Nota van B&W. onderwerp Initiatief proefprojekt meten geluidbelasting Schiphol: functie en noodzaak

Transcriptie

1 gemeente Haarlemmermeer Nota van B&W onderwerp Initiatief proefprojekt meten geluidbelasting Schiphol: functie en noodzaak Portefeuillehouder drs. M.J. Bezuijen Collegevergadering 25 januari 2005 Inlichtingen J.J. Kolpa Registratienummer Z.OOS /«OOI Samenvatting In de nota van B.en.W. over de aanpak van de rijksevaluatie van het huidige Schipholbeleid is aangekondigd dat de mogelijkheden verkend zullen worden voor het starten van een meetproject om de geluidbelasting rond Schiphol te meten. Genoemde nota over een Haarlemmermeerse inbreng ten behoeve van de evaluatie, die in 2006 wordt afgerond, is aan de Raad reeds voorgelegd. Op 25 november 2004 is in de Raad aangekondigd in een raadssessie over de meting van geluid een nadere discussie te voeren. In deze nota wordt nader ingegaan op de mogelijkheden van het participeren in het meetnetwerk van Stichting Geluidsnet en wordt voorgesteld in 2005 een proefproject te starten met vier meetposten. De nota gaat nader in op de achtergronden en de randvoorwaarden die een rol spelen bij het meten van geluid, mede in relatie tot het bestaande NOMOS (Noise Monitoring System) meetsysteem van de luchthaven Schiphol. In dat kader zal tevens worden ingegaan op activiteiten van de Commissie Deskundigen Vliegtuiggeluid (CDV). Inleiding Het vliegtuiggeluid rond Schiphol wordt al geruime tijd gemeten. Schiphol beschikt over het NOMOS-meetsysteem, en recentelijk is door Stichting Geluidsnet het initiatief genomen om een netwerk van meetpunten in de Schipholregio te realiseren (zie ook bijlage). Hoewel er aan het directe gebruik van meetresultaten voor de handhaving allerlei haken en ogen zitten is het meten van vliegtuiggeluid van groot belang om bewoners te informeren over de geluidontwikkeling. In de afgelopen periode zijn onder meer door de Dorpsraad Zwanenburg-Halfweg en de Vereniging dorp Vijfhuizen verzoeken gedaan tot financiële ondersteuning i.c. een gemeentelijke bijdrage aan de geluidmeting in de omgeving van de luchthaven. Daarbij is gewezen op het maatschappelijke belang om te komen tot een objectieve en onafhankelijke geluidmeting. Mede vanwege de maatschappelijke behoefte aan metingen heeft ons College het initiatief genomen de mogelijkheden van eigen meetposten- in aanvulling op de informatie die de NOMOS-posten in Haarlemmermeer bieden- nader te verkennen. Aan Stichting Geluidsnet is gevraagd offerte uit te brengen voor een aantal meetposten in Haarlemmermeer.

2 onderwerp Volgvel 2 Initiatief proefproject meten geluidbelasting Schiphol: functie en noodzaak Context Nuf en noodzaak metingen Metingen kunnen helpen om de ervaren geluidhinder aan vliegtuigpassages te relateren. Ons College is van oordeel dat naast geluid metingen het berekenen van geluidbelasting altijd noodzakelijk zal zijn. Voor de individuele bewoners zijn meetgegevens, mits snel en voor iedereen gemakkelijk toegankelijk en te begrijpen, belangrijk in de actuele informatievoorziening. Voor toekomstige ontwikkelingen zullen sowieso berekeningen noodzakelijk blijven. De Commissie Deskundigen Vliegtuiggeluid (CDV) heeft de opdracht een meetsysteem voor de handhaving uit te werken. Hoewel dit systeem moet voorzien in een informatiebehoefte, zal dit niet op korte termijn te realiseren zijn. Dat betekent dat aan de steeds groeiende wens om direct te beschikken over meetgegevens alleen tegemoetgekomen kan worden op basis van de huidige operationele systemen (NOMOS en Geluidsnet). De CDV heeft in de derde voortgangsrapportage aangegeven dat het zeker mogelijk is dat in de toekomst het systeem (van Geluidsnet) een rol kan spelen. Geconstateerd kan worden dat er een wantrouwen bestaat bij bewoners ten aanzien van de berekeningen. Feit is dat berekeningen van geluidbelasting en geluidcontouren in schril contrast staan met de ervaren hinder en de toegenomen klachten sinds de opening van de Polderbaan. De door de commissie CDV geconstateerde verschillen tussen de gemeten geluidsniveaus en de berekende waarden is nog onderwerp van verder onderzoek. Ons College kan op dit moment de waarde van de informatie van de meetpunten van Geluidsnet niet inschatten. Deze waarde zal pas na verloop van tijd moeten blijken. Dit laat onverlet dat de geluidbelasting als onderdeel van het huidige normenstelsel, uitgedrukt in jaargemiddelden, slecht aansluit bij de beleving van vliegtuiglawaai door burgers. Belang van transparantie Los van de meerwaarde die de meetpunten van Geluidsnet kunnen hebben in het "real time" presenteren van informatie is het van belang zorgvuldig om te gaan met gegevens, zowel in de interpretatie als in de wijze van rapporteren. Belangrijke randvoorwaarde is dat de informatie transparant en toegankelijk is voor alle inwoners. De resultaten van de meetpunten van het NOMOS-systeem van de luchthaven Schiphol worden in de Milieumonitoring Schiphol gepresenteerd. De resultaten van de metingen van Stichting Geluidsnet zijn voor elke meetpost op het moment dat ze worden gemeten op internet af te lezen. Op basis van kwartaalrapportages die naar aanleiding van de resultaten van de metingen worden gepresenteerd is wel een vergelijking mogelijk met de informatie die gegeven wordt vanuit NOMOS. Over de wijze van rapporteren zullen nog nadere afspraken moeten worden gemaakt. Op basis van de aan de Stichting Geluidsnet gevraagde offerte voor een aantal meetpunten in Haarlemmermeer is ons College tot de volgende afweging gekomen:

3 onderwerp Volgvel 3 Initiatief proefproject meten geluidbelasting Schiphol: functie en noodzaak Afweging Ons College is van oordeel dat geluidmetingen een functie hebben in de informatievoorziening aan bewoners. Zoals eerder aangegeven kunnen metingen helpen om de ervaren geluidhinder aan vliegtuigpassages te relateren en niet om aan te tonen of klachten over geluidhinder terecht zijn. Wij zijn van oordeel dat metingen een rol kunnen spelen als sturingsinstrument in de verdeling van de overlast over de omgeving (mits die ruimte aanwezig is in het (handhavings)stelsel voor Schiphol) In die zin is het van belang dat de metingen een rol gaan spelen in de evaluatie van het huidige Schipholbeleid. Het is voor zowel bewoners als voor de luchtvaartsector van belang om uit te gaan van door metingen geobjectiveerde informatie als basis voor verdere discussie over (de evaluatie c.q. herijking van) het stelsel. Een snelle invoering van een meetsysteem dat robuust genoeg is om meteen gebruikt te kunnen worden voor de wettelijke handhaving voorziet het College niet op korte termijn. Niettemin is voor het draagvlak van groot belang stappen te blijven zetten in het meten van geluid. Wij zien dit ook als één van de speerpunten in het kader van (onze inbreng in) de evaluatie van het huidige Schipholbeleid. De (noodzaak van een betere) aansluiting van de informatievoorziening op de beleving c.q. ervaren hinder van onze inwoners is voor ons College aanleiding een meetpiiot van één jaar uit te voeren in kernen die in belangrijke mate overlast ervaren van het vliegverkeer. Na een periode van 1 jaar zullen wij op basis van de ervaringen een besluit nemen over continuering van de metingen. Wij zullen daarbij de (nut en noodzaak van) uitbreiding van het aantal meetpunten betrekken. Anticiperend daarop acht ons college het van belang de daarvoor noodzakelijk aanvullende investering reeds te betrekken bij de behandeling van de voorjaarsnota Omdat de meerwaarde van de informatie van geluidsnet nog moet blijken stelt ons college voor om vooralsnog gedurende een proefperiode in 2005 yjer meetpunten aan te schaffen. Binnen de begroting 2005 van de dienst RWE, beleidsveld Ruimte zijn hiervoor middelen gereserveerd. Om meerdere kernen in Haarlemmermeer te laten participeren in Geluidsnet is een investering in tenminste zes meetpunten extra nodig. Wij willen echter een fasering in de aanschaf van meetposten aanbrengen. Participatie in Geluidsnet betekent dat de meetposten in eigendom komen van de gemeente. Wij achten het van belang om eerst ervaring op te doen met de vier meetposten en op basis van de geboden informatie in 2006 een besluit te nemen over verdere uitbreiding van de meetposten. Wij stellen voor de vier meetposten te plaatsen in Zwanenburg (2).Hoofddorp (1) en Rijsenhout (1). Daarbij willen wij een koppeling leggen met de bestaande NOMOSmeetpunten van de luchthaven Schiphol, teneinde de resultaten van beide meetsystemen optimaal met elkaar te kunnen vergelijken. Mocht blijken dat de metingen niet of nauwelijks afwijken van de metingen van NOMOS kunnen de meetposten na de proefperiode eventueel op andere lokaties geplaatst worden. Dit leidt dan ook tot een zinvolle aanvulling op het NOMOS-meetnetwerk.

