Jaarverslag Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie

Transcriptie

1 Stichting Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie

2

3 Inhoudsopgave Jaarverslag 5 1. Voorwoord 7 2. Kerncijfers 9 3. Profiel Verslag van het verantwoordingsorgaan Verslag van het bestuur 16 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Toelichting grondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten 70 Overige gegevens Bestemming saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Accountantsverklaring Aangesloten ondernemingen 87 Pagina 3 van 87

4 Pagina 4 van 87

5 Jaarverslag Pagina 5 van 87

6 Pagina 6 van 87

7 1. Voorwoord Het bestuur streeft naar vergroting van het draagvlak van het pensioenfonds. Dit om de kosten relatief gezien te kunnen reduceren én het fonds door een grotere omvang minder kwetsbaar te maken. Er wordt gepoogd deze groei met name te realiseren door bedrijven die onder de werkingssfeer van het fonds vallen te bewegen toe te treden tot het fonds. Dit heeft geresulteerd in de toetreding van drie bedrijven per 1 januari Op zich een mooi resultaat, maar het bestuur zoekt naar wegen om verder te groeien. Het bestuur is zeer verheugd dat per 1 januari 2010 een toeslag van 1,8% op de pensioenen is verleend. Deze toeslag dient mede als compensatie voor het feit dat op 1 januari 2009 geen toeslag is gegeven. Met behulp van een zogeheten ALM-studie en continuïteitsanalyse is gebleken dat het pensioenfonds de komende jaren ongeveer 42% van de prijsinflatie zal kunnen ondervangen met toeslagen. Hierdoor wordt naar verwachting op lange termijn (15 jaar) 85% van de huidige waarde (in termen van koopkracht) behouden. Ook ontwikkelingen buiten ons fonds mogen niet onvermeld blijven. De afgelopen jaren is de pensioenwereld voortdurend in beweging en het jaar 2009 vormt zeker geen uitzondering op die turbulentie. Naast alle rumoer rond de herstelplannen van pensioenfondsen, met de dreiging tot korting van pensioenrechten (dat voor ons pensioenfonds gelukkig niet aan de orde is), heeft in 2009 ook een aantal fundamentele zaken de aandacht gevraagd. Economische en maatschappelijke ontwikkelingen alsmede de alsmaar verder stijgende levensverwachting hebben geleid tot vraagtekens bij de toekomstbestendigheid van ons pensioenstelsel. In hetzelfde kader is de al jarenlange discussie over de houdbaarheid van de AOW in 2009 uitgemond in een wetsvoorstel waarmee de AOW-leeftijd in twee stappen wordt verhoogd naar 67 jaar. Weliswaar is door de val van het kabinet Balkenende IV de behandeling van dat wetsvoorstel opgeschort, maar dat er een verhoging van de AOW-leeftijd zal plaatsvinden lijkt slechts een kwestie van tijd. De verschuiving van de AOW-leeftijd zal onontkoombaar invloed hebben op pensioenregelingen. Minister Donner heeft in 2009 drie commissies ingesteld: de commissies Don, Frijns en Goudswaard met de opdracht een aantal aspecten over de werking en houdbaarheid van ons pensioenstelsel te onderzoeken. De commissie Don waarschuwt dat het rendement van de beleggingen van pensioenfondsen op termijn lager zal blijken dan we nu veelal denken. De commissie Frijns constateert dat pensioenfondsen kwetsbaarder zijn geworden door de vergrijzing van de bevolking en afhankelijker zijn geworden van financiële markten. De commissie Goudswaard waarschuwt dat de snelle groei van de levensverwachting en de structureel lagere rente (nog) onvoldoende vertaald zijn in de huidige premies, maar dat tegelijkertijd de pensioenpremies al raken aan de grenzen van wat economisch draagbaar is. Kortom, er gebeurt veel wat besturen van pensioenfondsen doet bezinnen over de toekomst van hun pensioenfonds! Om een tegenwicht te bieden aan alle soms overtrokken negatieve berichtgeving over pensioenfondsen, is vanuit de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) de campagne gestart Samen sta jij sterk. Deze campagne, waaraan ook ons fonds een bijdrage levert, richt zich met name op de voordelen van de collectiviteit van pensioenfondsen. Ook in 2010 zal het bestuur vanzelfsprekend zijn uiterste best doen om in zijn besluitvorming alle belangen op evenwichtige wijze te behartigen. Het bestuur hoopt dat de inzet van alle betrokkenen even groot zal zijn als in het voorgaande jaar. Ten slotte wil het bestuur graag zijn dank uitspreken aan allen die in 2009 hebben bijgedragen aan de goede uitvoering van de pensioenregeling., Den Haag, 17 juni 2010 De heer J.G.J. Bax Voorzitter De heer N. Altundal MIB Secretaris Pagina 7 van 87

8 Pagina 8 van 87

9 2. Kerncijfers Aangesloten werkgevers (aantal) 43* Deelnemers (aantallen) Actieven Arbeidsongeschikten Subtotaal Gewezen deelnemers Gepensioneerden Totaal aantal deelnemers Bedragen (x 1.000) Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen Dekkingsgraad (%) 114,22 113,08 108,46 110,75 115,65 Premiebijdragen - Feitelijke premie kostendekkende o.b.v. verzekeringscontract Zuiver kostendekkende premie op marktwaarde Gedempte kostendekkende premie Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Overrente Interestbaten en lasten (395) (612) Beleggingsrendement (%) 15,00 (3,52) (3,28) (0,72) 10,63 Rendement benchmark (%) 15,67 (5,16) (2,53) (1,60) 11,21 *) Inclusief nieuwe werkgevers Krehalon Industrie B.V., NRK, Promens International B.V. en Sekisui Plastics Europe B.V.. Exclusief Bata Industrials Europe. De cijfers en kengetallen zijn vanaf 2006 gebaseerd op de huidige waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen. De cijfers uit 2005 zijn niet aan de veranderde grondslagen en stelselwijziging aangepast en derhalve in overeenstemming met de desbetreffende gepubliceerde jaarrekeningen. Voor een uiteenzetting van de gehanteerde waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen verwijzen wij naar hoofdstuk 9 bij de jaarrekening. De deelnemersaantallen van RPC Tedeco Gizeh zijn voor het eerst opgenomen in Pagina 9 van 87

10 De overrente zoals in de kerncijfers is opgenomen, is na aftrek van de beheerkosten. De zuiver kostendekkende premie en de gedempte premie zijn over 2009 voor de eerste maal vastgesteld (zie hoofdstuk 5.3.3). Pagina 10 van 87

