1. Iepenjen. De foarsitter iepenet de gearkomste mei it útsprekken fan it amtsgebed en hjit de oanwêzigen wolkom.

Transcriptie

1 OANTEKENS fan de iepenbiere gearkomste fan de ried fan de gemeente Ferwerderadiel, hâlden op tongersdei 7 novimber 2013 om 19:00 oere yn it gemeentehûs yn Ferwert. Oanwêzich : de riedsleden: de froulju L.J. Jouta en B.H. Wijbenga-Kleinschmidt en de hearen J. Buenk, B. van der Heide, T. Hijlkema, J. Hoogsteen, drs. E. Jongstra, S.L. Papma, N.J. Reitsma, P. Reitsma (oant it skoft), drs. R.C.J. Ruben, J.J. van der Tol en J.W. de Vries. Ofwêzich : - Foarsitter : de hear mr. W. van den Berg. Griffier : de hear K. Corsèl. Wethâlders : de hearen J. Hijma en H. Talsma. Notuliste : frou H.S. Terpstra, notulearservice De Griffel Iepenjen. De foarsitter iepenet de gearkomste mei it útsprekken fan it amtsgebed en hjit de oanwêzigen wolkom. 2. Sprekrjocht boargers. Frou Terpstra-Venema sprekt yn út namme fan de aksjegroep Wânswert Feilich. De aksjegroep wol graach dat de rûnwei om Wânswert meinaam wurdt yn de begrutting. Se lêst in brief foar dy t de aksjegroep yn Wânswert rûnstjoerd hat. De bewenners dy t de foarige kear by de presintaasje fan de NHL-studinten oanwêzich wiene, witte dat de goedkeape fariant fan de rûnwei útkomt op in bedrach fan likernôch euro, eksklusyf grûnoankeap en belestings. Op de foarside fan it Sawn Stjerren Nijs stiet lykwols dat de rûnwei 2,5 miljoen kostje moat. Neffens har is dat it totaalplaatsje en stiet in part derfan los fan de rûnwei. By in 80 km-dyk moat fanút de provinsje in fytspaad komme. Men hat te krijen mei in te swakke fundearring foar al it ferkear dat gebrûk makket fan dizze dyk. Dit stiet los fan de rûnwei. Se fynt dit bewust of ûnbewust mislieding. Se tinkt dat der sa gjin stipe mear komt fan oare doarpen. Mevrouw Wijbenga (GBF) vraagt wat het actiecomité tot nu toe heeft gedaan. Frou Terpstra-Venema jout oan dat der kontakt is mei Veilig Verkeer Nederland. Meikoarten wurdt der in apparaat pleatst dat de lingte fan de foertugen mjit en de snelheid registrearret. It apparaat is no stikken en wurdt makke. Se hat in tal leanbedriuwen en trânsportbedriuwen maild. Fan in tal hat se antwurd en de tasizzing ta stipe krigen. CBS De Welle Burdaard stipet de aksjegroep ek. Se hat ek in mail stjoerd nei de provinsje. Dy hat om har adres frege en se ferwachtet fierdere korrespondinsje. Mevrouw Wijbenga (GBF) concludeert dat het actiecomité goede zaken heeft gedaan en de verantwoordelijkheid heeft genomen. De voorzitter dankt mevrouw Terpstra-Venema voor haar bijdrage. 1

2 3. It fêststellen fan e wurklist. De hear Hijlkema (VVD) freget oft it Dockingakolleezje meinaam wurdt yn de begrutting. De voorzitter geeft aan dat het wordt meegenomen. De wurklist wurdt mei achtslaan op it boppesteande sûnder wizigings fêststeld. 4. Fêststellen oantekens fan e iepenbiere gearkomsten fan e ried fan 2 en 19 septimber Beide ferslaggen wurde sûnder wizigings fêststeld. 5. Behanneljen ûntwerp-begrutting De voorzitter geeft aan dat de fracties eerst de gelegenheid krijgen om hun algemene indruk te geven. Daarna wordt de begroting in zijn geheel behandeld. Na afloop daarvan is er gelegenheid om moties dan wel amendementen in te dienen. De fracties kunnen dan op elkaar reageren. Vervolgens is er een pauze in verband met het beraad van het college. Na de pauze geven de portefeuillehouders antwoord namens het college. De hear De Vries (CDA) merkt op dat út ferskate ûndersiken en enkêtes bliken docht dat in grut part fan ús ynwenners hjir nei alle tefredenheid wennet. It feiligensgefoel yn eigen wente en doarp is heech, lykas it wenplezier. Heech op de list stean ek de skoallen, de sport- en soarchfoarsjennings en de doarpshûzen. Dy kwaliteit moatte we miskien noch mear útdrage om ús gemeente as wengemeente yn it ljocht te setten. We witte lykwols dat der donkere wolken mei besunigings komme. Under oare hjirtroch binne de skulden fan gemeenten yn Nederlân groeid ta 51 miljard. Dit is fjouwer miljard mear as yn Kinne wy it tanimmen fan de skuld dan keare? Den Haach fertelt dat wannear t de útfiering fan allerhanne dingen tichtby de minsken brocht wurdt, it effektiver en effisjinter kin, mei oare wurden goedkeaper. Men nimt der in foarskot op troch gemeenten in flinke koarting op te lizzen. De praktyk lit sjen dat dizze koarting de gemeente skuld bringt en yn tsjinstferliening beheint. In oplossing soe ek wêze it foarmjen fan grutte gemeenten. Ek hjir fertelt de praktyk faak in oar ferhaal. Miskien leit der in oplossing yn mear foarinoar te dwaan, ús ferantwurdlikheid foarinoar wer op te pakken en helpende hannen te bieden. It CDA is bliid mei it inisjatyf fan de fjouwer gearwurkjende gemeenten dat der in ynventarisaasje komt nei de bêste wei dy t wy mei ús fjouweren gean kinne. De fraksje wol him derfoar ynsette om hjirta de bêste rûte te kiezen. Mar der binne mear saken dy t op dit stuit om keuzes en oplossings freegje. Dit moat soarchfâldich en yn gearwurking mei partijen en ynwenners barre. De soarch, it omtinken foar minsken dy t troch hokker omstannichheden dan ek oan de râne fan de mienskip belânje, moat ûnfermindere grut bliuwe, mar heechstwierskynlik wol op in oare wize. Soarch en omtinken bestiet net allinnich út in finansjele bydrage. Minsken kinne ek foarinoar in hiele protte betsjutte. Us gemeente hat in ryk ferieningslibben en in grutte sosjale kohesy en is in plak dêr t je noch kend wurde. Sûnder wurk hellet foar in hiele protte minsken it ritme út harren bestean en just in goed ritme is in bydrage ta it wolbefinen fan minsken. It is tige wichtich dat yn ús mienskip de ferantwurdlikheid foarinoar bliuwt. It gefoel dat we der mei-inoar foar gean en dat we der net allinnich foar stean is net yn euro s út te drukken. It CDA wol hjirfoar gean en hopet dat we hjirta de krêft en de sûnens fan ús himelske heit krije meie. De hear Van der Heide (FNP) bewarret syn bydrage foar de folgjende omgong. Mevrouw Wijbenga (GBF) merkt op dat het laatste volle jaar van deze regeerperiode financieel inzichtelijk is gemaakt in de begroting. Wederom een jaar waarin met een positief saldo kan worden afgesloten. Een geslaagde missie, wetend dat er bezuinigingen aan vooraf zijn gegaan en er stappen zijn gezet om deze cijfers aan te kunnen bieden. Toch voelt het dit jaar anders, grote veranderingen zijn op komst, zowel in de samenwerking met andere gemeenten in welke vorm dan ook, als ook in de aanloop naar een gigantische operatie op het gebied van de transities. Met ingang van 1 januari

