Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg

Transcriptie

1 WONDVERZORGING, HOE DOE JE DAT? Traditionele wondbedekkers Tabel 1 Licht tot matig absorberende verbanden. woven gazen (katoenen gazen of hydrofiel) - laat vocht, lucht en bacteriën door d - kan met wondbed verkleven - bij voorkeur niet als primaire wondbedekker - woven gaas is harder dan nonwoven gaas - laat partikels achter in de wond - geen katoenen gaas onder een absorberend verband met het oog op verweking (tenzij dit het is) nonwoven gazen (synthetische gazen) - schoonmaken van de wond - laat vocht, lucht en bacteriën door - absorbeert meer dan een woven gaas - kleeft minder aan de wond dan een woven gaas - zachter dan woven gazen - laat minder vezels in de wond achter dan de woven gazen - ook te gebruiken bij onsteriele reiniging met water of NaCl 0,9% splitgazen - met een fabrieksmatig aangebrachte split - speciaal geschikt voor afdekking rond een drain, sonde, tracheostoma etc. - steriel kompres met niet-verklevende wondzijde - toepassen bij zalftherapie - absorbeert meer dan gazen - specifiek, door verklevend filmlaagje plakt verband niet/nauwelijks aan de wond - steriel - niet knippen chirurgische eilandpleisters - verband voor gesloten chirurgische wond - luchtdoorlatend - wondkussen niet verklevend - centraal een wondkussen (pad) met rondom fixatiepleister of wondfolie (border) - pleister is van hypoallergeen materiaal - douchen alleen mogelijk bij pleister met folielaag fixeren met pleisters, zwachtel, buisverband of netverband (geldt niet voor eilandpleisters)

2 Tabel 2 Matig tot sterk absorberende verbanden. - beschermen - secundair verband - laat lucht, vocht en bacteriën door - groot absorptievermogen - voor sterk exsuderende wonden - minimale verkleving aan de wond - kan direct op de wond worden aangebracht - goede polsterwerking - hydrofobe laag (blauw of blauwe lijn) om doorlekken te voorkomen. Deze kant niet op de wond. fixeren met pleisters, zwachtel, buisverband of netverband Cutisorb, Multisorb, Surgipad, Exsupad, Mesorb, etc. Tabel 3 Vette gazen. - gaat verkleving met het wondbed tegen - als afdekker bij zalftherapie / hydrogel - bestaat uit open geweven katoen of katoen/viscose vezel - geïmpregneerd met een neutrale substantie, meestal vaseline / paraffine / lanoline - minimaal eenmaal daags verband wisselen - attentie: kans op ingroei van nieuw weefsel / verkleving is bij vette gazen aanwezig - lanoline kan een allergische reactie geven afdekken met een gaas, kompres of absorberend verband fixeren met pleister, zwachtel, net- of buisverband niet dubbel op de wond aanbrengen (drainagefunctie gaat verloren) Cuticell, Klinitulle, Cuticerin, Jelonet, etc.

3 Speciale wondbedekkers Tabel 4 Hydrocolloïden. - beschermen tegen vuil en bacteriën - pijnreductie - verweken en afbreken van necrotisch weefsel - te gebruiken bij licht exsuderende wonden - zelfklevend aan de wondzijde - in contact met wondvocht wordt een gel gevormd, de gel heeft een de geur - op lichaamstemperatuur wordt de plaat soepel en past zich aan lichaamsvorm aan - men kan zich er kort mee douchen - kan gemiddeld 3 7 dagen blijven zitten - nieuw granulatieweefsel en epitheel beschermd door lage frequentie verbandwissel - wondranden 3 cm overlappen - dun hydrocolloïd kan gebruikt worden als wondrandbeschermer bij opkrullen verband eventueel de randen afplakken met volvlakfixatie (bijv. Fixomull of met HydroFrame (hydrocolloïd strip)) of randen sprayen met Cavilon (5 min laten indrogen alvorens hydrocolloid aan te brengen). Duoderm, Cutimed, Hydrocoll, Kliniderm Hydro Standard, Replicare Ultra, etc. Tabel 5 Hydrofibers (hydroactieve verbanden). - reinigen - hoge opnamecapaciteit - door zwellen van verband ontstaat volledig en elastisch contact met de wondbodem - reinigt door opname van vuil en bacteriën in het verband - hecht niet aan de wond - kan tot 7 dagen blijven zitten - met name geschikt voor wonden die veel dun wondvocht produceren en brandwonden - kan ook gebruikt worden bij geïnfecteerde wonden afdekkend verband nodig: absorberend verband, dun hydrocolloïd of schuimverband zo nodig fixeren met pleisters, zwachtel, buisverband of netverband niet-vergelijkbare producten: o.a. Aquacel extra, Versiva XC, Hydrotul, Hydrosorb, Kliniderm fiber, Cutinova Hydro, Durafiber, etc.

