Ferslach fan de fjirde diskusjebyienkomst oer de bestjoerlike takomst fan de gemeente Ferwerderadiel.

Transcriptie

1 Ferslach fan de fjirde diskusjebyienkomst oer de bestjoerlike takomst fan de gemeente Ferwerderadiel. Datum: 22 maaie 2013 om oere Plak: MFC Het Spectrum, Burdaard Oanwêzich: 43 ynwenners Burdaard, Jislum, Flieterpen, Wânswert en omkriten, riedsleden en kolleezje fan B&W, amtners, Erwin van de Pol (gasthear en petearlieder), Theunis Piersma (foarsitter referindumkommisje), Hedwig Terpstra (notuliste De Griffel) Iepening Burgemeester Van den Berg opent deze bijeenkomst over de toekomst van onze gemeente. Gaan we zelfstandig of met samenwerking verder? Gaan we voor een ambtelijke fusie of voor een volledige fusie met Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland? De standpunten van de verschillende fracties en de collegeleden zijn te lezen in het Sawn Stjerren Nijs. De inbreng van de inwoners is vanavond belangrijk, maar ook wat men op 29 mei bij het referendum gaat stemmen. Er is een referendumcommissie ingesteld onder voorzitterschap van Theunis Piersma. Ook de woordvoerders van de gemeenteraadsfracties zijn aanwezig en het is de bedoeling dat we vanavond met elkaar gaan discussiëren. Om de objectiviteit te waarborgen is er een onafhankelijk gespreksleider, de heer Erwin van de Pol. Presintaasje referindum gemeente Ferwerderadiel Erwin van de Pol geeft aan dat de bedoeling van deze avond is om de inwoners aan het woord te laten en voor te lichten over de toekomst van Ferwerderadiel. Hij houdt een korte presentatie over het onderwerp van vanavond. In 1994 waren er nog 636 gemeenten in Nederland, nu zijn het er 408. Onder Thorbecke waren dat er nog Súdwest-Fryslân is intussen heringedeeld. Er zijn rapporten over herindeling waarin staat dat herindeling goedkoper of juist duurder is. In Denemarken zijn ze in drie maanden van 271 naar 98 gemeenten gegaan en hebben ze de provincies afgeschaft. Meer gemeenten kan ook: Slovenië breidt het aantal gemeenten uit. In Duitsland zijn gemeenten van vijf inwoners en van 3,4 miljoen. Het kabinet Rutte I heeft in 2011 een beleidskader gemaakt voor herindeling. Dat gaat over draagvlak, inhoudelijke noodzaak en een aantal overige criteria. We zijn vanavond bij elkaar met het oog op het maatschappelijk draagvlak. De raad is benieuwd hoe de inwoners van Burdaard en omgeving tegenover herindeling staan. Het kabinet Rutte II ziet volgens het regeerakkoord gemeenten van meer dan inwoners als ideaal. Op 13 maart jl. heeft minister Plasterk iets gas terug genomen. Uitgangspunt is dat gemeentelijke herindeling van onderop tot stand moet komen. Eindperspectief van het huidige kabinet is dat het aantal gemeenten van ongeveer 400 naar teruggaat en vijf grote landsdelen. Te beginnen met een teruggang van 400 naar 300. De decentralisatiebrief van minister Plasterk van 19 februari 2013 gaat over de 3D s op het gebied van arbeid en inkomen, jeugdzorg en de AWBZ. Uiterlijk 31 mei a.s. moeten de gemeenten kenbaar maken met welke gemeenten ze de 3D s gaan oppakken. Dat samenwerkingsverband moet er op 1 januari 2014 zijn. De niet vrijblijvende samenwerkingsverbanden moeten een minimale omvang hebben van inwoners. Plasterk wil lappendekens voorkomen en er wordt wetgeving overwogen. De raad van Ferwerderadiel beslist over de bestuurlijke toekomst van Ferwerderadiel en gaat vanavond luisteren naar de inwoners. In Fryslân is iets bijzonders aan de hand, want daar wordt nog naar de provincie geluisterd en in veel provincies is dat helemaal niet het geval. De gespreksleider was betrokken bij de Middelseesamenwerking met zijn ups en downs. De vraag is welke kant de gemeente op gaat. Dantumadiel, Kollumerland en Dongeradeel enerzijds en anderzijds speelt in Hallum de gemeente Leeuwarden ook heel erg.

