Chart Navigator - week 28/2012

Transcriptie

1 RBS Markets - Door Nico P.R.Bakker Chart Navigator - week 28/2012 Meer informatie Ga naar of bel 0900-MARKETS ( ; lokaal tarief) Het gaat er nog al wild aan toe op de aandelenvelden. Zwiepende koersen, witte en zwarte candles, heftige bewegingen. Maar per saldo resteren toch wel koersstijgingen. De Dappere Damrakstieren doen goed hun best om de beren te verjagen en de weg te ruimen voor verdere oplevingen. Met deze voortgang kleuren de landschappen groener en vrolijker, u leest er meer over in uw gids, de Chart Navigator. Uptrendfase De bulls vergroten hun grip op de charts, waardoor er meer uptrends zichtbaar worden. Of dat ook het geval is bij uw favoriete fondsen kunt u zien in de Chart Navigator. Kijk dan ook meteen of er nieuwe kantelpunten zijn. Op de intermarket velden was het relatief rustig deze week. Goud en Zilver blijven boven de kritieke steungrenzen hangen, BrentOil zigzagt heen en weer en EuroDollar vervolgt kalmpjes zijn downtrend. Lees de commentaren en kijk goed waar de kantelpunten voor acties liggen. In de sectie Grondstoffen (selectie) bespreek ik de technische conditie van de Sojaboontjes (vermoeide stieren), Palladium (steunscenario in de maak) en de Koffiebonen die aanzienlijk duurder zullen worden. Bij de buitenlandse RBS Turbotitels zie ik ook dapper strijdende stieren. Kijk maar eens naar de grafiek van KBC Groep (Hoofd-Schouder patroon), Ageas (sterk herstel) en Lafarge (nieuwe uptrend) en beslis of u in actie wilt komen met aantrekkelijke strategieën. Uit de selectie Midkapfondsen bespreek ik drie titels waarvan de technische conditie aanzienlijk verbetert, waardoor er thans of binnenkort (additionele) koopacties opgetuigd kunnen worden middels de bekende Turbo Tijd Setups. Ik heb het over de AMX index, ASMI en Nutreco. Onlangs kreeg ik van een trouwe lezer de vraag welke indicatoren hij het beste kan gebruiken. Er zijn er zoveel, hij zag door de bomen het bos niet meer. Tel daarbij op dat elke beroepsanalist zijn eigen kruidenmengsels en toverspreuken heeft en de chaos is compleet. In de TA vraagbaak zal ik mijn licht laten schijnen over de keuze der indicatoren en het bouwen van een cockpit. BBB Webinar In het afgelopen half jaar heb ik een aantal Bakker s Bull Bear Webinars voor u verzorgd. Dinsdag 17 juli a.s. is de laatste sessie in de serie. Ik presenteer wederom een aantrekkelijk gevulde TA carousel met RBS Turbotitels waaruit u mag kiezen. Uiteraard ontbreekt de Mystery Chart niet. Wilt u er bij zijn en alle tips en suggesties in ogenschouw nemen, schrijf dan gratis in op Seminars & Webinars. Nico P.R. Bakker Inhoud Chart Navigator: Indices P. 2 AEX Hoofdfondsen P. 4 TA Vraagbaak P. 12 Obligaties P. 12 Valuta P. 13 Grondstoffen P. 14 Turbo Titels Buitenland P. 16 Midkapfondsen P. 17 Info P. 18 Wilt u reageren? Heeft u opmerkingen, vragen, suggesties, aanvullingen, wilt u reageren? Doe dit dan door een te sturen naar beleggen@rbs.com. Op het moment van schrijven heeft Nico Bakker noch in privé, noch zakelijk een positie in de onderliggende waarden zoals beschreven in deze Chart Navigator en zijn er geen andere belangenconflicten bekend. rbs.nl/markets

2 Chart Navigator - Indices week juli 2012 AEX-Index - Hoopvolle stierenprikken De AEX begeeft zich fractioneel boven de sleepkabel en de RSI beweegt licht boven de 50-lijn. Een dappere stierenprik, zeker als het lukt de weekcandle wit te houden. De strijd speelt zich dus af rond de gemiddeldelijn, waardoor het twijfelachtig is of de formeel gestarte uptrendfase doorgang zal vinden. Ik geef de stieren de ruimte tot afgerond 303, gelijk aan een 38,2% retracement. Onder dit niveau zullen zij de kop laten hangen. Boven in het veld ligt ruim 316 als te nemen horde. Hierboven zijn de bulls goed los en kan de uptrend goed van start gaan. Koopconditie is valide, maar hou het kruit gedeeltelijk droog. Boven 316 zijn er nieuwe kansen. DAX index - Nieuwe stierenprikken Recent is de weerstandslijn op afgerond 6446 weggeslagen, waardoor de uptrend werd hervat. Al met al liggen de objectieve en subjectieve waarnemingen op één lijn. Een nieuwe actiebeweging binnen de uptrend richting afgerond 7194 is dan ook het meest waarschijnlijke scenario. Echter, een RSI boven de 50-lijn is wel wenselijk, dat geeft de stieren namelijk de wind in de rug. Pas onder afgerond 5915 breekt de serie hogere bodems en nemen de beren het stokje over. Al met al staan de stieren klaar voor nieuwe prikken. RBS Turbo spelers doen aankopen, mits de koers boven afgerond 5915 beweegt...er staat een TT LONG Setup uit... EUROSTOXX50 index - Beren grijpen in Op de weekgrafiek is vanaf afgerond 2050 een countertrendbeweging ingezet, een herstelbeweging binnen de dalende trend. Al met al is de koers gestegen, maar vorige week hebben de stieren het heft uit handen gegeven. Precies vanaf de sleepkabel en de 50,0% retracementgrens is de koers weggezakt en is het Duiveltje geplaatst. Tevens krult de RSI omlaag onder de 50- lijn. Kortom, een vervolg van de dalende trend ligt op de loer. Zolang de koers onder afgerond 2332 noteert is het oppassen voor berentikken richting het steunpunt op afgerond Stel de longwinsten veilig. Speculanten helpen de beren alvast een handje... 2 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