11 3. Profiel 3.1. Doelstelling Het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Kunststof- en Rubberindustrie richt zich op ondernemingen die voornamelijk rubber en/of kunststoffen verwerken. De werkgevers uit de bedrijfstak kunnen op basis van vrijwilligheid deelnemen aan het fonds. Het fonds voert de pensioenregeling uit die is vastgelegd in de collectieve arbeidsovereenkomst NWBP Bedrijfstakpensioenregeling voor de Kunststof- en Rubberindustrie. Het pensioenfonds heeft ten doel, overeenkomstig de bepalingen van zijn statuten en fondsreglement, pensioenaanspraken te verlenen aan de (gewezen) deelnemers en hun nabestaanden. Het pensioenfonds is statutair gevestigd in Den Haag Organisatie Organogram Deelnemersraad Verantwoordingsorgaan Bestuur van het pensioenfonds Visitatiecommissie Controlerend Accountant (Ernst & Young Accountants) Adviserend actuaris * (Towers Watson) Waarmerkend Actuaris (Ernst & Young Actuarissen) Manager Pensioenfondsen en Bestuursondersteuning (AEGON) Administratie (AEGON): - pensioenadministratie - uitkeringsadministratie - financiële administratie Herverzekering (AEGON) Vermogensbeheer (AEGON) * Het bestuur laat zich in voorkomende gevallen door de adviserend actuaris van Towers Watson bijstaan. Pagina 11 van 87

12 Organen Bestuur Naam Functie Werkzaam als Vertegenwoordigers namens de werkgevers: dhr. J.G.J. Bax voorzitter directeur bij Ruma Rubber BV dhr. G. Colijn bestuurslid HR manager bij Oerlemans Plastics BV dhr. A.C.P.M. van de Walle bestuurslid HR manager bij Simrax B.V. mw. ir. M.H. de Kort plaatsvervangend bestuurslid beleidsmedewerker bij NRK en NWBC dhr. drs. ir. A. Fraterman plaatsvervangend bestuurslid secretaris pensioen bij VNO/NCW Vertegenwoordigers namens de werknemers: dhr. N. Altundal MIB secretaris bestuurder bij FNV Bondgenoten dhr. J.C. Dwarswaard bestuurslid bestuurder bij De Unie mw. drs. G.J. van Valkenburg bestuurslid bestuurder bij CNV BedrijvenBond mw. T.F.M. Schets plaatsvervangend bestuurslid bestuurder bij FNV Bondgenoten dhr. M.J.A. Jacobs plaatsvervangend bestuurslid bestuurder bij De Unie Verantwoordingsorgaan Naam Namens de geleding dhr. P.J.M. van Oerle actieve deelnemers FNV Bondgenoten dhr. L.A. van der Werf actieve deelnemers CNV BedrijvenBond Vacature actieve deelnemers De Unie / FNV Bondgenoten mw. G.P. Erkens-Lamfers pensioengerechtigden FNV Bondgenoten mw. A.M. Krijnen werkgevers NWBP Deelnemersraad Naam Namens de geleding Benoemd door dhr. P.J.M. van Oerle actieve deelnemers FNV Bondgenoten dhr. L.A. van der Werf actieve deelnemers CNV BedrijvenBond Vacature actieve deelnemers De Unie / FNV Bondgenoten mw. G.P. Erkens-Lamfers pensioengerechtigden FNV Bondgenoten Gedurende het boekjaar hebben binnen de verschillende organen de volgende wijzigingen plaatsgevonden: De heer J.W. Adrian heeft begin 2009 zijn functie als plaatsvervangend (werkgevers)bestuurslid beëindigd vanwege pensionering. Hij is per 26 maart 2009 opgevolgd door mevrouw M.H. de Kort. De heer R.I. van Erkel is op 1 april 2009 teruggetreden als (werkgevers)bestuurslid vanwege het niet langer werkzaam zijn in de bedrijfstak. Hij is opgevolgd door de heer A.C.P.M. van de Walle die voordien de functie van werkgeversvertegenwoordiger in het verantwoordingsorgaan bekleedde. Mevrouw Krijnen heeft de opengevallen werkgeversplaats in het verantwoordingsorgaan ingenomen. De heer L.H. Brug is op 18 september 2009 teruggetreden als (werknemers)bestuurslid vanwege het aanvaarden van een andere functie bij FNV en is opgevolgd door de heer N. Altundal. Compliance officer De secretaris treedt jaarlijks op als compliance officer en rapporteert aan de voorzitter. Pagina 12 van 87

13 Bestuur Het bestuur is belast met het besturen van het pensioenfonds en (eind)verantwoordelijk voor alle handelingen die door of namens het pensioenfonds worden verricht. De belangrijkste verantwoordelijkheden van het bestuur zijn: het beheer van het pensioenfonds in de ruimste zin des woords; het uitvoeren van de in het fondsreglement vastgelegde pensioenregeling; het beheersen van de risico s die aan het voorgaande verbonden zijn. Zowel het algemeen strategisch als het dagelijks beleid wordt vastgesteld door het volledige bestuur. Het bestuur kan bepalen dat bepaalde aspecten van het dagelijks beleid worden gedelegeerd aan bestuurscommissies. In het verslagjaar is een bestuurscommissie voor de ALM-studie actief geweest (zie hoofdstuk Het bestuur heeft de administrateur opdracht gegeven het door het bestuur geformuleerde dagelijks beleid in zijn algemeenheid uit te voeren. Voor zover er beslist dient te worden over bijzondere aangelegenheden die niet kunnen wachten op de besluitvorming tijdens een bestuursvergadering, wordt door de voorzitter en de secretaris (of hun plaatsvervangers) - eventueel na overleg met adviseur(s) - gezamenlijk het desbetreffende beleid bepaald. Deelnemersraad, verantwoordingsorgaan en visitatiecommissie Naast het bestuur, kent het pensioenfonds een deelnemersraad. De deelnemersraad adviseert het bestuur desgevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het fonds betreffen, maar in ieder geval over elk voorgenomen besluit van het bestuur tot een aantal vastgelegde zaken. Het pensioenfonds heeft sinds 2008 ook een verantwoordingsorgaan. Deze bestaat voor wat betreft de leden namens de geledingen actieve deelnemers en gepensioneerden uit een personele unie met de deelnemersraad. Het verantwoordingsorgaan is bevoegd jaarlijks een algemeen oordeel te geven over het handelen van het bestuur aan de hand van onder meer het jaarverslag. Ook de beleidskeuzes van het bestuur die op de toekomst betrekking hebben, en het door het bestuur uitgevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar horen tot het aandachtsgebied van het verantwoordingsorgaan. Ten aanzien van het intern toezicht geldt dat het bestuur heeft gekozen voor een visitatiecommissie. De visitatiecommissie beziet het functioneren van de stichting en het bestuur kritisch. De leden van de visitatiecommissie worden aangesteld voor de betreffende visitatieronde die voor de eerste maal in de eerste helft van 2010 is uitgevoerd. De werking van de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan en de visitatiecommissie komt aan de orde in hoofdstuk 5.8.3, en Het bestuur is van mening dat met de verschillende organen die het fonds kent, de belangen van alle betrokkenen op evenredige wijze behartigd worden. Aangesloten werkgevers Alle bij het pensioenfonds aangesloten werkgevers zijn lid van de werkgeversvereniging de NRK- Werkgeversvereniging Branche Pensioenregeling (NWBP). De NWBP voert namens de aangesloten werkgevers de onderhandelingen met de betrokken werknemersorganisaties (FNV Bondgenoten, CNV BedrijvenBond en De Unie). De NWBP is aangesloten bij de NRK, de brancheorganisatie voor de Rubber- en Kunststofindustrie. Pagina 13 van 87

