Chart Navigator. Stieren slijpen hun messen... Door Nico P.R. Bakker

Transcriptie

1 TA: Chart Navigator week 13/ 2010 Chart Navigator Door Nico P.R. Bakker Inhoud Chart Navigator: Intermarket P. 2 AEX Hoofdfondsen P. 4 TA Vraagbaak P. 12 Top Selectie P. 13 Selectie Midkap P. 14 Turbo Tijd Wilt u uw kennis opfrissen over Turbo s? Wilt u vertrouwd raken met het begrip Turbo Tijd? Hoe komt u tot een marktvisie en welke turbo kiest u dan? Turbo (T) en Technische Analyse (T), een mooie combinatie van visie en transactie. Maar dan moet u wel de spelregels kennen! Op donderdag 15 april is er weer een seminar over de twee T s in Rotterdam. Schrijf op tijd in via de site, want vol = vol. Wilt u voortaan geen Turbo kansen, bedreigingen, suggesties en alerts missen? Kijk dan regelmatig op www. rbs.nl/markets voor Technische Condities, Turbo Tijd publicaties en Breaking News. Ook op twitter.com kunt u mij dagelijks volgen onder de naam TheDailyTurbo. Stieren slijpen hun messen... In de trilogie der landschappenanalyses is deze week deel drie aan de beurt. In deel 1 (twee weken terug) heb ik gewezen op de aanloop naar de recente toppen, deel 2 (vorige week) ging in op het breken van de toppen. Nu deel 3, getiteld Stieren slijpen hun messen. De uitbraken zijn er weliswaar links en rechts, maar het wil nog niet echt vlotten. Spike-achtige breakouts, magere bewegingen, het is even niet anders. Het wachten is op meer vuurwerk, wat binnenkort ongetwijfeld gaat komen. Lees de commentaren en volg de triggers als lontjes in het kruitvat. In de Top Selectie geef ik de condities weer van drie andere beursbarometers, te weten DaxXetra, Bel20 en CAC40, zodat u ook een beeld krijgt van het beleggingslandschap bij onze buren. Van het valuta- rente en commodityfront weinig nieuws te melden. Ik heb deze week wel een climax scenario voor Sugar gepubliceerd. Leuk, spannend en uitdagend voor de speculatieve Turbo belegger. Vanuit de Midkapselectie bespreek ik de grafiek van Aalberts (een update), Nutreco (op verzoek van een lezer) en Vopak (groeiende kans op correctie en wellicht trendbreuk). In de TA vraagbaak deze week de vraag wat een Whipsaw is. Wat doet u bij een slippertje van de stier of een stuiptrekking van de beer? Toch weer veel nieuwe informatie in de korte handelsweek. Voor straks een prettig Paasweekeinde en zorg dat u dinsdag weer goed beslagen ten ijs komt. Nico P.R. Bakker Extra Service Wilt u een Technische Conditie van een Turbo Titel aanvragen? Heeft u een interessante vraag voor de TA-vraagbaak? Stuur een naar btac@wxs.nl. Heeft u opmerkingen, vragen, suggesties, aanvullingen, wilt u reageren? Doe dit dan door een te sturen naar beleggen@rbs.com.

2 Chart Navigator - Intermarket AEX index- Stieren nemen de 345/346 horde Op het moment van schrijven staat er een stand van ruim 348 op de borden. Dit impliceert dat de bulls er in slagen om de 345/346 horde te nemen. Nemen zij dan definitief de januari top uit en stomen zij door naar de 360 tot 380 zone? Als deze korte handelsweek ruim boven 345 wordt afgesloten, is dat wel een mooi en duidelijk signaal. Na een significante doorbraak kan 345 straks als eerste steun gaan fungeren. Dan hebben we weer een aantrekkelijk speelveld tussen 345 en 380, niet waar?. Het 345 kantelpunt wordt genomen, waardoor de uptrendfase een nieuwe impuls krijgt. Koopconditie versterkt, er kunnen additionele posities worden ingenomen. S&P 500 index - Vervolg uptrend naar 1300 Met het uitnemen van de recente 1150 top wordt de weg vrijgemaakt voor hogere niveaus. Ik heb inmiddels de trendlijn en trendkanaallijn aangepast aan de nieuwe charttechnische situatie. Het stijgende trendkanaal biedt nu veel ruimte voor beweging, zowel naar boven als naar beneden. Niet eerder dan onder 1045 breekt de trend. Zolang dat niet gebeurt, is een vervolg van de trend naar wellicht ruim 1300 het meest waarschijnlijke scenario. Sterke koopconditie blijft gehandhaafd met zicht op 1300 als koersdoel. Kopen op zwakte zolang 1045 steun biedt, is de aangewezen strategie. NIKKEI 225 index - Uptrend intact met top dichtbij Langzaam maar gestaag kruipen de bulls richting het noorden. Ze zijn inmiddels aanbeland bij de weerstand, die ze zelfs licht hebben uitgenomen. Formeel sneuvelt dan ook de januari top, ook al is het magertjes. Door de break sluit ik een verdere stijging naar niet uit. De index bevindt zich nu midden in het stijgende trendkanaal, dus er is voldoende bewegingsruimte zowel aan de onderkant als bovenkant van de markt. Kom maar bulls, stoom maar door! Koopconditie versterkt met zicht op Geef de bulls de nodige ruimte, volg ze goed en vergroot de posities op elke dip. 2