3 Chart Navigator - Indices week juli 2012 S&P 500 index - Haperingen in de uptrend Op de weekchart is het scenario duidelijk. Zolang de koers boven afgerond 1267 noteert is er sprake van een actiebeweging binnen de uptrend en ligt de doelzone op afgerond , schreef ik recent. Het vizier is nog steeds gericht op de doelzone, maar de actiebeweging begint wel te haperen. Er worden namelijk, vanaf afgerond 1375, zwarte candles geproduceerd. Kortom, de neerwaartse druk wordt opgevoerd. Het is dan ook uitkijken voor een lagere top. Volgende week een witte candle is wenselijk, dan wordt immers de actiebeweging voortgezet. Koopposities zijn gerechtvaardigd, maar onder 1267 posities afbouwen... DOW JONES index - Uitkijken voor een lagere top Het vervolg van de uptrend verloopt vooralsnog rommelig. Witte candles worden afgewisseld met zwarte candles. Vorige week is een zwarte candle geplaatst en ook deze week delen de beren tikken uit. Kortom, de stierensprong begint te haperen. Zolang de koers onder afgerond noteert is het uitkijken voor een lagere top binnen de uptrend. Een lagere top betekent immers een afzwakking van de stijgende trend. Echter, boven het genoemde kantelpunt zetten de bullen de weg richting het noorden voort en zijn stierenprikken richting afgerond aannemelijk. De koopconditie is valide, maar blijf op je hoede voor een lagere top... NIKKEI 225 index - Beren nemen het heft in handen Er sprake van een spannende breek- of draaizone. De koers noteert namelijk tegen de sleepkabel en in de retracementzone..., schreef ik recent. Inmiddels is duidelijk geworden dat er sprake is van een draai op het speelveld. Vanaf afgerond 9136 hebben de beren het heft in handen genomen en is de dalende trend vervolgd. Al met al is er een lagere top in de maak, waardoor een aanval richting de steunzone op afgerond aannemelijk is. Pas boven het kantelpunt op afgerond 9136 kan de stier een vuist maken. Shortposities zijn gerechtvaardigd. Pas boven 9136 zijn koopposities gerechtvaardigd... 3 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

4 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 AEGON - Stieren doen hun best De bullen doen uitermate goed hun best om de sleepkabel te slechten. Wat dat betreft zijn ze boven 3,70 goed los om een nieuwe uptrend te starten. De RSI doet pogingen om de 50-lijn te kruisen. In principe wordt de deur open gezet voor een breakoutbeweging richting 4,50. Daarna een korte dip en hogere bodem boven de gemiddelde lijn, dan zijn de stieren in staat om een serie hogere toppen en hogere bodems te starten. De witte candle van deze week, mogelijk als Bullish Engulfing, is een mooie stap in de juiste richting. Koopjesjagers gaan hun gang. Bij nieuwe witte candles posities uitbreiden. Onder 3,49 verpietert het beeld. AHOLD - Stieren blijven steken Het is de bulls gelukt om terug te keren boven de gemiddeldelijn en daarmee de beren flink te dwarsbomen. Maar zijn ze in staat om een nieuwe uptrend te starten? Ze hebben moeite om de 9,78 weerstand te slechten. Als dat lukt, dan komt 10,50 tot krap 11,00 in zicht als koersdoel. De RSI bevestigt nog niet datgene wat we van de bulls verwachten, maar dat lijkt een kwestie van tijd. Voor nu uitzien naar een witte candle die de koers boven 9,78 stuwt. De stieren hebben ruimte tot 9,00 voor een extra aanloopje. Voorzichtig wat aankopen doen. Boven 9,78 flink bijkopen. Onder 9,00 falen de bulls. AirFrance KLM - Dapper herstel in de downtrend Vanaf de recente bodem rond 3,00 veert de koers op en start daarmee een countertrend beweging die kan aanhouden in theorie tot aan de sleepkabel die rond 5,36 de markt binnenkomt. Echter, de RSI als spanningsmeter kruist de OB-lijn die zelfs onder de 50-lijn beweegt, erg bearish allemaal. Kortom, een dappere poging van de stier om te herstellen van de recente berentikken, maar er moet meer gebeuren voor een duurzaam herstel, laat staan een trendbreuk. Maar eens zien wat ze komende week gaan doen. Als u speculatief aankopen hebt gedaan, heeft u op papier een mooi resultaat staan. Stel tijdig de winsten veilig... 4 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