14 Interne beheersingsorganisatie Het bestuur houdt nauwgezet toezicht op de uitbestede werkzaamheden en wel op een zodanige wijze dat het de bedrijfsprocessen op een adequate wijze kan (blijven) beheersen. In het verlengde hiervan is het bestuur verantwoordelijk voor het uitvoeren van controlemaatregelen gericht op het adequaat beheersen van alle voorkomende bedrijfsprocessen, met inbegrip van een juiste en volledige registratie en verslaglegging van de gegevens van het pensioenfonds. Als uitvloeisel van die verantwoordelijkheid wordt gestuurd op het zoveel mogelijk beperken van risico s die samenhangen met uitbestede processen. Het voltallige bestuur vergadert in beginsel ten minste vier keer per jaar om alle voorkomende aangelegenheden te bespreken en om te bezien of de voortgang van de processen naar behoren verloopt. Onderdeel van deze algemene controle is een beschouwing van de financiële positie van het pensioenfonds. Voor wat betreft de controle op de administratie en het vermogensbeheer, laat het bestuur de administrateur en de vermogensbeheerders verantwoording afleggen onder meer door middel van het periodiek verstrekken van rapportages en overzichten Betrokken externe partijen Uitbesteding Het bestuur heeft de pensioenadministratie, de beleggingsadministratie en de belegging van het vermogen van het pensioenfonds uitbesteed aan AEGON Levensverzekering N.V. te Den Haag die tevens als herverzekeraar optreedt. De condities van de uitbesteding zijn vastgelegd in de met de verzekeraar gesloten uitbestedingsovereenkomst met inbegrip van de bijbehorende Service Level Agreement. Het bestuur dient nauwgezet toezicht te houden op de uitbestede werkzaamheden. In het verlengde hiervan is het bestuur verantwoordelijk voor het uitvoeren van controle maatregelen gericht op de juiste en volledige registratie van de gegevens van het pensioenfonds. De betreffende controlemaatregelen zijn gericht op de volgende controlegebieden: integriteit en deskundigheid van bestuur en deelnemersraad; administratie; juistheid van de door de werkgevers aangeleverde gegevens; vermogensbeheer. Aangezien de administratie en het vermogensbeheer volledig zijn uitbesteed en het pensioenfonds geen personeel in dienst heeft, heeft het pensioenfonds zelf geen administratieve organisatie opgezet. Het pensioenfonds maakt hiervoor dan ook gebruik van de administratieve organisatie van AEGON. Accountant Ernst & Young Accountants LLP, te Den Haag. Controleert jaarlijks het jaarverslag, het depotverslag en de verslagstaten voor DNB. Adviserend Actuaris Het fonds heeft geen vaste adviserend actuaris. In voorkomende gevallen laat het bestuur zich door het actuariële adviesbureau Towers Watson B.V. bijstaan. Certificerend Actuaris Ernst & Young Actuarissen B.V., te Amsterdam. Vermogensbeheerder(s) AEGON Investment Management B.V., te Den Haag. Administrateur en herverzekering AEGON Levensverzekering N.V., te Den Haag. Pagina 14 van 87

15 4. Verslag van het verantwoordingsorgaan 4.1. Verslag van het verantwoordingsorgaan Er is nog altijd 1 vacature bij het verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan heeft tijdens een gezamenlijke vergadering met het bestuur gesproken over het beleid van het fonds aan de hand van het jaarverslag. Tevens heeft zij kennis genomen van het Board Functioning Index rapport en het communicatieplan 2010 en hier met het bestuur over gesproken. Ook is een delegatie van het verantwoordingsorgaan langs geweest bij de visitatiecommissie en is het rapport van deze commissie met haar besproken. T.a.v. het toeslagbeleid en het besluit tot toeslagverlening heeft er een extra vergadering plaats gevonden waarin aan de hand van een ALM studie en een continuïteitsanalyse na veel en diepgaande discussie is besloten tot beleidswijziging. Gezien het beleid van de afgelopen jaren zoals dat door het bestuur is gevoerd t.a.v. de beleggingen, kunnen we achteraf constateren dat er op de juiste momenten de juiste stappen zijn gezet, zodat we weliswaar niet ongeschonden uit deze kredietcrisis zijn gekomen, maar dat we niet in de gevarenzone zitten en zelfs gedeeltelijk hebben kunnen indexeren. Het verantwoordingsorgaan is van mening dat, voor zover zij dit uit alle stukken en na gesprekken met bestuur, de accountant en de administrateur heeft kunnen opmaken, het gevoerde beleid er op gericht is om de belangen van ALLE belanghebbende voor nu en voor de toekomst op een gelijkwaardige manier te behandelen en veilig te stellen, wel is zij van mening dat de klachtenafhandeling verbetering behoeft. De verantwoordingscommissie vindt het wel jammer dat de cursus van SPO, zoals zij en de deelnemersraad in 2009 zouden volgen, niet is doorgegaan en roept het bestuur op om alles op alles te zetten om de beide commissies zo snel mogelijk op het juiste deskundigheidsniveau te krijgen Reactie van het bestuur Het bestuur heeft kennis genomen van het oordeel van het verantwoordingsorgaan. Allereerst constateert het bestuur met tevredenheid dat het verantwoordingsorgaan ook dit jaar zich in hoofdlijnen goed kan vinden in het gevoerde beleid en de door het bestuur gemaakte keuzes. Het bestuur is zich van zijn taak bewust en zal ook gezien de toekomstige ontwikkelingen alle beleidskeuzes zo weloverwogen mogelijk en rekening houdend met de belangen van alle betrokkenen maken. Het bestuur heeft kennis genomen van de kanttekeningen die het verantwoordingsorgaan heeft gemaakt. Deze kanttekeningen vormen een goede basis voor de gesprekken die ook komende periode weer tussen bestuur en verantwoordingsorgaan zullen plaatsvinden. In die context zal ook de uitwerking van de aanbevelingen uit de visitatieronde een goed aanknopingspunt zijn voor de verdere dialoog tussen het verantwoordingsorgaan en het bestuur. Het bestuur beseft dat van het verantwoordingsorgaan het nodige wordt gevergd. De pensioenmaterie is complex, zo laten vele technische aspecten van bijvoorbeeld het beleggingsbeleid zich niet eenvoudig doorgronden. Daarom zal het bestuur zeker de wens van het verantwoordingsorgaan ten aanzien van de gewenste opleidingen te faciliteren. Het bestuur spreekt van harte zijn waardering uit voor de opbouwende wijze waarop het verantwoordingsorgaan met het bestuur van gedachten heeft gewisseld over de besluitvorming. Al eerder heeft het bestuur uitgesproken dat het bestuur en het verantwoordingsorgaan beide hetzelfde belang dienen: een zo goed mogelijke functionerend pensioenfonds. Bestuur en verantwoordingsorgaan staan dan ook niet tegen over elkaar, maar naast elkaar, elk vanzelfsprekend zijn eigen rol vervullend. Pagina 15 van 87

