Telefoon Heeft u vragen? Wilt u reageren? Meer informatie? Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014.

Transcriptie

1 dit is een LEA plus project - -Dit is een LEA plus project- Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 Telefoon Heeft u vragen? Wilt u reageren? Meer informatie?

2

3 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 Gemeente Almere, Onderzoek & Statistiek April 2015 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 3

4 4 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

5 plus Inhoudsopgave Almere Voorwoord 7 Managementsamenvatting 9 Inleiding Het onderwijs in Almere Voor- en vroegschoolse educatie Kwaliteitsverbetering zwakke scholen Versterken leesonderwijs: Brede Leesimpuls Goed onderwijspersoneel Brede scholen Schakelklassen Overgang primair onderwijs naar voortgezet onderwijs Overgang voortgezet onderwijs naar middelbaar beroepsonderwijs Kwaliteitsontwikkeling mbo Voortijdig schoolverlaten Passend Onderwijs Omgeving betrekken bij de school Meer tijd om te leren Laaggeletterdheid 93 Bijlage 1: Gebruikte afkortingen 98 Bijlage 2: Voorschools aanbod per 1 oktober Bijlage 3: Vroegschools aanbod per 1 oktober Bijlage 4A: Historie zwakke scholen primair onderwijs 102 Bijlage 4B: Historie zwakke scholen (voortgezet) speciaal onderwijs 105 Bijlage 4C: Historie zwakke scholen voortgezet onderwijs 106 Bijlage 5: Partners brede scholen 108 Bijlage 6: Initiatieven Integrale Kindcentra 109 Bijlage 7: Betrokken scholen Omgeving betrekken bij school 110 Bijlage 8: Deelname projecten onderwijstijdverlenging 113 Bijlage 9: Betrokken partijen Laaggeletterdheid 114 Colofon Deze rapportage is een product van de Werkgroep monitor: Erna Driessen (Stichting De Schoor) Riejet van Til (Almeerse Scholengroep) Erich van den Heuvel (Almeerse Scholengroep) Wilma Tjalsma (Prisma) Dick Hattenberg (SLA-PO) Arnica Derkink (Gemeente Almere, DSD) Linda van der Heijden (Gemeente Almere, DSD) Klaske Grimmerink (Gemeente Almere, O&S) Anne Kets (Gemeente Almere, O&S) Anne Luc van der Vegt (Oberon) Analyse en rapportage Anne Kets (Gemeente Almere, O&S) Klaske Grimmerink (Gemeente Almere, O&S) Vormgeving en redactie Team Vormgeving (gemeente Almere, CBW) Guido Eversdijk (gemeente Almere, CBW) Fotografie: Marga Tieken (Gemeente Almere, DSD) Team Vormgeving (Gemeente Almere, CBW) Rob van Schooten (Gemeente Almere, CBW) Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 5

6 6 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

7 plus Voorwoord Almere Van Achterstand naar Voorsprong is het motto van de in 2011 gestarte aanpak om het onderwijs in Almere te verbeteren. Ieder jaar liet de Lokale Staat van het Onderwijs zien dat onderwijsbesturen, partners en de gemeente hebben gekozen voor een succesvol plan. Ook in deze vijfde editie kan ik met trots zeggen dat het weer gelukt is de kwaliteit verder te verbeteren. Ik vind het belangrijk dat de feiten over de kwaliteit van het onderwijs duidelijk, toegankelijk en vindbaar zijn voor iedereen. Dus niet alleen de onderwijsmensen in de stad, maar iedereen moet weten dat onderwijs in Almere alsmaar beter wordt. Dat jonge Almeerders steeds betere kansen krijgen om een succesvolle toekomst zelf vorm te geven. En dat heel de stad daarvan profiteert. Kwaliteitsverbetering is echter nooit zomaar af te noemen en het is daarom belangrijk de komende jaren de ontwikkeling verder te blijven stimuleren dus ook te blijven monitoren. Ondertussen gaan we ook huidige uitdagingen aan. Hoe kunnen we onderwijs en zorg beter integreren? En hoe zorgen we dat onderwijs en arbeidsmarkt beter aansluiten? Vraagstukken waar ik ook graag de komende jaren samen met de stad een antwoord op wil geven om onze voorsprong vast te houden. René Peeters, wethouder Jeugd, Onderwijs en Sport, voorzitter stuurgroep LEA Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 7