5 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 Akzo Nobel - Stabiel in de driehoek Langzaam maar zeker vergroten de stieren hun grip op de chart. De koers zit weliswaar vast in een driehoek, maar met de witte candle van deze week penetreren de bulls wel de sleepkabel. De RSI kruist mee omhoog, dus een opleving naar de bovenlijn zo rond 42,00 is het meest waarschijnlijke scenario. Boven de lijn komt ruim 46,00 als weerstand in zicht. Aan de onderkant ligt 34,85 als cruciaal steunpunt. Kortom, een positief getint plaatje met duidelijke kansen voor actieve beleggers. De eerste aankopen kunnen worden gedaan. Naarmate er meer witte kaarsen verschijnen kunnen portefeuilles verder worden gevuld. Arcellor Mittal - Moeizaam herstel Na bodemvorming rond 10,50, voor de tweede maal overigens, waardoor de contouren van een trading range opdoemen, houden de stieren redelijk stand. Het lukt hen om schoorvoetend weg te trekken van de steunzone en daarmee het steunscenario in tact te laten. Zolang de koers boven 10,50 noteert, is een opleving naar de sleepkabel en krap 18,00 daarna het meest waarschijnlijke scenario. Graag wat witte candles met een mannelijke omvang de komende weken. Het huidige herstel gaat moeizaam. Koopconditie is valide met 10,50 als kritiek steunpunt. Posities handhaven en uitbreiden bij wat grotere witte candles... ASML - Al tijd om te toppen? De indicatoren bieden veel ruimte voor verdere stijgingen, eigenlijk zijn er geen referentiepunten boven in het speelveld. Ik hou daarom vast aan de rode trendkanaallijn. Daar zal binnenkort wel getopt worden. Hoe het ook zei, bulls zijn heer en meester..., zo luidde vorige week mijn commentaar. Welnu, de TKL is gehaald en zelfs overschreden, gaan we dan nu een top zien? Hiertoe is het gewenst dat komende week een zwarte candle wordt gevormd. Daar is thans het wachten op. Als dat gebeurt is er ruimte tot 34,70 voor correctieve tikken. De koopconditie houdt aan. Als het Duiveltje verschijnt winsten afromen en wachten op nieuwe koopkansen. 5 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

6 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 Aperam - Van trend naar trading Voor Aperam is te weinig data beschikbaar voor een adequate weekgrafiek. Daarom staat de daggrafiek afgebeeld. De contouren van de recent gestarte uptrend verzwakken en maken plaats voor meer trading range karakteristieken. Aan de onderkant van het veld groeit immers steun rond 9,50 en 9,40, terwijl aan de bovenkant tot tweemaal toe ruim 11,00 als weerstand is getest. Kortom, een zijwaarts koerspatroon, een bandbreedte waarbinnen de koers heen en weer zwiept. Buiten de genoemde kantelpunten start er uiteraard een significante beweging. Speel de range of wacht anders af... Boskalis - Nog steeds vast in de driehoek De grafiek oogt mat, de trend loopt er uit, de koers komt eigenlijk niet echt van zijn plaats. Anders gezegd, lagere toppen en hogere bodems zorgen voor een lange driehoek op de chart. Langzaam maar zeker kruipt de koers naar de punt van de driehoek, de apex. Dit laatste impliceert dat we aan de vooravond staan van een nieuwe significante beweging. Dit gebeurt als de koers uit de driehoek breekt. Onder 23,25 of boven 26,75 is dit het geval. Zullen we daar maar op wachten? Hou het kruit maar droog en wacht op het juiste moment op de chart om toe te slaan. Gezien het verbeterde klimaat op het Damrak hou ik een vinger aan de pols op 26,75... Corio - Strijd tegen de sleepkabel Welnu, de stier komt van zijn plaats en toont de bereidheid om de koers omhoog te stuwen. De 34,95 weerstand wordt geslecht, nu nog de sleepkabel en ze zijn los voor een rit naar ruim 41,00..., zo schreef ik vorige week. Maar de bullen hebben er (nog) geen zin in, ze willen niet, ze durven niet, de sleepkabel houdt hen tegen. Volgende week is een witte candle gewenst boven de gemidddeldelijn rond 36,00 om zicht te houden op een nieuwe uptrend. Zo niet, dan verpietert het beeld aanzienlijk. De eerste aankopen zijn wellicht gedaan. Boven de sleepkabel extra aankopen doen. Op 31,60 ligt de stop. 6 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

7 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 DSM - Er op of er onder Aan het twijfelachtige koersverloop komt nog niet echt een einde. Witte en zwarte candles wisselen elkaar af, de bodies blijven tegen de sleepkabel kleven. De RSI schurkt tegen de 50-lijn. Als de 50 wordt gepasseerd en de 39,60 weerstand, krijgen de bullen een kans de koers richting ruim 44,00 te drukken, een significante weerstandzone. Er hangt dus een verbetering in de lucht. Met 36,40 als cruciale steungrens weten we binnenkort of het de stieren is gelukt om uit te breken. Mits de koers boven 36,40 blijft bewegen, zijn wat aankopen te overwegen. Help de stier maar een handje. Boven 39,50 flink bijkopen om de breakout naar krap 45,00 mee te maken. Fugro - Nieuwe uptrend Onlangs hebben de stieren de sleepkabel gepasseerd en braken ze de 50,00 weerstand, ze willen een nieuwe uptrend starten. De RSI breekt door de stierenprik boven de 50-lijn en bevestigt hiermee groeiende opwaartse druk. Het is prematuur en de beweeglijkheid is hoog, dus hou rekening met vervelende berentikken. Hoe het ook zij, zolang de candles wit kleuren, voert de bull de boventoon. Voor nu even aanzien tot hoever de breakoutbeweging zal reiken, daarna uiteraard een pullback. Zoek naar momenten om koopposities in te nemen. Als de contouren van een uptrend duidelijker worden dan extra aankopen doen. Heineken - Stieren bereiken de weerstandzone Bij een zwarte weekcandle blijft de weerstandzone in tact..., zo besloot ik vorige week mijn betoog dat in ging op de weerstandzone rond 43,00. Voor de vierde maal succesvol getest en akkoord bevonden, althans dat ziet er naar uit. Voldoende reden om het positieve sentiment iets te temperen, de beren de gelegenheid te geven de koers iets te laten zakken en straks weer in de buurt van de trendlijn en sleepkabel de bulls te verwelkomen. Winsten afromen, wacht op een dip, laat de beren maar even gaan. Boven 43,00 gaat wel een breakout scenario van start. 7 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