16 5. Verslag van het bestuur Alle bedragen in dit verslag luiden in duizenden, tenzij anders aangegeven Algemene financiële positie De financiële positie van het pensioenfonds komt tot uitdrukking in de zogeheten dekkingsgraad, die de verhouding aangeeft tussen het pensioenvermogen en de technische voorzieningen. Het pensioenvermogen is daarbij de som van de technische voorzieningen en het vermogen van het pensioenfonds. De Voorziening Pensioen Verplichting (VPV) per 31 december 2009 is vastgesteld op basis van de door DNB vastgestelde rentetermijnstructuur. De dekkingsgraad bedraagt per ultimo 2009: 114,22 % (2008: 113,08%) op basis van de verhouding Eigen Vermogen + Pensioenverplichtingen versus Pensioenverplichtingen. Omdat het solvabiliteitsrisico volledig is afgedekt door het garantiecontract dat het fonds heeft gesloten (zie paragraaf 5.7.1) kent het fonds geen (Minimaal) Vereist Eigen Vermogen. In hoofdstuk 5.6 wordt uitgebreid ingegaan op de financiële resultaten Ontwikkelingen Pensioenfonds Bestuur, deelnemersraad en commissies Vergaderingen van het bestuur Er hebben in 2009 vier bestuursvergaderingen plaatsgevonden. Daarnaast is de bestuurscommissie voor de ALM-studie een aantal keren bijeen geweest. Behandelde onderwerpen en besluitvorming De belangrijkste onderwerpen en besluitvorming vanuit voornoemde vergaderingen betreffen de volgende. Uitbreiding van het fonds Het bestuur hecht aan vergroting van het draagvlak van het pensioenfonds. Er vinden daarom met regelmaat gesprekken plaats met bedrijven over toetreding tot het fonds. Het bestuur tracht zoveel mogelijk kanalen te benutten om bedrijven voor het pensioenfonds te interesseren. Toeslagbeleid, ALM-studie Het bestuur heeft in 2009 intensief aandacht besteed aan het toeslagbeleid. Op grond van wet- en regelgeving moeten de toeslagambitie en de toeslagmogelijkheden van het fonds met elkaar in overeenstemming zijn en duidelijk aan de belanghebbenden worden gecommuniceerd. Om te bezien welke beleggingsmix voor het pensioenfonds de beste toeslagmogelijkheden geeft (bij een aanvaardbaar beleggingsrisico) is er in 2009 een zogeheten ALM-studie uitgevoerd. Uit die studie is gebleken dat de huidige beleggingsmix van ruwweg 65% vastrentende waarden en 35% zakelijk waarden met een renteafdekking van 50% voor het fonds voldoet. Vervolgens is met een zogeheten continuïteitsanalyse duidelijk geworden dat het pensioenfonds de komende jaren naar verwachting - gemiddeld gezien 42% van de prijsinflatie zal kunnen compenseren met toeslagen. Hierdoor wordt naar verwachting op lange termijn (15 jaar) 85% van de huidige waarde (in termen van koopkracht) behouden. Op basis van deze uitkomsten heeft het bestuur per 1 januari 2010 een nieuw toeslagbeleid geformuleerd. Pagina 16 van 87

17 Het pensioenfonds had eind 2008 op zich voldoende financiële middelen om per 1 januari 2009 een (gedeeltelijke) toeslag te verlenen. Gezien de toenmalige zeer onzekere situatie op de financiële markten achtte het bestuur het destijds echter niet verantwoord de pensioenen te verhogen. Nu die markten zich enigszins hebben hersteld en de toeslagmogelijkheden van het fonds duidelijker zijn, heeft het bestuur besloten om per 1 januari 2010 een toeslag van 1,8% op de pensioen te geven. Deze toeslag moet gezien worden als een gecombineerde toeslag per 1 januari 2009 en 1 januari Financiële positie Elke bestuursvergadering is aandacht besteed aan de financiële positie van het pensioenfonds. De bovengenoemde ALM-studie heeft dat inzicht verbeterd. Administratie/ Betalingsgedrag De administrateur geeft in elke vergadering aan de hand van rapportages een overzicht van de stand van zaken van o.a. de mutatieverwerking. Tevens wordt dan inzicht gegeven in de stand van zaken van de premiebetalingen. Enquête onder de aangesloten bedrijven Om een beeld te krijgen over de wijze waarop de bij het pensioenfonds aangesloten bedrijven de dienstverlening van het pensioenfonds ervaren, is een zogeheten klanttevredenheidsmeting gehouden. Uit die meting is een rapportcijfer van 6,5 naar voren gekomen. Het bestuur is in overleg met de administrateur over maatregelen om dit cijfer te verbeteren. Communicatie Zie hiervoor hoofdstuk Pensioenuitvoeringskosten Het pensioenfonds heeft meegewerkt aan een door de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen gefinancierd onderzoek naar pensioenuitvoeringskosten. Gebleken is dat de kosten bij ons pensioenfonds lager zijn dan het gemiddelde voor pensioenfondsen van vergelijkbare omvang. Deskundigheid bestuur Om te bezien of het pensioenfonds nog voldoende deskundig is, heeft het bestuur besloten om met behulp van een externe partij de individuele en gezamenlijke deskundigheid te evalueren. Deze evaluatie heeft begin 2010 plaatsgevonden. De uitkomst is dat de gezamenlijke deskundigheid op zich als voldoende wordt ervaren, maar dat vermogensbeheer en deskundigheidsbevordering meer aandacht moet krijgen. In het kader van deskundigheidsbevordering is in 2009 een themaochtend over beleggingen georganiseerd. Deelnemersraad De deelnemersraad heeft in 2009 drie maal gezamenlijk met het bestuur vergaderd. Adviezen zijn gegeven over het jaarverslag over 2008 en het beleggingsplan voor Ook heeft de deelnemersraad positief geadviseerd over de premiestelling en toeslagverlening 2010 zoals deze door het bestuur zijn voorgesteld. Ook heeft de raad een positief advies gegeven over het nieuwe toeslagbeleid. Verantwoordingsorgaan Op 19 juni 2009 heeft de bespreking plaatsgevonden tussen het bestuur en de leden van het verantwoordingsorgaan. In deze bespreking is het jaarverslag 2008 besproken en heeft het verantwoordingsorgaan zijn oordeel over het door het bestuur in 2008 gevoerde beleid gegeven. Dit oordeel is ook terug te lezen in het jaarverslag Functioneren van het pensioenfonds Aan het pensioenfonds zijn geen boetes of dwangsommen dan wel een aanwijzing tot het volgen van een bepaalde gedragslijn opgelegd, door één van de toezichthouders (DNB of AFM). Ook is er geen bewindvoerder aangesteld en zijn er geen korte termijn- of lange termijn herstelplannen van toepassing. Pagina 17 van 87