2 Partners & Pröpper heeft onderzoek gedaan en heeft vier ontwikkelingen in de omgeving van Ferwerderadiel vastgesteld: sterke toename van de opgaven, de krimp in de regio, broze economie en werkgelegenheid, opgaven moeten anders worden opgepakt - de vraag is of paspoorten en rijbewijzen over vijf jaar nog via de gemeente verstrekt worden -, de financiële risico s nemen toe en het regionaal krachtenspel verandert. Er zijn gemeenten die er bewust voor kiezen om zelfstandig te blijven, zoals de gemeenten Wageningen en Staphorst. De kern van het rapport is: scenario 1, de regiegemeente. Volgens Partners & Pröpper is dit scenario geen optie voor Ferwerderadiel. Scenario 2 is verregaande samenwerking via ambtelijke fusie. Elke gemeente heeft zijn eigen bestuur en daaronder zit een ambtelijke organisatie die voor die drie gemeenten werkt. Scenario 3 is herindeling en daarvan vindt Partners & Pröpper dat het uitvoerbaar is. Er is ook een rapport van accountantskantoor PWC verschenen, een financiële verkenning van de samenwerkingsverbanden. Samenvoeging zowel ambtelijk als bestuurlijk leidt tot aanzienlijke structurele voordelen, zegt PWC. Naast financiële voordelen zijn ook kwalitatieve voordelen het gevolg: toename van slagkracht en professionaliteit van de organisatie. PWC heeft ook de terugverdientijd uitgerekend. Het scenario voor ambtelijke samenvoeging zou terugverdiend zijn in minder dan drie jaar. Bij het scenario bestuurlijke samenvoeging heb je geen terugverdientijd. Bij herindeling zou direct een financieel voordeel optreden. Alleen deze week zijn er al weer vier rapporten verschenen waarin in het ene staat dat herindeling duurder is en het andere stelt dat het goedkoper is. Dongeradeel en Kollumerland spreken zich uit voor herindeling. Het gemeentebestuur van Dantumadiel beraadt zich nog op de bestuurlijke vorm voor de toekomst aan de hand van verschillende scenario s. Leeuwarderadeel richt zich op Leeuwarden. In Hallum leeft ook eventueel samengaan met Leeuwarden, maar het probleem is dat er nog een gemeente tussen zit. Vraag 1 van het referendum van Ferwerderadiel is: herindeling of samenwerking? Vraag 2 is: stad of wad? De vragen staan ook op de website van de gemeente: Het referendum wordt gehouden op 29 mei Diskusje ûnder lieding fan Erwin van de Pol Erwin van de Pol geeft aan dat de aanwezigen vragen kunnen stellen aan de fractievoorzitters. Er zijn ook twee collegeleden aanwezig en technische vragen kunnen gesteld worden aan de heer Piersma. Jan van der Veen merkt op dat we aanst it distrikt kieze sille. Soe it ek ferstannich wêze as we it amtlik apparaat ek freegje hoe t sy deroer tinke, op deselde manier as yn it referindum. De kar is aanst oan de polityk, wylst it amtlik apparaat aanst fierder wurkje moat. Riedslid Papma (GBF) fynt dat dit ien fan de punten foar de rie is. Yn de tiid fan de Middelseegearwurking hat de rie de ûndernimmersrie frege om mei in stânpunt te kommen. Syn fraksje kin oanfreegje om ek dizze kear de amtners, en benammen de ûndernimmersrie, te freegjen nei har stânpunten. Riedslid De Vries (CDA) tinkt dat dêr neat op tsjin is. We freegje de ynwenners om har miening. De UR fertsjintwurdiget de amtners fan it gemeentehûs. Elke politike fraksje kin mei de gegevens dwaan wat se wolle, want it is gjin binend referindum. Riedslid Hijlkema (VVD) is it mei de hear Papma iens. Op 20 juny komt it yn de rie en hy tinkt dat we fan te foaren wol in stânpunt ha moatte fan de UR. Jan van der Veen freget him ôf oft de amtners har der goed by fiele om mei oare gemeenten te weryndielen of wolle se wer deselde kant út as mei Middelsee, mar dan rjochting Noardeast. De amtners moatte dêryn wurkje, dus hy fynt it hiel belangryk dat dat bekend is.