4 ondetwerp Volgvel 4 Initiatief proefproject meten geluidbelasting Schiphol: functie en noodzaak De keuze voor de genoemde kernen is enerzijds gebaseerd op het kunnen vergelijken van resultaten met het bestaande NOMOS-systeem, en anderzijds op het zoeken naar lokaties in ernstig geluidgehinderde gebieden: Zwanenburg op basis van de aan-en uitvliegroutes van zowel de Polderbaan en Zwanenburgbaan, Rijsenhout op basis van gebruik Kaagbaan en Hoofddorp in relatie tot grondgeluid. Communicatie en randvoorwaarden verdere invulling Gelet op het belang dat in de Raad is onderstreept om ook in Haarlemmermeer metingen te starten wil ons College deze nota, inclusief de benodigde middelen en mogelijke lokaties om een meetpiiot uit te voeren ter bespreking voorleggen aan de gemeenteraad. Bij de definitieve opdrachtverlening zullen met Geluidsnet nadere afspraken worden gemaakt over de wijze van rapporteren en het presenteren van de informatie over de gemeten geluidbelasting. Stichting Geluidsnet gaat uit van kwartaalrapportages. Wij stellen voor de resultaten van de metingen te bundelen in maandrapportages. In nader overleg zullen ook de mogelijkheden van koppeling van de meetpunten aan bijvoorbeeld de website van Haarlemmermeer bezien worden. Belangrijke voorwaarde bij de defintieve lokatiekeuzen is dat de concrete lokaties (straat/gebouw of woning) door Geluidsnet worden aangewezen. Middelen De kosten met betrekking tot het plaatsen van een meetpunt zijn: aanschaf en installatie van een meetpunt 1750,- onderhoud, vervanging en rapportage per meetpunt op jaarbasis 1100,- De totale kosten per meetpunt bedragen 2850,-. Voor participatie in Geluidsnet met vier meetposten is een eenmalige bedrag van benodigd. Bij een eventuele continuering van metingen dient rekening te worden gehouden met onderhoudskosten en kosten voor rapportages per meetpunt van 1100,- per jaar, exclusief inflatiecorrectie. Dat is op dit moment nog niet aan de orde. De kosten (i.c ,-) voor het (initiëren van een) proefproject met vier meetposten komen ten laste van het programma Ruimte (subprodukt luchthavenactiviteiten, nr ) van de begroting Teneinde de mogelijkheid te hebben na de proefperiode in 2006 tot een uitbreiding van het aantal meetposten (tot 10 meetpunten in totaal) te komen stellen wij de raad voor een aanvullende eenmalige investering van ,- en de structurele jaarlijkse onderhoudslasten van ,- te betrekken bij de voorjaarsnota 2005.

5 ondetwerp Volgvel 5 Initiatief proefproject meten geluidbelasting Schiphol: functie en noodzaak Besluit Op grond van het voorgaande hebben wij besloten om: Een pilot voor meten van vliegtuiggeluid te starten met de aanschaf en installatie van 4 meetpunten bij Stichting Geluidsnet; De kosten daarvan ten laste te brengen van de begroting 2005, programma Ruimte (subprodukt luchthavenactiviteiten); De meetpiiot gedurende één jaar uit te voeren in Zwanenburg, Hoofddorp en Rijsenhout in de nabijheid van de NOMOS-meetpunten van Schiphol; Na afronding van de meetpiiot een definitief besluit te nemen over een uitbreiding van het aantal meetposten en/of continuering van de metingen; Ten behoeve van een verdere uitbreiding van het meetproject in 2006 (tot 10 meetpunten) een daarvoor noodzakelijke aanvullende eenmalige investering van en de structurele na de proefperiode jaarlijks terugkerende onderhoudslasten van te betrekken bij de voorjaarsnota 2005; Vervolgens Stichting Geluidsnet, na bespreking in de Raad, opdracht te geven tot het zoeken van geschikte lokaties en uiteindelijke plaatsing van de meetpunten; het Presidium voor te stellen deze nota ter bespreking voor te leggen aan de Raad. Burgemeester en wethouders van Haarlemmermeer, namens deze, de portefeuillehouder, ezuijen Bijlage(n): -achtergrondinformatie Stichting Geluidsnet -offerte Stichting Geluidsnet -kaartbeeld met meetpunten in relatie tot contouren en handhavingspunten -kaartbeeld met de NOMOS-meetpunten