18 AFM en DNB Met de inwerkingtreding van de Wet op het financieel toezicht per 1 januari 2007 heeft het pensioenfonds formeel te maken met twee toezichthouders. De AFM voor het zogenaamde gedragstoezicht en DNB voor het prudentiële toezicht. In 2009 heeft er geen overleg met AFM of DNB plaats gevonden Juridische stukken Begin 2009 is de uitbestedingsovereenkomst met AEGON getekend voor de contractperiode 1 januari 2008 tot en met 31 december Pensioenregeling Inhoud pensioenregeling De pensioenregeling van het fonds is per 1 januari 2006 voor het laatst gewijzigd. Dit in het kader van het besluit van CAO-partijen om de prepensioen-/vut-regeling per die datum te beëindigen en een nieuwe basispensioenregeling met overgangsmaatregelen vorm te geven. In 2009 zijn geen aanpassingen doorgevoerd. Zoals al eerder gezegd is het toeslagbeleid per 1 januari 2010 aangepast (zie hoofdstuk 5.3.4). De hoofdlijnen van de pensioenregeling luiden in 2009 als volgt. Ouderdomspensioen Dit pensioen gaat in op de 65-jarige leeftijd van de deelnemer (de pensioendatum) en wordt uitgekeerd tot zijn/haar overlijden. De aanspraak wordt berekend over de pensioengrondslag: het pensioensalaris vermindert met de franchise. Voor het jaar 2009 bedroeg het maximum pensioensalaris , terwijl de franchise bedroeg (de franchise is het deel van het salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd omdat de AOW al gedeeltelijk in het inkomen vanaf het 65ste jaar voorziet). Tot de 65-jarige leeftijd wordt voor ieder deelnemersjaar een aanspraak opgebouwd ter grootte van 2,15% van de pensioengrondslag voor dat jaar. Partnerpensioen Dit pensioen gaat in bij overlijden van de deelnemer en wordt uitgekeerd tot de (huwelijks)partner overlijdt. Het jaarlijks partnerpensioen is gelijk aan 70% van het ouderdomspensioen dat bij gelijkblijvende pensioengrondslag op de pensioendatum zou zijn bereikt, indien de deelnemer niet voordien zou zijn overleden. Gedurende het deelnemerschap wordt het partnerpensioen toegezegd op risicobasis; dit betekent dat er voor dit pensioen geen waarde wordt opgebouwd en dat de aanspraak op partnerpensioen vervalt op de pensioendatum en bij eerder ontslag. Wezenpensioen Ook het wezenpensioen gaat in bij overlijden van de deelnemer en wordt vervolgens uitgekeerd tot het kind 18 jaar wordt. Voor studerende en arbeidsongeschikte kinderen wordt het wezenpensioen doorbetaald tot uiterlijk de 27ste verjaardag. Voor elk kind is het wezenpensioen gelijk aan 20% van het partnerpensioen (voor volle wezen 40%). Ook het wezenpensioen wordt toegezegd op risicobasis. Voorwaardelijke toeslagen De regeling kent voor zowel de opgebouwde aanspraken van de actieve deelnemers als de al dan niet reeds ingegane pensioenen van de inactieve deelnemers een voorwaardelijke toezegging voor toeslagen. De toeslagen (indexaties) zijn volledig afhankelijk van de daartoe beschikbare middelen van het pensioenfonds. Pagina 18 van 87

19 Aanspraken op grond van de pensioenregeling die gold tot 2006 De aanspraken op ouderdomspensioen, nabestaandenpensioen en wezenpensioen die een deelnemer eventueel tot 1 januari 2006 bij het pensioenfonds heeft opgebouwd, blijven ongewijzigd gehandhaafd. Deze aanspraken worden meegenomen in de eventuele toeslagverlening op de pensioenen. Keuzemogelijkheden Ruil ouderdomspensioen voor nabestaandenpensioen Op de pensioendatum of de eerdere ontslagdatum heeft de deelnemer de mogelijkheid om het (vanaf 1 januari 2001) opgebouwde ouderdomspensioen om te zetten in een verlaagd ouderdomspensioen met een bijbehorende aanspraak op partnerpensioen. Vervroegen pensioeningang De deelnemer kan kiezen voor een eerdere ingang van het ouderdomspensioen dan op 65 jaar, maar niet eerder dan op 60 jaar. Variabele pensioenuitkeringen De deelnemer kan de hoogte van de uitkeringen van het ouderdomspensioen variabel laten zijn. Tot (naar keuze van de deelnemer) de 65-jarige of 70-jarige leeftijd wordt dan eerst een hoger pensioen uitgekeerd en daarna lager, in de verhouding van 4:3. Premie en deelnemersbijdrage De (doorsnee)premie voor de pensioenregeling bedroeg in 2009 op jaarbasis 17% van de pensioengrondslag (2008: 16,5%). De werkgevers kunnen aan de deelnemers een bijdrage vragen die op jaarbasis gelijk is aan 6,8% van hun pensioengrondslag. Deze bijdrage wordt op het loon van de deelnemers ingehouden. In 2010 wordt de premie verhoogd tot 17,5%. Aanvullende regeling Iedere werkgever kan besluiten ook pensioenaanspraken aan zijn werknemers toe te kennen over het pensioensalaris boven het maximum (voor ). Voor de pensioenaanspraken volgens de aanvullende regeling gelden dezelfde voorwaarden en uitgangspunten als voor de pensioenaanspraken tot het maximum salaris. Overgangsmaatregelen Voor deelnemers die op 31 december 2005 deelnamen aan de prepensioen-/vut-regeling in de bedrijfstak gelden voorwaardelijke overgangsmaatregelen. Deze maatregelen zijn er op gericht om de vroegere prepensioen-/vut-rechten te vertalen naar extra ouderdomspensioen. Dat extra ouderdomspensioen kan vervolgens ook worden benut voor vervroeging van de pensioeningang. Deze overgangsmaatregelen worden door de respectievelijke werkgevers gefinancierd buiten de beleggingen van het fonds en komen niet tot uitdrukking in de balans. Voor de overgangsmaatregelen worden voor elke afzonderlijke werkgever de jaarlijkse kosten becijferd. De werkgever kan 40% van die kosten doorbelasten aan zijn werknemers. Voor 2010 worden behoudens de aanpassing van het toeslagbeleid geen wijzigingen in de pensioenregeling verwacht Premie en grensbedragen Premie 16,5% 17,0% 17,5% (% van de pensioengrondslag) Maximum pensioengevend salaris Franchise Pagina 19 van 87