3 Chart Navigator - Intermarket EURODOLLAR - Vervolg dalende trend naar 1,29 Het zou mooi zijn als er deze week een zwarte candle wordt geplaatst als bevestiging van hernieuwde neerwaartse druk. Terug naar 1,3430 en daaronder een verdere daling naar de 1,29-1,20 zone is dan het meest waarschijnlijke scenario..., zo luidde mijn recente commentaar op de site. Leuk om vast te stellen dat de spelers exact hebben gedaan wat van hen werd verwacht, niet waar? De RSI betreedt wederom OS terrein, dus de kans op bodemvorming neemt toe. Het zou mooi zijn als er rond 1,29 een bodem wordt gevormd, we zien wel even... Verkoopconditie blijft gehandhaafd, maar oppassen voor kortstondige stuiptrekkingen van de bulls. BRENT OIL - Nieuwe richting nog steeds niet gekozen De koers komt niet echt lekker van zijn plaats op de weekgrafiek. De spelers zijn zoekende naar een nieuwe richting, waardoor de trendmatigheid verder afneemt, maar de beweeglijkheid juist toeneemt. De kantelpunten zijn wel duidelijk zichtbaar. Boven de afgerond 82 weerstand zijn de stieren weer los, onder de 69,50 steun nemen de beren het heft in handen. Kortom, nog steeds een pas op de plaats als voorbereiding voor een nieuwe, significante beweging. De uitbraak gaat komen, dat is een kwestie van tijd. Nu een neutrale houding. Boven 82,00 of onder 69,50 is het Turbo Tijd. Dan komen de actieve beleggers uit hun stoel. GOLD- Stijgende trendlijn zwaar onder vuur De eerder aangekondigde verzwakking van de uptrend groeit. Er is inmiddels een lagere top op 1145 neergezet, waardoor de weerstandzone thans wordt bepaald door 1145 en De 1225 top komt steeds verder te liggen... De trendlijn is inmiddels gebroken, maar van een downtrend is nog geen sprake, dat is het geval bij koersvorming onder 1045, het ultieme vangnet voor de bulls. Het is even wachten op een duidelijk signaal van de markt, met 1145 en 1045 als cruciale triggers. Neutrale houding is gerechtvaardigd. Nieuwe acties boven 1145 of onder Dan is het weer Turbo Tijd voor Goud. 3

