Verantwoordingsorgaan Certificerende actuaris Compliance officer Externe accountant 10

11 3 Beleid en financiële positie in Beleid Het bestuur heeft beleid ontwikkeld op het gebied van beleggingen, premie en toeslagen om de risico s en de financiële positie van het pensioenfonds te beheersen. Bij het maken van beleidskeuzes worden de belangen van alle belanghebbenden evenwichtig afgewogen. Het beleid moet worden uitgevoerd binnen de kaders van de pensioenregeling. Dit beleid staat omschreven in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) Beleggingsbeleid Het pensioenfonds belegt in een drietal fondsen, het Strategic Allocation Fund Equity, het Strategic Allocation Fund Fixed Income en het Strategic Allocation Fund Fixed Income LDO. De verdeling over de fondsen leidt tot de verdeling 65% vastrentende waarden en 35% zakelijke waarden. Verder wordt het renterisico, zijnde het verschil in duration tussen de beleggingen en de pensioenverplichtingen voor 40% afgedekt. Met een diversificatie van het aantal beleggingscategorieën wordt getracht met een gelijk risico een hoger rendement te behalen. Naast staatsobligaties en aandelen wordt onder meer belegd in bedrijfsobligaties, vastgoed, hypotheken en grondstoffen. Het mixfonds is gericht op een optimale strategische allocatie gemeten naar risico (ten opzichte van de verplichtingen) en rendement. Het beleggingsproces is gericht op waarde toevoeging door middel van een actief beleid over en binnen de beleggingscategorieën, landen, sectoren, individuele bedrijven en door het innemen van duration- en yieldcurve posities bij obligaties. In het SAF fonds wordt gebruik gemaakt van derivaten. Als hoofdregel geldt dat derivaten uitsluitend worden gebruikt voor zover dit passend is binnen het algemene beleggingsbeleid van het fonds. De portefeuillestructuur en het risicoprofiel, berekend inclusief de economische effecten van derivaten, bevinden zich binnen de door de vermogensbeheerder met het bestuur besproken grenzen (limieten). Het gebruik van derivaten is beperkt tot het gedekt kopen van put-opties, het gedekt schrijven van call-opties, het (eventuele) gebruik van swaps en het aan- en verkopen van futures. Strategische beleggingsmix per 31 december 2013 Beleggingscategorie Mandaat Strategisch Strategic Allocation Fund Equity 35,0% Strategic Allocation Fund Fixed Income 27,8% Strategic Allocation Fund Fixed Income LDO 37,2% Liquiditeiten 0,0% Totaal 100,0% 11

12 Overzicht portefeuille per 31 december 2013 (in de beleggingsfondsen van Aegon) Mandaat Beleggingscategorie Strategisch Aandelen 20,5% Credits 18,8% Staatsobligaties 14,3% Hypotheken 13,5% Asset Backed Securities 7,0% Hedge Funds 5,0% Vastgoed 4,9% Private Equity 4,5% Long Duration Overlay 3,4% High Yield 2,2% Grondstoffen 2,1% Emerging Market Debt 1,9% Tactische Asset Allocatie 1,3% Tactical Interest Overlay 0,6% Totaal 100,0% Premiebeleid Feitelijke premie Een bij het pensioenfonds aangesloten werkgever is voor elke bij hem in dienst zijnde deelnemer jaarlijks een doorsneepremie aan het pensioenfonds verschuldigd die door het bestuur wordt vastgesteld. De doorsneepremie per 1 januari 2013 is vastgesteld op 24,0%. Deze premie is per 1 januari 2013 in rekening gebracht. Over heel 2013 is sprake van een premiekorting. De aangesloten werkgever kan jaarlijks op de deelnemer een bijdrage verhalen die met de deelnemer zal worden verrekend in evenveel termijnen als waarin het salaris aan de deelnemer wordt betaald. De bijdrage door de deelnemer is per jaar maximaal gelijk aan 40% van de door de werkgever voor de deelnemer verschuldigde premie. Er geldt geen bijstortingsverplichting voor de werkgever. In 2013 bedraagt de feitelijke premie (in 2012: ). Hierbij dient te worden opgemerkt dat in de genoemde bijdrage geen rekening is gehouden met de in het boekjaar ontvangen bijdrage met betrekking tot de inkoop van pensioenrechten uit hoofde van de Overgangsmaatregel VPL. Kostendekkende premie op basis van het verzekeringscontract Gezien het met de verzekeraar gesloten garantiecontract beschouwt het bestuur de som van de volgende componenten als kostendekkende premie: de kosten van de jaarlijkse pensioeninkoop op de grondslagen van het verzekeringscontract; een opslag voor garantiekosten die worden bepaald aan de hand van de garantiekosten die betaald worden door het fonds aan Aegon op basis van de Technische Voorziening (VPV) voor nieuw opgebouwde aanspraken; een opslag voor solvabiliteit (vanwege de garantieovereenkomst met Aegon is deze opslag voor het pensioenfonds 1%); het totaal van de pensioenuitvoeringskosten. De hoogte van de aldus becijferde kostendekkende premie op basis van het verzekeringscontract bedraagt voor (2012: ). Dit is inclusief pensioenuitvoeringskosten en garantiekostenvergoeding van het nieuwe contract. 12