3 moet dit operationeel zijn. Ontvlechtingen, koerswijzigingen, opstarten van nieuwe samenwerkingsverbanden en de blijvende vraag van onze inwoners om ondersteuning staan op het programma. Duidelijke keuzes worden gevraagd en zijn noodzakelijk. Het vraagt daadkracht en het uitzetten van concrete lijnen met een gedegen toekomstvisie. Investeren in zorg, jeugdwerk en het bieden van kansen op de arbeidsmarkt, besluitvorming rond de Doniaweg, plannen voor nieuwbouw van het Dockinga College, het project Burdaard en de rondweg van Wânswert zullen ons bezig blijven houden. Al met al een bewogen jaar met een referendum om duidelijkheden rond de status van samenwerking met andere gemeenten en de verkiezingen in maart van 2014 voor de deur. Er kan worden gesproken van een behoorlijke druk op de gemeentelijke organisatie en de raad. De onzekerheid rond de bezuinigingen die ons te wachten staan maakt het totaalplaatje niet fleuriger. En dan te bedenken dat onze buren in België en Duitsland in een veel betere en stabielere situatie verkeren. Het onbegrip voor genomen besluiten groeit, met andere woorden: wij kunnen de regeringsbesluiten niet meer volgen. We zien ons geconfronteerd met gigantische consequenties op gemeentelijk niveau. De rest komt in de volgende ronde aan de orde. De heer Buenk (PvdA) denkt we de volgende keer weer af moeten spreken om algemene beschouwingen te houden. Nu doet de één het wel en de ander niet. Nadien wordt dit nog geëvalueerd in het presidium. Er zijn veel zorgen over wat ons financieel te wachten staat. De totale omvang van de sociale operaties die op ons afkomen kennen we nog niet. Bij voorbaat daarop anticiperen is niet mogelijk omdat je niet weet wat er gaat gebeuren. Hij wil toch iets positiefs zeggen. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid heeft een dik boek laten publiceren en daar staat in dat de chemische industrie en de agro-industrie de twee grote industrieën in Nederland zijn. We hebben leveranciers van de agro-industrie in onze gemeente en we hebben agro-industrie op de Doniawei. Hij denkt dat we daar zeer zorgvuldig mee om moeten gaan en ze de komende jaren de ruimte moeten geven om te kunnen produceren. De WR heeft vastgesteld dat ook over dertig jaar die twee industrieën nog de grote industrieën in Nederland zullen zijn. Daarnaast hebben we kunnen lezen dat ook LTO-Nederland zegt dat in % meer geproduceerd moet worden om alle monden te voeden, ook omdat de welvaart in de wereld toeneemt. Dat betekent dat tegen die tijd tweederde tot de helft van de boeren afhaakt. Dat houdt in dat we tussen nu en 2030 agrarische bedrijven tegemoet kunnen en moeten zien die 2,5 à 3 keer zo groot zijn als op dit moment. Omdat agrariërs de vormgevers zijn van het platteland, moeten wij de komende jaren met de provincie en de boeren zelf gaan kijken hoe dat in te passen is. De agrarische gronden moeten met grote zorgvuldigheid beheerd worden. Hij vindt dat dieren buitendijks moeten kunnen blijven lopen. De hear Hijlkema (VVD) wol aanst by it program fierder op de punten yngean. Algemien wol er sizze dat it wer in slutende begrutting is. De VVD is dêr bliid om. Hy tinkt dat we de kommende tiid al yn swier waar komme. Hy tinkt dat der wol takomst is, mar dan yn grutter ferbân. De hear Van der Tol (CU) merkt op dat we yn ús gemeente in hiele protte ha om tankber foar te wêzen. Der binne tal fan saken dêr t we mei dwaande binne en kinne. As we nei jild en ekonomy sjogge dan is dit in krisistiid, mar oarsaak binne wy as minsken sels. Bouwe op lucht, sa as in protte banken dien ha, mar ek it manipulearjen en oare tsjustere saken dy t plakfûn ha en noch plakfine gripe hurd yn yn ús maatskippij. We sjogge dat it om in oare libbenshâlding giet. We leare hooplik dat it om hegere wearden en noarmen giet en net om jild, en dat leafde en earbied foar God en de neisten wichtich binne en praktysk bliuwe. Reden te mear om sekuer om te gean mei de saken dy t ús tabetroud binne. Dat jout ús as gemeentebestjoer in grutte ferantwurdlikheid nei ús boargers. Dat wy faak oan Ryk en provinsje oerlevere binne docht dêr neat oan ôf. We sille sunich wêze moatte en we moatte elke kear in goede kar meitsje. Us betûfte amtners, benammen fan de finansjele ôfdieling, ha der wer foar soarge dat de begrutting wer slutend presintearre wurde kin. Hy jout syn kompliminten dêrfoar. Hy wurdearret harren oprop om foarsichtich te wêzen en in hoeden belied te fieren. It liket foar takom jier wat ta 3

4 te fallen, mar de jierren dêrnei sil it net tafalle, ek al roppe ekonomen dat we de krisis al hast foarby binne. Salang t we noch selsstannich binne, en hy hopet dat dat noch lange tiid duorje kin, moatte wy sjen dat wy saken dy t op ús ôf komme mei oare gemeenten yn goede gearwurking regelje kinne. Fierders moatte we sjen dat de saken dy t mooglik yn in grutter ferbân net mear kinne, omdat men ús dan op it fuottenein lizzen fynt, yn de kommende jierren ôf te hanneljen, wêrûnder de Doniawei en de rûnwei Wânswert. ChristenUnie pleitet derfoar dat in gearwurking en mooglik in amtlike fúzje in earlike kâns krijt. De oersichtlikheid en de lytsskaligens binne in wapen yn de globalisearring en anonimisearring fan ús maatskippij. Boargers en doarpsbelangen sille we by dit bewustwurdingsproses belûke moatte. De fraksje freget him ôf oft we genôch jild te lizzen ha yn ferbân mei gearwurkingsûndersyk en de útfiering dêrfan. Mei-inoar sterk, in goede saak om te sjen dat we inoar nedich binne: gemeente, boargers en ûndernimmers. Us eigen belang moat wêr nedich it dield belang dat wy mei-inoar ha tsjinstber wêze. Dat moatte wy as kolleezje en rie ek útstriele. Foarmen fan gearwurking yn ferbân mei it gebrûk fan gebouwen by it ûnderwiis wurdearret de fraksje. Hy tinkt dat it goed is dêroer mei-inoar yn petear te bliuwen sûnder de rjochting of denominaasje te negearjen. Us duale ûnderwiisstelsel is unyk, dêr moatte wy sunich op wêze. De fraksje is teloarsteld oer it ôfskaffen fan de lytse skoalle-taslach. Sûnder it ûneigenlik gebrûk fan in gearwurkingsskoalle moat it dochs mooglik bliuwe om lytsere skoallen yn stân te hâlden. De fraksje wol stypje dat it fuortset ûnderwiis yn ús gemeente bliuwt. In goed idee hjirby is it klusterjen fan gebouwen. Dêrom stipet ChristenUnie it útstel foar it ûndersyk oft dat yn Ferwert by de sporthal kin. De trânsysjes en de soarch foar de swakkeren yn de maatskippij is in grutte operaasje dy t ús as gemeente in protte ynspannings kostje sil. It is te hoopjen dat de Ryksoerheid oer ferskate saken dúdlikheid ferskaffe kin en wol. It is net te leauwen dat dat noch altyd net helder is. Ek by de oerstap fan SoZaWe út Frjentsjer nei de tsjinst yn Noardeast binne wy as gemeente ferantwurdlik. Wy moatte ús boargers bystean wylst se sels ek in stik selsstannigens sjen litte en in stik eigen