Eindverslag Festivals Webversie

Transcriptie

1 Eindverslag Festivals pagina 1 van 7 Eindverslag Festivals Webversie BIK Cluster 3 Eindverslag project A285 Festivals Inhoud 1. SAMENVATTING 2. RESULTATEN 2.1 Aantal geïnspecteerde bedrijven / capaciteitsbeslag 2.2 Arboproblematiek/geconstateerde tekortkomingen - arbozorg/zelfwerkzaamheid - geluidsbelasting - valgevaar - elektrotechnische voorzieningen - fysieke belasting - intern transport - werk- en rusttijden/jeugdarbeid - naleving wet arbeid vreemdelingen 2.3 Handhavingsinstrumenten/nalevingsinformatie 2.4 Netwerkactiviteiten 3. CONCLUSIES - Arbozorg - Handhaving wettelijke normen - Knelpunten 4. FOLLOW-UP/AANBEVELINGEN Colofon 1. SAMENVATTING In het kader van de bedrijfstakstrategie Cultuur, Sport en Recreatie heeft de Arbeidsinspectie in 1999 de arbeidsomstandigheden gecontroleerd bij een viertal grote openlucht muziek festivals. In totaal werden er 35 bedrijven en organisaties geïnspecteerd. Met de inspecties werd primair beoogd dat de organisatoren in goed overleg met de uitvoerende bedrijven zouden komen tot een gerichte aanzet van hun arbeidsomstandigheden-zorg. Daarnaast werden de concrete arbeidsomstandigheden getoetst aan de geldende wettelijke normen. Bovendien kreeg de Arbeidsinspectie op deze wijze een beter beeld van deze voor haar betrekkelijk onbekende branche. Het besef om op gepaste wijze aandacht te schenken aan de arbeidsomstandigheden is nadrukkelijk aanwezig. Als we kijken naar de eigen zorg voor goede arbeidsomstandigheden dan is geconstateerd dat deze sector een achterstand heeft weg te werken. Risicoinventarisaties, taaktoedeling, werkinstructie, toezicht en samenwerking met andere werkgevers zijn zaken die nog maar gebrekkig zijn ingevuld. Over een aantal arbo-aspecten zoals geluidbelasting, werk- en rusttijden en fysieke belasting moet door menigeen nog goed worden nagedacht opdat bewust gekozen wordt voor oplossingen die werkbaar zijn en minder belastend voor de gezondheid van de medewerkers. Verder is tijdens de controles vastgesteld dat er op tal van plaatsen valgevaar bestaat, dat de aarding van aggregaten te wensen overlaat en dat het interne transport verbeterd kan worden.

2 Eindverslag Festivals pagina 2 van 7 Tenslotte blijkt dat er ook binnen deze branche bedrijven zijn die niet schromen om illegale arbeid te laten verrichten. Helaas beschikt de branche niet over een koepelorganisatie die een voortrekkersrol zou kunnen vervullen op tal van terreinen waaronder de arbeidsomstandighedenzorg. 2. RESULTATEN 2.1 Aantal geïnspecteerde bedrijven / capaciteitsbeslag De opzet van het project was om drie buiten- en één binnenfestival te inspecteren. Hierbij zou een zo groot mogelijke spreiding van organisatoren en deelnemende bedrijven moeten plaatsvinden. Tijdens de voorbereiding bleek dat dit niet geheel haalbaar was en is besloten om 2 meerdaagse- en 2 ééndaagse openluchtfestivals te bezoeken. In de periode mei t/m augustus 1999 zijn de inspecties verricht. De festivals trokken circa bezoekers. Het aantal mensen dat werkzaamheden tijdens de festivals verrichtte bedroeg naar schatting tot Naast de controle op de arbozorg bij de 4 organisatoren zijn er tijdens de festivals 31 deelnemende bedrijven geïnspecteerd. De interventies zijn in meerder stappen verricht. Voorafgaand aan de festivals is gekeken naar de wijze waarop de organisatoren invulling gaven aan hun arboverplichtingen en is er informatie verschaft over de aanpak van de Arbeidsinspectie. Vervolgens zijn de arbeidsomstandigheden gecontroleerd tijdens de opbouw, gedurende een deel van het festival en tijdens de afbouw. Tenslotte zijn er evaluatiegesprekken gevoerd met de 4 organisatoren waarbij afspraken gemaakt zijn over de continuïteit van hun arbozorg. Circa de helft van de inspectiebezoeken werd door twee inspecteurs gezamenlijk gedaan. De totaal besteedde tijd bedroeg 220 uur. Naast de 95 uur die besteed werd aan de interventies is er 70 uur gebruikt voor het voor- en nawerk en nam de projectvoorbereiding en de afhandeling 55 uur in beslag. 