ALGEMENE VERGADERING. 7 juli 2011 Strategie en Ontwikkeling

Transcriptie

1 V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 7 juli 2011 Strategie en Ontwikkeling S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 20 juni 2011 J. Meijerink ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP 9 Herijking IBA-beleid PROGRAMMA schoon water Voorstel 1. Instemmen met de hoofdlijnen van de herijking van het IBA-beleid; 2. instemmen met het vooralsnog geen wijzigingen aanbrengen in de eigendomssituatie en het beheer en onderhoud van de aangelegde IBA s; 3. instemmen met de vervolgacties; 4. instemmen met in de meerjarenbegroting geen rekening meer houden met de aanleg van iba s in de jaren 2013, 2014 en Ten opzichte van de Voorjaarsnota leidt dit tot een voordeel in de kapitaallasten van ,-- in 2014 en ,-- in PORTEFEUILLEHOUDER mw. A.J.M. Schelwaldvan der Kley PARAAF HOOFD AFDELING BESTUURSONDERSTEUNING mr. J. van Oorschot Samenvatting Met deze notitie wordt u voorgesteld te besluiten over de hoofdlijnen van de herijking van het IBA-beleid. Tevens wordt u gevraagd in te stemmen met het vooralsnog geen wijzigingen aanbrengen in de eigendomssituatie en het beheer en onderhoud van de aangelegde iba s. Op 8 februari 2011 bent u in een thematische behandeling geïnformeerd over een aantal varianten voor de herijking van het IBA-beleid. Het college is daar op 27 januari 2011 over geïnformeerd. Zowel het college als de Algemene Vergadering heeft bij de presentatie van de verschillende herijkingsvarianten aangegeven voorkeur te hebben voor de varianten stoppen met de uitvoering van het IBA-beleid of herijken door middel van het heroverwegen van het gebiedsrendement. Daarbij heeft zowel het college als de Algemene Vergadering opgemerkt dat moet worden nagegaan hoe het best kan worden omgegaan met het eigendom en beheer en onderhoud van de al aangelegde iba s. Afgesproken is dat beide onderwerpen gelijktijdig zouden worden teruggelegd op de bestuurstafel. Het college stelt u voor om het IBA-beleid te herijken langs de route van het heroverwegen van het gebiedsrendement. Daarbij wordt tevens de omvang van het gebied met kwetsbaar water beperkt. Dat wil zeggen dat het waterschap het IBA-beleid voortzet en de uitgangspunten uit 2004 blijft onderschrijven. Tegelijkertijd constateert het waterschap dat het aantal iba s dat is aangelegd, voldoende is om het gebiedsrendement te realiseren. Er zijn geen verdere investeringen nodig. De aangelegde iba s buiten de gebieden met kwetsbaar water dienen ter compensatie van de ibas die nog in de gebieden met kwetsbaar water zouden moeten worden aangelegd (salderen). Wat eigendom en beheer en onderhoud betreft stelt het college voor om de huidige situatie vooralsnog te continueren. Overdracht van eigendom en/of beheer en onderhoud van al aangelegde iba s op korte termijn heeft zeer grote financiële gevolgen. Over beide onderdelen van de herijking vindt u aanvullende informatie in de toelichting, en in de bijlage die u kunt vinden op het bestuursweb. 1 / 6

2 Op 27 juni 2011 is de herijking van het IBA-beleid besproken tijdens het bestuurlijk overleg met de provincie Flevoland. De uitkomsten van het bestuurlijk overleg konden niet meer worden meegenomen in deze notitie. DenH zal de uitkomsten van het bestuurlijk overleg ter vergadering toelichten. Lelystad 9 juni 2011, het college van Dijkgraaf en Heemraden, de secretaris-directeur, de dijkgraaf, ir. J.B. van der Veen. mr. ir. H.L. Tiesinga. 2 / 6