3 Burgemeester Van den Berg kan zich voorstellen dat ambtenaren er moeite mee hebben om in deze zaal een antwoord te geven op die vraag. Het is wel in alle openheid met het gemeentebestuur besproken. Er zijn verschillende meningen binnen het ambtelijk apparaat. Men heeft wel uitgesproken dat men niet weer wil hoe het in Middelsee was. Men wil het liefst een stip op de horizon zetten en men gaat voor vergaande samenwerking, maar een fusie is voor de mensen niet onbespreekbaar. Hij is het met raadsleden Papma en Hijlkema eens dat er op een gegeven moment een advies zou moeten komen vanuit de OR. De raad neemt uiteindelijk wel de beslissing en het college zal het besluit van de raad conform de wet uitvoeren. Jan van der Veen merkt op dat de boargemaster seit graach selsstannich bliuwe te wollen as gemeente. Kinne de amtners dan noch de taken dy t op har ôfkomme útfiere yn de takomst? Burgemeester Van den Berg geeft aan dat hij niet zegt dat we helemaal zelfstandig kunnen blijven. Je zult altijd bepaalde vormen hebben van samenwerking. Dat hebben we in het verleden gehad in Middelsee en dat zullen we ook in de toekomst moeten hebben. Ga je op een gegeven moment verder met samenwerken of ga je voor een ambtelijke fusie? We moeten zorgen dat we als raad en college de regie houden over wat er in de gemeente gebeurt. Zijn angst is als je dat overgeeft dat we over een jaar of tien aan het eind van het Latijn zitten. Hij heeft bijna veertig jaar ambtelijke ervaring en andere herindelingen gezien. Geke Buwalda heeft een aantal vragen voor de raadsleden. De eerste is wat de lessen zijn die men geleerd heeft uit de samenwerking met Middelsee en welke garantie dat biedt voor een mogelijke samenwerking, fusie of herindeling met de gemeenten Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland. Riedslid De Vries (CDA) seit dat der in learmomint is as je in proses net posityf ôfslute. It learmomint by Middelsee hat west dat de ûnderlinge ferhâldings yn fúzjes of gearwurking hiel wichtich binne. Yn Middelsee kamen boargemasterwiksels en dat betsjutte dat net mear yn deselde rjochting tocht waard. De Middelseegearwurking hie de yntinsje dat de gemeenten selsstannich bliuwe soenen. Mei de nije boargemasters is dat feroare en moast der in stip op de hoarizon komme. Dy stip hold yn: wy sille fusearje. Doe hat de rie fan Ferwerderadiel unanym sein dat dat bûten de ôfspraken foel. Achterôf sjoen hat de gearwurking yn Middelsee te frijbliuwend west. It CDA is no fan miening dat we fierder moatte mei in amtlike fúzje en dat betsjut dat de fjouwer gemeenten it amtnerapparaat diele. De kennis kin helle wurde út it brede amtnerapparaat. Riedslid Papma (GBF) freget him ôf oft we by in amtlike fúzje in fjirde fan it amtnerkorps ta ús beskikking krije. Dat fynt er lestich en dat is de reden dat GBF echt keazen hat foar weryndieling. Fanút it regear komme der te folle taken op de gemeente ôf dêr t we de kennis foar ha moatte. Dat hat foar GBF reden west om te sizzen dat we gearwurking sykje moatte mei Dongeradiel, Dantumadiel en Kollumerlân. We kinne aanst op ynwenners komme en dan ha we in moaie plattelânsgemeente mei Dokkum as stêd. Hy tinkt dat we dêr de kommende jier mei fierder kinne. Hy warskôget dat we net oerbliuwe moatte as lytse gemeente. Hy wol elk oproppe om te stimmen en dan foar in weryndieling. Stipefraksjelid Slager (CU) hat begrepen fan Middelsee dat de amtners hiel goed gearwurkje koenen en dat it dêr net oan lei. De ChristenUnie tinkt dat we in moaie lytse gemeente binne en dat ek bliuwe kinne. Je kinne wol grutter wurde, mar dat jout net folle. De fraksje wol de boargers en de gemeente byinoar hâlde. De bedriuwen yn de gemeente moatte omtinken krije en ek net op ôfstân set wurde.

4 Geke Buwalda zegt dat zij werkzaam is in het middelbaar beroepsonderwijs. De aanname is een jaar of tien geleden geweest dat grote scholen op tal van fronten effect zouden sorteren. Het tegendeel is gebleken. De scholen gaan weer kleiner worden. In de jaren zestig en zeventig hebben we deze discussies over de herindeling al gehad. Ze meent te weten dat provincies problemen hebben met provinciale herindeling met argumenten die ook gelden voor de gemeenten. Riedslid Van der Heide (FNP) is it iens mei wat frou Buwalda seit. Se jout eins sels it antwurd al en dêr kin de fraksje him yn fine. Geke Buwalda vraagt wat de conclusie zou zijn als schaalvergroting niet tot de gewenste oplossing leidt. Riedslid Van der Heide (FNP) seit dat de konklúzje wêze kin dat der tefolle saken binne dêr t earst fan ferteld waard dat grutter better wie, mar dat yn de praktyk blykt dat it yn soad gefallen net sa is. Dan moatte we hiel hoeden wêze om dat te dwaan. Riedslid Ruben (PvdA) wol it wat breder meitsje. Plasterk woe nei gemeenten fan mear as ynwenners. Op de jûn fan de presintaasje