4 AEGON - Omschrijving Ondertoon zwelt of een aan, korte kantelpunten headline dichtbij de onderliggende. De Het middellange wil op de weekgrafiek termijn technische nog niet conditie vlotten ziet met er de nog koers. steeds Pogingen goed uit, tot herstel zij het erg dat worden op korte wel termijn ingezet, een maar correctie de kracht aannemelijk ontbreekt is. om De goed index door bevindt te stomen. zich immers tegen Aan de de onderkant bovenkant ligt van 4,01 het als stijgende duidelijk trendkanaal. steunpunt, aan Dit de impliceert bovenkant topvorming ligt 5,14 als en weerstand. rond Deze 315. barrière Een stap moet terug worden naar niveaus geslecht rond om 272 een zou nieuwe interessant uptrendfase zijn. Daarmee te starten wordt om daarna immers de brede sleepkabel omkeerformatie omhoog te kunnen afgerond. trekken. Bodemvorming op De of bulls boven zijn 272 op is weg een zeer naar sterk de 5,14 bullish passage. signaal. Maar De stieren eens kijken zullen of aansluitend het lukt om de door weg te breken. omhoog inzetten richting 350 en zelfs hoger. Er start dan immers een nieuwe Speculatieve middellange aankopen termijn uptrend. hebben het leuk gedaan. Bij het uitnemen van 5,14 (Turbo Wacht Tijd) kunnen op bodemvorming solide aankopen voor additionele gedaan. long posities. Korte winsten veilig worden stellen. AHOLD- - Na Omschrijving een stap terug of een opnieuw korte headline koopkansen bij de onderliggende. De middellange bulls blijven termijn het goed technische doen, maar conditie enige ziet stabilisatie er nog steeds en zelfs goed een uit, zij stapje het dat terug op zou korte niet termijn misstaan. een Na correctie de recente aannemelijk uitbraak is. staat De index RSI bevindt op OB zich terrein. immers Een tegen rondje de winstnemingen bovenkant van kan het dan stijgende ook voor trendkanaal. neerwaartse Dit druk impliceert zorgen. topvorming en weerstand Hoe het ook rond zij, de 315. ondertoon Een stap blijft terug goed, naar niveaus de trendmatigheid rond 272 zou kan interessant toenemen, zijn. het Daarmee wachten is wordt op een immers nieuwe de hogere brede bodem omkeerformatie op of boven afgerond. de trendlijn. Bodemvorming Dat zal op uptrend of boven valideren 272 en is een nieuwe zeer koopkansen sterk bullish bieden. signaal. De stieren zullen aansluitend de weg omhoog inzetten richting 350 en zelfs Korte hoger. termijn Er start winsten dan immers binnenkort een veilig nieuwe stellen. middellange Na een termijn korte correctie uptrend. opnieuw aankopen doen, mits natuurlijk de Wacht trendlijn op intact bodemvorming wordt gelaten. voor additionele long posities. Korte winsten veilig stellen. AIR FRANCE KLM- - Omschrijving Bulls op weg of naar een de korte 12,68 headline top bij de onderliggende. De steun middellange die onlangs termijn werd technische aangeboden conditie door ziet de er voortschrijdende nog steeds goed gemiddelde uit, zij het dat lijn heeft op korte de bulls termijn goed een gedaan, correctie ze aannemelijk goed op is. weg De naar index bevindt 12,68 top. zich Er immers is nog zijn tegen geen sprake de bovenkant van overspannenheid, van het stijgende dus trendkanaal. een verdere stijging Dit impliceert acht ik topvorming aannemelijk. en weerstand De sleepkabel rond 315. krult Een licht stap op, terug dus naar de niveaus trendmatigheid rond 272 neemt zou interessant toe. zijn. Daarmee Kortom, de wordt technische immers conditie de brede verstevigt, omkeerformatie zij het dat van afgerond. een solide Bodemvorming uptrend nog op geen of sprake boven is. 272 is een zeer sterk bullish signaal. De stieren zullen aansluitend Eerder weg geadviseerde omhoog inzetten kleine richting long posities 350 en zelfs aanhouden. hoger. Er In start de dan buurt immers van 12,00 een nieuwe 13,00 middellange de winsten termijn verzilveren. tot uptrend. Wacht op bodemvorming voor additionele long posities. Korte winsten veilig stellen. 4

5 AKZO NOBEL - Uptrendfase houdt aan Vorige week toonden de bulls enige vermoeidheidsverschijnselen, waardoor ik wat waarschuwende opmerkingen plaatste. Thans ziet het er allemaal weer wat positiever uit, stops zijn niet geraakt, de bulls hervatten hun weg omhoog. De uptrendfase houdt dus aan, de koers kan verder omhoog naar de 46 tot 47 zone. De kritieke steungrens op 36,50 is en blijft het ultieme vangnet voor de bulls. Ingenomen posities op basis van het eerdere steunscenario kunnen blijven staan. Kopen op zwakte blijft de aangewezen strategie. ARCELOR MITTAL - Stieren doen het goed, nog even en zij bereiken de 34,50 top. Na de verwachte correctie richting 26,00 tot 27,00 is er onlangs een nieuw hoger kantelpunt geplaatst op 26,30. Vanaf dit niveau vervolgen de stieren de uptrend. De koers blijft boven de stijgende trendlijn en boven de voortschrijdende gemiddelde lijn liggen, terwijl de RSI geen overspannenheid indiceert. Voldoende redenen om hogere koersen te verwachten. Enerzijds 26,30 en anderzijds 34,48 zijn vooralsnog de navigatieniveaus. Eerder ingenomen offensieve posities doen het goed. Even oppassen als de recente top op 34,50 in beeld komt. Daar kan topvorming optreden. ASML - Koers breekt de bovenkant van het stijgende trendkanaal Het is de bulls voor de tweede maal gelukt om de bovenkant van het stijgende trendkanaal te bereiken en zelfs licht te breken. De hogere top die nu wordt neergezet, wordt niet bevestigd door de RSI, dus pas even op voor negatieve divergentie. De huidige opleving zou wel eens rap afgerond kunnen worden. Een gezonde correctie naar 24,60 en wellicht 22,00 zou helemaal niet misstaan. Het is nu niet de juiste plaats op de grafiek om aankopen te doen, dat doe ik liever in de buurt van de trendlijn. Bewaak lopende posities strak, winstnemingen kunnen voor neerwaartse druk gaan zorgen. 5