4 Tabel 6 Alginaten. - reinigen - hoge absorptie - transparante gelvorming - kapselen bacteriën in - creëren een vochtig wondmilieu - verkleven niet met de wond (wond moet wel enigszins vochtig zijn) - indicatie: vochtige tot natte wonden - vervaardigd uit zeewier - werken licht bloedstelpend - kunnen op maat worden geknipt - biologisch afbreekbaar - in verbandvorm en voor diepe wonden is een tamponstreng verkrijgbaar afdekken met gazen, kompressen, absorberend verband, hydrocolloïd of schuimverband fixeren met pleisters, zwachtel, buisverband of netverband Tegaderm alginate, Cutimed alginate, Kaltostat, Curasorb, Kliniderm alginate, etc. Tabel 7 Wondfolies. - zorgen voor vochtig milieu - beschermen van de rode wond - beschermen van de huid tegen urine en feces en tegen schuifkrachten - zuurstof/waterdamp doorlatend - barrière voor bacteriën en vocht - nemen geen vocht op - plakken niet op de wond - in diverse maten/vormen verkrijgbaar - men kan ermee douchen / baden - kan als fixatiemateriaal worden gebruikt Tegaderm film, Hydrofilm, Kliniderm film, Mepore, Opsite, etc.

5 Tabel 8 Schuimverbanden (foamverbanden). - schuimlaag is doorlaatbaar voor gassen en vocht - goede absorptiecapaciteit - niet gelvormend - verkleeft niet met de wond - warmte-isolerende en polsterende (druk verdelende) werking - zonder border geschikt onder ambulante compressietherapie (zwachtels) fixatiemateriaal is nodig bij schuimverband zonder kleefrand (border): pleister, zwachtel, folie, net- of buisverband er zijn grote verschillen in absorptievermogen, vormen en specifieke eigenschappen niet-vergelijkbare producten: o.a. Tegaderm Foam, Askina Foam, Cutimed Siltec/Cavity, Aquacell Foam, Kendall AMD foamdressing, etc. Antibacteriële zalfgazen en/of verbanden Tabel 9 Antibacteriële zalfgazen/verbanden/gels en vloeistoffen. - uitbreiding van de bacteriële kolonisatie beperken en of verminderen - de zalfgazen zijn geïmpregneerd met een antibacterieel werkzame stof - kleven niet aan de wond - op maat te knippen - indien de bruine kleur uit de Betadine zalfgazen wegtrekt, is de Betadine uitgewerkt - gels voor de droge wond - spoelvloeistof om wond te reinigen afdekken met een absorberend gaaskompres of absorberend verband fixeren met pleisters, zwachtel, buisverband of netverband

6 Tabel 10 Honingverbanden en honingzalven. - vermindering van de aanwezige bacteriële flora - voorkoming van contaminatie (besmetting) - antibacteriële werking - verkleeft niet aan de wond - voor droge of matig exsuderende wonden (uitgezonderd alginaatproducten) - gemakkelijk aan te brengen in diepe wonden - kan prikkeling veroorzaken afdekken met vet gaas secundair verband en wondrandbescherming zijn noodzakelijk Revamil, Dermel, Mesitran, Melmax, Medihoney, etc. Tabel 11 Zilververbanden. - verminderen/doden van de aanwezige bacteriële flora - voorkomen of bestrijden van infectie - zijn geïmpregneerd met zilver - twee groepen: 1. gereguleerde afgifte van zilver in de wond. 2. zilver maakt bacteriën die in het verband trekken onschadelijk - hebben een breed bacteriostatische werking - worden gebruikt bij geïnfecteerde wonden en brandwonden - geen stapeling van zilver - geen resistentievorming niet-vergelijkbare producten: o.a. Tegaderm Alginate Ag, Aquacel Ag Extra, Calgitrol Ag, Biatain Ag, Melgisorb Ag, Actiocoat, etc. Naast bovenstaande wondbedekkers zijn er nog vele soorten verkrijgbaar, meestal vrij specialistische wondbedekkers. Het voert te ver om alle specialistische wondbedekkers hier te behandelen. Op de KNMP Kennisbank vind je bovenstaande wondbedekkers terug, met leveranciers en productnamen.