2.2 Arboproblematiek/geconstateerde tekortkomingen Een analyse van deze sector en de ervaring van het optreden van de Arbeidsinspectie tijdens één van de festivals in 1998 heeft ertoe geleid dat de inspecties vooral gericht werden op concrete praktische arboaspecten. Dit betekende o.a. dat de formele verplichtingen t.a.v. de arbozorg pas werden verlangd als bleek dat hiervoor praktische aanleiding was. Met deze pragmatische aanpak als uitgangspunt hebben de inspecties toch nog geleid tot het schriftelijk rapporteren van in totaal 68 gebreken. (= 100%). Arbozorg / zelfwerkzaamheid

3 Eindverslag Festivals pagina 3 van 7 Zoals vooraf al was verondersteld is bij alle 4 de evenementen geconstateerd dat de zorg voor goede arbeidsomstandigheden beperkt is. Deels is het te wijten aan onwetendheid, maar voor het overgrote deel ontstaat dit omdat de aandacht primair gaat naar het slagen van het evenement, en de aandacht voor de arbeidsomstandigheden op het tweede plan komt. Alhoewel men inziet dat door de hedendaagse grootschalige aanpak de organisatie van een festival en de werkzaamheden veel zakelijker en professioneler zijn geworden, is de bewustwording om de zorg voor de arbeidsomstandigheden structureel goed te regelen duidelijk achtergebleven. Er is echter niet gebleken dat er sprake is van onwil! Het overgrote deel van de betreffende bedrijven onderhoudt zeer beperkt contacten met hun arbodienst. Risicoinventarisaties die een goed vertrekpunt bij de eigen arbozorg zouden moeten zijn ontbreken in de meeste gevallen of zijn niet gericht op de dynamische buiten-activiteiten maar op de kantooromgeving van het bedrijf. Positieve uitzondering hierop vormt één festival waar de organisatie de arbodienst opdracht heeft gegeven om de risico s tijdens het festival in beeld te brengen. Bij nagenoeg elk festival wordt er aan de hand van een draaiboek gewerkt. Gebleken is dat, hoewel dit een zeer nuttige functie zou kunnen hebben, er in de draaiboeken nagenoeg geen aandacht is voor de arbeidsomstandigheden. Een Veiligheids- en Gezondheidsplan zou hierin integraal opgenomen kunnen worden. Elk festival heeft z n eigen kenmerken en wordt door de organisator volgens z n eigen werkmethode geregeld. Er bestaan allerlei samenwerkingsverbanden met onderaannemers, deelnemende bedrijven, freelancers, inleenkrachten en vrijwilligers(organisaties). Wat echter opvalt is dat in deze complexe situaties op het gebied van de arbeidsomstandigheden vrijwel geen samenwerkingsafspraken tussen de verschillende werkgevers gemaakt worden. Door bovenstaande is er ook nauwelijks sprake van een taakverdeling m.b.t. arbozaken. Werkinstructie wordt meestal adhoc opgelost, waarbij arbovoorlichting en -instructie dikwijls achterwege blijven. Geconstateerd is tevens dat toezicht houden op ongezonde- en onveilige werkzaamheden nagenoeg niet plaatsvindt. Hoewel vele werknemers weinig of geen ervaring hebben wordt er zelfstandigheid van ze verwacht. Geluidsbelasting Tijdens het optreden van de vele muziekgroepen heeft de Arbeidsinspectie op tal van werkplekken op de festivalterreinen geluidmetingen verricht. Vastgesteld is dat op en om de podia geluidsniveaus gedurende langere tijd van 100 db(a) tot 114 db(a) heersen. Er is zelfs een piekbelasting van 123 db(a) gemeten. Gebleken is dat nagenoeg alle bedrijven en werknemers niet op de hoogte waren van de heersende