ferantwurdlikheid drage wolle. Dat hâldt yn dat wy dêr t it nedich is de boargers op wei helpe en dat we in goed fangnet ha. Is de grutte fan beide sosjale tsjinsten te beheind, dan soe de fraksje derfoar pleitsje om in provinsjebrede oplossing te sykjen mei gearwurking en in karfrijheid fan de dielnimmende gemeenten. By de soarchmatearje binne yn in earder stadium de tsjerken ek belutsen. Dat liket de fraksje op in dea spoar te sitten. Hoe kin dat better foarm krije? De fraksje tinkt fanút de fyzje fan minske as rintmaster yn Gods skepping en dat wy yn in krisissituaasje ynsette moatte op it behâld fan leefberens, bestriding fan iensumens troch yndividualisme en krimpsituaasje dy t derfoar soarget dat minsken op harsels oanwiisd binne. De sosjale gearhing soe wer oan wearde stiigje as wy troch ha dat wy mei-inoar sterk wêze moatte en kinne. Yn ús gemeente is it goed libjen en wurkjen. Miskien beskieden, mar der binne tal fan inisjativen. De fraksje wol wurkje oan ferbettering en belutsenens. God jout hjirfoar krêft en ynsjoch. De voorzitter geeft aan dat we nu de ronde krijgen over de begroting in zijn geheel. De hear De Vries (CDA) jout oan dat syn fraksje it spitich fynt dat der no in perioade is wêryn t we in hiel lyts bytsje finansjele earmslach ha. De finânsjes foarmje nettsjinsteande ús ynset en it graach wollen faak yn in protte saken in beheining. Mar we moatte op dit momint roeie mei de riemen dy t wy ha. De fraksje tinkt dat it goed is om ús ynwenners ris finansjeel by te praten. De fraksje wol foarstelle in artikel yn de krant en op de webside te pleatsen dêr t we yn fertelle hoe t it der yn Ferwerderadiel foar stiet en wêrom t bepaalde keuzes makke wurde. De Doniawei frege miskien earder as we tocht hienen om in oplossing. Ek it Dockingakolleezje en Wânswert sitte al lang yn de wachtkeamer. It CDA hat wat it Dockinga oanbelanget in dúdlike keuze makke en giet foar opsje 2, nijbou by de sporthal. Foar de takomst de bêste kar, fynt it CDA. De fraksje soe graach sjen dat it bedrach fan euro foar it ûndersyk wat nei ûnderen kin, mar de fraksje giet derfan út dat we it op de bêste en goedkeapste manier dogge. Opsje 1c is renovaasje fan de skoalle dêr t it no stiet en eventueel útwreiding sjocht de fraksje as in needsenario. As it nedich is om de wachttiid te beheinen en earder ta realisaasje oer te gean, dan wol de fraksje it ûndersyk nei skieden dwaan. De fraksje wol dat der op koarte 4

5 termyn in petear komt mei it bestjoer fan it Dockingakolleezje oer de mooglikheden en in eventuele finansjele bydrage. Yn ús begrutting is ek sprake fan buertbemiddeling. De buertbemiddeling is net sa faak brûkt, mar de fraksje tinkt wol dat it in prima middel is om kwea yn de kym te smoaren, sûnder der allegear ynstânsjes by te heljen. Dan oer duorsum Ferwerderadiel: we ha ea LEF hân. Spitigernôch hat LEF noch net dat krigen dat it fertsjinnet. De fraksje tinkt dat dit in punt wêze moat fan trochgeand stimulearjen fan aksjes. It CDA hat it kolleezje frege om ris nei ús ôffalkalinder te sjen. Dat is in útjefte fan euro jiers dy t elkenien yn de bus krijt. We soene de kalinder op de side sette kinne. Minsken kinne m dan útprintsje. Minsken dy t dy mooglikheid net ha kinne hjir in eksimplaar krije. Dan soene we dy euro besparje kinne. Us rûmte yn Ferwerderadiel wurdt ynkleure troch in protte grien mei de doarpen dertusken. De fraksje tinkt dat it goed is om foar twa kategoryen, starters en libbensrinbestindige wenten, net út de oandacht te ferliezen. It forins wêzen yn kombinaasje mei thúswurkje is tsjintwurdich in goede mooglikheid. Elke fraksje makket him soargen oer it oansjen fan wenten dy t stean te ferkrotsjen. Op in tal plakken sjogge we dat der mei de eigners fan de gebouwen ôfspraken makke wurde. We moatte sjen hoe t we de ferkrotting yn elk gefal ferblomkje kinne. No t minsken langer thúsbliuwe kinne en moatte is it CDA fan miening dat it kangoeroe-wenjen yn in breder perspektyf sjoen wurde moat. Dan giet it oer de besunigings. It kolleezje hat sein dat oer de besuniging fan euro op de Stifting Doarpshuzen noch oerlis komme moast. Is it mooglik om dizze hap derút te nimmen en hat der oerlis west? De ozb stiet hjir al skoften ta diskusje. Hy tinkt dat wy allegear fine dat in ferheging fan de ozb net in goed sinjaal is. Minsken sjogge de wearde fan har wenten sakjen. Yn gearspraak mei oare partijen hat it CDA besocht om yn in moasje in mooglikheid te skeppen om yn elk gefal dit jier de ozb net te ferheegjen. As wy in ynventarisaasje dogge fan it snippergrien dan witte we takom jier wat de opbringsten fan dat snippergrien wêze kin. De fraksje wol yn gearhing mei de moasje dat de euro dy t derôf giet, in foarskot nimme op de opbringst fan it snippergrien. De moasje wurdt yntsjinne út namme fan CDA, GBF, ChristenUnie, FNP en PvdA en liedt sa: Onderwerp: verkoop van snippergroen aan particulieren (moasje 1) De raad van de gemeente Ferwerderadiel, in openbare vergadering bijeen op 7 november 2013 gehoord de beraadslagingen over de ontwerp-programmabegroting 2014, overwegende dat 1. in de gemeente Ferwerderadiel op diverse plaatsen sprake is van snippergroen, zijnde percelen grond, over het algemeen van geringe afmetingen en van ondergeschikte betekenis, waarin geen kabels en leidingen aanwezig zijn, niet deel uitmakend van de gemeentelijke infrastructuur of hoofdgroenstructuur én van geen of minimale betekenis voor de openbare ruimte; 2. dit snippergroen gemiddeld vier keer per jaar onderhouden moet worden (afhankelijk van de soort beplanting); 3. er naar verwachting wel interesse bestaat bij inwoners van de gemeente voor ingebruik-neming van snippergroen rondom het huisperceel; 4. verkoop van snippergroen een besparing oplevert op onderhoudskosten; 5. deze besparing op onderhoudskosten voor de gemeente mede van belang is vanwege het vertrek van de hovenier van de buitendienst; 6. de gemeente Ferwerderadiel in financieel lastige tijden verkeert waarbij er door het college ook gedacht wordt aan de verhoging van de ozb per 1 januari 2014 met 2% zijnde euro; 7. het niet redelijk is de ozb te verhogen nu de taxatiewaarde van de woningen de afgelopen jaren is gedaald; 8. er gezocht moet worden naar extra besparingen waardoor de ozb buiten schot blijft; 9. genoemd bedrag ad euro wellicht opgebracht kan worden door genoemde besparing op onderhoudskosten en de opbrengst van het verkochte snippergroen; 10.er in de door de raad op 22 augustus 2013 vastgestelde Nota Grondbeleid geen beleid is opgenomen ten aanzien van de verkoop van snippergroen maar in paragraaf wel enige voorwaarden worden gesteld; 11.de gemeente de laatste tijd niet actief bezig is met de verkoop van snippergroen, van mening dat 5