fan it regearakkoart ha we heard dat it derom gie dat der in goede oplossing komt foar de problemen dy t op de gemeente ôf komme. Dat kin ek troch gearwurking mei oare gemeenten. Dat is ek de line dy t PvdA folget. De gearwurking kin wat de fraksje oanbelanget útrinne op in amtlike fúzje en úteinlik ek op in bestjoerlike fúzje. Dat is pas as we seker witte dat de belangen fan ús gemeente en seker ek fan ús doarpen goed regele binne. Hy is it mei frou Buwalda iens dat de grutte fúzjes dy t der west ha yn de sûnenssoarch en it ûnderwiis net in goede saak west ha. Erwin van de Pol merkt op dat dat wel hele andere typen organisaties zijn. Ytsje Jellema wol har sympaty útsprekke foar frou Buwalda en de boargemaster. Sy is wurksum yn it fuortset ûnderwiis en sy fynt it hielendal net in oare tak fan sport. We ha grutte fúzjes achter de rêch en we binne no tsien jier fierder. Je moatte allegear mei-inoar en it begjint mei kommunikaasjeproblemen. Op in bepaald momint is de belutsenheid fuort by dy grutte skoallen. Der ha ek skoallen keazen om har eigen gong te gean en lyts te bliuwen en yn de praktyk binne dat no de laitsjende tredden. Jaap van der Pol freget oft je better in lytse of in grutte gemeente ha kinne om de krimp tsjin te gean. Stipefraksjelid Slager (CU) is fan miening dat troch it grutter wurden de bedriuwen yn de ferdrukking komme en dat dy ferdwine sille nei grutte stêden. Dat betsjut dan dat de minsken hjir weigean en dan krije je krimp. Riedslid Ruben (PvdA) is fan miening dat de gearwurking tusken de nije gemeenten better is as de gearfoeging fan gemeenten. Dat soe betsjutte dat Dokkum de kearn fan de nije gemeente wurde soe en dat wat der omhinne leit minder omtinken krijt. Riedslid De Vries (CDA) merkt op dat krimp foaral hjir yn it noarden fan Fryslân bot spilet. It CDA is it dermei iens dat je dat better yn in grut ferbân oanpakke kinne. It is allinnich de fraach oft dêrfoar in weryndieling komme moat. Der kin ek prima gearwurke wurde tusken fjouwer gemeenten. It CDA tinkt dat it goed is om regionale ôfspraken te meitsjen om krimp tsjin te gean en dat dêrfoar in weryndieling net perfoarst needsaaklik is.

5 Riedslid Van der Heide (FNP) kin him oanslute by de wurden fan de hear De Vries. Mei fjouwer lytsere gemeenten dy t presys witte wat der yn de doarpen en by bedriuwen spilet, kinne je mei-inoar mear dwaan as ien grutte sintrale gemeente. Ek binnen ien gruttere gemeente sille der doarpen wêze dy t krimpe en doarpen dy t wat groeie. Riedslid Hijlkema (VVD) tinkt dat om krimp tsjin te gean weryndieling in must is. Dan krije je in hiel sterke regio en as je fjouwer gemeenten yndividueel hâlde dan wol de ien dit en de oar dat. Riedslid Papma (GBF) seit dat we sterker wurde kinne troch de regionale funksje. Hy sjocht net dat troch in grutte gemeente bedriuwen fuortgean sille, ek net dat we mei weryndieling op it fuottenein komme te lizzen. Yn Hallum ha we in moai bedriuweterrein. De amtners krije sa folle wurk derby dat eins net goed útfierd wurde kin. Hy fynt it wichtich dat we ús foar de regio ynsette, mei in grut amtlik apparaat. Yn de regio Noardeast binne ek al in tal dingen mienskiplik oppakt. Geke Buwalda merkt op dat er altijd al gemeenschappelijke regelingen en samenwerkingen geweest zijn. Daar heb je niet speciaal een gemeentelijke herindeling voor nodig. Als het gaat om een sterke regio moeten we fuseren of samen willen werken met een arm Dongeradeel, terwijl wij er beter voor staan. Riedslid Hijlkema (VVD) jout oan dat út it rapport fan PWC blykt dat de fjouwer gemeenten eins finansjeel lykweardich binne. Wat dat oangiet kinne je net sizze dat Dongeradiel earmer is. Ljouwert hat der ek wol min foarstien. Siebe Terpstra, inwoner van de gemeente, mist de argumentatie om juist met deze vier gemeenten samen te gaan. Hij kan dat nergens in het rapport van Partners & Pröpper vinden. Middelsee was ook min of meer een samenraapsel. Als je de krant mag geloven wil Dongeradeel er financieel gezonder door worden. Hij gelooft dat niet. Wat hij wel wil weten is of je met die vier gemeenten bij elkaar wel in staat bent om de taken te vervullen die op de gemeenten afkomen. Er zijn nu al grensoverschrijdende taken die je niet alleen kunt doen. Op dit moment werkt de Milieuadviesdienst met vijftien gemeenten in het noorden van Fryslân sinds Die gaat waarschijnlijk op in de RUD. Alle 27 Friese gemeenten zitten al sinds 1925 bij de welstandsorganisatie. De dienst sociale zaken en werkgelegenheid in Noordwest- Fryslân werkt voor acht gemeenten met in totaal een inwonertal van bijna inwoners. Nu gaan we naar een gemeente met inwoners. Hoe groot moet je zijn om de taken zelfstandig te kunnen blijven doen. Het nieuwe inkoop- en aanbestedingsbeleid is voor zes gemeenten en niet voor vier. Netwerk Noordoost is ook voor zes gemeenten. Hoe