13 De feitelijke premie van het pensioenfonds is in 2013 onvoldoende om deze kosten te financieren. De Nederlandsche Bank (DNB) heeft aangeven dat het een herverzekerd pensioenfonds is toegestaan om de premie die met de herverzekeraar is overeengekomen, te beschouwen als het onderdeel van de kostendekkende premie dat actuarieel nodig is in verband met de aangroei van verplichtingen. Het bestuur van het fonds heeft hierop besloten om de definitie van de kostendekkende premie aan te passen. Naar aanleiding van dit besluit is vanaf 2012 geen kostendekkende premie op basis van marktwaarde meer bepaald. In de aan de herverzekeraars af te dragen premies, stortingskoopsommen en koopsommen zijn opslagen opgenomen voor medeverzekering van premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid, excasso-, administratieen mutatiekosten. De betreffende premies en (stortings)koopsommen zijn opgenomen in de post Mutatie voorziening voor pensioenverplichtingen. Ontwikkeling premiestelling Per 1 januari 2013 bedraagt de kostendekkende premie 25,8% van de pensioengrondslag. Hierbij is al rekening gehouden met de eenmalig verlaagde pensioenopbouw naar 2% in Op basis van de reguliere pensioenopbouw van 2,15% per jaar bedraagt de kostendekkende premie naar verwachting 28,1%. Na langdurig overleg hebben de sociale partners een akkoord bereikt waarbij de uiteindelijke premie voor 2013 op 24% is vastgesteld. Over 2013 is dus sprake van een premiekorting. Het bestuur heeft zich kunnen vinden in de voorstellen van sociale partners en is akkoord gegaan met het verlenen van premiekorting. Het bestuur heeft daarbij aan sociale partners kenbaar gemaakt dat er vanaf 1 januari 2014 geen premiekorting meer verleend zal worden. Vanaf 1 januari 2014 zal het bestuur minimaal de kostendekkende premie heffen voor de op dat moment van kracht zijnde regeling. De korting op de te betalen premie in 2012 en 2013 is deels gefinancierd door actieven geen of gedeeltelijk indexatie toe te kennen Toeslagbeleid De pensioenregeling kent een voorwaardelijk toeslagbeleid voor alle deelnemers. Het bestuur beslist jaarlijks in hoeverre er toeslagen kunnen worden verleend op ingegane, premievrije en opgebouwde pensioenrechten. Het pensioenfonds zal hierbij de consumentenprijsindex, de financiële positie van het fonds en de vrije reserve betrekken. De toeslag is afhankelijk van de reële dekkingsraad. Op basis van het door het pensioenfonds gehanteerde toeslagkader is er sprake van toeslagcategorie D1 uit de toeslagmatrix. Onder reële dekkingsgraad wordt verstaan de verhouding tussen de bezittingen en verplichtingen van het fonds, waarbij de verplichtingen worden berekend alsof de toekomstige toeslagen (uitgaande van een 100%- ambitie) volledig gefinancierd zijn en onderdeel uitmaken van die verplichtingen. Onder vrije reserve wordt verstaan de middelen waarover het fonds vrij kan beschikken indien de nominale dekkingsgraad van het fonds hoger is dan 105%. Onder nominale dekkingsgraad wordt verstaan de conform wet- en regelgeving vastgestelde en als zodanig in het jaarverslag vastgelegde dekkingsgraad. Toeslag per 1 januari 2013 Het bestuur heeft per 1 januari 2013 een toeslag verleend van 0,68% voor de actieve deelnemers en 1,8% aan de gewezen deelnemers en gepensioneerden. Het toeslagbeleid is strikt voorwaardelijk en laat zich volgens de toeslagmatrix kwalificeren als categorie D1. 13

14 De over de afgelopen 5 jaren toegekende toeslagen aan de actieve deelnemers en aan de gewezen en gepensioneerde deelnemers per 1 januari is als volgt: Toegekende toeslag Actief en voortzetters ac Toegekende toeslag Gewezen en ingegaan 0,68% 0,00% 1,00% 1,80% 0% 1,80% 1,80% 1,00% 1,80% 0% Beoogde toeslag 2,45% 2,30% 2,61% 0,71% 2,78% Toeslag per 1 januari 2014 Het bestuur heeft in 2014 besloten geen toeslag toe te kennen voor de actieve, gewezen en gepensioneerde deelnemers. In 2012 en 2013 zijn de toeslagen voor de actieven niet of deels toegekend. Zowel in 2012 als in 2013 is er sprake geweest van een premiekorting. Premie is bedoeld voor pensioenopbouw en komt geheel ten goede aan de pensioenopbouw voor de actieven. De belangen van zowel actieven als inactieven (gewezen en ingegaan) worden evenwichtiger verdeeld, indien de korting op de premie geheel ten laste gebracht wordt op de groep waarvoor deze korting ook toegepast wordt, de actieve deelnemers. Op deze wijze wordt vanuit het criterium van evenwichtige belangenafweging juist afgehandeld ten aanzien van de inactieven (slapers en gepensioneerden). 