6 1. er een beleid dient te komen ten aanzien van mogelijke verkoop van snippergroen aan naastliggers; 2. eigenaren van panden welke grenzen aan mogelijk te verhuren stukken snippergroen actief benaderd dienen te worden om hen erop te attenderen dat onder nog te bepalen voorwaarden (bijvoorbeeld in het belang van de leefbaarheid van de wijk) snippergroen van de gemeente gekocht kan worden; 3. dat door een actieve en persoonlijke benadering veel meer inkomsten worden gegenereerd door de gemeente; 4. de gemeente deze inkomsten goed kan gebruiken vanwege de noodzakelijke bezuinigingen, verzoekt het college 1. het snippergroen dat aan de hierboven aangegeven definitie voldoet en dat in aanmerking komt voor eventuele verkoop aan naastliggers, in kaart te brengen; 2. actief te communiceren met eigenaren van panden die grenzen aan het geïnventariseerde snippergroen over de mogelijkheid het snippergroen tegen de in de nota Grondgebied onder paragraaf opgenomen verkoopprijs van de gemeente aan te kopen; 3. in september 2014 de raad te informeren wat deze actie financieel heeft opgeleverd en gaat over tot de orde van de dag. De hear Van der Heide (FNP) tanket it kolleezje, it amtlik apparaat en ek de rie foar it slutend meitsjen fan de begrutting. Dit kin de kommende jierren wol s in toer wurde. De oarsaak leit yn Den Haach. De FNP is flak foar desintralisaasje, mar elkenien kin sjen dat dat net út prinsipe dien wurdt. Op allerhanne taken wurdt flink besunige en dêrnei wurdt it by gemeenten oer de hage smiten. Slagget it de gemeente net dan wurdt dy derop oansprutsen. Dêrnei krije we te hearren dat skaalfergrutting de wûnderoalje foar it probleem is. We ha keazen foar in nauwe gearwurking yn Noardeast. Hoe t dat útpakke sil is earst ôfwachtsjen. Behalve fan ús hinget it ek fan trije oare gemeenten ôf. Op side 17 fan de programbegrutting giet it oer de LEF en de subsydzje op sinnepanielen. No ha ús buorgemeenten Dongeradiel en It Amelân fiergeande plannen foar in projekt mei greidesinnepanielen. Is dêr hjir ek oer neitocht om dat hjir ek te dwaan of om dêr by oan te sluten? Op side 24 giet it oer de spannings mei Ryks- en provinsjale regeljouwing. Nije bedriuwen boppe in bepaalde grutte moatte, ek as se in sterke lokale bining ha, nei in regionaal bedriuweterrein. We sille it dêrmei dwaan moatte, mar de FNP hoecht it dêr net mei iens te wêzen. As dy regel der yn it ferline ek west hie, dan hie it der mei de wurkgelegenheid yn ús gemeente min foarstien. Op side 28 en 29 giet it oer it ûnderwiis. Ferline wike stie yn de krant dat útkommen is dat ferskillende gemeenten it jild foar de skoallen brûke yn de algemiene middels. Hjir stiet dat it struktureel te leech is. Hy fynt dit apart. Oer Dockinga wurdt sein dat it Ryk dy skoalle sa n tritich jier lyn as semipermaninte húsfesting finansierre hat. Kin dat no net wer of is der wat feroare? Wat is it bêste plak foar in nije skoalle? Dat wol de fraksje fan de petearen mei it bestjoer fan it Dockinga en eventuele oare omstannichheden ôfhingje litte. Mar fan de needsaak om earst nochris euro foar it ûndersyk út te jaan, is de fraksje noch net oertsjûge. Underoan op side 29 stiet dat it doel is om alle skoallen yn stân te hâlden en te fersterkjen. In moai doel, mar is it ek realistysk? Side 30 giet oer kultuer, rekreaasje en sport. It stiet de fraksje net helder mear foar eagen wêr t by dit punt de posten foar Noardeast oan it Waad, it gastfrij ûndernimmerskip en de quick wins toeristysk program Frysk Waad, mei-inoar sa n euro, foar binne. Op side 31 stiet dat wy sunich wêze moatte op kultureel erfguod. De FNP is it hjirmei iens en komt dêr aansen op werom. It is dit jier 850 jier lyn dat it kleaster Mariëngaarde stifte is. Hy hat út de beslutelist fan B&W begrepen dat it betinkingskomitee in bydrage fan de gemeente krigen hat. No is it jier hast om en hearre we der neat mear fan. De Fryske taal heart ek by dat erfguod, mar dêr is yn it Sawn Stjerren Nijs en op de webside it measte net oan dien. Side 41 giet oer bouwe oan rûmte. Hjir wurdt steld dat de agraryske sektor te krijen hat mei sakjende prizen. Der mei wol opmurken wurde dat dat yn elk gefal no net mear jildt. De molkepriis hat noch nea sa heech west. En dat fertaalt him ek nei de hege grûnprizen en de grutte lânhonger. En dat hat wer gefolgen foar de oankeapproblemen fan it partikulier lân bûtendyks. Dat de lânbou dé ekonomyske motor fan de gemeente is, is ek noch mar de fraach. Yn elk gefal wurdt der oan de Doniawei yn Hallum oars oer 6

7 tocht. De skaalfergrutting yn de lânbou is net oan te ûntkommen, mar dat dat ek syn gefolgen ha sil foar it kultuerlânskip is wol dúdlik. Dy skealike gefolgen moatte wy dochs besykje te beheinen. Ek bûtendyks is kultuerlânskip mei hege natuerwearden. In reden te mear om ek bûtendyks foarsichtich te wêzen mei wylde plannen. Op side 54 giet it oer de lokale heffings. De FNP hat grutte muoite mei it ferheegjen fan de ozb. De rekken fan de achterútgong fan de ekonomy en de besunigings wurdt sa te folle by ien groep dellein. De rioelheffing is in oar ferhaal. Der is in nije wet kommen omdat der nije taken by kommen binne, mar ús gemeente wegeret om de heffing dêrop oan te passen. De stimferhâlding yn de rie sil net feroare wêze. De FNP komt datoangeande net mei in foarstel, mar fynt it wol frjemd. By de ôffalstoffeheffing giet it taryf foar in allinnichsteande mei 6 euro omheech, mar by in mearpersoanshúshâlding mar mei 7 euro. Hie dat net better oars kinnen? As dit in pear jier achterinoar bart wurdt de ferhâlding skeef lutsen. It CDA komt mei in sympatike moasje, mar de FNP twifelet wat oan de koste/bateferhâlding en dus oan de ferwachte opbringst. Se neame it snippergrien. Hy soe it leaver snipkes grûn neame. Mar omdat de ferkeap fan it echte snippergrien en de ferkeap fan it oare hout as gefolch fan in stoarm it tekoart dat der dan miskien op dy moasje ûntstiet faaks wat oanfolje kin wol de fraksje de moasje dochs mar stypje. De fraksje hopet ek dat yn ANNO-ferbân en fia de provinsje slagje sil om oare projekten lykas Wânswert ek op e skeppe te krijen. Ta beslút hat de fraksje der problemen mei dat in tasizzing fan euro oan de Federaasje Doarpshuzen in pear wike letter wer feroare wurdt yn euro. Mevrouw Wijbenga (GBF) vraagt zich af of alle noodzakelijke werkzaamheden binnen het ambtelijk apparaat nog kwalitatief goed uitgevoerd kunnen worden binnen het aantal werk-nemers / FTE s. Het aanbod zal stijgende zijn en de fractie maakt zich zorgen over de snelheid van de afhandeling. Liggen wij op het terrein van digitalisering op koers? Dan veiligheid: zijn de definitieve plannen rond de