8 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 ING Groep - Even een pauze...zolang de koers boven 4,44 blijft bewegen is een herstelbeweging het meest waarschijnlijke scenario..., zo luidde recent mijn conclusie. Deze bevinding blijft staan, maar ik zie wel een hapering in de opleving. De koers stoot tegen de 38,2% retracement rond 5,50. Goed moment voor de bulls om even te pauzeren en zelfs een stapje terug te doen. Een extra aanloopje is toegestaan om daarna de opmars richting 6,45 te vervolgen. Even aanzien waar er straks gebodemd gaat worden. De witte candle van deze week ziet er wel weer hoopvol uit. De koopconditie houdt stand, koopposities aanhouden en op zwakke momenten uitbreiden voor een rally richting 6,45. Onder 4,44 verpietert het beeld. KPN - Klein lichtpuntje De dalende trendlijn wordt gerespecteerd, het kantelpunt op 8,00 staat als een huis, de RSI blijft onder de 50-lijn bewegen en de sleepkabel zakt rap richting het zuiden. Kortom, een bearish getint plaatje. Toch is er een klein lichtpuntje te melden en dat is de hogere bodem op 6,99. Dit geeft de bulls de gelegenheid te herstellen richting de 8,00 weerstand. Hierboven ligt 8,60 nog als weerstand, daarboven zijn ze echt los. Kortom, de stieren starten een tegenoffensief, de beren krijgen rake klappen, maar zullen zich niet makkelijk gewonnen geven... Speculanten doen aankopen met 6,99 als stop en 8,00 als koersdoel... Philips - Ondertoon zwelt aan Langzaam maar zeker verstevigen de stieren hun grip op de grafiek. Het is hen inmiddels gelukt om de gemiddeldelijn te passeren en meerdere witte candles te produceren. Echter, een redelijk zware weerstandzone ligt te wachten op 16,50 tot 16,70. Het moge duidelijk zijn dat bij een doorbraak het veld helemaal open staat. Dan krijgen de stieren vrij spel, dan liggen er geen referentiepunten in de buurt. Aan de onderkant van het speelveld ligt nog immer 13,50 als cruciaal kantelpunt. De eerste aankopen zijn wellicht gedaan. Op zwakke momenten, danwel boven 16,50/70 additionele aankopen doen. 8 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

9 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 Randstad - Krap speelveld Vanaf de kritieke steunzone rond 20,50 tot 19,80 doen de bulls uitermate goed hun best om op te veren en de koers richting de sleepkabel te drukken die rond 25,00 de markt binnen loopt. De opleving is een countertrendbeweging, een herstel in de downtrend. De RSI kruipt naar de 50-lijn en moet deze passeren om extra koopdruk te genereren. Kortom, dappere herstelpogingen, maar er moet meer gebeuren om een nieuwe uptrend te starten. Maar eens bezien wat de bulls verder van plan zijn op het krapper wordende speelveld. Koopjesjagers zien wel kansen in deze grafiek. Trendvolgende beleggers wachten rustig aan de zijlijn. Reed Elsevier - Hoopvolle stierenprikken Na drie lange witte candles en koersvorming boven een vlak kronkelende sleepkabel willen de stieren thans even pauzeren, zo blijkt uit de magere candle van deze week. Geen probleem, er is voldoende ruimte voor wat correctieve tikjes, zonder dat het technische beeld wijzigt. Het beeld is en blijft springerig, de trendmatigheid is laag, dat is nu eenmaal kenmerkend voor deze chart. Op 9,77 en 8,10 liggen kantelpunten van betekenis, daar kan de koers significant draaien. Voor actieve RBS Turbobeleggers zijn er voldoende kansen om de bulls een handje te helpen..., rond 9,70 wel overwegen om winsten af te romen... Royal Dutch Shell - Stieren hebben er zin in Recent werd met een mooie witte candle op de sleepkabel een poging ondernomen de koers richting het noorden te stuwen. De stierenprik krijgt deze week een mooi vervolg, er wordt immers een witte candle aan toegevoegd. De RSI kruipt verder weg van de 50-lijn en ondersteunt hiermee de positieve koersontwikkeling. Weerstanden liggen in het 27,00-29,00 gebied, daar het landschap straks verder beoordelen. Al met al een positief getint plaatje met 24,30 als cruciaal kantelpunt. Ben benieuwd wanneer het Duiveltje langskomt. Er is een koopconditie valide richting 27,00 tot 29,00. Straks komt het moment om wat winsten veilig te stellen. 9 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