3.2 Risicobeheer Het bestuur heeft zijn financiële risicobeleid verwoord in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN). Onderstaand wordt een nadere toelichting gegeven op de voornaamste risico s die door het bestuur zijn onderkend, alsmede op het beleid van het bestuur voor het mitigeren van deze risico s. Solvabiliteitsrisico Een belangrijk risico is dat een pensioenfonds niet beschikt over voldoende vermogen om de pensioenverplichtingen na te kunnen komen, ook wel het solvabiliteitsrisico genoemd. Als de solvabiliteit zich negatief ontwikkelt, zal het pensioenfonds de premie verhogen binnen de kaders van de uitvoeringsovereenkomst en is er geen of minder ruimte voor toeslagverlening. De solvabiliteit van een pensioenfonds wordt gemeten op basis van de hoogte van de dekkingsgraad van het pensioenfonds. Gezien het feit dat het fonds een zogeheten garantiecontract heeft met de herverzekeraar die een afdoende rating heeft, acht het bestuur het solvabiliteitsrisico voor wat betreft de reguliere pensioenaanspraken te hebben afgedekt. Wel bestaat het risico ten aanzien van het toeslagbeleid. Toeslagrisico Het bestuur van het pensioenfonds heeft de ambitie toeslagen op de pensioenen te verlenen. Het risico bestaat dat de meeropbrengsten uit beleggingen en de daarmee samenhangende ontwikkeling van de dekkingsgraad niet toereikend zijn om invulling te kunnen geven aan het beoogde toeslagbeleid. Overigens heeft het toeslagbeleid een strikt voorwaardelijk karakter en is met een continuïteitsanalyse en consistentietoets berekend wat de slaagkans van de toeslagambitie is. Naar de mening van het bestuur is daardoor het financiële risico voor het pensioenfonds nagenoeg nihil. Belangrijkste Beleggingsrisico s De belangrijkste beleggingsrisico s betreffen het markt- (bestaande uit rente-, valuta-, prijs(koers)- en vastgoedrisico), krediet- en liquiditeitsrisico. Marktrisico wordt gelopen op de verschillende beleggingsmarkten 14

15 waarin het pensioenfonds op basis van het vastgestelde beleggingsbeleid actief is. De beheersing van deze risico s is geïntegreerd in het beleggingsproces. Vanwege het met de herverzekeraars gesloten garantiecontract zijn beleggingsrisico s in feite geen rechtstreeks risico s voor het pensioenfonds. Maar de beleggingsrendementen vormen wel de basis voor het toeslagbeleid. Daarom worden hieronder toch de belangrijkste beleggingsrisico s weergegeven. Renterisico Het renterisico is het risico dat de waarde van de beleggingen en de waarde van de pensioenverplichtingen veranderen als gevolg van ongunstige veranderingen in de marktrente. In beginsel hebben de verplichtingen, vanwege de lange looptijden, een hogere rentegevoeligheid dan de vastrentende waarden in de beleggingsportefeuille. Een daling van de rente leidt dan tot een stijging van de verplichtingen, die gedeeltelijk wordt gecompenseerd door een stijging van de waarde van de vastrentende waarden. Om dit risico te beheersen worden de beleggingen afgestemd op de rentegevoeligheid van de verplichtingen. Dit is gedaan door toevoeging van het Long Duration Overlay Fund (LDO) aan het Strategic Allocation Fund. Met het LDO wordt de looptijd van het vastrentende deel van de beleggingsportefeuille tot 15 jaar verlengd om het zo meer af te stemmen op de verplichtingen van het pensioenfonds. Het fonds is beperkt gevoelig voor het renterisico voor wat betreft de voorziening pensioenverplichtingen als gevolg van het afgesloten garantiecontract. Het bestuur onderkent echter wel dat dit een risico voor de premiestelling is, doordat de ontwikkeling van de rente van invloed is op de hoogte van de op de herverzekeringspremie van toepassing zijnde correctiefactor (MRC). Valutarisico Binnen de categorie vastrentende waarden wordt het valutarisico naar de euro volledig weggenomen (afgedekt met valutatermijncontracten naar de euro). Voor zakelijke waarden wordt dit risico niet afgedekt. Prijs(koers)risico Prijsrisico is het risico dat door de ontwikkeling van marktprijzen waardeveranderingen plaatsvinden. Dit wordt veroorzaakt door factoren die samenhangen met een individuele belegging, de uitgevende instelling of generieke factoren. Wijzigingen in marktomstandigheden hebben altijd direct invloed op het beleggingsresultaat, omdat alle beleggingen worden gewaardeerd op actuele waarde waarbij waarde wijzigingen onmiddellijk worden verwerkt in het saldo van baten en lasten. Door spreiding binnen de portefeuille (diversificatie) wordt het prijsrisico gedempt. Kredietrisico Kredietrisico is het risico op financiële verliezen voor het pensioenfonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het fonds (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan (premie)vorderingen op de werkgevers en vorderingen op de herverzekeraar. Beheersing van het kredietrisico vindt plaats door een goede