regionalisering van de brandweer aansluitend aan de huidige situatie rond onze vrijwillige brandweer en de inzet van het spreidingsgebied? En kan het pakket opleidingen, voorzieningen, materieel en oefeningen nog volgens plan verlopen, zodat de veiligheid van zowel onze inwoners als de brandweerlieden gewaarborgd kan worden. Het GVVP is vastgesteld tot Gezien wij structureel minder middelen beschikbaar hebben moet er met een ander format gewerkt worden. Is er iets aan te geven over dit format? We hebben drie bedrijventerreinen binnen onze gemeente. De invulling lijkt momenteel door een stagnatie van verkoop van huizen en grond niet erg rooskleurig. Op herhaling heeft dit onderwerp op diverse agenda s gestaan. Bestaat er een mogelijkheid om gericht landelijk deze producten in de markt te zetten? De verkenning in de nabije omgeving heeft weinig tot geen succes gehad. Wat is de status van het onderzoek om kavels af te stoten bij de nieuwe weg te Marrum? Het onderwijs zal meer dan ooit binnen de nieuwe constructies van verant-woordelijkheden van de gemeente een mogelijkheid zijn om o.a. in de nieuwe jeugdwet te participeren en voordeel eruit te halen. Zal de toekenning van het nieuwe budget wat niet geoormerkt is bij de decentralisatie hier mogelijkheden bieden? Valt er misschien op dit moment al iets over te zeggen wat er met het geld in de toekomst binnen het onderwijs gedaan kan worden? De vraag naar mogelijkheden rond nieuw- of verbouw van het Dockinga College heeft afgelopen week in de commissievergadering weer tot enkele discussies geleid. Wat gaat het college doen om een eenduidige koers definitief vast te leggen en concreet te begeleiden? Is het de bedoeling om het ambitieniveau van de TROP dat tot 2014 loopt, naar beneden bij te stellen? GBF wil met nadruk kenbaar maken dat ook in het komende jaar van het college een uiterste inspanning wordt verwacht om de brede sport-inzet zowel ondertersteunend als innovatief te steunen. Kan dat binnen het ter beschikking gestelde budget? Worden kleinschalige aanvragen voor cultuurevenementen voldoende ondersteund? Het wegvallen van diverse regelingen door de komst van de participatiewet zal voor veel verschuivingen zorgen. Bijvoorbeeld de herindicaties binnen Wajong-uitkering. Door de overstap van de ene dienst naar de andere dienst en het stoppen van de WWB moeten stappen worden gezet richting een gedegen invulling welke aan de verwachtingen voldoet. De cijfers aangaande de werkloosheid moeten frequent inzichtelijk gemaakt worden. De verhoging van de lasten binnen de begroting leek de fractie wat aan de lage kant. Wat is de verklaring daarvoor? Binnen de kaders van de nieuwe wet in aanloop op

8 moeten nu al veel stappen worden gezet. De nog steeds onduidelijke budgetten die voor en na de transitie ter beschikking zijn, maken het sturen hierop erg moeilijk. Het is een feit dat meer dan 50% van het gemeentelijke budget rond deze transitie en ook de invulling van de AWBZ, participatiewet en jeugdzorg binnen het gemeentelijke budget vallen. Er moet dus op alle manieren rekening worden gehouden met een verschraling van de zorg. En er wordt nadruk-kelijk een beroep op vrijwilligers en mantelzorgers gedaan. Is het college voornemens om op lokaal niveau de mantelzorgers de ondersteuning te bieden waar men recht op heeft? Alle gemeenten in Fryslân zijn bezig om beleidsplannen voor de transitie voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen vastgelegd te hebben. Hoe ver zijn wij in dit traject? Is op dit moment al bekend in hoever men in de provincie Fryslân en specifiek voor onze gemeente omgaat met de toekomstige indicatiestelling? En wordt er verschil gemaakt binnen het aanbod zorg aangaande de indicatie van de klant? Positief is te noemen dat op alternatieve manieren het opwekken van energie wordt opgepakt, zoals zonnepanelen en elektrisch varen. In de krant heeft ze gelezen dat er zorg is over het rendement van vergistingsinstallaties. Is het college bekend of ook de vergisters in onze gemeente daaronder te lijden hebben? De leegstand en krimp blijven zorgelijk. Is er op een andere manier, behalve hetgeen wat wij tot nu toe hebben gedaan, een plan te ontwikkelen om deze krimp en de verpaupering niet te verbloemen, maar concreet aan te pakken? Voor de sanering van de huizen aan de Doniaweg is door de raad in principe een bedrag van 1 miljoen gereserveerd. Er moet duidelijk verwoord worden op welke manier en voor welke doelen of deeldoelen dit bedrag ingezet wordt. Hoe wordt dit gestalte gegeven? De heer Buenk (PvdA) merkt op dat hij nu voor de twaalfde keer meemaakt dat de uitstoot in de agrarische sector hopelijk gecompenseerd wordt door de werkgelegenheid in de recreatie en toerisme. Hij is benieuwd hoeveel werkgelegenheid dat heeft opgeleverd, omdat er in de foodindustrie in die twaalf jaar enkele honderden werkplaatsen bij zijn gekomen. Die zijn nooit genoemd in een begroting. Hij heeft begrepen uit de stukken dat recreatie en toerisme op een lager pitje is gezet. Hij is erover verbaasd dat er ineens bedragen tevoorschijn komen die genoemd zijn als uitvoering quick wins toeristische programma Friese Wadden, euro, visie projecten Noordoost euro, bijdrage info euro. In de begroting zitten ook allerlei kosten die je ook toe kunt rekenen aan de toeristische sector. Al met al hebben we de afgelopen tien, twaalf jaar een vermogen in R&T gestopt. Hij denkt dat we daar de Doniawei mee hadden kunnen financieren. Nu weten we niet al te goed wat we ervoor terugkrijgen.we hebben in 2012 een raadsbesluit genomen om in zee te gaan met de projectleider van het recreatiepark in Burdaard. Er is gezegd dat er een investeerder zou zijn die een familieaccom-modatie zou plaatsen die het equivalent zou zijn van vier recreatiewoningen plus enkele modelwoningen. Op 25 april 2013 heeft de ondertekening plaatsgevonden en de project-ontwikkelaar verklaarde daarbij dat hij hoopte voor de zomer enkele modelwoningen te timmeren. Er staat nog niets en er zijn nog geen vergunningen aangevraagd. In de tijd hebben we BV Woonplan uitgezocht om zaken mee te doen, wonende op de Westersingel 50, 52 of 60. Nu doen we zaken met de NV Woonplan, woonachtig op de Balthazar Bekkerwei, met een ander Kamer van Koophandel-nummer en het is een volle dochter geworden van de MaWe Borgh Beheer BV. Is dit nog wel Woonplan waarmee wij afspraken hebben gemaakt? Hoe is dit juridisch geregeld? De PvdA wil ook graag weten wanneer de modelwoningen er komen. De fractie vindt dat er binnen een termijn van vier maanden een woning moet staan. De PvdA ondersteunt de motie van het CDA en komt zelf ook met een aantal moties. Hij wil dat raadsleden en collegeleden die snippergroen willen kopen achteraan in de rij moeten staan. Hij had gehoopt dat we de herdenking van de bouw van Mariëngaarde groots zouden vieren. Hij is blij dat B&W een kleine tegemoetkoming heeft gedaan richting Hallum en hij hoopt dat die goed gebruikt wordt. Naar aanleiding van de vergisters wil hij B&W nadrukkelijk vragen om deze agrariërs bij te staan. Misschien kan er met de provincie iets geregeld worden. De agrariërs moeten ook een rol spelen in de productie van duurzame energie. Hij dient namens de fractie van de PvdA twee moties in. Onderwerp: verkoop van onroerend goed (moasje 2) 8