10 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 SBM Offshore - Moeizaam bullengevecht Door de recent gestarte opleving kan 9,97 als steungrens worden genoteerd. Van hieruit is een opluchtingsrally gestart die kan aanhouden tot de Fibo retracementzone tussen 12,50 en 14,00..., zo luidde recent mijn commentaar. Welnu, de bulls begrijpen hun opdracht niet, ze vallen weer rap terug naar de 9,97 steungrens. De zwarte candle belooft niet veel goeds, of is dit een laatste stuiptrekking van de bulls om er volgende week rap van door te gaan? Dan wel graag een witte kaars. Voor speculanten is 9,97 het cruciale kantelpunt. Van hieruit helpen zij de bulls te ontsnappen... Post NL - Licht herstel in de downtrend Er is sprake van een dalende trend, de sleepkabel houdt elke opleving tegen, de RSI beweegt onder de 50-lijn en er is enige stabilisatie op 2,55, het eerste steunpunt in het berenveld. Van hieruit is zelfs recent een korte opleving gestart. Prima, maar dat doet het tij niet keren, het impliceert hooguit een afzwakking van de dalende trend. Kortom, kleine sprongetjes van de stier, hoopvol, maar niet duurzaam. Ben benieuwd wat ze bij de sleepkabel gaan doen die ze deze week in het vizier hebben. Speculanten profiteren van de herstelbeweging in de downtrend. Bij de sleepkabel oppassen... TomTom - Trendloos plaatje Al met al een slappe stierenpositie tussen 2,83 steun en 3,93 weerstand..., zo besloot ik vorige week mijn commentaar. Een en ander impliceert een zijwaarts koersverloop tussen genoemde kantelpunten. De koers zwalkt rond de sleepkabel, kiest geen richting, een trendloos plaatje. Het wachten is op een doorbraak door een van de niveaus om een nieuwe significante koersbeweging te starten. Het is even niet anders, het navigatiefonds kiest geen richting... Het kruit droog houden. Boven 3,93 of onder 2,83 nieuwe posities optuigen. 10 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

11 Chart Navigator - AEX hoofdfondsen week juli 2012 Unibail Rodamco - Pauze midden op het veld De koers blijft een springerig karakter vertonen. Veel beweging, rare sprongen, maar nauwelijks tot geen trend. Recent is vanaf de 130,50 bodem een opleving gestart die nu wat kan opdrogen als de weekcandle in het zwart eindigt. De RSI krult licht omlaag en remt daarmee de bulls in hun opmars. Dit impliceert een pauze midden op het brede speelveld met 130,50 en krap 158,00 als krijtstrepen. Even aanzien wat er verder gaat gebeuren. Voor koopjesjagers is de chart een aantrekkelijk speelveld. Zij overwegen thans een zijlijnpositie nu blijkt dat een pauze wordt ingelast. Unilever - Haperende stieren Ik verwacht niet dat de 27,50 weerstand in één keer wordt geslecht. Een extra aanloopje tot circa 25,00 acht ik aannemelijker. Hoe het ook zij, de ondertoon is positief, op termijn zijn hogere koersen haalbaar..., zo schreef ik vorige week. Welnu, deze week wordt een zwarte candle geplaatst, de stieren zijn vermoeid en willen een stap terug doen. Even terug naar de sleepkabel rond 24,50, daar bodemen en weer terugkomen, afgesproken? Mooie plek op de chart om koopposities af te romen en te wachten op het juiste moment om weer met de bulls mee te doen, hetgeen bij een witte candle op de sleepkabel het geval is... Wolters Kluwer - Opluchtingsrally bereikt sleepkabel De eerder geschetste herstelbeweging ofwel opluchtingsrally zet goed door. De bulls lopen verder weg van de 11,50 cruciale steungrens. Zij stomen op naar de sleepkabel die rond 13,00 voor weerstand kan zorgen. Echter, er is ook een trading range in ontwikkeling, dus een steviger herstel naar ruim 14,00 sluit ik niet uit. Hoe het ook zij, voorlopig staan de stieren aan het roer. Ben benieuwd of zij de sleepkabel als dynamische weerstandlijn respecteren. Koopjesjagers hebben in de downtrend uitstekende zaken gedaan. Tegen de 13,00 weerstand overwegen zij om wat winsten veilig te stellen. 11 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

12 Chart Navigator - Technische Analyse vraagbaak week juli 2012 Kruidenmengsels en toverspreuken Regelmatig ontvang ik de vraag Welke indicatoren kan ik het beste gebruiken?. In de TA gereedschapskist liggen immers veel indicatoren en methodieken, waardoor menig belegger door de bomen het bos niet meer ziet. Mijn advies luidt: bouw uw eigen cockpit. In de afgelopen jaren heb ik een groot aantal cockpitjes gezien. Een veel gemaakte fout is dat teveel indicatoren worden gevolgd. Dat is ten eerste veel te ingewikkeld en levert ook teveel tegenstrijdige signalen op, waardoor je uiteindelijk niet eens meer tot handelen komt. In de gereedschapskist zitten verschillende vakken. Een vak met trendindicatoren een vak met spanningsmeters en eentje met volumemeters. Naar mijn inziens is een simpele cockpit met daarin, één hooguit twee trendindicatoren en één of maximaal twee spanningsmeters voldoende. Ik werk zelf niet met volumemeters, maar het kan een persoonlijke keuze zijn om te overwegen deze wel toe te voegen. Gebruik deze meter dan als bevestiging. U begrijpt, mijn ideale cockpit meet trend en sentiment. Voor de trendmeter kunt de SMA (Simple Moving Average) gebruiken, maar ook de MACD, Price Osscillator (verschil tussen twee gemiddelden) of de MA. Het instellen van de juiste parameters is iets persoonlijks. Als u korter op de bal zit gebruikt u een lagere parameter dan als u op langere termijn bezig bent. De Fibonacci getallen kunnen hiervoor een uitkomst zijn. De spanningsmeters worden veelal met vaste parameters ingesteld. Zo worden de RSI en Stochastic ingesteld op een periode van 14. Ook zijn de Bollinger Bands een populaire spanningsmeter. Kortom, de basis bestaat uit en of meerdere trend- en spanningsmeters. Deze kun je bijvoorbeeld aanvullen met steun en weerstanden, waardoor er uiteindelijke een aantrekkelijk kruidenmengsel ontstaat. Stel een cockpit samen die op jouw stijl en beleggingshorizon aansluit. Het is dus logisch dat iedereen een ander setje heeft. Het kost uiteraard wel even tijd om uw cockpit te bouwen, maar blijf niet te lang zoeken naar het ideale kruidenmengsel (Holy Grail), want die bestaat toch niet. Leer goed de signalen te begrijpen en te interpreteren en begin niet meteen te sleutelen als het een keer misgaat. Welke indicatoren? Figuur 1 Goed testen en oefenen... Figuur 2 Chart Navigator - Obligaties Bund - Nieuwe actiebeweging De weekgrafiek oogt positief. Na een correctieve beweging vanaf afgerond 147,00 zijn de stieren er in geslaagd een hogere bodem te plaatsen op afgerond 140,00. Kortom, de stijgende trendfase is vervolgd. Zolang de koers boven afgerond 140,00 noteert is er sprake van een nieuwe actiebeweging binnen de uptrend. Puur charttechnisch gezien is nu een rally richting afgerond 147,00 het meest waarschijnlijke scenario. Daar maar eens bezien of de bullen door kunnen stoten en een hogere top gaan plaatsen. De koopconditie is valide. Maar bij een zwarte candle onder of tegen het kantelpunt op 147,00 winsten afromen De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