selectie van tegenpartijen, het stellen van limieten aan tegenpartijen en het waar mogelijk vragen van extra zekerheden zoals onderpand. Als gevolg van een herziening van het Besluit Financieel Toetsingskader pensioenfondsen (Besluit FTK) op 1 februari 2011, is het pensioenfondsen toegestaan het kredietrisico buiten beschouwing te laten bij de berekening van het vereist eigen vermogen en de waardering van de vordering op de herverzekeraar op marktwaarde. Het bestuur heeft gezien de positieve ontwikkeling van de solvabiliteit van Aegon Levensverzekering N.V. (hetgeen onder meer is vertaald in de bevestiging van de rating door Standard en Poor s) besloten om geen kredietafslag te bepalen op de vordering op de herverzekeraar ultimo boekjaar. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor het pensioenfonds op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. Dit risico wordt beheerst door in het strategische en tactische beleggingsbeleid voldoende ruimte aan te houden voor liquiditeitsposities. 15

16 Concentratierisico Concentratierisico kan optreden als gevolg van het ontbreken van een adequate spreiding van activa en passiva, bijvoorbeeld bij een concentratie van de portefeuille in regio s, economische sectoren of tegenpartijen. Het concentratierisico wordt onderzocht in de ALM-studie, waarbij beleggingscategorieën met elkaar worden gecombineerd om tot een strategische beleggingsmix te komen. Om de concentratierisico s te beheersen, is de beleggingsportefeuille van het pensioenfonds in hoge mate gediversifieerd. Verzekeringstechnische risico s Het verzekeringstechnisch risico is het risico dat voortvloeit uit mogelijke afwijkingen van actuariële inschattingen die worden gebruikt voor de vaststelling van de technische voorzieningen en de hoogte van de premie. De belangrijkste actuariële risico s zijn de risico s van langleven, overlijden (kortleven) en arbeidsongeschiktheid. Langlevenrisico Langlevenrisico is het risico dat deelnemers langer blijven leven dan gemiddeld verondersteld wordt bij de bepaling van de voorziening pensioenverplichtingen. Als gevolg hiervan volstaat de opbouw van het pensioenvermogen mogelijk niet voor de uitkering van de pensioenverplichting aan deze langer levende deelnemers. Door toepassing van AG-prognosetafel met adequate correcties voor ervaringssterfte (TW 2010) is de langlevenrisico verdisconteerd in de waardering van de pensioenverplichtingen. Overlijdensrisico Het overlijdensrisico houdt in dat het pensioenfonds in geval van overlijden mogelijk eerder dan verwacht een nabestaandenpensioen moet toekennen, waarvoor door het pensioenfonds geen voorzieningen zijn getroffen. Arbeidsongeschiktheidsrisico Het arbeidsongeschiktheidsrisico betreft het risico dat het pensioenfonds meer voorzieningen moet treffen voor premievrijstelling bij invaliditeit en voor het toekennen van een arbeidsongeschiktheidspensioen dan was verwacht. Bovenstaande risico s worden beperkt door de technische winstdeling die met de herverzekeraar is overeengekomen en het feit dat prudente sterftegrondslagen zijn gehanteerd. Niet-financiële risico s Naast financiële risico s loopt het pensioenfonds ook niet-financiële risico s die het behalen van de doelstellingen kunnen bedreigen. Deze risico s kunnen uiteindelijk ook een financiële invloed hebben. De belangrijkste niet-financiële risico s zijn het operationeel risico en het uitbestedingsrisico. Operationeel risico Operationeel risico is het risico dat optreedt bij de uitvoering van het pensioen- en vermogensbeheer, bestuursondersteuning en de integrale advisering aan het pensioenfonds inzake het beleid op communicatie-, juridisch, fiscaal, actuarieel en beleggingsterrein. Dit heeft betrekking op de continuïteit, integriteit en kwaliteit van de dienstverlening. Het pensioenfonds heeft de genoemde werkzaamheden uitbesteed aan Aegon, TKP en Towers Watson. Uitbestedingsrisico Uitbestedingsrisico is het risico dat de continuïteit, integriteit en/of kwaliteit van de aan derden uitbestede werkzaamheden, dan wel door deze derden ter beschikking gestelde apparatuur en personeel worden geschaad. Het uitbestedingsrisico wordt gemitigeerd door de afspraken (kwaliteitseisen) in de uitbestedingsovereenkomst en de daaraan verbonden Service Level Agreement (SLA). Monitoring van de uitvoering door het bestuur vindt plaats op basis van de periodieke rapportages van Aegon en TKP over de uitgevoerde werkzaamheden. Tevens ontvangt het pensioenfonds van TKP en Aegon ISAE 3402 type IIrapportages. Deze rapportages geven inzicht in de wijze van beheersing van de operationele risico s en geven aan of de uitvoerders in control zijn. 16

