Wondbehandelingsproducten

Transcriptie

1 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 94 Wondbehandelingsproducten De behandeling van wonden is gericht op het creëren van een vochtig wondmilieu, het verwijderen van necrose en op het bestrijden van infectie. Productgroepen Wondbehandelingsproducten zijn ingedeeld in een aantal productgroepen. De indeling is gebaseerd op de eigenschappen van het product en voor welk onderdeel van de wondverzorging het kan worden gebruikt 1. Raadpleeg voor specifieke informatie over een product de actuele gebruiksaanwijzing. Basisproducten Gazen en compressen Een gaas is een katoenen of viscose woven of non-woven verband. Een compres is dikker dan een gaas en neemt meer vocht op.gazen zijn geschikt om holtes op te vullen. Ze worden nooit droog op een wond aangebracht, altijd in combinatie met antibacteriële zalf of vloeistof zodat de wond vochtig blijft. Een gaas kan afgedekt worden met een compres. Vette gazen Vette gazen worden bij enzymatische necroseoplossers gebruikt als niet verklevende wondcontactlaag onder een gaaskompres. In verband met verweking van de wondranden moet de omringende huid beschermd worden met een wondrandbeschermer. Er bestaan ook vette gazen geïmpregneerd met minder paraffine of met een andere stof (vaseline/olie), die de huid niet of minder verweken. Wondcontactmaterialen Deze bestaan uit gaasachtig materiaal van kunststof. Het droogt niet in en verkleeft niet met het wondbed. Soms zijn siliconen toegevoegd die de wondranden afschermen. Wondrand- en huidverzorgers en -beschermers Bij wonden met veel wondexsudaat kan maceratie (verweking van de hoornlaag) ontstaan. Dit kan voorkomen worden door de wondranden te beschermen met zalf, filmlaag of hydrocolloïd. Reinigende vloeistoffen Deze worden gebruikt als spoelvloeistof (zie: spoelen van een wond) of als vochtig verband. De klassieke bevatten o.a. jodium, chloorhexidine, alcohol of azijn. De moderne versies bevatten honing of polyhexanide. Reinigende vloeistoffen belemmeren op den duur de wondgenezing. Absorberende producten Absorberend, niet verklevend verband 1 Zie voor uitgebreide informatie WCS wondenboek Wondbehandelingsproducten: 1 (van 5)

2 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 95 Dit verband is opgebouwd uit meerdere lagen met verschillende eigenschappen, zoals: het verkleeft bij vochtige wonden niet met het wondbed. het laat wondvocht onbeperkt door het voorkomt lekken van wondvocht. Tijdig verwisselen is noodzakelijk omdat een verzadigd verband bacteriegroei en ongewenste geuren kan veroorzaken. Absorberend verband wordt ook vaak als secundair verband toegepast. Het wordt dan aangebracht over vochtige gazen of producten met een open structuur. Hydroactieve verbanden Deze verbanden zijn gemaakt van polyurethaangel en bevatten daarnaast hydrocolloïd. Zij kunnen grote hoeveelheden vloeistof absorberen. Deze verbanden creëren een vochtig wondmilieu en reinigen de wond. Schuimverbanden Schuimverbanden hebben meestal een toplaag van polyurethaan folie. Ze hebben een goede absorptiecapaciteit. Het exsudaat wordt opgenomen en het schuim verandert niet van volume en vorm. Ze kunnen goed in vorm gebracht of op maat geknipt worden. Regulerende producten Deze producten zorgen dat de wondgenezing zo optimaal mogelijk verloopt. Alginaat Alginaat is vooral geschikt voor exsuderende wonden. Het verband, gemaakt uit zeewier, vormt een gel als het in contact komt met wondvocht. Bacteriën en debris worden in de gel opgesloten en bij de verbandwisseling verwijderd waardoor een reinigend effect ontstaat. Het verband kleeft niet aan de wond. Het bevordert de bloedstolling en heeft een hoog absorptievermogen. Het verband is elastisch en kan zich daardoor goed aanpassen aan de wond. Er is wel een risico op uitdroging door de open structuur. Enzymatische necrose-oplossers Deze producten bevatten enzymen die necrotische weefselresten oplossen. Deze weefselresten worden vervolgens bij de wondreiniging verwijderd (spoelen met kraanwater). Bij het gebruik van deze necroseoplossers dient er sprake te zijn van een vochtig wondmilieu. Geurneutraliserende verbanden Een geurneutraliserend verband is een kruising tussen een gaas en een absorberend verband, doordrenkt met koolstof. De koolstof in het verband neutraliseert de geur en het verband zelf neemt vocht op. Koolstofverband wordt met name gebruikt bij sterk ruikende wonden. Huidvervangende wondbedekker Een huidvervangende wondbedekker benadert de eigenschappen van een normale huid. Ze worden gemaakt van donorhuid of zijn (semi) synthetisch. Hydraterende producten Deze producten zorgen voor een vochtig wondmilieu en voorkomen dat de wond uitdroogt. Hydrocolloïden Wondbehandelingsproducten: 2 (van 5)