13 Chart Navigator - Valuta week juli 2012 EUR/USD - Neerwaartse impuls Op het middellange termijn speelveld is de beer heer en meester. Er is immers sprake van een serie lagere toppen en lagere bodems, koersvorming onder een gestaag dalende sleepkabel en een RSI ruim onder de 50-lijn. Momenteel is er ook nog eens sprake van een impuls binnen de downtrend. Na de lagere top op afgerond 1,273 is de koers flink weggezakt en slaan de beren het steunpunt op afgerond 1,23 weg. Kortom, een extra impuls richting 1,19 is momenteel het meest waarschijnlijke scenario... Trendvolgende RBS Turbospelers nemen shortposities in, zij dalen mee met de beer richting circa 1,19. EUR/GBP - Dominante beer Op de weekgrafiek van dit valutapaar is er sprake van een lang dalend trendkanaal. Recent is op afgerond 81,50 opnieuw een lagere top geplaatst. Kortom, de dalende trend werd vervolgd. Inmiddels is ook het steunpunt op afgerond 79,50 weggeslagen en hebben de beren duidelijk de touwtjes in handen. Zolang de candles zwart kleuren is een daling richting de dalende trendkanaallijn op circa 78,00 aannemelijk. Pas bij het verschijnen van een witte candle is een kortstondige reactiebeweging waarschijnlijk. De verkoopconditie is valide. Posities vasthouden, pas bij het verschijnen van een witte weekcandle winsten afromen... EUR/YEN - Zwak beeld De recente opleving vanaf afgerond 95,75 is afgebroken. Vanaf afgerond 101,50, mooi onder de sleepkabel, is namelijk een lagere top geplaatst. Kortom, de dalende trend wordt vervolgd en de beren houden de touwtjes in handen. Momenteel daalt de koers richting het steunpunt op afgerond 95,75, hieronder is er sprake van een impuls binnen de dalende trend en is een versnelling richting het zuiden het meest waarschijnlijke scenario. Pas boven het kantelpunt op afgerond 101,50 is een nieuwe herstelpoging richting circa waarschijnlijk. Shortposities zijn gerechtvaardigd. Onder 95,75 gas bijgeven De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

14 Chart Navigator - Grondstoffen week juli 2012 Goud - Vooralsnog weinig inspiratie Op de weekchart blijft de koers stilletjes hangen tussen de weerstand op afgerond 1640 en de cruciale steunzone rond Al met al is het wachten op een uitbraak voor een duidelijke richting. Bij koersvorming boven de sleepkabel op circa 1650 en tegelijkertijd de weerstandslijn op afgerond 1640 neemt de neerwaartse druk af en kan de koers opveren richting de weerstandzone op afgerond Echter, onder de steunzone op afgerond gaat de dalende trendfase officieel van start en slaat de beer genadeloos toe. Wacht op een uitbraak buiten de genoemde kantelpunten voor het innemen van nieuwe posities... Zilver - Het cruciale kantelpunt 26 Op de weekchart blijft de koers precies boven de cruciale steungrens op 26,00 liggen. Zolang de koers boven dit steunpunt noteert is een opleving richting de bovengrens van de trading range en de sleepkabel op circa 35,00 het meest waarschijnlijke scenario, maar dan moeten de stieren wel witte candles produceren. Mochten zij falen, onder afgerond 26,00 is er sprake van een impuls binnen de dalende trend en wordt het speelveld open gebroken. Kortom, het is wachten op een nieuwe significante beweging vanaf het kantelpunt op afgerond 26,00. Koopposities zijn gerechtvaardigd, maar bij koersvorming onder 26,00 posities inruilen voor shorts... Brent Oil - Pullback in volle gang Het technische beeld op de weekgrafiek oogt gematigd negatief. De koers noteert onder de sleepkabel, maar er is sprake van een pullbackbeweging. Na een enorme afstraffing is vanaf 88,50 het herstel ingezet. Zolang er witte candles worden geproduceerd, blijven de bulls aan zet. Maar eens bezien tot hoever zij op kunnen stomen. Bij de eerstvolgende zwarte candle kan het herstel opdrogen en is het uitkijken voor een lagere top onder de sleepkabel. Dan gaat immers de dalende trend officieel van start. Zij die de pullback meespelen doen goede zaken. Zij weten dat bij een zwarte candle de beren kunnen terugkeren. Dan worden de winsten afgeroomd. 14 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