3 Toelichting 1 Inleiding Aanleiding herijking IBA-beleid Op 23 september 2010 heeft de Algemene Vergadering het college van DenH verzocht het IBA-beleid uit 2004 te heroverwegen. Aanleiding hiervoor was het rapport van de rekenkamercommissie dat eerder dat jaar verscheen en waarin de rekenkamercommissie concludeerde dat bij de voortzetting van het IBAbeleid de totale investeringskosten (veel) hoger uit zouden vallen dan gepland en dat de exploitatiekosten onvoldoende inzichtelijk waren. Proces vooraf Op 27 januari 2011 zijn de volgende varianten voor herijking van het IBAbeleid voorgelegd aan het college van DenH. Op 8 februari 2011 bent u in een thematische behandeling geïnformeerd over deze varianten. Uitgangspunten 2004: zelf regie sanering afvalwater buitengebied 1. Stoppen 2. Herbevestiging 3. Herijking breken met uitgangspunten 2004 (volledig) onderschrijven van uitgangspunten (deels) onderschrijven van uitgangspunten 2004 nieuwe inzichten beëindigen ingeslagen weg stoppen IBA-beleid stoppen uitvoering leerervaringen inzetten op toekomstige dossiers door op ingeslagen weg doorzetten IBA-beleid doorzetten uitvoering leerervaringen inzetten op IBA-dossier A. Sterkere samenwerking gemeenten overdragen regie sanering afvalwater buitengebied aan gemeenten doorzetten uitvoering B. Kostenreductie door op ingeslagen weg doorzetten IBA-beleid kostenreductie bewerkstelligen aangepaste uitvoering C. Focus op gebiedsrendement door op ingeslagen weg doorzetten IBA-beleid CIW zuiveringsrendementen doorvoeren aangepaste uitvoering Zowel het college als de Algemene Vergadering gaven aan voorkeur te hebben voor de varianten stoppen met de uitvoering van het IBA-beleid en herijken door middel van het heroverwegen van het gebiedsrendement. Verder verzochten college en Algemene Vergadering vanwege de nauwe samenhang met de herijking van het IBA-beleid om tevens de consequenties van een herijking van het eigendom en het beheer en onderhoud van de aangelegde IBA s in beeld te brengen. 2 De eerdere voorkeursvarianten voor de herijking van het IBA-beleid In deze paragraaf zijn de twee eerdere voorkeursvarianten in hoofdlijnen naast elkaar gezet. 2.1 Variant 1: Stoppen met de uitvoering van het IBA-beleid Deze variant gaat uit van het zonder meer beëindigen van de uitvoering van het IBA-beleid. Het waterschap breekt met de uitgangspunten zoals deze in 2004 zijn geformuleerd. 3 / 6