3 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 96 Hydrocolloïden, bestaan uit absorberende deeltjes die kunnen opzwellen. Hydrocolloïden creëren een vochtige wondomgeving en dit bevordert granulatie en epithelisatie. De vorming van gel voorkomt dat het verband in de wond kleeft en zorgt ervoor dat het verband zonder pijn verwisseld kan worden. Hydrocolloïden kunnen beter niet op geïnfecteerde wonden gebruikt worden. Hydrogels Hydrogels bevatten polymeren (polyethyleen) waarin water wordt vastgehouden. Hydrogels creëren een vochtig wondmilieu, werken pijnreducerend en voorkomen dat de gezonde wondranden verweken. Bij een hydrogel hoort altijd een secundair verband om de gel op zijn plaats te houden. Transparante wondfolies Deze folies zijn aan één kant voorzien van een hypoallergene, huidvriendelijke kleeflaag. Ze worden toegepast op weinig exsuderende wonden of intacte huid die aan schuifkrachten en wrijving onderhevig is. De folie laat waterdamp uit de wond door, maar is ondoordringbaar voor bacteriën en vloeistoffen van buitenaf). Dit vermindert het risico op maceratie (verweking) van de wondranden. De folie mag aan de randen niet opkrullen of loslaten. Dit geeft rimpels die vervolgens weer aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van decubitus. Het op de juiste wijze aanbrengen van de folie vereist vaak enige oefening. Wondbehandelingsproducten: 3 (van 5)

4 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 97 Wat is het juiste wondbehandelingsproduct Zwarte wond Nat: necrose verweken en verwijderen Droog: droog houden tot de necrotische korst loslaat (cremes, verbanden, dressings met o.a. jodium, chloorhexidine, honing of zilver) Gele wond Nat: reductie debris en wondvocht Droog: reductie debris Rode wond Nat: bescherming en uitgroei granulatieweefsel, creëren van juiste vochtigheid Droog: bescherming en uitgroei granulatieweefsel, creëren van juiste vochtigheid Regulerende producten: geurneutraliserende verbanden Regulerende producten: alginaten, geurneutraliserende verbanden Absorberende producten: Regulerende producten: alginaten Hydraterende producten: hydrocolloïden, transparante wondfolies (kortdurend) Regulerende producten: huidvervangende wondbedekkers Basisproducten: vette gazen en wondcontactmaterialen, hydrocolloïden, transparante wondfolies Wondbehandelingsproducten: 4 (van 5)

5 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 98 Bron Wondenboek 2013, WCS LaproCare wondmanager, (externe link), gezien maart 2013 DermaSure wondmanager, (externe link), gezien maart 2013 Wondbehandelingsproducten: 5 (van 5)