groot moet je worden en waarom zijn het die vier gemeenten? Of moeten we dan over vijf jaar weer opschalen? Riedslid Papma (GBF) merkt op dat ús amtners it hiel drok ha. We moatte ús better delsette wat kennis op amtlik nivo oanbelanget. Hy is it mei de hear Terpstra iens dat we ek al mei twa oare gemeenten wurkje. De gearwurkingsferbannen komme der ek en op sosjaal mêd sille we ek in tal dingen dwaan. It soe moai wêze as we in stik of seis oant acht gemeenten ha dy t op dat nivo wurkje kinne, wêrtroch t je in sterkere regio krije. De boarger moat goed betsjinne wurde en de kennis moat oanwêzich wêze. Riedslid Hijlkema (VVD) is it iens mei Papma. Hy tinkt dat it tal fan ynwenners dêr t Plasterk it oer hân hat, net foar it plattelân jildt. As je mei dizze fjouwer lykweardige gemeenten in fúzje oangean, dan sil dat maatskiplik goed wêze foar de doarpen en dan sille de kontakten ek goed bliuwe. Mei in goede manager moat dat kinne, tinkt de VVD.

6 Riedslid Van der Heide (FNP) seit dat der yndie al meardere gearwurkingsferbannen binne. In grutte gemeente as Ljouwert kriget aanst ek in gearwurkingsferbân mei oare gemeenten. Dêr kinne je eins út opmeitsje dat in ideale skaal fan in gemeente der eins net is. Dat is foar de FNP de reden om earst te kiezen foar selsstannigens en safolle mooglik gearwurkje, dat ynhâldt in fúzje fan it amtlik apparaat, mar net bestjoerlik. De fraksje fynt dat we histoarysk en geografysk mear by Noardeast passe as by de oare kant. Middelsee is fan de baan en Ljouwerteradiel hat foar Ljouwert keazen. It is goed dat we by Noardeast oanslute, oars hienen we mei Menameradiel en It Bilt by Frjentsjerteradiel oankaam en dat liket de FNP hielendal net goed. Riedslid De Vries (CDA) merkt op dat in gemeente bedoeld is om syn ynwenners te betsjinjen. De gemeente docht dat mei in amtlik apparaat. As je it grutter meitsje dan rint de belutsenheid fan de minsken tebek. De opkomst by gemeenteriedsferkiezings wurdt minder. Den Haach wol taken as de WMO by grutte gemeenten dellizze. Hy tinkt dat der gjin ideale skaal te betinken is foar in gemeente. De belutsenens fan de minsken sil altyd yn lytsere ienheden wêze. Hy tinkt dat it in yllúzje is dat fjouwer gemeenten hjir har selsstannich yn alles goed rêde kinne. Je moatte sjen hoe t je as gemeente je ynwenners it bêste betsjinje kinne en de organiaasjefoarm is dêryn net de bepalende faktor. It kin miskien ek yn in gearwurkingsferbân. Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel meie fan de provinsje har eigen wei gean. Yn dizze regio binne der fjouwer gemeenten dy t oerbliuwe. Byinoar giet it om ynwenners. Hy tinkt dat it fjouwer gemeenten binne dy t kwa struktuer, ynwenners en histoarje hiel goed passend binne. Der leit in prima basis foar dizze fjouwer mei Dokkum as sintrumfunksje. Riedslid Ruben (PvdA) merkt op dat it de PvdA begrutte hat dat de gearwurking mei de fjouwer Middelseegemeenten net trochgie. Reden wie dat oare gemeenten de rollen oars ferdield ha. Utgongspunt wie dat de selsstannigens fan de gemeenten garandearre wurde koe. Ien fan de gemeenten hat doe sein dat der ien gemeente fan komme koe. It is tafal dat dizze fjouwer gemeenten yn Noardeast no byinoar komme. As it net slagget yn it westen, dan moatte we gearwurkje yn Noardeast, is it stânpunt fan PvdA. Stipefraksjelid Slager (CU) tinkt dat as je 25 gemeenten ha om bepaalde taken út te fieren, je sa grut eins net wêze kinne. Provinsjaal wurdt gearwurke, lanlik wurdt gearwurke en ynternasjonaal, dus dan moatte je noch grutter as grut wurde. Dat hat neffens de ChristenUnie net sa folle sin. Gearwurking mei oare gemeenten is wichtich. En we moatte bliid wêze mei sokke goede amtners, as we sjogge wat hjir de ôfrûne jierren delset is, lykas de MFC s. Erwin van de Pol stelt voor nu even pauze te houden en een kopje koffie te drinken. Minne Jansma, ûndernimmer yn Burdaard, merkt nei it skoft op dat we nei alle gedachten de kant útgean fan Noardeast, oft it no gearwurking of weryndieling wurdt. Neffens him kin finansjeel foardiel helle wurde út of mear ynkomsten, mar dat is foar de boarger neidielich. Of út in besparring op kosten. Troch effisjinsje kinne je maatregels nimme dy t kosten besparje. Wêr sit dan it finansjele foardiel? Riedslid Papma (GBF) seit dat de foardielen beskreaun binne yn it rapport fan PWC. De ferhâlding is eins as we bliuwe sa we no binne en we gean nei in amtlike fúzje dan kinne we dêr ien miljoen mei besparje. Gean we nei in weryndieling dan kinne we trije miljoen besparje. By in fúzje ha je mar ien boargemaster en ien sekretaris en no ha we fjouwer. Der binne ek minder wethâlders, dus dat is in besparring. It giet GBF net om it finansjele, mar om de sosjale kohesy yn de regio. De finansjele bydrage fan it Ryk foar de gemeente, no 13,5 miljoen op jierbasis, wurdt minder by in fúzje.