6 BAM - Mooie opleving in neutraal vaarwater De witte candle van deze week, als ook de draai van de RSI uit OS gebied onderschrijven deze bevinding. Een korte opleving is interessant, maar er moet natuurlijk veel meer gebeuren om een duurzaam herstel te zien. Voor speculanten is dit thans een interessante grafiek, zo luidde vorige week mijn commentaar. Deze week wordt er een mooie witte candle aan toegevoegd. Met 5,13 als steun kan de koers verder omhoog naar de horizontale sleepkabel die rond 7,00 de markt binnenkomt. Eerdere aankopen vasthouden. Additionele aankopen zijn aanbevelenswaardig. Onder 5,13 einde oefening. BOSKALIS - Opleving naar de 29,00 top houdt aan Vanaf de 23,16 bodem is de koers keurig opgeveerd in een poging een nieuwe stijgende trendfase te starten. De trendlijn wordt immers nog maar door twee punten ondersteund. De sleepkabel helpt wel mee de bulls in de race te houden. Zij zijn op weg naar de 29,00 top. Ik zie vooralsnog geen beren op de weg, de witte candle van deze week en vorige week is een lekker steuntje in de rug van de bulls. Kortom, een interessant speelveld met afgerond 23,00 en 29,00 als cruciale kantelpunten. Posities handhaven, in de buurt van 29,00 winsten afromen. Dan is het weer Turbo Tijd. Kritieke steungrens op 23,16 niet negeren. CORIO - Gematigd positief sentiment krijgt impuls Op zich overheerst bullish sentiment. Ik zie namelijk hogere toppen en hogere bodems, ik zie koersvorming boven een opkrullende gemiddelde lijn en ik zie een neutrale RSI. Met een kritieke steun op 42,38 houden de bulls een uptrend in stand. Deze week worden twee weerstanden op 48,58 en 50,69 uitgenomen, waardoor de trend een nieuwe impuls krijgt. Genoemde weerstanden waren interessante kantelpunten; volgende punt ligt op 50,69. Een neutrale houding, of een kleine long positie, is gerechtvaardigd. Wat gaan de stieren doen als zij 50,69 ruiken? Een breakout impliceert additionele aankopen. 6

7 DSM - Moeizaam vervolg van de uptrend Na steunvorming rond 30,23, fractioneel boven de trendlijn en op een 38,2% retracementgrens, is onlangs de uptrendfase herstart. In eerste instantie gaf ik heel enthousiast aan dat een koersdoel van 35,25 haalbaar zou zijn. Maar de bulls tonen inmiddels lichte vermoeidheidsverschijnselen, waardoor het vervolg van de uptrend moeizaam verloopt. De trend blijft valide zolang de koers boven 30,23 noteert, maar dan moeten de bulls wel snel wat van zich laten horen. Het predikaat koopwaardig fonds zwakt af. Verklein eventueel de posities maar, want de bulls hebben er niet zoveel zin in. FUGRO - Stijgende trendfase houdt aan Vanaf het spannende draaipunt op 45,67 heeft de uptrend er weer een mooie swing bijgekregen. De bulls stomen rap door naar de bovenkant van het stijgende trendkanaal. Tussen 50,00 en 53,00 reken ik op topvorming. Dan zal de RSI ook op OB terrein staan. Winstnemingen zullen dan voor neerwaartse druk zorgen. Voorlopig ziet het er allemaal goed bullish uit. Een rally naar de bovenkant van het stijgende trendkanaal is in volle gang. De grafiek zal binnenkort aangeven of winstnemen raadzaam is. HEINEKEN - Mooie grafiek, stevige uptrend, pas op voor korte correctie Heineken is een klassiek voorbeeld van een fonds in een stijgende trendfase. De trendlijn werd onlangs succesvol getest, de bulls zijn al weer ruim op weg naar de 38,00 tot 39,00 weerstandzone. Hou de RSI even goed in de gaten. Daar lijkt zich lichte negatieve divergentie te ontwikkelen. Hoe het ook zij, bij koersvorming onder 37,27 breekt de trend en nemen de bears de regie over. Maar er komt straks eerst een moment om de winsten veilig te stellen, lijkt mij. De koopconditie blijft van kracht met wel de weerstandzone in zicht. Dit is niet de plek voor additionele aankopen. Oppassen bij koersvorming onder 37,27, oude top en trendlijnsteun. 7