geluidsniveaus. Securitymedewerkers evenals de leden van vangploegen die vlak voor het podium staan dragen nagenoeg allen deugdelijke Persoonlijke Beschermings Middelen (PBM s). Een klein gedeelte van het aanwezige publiek draagt eveneens gehoorbeschermers. Op arbeidsplaatsen die verder van de podia verwijderd lagen zijn geluidsniveaus van 85 db(a) tot 100 db(a) gemeten. Naar schatting droegen 60% van de medewerkers in deze zone geen gehoorbeschermingsmiddelen. Diverse bedrijven hadden voor deze medewerkers ook geen PBM s beschikbaar. Wat opvalt is dat de organisatoren van de festivals zich zo goed als mogelijk trachten te houden aan de milieuvoorschriften m.b.t. de maximale geluidsniveaus die gelden voor de omgeving. Men is er echter onvoldoende van doordrongen dat medewerkers (en publiek) gezondheidsschade oplopen bij deze hoge geluidsbelasting. Valgevaar Bij drie festivals zijn werksituaties aangetroffen waarbij sprake was van concreet valgevaar. Gebleken is dat dit enerzijds het gevolg was van een slechte werkvoorbereiding die tot gevolg had dat werknemers zelf maar moesten bepalen hoe zij de opbouw van hun attributen verzorgden, en anderzijds komt dit doordat er volop

4 Eindverslag Festivals pagina 4 van 7 gewerkt wordt met inleenkrachten die dikwijls onvoldoende basisopleiding hebben gevolgd, de nodige ervaring missen en slecht zijn voorgelicht over hun arbeidsomstandigheden. De meest voorkomende gevaarsaspecten zijn: onveilige steigerbouw t.b.v. stellages, lichtmasten en reclamezuilen; werkzaamheden op hoogte, waarbij geen gebruik wordt gemaakt van deugdelijke ladders, hoogwerkers, aanlijnen of vangnetten; podium- en tribunebouw zonder valbeveiliging; tentenbouw waarbij (o.m.) valgevaar voor spanten bestaat omdat geen borging werd toegepast. Elektrotechnische voorzieningen Over het geheel genomen is de elektrotechnische installatie goed aangelegd en bestaat deze uit deugdelijke leidingen. Uitzondering hierop vormde een situatie waar 380V-leidingen zonder bescherming onder metalen rijplaten waren gelegd. Bij meerdere festivals is gebleken dat de gebruikte aggregaten niet afgesloten waren en dat een groot deel van deze aggregaten niet of niet deugdelijk geaard waren. Fysieke belasting Met name het leggen van vloerdelen blijkt vaak fysiek zware arbeid te zijn. Het gewicht van de platen, de frequentie en de werkhouding maken het noodzakelijk dat de werkzaamheden verricht worden door jonge, sterke werknemers die meestal tijdelijk ingeleend worden. Podia, tenten en tribunes zijn over het geheel genomen goed geconstrueerd, maar er weinig aandacht voor een gezonde werkwijze en het gebruik van hijsmiddelen bij de samenstelling van deze attributen. Bij de inrichting van kassa- en beeldschermwerkplekken wordt er ten onrechte van uitgegaan dat deze toch maar tijdelijk zijn en dat er daarom niet zoveel aandacht geschonken hoeft te worden aan een deugdelijke inrichting waarbij een geschikte stoel onmisbaar is. Intern transport Bij het transport van allerlei materiaal op het festivalterrein zijn geen ondeugdelijke arbeidsmiddelen aangetroffen. De geringe inzet van hoogwerkers maakt het noodzakelijk dat er op ladders gewerkt wordt en dat er geïmproviseerd wordt. Dit brengt onnodig valgevaar met zich mee. Bij enkele festivals is geconstateerd dat transportmiddelen die niet waren ingericht voor personenvervoer toch voor dit doel werden gebruikt. Werk- en rusttijden/jeugdarbeid Tijdens de voorgesprekken met de organisatoren is o.a. aandacht gevraagd voor de werk- en rusttijden en de jeugdarbeid. Dit heeft geleid tot meer duidelijkheid en tot een actievere opstelling van de organisatoren; de meeste deelnemende bedrijven zijn vooraf door hen schriftelijk geïnformeerd en