7 Minne Jansma leaut net dat minder boargemasters, wethâlders en sekretarissen in besparring opsmyt. Binne der nei in fúzje minder amtners? Riedslid De Vries (CDA) merkt op dat der op dit momint in protte oannames binne. As je de finânsjes nimme as liedende faktor, dan kin úteinlik it ferlies wol ris grutter wêze as je wolle. Je kinne de kennis yn eigen hûs hâlde en gjin minsken mear ynhiere. Dan is de oanname dat der in besparring is. It CDA set dêr in fraachteken by. Mevrouw Papiermolen vindt dat we de menselijke maat niet moeten vergeten. Buurtzorg is heel succesvol, maar wel kleinschalig opgezet. De tweede vraag van het referendum is: Stad of Wad? Kunnen de Waddeneilanden niet ook aansluiten? Riedslid De Vries (CDA) seit dat de Waadeilannen mei-inoar in gearwurkingsferbân ha. Riedslid Hijlkema (VVD) fynt dat je de gemeente net ferlykje kinne mei it ûnderwiis of de soarch. De boarger wurdt hieltyd mûniger en fynt in soad op ynternet. In lytse gemeente kin it aanst net mear bolwurkje, dêrom is in fúzje yn syn eagen needsaaklik. By in amtlike fúzje bliuwe der fjouwer gemeenten oer. De gemeenten kinne ferskate stânpunten ynnimme oer saken. It liket him better om yn ien kear te weryndielen. Tjalling Kuiphof út Burdaard freget oft we net sitte te praten oer dingen dy t al lang bekend binne. Miskien meitsje we aanst deselde fouten dy t se yn Denemarken ek makke ha. Riedslid Papma (GBF) tinkt dat we net mear by de gemeente Ljouwert komme kinne, omdat der yn de provinsje al in protte saken útset binne. Dongeradiel en Kollumerlân ha ek al oanjûn dat se weryndiele wolle. Dantumadiel sil de kommende twa moanne dêroer te set. De stappen dy t dien binne kinne je net mear weromdraaie. Riedslid Van der Heide (FNP) merkt op dat der in pear jier lyn in ekskurzje nei Noard- Fryslân west hat fan de Rie fan de Fryske Beweging fan bestjoerders út ús Fryslân, East- Fryslân en Noard-Fryslân om de problematyk dêr te besjen. Der wienen allegear lytse gemeenten, in stik of acht oant tsien. Se hienen alle amtners byinoar set en dêr in soart fasilitêr bedriuw fan makke. Elke gemeente hie syn eigen bestjoer en belied. It wurke treflik op dy manier. Yn Denemarken ha se de problematyk ek besjoen. Dêr hienen se it folle grutter makke, de lytste hie ynwenners. It bestjoer stie dêr fierder fan de minsken ôf as yn Noard-Fryslân. Dêrom kiest de FNP foar in amtlike fúzje en bestjoerlik selsstannich bliuwe. Geke Buwalda merkt op dat in Denemarken geen provinciaal bestuur is. Riedslid De Vries (CDA) tinkt dat it hiel wichtich is dat de ynwenners frege wurdt wat sy wolle dat der bart. Plasterk hechtet deroan dat it proses fan ûnderop giet. As alles al fêstlein is dan soene de ynwenners wat foarlein krije dat net kin. Jenno Terpstra wol de gemeente betankje foar dit prachtige MFC. Doarpsbelang is geregeld frege om in fisy. De gemeente nimt dat lykwols oer, sjoch mar wat hjir stiet. Hoe kinne de fraksjes garandearje dat de ûntwikkelingen yn Burdaard trochset wurde, as je grutter wurde. As we wol fusearje komme we op ynwenners en dan binne we noch altyd ien fan de lytsten yn de provinsje.