15 Chart Navigator - Grondstoffen (selectie) week juli 2012 Soyabonen - Rondje winstnemingen Op deze chart hebben de stieren goed werk geleverd. Na een hogere bodem op afgerond 1317,50 zijn de bullen een breakoutbeweging gestart boven Momenteel noteert de koers net boven de stijgende trendkanaallijn en is de eerste zwarte candle in de maak. Kortom, een gezonde correctiebeweging ligt op de loer. De dreiging van een lagere top in de RSI en een hogere top in het koersverloop versterkt dit scenario nog eens. Ik doel hier op negatieve divergentie. Al met al is een rondje winstnemingen aannemelijk. Longspelers hebben goede zaken gedaan, zij romen de winsten af en wachten op nieuwe kansen... Palladium - Negatief beeld Er is sprake van een serie lagere toppen en lagere bodems, waardoor de koers richting de cruciale steunzone op afgerond daalt. Onder deze steunzone verslechtert het technische beeld aanzienlijk en wordt het speelveld open gebroken, de beren hebben dan vrij spel. Echter, mochten de stieren een witte candle weten te plaatsen boven de genoemde steunpunten, dan is een kortstondige herstelbeweging richting de dalende trendlijn en tegelijkertijd de weerstand op circa 640 aannemelijk. Maar let op, pas boven afgerond 686 kan de stier het stokje overnemen. Shortposities zijn gerechtvaardigd. Onder 536 gas bijgeven... Koffie - Spannend kantelpunt Recent wees ik op herstel van de stier en het kantelpunt op afgerond 181,35. Deze week weten de stieren door de weerstandslijn te prikken, maar overtuigend is het niet. De koers zakt immers wat terug. Tevens nadert de RSI de 50-lijn. Kortom, het is twijfelachtig of de stieren serieus kunnen doordrukken richting de sleepkabel op circa 220,00. Of dat zij de grip verliezen en de beren laten terugkeren op het speelveld. Let daarom goed op de kleur van de candle en de stand van de koers ten opzichte van het kantelpunt op afgerond 181,35. Speculanten helpen de stier een handje. Trendvolgende spelers wachten op een terugkeer van de beer De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

16 Chart Navigator - Turbo Titels Buitenland (Selectie) week juli 2012 KBC groep - Bullen willen breken Het heeft even geduurd, maar thans ziet het er naar uit dat de bullen willen breken. Ze zijn al geruime tijd bezig met een Hoofd- Schouder patroon. Deze week wordt er een Bullish Engulfing patroon op de sleepkabel aan toegevoegd, de bulls staan in de startblokken. Een breakoutbeweging naar krap 21,00 is de eerste stap in de nieuwe uptrendfase, gevolgd door een pullback teneinde de gemiddeldelijn als steunlijn te testen. Daarna uiteraard een serie hogere toppen en hogere bodems. Voor nu bezien tot hoever de stieren kunnen reiken. Actieve korte termijn spelers komen in actie aan de koopkant. Trendvolgers wachten op meer bevestiging. Ageas - Verbeterde technische conditie De technische conditie van dit kleine fonds verbetert zienderogen. Recent is tot driemaal toe een bodem geplaatst rond 1,20, thans begeeft de koers zich boven de gemiddeldelijn, waardoor een verdere koersstijging richting de 1,80 weerstand het meest waarschijnlijke scenario is. Topvorming aldaar zal de contouren van de trading range duidelijker maken. Of breken de bulls straks door de 1,80 om een uptrendfase te starten? Koopjesjagers spelen het spel tussen 1,20 steun en 1,80 weerstand. Vinger aan de pols bij 1,80, dat is een cruciaal draai- of breekniveau. Lafarge - Voorzichtige uptrend In het vierde kwartaal vorig jaar is een start gemaakt met een serie hogere toppen en hogere bodems. De begeleidende lijnen indiceren daarbij waar de kantelpunten liggen. Daarnaast liggen er duidelijke horizontale steun- en weerstandgrenzen in het veld. Zo ligt er op krap 37,00 een hobbel die genomen moet worden om de weg te effenen naar de bovenkant van het stijgende kanaal. Daarna komt ruim 48,00 in beeld. Kortom, een mooi landschap met zicht op hogere koersen. Koopconditie is valide zolang de koers boven trendlijn en sleepkabel beweegt. Boven 37,00 extra aankopen doen. 16 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

17 Chart Navigator - Midkapfondsen (selectie) week juli 2012 AMX index - Poging om uptrend te starten De barometer van de Midkapfondsen komt er steeds beter bij te staan (of liggen?) Er is reeds een serie hogere toppen en hogere bodems gaande, nu wordt ook gepoogd om boven de sleepkabel te gaan bewegen. Met andere woorden, er komen meer signalen los die wijzen op een toenemende grip van de bulls op de grafiek. Zij willen een nieuwe uptrend starten, zij willen de 507,27 weerstand slechten om vervolgens op te stomen richting 560. De RSI schuift boven de 50-grens en bevestigt hiermee de aanzwellende ondertoon. Kom bulls! De eerste koopposities kunnen worden ingenomen. Bij meer witte kaarsen de stieren verder helpen. ASMI - Stieren bereiken weerstand De chart oogt positief, de koers beweegt immers keurig omhoog in een stijgend trendkanaal. De trendkanaallijn is nog niet bereikt, maar de bulls stoten wel de kop tegen de afgerond 31,75 weerstandzone. Ze vallen rap terug vanaf dit niveau, ze willen corrigeren richting de trendlijn die rond 28,00 de markt binnen loopt. Rond 25,00 ligt pas de sleepkabel, hieronder breekt de trend. Het wachten is op duidelijke bodemvorming om daarna de aanval op 31,75 te heropenen. Een rondje winstnemingen vraagt om enige terughoudendheid. Trendvolgende beleggers wachten op bodemvorming voor nieuwe of additione aankopen. Nutreco - Stabiel koersverloop Er is sprake van weinig tot geen trendmatigheid gezien het vlakke verloop van de sleepkabel, weinig richting dus. Dan is het verstandig om de kantelpunten te volgen als routepaaltjes in het veld. Dan ziet u dat 49,60 als steun fungeert en 58,00 tot 59,00 als weerstand. De koers hangt precies tussen deze kantelpunten in en dat maakt het plaatje nog neutraler. Er kunnen wat streepjes bij, maar een paar Euries er af is ook geen probleem. Buiten de kantelpunten is er meer vuurwerk. Lopende koopposities goed bewaken. In de buurt van de kantelpunten weer in actie komen. 17 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