9 De raad van de gemeente Ferwerderadiel, in openbare vergadering bijeen op 7 november 2013 gehoord de beraadslagingen over de ontwerp-programmabegroting 2014 overwegende dat 1. de gemeente Ferwerderadiel zich in financieel opzicht in zeer lastig vaarwater bevindt; 2. er eventueel interesse kan bestaan bij inwoners van de gemeente voor de aankoop van een pand voor een gunstige koopprijs; 3. verkoop van deze panden een besparing oplevert op onderhoudskosten; 4. verkoop van deze panden extra ozb opbrengsten genereert. van mening dat 1. er een beleid dient te komen ten aanzien van mogelijke verkoop van en niet langer voor huisvesting noodzakelijke panden en panden die door herstructurering of functieverlies in handen van de gemeente zijn gekomen; 2. dat door een actieve en persoonlijke benadering hogere inkomsten kunnen worden gegenereerd door de gemeente; 3. de gemeente deze inkomsten goed kan gebruiken vanwege de noodzakelijke bezuinigingen. verzoekt het college 1. de panden die aan de hierboven aangegeven definitie voldoen en dus in aanmerking komen voor een eventuele verkoop, in kaart te brengen; 2. actief te communiceren met mogelijke kopers over de mogelijkheid tegen een door een taxateur bepaalde verkoopprijs minus een eventuele bonus een pand van de gemeente aan te kopen; 3. in september 2014 de raad te informeren wat deze actie financieel heeft opgeleverd. en gaat over tot de orde van de dag. Onderwerp: onderzoek mogelijkheid verkoop aandelen Afvalsturing Friesland NV en Fryslân Milieu NV (moasje 3) De raad van de gemeente Ferwerderadiel, in openbare vergadering bijeen op 7 november 2013 gehoord de beraadslagingen oer de ontwerp-programmabegroting 2014, overwegende dat 1. de raad van Ferwerderadiel heeft uitgesproken intensief met Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland te willen samenwerken met een ambtelijke fusie als einddoel; 2. Dongeradeel en Dantumadiel hun aandelen verkocht hebben; 3. uniformiteit van regelgeving, rechten en plichten de samenwerking vergemakkelijkt; 4. de gemeente Ferwerderadiel zich in financieel opzicht in zeer lastig vaarwater bevindt, van mening dat 1. er een onderzoek dient te komen naar een zo gunstig mogelijke verkoop van de aandelen; 2. de gemeente deze inkomsten goed kan gebruiken vanwege de toegezegde investeringen en noodzakelijke bezuinigingen, verzoekt het college 1. de benodigde stappen te ondernemen teneinde het onderzoek te doen plaatsvinden; 2. de raad te informeren over de resultaten van het onderzoek, en gaat over tot de orde van de dag. De hear Ruben (PvdA) merkt op dat de PvdA-fraksje in lang en ferdúdlikjend petear hân hat mei de hearen Krottje en Wagenaar. De fraksje hat grutte soargen oer de trânsysje en hat ek krityk op de eigen steatssekretaris, dy t mar net dúdlik makket wat der krekt yn de pakketten sit en foaral wat it beskikbere jild is. Dan in punt oer de oergong fan de sosjale tsjinst fan Frjentsjer nei Damwâld. Ferline wike hat de fraksje de wethâlder werinnere oan syn tasizzing om beide aspekten mei te nimmen. Hoefolle kostet it en wat betsjut it foar de ynwenners fan ús gemeente? Benammen fan de minimaregelingen wol de fraksje witte hoe t dat komt yn de nije situaasje. Hy slút him oan by wat de hear Van der Heide krekt sein hat oer it Frysk. Dan in fraach oer de rebound foarsjenning. It kolleezje hat in ynformaasjeplicht. Hy hat begrepen dat de rebound foarsjenning net mear yn De Westerein, mar yn Ljouwert is. Wannear krije we dêroer foarljochting, freget er. De 9

10 fraksje tsjinnet in moasje yn oer de sprieding fan biblioteken en in amendemint oer de mantelsoarch. Onderwerp: spreiding van bibliotheken (moasje 4) De raad van de gemeente Ferwerderadiel, in openbare vergadering bijeen op 7 november 2013 gehoord de beraadslagingen over de ontwerp-programmabegroting 2014 overwegende dat 1. de ongelukkige beslissing is gevallen de bibliotheek in Hallum te sluiten op er in de vergadering van de VFG portefeuillehouders cultuur zorg uitgesproken is over witte vlekken in de bibliotheekvoorziening in Fryslân 3. de VFG een symposium gaat beleggen over dit onderwerp spreekt uit 1. onze gemeente op de een of andere wijze gaat participeren in dit overleg en dit symposium, teneinde de belangen van onze inwoners zo optimaal te kunnen behartigen. Onderwerp: werkgroep mantelzorg (amendemint 1) De raad van de gemeente Ferwerderadiel, in openbare vergadering bijeen op 7 november 2013 Gehoord de beraadslagingen over de ontwerp-programmabegroting 2014 Overwegende dat: 1. Er sinds vele jaren een werkgroep Mantelzorg Ferwerderadiel heeft gefunctioneerd. Deze werd bemensd vanuit de ouderenbonden ANBO en PCOB. 2. Deze werkgroep tot 2011 een door de gemeente Ferwerderadiel toegekend budget (variërend tussen en euro) had, waar men allerlei activiteiten voor mantelzorgers voor verzorgde. 3. De werkgroep vanaf 2011 dus geen budget meer kreeg toegewezen, maar voor activiteiten de hand moest ophouden bij de Stichting Welzijn Middelsee te Stiens. 4. De werkgroep een aantal malen bij Stiens, bij de beleidsambtenaar en bij de portefeuillehouder geen gehoor vond. 5. Het belang van deze werkgroep voor de mantelzorgers groot is en dat daarom een eigen budget gerechtvaardigd is (uiteraard op verantwoordingsbasis). Spreekt uit dat: Begrotingspost Subsidie St. Welzijn Middelsee verlaagd dient te worden met euro, waarbij de subsidie voor de Werkgroep Mantelzorg Ferwerderadiel gesteld wordt op euro. De hear Hijlkema (VVD) sprekt syn wurdearring út foar de amtners dy t dit opset ha en dat it in slutende begrutting is. Op side 10 giet it oer de amtlike fúzje as foarriedige eindoel en op termyn mooglik in fúzje. Hy tinkt as je yn ien kear nei in fúzje tagean dat dêr finansjeel winst yn sit. Op side 11 stiet dat de kompleksiteit en de spesifike problematyk in derglike opset rjocht-feardigje. Hy tinkt dat dat oer it bûtendyks giet en wol dêr graach útlis oer ha. Op side 12 giet it oer de desintralisaasjes. Yn syn eagen besiket it regear in lykwicht te finen yn de útjeften en ynkomsten. Hy is it mei Ruben iens dat der no mear dúdlikheid wêze moat oer de desintralisaasjes. Hy heart ek dat it finansjeel goedkeaper wêze kin as dizze saken tichter by de minsken útfierd wurde. Op side 17 stiet dat de gemeente it LEF noch mear ferbetterje wol. Op welke manier wol it kolleezje dat ferbetterje? De kommunikaasje en foarljochting is foars bysteld stiet hjir. Syn fragen binne yn it Frysk nei it kolleezje ta gongen, mar hy hat yn it Nederlânsk antwurd krigen. Hy fynt dat spitich. We ha in Frysk plan en je hearre de antwurden ek yn it Frysk te krijen. Op side 22 giet it oer it opwurdearjen fan de 357. Dêr binne se hooplik mei oan e gong. Der stiet ek dat de omlieding om Wânswert foar 2015 klear moat. Hy tinkt dat we dan no wol oan e gong wêze moatte. Hy tinkt dat it oanpast wurde moat nei 2017 of Op side 24 stiet dat agraryske bedriuwen der yn skaalfergrutting op foarút gean. Der komme 10