8 Riedslid Ruben (PvdA) merkt op dat foar syn fraksje de belangen fan de doarpen yn de gemeente foarop stean. As de gearwurking mei de oare trije gemeenten stal krijt, wol de PvdA mei de fúzje fan de amtners wachtsje oant it momint dat it belang fan ús gemeente en ús doarpen goed regele is. Mei it each op de demokrasy moatte Kollumerlân en Dongeradiel wol harkje nei de befolking fan Dantumadiel en Ferwerderadiel. Stipefraksjelid Slager (CU) dielt de soarch fan Jenno Terpstra dat we as boargers en as doarpsbelangen hieltyd minder te fertellen ha yn in grutter gehiel. Riedslid Papma (GBF) merkt op dat hjir yn de doarpen belied op makke is. Sjoch mar wat der yn Burdaard yn gong set is. Hy tinkt dat dat likegoed troch in gruttere gemeente dien wurde kin. As je dêr goed belied op meitsje kinne je folle sterker komme te stean. We moatte yn de regio sjen hoe t we foarsjennings goed ferdiele kinne oer de doarpen. Riedslid Hijlkema (VVD) tinkt dat je mei in lytse gemeente aanst yn de problemen komme. It bestiet net om alle foarsjennings yn stân te hâlden. Yn de takomst sille we keuzes meitsje moatte. Riedslid Papma (GBF) merkt op dat we keuzes meitsje moatte oer de rûnwei om Wânswert, middelber ûnderwiis yn Ferwert en de yndustry yn Hallum. Dat kinne wy as lytse gemeente sels net dwaan, fynt GBF. Riedslid De Vries (CDA) merkt op dat Ferwerderadiel ek kwa finânsjes in goed draaiend gehiel is. It MFC yn Burdaard draait goed omdat in protte minsken út it doarp har dêrfoar ynsette. De finansiering is net it probleem, it is de eksploitaasje dy t problemen jout. De belutsenheid fan de minsken is dêrby fan grut belang. Riedslid Ruben (PvdA) seit dat yn it lân ferskate gearwurkingsferbannen fan gemeenten binne. De gemeente Roosendaal bygelyks is in hiele lytse gemeente fan ynwenners en dy hat dochs it beslút nommen om selsstannich te bliuwen, mar dy docht al it wurk yn gearwurking mei Arnhim en Rheden. De gemeente Ten Boer lit alles dwaan troch de grutte buorman Grins. Sa binne der seker acht foarbylden yn it lân dat it kin. Tjalling Kuiphof freget hoe selsstannich Ten Boer dan noch is. Riedslid Ruben (PvdA) merkt op dat Ten Boer bestjoerlik hielendal selsstannich is. Geke Buwalda merkt op dat de veronderstelling dat je met vier gemeenten alle grote problemen die door decentralisatie op je af komen kunt oplossen, niet waar is. Ook fusies in scholen hebben geleerd dat je veel vacatures en mensen hebt die niet matchen. Riedslid De Vries (CDA) jout frou Buwalda gelyk dat der gjin maat foar nommen wurde kin hoe grut de gemeente wêze moat. It giet net om it getal, mar om wat de minsken kinne. As dizze fjouwer gemeente byinoar foege wurde sil foar bepaalde ûnderdielen miskien dochs in stik saakkundigens ynhierd wurde moatte. Geke Buwalda zegt stel dat het referendum straks zo uitpakt dat het overwegend grootste deel van Ferwerderadiel kiest voor een grote mate van zelfstandigheid. Het is een adviserend referendum. Wat betekent zo n uitslag voor de raad? Riedslid Ruben (PvdA) seit dat yn sa n gefal der gjin twang wêze kin fan Dongeradiel en Kollumerlân dat we wol fusearje moatte. We moatte dan stribje nei in situaasje dat dizze twa gemeenten wol akseptearje dat de befolking in demokratyske útspraak dien hat.