8 ING GROEP - De kooptriggers komen steeds lager te liggen Ik zie zowel lagere toppen als hogere bodems, dus de spelers weigeren nog steeds om overtuigend richting te kiezen. Zij zorgen er voor dat de speelruimte per week kleiner wordt. In het kader van kantelpuntanalyse levert dit wel duidelijke actie-niveaus op. Aan de bovenkant noteer ik 7,58 en 7,98, aan de onderkant 5,97 en 5,50. Kom in actie als deze triggers worden uitgenomen, want dat zal voor vuurwerk zorgen. Tot die tijd rekening houden met een lage trendmatigheid en een kwakkelend koersbeeld. Bulls en bears houden het speelveld heel beperkt. Volg de triggers voor breakout scenario s die binnenkort ongetwijfeld gaan komen. KPN - Stabilisatie cq consolidatie boven de sleepkabel Al een aantal weken is het niet helemaal duidelijk wat de spelers van plan zijn. Enerzijds beweegt de koers ruim boven de gemiddelde lijn, dus zijn hogere koersen te verwachten. Anderzijds zie ik een zijwaarts koersverloop, wat duidt op aarzeling en terughoudendheid. De weerstand op 12,30 blokkeert momenteel de weg omhoog. Hierboven ligt 12,59 als belangrijke barrière. Aan de onderkant ligt 11,44 tot 11,35 als cruciale steunzone. Koopconditie verslapt, maar blijft valide zolang de 11,35 steun blijft liggen. Kleine posities zijn technisch gezien verantwoord. PHILIPS - Correctie in uptrend, wacht op hogere bodem Hogere toppen en hogere bodems, koersvorming boven de gemiddelde lijn en een opkrullende sleepkabel duiden op een positieve ondertoon. De trend blijft intact zolang de koers boven de trendlijn bivakkeert. De corresponderende koers is hierbij circa 23,00. Het is nu spannend aan de bovenkant van het stijgende trendkanaal. De lijn is onlangs aangetikt, de oude 25,44 weerstand is bereikt en er is een zwarte candle geplaatst. Voldoende redenen voor een rondje winstnemingen De koopconditie houdt aan, maar verzilver eerst maar (gedeeltelijk) wat winst. Wacht op hogere bodemvorming voor hernieuwde aankopen. 8

9 RANDSTAD - Vervolg uptrend Met het brede stijgende trendkanaal als navigatiepunten, krijgen de bulls de gelegenheid om de koers verder naar de 38,50 top te drukken. Zowel wat betreft trend als spanning is dit het meest waarschijnlijke scenario. Onder 30,42 opnieuw een bear-aanval, dat is duidelijk. Dit is kort maar krachtig het technische beeld. Bullish sentiment houdt aan. Met 30,42 als cruciaal kantelpunt is een opleving naar 38,50 aannemelijk. Help de bulls maar een handje door op zwakke momenten wat additionele aankopen te doen. REED ELSEVIER - Bulls houden stand in matige uptrend, weerstandzone in zicht De stieren houden een licht stijgend trendkanaal intact met twee duidelijke kantelpunten, te weten 8,26 aan de onderkant en 9,03 aan de bovenkant. Boven de 9,03-9,13 weerstandzone zijn de stieren echt los en ligt een forse opleving in het verschiet. Nu eerst de kleinere stapjes volgen in het overwegend vriendelijke landschap. Een koopconditie is valide. Tot aan de weerstandzone kleine posities aanhouden. Boven de zone flink aankopen doen. Onder 8,26 vervalt de koopconditie. ROYAL DUTCH SHELL - Zwak bullish sentiment...boven 21,77 krijgt de trend een vervolg, onder de 19,52 steun breekt de trend. Volgende week weten we meer..., zo schreef ik vorige week. Welnu, de 21,77 barrière is even geslecht, maar de bulls schrokken kennelijk van deze actie, want ze vielen direct weer terug. Ze willen kennelijk niet. Het landschap ziet er niet slecht uit, maar vlotte bewegingen zie ik toch ook niet. Het blijft een beetje kwakkelen en zeuren, maar de bulls hebben wel de meeste troeven in handen. Zwak bullish sentiment vraagt om kleine long posities en een strakke bewaking. Vergeet de kantelpunten niet... 9

10 SBM OFFSHORE - Koers op weg naar de 15,35/15,60 weerstandzone Na enige aarzelingen hebben de bulls onlangs de trend hervat. Met kritieke steun rond 12,41 tot 12,28 moeten zij in staat worden geacht om de 15,35/60 weerstandzone te bereiken. Deze zone ligt als molensteen om de nek van de bulls. Zij moeten hier doorheen breken om de uptrendfase meer glans te geven. Lukt dat niet, dan verzwakt de trend en kan de neerwaartse druk worden opgevoerd. Momenteel overheerst bullish sentiment. Op naar de 15,35 top zou ik zeggen. Zolang de koers boven 12,28 noteert hebben de kopers het voor het zeggen. Hou bestaande posities maar aan. Het is nu niet de juiste plek voor additionele aankopen. TNT - Gestage uptrend in tact, significante top in beeld Onlangs is de correctieve beweging afgerond op een koers van 18,60, keurig op de stijgende trendlijn. Een hervatting van de uptrend was daarna dan ook het meest waarschijnlijke scenario en dat hebben we ook gezien. De koers kruipt in een rap tempo omhoog, op zoek naar de recente top op 22,26. Gezien het feit dat er sprake is van een uptrendfase, moet dit doel gehaald kunnen worden. Al met al een duidelijk plaatje met 18,60 en 22,26 als duidelijke navigatieniveaus. De trend blijft intact, de koopconditie is sterk, handhaaf bestaande posities. Het is niet de beste plek op de grafiek om nu nog additionele aankopen te doen. Geniet maar van de stijging. TOMTOM - Eerste poging om uptrend te starten loopt stuk Met steunvorming op 5,93 gaan de stieren proberen een uptrend te starten. De eerste krachtproef op 6,60 komt er aan, zo schreef ik vorige week. De opleving liep inderdaad stuk op 6,54, daarna werd rap een daling ingezet. Wat thans resteert is een zwakke uptrend op dagbasis, eigenlijk een trading range tussen 6.54/60 weerstand en 5.93 steun. Een uitermate krap speelveld, wacht maar op een duidelijke doorbraak. Koersvorming boven de sleepkabel versterkt weliswaar de positie van de bulls, maar zou houden een trading range in stand, geen trend. Dus wachten op een overtuigend signaal. 10