6 Geluids.net Info Uitbreiding Geluids.net Stichting Geluidsnet stelt aan bewonersorganisaties en gemeenten in de regio Schiphol voor om een onafhankelijk netwerk voor de meting van vliegtuiggeluid op te zetten. Eind september 2004 zal het proefnetwerk van Geluidsnet bestaan uit meer dan 45 meetpunten in diverse gemeenten in Noord- Holland. Geluidsnet zal in oktober 2004 haar definitieve opzet presenteren voor een meetnet dat een representatieve dekking biedt in de regio. In dit document worden kort de plannen van Geluidsnet toegelicht. Daarna worden het belang van neutrale en transparante meetgegevens geschetst en wordt het concept van Geluidsnet beschreven. Doelstelling Geluidsnet bouwt in de regio Schiphol aan een fijnmazig netwerk voor de meting van vliegtuiggeluid. Het streven is om bij minimaal 300 omwonenden meetpunten te installeren die door middel van internet met een centrale database verbonden worden. Online-geluidsmetingen en periodieke rapportages zijn de primaire producten van Geluidsnet. Door middel van transparante en onafhankelijke meetgegevens wil Geluidsnet de discussie over geluidsoverlast door Schiphol te democratiseren. Ook vormen de meetgegevens een instrument bij de gerichte terugdringing van de geluidsbelasting en geluidshinder. Afronding pilot-meetnet Op dit moment rond Stichting Geluidsnet een pilot-project af. Het pilot- meetnet betreft ongeveer 40 meetpunten in Amsterdam, Zaanstad, Oostzaan, Wormerland, Castricum, Uitgeest, Zaanstad, Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Deze meetpunten genereren sinds begin april gegevens over de geluidsbelasting in dit gebied. Geluidsnet ontving van particulieren en bewonersverenigingen meer dan 250 aanvragen voor meetpunten. Zij verzoeken Geluidsnet om het meetnet snel uit te breiden. Op dit moment is Geluidsnet daarom in gesprek met verschillende andere gemeenten over de uitbreiding van het nieuwe meetnet. Technische ontwikkeling Er wordt op dit moment gewerkt aan een nieuw meetpunt als onderdeel van het 'definitieve meetsysteem. De technische ontwikkeling gaat onverminderd door. Geluidsnet onderzoekt in samenwerking met andere partijen naar betere meetmethoden. Geluidsnet wordt kritisch begeleid door wetenschappers van TU Delft en het Nederlands Meetinstituut (NMI). Wij werken samen met Sound Intelligence op het gebied van vliegtuigherkening (frequentieanalyse) en is er veelvuldig contact met GoffinMeyvis, een leverancier van hoogwaardige geluidsapparatuur. Daarnaast overwegen wij samenwerking met wetenschappers van de UvA (statistiek, hinderbeleving) en Astron (achtergrondgeluid), Intomart (hindermeting). Toekomstplannen In het najaar wil Geluidsnet haar meetnet uitrollen over het gehele gebied rond Schiphol. Zo zal het mogelijk zijn om in de loop van 2005 een nauwkeurig beeld op te bouwen van de daadwerkelijke geluidsbelasting door Schiphol. Deze meetgegevens kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden door bewonersgroepen en gemeenten om de geluidsbelasting in hun omgeving te monitoren. Ook zouden de meetgegevens een rol kunnen spelen in de evaluatie van de Luchtvaartwet.

7 Naar verwachting zal het meetpuntl 750 Euro kosten. Het abonnement ten behoeve van instantie onderhoud en rapportage kost op dit moment 1100 Euro per meetpunt per aar kosten. Geluidsnet zal nïaar met een uitgewerkt voorstel gemeenten en bewonersorganisaties benaderen. Hieronder een overzicht van de kosten gebaseerd op de grootte van de bebouwde kom van een gemeente. Hoe groter de bebouwde kom, hoe meer meetpunten er in nodig zijn voor een complete dekking. Opp. Bebouwde kom km2 tot 3 3<>8 8<>12 12<>17 17<>23 23<>30 Aantal meetpunten Investeringskosten (Eenmalig) Abonnement Totaal Het maatschappelijke belang van onafhankelijke geluidsmeting Het Schiphol-dossier past in het rijtje van bijvoorbeeld het integratie- en grote stedenbeleid de HSL en Betuwelijn of de invoering van Euro. Voorbeelden van doss,ers die geresulteerd h e ^ e n ' ". wantrouwen in de overheid en cynisme ten aanzien van de democraue. ^ e / a T n r Jussen deze dossiers is dat de informatie op basis waarvan bele,d ontw.kkeld wordt, wem,g geloofwaardigheid geniet. Het Schipholdossier is wat dit betreft illustratief. Toetsing berekeningsmodel geluidsbelasting... Het huidige stelsel van geluidsnormen en handhaving rond Schiphol is uitslurtend gebaseerd op modelberekening. De veronderstellingen met betrekking tot de gduidsbelasting worden niet svstematisch getoetst aan de werkelijkheid door middel van gelu.dsmet.ngen. Dit terwij de S Ï Ï S t o n ^ r t model onzeker zijn. Zo zijn de bronsterkten van vliegtuigen met prec.es bekend Het model gaat uit van laboratoriumomstandigheden en creëert een v.rtuele werkel.ikheid waamit ane 'oncontroleerbare factoren' zoals windrichting, bebouwingsreflect.e e.d. zijn venv.jderd. Bi] burae s thuis beïnvloeden deze factoren echter mede de geluidsbelastmg. Daarom zullen de beïekenfngen en de werkelijkheid zeker van eikaar verschillen; de grootte van dat verschil is zonder metingen niet vast te stellen. De politieke verwikkelingen rond het normstelsel en geluidsmeting hebben dan ook geresulieerd in wantrouwen ten aanzien van de waarde van de berekeningen. De u.tkomsten worden door veel burqe?s en journalisten gezien als het product van politieke manipulatie. Het gevolg is een weinig productieve 1 d^cussie. Met onafhankelijke geluidsmetingen komt informatie beschikbaar d.e voor een objectieve en controleerbare grondslag in de discussie kan zorgen. De metingen bieden een toetsings- (en callibratie)grond voor de geluidsberekeningen. Aansluiten bij beleving van de burger Een ander probleem in het huidige normenstelsel is dat de geluidsbelasting wordt uitgedrukt in jaargemiddelden (Ke en Lden). Deze jaargemiddelden sluiten slecht aan bi] de beleving van vliegtuiggeluid door burgers. Voor hen telt niet het 'gemiddeld db(a) niveau over 2004, maar het feit dat zij soms tientallen keren per uur gestoord worden, gesprekken moeten onderbreken etc. De uitkomsten van het Intomart-onderzoek uit 2003 illustreren dat de geluidshinder hoger is dan op basis van het normenstelsel verwacht wordt. Uit deze en andere onderzoeken blijkt steeds dat jaargemiddelden een zeer slechte indicator vormen voor geluidshinder. Daarmee ontbreekt dus het nstrument om duurzame groei van Schiphoi en een gerichte terugdringing van geluidshinder mogelijk te maken Een andere consequentie is dat burgers zich door dit normenstelsel met beschermd, maar miskend voelen. Pogingen om burgers te informeren zullen dus gedoemd zijn te mislukken zolang de geboden informatie niet aansluit bij hun beleving.