17 Ernst & Young Accountants LLP (Ernst & Young) en PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (PwC) certificeren de ISAE 3402-rapportages van Aegon respectievelijk TKP. Door Ernst & Young en PwC is verklaard dat in de periode vanaf 1 januari 2013 tot en met 31 december 2013 de beheersmaatregelen voldoende effectief hebben gefunctioneerd. Bestuursrisico Onder het bestuursrisico wordt het risico verstaan, dat het bestuur op deelgebieden qua kennis en know- how te kort schiet, dit al dan niet veroorzaakt door niet voorziene bestuursvacatures. Dit risico wordt binnen de huidige opzet van het pensioenfonds beheersbaar geacht, mede gezien het feit dat het bestuur wordt bijgestaan door een actuarieel en beleggingsadviseur, alsmede op financieel gebied door een extern accountant. Wel zal het bestuur mede in het kader van Pension Fund Governance én ter beheersing van dit risico - extra aandacht besteden aan de benodigde deskundigheid. Juridisch risico Juridisch risico is het risico als gevolg van wet- en regelgeving, naleving, aansprakelijkheid en afdwingbare contracten. Beheersing van dit risico is de mate waarin het risico van wet- en regelgeving, naleving, aansprakelijkheid en afdwingbare contracten wordt beheerst als gevolg van identificatie, beleidsformulering, implementatie en monitoring. Bestuurdersaansprakelijkheidsrisico Feitelijk is het bestuurdersaansprakelijkheidsrisico geen risico dat het pensioenfonds raakt. Het gaat hier immers om de persoonlijke aansprakelijkheid van bestuursleden, nadat het fonds op zijn aansprakelijkheid is aangesproken, dan wel indien de aansprakelijkheidsclaim volledig zou moeten worden geweten aan de bestuursleden persoonlijk. Dit laatstgenoemde risico wordt betrekkelijk gering geacht vanwege zaken als getoetste betrouwbaarheid, bewezen integriteit, geen persoonlijke belangen voor het bestuurderscollectief, geen beleggingshandelingen door bestuursleden en tot slot de zorgvuldige totstandkoming van bestuursbesluiten. Faillissementsrisico aangesloten werkgevers Het faillissementsrisico van werkgevers is beperkt, doordat het fonds als bedrijfstakpensioenfonds met meerdere werkgevers te maken heeft. Een faillissement van één of meer werkgevers zou echter toch tot financiële verplichtingen voor het fonds kunnen leiden in het geval de procedure met betrekking tot premieachterstanden niet goed zou zijn gevolgd. Het bestuur ziet hierop nauw toe, onder meer door een regelmatige rapportage van de pensioenuitvoerder. Daarnaast kunnen faillissementen druk leggen op het evenwicht tussen de bijdragen van werkgevers en werknemers enerzijds en de te betalen premies en uitvoeringskosten anderzijds. Bij een substantiële daling van de bijdragen nemen de uitvoeringskosten namelijk niet naar rato daarvan af. 3.3 Garantiecontract Herverzekering Het pensioenfonds heeft per 1 januari 2012 voor een periode van vijf jaar zijn pensioenregeling herverzekerd bij Aegon Levensverzekering N.V. Het verzekeringstechnische risico is bij deze maatschappij ondergebracht en vastgelegd in een garantieovereenkomst die loopt tot en met 31 december Daarnaast heeft het pensioenfonds een aanvullende regeling met Aegon Levensverzekering N.V. afgesloten die geen onderdeel is van het garantiedepot. De herverzekeraar garandeert de tarieven tot en met de einddatum van de overeenkomst en daarna levenslang de op 31 december 2016 gefinancierde pensioenen. Het pensioenfonds deelt in de technische resultaten welke de herverzekeraar behaalt. De herverzekeraar heeft de als tegenwaarde van de pensioenverplichtingen aangehouden beleggingen ondergebracht in een gesepareerd beleggingsdepot. Het pensioenfonds heeft recht op de overrente die met dit gesepareerde beleggingsdepot wordt gerealiseerd. 17

18 Het bestuur heeft per 1 januari 2012 voor vijf jaren wederom een zogenaamd FTK-garantiecontract gesloten. Dit is evenals bij de voorgaande overeenkomst een contract op basis van volledige herverzekering met garantie op basis van marktwaarde. Waardering volledig herverzekerde contracten binnen het FTK Binnen de kaders van het FTK wordt de uitbestedingsovereenkomst van het pensioenfonds gezien als volledige herverzekering om de volgende redenen. Wanneer het pensioenfonds na beëindiging van het contract kiest voor premievrije voortzetting van de overeenkomst de herverzekeraar geen betaling van eerder genoemde garantiekosten zal vragen, maar deze zal verrekenen met de gegenereerde overrente. Indien in enig jaar de overrente niet voldoende is om daaruit de kosten geheel te financieren, zal het niet verrekende deel van de kosten doorschuiven naar volgende jaren ter verrekening met toekomstige overrente. Geactiveerde (negatieve) overrente in gesepareerd beleggingsdepot In het bij de herverzekeraar aangehouden gesepareerde beleggingsdepot