WONDZORGPROTOCOL VOOR GEBRUIK IN DIENSTENCENTRUM. De vzw Ter Dreve is een dienstencentrum voor kinderen en volwassenen.

Transcriptie

1 WONDZORGPROTOCOL VOOR GEBRUIK IN DIENSTENCENTRUM Vanhaecke Saskia Voorstelling DC Ter Dreve Het dienstencentrum Ter Dreve situeert zich binnen de welzijnszorg, meer specifiek binnen het net van voorzieningen voor personen met een matig of ernstige mentale handicap. De vzw Ter Dreve is een dienstencentrum voor kinderen en volwassenen. Het centrum omvat een week- en dagverblijf voor 65 kinderen met een matig of ernstige handicap, een tehuis en een dagcentrum voor 38 volwassenen met een mentale handicap en een school voor BKO/BLO. Inleiding Ik ben werkzaam als verpleegkundige in het dienstencentrum Ter Dreve. Een duidelijke, overzichtelijke leidraad voor wondverzorging binnen onze instelling ervoer ik als een gemis. Daarom stelde ik dit kort algemeen overzicht ivm wondheling en een wondzorgprotocol op. Wondheling Men stapte reeds jaren geleden af van het principe dat een wonde het best kon genezen door ze te laten drogen aan de lucht. Vandaag zijn nog steeds veel mensen overtuigd van dit principe! Een wonde zal meestal veel beter genezen als ze afgedekt en vochtig gehouden wordt.talrijke onderzoeken hebben aangetoond dat het vocht dat door de wonde zelf wordt geproduceerd alle stoffen bevat die nodig zijn om de wonde snel te doen genezen. Hoe geneest een wonde?

2 Het herstellen van beschadigde huid gebeurt in 3 grote fasen : 1. Ontstekingsreactie : Doel : de wonde tegen infecties beschermen en het bloedverlies beperken. Het bloed gaat stollen. Deze ontstekingsreactie gaat gepaard met roodheid, warmte, zwelling en pijn. Als reactie op de kwetsuur en om lokale infecties te bestrijden zullen bloedvaten in de Omgeving van de wonde meer bloed aanvoeren en zullen de kleine bloedvaatjes beter doorlaatbaar worden voor weefselvocht en cellen van ons afweersysteem. Door deze vochtopstapeling kan er rond de wonde een pijnlijke zwelling ontstaan. De cellen van ons afweersysteem bestaan uit witte bloedcellen (die een eventuele infectie bestrijden) en macrofagen. Macrofagen zijn cellen die dood weefsel en bacteriën opeten waardoor de wonde wordt gereinigd. Macrofagen kunnen bepaalde groeistoffen aanmaken die de vorming van nieuw weefsel stimuleren. De macrofagen scheiden deze stoffen af in het weefselvocht in de wonde. 2. Aanmaak van nieuw weefsel : Eerst en vooral zijn er weefselcellen (fibroblasten) die reageren op de groeistoffen van de macrofagen door snel te gaan delen en de wonde op te vullen. Dit is granulatieweefsel en heeft een typische rozige rode kleur, omdat er ook nieuwe bloedvaatjes worden gevormd. Zij voeren zuurstof en bouwstoffen aan om de vermenigvuldiging van de cellen mogelijk te maken. De wonde is nu gesloten.

3 3. Nieuwe huidlaag : Over het granulatieweefsel zal een nieuwe huidlaag groeien. De aangemaakte huidcellen groeien naar elkaar toe,van de wondranden naar het midden van de wonde toe. Dit gaat gemakkelijker als er weefselvocht aanwezig is. Het wondoppervlak wordt kleiner en er wordt een littekengevormd dat eerder wit van kleur is, omdat er minder bloedvaatjes in voorkomen. Het wondvocht bevat belangrijke bestanddelen om de 3 fasen van de wondheling te doorlopen.als men de wonde gaat uitdrogen vertraagd dit helingsproces. WONDZORGPROTOCOL Oppervlakkig Diep Reinigen Absorptie Fixatie Natte wonde * Alginaat : Seasorbplaten * Schuimverb.: Mepilex * Alginaat : Seasorbfiller * Schuimverb.: Mepilex Spoelen met dermacleanser Niet verklevend compres : Melolin Fxeren met Opsite of Medipore * Honingzalf: * Honingzalf : L-mesitran L-mesitran Vochtige wonde * Collloid verb.: Comfeel * Schuimverb.: Mepilex * Hydrogel : Purilon * Colloid verb.: Comfeel Spoelen met dermacleanser Niet verklevend compres : Melolin Fixeren met Opsite of Medipore * Honingzalf: *Honingzalf: L-mesitran L-mesitran Droge wonde * Hydrogel: Hydrosorb * Hydrogel: Flamigel Spoelen met dermacleanser Niet verklevend compres Transparante wondfolie : Tegaderm