11 UNIBAIL RODAMCO - Neutraal beeld met een zwak positief randje In de afgelopen weken was het niet geheel duidelijk wat de koers zou gaan doen. Neerwaartse uitbraken gevolgd door opwaartse zwiepers maakten het er niet makkelijker op. Nu liggen er twee duidelijke triggers in de markt, te weten 142,45 steun en 156,45 weerstand. Zolang de koers tussen deze twee grenzen beweegt overheerst een neutraal beeld met een zwak positief randje. Het wachten is op het uitnemen van een van genoemde triggers voor een nieuwe significante beweging. Een neutrale houding is op zijn plaats, in afwachting van meer duidelijkheid. Noteer 142,45 en 156,45 maar op uw actielijstje. UNILEVER - Dubbele top op 23,00 oorzaak voor zijwaarts koersverloop De recente uptrend maakt langzaam maar zeker plaats voor een zijwaartse beweging ofwel trading range tussen enerzijds 23,00 weerstand en krap 21,00 steun. De dubbele top op 23,00 waar ik al enige weken aan refereer, is hier de oorzaak van. Een en ander impliceert dat een min of meer neutraal beeld overheerst op een relatief klein speelveld. Boven 23,00 zie ik een hervatting van de uptrend, onder 21,00 gaat een diepere correctie van start. Laten we maar wachten op het uitnemen van een van deze belangrijke kantelpunten. Posities afbouwen en wachten op een nieuw signaal. Boven 23,00 of onder 21,00 is het weer Turbo Tijd, tenzij het landschap tussentijds wijzigt. WERELDHAVE - Eerste poging om uit te breken boven 70,76 Al geruime tijd is er sprake van een zijwaarts koersverloop met afgerond 64,00 als steun (de spike op ruim 62 neem ik niet mee) en krap 71,00 als weerstand. Deze week wordt er een mooie witte candle geplaatst, waarvan de body de 70,76 weerstand doorbreekt. Een duidelijke poging tot uitbraak. Mocht dit lukken, dan stap ik over op een uptrend scenario met zicht op verdere koersstijgingen richting wellicht krap 84,00. Langere termijn conditie versterkt, trendmatigheid kan toenemen, tendens tot stijgen zwelt aan. Kortom, zoek naar een leuk moment om wat aankopen te doen. 11

12 WOLTERS KLUWER - Stieren drukken hun neus tegen de weerstand De stieren drukken hun neus tegen de 16,00 tot 16,30 weerstandzone aan. Maar dat is niet voldoende, ze moeten de zone breken, om daarna door te kunnen stomen naar 17,25 en hoger. Het blijft dus moeizaam gaan aan de bovenkant van de markt. Toch groeit de wil van de bull om definitief uit te breken, alle ingrediënten zijn hiervoor aanwezig. Het lijkt mijj een kwestie van tijd, voordat de bulls definitief doorbreken. Bij een duidelijke uitbraak nieuwe of additionele posities opbouwen. Heb je vorige week winsten veilig gesteld? Dan ligt thans de kooptrigger op 16,31. Technische Analyse Vraagbaak: Spelregels, Kennisoverdracht, Inzicht en Practisch gebruik Wat is een Whipsaw...? In het vakjargon van de technisch analist wordt met een Whipsaw een valse uitbraak bedoeld. Anders gezegd, de trend lijkt gebroken te worden, maar dit wordt toch weer rap ongedaan gemaakt. Een Whipsaw wordt ook wel Zaagtand genoemd, logisch als je de veelal felle spikes ziet bij een trendbreuk failure. Bij een Whipsaw is er sprake van een niet significante, niet relevante koersbeweging. Het is een valse zet van de bull (linker plaatje) of een verkeerde zet van de bear (rechter plaatje). Wanneer is er sprake van een Whipsaw? Er is sprake van een valse trendlijnbreuk als een van de volgende situaties zich voordoet. De makkelijkste situatie is de inter-periode breakout. Hierbij wordt gedurende de koersperiode (bijvoorbeeld een dag of week) de trendlijn uitgenomen, maar de slotkoers ligt toch weer boven de lijn. Een tweede situatie is de zogenaamde Price Rule failure, waarbij de lijn op slotkoersbasis maar magertjes wordt gepenetreerd. Een volgende regel kan de Time Rule failure zijn, waarbij de koers slechts eenmaal sluit onder de trendlijn. In de volgende periode ligt de slotkoers weer boven de lijn. Een laatste situatie kan de Volume failure zijn, waarbij een trendlijnbreuk niet gepaard gaat met hoog volume. Ik werk zelf nauwelijks met volume. Mijn voorkeur gaat vooral uit naar de Price Rule en Time Rule failures. Slippertje van de stier of stuiptrekking van de beer... 12