8 nonr nu met metinaen niet alleen jaargemiddelden, maar ook individuele vliegtuigpassages ^ring^ïïïsistln kaartte brengen, wordt informatie geboden die wél b.j de belevmg van Een vervolg ap die Geluidsnet wil nemen is om burgers passages te laten 'waarderen'. Welke S^SSSrakw nu de meeste hinder en waarom? Door hinder direct aan vliegbewegingen te E^lZ^Merpattonen worden vastgesteld. Dit biedt de * f * ^ ^ 1 * ^ om haar werkwijze voor wat betreft geluidshinder te optimaliseren. Beleidsmakers en volks- Trtegenwoordiging krijgen een krachtig instrument in handen om de prestaties van Schiphol te toetsen. Maatschappelijke vernieuwing De beschikbaarheid van breedbandverbindingen maakt het mogelijk dat burgers als omewnserancier optreden. Hun betrokkenheid zal, in combinatie met de web-openbaarheid het ^^TteïSSsultaten vergroten. De ontwikkeling van het burgermeetnet sluit aan bij het bes van het huidige kabinet en is op de volgende punten maatschappelijk vernieuwend.. Met het burgermeetnet nemen burgers heel direct verantwoordelijkheid voor de versterking en handhaving van normen en waarden;... u. Heï bsgermeetnet geeft concreet vorm aan de veranderende rolverdeling tussen burgers en overheid en stimuleert de bestuurlijke vernieuwing;. Het burgermeetnet stimuleert politieke participatie en gemeenschapsvorming en draagt bi, aan het dichten van de kloof tussen burgers en politiek en bestuur. Geluidsmeting in netwerkbenadering RH het correct meten van vliegtuiggeluid spelen er grofweg twee uitdagingen: (1) hoe identificeer je de %ZZn %ToZlld vliegtuigen, en geen brommers of auto's) en (2) hoe bepaal je de hoogte van het geproduceerde geluidsniveau bij een passage. systemen in een groot gebied praktisch onhaalbaar. meetoumentr^een fijnmazig netwerk te installeren. Door deze meetpunten m samenhang te laten mefen kunnen meetkundige 9 problemen uit de conventionele benadering eenvoudig worden opgelost. Zo wordt bijvoorbeeld de identificatie van vliegtuigen betrekkelijk eenvoudig, ook in de bebouwde kom: ver^torinqen die aan bepaalde specificaties voldoen en bovenlokaal -op meerdere meetpunten S S l ^ a ^, worden aan vliegverkeer toegeschreven. Verstoringen d.e slechts lokaal - 2?2^ meetpunt worden waargenomen worden genegeerd (bijvoorbeeld brommers, auto s). H^rnaaTt SGdutótoS gebruik maken van software die is ontwikkeld door Sound Intelligence uj Groningen M^eze software is v.iegtuigherkenning mogenjk o P ^sis van gduids^equentie. Door de combinatie van methodes kan een hoge mate van vl.egtu.gherkenn.ng gehaald worden. Het grote aantal meetpunten draagt bovendien bij aan een h 0 9 e s ^ S m t t r «^ ^ vaststellen van de geluidsniveaus, zelfs wanneer er microfoons met een betrekkelijk lage nauwkeurigheid gebruikt worden.