20 Premies UFeitelijke premie Een bij het pensioenfonds aangesloten werkgever is voor elke bij hem in dienst zijnde deelnemer jaarlijks een doorsneepremie aan het pensioenfonds verschuldigd die door het bestuur wordt vastgesteld. Voor het jaar 2009 bedraagt deze premie 17% van de pensioengrondslag (voor ,5%). Alvorens een wijziging in de premie door te voeren zal het bestuur in overleg treden met de betrokken werkgevers- en werknemersorganisaties. De premie wordt uitgedrukt in een percentage van de pensioengrondslag. De aangesloten werkgever kan jaarlijks op de deelnemer een bijdrage verhalen die met de deelnemer zal worden verrekend in evenveel termijnen als waarin het salaris aan de deelnemer wordt betaald. De bijdrage door de deelnemer is per jaar maximaal gelijk aan 40% van de door de werkgever voor de deelnemer verschuldigde premie. Er geldt geen bijstortingsverplichting voor de werkgever. In 2009 bedraagt de feitelijke premie (in 2008: ) UKostendekkende premie op basis van het verzekeringscontract Gezien het met de verzekeraar gesloten garantiecontract beschouwt het bestuur de som van de volgende componenten als kostendekkende premie: de kosten van de jaarlijkse pensioeninkoop op de grondslagen van het verzekeringscontract; een opslag voor solvabiliteit (vanwege de garantieovereenkomst met AEGON is deze opslag voor het pensioenfonds nihil) het totaal van de pensioenuitvoeringskosten. De hoogte van de aldus becijferde kostendekkende premie op basis van het verzekeringscontract bedraagt voor (2008: ) De feitelijke premie van het pensioenfonds is voldoende om deze kosten te financieren. In de aan de herverzekeraars af te dragen premies, stortingskoopsommen en koopsommen zijn opslagen opgenomen voor medeverzekering van premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid, excasso-, administratieen mutatiekosten. De betreffende premies en (stortings)koopsommen zijn opgenomen in de post Mutatie voorziening voor pensioenverplichtingen. UKostendekkende premie op basis van marktwaarde Het pensioenfonds is verplicht om ook de kostendekkende premie op marktwaarde te bepalen. Deze premie bestaat uit de volgende onderdelen: de kosten van de jaarlijkse pensioeninkoop op de grondslagen gebaseerd op marktwaarde; een opslag voor solvabliteit; een opslag voor uitvoeringskosten. De hoogte van de aldus becijferde kostendekkende premie op marktwaarde bedraagt voor Gedempte kostendekkende premie Het is pensioenfondsen toegestaan een gedempte kostendekkende premie te hanteren. Bij deze opzet wordt als rentecomponent in de premie de meerjarige historische gemiddelde rente over een achterliggende periode van 10 jaar in aanmerking genomen, waarbij rekening wordt gehouden met meeropbrengsten op aandelen. De hoogte van de aldus becijferde kostendekkende premie op marktwaarde bedraagt voor De feitelijke premie van het pensioenfonds is voldoende om deze kostendekkende premie te financieren. Pagina 20 van 87

21 In dit verband acht het bestuur van het pensioenfonds de kostendekkende premie op basis van het verzekeringscontract relevanter dan de op basis van marktwaarde vastgestelde (gedempte) kostendekkende premie. Deze laatste heeft voor het pensioenfonds immers meer theoretische dan praktische betekenis. Ontwikkeling premiestelling Voor 2010 is de doorsneepremie vastgesteld op 17,5% van de pensioengrondslag. Het bestuur ziet geen reden om aan te nemen dat het premiebeleid nadien binnen afzienbare tijd zal wijzigen Toeslagverlening Ambitie Het pensioenfonds streeft er met het toeslagbeleid naar om de opgebouwde aanspraken van de actieve deelnemers en de premievrije en ingegane pensioenen van de inactieve deelnemers en pensioengerechtigden jaarlijks per 1 januari (maximaal) te verhogen op basis van relatieve stijging van het consumentenprijsindexcijfer. Met de ALM-studie en continuïteitsanalyse is gebleken dat naar verwachting ca. 42% van de prijsinflatie met toeslagen zal kunnen worden gecompenseerd. Hierdoor wordt naar verwachting op lange termijn (15 jaar) 85% van de huidige waarde (in termen van koopkracht) behouden. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre pensioenrechten en pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagtoezegging wordt geen premie betaald en is geen bestemmingsreserve gevormd. De toeslagverlening wordt uit beleggingsrendement gefinancierd. Het toeslagbeleid dat het pensioenfonds hanteert is, ingedeeld naar de indeling volgens de zogeheten Toeslagenmatrix, categorie D1. Het voor 2009 geformuleerde toeslagbeleid komt er op neer dat voor de toe te kennen toeslagen in beginsel de onderstaande tabel als leidraad wordt gehanteerd, maar het bestuur kan besluiten om daarvan af te wijken. Het toekennen van een toeslag zal nooit mogen leiden tot een dekkingsgraad die lager is dan 105%. Dekkingsgraad Toeslag (o.b.v. consumentenprijsindex) minder dan 105% tussen 105% en 112,5% meer dan 112,5% geen toeslag toeslag naar evenredigheid volledige toeslag Toeslag per 1 januari 2009 In hoofdstuk is aangegeven dat vanwege de grote onzekerheid op de financiële markten op 1 januari 2009 geen toeslag verleend is, hoewel er op zich middelen waren om (gedeeltelijk) invulling te geven aan het toeslagbeleid. De over de afgelopen 5 jaren toegekende toeslagen is als volgt: Actieve deelnemers - 1,90% 1,00% 1,10% 1,00% Gewezen en gepensioneerde deelnemers - 1,90% 1,00% 1,10% 1,00% Toeslag per 1 januari 2010 In hoofdstuk is reeds uiteengezet dat per 1 januari 2010 het toeslagbeleid is aangepast. Op basis van dat nieuwe beleid is op 1 januari 2010 een toeslag verleend van 1,8% die mede dient als compensatie voor het feit dat per 1 januari 2009 geen toeslag is verleend. Pagina 21 van 87

22 Ook het nieuwe toeslagbeleid is strikt voorwaardelijk en laat zich volgens de toeslagmatrix kwalificeren als categorie D1. Het nieuwe toeslagbeleid is als volgt gebaseerd op achtereenvolgens de reële dekkingsgraad, de nominale dekkingsgraad en de vrije reserve van het pensioenfonds. Onder reële dekkingsgraad wordt verstaan de verhouding tussen de bezittingen en verplichtingen van het fonds, waarbij de verplichtingen worden berekend alsof de toekomstige toeslagen (uitgaande van een 100%- ambitie) volledig gefinancierd zijn en onderdeel uitmaken van die verplichtingen. Onder vrije reserve wordt verstaan de middelen waarover het fonds vrij kan beschikken indien de nominale dekkingsgraad van het fonds hoger is dan 105%. Onder nominale dekkingsgraad wordt verstaan de conform wet- en regelgeving vastgestelde en als zodanig in het jaarverslag vastgelegde dekkingsgraad. Voor de toe te kennen toeslag zal het bestuur vervolgens de onderstaande leidraad hanteren. Het bestuur kan besluiten om van deze leidraad af te wijken. Als de reële dekkingsgraad 100% of meer is wordt een toeslag gegeven van 100% van de ontwikkeling van het prijsindexcijfer over het voorafgaande jaar. Als de reële dekkingsgraad lager dan 100% is, wordt een toeslag naar evenredigheid van die lagere reële dekkingsgraad gegeven mits de vrije reserve voldoende ruimte voor die toeslag biedt Werkgevers- en deelnemersbestand Het verloop van de deelnemers in het boekjaar is als volgt: Gewezen Ouder- Nabestaan deel- doms- den- Wezen- Actieven nemers pensioen pensioen pensioen Stand per Toename door: - Nieuwe toetredingen Herintredingen Pensionering Afname door: - Dienstverlating (204) Pensionering (55) (73) Waardeoverdrachten (1) (15) Overlijden (2) (5) (23) (14) 0 - Afloop 0 0 (18) 0 (2) - Overige oorzaken (3) (24) (5) (2) 0 Stand per De afname als gevolg van overige oorzaken betreffen meestal afkopen van de pensioenen i.v.m. klein pensioen. Pagina 22 van 87