13 Chart Navigator - Top Selectie DAX - de 6100 top sneuvelt, uptrend kan worden vervolgd Het heeft even geduurd, maar ook de DaxXetra breekt zijn januari top. Vele indices gingen voor, de Duitse stieren zijn nu ook zo ver. Met het uitnemen van de afgerond 6100 weerstand krijgt de ondertoon meer glans en is een vervolg van de uptrend naar circa 6600 het meest waarschijnlijke scenario. Een rit van 500 punten zit in het vat. Aan de onderkant ligt de trendlijn als vangnet voor de bulls. Momenteel komt de lijn rond 5800 de markt binnen. Nu eerst maar eens bezien of de bulls het breakout scenario kunnen vasthouden. De technische conditie trekt aan, de koopconditie krijgt een nieuwe impuls, kopen op zwakte is de gewenste strategie. BEL20- Voorzichtige doorbraak, matige uptrend In het kader van trendanalyse blijft de Belgische index toch wel achter ten opzichte van andere indices. De top in januari rond 2600 is weliswaar uitgenomen, maar ik zie toch geen stevig proces van hogere toppen en hogere bodems. De bulls hebben er vooralsnog niet veel zin in. Toch kan het allemaal nog gebeuren. De index bevindt zich immers boven de sleepkabel, die zelf netjes opkrult. Zolang de barometer boven 2375 noteert, geef ik de bulls het voordeel van de twijfel. Ondanks een matige tendens tot stijgen kunnen toch wat long posities worden aangehouden. Leuk om wat op de plank te hebben liggen. CAC40- Franse barometer blijft achter De Franse beursbarometer, de CAC40, is er nog niet in geslaagd om de januari top uit te nemen. De krap 4100 horde is nog even te hoog. Toch is het uitnemen van deze weerstand noodzakelijk om de uptrend nieuw leven in te blazen. Een verdere stijging naar de bovenkant van het stijgende trendkanaal in de buurt van 4500 acht ik dan zeer aannemelijk. Het lijkt mij een kwestie van tijd, voordat de bulls in de gaten hebben wat van hen wordt verwacht. Wat dat betreft is 4100 een interessant kantelpunt. De ondertoon is positief. Een nieuwe impuls en daarmee een versterkte koopconditie gaat in bij het breken van de 4100 weerstand. 13

14 Chart Navigator - Selectie Midkap AALBERTS- Uptrend houdt stand, bulls voeren de regie Aalberts hoort thuis in het rijtje trenderende fondsen. Hogere toppen, hogere bodems, koersvorming boven de gemiddelde lijn die zelf een stijgende tendens aangeeft. De stieren hebben er dus zin in, zij stuwen de koers naar de bovenkant van het stijgende trendkanaal en dan heb ik het over circa 14,68, een mooi opwaarts potentieel. De trendlijn komt rond 11,00 de markt binnen. Zolang de koers hier boven blijft bewegen, blijft bullish sentiment overheersen. Sterke koopconditie met duidelijke kantelpunten. Handhaaf de long posities en doe maar wat additionele aankopen nu de recente 11,08 top is uitgenomen. NUTRECO- Trendwaaier geeft de bulls vleugels Nutreco toont een ijzersterke conditie. In 2009 startte reeds een stijgende trend, eind 2009 trad er een versnelling op en begin 2010 gingen de stieren er nog rapper van door. Een mooi fonds voor een trendwaaier, ofwel drie trendlijnen die de parabolische koersbeweging ondersteunen. De stieren krijgen vleugeltjes... Een verdere stijging naar circa 52,00 sluit ik niet uit, maar hou ook de onderkant in de gaten. Bij koersvorming onder 44,52 verliezen de bulls wat kracht. Dan kan een rondje winstnemingen van start gaan. Posities handhaven, oppassen met bijkopen en onder 44,52 beginnen met afbouwen. Dit zijn mij drie coaching tips voor Nutreco. VOPAK- Vermoeidheidsverschijnselen remmen de koers Zo op het eerste gezicht lijkt er geen vuiltje aan de lucht. Een mooi oplopende koers, duidelijke indicaties die wiizen in de richting van de bulls, niets aan de hand. Maar pas op voor de negatieve divergentie op de RSI. Deze spanningsmeter toont al lagere toppen, terwijl de koers zelf er nog een hogere top uitperst. Dit zou wel eens de laatste krachtinspanning van de bulls kunnen zijn, voordat zij het bijltje er bij neergooien. Een correctie sluit ik dan ook niet uit. Onder 51,43 breekt de trend. Uptrend toont haarscheurtjes, dus trek de stops aan, stel winsten (gedeeltelijk) veilig en volg op enige afstand de strijd. 14