9 De voordelen van de netwerkbenadering: door de betrekkelijk lage kosten kan het meetnet over een groot gebied worden uitgerold door haar fijnmazigheid biedt het meetnet geografisch specifieke informatie actieve betrokkenheid van burgers bevordert acceptatie van meetgegevens door grote aantal meetpunten hoge validiteit direct openbaar op het web Technologische innovatie De netwerkbenadering van Geluidsnet staat niet op zichzelf. Een ander voorbeeld van deze benadering is de Lofar-radiotelescoop (Low Frequency Array) van Astron. Hierbij vormen honderden mini-telescopen die over een groot gebied in Nederland en Duitsland verspreid zijn, samen een virtuele super-telescoop. De verwachting is dat deze benadering de markt ingrijpend zal veranderen. Inzet van producten en instrumenten Van groot belang in de benadering van Geluidsnet is de burgermeetnet-benadering, waarbij burgers actief participeren in het netwerk. Hierbij worden meetstations bij burgers thuis geplaatst en doormiddel van breedbandinternet met een centrale server verbonden. Vanuit de centrale server kunnen wetenschappelijke rapportages gegenereerd worden maar ook kunnen de metingen continu on line op websites worden weergegeven. Een ander wezenlijk element is de onafhankelijkheid van de Stichting. Naast de actieve deelname van burgers aan het meetnet is dit van groot belang voor het maatschappelijke vertrouwen in de meetgegevens en rapportages. Dit vertrouwen missen veel van de huidige onderzoeksinstellingen omdat zij nauw verweven zijn met de overheid (of zij hebben hierin de schijn tegen). Beleid dat op basis van de meetgegevens en rapportages van dergelijke instellingen gebaseerd wordt, mist dus bij voorbaat draagvlak of zal verzet oproepen. Geluidsnet beoogt hiervoor een oplossing te bieden. Producten 1. Geluidsmeting. Geografisch specifieke en doorlopende metingen van het omgevingsgeluid in de bebouwde kommen in de regio Schiphol. Dit met medewerking van burgers;. Identificatie en waardering van vliegtuigpassages (welke geluidsbelasting werd gegenereerd tijdens de passage) op basis van deze geluidsmetingen. 2. Openbaring geluidsbelasting Onmiddellijke weergave van de metingen in de geluidskaart van Noord- en Zuid-Holland van op de website van Geluids.net; Maand, kwartaal en jaarrapportages van: o aantallen vliegtuigpassages; o daarbij geproduceerde db(a) niveaus; o tijdsduur van de verstoringen van het omgevingsgeluid. Hierbij zal bijvoorbeeld worden uitgesplitst naar: o woonkern of gemeente; o werkdagen en weekends; o verschillende uren van de dag; Presentatie van meetresultaten tijdens bijeenkomsten, seminars, in de pers etc. 3. Hindermeting Verkenning van de hinderkracht van individuele vliegtuigpassages doormiddel van beoordeling door omwonenden; Patroonherkenning: vaststelling van patronen in geluidshinderervaring.

10 Instrumenten Om bovenstaande producten te realiseren worden onder andere de volgende instrumenten ingezet: Geluidsmeting Hardware o Meetpunt Geluidsnet heeft een 'burgermeetpunt' ontwikkeld, bestaande uit een Linux mini-itx (compact-pc) en een hoogwaardige microfoon. De microfoon wordt aan de gevel bevestigd en verstuurt zijn signaal via een kabel naar de mini-itx, die de signalen via twee gegevensstromen verstuurt naar de centrale server/database. Voor het versturen van de data wordt gebruik gemaakt van de ADSL-breedband verbinding (up-stream) van de bewoner. Er wordt dus green gebruik gemaakt van de pc van de bewoner (vanwege de stabiliteit en controleerbaarheid van de metingen). o Server Het meetnet en de server van Geluidsnet worden gehost door XS4ALL. Software o Sampling en dataverzending Op de cliënt draait software die de sampling van het geluidssignaal (geluidsniveaus in db(a)) en de versturing van de data regelt. Eén stroom data wordt direct verstuurd ten behoeve van de geluidskaart op de website. Deze wordt doorlopend ververst zodat de metingen op de voet gevolgd kunnen worden. Een tweede stroom data wordt gebufferd op de dient en met regelmaat naar de server verstuurd. Deze gegevensstroom wordt in de database opgeslagen en gebruikt voor de rapportages. o Bron identificatie software De identificatie van de geluidsbron (het uitfilteren van vliegtuiggeluid) gebeurd op twee manieren. Ten eerste vindt er op de cliënt een analyse plaats van de frequenties in het geluidssignaal. Op basis hiervan wordt vastgesteld of er van vliegtuiggeluid sprake is. Wanneer dit het geval is, dan wordt niet alleen het decibelniveau gesampled, maar wordt een paar seconden van het complete geluidssignaal verstuurd. Zo kan later altijd (steekproefsgewijs) worden vastgesteld dat er inderdaad sprake was van een overvliegend vliegtuig en niet van een brommer. De tweede identificatiemethode maakt gebruik van het feit dat alle meetpunten in het netwerk in samenhang meten. Software op de centrale server maakt onderscheid tussen lokale verstoringen van het omgevingsgeluid (op één meetpunt) en bovenlokale verstoringen die op meerdere, dicht bij elkaar gelegen meetpunten worden waargenomen. In het geval van lokale verstoringen is er geen sprake van een vliegtuig maar van een passerende brommer, een boormachine etc. Gelijktijdige bovenlokale verstoringen worden veroorzaakt door een passerend vliegtuig. Ter bevestiging kan met behulp van driehoeksmeting de snelheid van de bron worden bepaald; bevindt deze zich rond de 300 km per uur, dan is er in overtuigend vastgesteld dat de verstoring kan worden toegerekend aan een vliegtuig. Een en ander kan gecontroleerd worden aan de hand van de frequentie-identificatie. Deelnemersnetwerk Naast het breedband-netwerk bestaat het burgermeetnet ook uit een netwerk van burgers, de deelnemers. Dit netwerk moet ook worden opgebouwd en onderhouden. Door middel van formulieren op de website kunnen mensen zich opgeven voor deelname en beschrijven welke ADSL-verbinding zij hebben, wat voor router en meer technische details. Op basis hiervan kunnen deelnemers geselecteerd worden. Daarnaast biedt Geluidsnet een helpdesk waar deelnemers met hun vragen terechtkunnen.