23 5.5. Beleggingen Beleggingsbeleid Algemeen De algemene doelstelling is een zo goed mogelijk rendement behalen binnen de randvoorwaarden van een aanvaardbaar risico. Teneinde de beoogde pensioenuitkeringen op korte en lange termijn veilig te stellen wenst het bestuur de toevertrouwde middelen op een verantwoorde en solide wijze te beleggen. Het pensioenfonds belegt vanuit de prudent person gedachte. Daarbij moeten de beleggingen voldoen aan kwalitatieve beginselen van veiligheid, kwaliteit en spreiding van risico s. Het pensioenfonds hanteert hierbij de volgende uitgangspunten: Een zorgvuldige selectie van de vermogensbeheerder die strikt binnen het afgegeven mandaat dient te opereren en frequent verantwoording aflegt aan het bestuur; Een breed gespreide beleggingsportefeuille met grotendeels defensief karakter die is afgestemd op de verplichtingen; Een zeer beperkt gebruik van derivaten bij: - LDO t.b.v. matching met verplichtingen, en - GTAA t.b.v voordelen optimalisering tactisch allocatiebeleid; Er worden door de vermogenbeheerder geen achtergestelde leningen aangegaan en ook geen leningen met een looptijd langer dan 1 jaar; Alle beleggingen kunnen binnen 1 maand liquide worden gemaakt De vermogensbeheerder sluit aan bij principes maatschappelijk verantwoord beleggen via de Code of Conduct. Met betrekking tot het vrije vermogen acht het bestuur het concentratierisico dat voortvloeit uit het aanhouden van het vrije vermogen bij dezelfde vermogensbeheerder relatief gering. Bij het inschakelen van een extra partij zou het fonds zich geconfronteerd zien met extra beheerskosten en bovendien zou dit extra overleg vergen die voor het bestuur ten koste zou gaan van beleidsvorming. De hoofddoelstelling van het beleggingsbeleid is het op lange termijn realiseren van een zo hoog mogelijk rendement uitgaande van het strategische beleggingsbeleid bij een acceptabel risico, rekening houdend met de verplichtingenstructuur van het pensioenfonds. Hoewel het rendement op de portefeuille een hoge prioriteit heeft, staan een enigszins defensief karakter van het beleggingsbeleid en een voorzichtige afweging van risico en rendement voorop. Om de doelstelling te realiseren voert het pensioenfonds in overleg met de vermogensbeheerder een actieve beleggingsstijl. Dit wil zeggen dat zal worden getracht op basis van marktvisie een hoger rendement te behalen dan de gekozen benchmark. Dit alles binnen de randvoorwaarden van een aanvaardbaar risico. De organisatie van het vermogensbeheer Het bestuur is verantwoordelijk voor de nadere invulling alsmede de uitvoering van het strategisch beleggingsbeleid. Hieronder wordt verstaan de vaststelling van het doel en de stijl van het beleggingsbeleid, de strategische beleggingsportefeuille en bandbreedtes, de benchmarks en de selectie en aanstelling van de vermogensbeheerder(s). Het bestuur heeft de verantwoordelijkheid voor het tactische en operationele beleggingsbeleid gedelegeerd aan de vermogensbeheerder middels een beleggingsmandaat. De vermogensbeheerders zijn binnen de door het bestuur geformuleerde randvoorwaarden zoals zijn vastgelegd in het beleggingsmandaat - vrij in de wijze van belegging en herbelegging. Het bestuur controleert als eindverantwoordelijke periodiek het door de vermogensbeheerders uitgevoerde beleid en ontvangt daartoe de adequate rapportages. Pagina 23 van 87

24 De structuur van het vermogensbeheer Het bestuur heeft AEGON aangesteld als externe vermogensbeheerder om binnen de in dit beleggingsplan opgestelde doelstellingen en restricties het tactische en operationele beleggingsbeleid uit te voeren. Ook vindt de bewaarneming van de effecten plaats via de bovengenoemde vermogensbeheerder. Hierbij hanteert de beheerder volledig onafhankelijke custodians. Voor de beleggingen wordt gebruik gemaakt van beleggingsfondsen. Het bestuur van het pensioenfonds heeft derhalve geen rechtstreekse invloed op het beleggingsbeleid binnen de beleggingsfondsen. De risicobeheersing binnen de beleggingsfondsen is op hoofdlijnen vormgegeven door de diverse randvoorwaarden. Deze staan volledig beschreven in de vermogensbeheerovereenkomsten en prospectussen behorende bij de beleggingsfondsen. De vermogensbeheerder dient deze restricties te respecteren. Door middel van rapportages door de vermogensbeheerder wordt de naleving van deze voorwaarden gecontroleerd door het bestuur. Twee beleggingsdepots De beleggingsportefeuille van het pensioenfonds is heel 2009 belegd geweest in twee afzonderlijke beleggingsdepots: Het hoofddepot voor de regeling van ouderdoms- en nabestaandenpensioen is belegd in het Strategic Allocation Fund 65/35 long duration (SAF 3). Dit is een mixfonds met 65% gediversifieerde vastrentende waarden (hypotheken, staats- en bedrijfsobligaties, Emerging Market Debt Fund en Asset Backed Securities) met een duration van 15 jaar en 35% gediversifieerde zakelijke waarden (aandelen, vastgoed, grondstoffen, high yield, hedge funds en private equity). Het mixfonds is gericht op een optimale strategische allocatie gemeten naar risico (ten opzichte van de verplichtingen) en rendement. Het beleggingsproces is gericht op waardetoevoeging door middel van een actief beleid over en binnen de beleggingscategorieën, landen, sectoren, individuele bedrijven en door het innemen van duration- en yieldcurve posities bij obligaties. De marktwaarde van het hoofddepot was eind 2009 (afgerond) 100,2 mln., met een jaarrendement van 15% (bij een benchmark van 15,67%). Dit wordt nader toegelicht in paragraaf Het prepensioendepot voor de beleggingen die behoren bij de premievrije en ingegane prepensioenen. De marktwaarde van dit depot bedroeg eind 2009 (afgerond) 13,9 mln., met een jaarrendement van 7,88% (bij een benchmark van 6,76%). Nadere toelichting volgt in paragraaf Eind 2009 was de marktwaarde van de volledige portefeuille (afgerond) 114,1 mln. In 2009 werd een rendement behaald van 15,00% hetgeen neerkomt op een underperformance van 0,67% ten opzichte van de benchmark van 15,67% Beleggingen hoofddepot Het beleggingsproces in dit depot is gericht op risicoreductie door middel van spreiding over de verschillende beleggingscategorieën en op waardetoevoeging door middel van een actief beleid over en binnen beleggingscategorieën, landen, sectoren, individuele bedrijven en door het innemen van duration- en yieldcurve posities bij obligaties. Voor de uitvoering van het beleggingsbeleid wordt binnen het Strategic Allocation Fund tevens gebruikgemaakt van derivaten. De portefeuillestructuur en het risicoprofiel, berekend inclusief de economische effecten van derivaten, dienen zich binnen de door het bestuur vastgestelde grenzen (limieten) te bevinden. Tactisch asset allocatiebeleid (TAA-beleid) Het tactische asset allocatiebeleid betreft het benutten van de bandbreedtes van de diverse beleggingscategorieën (over- dan wel onderwegen) om zo meer rendement te genereren. Het TAA-beleid heeft evenals in 2008 in 2009 toegevoegde waarde gehad op portefeuilleniveau met circa 60 basispunten. Durationbeleid Afhankelijk van de renteverwachtingen wordt ten aanzien van de duration (looptijd) actief beleid gevoerd. Zo wordt bij actief beleid een kortere of langere positie als de benchmark ingenomen. Pagina 24 van 87