4 * Honingzalf: L-mesitran Bij infectie (etter) Ontsmettende zalf + tulle Isobetadinegel + gaas * Ontsmettende zalf + tulle Isobetadinegel : + gaas Spoelen met dermacleanser + ontsmetten met Isobetadineontsm. Niet verklevend compres Skin tears * Siliconenverb. Mepitel * Siliconenverb. Mepitel Spoelen met dermacleanser Niet verklevend compres : Melolin Zwachtel Intertrigo (smetten) * Eosine * Filmlaag : Cavillonspray Spelen met dermacleanser + ontsmetten isobetadinontsm. Brandwonden Traumatische wonden / / Eerste en tweedegraadsverbranding oppervlakkig: Hydrogel of Colloïdgel, hydrocolloïd, is de wonde vochtig dan alginaat, niet verklevend verband en transparante film. Bij tweede- en derdegraadswonden raadpleeg de arts. Elastische steri-strips Beschrijving producten Alginaten Alginaten zijn hydrofiele colloïdale polysachariden gewonnen uit zeewier, die gebonden zijn aan natrium en calcium (verhouding Na/Ca afhankelijk van de fabrikant). In contact met wondvocht gaat het alginaat geleren en sluit het débris en bacteriën in. Alginaten zijn gasdoorlaatbaar dus niet occlusief.ze zijn beschikbaar in vlieslinnen vellen en in strengen.

5 Voorbeelden: Seasorbplaten, Seasorbfiller. Hydrocolloïdale verbanden Hydrocolloïdale verbanden zijn opgebouwd uit hydroactieve partikels. Ze kleven op de wonde (en de omliggende huid) en zijn bedekt met een waterbestendige, flexibele bovenlaag die bacteriële contaminatie voorkomt.deze verbanden zullen bij droge wonden het weinige vocht dat erin aanwezig is, absorberen. Dat vocht wordt opgevangen in kunststof en vormt een gel zodat een vochtig milieu ontstaat. Hydrocolloïdale verbanden hebben een débriderende werking en stimuleren de granulatie. Deze wondbedekkers worden gebruikt bij rode en gele oppervlakkige wonden met een matig exsudaat, zoals bij helende decubituswonde met rood of geel aspect zonder te sterke exsudatie en bij ulcus cruris. Voorbeelden: Comfeel Transparant, Comfeel Ulcus, Duoderm E, Duoderm E Border, Duoderm Extra Dun, Cutinova Hydro Schuimverbanden Polyurethaanschuimverbanden en polyvinylalcoholverbanden zijn zachte, niet-klevende verbanden. Deze verbanden absorberen exsudaat, etter, celresten en bacteriën en bevorderen de granulatie. Zij houden een optimaal vochtig milieu in stand. Het schuimverband vormt een zachte spons die in deze structuur exsudaat, celdébris en bacteriën kan opnemen.

6 Het verband bestaat in plaatvorm en in kussenvorm. De kussenvorm wordt vooral gebruikt bij diepe onregelmatige wonden. Het Cavi-Care verband kan uit de wonde genomen, gereinigd en teruggelegd worden. Deze wondbedekkers worden gebruikt bij gele, vochtige necrotisch wonden zoals decubituswonden met geel beslag, ulcus cruris, tracheostomieën met exsudaat. Voorbeelden: Alleveyn en Allevyn Cavitey, Cavi Care, Coldex, Lyofoam, Biatain, Mepilex. Honingzalf Honingverbanden Zij bevatten honing als een zalf vermengd met een vet en enkele vitamines.de onverzadigde vetzuren in het honingverband vangen de vrije zuurstofradicalen zodat chronische beschadiging wordt voorkomen. De toegevoegde levertraan bevat vitamine A die macrofagen activeert. Andere vitamines zoals C en E werken stabiliserend voor de zalf en helpen bepaalde enzymatische processen in de wondheling beter verlopen. Door de vettige zalf is de kans op verweking nagenoeg uitgesloten. Voorbeeld: Mesitran L-Mesitran 50 g (Triticum) Omschrijving