is sprake van een zogenaamde geactiveerde overrente. Het fonds kent deling in de in het depot behaalde overrendementen (verschil tussen behaald beleggingsrendement en benodigde intrest); positieve resultaten worden ten gunste van het fonds in rekening-courant geboekt. Eventuele negatieve rendementen worden niet ten laste van het fonds gebracht, maar worden in het depot geactiveerd. Momenteel is er sprake van geactiveerde negatieve overrente. Deze zal worden verrekend met eventuele toekomstige positieve rendementen voordat die weer volledig zullen bijdragen aan een stijging van het vrije vermogen van het pensioenfonds. De hoogte van de geactiveerde negatieve overrente van het gesepareerd beleggingsdepot, na bestemming van het resultaat van het depot over 2013, bedraagt ultimo boekjaar negatief (ultimo 2012: negatief De daling van de negatieve overrente wordt met name veroorzaakt door het effect van de gestegen marktrente op de hoogte van de verplichtingen in het depot; dit heeft een directe (positieve) invloed op de hoogte van de overrente. Daarnaast is ultimo 2013 in het depot sprake van een saldo uit hoofde van vrij vermogen ad (ultimo 2012: ). In dit saldo is de rendementsbijschrijving over het boekjaar reeds opgenomen. Bij de bepaling van de depotdekkingsgraad worden het vrije vermogen en de geactiveerde overrente gesaldeerd en afgezet tegen de voorziening pensioenverplichtingen. De depotdekkingsgraad bedraagt 94,70%, op basis van de volgende opstelling: Vrij vermogen incl. geactiveerde Technische voorzieningen volgens grondslagen Dekkingsgraad negatieve overrente gesepareerd beleggingsdepot van het depot negatief ,70% In de met de herverzekeraar afgesloten verzekeringsovereenkomst is bepaald dat, indien het fonds de overeenkomst niet verlengt en de op de einddatum van de overeenkomst opgebouwde aanspraken achterlaat bij de verzekeraar, de op dat moment aanwezige negatieve overrente volledig ten laste van de verzekeraar zal komen. Indien bij het niet verlengen van de overeenkomst de opgebouwde aanspraken worden overgedragen naar een andere uitvoerder, zal de negatieve overrente worden verrekend met de overdrachtswaarde. 18

19 3.4 Financiële positie Algemeen Een maatstaf om de financiële positie van een pensioenfonds te bepalen is de dekkingsgraad. De dekkingsgraad is de procentuele verhouding tussen de bezittingen, verlaagd met overige schulden en de voorziening pensioenverplichtingen. De dekkingsgraad geeft aan in hoeverre op lange termijn de pensioenverplichtingen kunnen worden nagekomen. De verslagleggingregels voor herverzekeringscontracten uit hoofde van RJ 610 zijn toegepast. Volgens deze verslagleggingsregels staan de beleggingen niet separaat op de balans van het pensioenfonds. Tegenover de verplichtingen op de passivazijde van de balans staan op de activazijde de vorderingen op de herverzekeraar. Door deze wijze van presenteren worden die risico s welke het pensioenfonds loopt inzichtelijk gemaakt; door het gelijkstellen van de vordering op de herverzekeraar aan de verplichting van het pensioenfonds (en de beleggingen feitelijk niet op de balans zichtbaar te maken) ontstaat de situatie dat het beleggingsrisico niet tot uitdrukking komt in de jaarcijfers van het pensioenfonds. Dit sluit aan op de gedachte achter het met de herverzekeraar afgesloten garantiecontract. Het pensioenfonds ontvangt jaarlijks haar aandeel in de behaalde positieve overrente. Indien de overrente in enig jaar negatief is, zal deze niet met het pensioenfonds worden verrekend, maar binnen het depot worden geactiveerd en verrekend met toekomstige positieve overrente. Wanneer in enig jaar het beleggingsresultaat negatief is, vertaalt dit zich in een onttrekking aan de vrije reserve van het pensioenfonds. Deze vrije reserve betreft een overschot aan middelen welke het pensioenfonds in het gesepareerd beleggingsdepot aanhoudt. Aangezien tegenover deze middelen geen voorziening wordt aangehouden, betreffen dit feitelijk vrije middelen van het pensioenfonds; een eventueel negatief beleggingsrendement in enig jaar zal dan ook (voor het respectievelijke deel) aan de vrije reserve worden onttrokken. Een eventueel negatief rendement dat wordt behaald over de middelen die ter dekking van de pensioenverplichtingen worden aangehouden, zal niet direct bij het pensioenfonds in rekening worden gebracht, maar worden verrekend met toekomstige positieve resultaten. Voor het beleid is een aantal vermogensposities van belang. De volgende grenzen worden onderscheiden. Minimaal vereist eigen vermogen: het minimaal vereist eigen vermogen is de ondergrens van het vereist eigen vermogen. Indien het pensioenfonds niet over het minimaal vereist vermogen beschikt, is sprake van een