4 Hoewel deze optie op het eerste gezicht aantrekkelijk lijkt, omdat er op deze manier in zijn geheel lijkt te kunnen worden gebroken met het IBA-beleid, wordt deze variant ten sterkste afgeraden. Zoals aangegeven tijdens de thematische behandeling op 8 februari 2011 is de variant niet mogelijk binnen de vigerende wettelijke kaders en kan keuze voor deze optie leiden tot het schadeloos moeten stellen van bewoners in het buitengebied. De provincie heeft ambtelijk aangegeven vanuit de toezichtrol problemen te hebben met deze wijze van herijking. Het waterschap moet bij een keuze voor deze variant zijn beleidsregel uit 2008 Directe lozingen van afvalwater van huishoudelijke aard in het buitengebied voor het gehele beheergebied intrekken. De beleidsregel verplicht bewoners die wonen in gebieden met kwetsbaar water een iba aan te leggen. Het intrekken van de beleidsregel voor het gehele beheergebied leidt ertoe dat de uitzondering in het Besluit lozingen afvalwater huishoudens voor het gehele beheergebied de regel wordt. Naar mening van de provincie Flevoland zou het waterschap hiermee handelen in strijd met de wet- en regelgeving. Tevens kan de provincie vanuit de beleidsmatige rol bezwaar maken tegen het niet nakomen van de afspraken over het gelijkblijvend gebiedsrendement. Op basis van deze afspraak mogen bewoners met een kleinere septic tank deze kleinere tank laten liggen. Bij het zonder meer beëindigen van het IBA-beleid houdt het waterschap zich niet aan deze afspraak en kan de provincie hiertegen in het geweer komen, wat kan betekenen dat ingelanden zelf een 6 m 3 septic tank moeten aanleggen. 2.2 Variant 2: Herijking op basis van heroverweging van het gebiedsrendement Deze herijkingsvariant gaat uit van voortzetting van het vigerende IBA-beleid waarbij het waterschap de uitgangspunten uit 2004 blijft onderschrijven. Het voorstel van het college is te kiezen voor deze herijkingsvariant. Dat wil zeggen dat het waterschap doorgaat met het ingezette IBA-beleid uit 2004, maar dat de evaluatie van het IBA-beleid resulteert in een heroverweging van het gebiedsrendement en van de omvang van het gebied met kwetsbaar oppervlaktewater. Deze heroverweging leidt tot de conclusie dat er inmiddels voldoende iba s zijn aangelegd om het gebiedsrendement te realiseren en dat het IBA-beleid daarmee is afgerond. Daarnaast beperkt het waterschap de omvang van het gebied met kwetsbaar water. In het verleden heeft het waterschap in het kader van het IBA-beleid zowel gebieden met een te ontwikkelen bijzondere waterkwaliteit als gebieden met een bijzondere waterkwaliteit aangewezen als kwetsbaar water. Het door het waterschap in 2008 vastgestelde beleid Directe lozingen van afvalwater van huishoudelijke aard in het buitengebied wijzigt met dien verstande dat alleen gebieden met bijzondere waterkwaliteit binnen de beleidsregel als kwetsbaar blijven aangemerkt. Het waterschap vereffent de nog aan te leggen iba s in gebieden met kwetsbaar water met al aangelegde iba s in de gebieden met niet-kwetsbaar water (salderen). Verdere aanleg van íba s is hierdoor niet nodig. Het waterschap handelt hiermee binnen de wettelijke kaders en het provinciaal beleid. Ook wordt niet gehandeld in strijd met het algemeen belang. Dit heeft de provincie ambtelijk bevestigd. 3 Herijking van eigendom en beheer en onderhoud Op verzoek van het college en de Algemene Vergadering is nagegaan of het mogelijk is het eigendom en het beheer en onderhoud van de door het waterschap aangelegde iba s over te dragen aan de bewoner of aan de gemeenten. De gemeente hebben laten weten niet open te staan voor overdracht van het eigendom en/of het beheer- en onderhoud van de aangelegde iba s. Onderstaand wordt daarom niet verder ingegaan op overdracht aan de gemeenten. 4 / 6