9 Riedslid De Vries (CDA) merkt op dat it CDA it respektearje soe, as mear as 50% fan de befolking oanjout te kiezen foar selsstannigens. De fraksje is derfan oertsjûge dat in gearwurkingsferbân sa t we hân ha yn Middelsee net wurket. It CDA tinkt dat de selsstannigens wol bliuwe kin, mar dat in amtlike fúzje wol boarget dat de selsstannigens bliuwend is. Riedslid Van der Heide (FNP) merkt op dat it yn it foarste plak oer de takomst fan de minsken yn de gemeente giet. As de mearderheid fan de befolking foar selsstannigens kiest, dan moatte we mei dat ferhaal nei de oare trije gemeenten ta gean. Dongeradiel en Kollumerlân ha oanjûn dat se leaver fusearje wolle. Dantumadiel witte we noch net. As de útslach hjir sa is sille de oare trije gemeenten dêr rekken mei hâlde moatte. De provinsje spilet dêr ek noch in rol yn. Hoe sterker de útslach is, hoe sterker de rie stiet tsjinoer de oare gemeenten. Riedslid Hijlkema (VVD) is it mei dat lêste net iens, want de VVD is foar weryndieling. As de útslach fan de befolking sa is, dan sil in amtlike fúzje wierskynlik wol trochgean. Hy tinkt dat Kollumerlân en Dongeradiel ús noch wol ris ûnder druk sette kinne en dat we úteinlik iensum stean. Hy tinkt dat de provinsje dan wol yngrypt. Riedslid Papma (GBF) jout oan dat GBF tige teloarsteld wêze soe oer sa n útslach. De fraksje hat it bêste foar mei de boargers yn ús gemeente mar ek yn Noardeast-Fryslân. Hy fynt it wichtich dat der in goede mienskipssin is yn de doarpen en dat giet fierder as in gemeentegrins. GBF tinkt dat je sterker wurde kinne troch in fúzje oan te gean. Stipefraksjelid Slager (CU) seit dat foar ChristenUnie ek it belang fan de boargers foarop stiet. De fraksje hopet dat der sa folle mooglik minsken komme om te stimmen en dat dy stimme foar it sa lang mooglik selsstannich bliuwen mei gearwurking. Mei dy útslach sille we mei de oare gemeenten ûnderhanneljen gean. As de oaren dêr gjin frede mei ha moatte we dêr sjen út te kommen. Riedslid Papma (GBF) merkt op dat de rie de moanne nei it referindum byinoar komme moat. Der is in ferdieldheid tusken dizze trettjin minsken. Hoe better de stim op papier stiet, hoe better je dêrmei omgean kinne. Jenno Terpstra freget oft de mooglikheid bestiet dat bygelyks Burdaard nei Dongeradiel giet en Hallum nei Ljouwerteradiel? Wurdt der nei de doarpen sjoen of nei de hiele gemeente? Riedslid Van der Heide (FNP) jout oan dat de 50% grins yn it referindum set is. Dat jildt foar de hiele gemeente en net it doarp. Elk moat yn syn eigen doarp op in stimburo stimme. Dêr komt dan út hoe t de ferskillende stimburo s deroer tinke. Dat soe ynhâlde kinne dat de mearderheid fan Burdaard foar in fúzje kiest yn Noardeast. It soe ynhâlde kinne dat Blije foar selsstannigens kiest en dat yn Hallum ien stimburo foar it iene kiest en it oare stimburo foar wat oars. Uteinlik sille we dochs ien line lûke moatte. As blykt dat in grutte mearderheid yn Hallum foar Ljouwert kiest, dan is it in kwestje foar de nije rie om in grinskorreksje ta te passen. Riedslid Papma (GBF) seit dat as wy foar in fúzje kieze, de hiele gemeente oergiet nei bygelyks Noardeast. Fan dat momint ôf is de nije rie oan set om grinskorreksjes ta te passen, yn oerlis mei de provinsje. Erwin van de Pol merkt op dat het verslag van de bijeenkomst in Hallum op de website van de gemeente staat. In Sawn Stjerren Nijs staat ook informatie. Hij constateert dat er geen vragen meer zijn. Hij vraagt alle aanwezigen om te gaan staan voor een minireferendum.

10 Degenen die op vraag 1 kiezen voor een herindeling kunnen aan de linkerkant van de zaal gaan staan en degenen die kiezen voor zelfstandigheid met intensievere samenwerking aan de andere kant. De uitslag is ongeveer 50/50. Degenen die bij vraag 2 kiezen voor eventueel herindeling in Noordoost kunnen aan de linkerkant gaan staan degenen die kiezen voor Leeuwarden aan de andere kant. Slechts een paar mensen kiezen voor Leeuwarden en het overgrote merendeel voor Noordoost. Hij geeft nu het woord aan de burgemeester. Ofsluting Burgemeester Van den Berg sluit de avond af. Namens het gemeentebestuur dankt hij de aanwezigen voor hun komst en inbreng. Dit was de laatste discussiebijeenkomst. In Hallum ging de discussie vooral over Hallum naar Leeuwarden en niet naar Noordoost. De avond in Marrum was het minst bezocht. De uitslag was daar zowat 50/50. In Ferwert was het ook ongeveer 50/50. Er komt de komende week meer informatie in het Sawn Stjerren Nijs en het is belangrijk dat iedereen gaat stemmen bij het referendum. Het gaat over het voortbestaan van een orgaan dat vele jaren heeft bestaan. Hij dankt Erwin van de Pol voor de leiding van de avonden en Theunis Piersma voor het waarnemen op de avond in Ferwert. De uitslag wordt bekend in de raadsvergadering van 20 juni a.s. Hij sluit de bijeenkomst circa uur en wenst iedereen wel thuis.