18 Chart Navigator week juli 2012 Wie is Nico Bakker? Ik ben technisch analist met visuele analyse ofwel chart reading als specialisatie, waarbij ik op een eigen specifieke wijze naar markten en koersontwikkelingen kijk. Ik doe veel research op dit gebied, geef trainingen en workshops en besteed veel tijd aan kennisoverdracht. Dit laatste doe ik vooral aan de hand van columns, commentaren en analyses op bekende beleggings-websites. Daarnaast mag ik regelmatig spreken op seminars en congressen en kunt u mij zien op web-tv en zelfs volgen via Twitter. Ik benader de technische analyse vanuit een visionairs oogpunt. Ik probeer het beleggingslandschap in kaart te brengen en actieve beleggers te wijzen op kansen en bedreigingen. Een belegger bepaalt zelf wat hij met mijn informatie doet. Als er dan een mooi rendement gehaald kan worden, is mijn missie geslaagd. Ik speel daarbij niet een rol als trader, maar als coach. In mijn rol als coach staat denken en handelen in termen van waarschijnlijkheden centraal. Anders gezegd, het definiëren van scenario s is de basis voor een verantwoorde beleggingsbeslissing. Visies herzien als de markt daar aanleiding voor geeft is dan ook een discipline die niet mag ontbreken. Naast marktbeelden schetsen en routes uitzetten, gaat mijn belangstelling ook uit naar de Behavioral Finance, ofwel allerlei psychologische valkuilen en vaardigheden die bij beleggen een rol spelen. Met diverse uitspraken en beeldspraken geef ik in presentaties en workshops aan hoe emotie en discipline als rode draad tussen de oren van beleggers loopt. Ik heb mee mogen helpen de technische analyse in Nederland een gezicht te geven en dat geeft mij veel voldoening. Ik probeer nog steeds op eigen wijze vernieuwingen en andere inzichten over het voetlicht te brengen, in de veronderstelling dat u daar als actieve belegger uw voordeel mee kan doen. Kijk op voor Technische Condities, Turbo Tijd Setups en aanbevelingen en Breaking News, en op twitter.com met naam TheDailyTurbo. Dan verliest u mij geen seconde uit het oog... Chart Navigator...achter de schermen Als belegger wilt u weten hoe het beleggingslandschap eruit ziet. U wilt weten, als je het Damrak overziet, hoe de bulls en bears gemutst zijn. U wilt weten waar significante steun- en weerstandpunten liggen, ofwel cruciale navigatieniveaus. Ik noem dit ook wel kantelpunten, potentiële draaipunten in de markt. Vervolgens is het natuurlijk raadzaam om inzicht te hebben in de route die je als belegger kunt afleggen. In mijn wekelijkse nieuwsbrief Chart Navigator omschrijf ik van veel financiële titels de technische conditie, afgeleid van subjectieve en objectieve bevindingen die de weekgrafiek en enkele indicatoren prijsgeven. Ik bekijk de markten en fondsen met een min of meer vaste marktlens, om u als belegger door het financiële landschap te coachen. Naast de informatie in deze nieuwsbrief presenteer ik aanvullende technische bevindingen, tips en suggesties op de website De Chart Navigator vervult ook een rol als vraagbaak. Interessante onderwerpen, uitspraken, patronen, beeldspraken en indicatoren uit de technische analyse passeren de revue. Chart Navigator gratis abonnement Bent u na het lezen van deze Chart Navigator enthousiast en wilt u een gratis abonnement? Ga naar en klik in de carrousel op Turbo tijd met Nico Bakker. In de rechter kantlijn ziet u vervolgens een link naar de Chart Navigator Nieuwsbrief. 18 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

19 Chart Navigator Dit marketing document is niet opgesteld in overeenstemming met de juridische vereisten opgenomen in Europese Richtlijn 2004/39/EC die van toepassing zijn op de promotie van onafhankelijke research. Juridische beperkingen op grond van deze richtlijn zijn derhalve voorafgaand aan de distributie van dit document niet van toepassing op RBS indien handelend in de financiële instrumenten genoemd in dit document. Dit document is opgesteld en uitgebracht door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. (BTAC) en verspreid door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en hij is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin BTAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgt en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyses genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door BTAC/Nico Bakker gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analyses van BTAC. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analyses van of namens BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analyses van BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze brochure is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de hier genoemde indices behoren toe aan de relevante Index Sponsoren. De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van effecten, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van effecten gegeven. Bij elke grafiek in dit document krijgt u met een button rechtstreeks toegang tot de etalage van de RBS Turbo s op de betreffende onderliggende titel en kunt u het prospectus inzien. TURBO is een geregistreerde merknaam van The Royal Bank of Scotland N.V. 19 De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

20 rbs.nl/markets