25 P P P P P 15,67% P 15,67% Jaarverslag 2009 Yield curvebeleid De yield curve geeft het verband weer tussen een vastrentende belegging en de marktrente daarop. Hierop wordt actief beleid gevoerd. Gevolgen afdekken renterisico Om het renterisico in de beleggingsportefeuille voor een belangrijk deel te reduceren, neemt het fonds deel in het zogenaamde Long Duration Overlay Fund (LDO). Het renterisico van de vastrentende waardenportefeuille wordt hiermee in overeenstemming gebracht met het renterisico van de verplichtingen van het fonds. Het LDO heeft in 2009 voor waardeverlies gezorgd doordat de rente gestegen is. LDO moet echter niet zozeer gezien worden als een instrument om waarde toe te voegen, maar meer een middel om het renterisico af te dekken. In tijden van dalende rente zoals in 2008 voegt LDO overigens juist wel waarde aan de portefeuille toe. Samenstelling en performance hoofddepot ultimo 2009 Beleggingscategorie mandaat weging/tactisch marktwaarde Performance Performance strategisch ultimo 2009 (x ) portefeuille benchmark Strategic Allocation Fund 100% 97% ,32% P 1) Liquide middelen 0% 3% Totaal 100% 100% ,00% 15,67% (na kosten) 1) Dit betreft het rendement voor kosten. Overzicht SAF 65/35 ultimo 2009 P beleggingscategorie weging ultimo ) rendement SAFP rendement benchmark Tactische Asset Allocatie 1,0% 60,1% 2,9% Private Equity 3,9% -20,2% 30,4% Aandelen 13,4% 30,5% 31,1% Grondstoffen 2,5% 16,2% 18,4% Hedge Funds 7,3% 10,0% 4,4% Vastgoed 8,5% 31,3% 38,5% Asset Backed Securities 7,0% 24,7% 13,6% Emerging Market Debt 1,7% 40,0% 29,4% Staatsobligaties 7,2% 3,1% 2,9% Credits 24,6% 23,1% 15,7% Hypotheken 16,8% 6,0% 3,8% High Yield 2,6% 50,4% 48,5% Totaal exclusief LDO 17,34% 15,79% Long Duration Overlay (LDO) 3,2% -48,44% totaal inclusief LDO 1) Dit betreft het rendement voor kosten. 15,32% P 1) Pagina 25 van 87

26 De totale benchmark van het Strategic Allocation Fund 65/35 is (gewogen) samengesteld uit de benchmarks van de onderliggende beleggingsfondsen Beleggingen depot prepensioen Dit beleggingsdepot kent vanwege de kortere beleggingshorizon een defensiever profiel dan het hoofddepot. Overigens heeft het bestuur besloten om de beleggingen van dit depot te integreren in het hoofddepot. Samenstelling en performance depot prepensioen 2009 Beleggingscategorie mandaat weging/tactisch marktwaarde Performance Performance strategisch ultimo 2009 (x ) portefeuille benchmark Vastrentende waarden 90% 89,9% ,77 1) 4,21% Aandelen 10% 10,5% ,51 1) 30,54 Liquide middelen 0% -0,4% - 56 Totaal 100% 100,0% ,88% 6,76% (na kosten) 1) Dit betreft het rendement voor kosten. De vastrentende waarden zijn belegd in het AEGON Euro AAA Bond Fund (strategisch 80%), het AEGON European Credit Fund (strategisch 10%) en het AEGON Hypotheken Fonds (strategisch 10%). De aandelenportefeuille werd belegd in het AEGON World Equity Fund (strategisch 90%) en het AEGON Sustainable World Equity Fund (strategisch 10%) Terugblik beleggingen Algemeen In 2009 heeft een economisch herstel ingezet. De financiële markten lieten een krachtige opleving zien. Alle belangrijke regio s konden een positieve economische groei rapporteren. Wel beschouwen deskundigen het herstel nog als broos, waardoor centrale banken en overheden besloten hebben om hun stimuleringsmaatregelen vooralsnog intact te laten. Alle risicovolle beleggingen hebben een positief rendement laten zien, maar ook staatsobligaties stegen in waarde. Een negatieve uitzondering is het slechte rendement op voor het pensioenfonds private equity. Bedrijven grepen in 2009 massaal de kans om hun balans te verbeteren; de activiteit op de markt van (hoogrentende) bedrijfsleningen sloeg records. Met dit herstel logenstraften markten de extreem pessimistische verwachtingen aan het begin van het jaar: een depressie, deflatie (structurele prijsdalingen) en het mogelijk niet intact blijven van het financiële systeem. Dat de wereldeconomie aan dit doemscenario ontkwam, was vooral te danken aan de beleidsmakers. Met talloze fiscale en monetaire maatregelen bestreden overheden en centrale banken de, door de kredietcrisis ontstane, vraaguitval. Dankzij hun maatregelen gingen ook de ontwrichte geld- en kapitaalmarkten geleidelijk weer functioneren. Economisch- en bedrijfsnieuws, dat positief bleef verrassen, droeg bij aan vertrouwensherstel. Wereldwijde aandelen presteerden uitstekend. Opkomende markten versloegen Europa, de VS en Japan. Pagina 26 van 87