gewaarschuwd. Gedurende het festival zijn de werk- en rusttijden steekproefsgewijze gecontroleerd. De administratieve verplichtingen zijn daarbij maar in beperkte mate aan de orde gesteld. Zware overtredingen van de Arbeidstijdenwet zijn nagenoeg niet aangetroffen. Slechts in één geval werd verboden arbeid door een 15-jarige aangetroffen. Wel zijn op diverse locaties mensen aangetroffen die 12- uurs diensten draaiden. In een aantal gevallen kwamen de pauzes en/of de dagelijkse rust in de knel. Diverse coördinatoren en leidinggevenden hebben werkdagen gemaakt van meer dan 12 uur. In tegenstelling tot de inspectie in 1998 is er geen verboden kinderarbeid waargenomen. Uit gesprekken met een groot aantal werknemers is naar voren gekomen dat de werk- en rusttijden bij ander festivals en evenementen dikwijls wel tot een ontoelaatbare werkdruk leiden. Tevens is meermalen aangegeven dat buitenlandse bedrijven en buitenlandse groepen die eigen werknemers meenemen de

5 Eindverslag Festivals pagina 5 van 7 Nederlandse regels aan hun laars lappen. Naleving Wet Arbeid Vreemdelingen Alhoewel illegale arbeid geen speerpunt van het inspectieproject was bleek dat er bij één van de festivals gedurende enkele dagen gewerkt werd met een aantal mensen dat afkomstig was van asielzoekerscentra. Deze zaak is overgedragen aan collega s die de belast zijn met het toezicht op naleving van de Wet Arbeid Vreemdelingen. Deze collega s waren tevens betrokken bij een controle actie die zij samen met de Vreemdelingendienst en de Belastingdienst uitvoerden tijdens één van de andere drie festivals. In dit kader zijn er twee bedrijven (schriftelijk)gewaarschuwd en is in één geval proces-verbaal opgemaakt. 2.3 Handhavingsinstrumenten/nalevingsinformatie Tijdens dit inspectieproject is het geldende landelijke handhavingstraject gevolgd. In een 4-tal gevallen is er gebruik gemaakt van de informele stillegging (meerijden, valgevaar, aarding aggregaten en gehoorbescherming). Daarnaast zijn er in totaal 68 werksituaties aangetroffen die gebreken vertoonden. De resultaten van de inspecties werden zoals gebruikelijk schriftelijk aan de betreffende bedrijven gerapporteerd. Met de organisatoren is voordat deze rapportage werd opgesteld eerst een evaluatiegesprek gevoerd. 7 bedrijven hebben de rapportage in de vorm van een tekortkomingenbrief ontvangen. In 25 gevallen werden waarschuwingsbrieven gestuurd. Een groot aantal bedrijven heeft schriftelijk gereageerd op de gerapporteerde tekortkomingen en ondertussen maatregelen getroffen of een plan van aanpak opgestuurd. De handhavingstrajecten zijn nagenoeg afgerond. 2.4 Netwerkactiviteiten Er bestaat geen branche-organisatie voor de sector Festivals. Tijdens de inspecties werd duidelijk dat er mogelijke contactorganen zijn voor podiumbouwers, tentenbouwers of verhuurbedrijven en tribunebouwers. Dit wordt nog verder uitgezocht. Eén van de organisatoren is op persoonlijke titel betrokken bij overleg in Europees verband. Enkele grote organisatoren en een facilitair bedrijf zijn tot de conclusie gekomen dat een overlegplatform, dat mogelijk uit kan groeien tot een branche-organisatie, steeds belangrijker wordt. Mogelijk worden er binnenkort in dat kader initiatieven genomen. Festivak, een vakblad voor publieksevenementen, heeft interesse getoond voor de inspectie-opzet en de resultaten. 3. CONCLUSIES De arbeidsomstandigheden bij de 4 grote openlucht muziekfestivals zijn voor een belangrijk deel onder de maat. Alhoewel er uitzonderingen bestaan blijkt dat het gros van de participerende bedrijven zich primair richt op het (commercieel) slagen van het festival waarbij de aandacht voor goede arbeidsomstandigheden op het tweede plan komt. Afstemming over de zorg voor de arbeidsomstandigheden tijdens het festival vindt door de samenwerkende werkgevers maar in beperkte mate plaats. Op uitvoerend niveau is er nog te veel sprake van onbekendheid, onduidelijkheid en gebrek aan informatie. Door in de voorbereidingsfase meer energie in de preventie van arboproblematiek te steken is ellende te voorkomen. Arbozorg Het overgrote deel van de geïnspecteerde bedrijven is slecht op de hoogte is van de wettelijke verplichtingen op het gebied van de arbeidsomstandigheden. Mede door de behoefte aan vrijheid, de geringe cohesie