11 Hindermeting De instrumenten om de relatie tussen vliegtuigpassages en hinder te kunnen leggen, zullen in de loop van het project ontwikkeld worden. Dit zal mogelijk gebeuren in samenwerking met de Faculteit Sociale Wetenschappen van de UvA en/of Intomart BV. Een voor de hand liggend instrument in de hindermeting is de website: door middel van formulieren kunnen omwonenden van een meetpunt vliegtuigpassages beoordelen. Daarnaast zullen mogelijk andere meetinstrumenten worden ingezet. Voorafgaand aan de inzet van deze instrumenten zal een theoretisch model moeten worden opgezet waarmee de data geïnterpreteerd kan worden.

12 Missie De Stichting Geluids.net wil het geluidslandschap in de Randstad zichtbaar maken via Internet. In eerste instantie richten we ons daarbij op de registratie van vliegtuiggeluid. In de toekomst willen wij ons geluidsnet ook richten op andere bronnen van geluid zoals snelwegen, HSL, de Betuwelijn e.d. Zo kan ook hier de transparantie in het maatschappelijke debat vergroot worden. Meetmethode Het basisidee achter het meetnetwerk is simpel: relatief goedkope meters in grote aantallen schetsen een nauwkeuriger en betrouwbaarder beeld in vergelijking met de huidige methode, namelijk een klein aantal dure meters. Het gaat in de Pilot dus niet om de resultaten van een enkele meter, want dan kan het puur om een lokale geluidsbron gaan (auto's, brommers, heimachines etc). Maar als meerdere meters die meter uit elkaar staan op vrijwel hetzelfde moment dezelfde (zeer herkenbare) geluidsgolven door gaan geven, is er maar 1 conclusie mogelijk: een vliegtuig! Inmiddels kunnen onze meters, de nieuwe variant, ook individueel vliegtuiggeluid uitfilteren. Bij twijfel kan men altijd kijken wat nabije meters geregistreerd hebben: de netwerkbenadering blijft van kracht. Meettechniek De technieken die we gebruiken zijn vrijwel allemaal gebaseerd op open-source software en linux-platforms. Verder maken we voor de verbindingen gebruik van de ADSL-verbindingen van bewoners, en aan de serverkant van de verbindingen van De Waag Society in Amsterdam. Meetresultaten Per dag verzameld een meetpunt max waarden. Het netwerk is splinternieuw. We zijn nog bezig met het nauwkeurig ijken van de geluidsmeters. Dit zal de meetresultaten nog beïnvloeden. De stichting heeft inmiddels al meer dan 100 miljoen metingen verzameld. Voor gemeenten, provincies en onderzoeksinstituten kunnen we indien gewenst rapportages maken.