dekkingstekort. Pensioenfondsen die hun risico s bij een verzekeraar hebben verzekerd mogen het kredietrisico op die verzekeraar buiten beschouwing laten bij de berekening van het (minimaal) vereist eigen vermogen. In 2013 is de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen 101,0% van de voorziening pensioenverplichtingen (2012: 101,0%). Vereist eigen vermogen: het vereist eigen vermogen is het vermogen dat nodig is om te bewerkstelligen dat met een zekerheid van 97,5% wordt voorkomen dat binnen een jaar het eigen vermogen na één jaar negatief wordt. Indien het pensioenfonds niet over het vereist eigen vermogen beschikt, is sprake van een reservetekort. Pensioenfondsen die hun risico s bij een verzekeraar hebben verzekerd mogen het kredietrisico op die verzekeraar buiten beschouwing laten bij de berekening van het (minimaal) vereist eigen vermogen. Ultimo 2013 bedraagt de dekkingsgraad behorend bij het vereist eigen vermogen 101,0% (2012: 101,0%). Ontwikkeling dekkingsgraad De ontwikkeling van de dekkingsgraad van het pensioenfonds gedurende het jaar wordt hieronder weergegeven. Daarbij is per factor het procentuele effect op de dekkingsgraad bepaald. (in %) Dekkingsgraad 1 januari 106,6% 109,9% Premie -/- 0,8% -/- 1,7% Uitkering 0,2% 0,2% Toeslagverlening -/- 1,2% -/- 0,9% 19

20 Beleggingsrendementen (exclusief renteafdekking) 0,0% 0,0% Renteafdekking 0,0% 0,0% Wijzigingen in de rentetermijnstructuur voorziening pensioenverplichtingen 0,2% -/- 0,4% Wijziging Ultimate Forward Rate voorziening pensioenverplichtingen 0,0% 0,0% Aanpassing levensverwachting 0,0% 0,0% Overige oorzaken 0,5% -/- 0,5% Dekkingsgraad 31 december 105,5% 106,6% Aangezien sprake is van een herverzekerd fonds heeft het beleggingsresultaat en de aanpassing van de marktrente geen impact op de dekkingsgraad. De daling van de dekkingsgraad wordt veroorzaakt door de premiekorting in 2013 en de toeslagverlening aan actieve deelnemers in het fonds. Financiële positie De dekkingsgraad kan wijzigen door diverse factoren, zoals de ontwikkeling van het beleggingsresultaat, verzekeringstechnische ontwikkelingen en de ontwikkeling van de marktrente. De werkelijke dekkingsgraad van 105,5% is hoger dan de dekkingsgraad behorend bij het (minimaal) vereist eigen vermogen van 101,0%. De vermogenspositie van het pensioenfonds kan daarom worden gekarakteriseerd als toereikend. 20

21 4 Beleggingen 4.1 Algemeen De algemene doelstelling is een zo goed mogelijk rendement behalen binnen de randvoorwaarden van een aanvaardbaar risico. Teneinde de beoogde pensioenuitkeringen op korte en lange termijn veilig te stellen wenst het bestuur de toevertrouwde middelen op een verantwoorde en solide wijze te beleggen. Het pensioenfonds belegt vanuit de prudent person gedachte. Daarbij moeten de beleggingen voldoen aan kwalitatieve beginselen van veiligheid, kwaliteit en spreiding van risico s. Het pensioenfonds hanteert hierbij de volgende uitgangspunten: Een zorgvuldige selectie van de vermogensbeheerder die strikt binnen het afgegeven mandaat dient te opereren en frequent verantwoording aflegt aan het bestuur; Een breed gespreide beleggingsportefeuille met grotendeels defensief karakter die is afgestemd op de verplichtingen; Een beperkt gebruik van derivaten wordt gehanteerd bij: - LDO t.b.v. matching met verplichtingen, en - GTAA t.b.v. voordelen optimalisering tactisch allocatiebeleid; Er worden door de vermogensbeheerder geen achtergestelde leningen aangegaan en ook geen leningen met een looptijd langer dan 1 jaar; Alle beleggingen kunnen binnen 1 maand liquide worden gemaakt; De vermogensbeheerder sluit aan bij principes maatschappelijk verantwoord beleggen via de Code of Conduct. Met betrekking tot het vrije vermogen acht het bestuur het concentratierisico dat voortvloeit uit het aanhouden van het vrije vermogen bij dezelfde vermogensbeheerder relatief gering. Bij het inschakelen van een extra partij zou het fonds zich geconfronteerd zien met extra beheerskosten en bovendien zou dit extra overleg vergen die voor het bestuur ten koste zou gaan van beleidsvorming. De hoofddoelstelling van het beleggingsbeleid is het op lange termijn realiseren van een zo hoog mogelijk rendement uitgaande van het strategische beleggingsbeleid bij een acceptabel risico, rekening houdend met de verplichtingenstructuur van het pensioenfonds. Hoewel het rendement op de portefeuille een hoge prioriteit heeft, staan een enigszins defensief karakter van het beleggingsbeleid en een voorzichtige afweging van risico en rendement voorop. Om de doelstelling te realiseren voert het pensioenfonds een actieve beleggingsstijl. Dit wil zeggen dat zal worden getracht op basis van marktvisie van de vermogensbeheerder een hoger