11 pleatsen frij en dat moat de rekreaasje kompensearje. Dat wol der by him net yn. Der is noch altyd spanning tusken it Ryk en de provinsje mei de regeljouwing oer de bedriuwen. As in bedriuw him earne festigje wol dan moatte je dêr adekwaat op ynspylje. Op side 25 stiet dat wurkgelegenheid mei 10% omheech gongen is. Dat binne mar trije persoanen yn de hoareka, dus dat is net sa folle. Op side 28 en 29 giet it oer it Dockingakolleezje. De VVD fynt dat we earst ûnderhannelje moatte en dat it finansjeel ûndersocht wurde moat. De krimp spilet hjir in rol. Stiet it Dockingakolleezje garant foar tweintich jier? De portefúljehâlder ferwachtet nochal wat bern fan It Amelân, mar de sprekker ferwachtet net dat de bern by ús komme. Underoan op side 29 stiet: wat wolle wy berikke? Se wolle it iepenbier en bysûnder ûnderwiis yn stân hâlde. De VVD fynt dat as der in gearwurking is yn doarpen fan skoallen dizze yn elk gefal yn stân bliuwe. Dat is ek yn it belang fan de gemeente. Op side 41 giet it oer de rotte kiezzen yn de doarpen. Fiif fan de tolve doarpen ha in beskerme doarpsgesicht en biede in gesellige en freonlike leefomjouwing. Der sitte lykwols wol in protte rotte kiezzen yn. Hy is derfoar om dêr wat oan te dwaan. Op side 44 stiet dat in miljoen oan liening oanlutsen wurdt. Hy hat it fermoeden dat dat foar de Doniawei is, mar dat stiet der net by. Hoe sjocht takom jier de begrutting derút? Hy tinkt dat dat yntern wol bekend is. Hoe realistysk is de bydrage oan de muzykskoalle? Is der al jild reservearre foar de amtlike gearwurking? Is de euro fan Federaasje fan Doarpshuzen dy t derôf is al in riedsbeslút, en kin dat samar? Der hat stoarm west en hy hat begrepen dat de skea wol in aardich bedrach is. Dat kin wol oprinne oant euro foar de fersnipperings en foar beammen ek nochris euro. Hy ferhipt it om de ozb te ferheegjen. Hy is net sa oertsjûge fan de moasje fan it CDA. Hy hopet dat de hear De Vries aanst noch tekst en útlis jout. De hear Van der Tol (CU) merkt op dat hy ferline jier frege hat oft de Doniawei op de begrutting kaam. No freget Wânswert ek oft de rûnwei derop kin. Yn mearderheid hat de rie doe sein dat we dat net dogge. ChristenUnie wol derfoar pleitsje om dat wol dúdlik te meitsjen of in fiif jierre-oersjoch te meitsjen mei in prioriteitelist. De konkrete útwurking sa t GBF dy foarstiet dêr is ChristenUnie ek foar. Hy hat it idee dat we mear mei ôfsprakelisten oan e gong binne en mei de rinnende grutte projekten. Hy hat al wat sein oer de lytsere skoallen dy t iepen bliuwe moatte. Dêr moatte we in goede oplossing foar fine. Seelân hat dêr ek wat foar betocht. We ha sein dat de ûndernimmers beslist in eigen bydrage leverje moasten. Hy tinkt dat we dat by it Dockinga ek freegje meie. De ChristenUnie is derfoar om de euro te brûken, omdat dat needsaaklik is om te witten te kommen oft je dêr wol of net bouwe meie. Dan de oerstap fan SoZaWe nei Noardeast-Fryslân. Hy wol him oanslute by de hear Ruben. Hy hat dêroer ek syn soargen. Wethâlder Talsma hat sein dat der gjin mooglikheid is, mar hy hat begrepen dat it Ryksbelied is dat dy saken byinoar hearre en net splitst wurde meie. As it op de lytse skaal fan Noardeast net kin, soene je sjen moatte of it op provinsjebrede skaal opset wurde kin. Hoe binne de tsjerken by de soarch belutsen? De opmerkings oer it Frysk slút er him ek by oan. De fraksje hopet dat it swimbad in goede wei fine kin om de besparring te realisearjen. Is dêr wat oer te sizzen? Troch it ferminderjen fan de personielslêsten is in slach te meitsjen. De fraksje hopet dat it wurk troch werskikking fan de ferskate taken ûnder it oare personiel goed slagje sil en dat it fergrutsjen fan wurkdruk beheind wurde kin. De fraksje soe graach sjen dat de wurkdruk fan de amtners mei regelmaat hifke wurdt. De ferleging fan de bydrage oan doarpshuzen soe kinne as it gjin substansjele skea opleveret. De fraksje slút him oan by it CDA en wol witte hoe t it sit mei it oerlis. ChristenUnie slút him ek oan by de moasje fan it CDA oer it snippergrien en ozb. De fraksje hat ek noch in fraach oer it oerskot fan ien miljoen fan Wat wurdt dêrmei dien? Kin dêr noch in part fan brûkt wurde? De voorzitter geeft de fracties nu de gelegenheid om op elkaar te reageren. De hear De Vries (CDA) hat in fraach oan de FNP. Wy ha it hjir wolris oer de broeikassen hân. No seit de FNP: sjoch ris nei de mooglikheden fan sinnepanielen. It lânskip is tinkt er hillich foar de FNP. Wat is krekt de argumintaasje fan de FNP? GBF hat soargen oer de kwaliteit. Binne der foar it GBF oanwizings dat we kwalitatyf ynboetsje? De hear Hijlkema fynt it spitich dat we net fuortdaliks fusearje. Wannear tinkt de VVD, as we fusearje soene, at wy beskikke kinne oer it jild dat eventueel frijkomt by in fúzje? 11

12 De hear Papma (GBF) merkt op dat it CDA en de ChristenUnie it hjir prachtich wenjen en wurkjen fine en dat we inoar allegear noch kenne. Hy tinkt dat dat lêste wol wat tafalt yn ferliking mei tsien, fyftjin jier ferlyn. Der is ek stille earmoed. En ek it net mear ferbûn fiele mei je doarp of gemeente wurdt hieltyd grutter. Wêrom tinkt de hear Van der Tol dat de amtlike gearwurking gjin earlike kâns krije soe? Elkenien sit mei it probleem fan de rotte kiezzen, mar it belied dêrop wurdt eins net dien. Hy hat in tal kearen heard fan partijen dat it Frysk minder wurden is. Hy hat it beliedsplan Frysk fan 2005 derby pakt. Op dat momint wiene der fjirtjin amtners dy t it Frysk goed behearsken. Hy tinkt dat dat no net mear sa is. We ha no in FNP-wethâlder dy t blykber net de krêft krije kin yn it kolleezje dat der mear omtinken oan it Frysk jûn wurdt. Hy kin de PvdA stypje oangeande it plan yn Burdaard. Ek it fertrouwen fan GBF yn dejinge dy t de huzen dêr delsette moat is net grut. Wat is no de status fan dit