7 L-Mesitran is een zalf die bestaat uit : honing, lanoline, zonnebloemolie, levertraan, Calendula Officinalis, Aloë Barbadensis, vitamine C&E en zinkoxide. Wanneer de zalf in contact komt met de wonde zal er wondvocht onttrokken worden aan de omliggende weefsels. Hier zal er een vochtig wondhelingsklimaat gecreëerd worden. Hierdoor wordt het wondhelingsproces gestimuleerd, de zalf bevordert het oplossen ven de necrose (autolyse) en vergemakkelijkt de migratie van epitheelcellen. De zalf zal geleidelijk verdunnen en kan gemakkelijk verwijderd worden met wondreiniger. L- Mesitran is een primair wondverband dat afgedekt kan worden met de meeste afdekkende wondverbanden. Indicaties Chronische wonden Decubitus (Stadium I-IV), Ulcus Cruris, Oncologische wonden (ontgeuren en debrideren). Gecontamineerde Acute wonden Chirurgische wonden (postoperatieve wonden), Traumatische wonden (schaafwonden, snijwonden), Kleine brandwonden en laserwonden (1 - en 2 graad) Hydrogels Hydrogels bevatten veel water en worden vooral gebruikt bij wonden met weinig tot matig exsudaat. De hydrogels zijn onder te verdelen in amorfe gels en gels in plaatvorm. Zij hebben een koelend effect en zijn daardoor (tijdelijk) pijnstillend. Voorbeelden: - Amorf: IntraSiteGel, Flamigel, Duoderm hydrogel, Purilon gel

8 - Plaatvormig: Hydrosorb Polyurethaanfilmverbanden Polyurethaanfilmverbanden zijn transparant, elastisch en zelfklevend. Deze verbanden houden het exsudaat aan de oppervlakte van de wonde zodat een vochtig milieu ontstaat. Ze laten uitwisseling van zuurstof en waterdamp toe. Ze bevorderen de epithelialisatie en bieden bescherming tegen een bacteriële invasie. Deze verbanden worden gebruikt bij rode niet-geïnfecteerde oppervlakkige wonden die niet te fel exsuderen: rode oppervlakkige decubituswonden; op de donorplaats van huidgreffen; bij schaafwonden of ter preventie van wrijfletsels. Voorbeelden: OpSite wondfolie, OpSite Flexigrid, Tegaderm, Mefilm Wondsprays Dit is een aseptisch, niet-allergeen kunststofverband aangebracht met een spray. Het laat normale huidademhaling toe. Toepassingsgebieden zijn onder andere postoperatieve droge, gesloten wonden of bescherming van de huid tegen maceratie. Voorbeelden: Nobecutane, OpSite spray, Cavilan Polyamide-siliconengel

9 Absorberend materiaal dat niet kleeft op droge wonden. Het is doorlaatbaar voor wondvocht en wordt transparant in vochtige toestand. Het is bedoeld als beschermlaag vnl. bij traumatische en chirurgische probleemwonden aangezien het verband meerdere dagen ter plaatse kan blijven. Meestal dient boven het polyamidevlies een absorberend verband te worden aangebracht. Voorbeelden: Mepitel (Mölnlycke Health Care/Tendra) Wound Cleanser Deze worden gebruikt om niet geinfecteerde wonden mechanisch te reinigen. Samenstelling : Benzethonium, Aqua cons, Na Chloride, Na-citrate, Polysobate, Citroenzuur. Niet gebruiken bij irritatie of allergie tov één van de bestanddelen. Niet gebruiken als antisepticum. Voorbeelden: Flamiclens, Dermal woundcleanser Licht adherente verbanden Deze kunnen gebruikt worden bij droge en licht exsuderende wonden; zij vereisen soms een secundair verband. - Katoen of viscose met een licht adhererende deklaag zoals polyethyleen - Geschikt voor droge of licht exsuderende wonden - De nieuwere verbanden absorberen beter dan de oudere - Kunnen een secundair verband vereisen.

10 Voorbeelden: Stellalin, Melolin Povidonjoodoplossing Vb: Iso-betaidne: PH: 4,6 Concentratie: 10 % PVP-I in waterige oplossing. Toepassing: open wond Nadelen: onverenigbaar met chloorhexidine en kwikverbindingen. Bronnen L. Gryson.Wondzorg in de thuisverpleging ( Kluwer) J.Vandeputte en L.Gryson. Wondverbanden J.Vandeputte. Goed,beter,best in wondzorg.valt er een keuze te maken uit 250 verbanden?