rendement te behalen dan de gekozen benchmark. Dit alles binnen de randvoorwaarden van een aanvaardbaar risico. Voor de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt op zeer beperkte wijze gebruik gemaakt van derivaten. Als hoofdregel geldt dat derivaten uitsluitend worden gebruikt voor zover dit passend is binnen het algemene beleggingsbeleid van het Fonds waarin wordt deelgenomen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de nadere invulling alsmede de uitvoering van het strategisch beleggingsbeleid. Hieronder wordt verstaan de vaststelling van het doel en de stijl van het beleggingsbeleid, de strategische beleggingsportefeuille en bandbreedtes, de benchmarks en de selectie en aanstelling van de vermogensbeheerder(s). Het bestuur heeft de verantwoordelijkheid voor het tactische en operationele beleggingsbeleid gedelegeerd aan de vermogensbeheerder middels een beleggingsmandaat. De vermogensbeheerder is binnen de door het bestuur geformuleerde randvoorwaarden zoals zijn vastgelegd in het beleggingsmandaat - vrij in de wijze 21

22 van belegging en herbelegging. Het bestuur controleert als eindverantwoordelijke periodiek het door de vermogensbeheerders uitgevoerde beleid en ontvangt daartoe de adequate rapportages. Risicoreductie vindt plaats door middel van spreiding over de verschillende beleggingscategorieën en op waardetoevoeging door middel van een actief beleid over en binnen beleggingscategorieën, landen, sectoren, individuele bedrijven en door het innemen van duration- en yieldcurve posities bij obligaties. 4.2 Resultaten beleggingsportefeuille De samenstelling van de beleggingsportefeuille per ultimo 2013 is weergegeven in de onderstaande tabel. Mandaat Minimum (%) Strategisch (%) Maximum (%) Beleggingscategorie Portefeuille Marktwaarde (x 1,000) Strategic Allocation Fund Equity 84, Strategic Allocation Fund Fixed Income 61, Strategic Allocation Fund Fixed Income LDO 81, Liquiditeiten 1, Tactisch (%) Totaal 228, Het totale beleggingsrendement inclusief kosten en LDO in 2013 bedroeg 3,6%. Het totale beleggingsresultaat exclusief LDO kwam uit op 7,1%, terwijl de benchmark een rendement behaalde van 5,3%. Daarmee heeft het pensioenfonds in 2013 een outperformance van circa 1,7% behaald. Toelichting portefeuille Het Strategic Allocation Fund Equity beleggingsbeleid is gericht op risicoreductie door middel van spreiding over en binnen verschillende beleggingscategorieën. Het beleggingsproces is tevens gericht op waarde toevoeging door middel van het door de vermogensbeheerder te voeren beleid. Het fonds belegt, direct of indirect, hoofdzakelijk in zakelijke waarden, daarbij streeft het naar een optimaal risico-rendement profiel door te beleggen in verschillende goed gespreide beleggingscategorieën. Het Strategic Allocation Fund Fixed Income hanteert eenzelfde beleggingsbeleid, alleen belegt dit fonds, direct of indirect, hoofdzakelijk in vastrentende waarden. Het Strategic Allocation Fund Fixed Income Long Duration beleggingsbeleid is gericht op risicoreductie door middel van spreiding over en binnen verschillende beleggingscategorieën. Het beleggingsproces is tevens gericht op waarde toevoeging door middel van het door de beheerder te voeren beleid. Het Fonds belegt, direct of indirect, hoofdzakelijk in vastrentende waarden waarbij de duration wordt verlengd middels derivaten. Het fonds streeft naar een verlenging van de duration van de vastrentende waarden in het fonds met 20 jaar. De beheerder mag nieuwe beleggingscategorieën toevoegen indien deze waarde toevoegen en/of het risico reduceren. Het fonds streeft naar een optimaal risico-rendement profiel door te beleggen in verschillende goed gespreide beleggingscategorieën. Het renterisico wordt begrensd door het verschil in de dollar duration tussen de beleggingen en de verplichtingen voor 40% te dichten. Dit vindt plaats met behulp van een belegging in het Aegon Long Duration Overlay (LDO). Algemeen overzicht begon spectaculair met een last-minute overeenkomst over het afwenden van de fiscal cliff in de VS. Dit waren een aantal vergaande bezuinigingsmaatregelen die automatisch in zouden gaan. In plaats daarvan werden minder drastische bezuinigingen ingevoerd op onder andere defensie. In het begin van het jaar was het de vraag was het de vraag of deze bezuinigingen een grote negatieve impact zouden hebben op de Amerikaanse economie. Uiteindelijk bleek dit mee te vallen. Ondanks bezuinigingen en belastingverhogingen wist de economie een mooie groei neer te zetten. Aan het einde van 2012 had de nieuwe Japanse premier, Shinzo Abe, al aangekondigd dat hij een einde wil maken aan de deflatie. De Japanse centrale bank ging akkoord, mede doordat Abe een nieuwe gouverneur 22