15 Chart Navigator...achter de schermen Als belegger wilt u weten hoe het beleggingslandschap eruit ziet. U wilt weten, als je naar buiten kijkt, hoe de bulls en bears gemutst zijn. U wilt weten waar significante steun- en weerstandpunten liggen, ofwel cruciale navigatieniveaus. Ik noem dit ook wel kantelpunten, potentiële draaipunten in de markt. Vervolgens is het natuurlijk raadzaam om inzicht te hebben in de route die je als belegger kunt afleggen. In mijn wekelijkse nieuwsbrief Chart Navigator omschrijf ik van veel financiële titels de technische conditie, afgeleid van subjectieve en objectieve bevindingen die de weekgrafiek en enkele indicatoren prijsgeven. Ik bekijk de markten en fondsen met een min of meer vaste marktlens, om u als belegger door het financiële landschap te coachen. Naast de informatie in deze nieuwsbrief zal ik aanvullende technische bevindingen, tips en suggesties presenteren op de website De Chart Navigator vervult ook een rol als vraagbaak. Interessante onderwerpen, uitspraken, patronen en indicatoren uit de technische analyse passeren de revue. Wie is Nico Bakker? Ik ben technisch analist met visuele analyse ofwel chart reading als specialisatie, waarbij ik op een eigen specifieke wijze naar markten en koersontwikkelingen kijk. Ik doe veel research op dit gebied, geef trainingen en workshops en besteed veel tijd aan kennisoverdracht. Dit laatste doe ik ook middels columns, commentaren en analyses op bekende beleggings-websites. Daarnaast mag ik regelmatig spreken op seminars en congressen en kunt u mij zien op web-tv en zelfs volgen via Twitter. Ik benader de technische analyse vanuit een visionairs oogpunt. Ik probeer het beleggingslandschap in kaart te brengen en actieve beleggers te wijzen op kansen en bedreigingen. Een belegger bepaalt zelf wat hij met mijn informatie doet. Als er dan een mooi rendement gehaald kan worden, is mijn missie geslaagd. Ik speel daarbij niet een rol als trader, maar als coach. In mijn rol als coach staat denken en handelen in termen van waarschijnlijkheden centraal. Anders gezegd, het definiëren van scenario s is de basis voor een verantwoorde beleggingsbeslissing. Visies herzien als de markt daar aanleiding voor geeft is dan ook een discipline die niet mag ontbreken. Naast marktbeelden schetsen en routes uitzetten, gaat mijn belangstelling ook uit naar de Behavioral Finance, ofwel allerlei psychologische valkuilen en vaardigheden die bij beleggen een rol spelen. Met diverse uitspraken en beeldspraken geef ik in presentaties en workshops aan hoe emotie en discipline als rode draad tussen de oren van beleggers loopt. Ik heb mee mogen helpen de technische analyse in Nederland een gezicht te geven. Dat geeft mij veel voldoening en ik hoop van ganser harte nog vele jaren uw technische analyse coach te mogen zijn. Chart Navigator abonnement Bent u na het lezen van deze Chart Navigator enthousiast en wilt u een gratis abonnement? Ga naar markets en klik in de carrousel op Turbo tijd met Nico Bakker. In de rechter kantlijn ziet u vervolgens een link naar de Chart Navigator Nieuwsbrief. 15

16 Disclaimer Dit marketing document is niet opgesteld in overeenstemming met de juridische vereisten opgenomen in Europese Richtlijn 2004/39/EC die van toepassing zijn op de promotie van onafhankelijke research. Juridische beperkingen op grond van deze richtlijn zijn derhalve voorafgaand aan de distributie van dit document niet van toepassing op RBS indien handelend in de financiële instrumenten genoemd in dit document. Dit document is opgesteld en uitgebracht door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. (BTAC) en verspreid door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en hij is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin BTAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgt en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyses genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door BTAC/Nico Bakker gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analyses van BTAC. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analyses van of namens BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analyses van BTAC of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze brochure is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de hier genoemde indices behoren toe aan de relevante Index Sponsoren. De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van effecten, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van effecten gegeven. Meer informatie? Ga snel naar of bel 0900-MARKETS ( ; lokaal tarief)