plan? Wat bedoelt de VVD mei in realistysk budzjet foar de muzykskoalle. De hear De Vries frege: ha jim it gefoel dat it apparaat net mear de dingen dwaan kin dêr t it foar stiet. Der hat in grutte feroaring west yn it tal FTE s en yn de kennis fan minsken. Grutte projekten, lykas it ûndersyk nei it Dockinga, besteegje we no mear út as earder. De soarch fan GBF is dat it apparaat net alles dwaan kin dat eins ferwachte wurdt. De hear De Vries (CDA) wit net oft we it ûndersyk fan net útbesteegje soene as wy noch op folle sterkte wiene. De hear Papma (GBF) merkt op dat we op it mêd fan akwisysje mear dwaan moatte om grûn en gebouwen yn ús gemeente te ferkeapjen. En binne we klear foar de trânsysje dy t aanst komt? De heer Buenk (PvdA) heeft begrepen dat het berneboek weer een succes was. De VVD vraagt of er in de begroting al rekening gehouden is met de ambtelijke fusie. De spreker zou niet eerder over de kosten willen praten dan dat eerst de motie in Dongeradeel van tafel is, dat zij niet samen wensen te werken met een gemeente die niet het achterliggende doel heeft om over al te lange termijn met Dongeradeel te willen fuseren. Hij wil onderschrijven wat GBF zegt over de verpaupering. Het filiaal in Burdaard is aardig bijgespijkerd en in Blije hebben we het ook goed gedaan. Nu is Ferwert aan de beurt, nieuwe school en de sporthal bijspijkeren. In het algemeen is het zo dat de winkelpanden die geen winkelbestemming meer hebben leeg staan en een deprimerend gezicht zijn. Eerder verleende de provincie wel subsidie als je een ruit van een winkelpand omruilde voor ordentelijker ruiten voor een woonhuis. Daar zou een plan voor moeten komen. Dan over de motie van het CDA. Het zijn allemaal hele kleine snippers. Dan is een goed deel van de prijs die je betaalt de prijs aan de notaris. Je zou moeten vragen of hij een schappelijk prijsje wil rekenen. GBF heeft wat gezegd over de Donia-wei. Als wij daar een miljoen insteken, dan vindt hij dat je op dat moment afspraken moet maken. Bij de vergunning was altijd een groenplan en dat moet gerealiseerd worden en ook de vergroening van het hele bedrijventerrein. Met LEF moet met die lieden gepraat worden om eventueel groen gas en groene elektriciteit te gebruiken. De hear Hijlkema (VVD) begrypt fan it CDA dat der mei fúzje sinten frijkomme. En as we selsstannich bliuwe, komme der dan ek sinten frij? Wethâlder Talsma hat sein dat we de taken net mear oankinne en dat der minsken by komme moatte. Hy tinkt dat we in effisjinsjeslach slaan kinne troch yn ien kear nei in fúzje ta te gean. De hear De Vries (CDA) seit dat der in preemje op stiet as je fusearje. It giet om trettjin miljoen. De hear Hijlkema (VVD) seit nochris dat er it fertikt om de ozb te ferheegjen. Hy seit dat foar de achterban en foar de hiele gemeente. De hear Van der Heide (FNP) wol reagearje op wat de hear De Vries seit oer de soarch foar it lânskip en de opmerking oer de sinnepanielen. De soarch foar it lânskip stiet breed 12

13 útmetten yn it stik. Hy nimt oan dat it CDA dêr ek efter stiet. Buenk hat al sein dat de fergêsters in hiele toer is. De buorman fan de sprekker hat ek in fergêster en dy stiet al langer as in jier stil en fermoedlik komt er nea wer oan e gong. De LEF giet dêr ek mei oan e slach. Der soe in grutte lieding komme fan Dokkum op nei Ljouwert. Dat sil wol neat wurde. Doe t er lies oer de sinnepanielen tocht er dat it goed wêze soe om dat hjir ek te dwaan. Ien fan de oare partijen woe yndustrygrûn yn Marrum ferkeapje. Der soene in mûne en in fergêster komme. Dy fergêster komt der net. Dêr soene ek sinnepanielen op it lân stean kinne. De hear Van der Tol (CU) wol reagearje op de fraach fan GBF oer amtlike fúzje. Hy hat sein dat dat in earlike kâns ha moat. It hat mei ferskate saken te krijen. Dat is yn it foarste plak de moasje fan Dongeradiel. Krekt as soene Dongeradiel en Kollumerlân in soart feto ha dat as sy sizze dat se fusearje wolle dat dan ek barre moat. De rie fan Dantumadiel hat yn mearderheid sein dat se net iens dy twa mooglikheden fan amtlike of bestjoerlike fúzje útfine soene. Wy ha dat hjir wol dien, mar dat wol noch net sizze dat je as der út komme soe dat bestjoerlike fúzje goedkeaper is, je ek automatysk sizze dat je dat dogge. It giet derom wat je derfoar oer ha om dochs selsstannich te bliuwen yn in amtlike fúzje. By ús spilet ek de ienridigens fan it kolleezje. We ha de tasizzing hân dat se dat dwaan sille. Hy ferhipt it om him troch in feto fan de oare twa gemeenten de kant útstjoere te litten fan in fúzje. De voorzitter geeft de fracties nu de gelegenheid om aanvullende opmerkingen te maken over de moties en het amendement. De hear Hijlkema (VVD) hat in fraach oer de moasje fan it CDA (moasje 1). Dat giet oer de grienstrookjes. Stel dat dizze moasje oannommen wurdt dan moat earst útsocht wurde welke hoekjes it binne. Dat is noch frij yntinsyf. Der wurde al jierren hoekjes brûkt. Der kinne ek ferjierrings wêze. Miskien wolle minsken it net keapje. Hy sjocht net fuort in finansjeel foardiel. Der sit in ôfgryslik soad wurk yn. De hear De Vries (CDA) merkt op dat de hear Buenk in weardefolle tip jûn hat oer de notaris. Der is mei opset de hiele tiid sein: naastliggend, aan perceel grenzend, dus it gefaar dêr t de hear Buenk op wiist dat elk mar keapje kin dêr t er wol is dêrmei útsluten. Yn de rjochting fan de VVD seit er dat it jild ophelje foar it grien ien is, mar je ek in stik ferantwurdlikheid jouwe nei de mienskip. It CDA fynt dat it de muoite fan it probearjen wurdich is. De hear Hijlkema (VVD) hellet nochris de snippers fan de tûken oan. Dat bringt in protte op, dus dan ha je de earste al. De hear Papma (GBF) merkt op dat er it materiaal sjoen hat dat ôfrûne wike troch de doarpen riden is. Hy hat ek sjoen dat de gemeente leanbedriuwen ynhierd hat om te ferwurkjen. Hy leaut der neat fan dat dit in euro opbringe sil. Hy tinkt dat we sels kosten meitsje moatte. De hear De Vries (CDA) hat in opmerking nei oanlieding fan it amendemint oer de mantel-soarch fan de PvdA. Der is praat mei de mantelsoarchgroep en hy mient dat troch de wethâlder sein is dat it nei tefredenheid oplost is. Hy hat in petear mei de minsken hân. Se fine it hiel spitich, mar se ha der begryp foar en it is dúdlik. It amendemint fan PvdA seit eins dat de groep mantelsoargers dat stikje wol ha wol. Wethâlder Hijma (FNP) seit dat der goede petearen west ha mei de wurkgroep mantelsoarch. Se hiene begryp foar it nije belied fan de rie, mar it probleem stekt hieltyd wer de kop op. De hear Van der Heide (FNP) hat in fraach oer moasje 2 fan de PvdA oer de ferkeap fan ferskate gebouwen. Hjir stiet dat der belied komme moat oangeande de mooglike 13