5 Meer informatie hierover is opgenomen in de bijlage die u kunt vinden op het bestuursweb. Het wordt afgeraden om eigendom of beheer en onderhoud over te dragen. De redenen hiervoor zijn met name financieel van aard. Daarnaast is ook een aantal praktische redenen aan te voeren. 4. Bestuurlijk afstemmingsoverleg van 27 juni 2011 In het bestuurlijk afstemmingsoverleg van 27 juni 2011 zal de provincie worden verzocht aan te geven of de herijking van het IBA-beleid past binnen de kaders van de wet- en regelgeving (handelt het waterschap in strijd met de wet of het algemeen belang; toezichtrol provincie) en binnen het provinciaal beleid (beleidsmatige rol provincie). De uitkomsten van het afstemmingsoverleg konden niet meer worden meegenomen in deze notitie. DenH zal de uitkomsten van het afstemmingsoverleg ter vergadering toelichten. 5. Vervolgacties U wordt voorgesteld om in te stemmen met de hoofdlijnen van de herijking van het IBA-beleid. Als u hiertoe besluit, zult u op korte termijn betrokken worden bij de volgende vervolgacties: communicatie naar de bewoners, gemeenten en provincie; aanpassen bestuursovereenkomst met de gemeente Noordoostpolder; aanpassen van de beleidsregel Directe lozingen van afvalwater van huishoudelijke aard in het buitengebied van het waterschap uit Vervolgproces Na besluitvorming door de Algemene Vergadering zal de provincie worden geïnformeerd over de herijking. Personele consequenties Over de personele effecten van de herijking wordt u voorafgaand aan de vaststelling van de meerjarenbegroting geïnformeerd. Financiële consequenties Aan de voorgestelde herijking zijn geen investeringskosten verbonden. In het investeringsplan is voor de jaren 2013, 2014 en 2015 nog rekening gehouden met de aanleg van iba s. Deze investeringen zullen als gevolg van de herijking vervallen. In de meerjarenbegroting leidt dit voor het jaar 2014 tot circa ,-- lagere kapitaallasten dan is opgenomen in de Voorjaarsnota. In 2015 dalen de kapitaallasten ten opzichte van de Voorjaarsnota met circa ,--. Omdat het waterschap het eigendom en beheer en onderhoud continueert, komen de vervangingskosten en de beheer- en onderhoudskosten (dat is inclusief personeelskosten) voor rekening van het waterschap. Eind 2011 zijn nagenoeg alle aangelegde iba s overgedragen van de aannemer aan het waterschap. De beheer- en onderhoudskosten (out of pocket) voor de aangelegde iba s komen vanaf 2012 uit op circa ,-- per jaar conform het Zuiveringen- en transportplan. Ook zijn aan deze herijking voor de ingelanden geen kosten verbonden. Ingelanden in gebieden met kwetsbaar water ontvangen voor de aanleg van een iba een tijdelijke ontheffing voor een periode van 15 tot 20 jaar. Hoe de situatie er na die periode uitziet, is afhankelijk van de dan ontstane situatie op het gebied van de waterketen. Meer informatie vindt u in de bijlage die u kunt vinden op bestuursweb. Juridische consequenties De juridische risico s van de herijking zijn in hoge mate afhankelijk van de bestuurlijke afspraken die gemaakt worden met de provincie en de gemeente Noordoostpolder. 5 / 6

6 Met de voorgestelde herijking handelt het waterschap binnen de wettelijke kaders en het provinciaal beleid. Ook wordt niet in strijd met het algemeen belang gehandeld. Dit heeft de provincie ambtelijk bevestigd. De bestuurlijke overeenkomst met de gemeente Noordoostpolder wordt aangepast na de besluitvorming door de Algemene Vergadering. Op de vaststelling van beleid(swijzigingen) is de Inspraakverordening van Waterschap Zuiderzeeland van toepassing. De herijking van het IBA-beleid wordt niet voor inspraak voorgelegd. Het volgen van een inspraakprocedure heeft om de volgende reden onvoldoende toegevoegde waarde: - De herijking heeft betrekking op een beperkte groep belanghebbenden, terwijl het instrument inspraak in de regel wordt gehanteerd voor besluiten die betrekking hebben op alle ingelanden. - Inspraak heeft slechts zin als er keuzemogelijkheden kunnen worden voorgelegd aan ingelanden. Dit is bij de herijking niet het geval. - De herijking van het IBA-beleid leidt niet tot financieel nadeel voor of tot een andere behandeling van een bepaalde groep ingelanden. Ingelanden waar het waterschap als gevolg van de herijking geen iba zal aanleggen, worden hetzelfde behandeld als de circa 3000 ingelanden die onder het vigerende IBA-beleid een ontheffing hebben ontvangen voor het lozen van huishoudelijk afvalwater via de bestaande septic tank. Consequenties voor Communicatie De afdeling Communicatie zal worden betrokken bij het opstellen van de communicatiestrategie. Onderdeel van deze strategie is het toezenden van een brief aan de ingelanden in het buitengebied over wat de herijking voor hen betekent. Voorstel: 1. Instemmen met de hoofdlijnen van de herijking van het IBA-beleid; 2. instemmen met het vooralsnog geen wijzigingen aanbrengen in de eigendomssituatie en het beheer en onderhoud van de aangelegde iba s; 3. instemmen met de vervolgacties; 4. instemmen met in de meerjarenbegroting geen rekening meer houden met de aanleg van iba s in de jaren 2013, 2014 en Ten opzichte van de Voorjaarsnota leidt dit tot een voordeel in de kapitaallasten van ,-- in 2014 en ,-- in / 6