13 Offerte Geluidsnet - Haarlemmermeer Betreft: plaatsing 6 meetpunten in Gemeente Haarlemmermeer Door middel van dit formulier kunt u uw opdracht aan Stichting Geluidsnet bevestigen. Controleer daartoe de contactgegevens en vul aan waar dat nodig is. Graag ontvangen wij een ondertekend exemplaar (per post of fax: ) retour. Contactgegevens Adres Persoon Adres voor Raooortaaes dienst Ruimte Wonen en Economie drs. Jan Jaap Kolpa bureau strategische beleidsvorming t j.kolpa@haarlemmer Burg. v.d. Willigenlaan 4 f meer.nl Postbus 147 m AC Hoofddorp e j.kolpa@haarlemmermeer.nl Onderdelen van de offerte Aanschaf en installatie meetpunt Onderhoud, vervanging en rapportage per meetpunt op jaarbasis Prijs 1750 = 1100 = één meetpunt totaal 2850 = Jaar 1: 6 meetpunten + onderhoud Jaar 2: onderhoud (optioneel) Jaar 3: onderhoud (optioneel) = 6600 = 6600 = Totaalkosten flaar 1) = Alle genoemde bedragen zijn in euro's en exclusief BTW Kosten jaar 2 en 3 zijn exclusief inflatiecorrectie Facturering aanschaf en installatiekosten geschiedt voor plaatsing; facturering restkosten jaar 1 na oplevering van de meetpunten. Facturering van volgende jaren aan het begin van ieder jaar. Deze offerte is geldig t/m maandag 29 november 2004 Gemeente Haarlemmermeer wordt eigenaar van de meetpunten. Installatie meetnet De levertijd van de meetpunten is omstreeks 6 weken na bevestiging van de opdracht. De beschikbaarheid van deelnemers is uiteindelijk bepalend voor de termijn waarbinnen het meetnet operationeel wordt. Van Gemeente Haarlemmermeer wordt ondersteuning verwacht bij het werven van kandidaten voor de plaatsing van de aangeschafte meetpunten. Geluidsnet werkt nu ook samen met middelbare scholen. Zij zijn vaak gemotiveerd deel te nemen om zo leerlingen bij een wetenschappelijk project te betrekken. Bovendien voldoen ze vaak prima aan de technologische vereisten.

14 Kandidaten beschikken over ADSL-aansluiting (minimaal 300 kbs upload snelheid), een router/thuisnetwerk met een vrije ethernet-poort, en zijn bereid om het meetpunt voor een periode van (in ieder geval) één jaar te huisvesten. Dit houdt naast het verschaffen van een locatie in, dat er stroom is (opname naar schatting 60 Watt) en de internet-verb.nding zoveel mogelijk beschikbaar zal zijn. In overleg zullen de meetpunten verdeeld worden over het betreffende gebied Het is de opzet in twee woonkernen elk 3 meetpunten te installeren. De gemeente Haarlemmermeer bepaalt welke woonkernen hiervoor het beste in aanmerking komen. Het uitgangspunt is hierbij dat:. de afstand tussen twee afzonderlijke meetpunten maximaal 1000 meter bedraagt; de meetpunten min of meer gegroepeerd zijn en niet allemaal op één lijn liggen. Aan de verplaatsing van meetpunten tijdens de contractperiode zijn meerkosten verbonden; deze bedragen 150 per meetpunt. Rapportage Geluidsnet zal de gegevens real-time ontsluiten via de website Een andere (optionele) mogelijkheid is dat Geluidsnet in real-time een kaartje beschikbaar stelt ten behoeve van de website van Gemeente Haarlemmermeer. Hieraan zijn geen aanvullende kosten verbonden. De kwartaalrapportage zal aangeleverd worden in HTML-formaat per . Tevens zal er per jaar een overzichtsrapportage gemaakt worden. Indien gewenst kan Geluidsnet de rapportages tevens publiekelijk beschikbaar maken via de Geluidsnet-website. Handtekening ter bevestiging opdracht Namens Gemeente Haarlemmermeer Datum: Plaats: Hoofddorp STICHTINGGELUIDS.NET - DONKER C U R T I U S S T R A A T 7. UNIT JL AMSTERDAM TELEFOON JASPER@GELUIDS.NET

15 Zandvoort Noordwiike/hW\ 7 1 Lisse Venne aordwij

16 Meetpost Naam Straat Postcode Plaats 1 Zwanenburg I : Kuyperlaan XN Zwanenburg 2 Zwanenburg II Olmenlaan TJ Zwanenburg 3 Amsterdam Osdorp Langswater EH Amsterdam Osdorp 4 Leiden Regenboogpad XK Leiden 7 Amstelveen West Laan Nieuwer Amstel JR Amstelveen 9 Aalsmeer Noord Beatrixstraat HE Aalsmeer 10 Aalsmeer Oost Clusiusstraat KR Aalsmeer 11 Aalsmeer Centrum Praamplein ED Aalsmeer 12 Rijsenhout Vliegende 1435 LC Rijsenhout Hollanderstraat 3 13 Leimuiden De Rietlanden ZG Leimuiden 14 Abbenes Hoofdweg NB Abbenes 15 Nieuw Vennep Vronen AP Nieuw Vennep 16 Hoofddorp Zuid Graan voor Visch VB Hoofddorp 17 Hoofddorp Noord Landleeuw HV Hoofddorp 18 Haarlem - Schalkwijck Jan van Zutphenstraat 2037 VH Haarlem Spaarndam Kuijperstraat LB Spaarndam 20 Amsterdam Zuidoost Dubbelinkl 1102 AL Amsterdam 21 Zaanstad (Assendelft) Veerpolderdijk PH Assendelft 22 Castricum Raadhuisplein CA Castricum

17