6 Eindverslag Festivals pagina 6 van 7 binnen de branche en het ontbreken van een stimulerende branche-organisatie wordt er over het algemeen een afwachtende houding aangenomen. Er is echter geen sprake van onwil of tegenwerking. Voor de organisatoren van de muziekfestivals is het nut duidelijk geworden van goede arbeidsomstandigheden(zorg) en de samenwerking hieromtrent met de overige deelnemende bedrijven. Tijdens de festivals zijn concrete verbeteringen doorgevoerd en zijn er afspraken gemaakt omtrent de arbozorgaanpak middels de RI&E, de draaiboeken en/of een V(eiligheids)- en G(ezondheids) -plan. Een en ander zal door hen bij de organisatie van het volgende festival moeten worden doorgevoerd. Hoewel bij de bezochte bedrijven nog moet blijken of er sprake is van een structurele arbozorgverbetering kan gesteld worden dat de eerste aanzet ertoe gegeven is. Gezien de diversiteit van festivals, organisatoren en deelnemende bedrijven is continuïteit in arbozorg binnen de gehele branche zeker nog niet gewaarborgd. Handhaving wettelijke normen Ondanks het feit dat levensbedreigende werksituaties niet zijn aangetroffen en dat werkzaamheden in een gemoedelijke sfeer zijn uitgevoerd valt uit de resultaten op te maken dat er tal van werksituaties aangetroffen zijn die niet voldoen aan de wettelijke bepalingen. Daarbij moet nog in acht genomen worden dat het gaat om momentopnamen. Handhaving van de geconstateerde tekortkomingen heeft niet geleid tot problemen. Er zijn geen processenverbaal opgemaakt. Knelpunten De geluidbelasting van medewerkers (en publiek) is tijdens de festivals erg groot en heeft gevolgen voor de gezondheid van personen die niet beschermd worden. De bereidheid om vooraf organisatorisch maatregelen te treffen en zodoende gericht te werken aan het noodzakelijke bronbeleid ontbreekt in de meeste gevallen. Geluidmetingen worden nagenoeg alleen verricht ingevolge de milieuvoorschriften. Het is uitzonderlijk dat medewerkers geïnformeerd worden over de invloed van hoge geluidniveau s. Meestal worden er wel oorproppen beschikbaar gesteld. Participerende bedrijven maken over het algemeen geen onderlinge afspraken m.b.t. de arbeidsomstandigheden. Ook wordt het in- of uitgeleende personeel slecht geïnstrueerd. Buitenlandse bedrijven en de technici van buitenlandse groepen zijn slecht op de hoogte van de Nederlandse wetgeving en begaan naar alle waarschijnlijkheid overtredingen m.b.t. de arbeidsomstandigheden en de werk- en rusttijden. Door het gebruik van eigen aggregaten oefent het nutsbedrijf geen toezicht uit op de elektrotechnische installatie. Er bestaat onduidelijkheid m.b.t. normen voor de opbouw van tenten. 4. FOLLOW-UP/AANBEVELINGEN De inspectieresultaten geven aan dat de Arbeidsinspectie binnen deze branche nadere inspecties zal moeten gaan uitvoeren. Colofon Projectnaam Festivals 1999 (A285) Datum december 1999 Landelijk projectleider hr J. van de Bovenkamp (regio Oost) Projectsecretaris mw M.L.W.A. Kersten (regio Oost) Betrokken Regio s Regio Oost met ondersteuning uit de regio s Noord en Zuid

7 Eindverslag Festivals pagina 7 van 7 Uitvoeringsperiode mei 1999 t/m augustus 1999 Naar top pagina