8 8 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

9 plus Managementsamenvatting Almere Voor u ligt de Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014. De Lokale Staat, onderdeel van de Onderwijsmonitor Almere, geeft een overzicht van de staat van het onderwijs in Almere. Schoolbesturen en gemeente hebben zich de afgelopen jaren sterk ingezet om de kwaliteit van het onderwijs in Almere te verbeteren. Deze vijfde editie van de Lokale Staat, over het schooljaar 2013/2014 laat, net als de editie over het schooljaar 2012/2013, het beeld zien dat het onderwijs in Almere zich op een aantal belangrijke punten verbeterd heeft, maar ook dat er op een aantal terreinen nog aandachtspunten zijn. Enkele hoofdlijnen worden hieronder uitgelicht, waarna er kort ingegaan wordt op de ontwikkelingen binnen de verschillende (beleids-)onderdelen van het Almeerse onderwijs. Sterke afname aandeel zwakke scholen Het aantal zwakke scholen in Almere is in 2013/2014 opnieuw sterk afgenomen ten opzichte van de voorafgaande jaren. Op de peildatum van 1 januari 2013 had Almere 12,9% zwakke scholen, op 1 januari 2014 is het aandeel zwakke scholen afgenomen tot 2,8%. Gedurende het schooljaar 2013/2014 is één school zwak geworden en heeft één zwakke school het basisarrangement gekregen. Het aantal en aandeel zwakke scholen bedraagt daarmee eind juli 2014 twee zwakke scholen en een aandeel van 2,8%. Hoewel de doelstelling van nul zwakke scholen in 2014 (nog) niet gehaald is, is dit een zeer positieve ontwikkeling. In Almere is hiermee in 2013/2014 voor het eerst een vergelijkbaar aandeel zwakke scholen als op landelijk niveau. Mogelijke barrières bij en na de overgang naar het voortgezet onderwijs Net zoals in de Lokale Staat 2012/2013 komt uit deze Lokale Staat 2013/2014 het beeld naar voren dat Almeerse leerlingen in het primair onderwijs in het algemeen goed scoren, maar dat er bij en na de overgang naar het voortgezet onderwijs nog een aantal aandachtspunten zijn. Almeerse leerlingen scoren in 2012/2013 in het algemeen gemiddeld tot goed op de verschillende toetsen tijdens de basisschool. Almeerse leerlingen scoren op de toets technisch lezen in alle leerjaren gemiddeld op of boven de score die leerlingen landelijk gemiddeld behalen. Voor de toetsen begrijpend lezen geldt dit voor de scores in vrijwel alle leerjaren. Scores op de toets woordenschat blijven, net als in de voorafgaande jaren, wel achter. De relatief goede toetsresultaten blijken zich aan het eind van de basisschool niet altijd te vertalen in hoge scores op de Cito Eindtoets en hoge schooladviezen. Het Almeerse gemiddelde op de Cito Eindtoets (exclusief lwoo- en PrO-leerlingen) is in 2013/2014 gestegen ten opzichte van 2012/2013. Het Almeerse gemiddelde ligt met 0,2 punt verschil nauwelijks onder het gemiddelde binnen de vier grote steden, en ligt 0,5 punt onder het landelijk gemiddelde. Almeerse leerlingen ontvangen in verhouding minder vaak dan landelijk een schooladvies voor havo of vwo, en vaker dan landelijk een advies voor het vmbo. In 2013/2014 kregen in vergelijking met 2012/2013 meer leerlingen een advies voor vmbo beroepsgerichte leerweg (vmbo-bbl) en minder leerlingen een advies voor het vwo. In het voortgezet onderwijs is er nog veel afstroom. Leerlingen die een vmbo tl-, of havoadvies gekregen hebben aan het eind van de basisschool, stromen het vaakst af naar een lager schoolniveau. Als er gekeken wordt naar het vierde leerjaar, blijkt dat ook nog veel leerlingen met een vwo-advies afstromen naar een lager schoolniveau. Positief is dat in Almere het beeld van de doorstroom, afstroom en opstroom van leerlingen in het derde leerjaar in 2013/2014 licht verbeterd is ten opzichte van 2012/2013. De voortijdige uitval van leerlingen neemt af Het aantal Almeerse jongeren dat hun opleiding voortijdig verlaten heeft, is in 2013 sterk gedaald ten opzichte van Het aandeel jongeren van 16 tot en met 22 jaar dat niet op school zit en geen startkwalificatie heeft, is sterk afgenomen van 9% op 1 oktober 2012 tot 7% op 1 oktober Het aandeel nieuwe schoolverlaters, het aandeel leerlingen dat in een bepaald jaar uitvalt zonder een startkwalificatie, is in 2012/2013 in Almere fors gedaald ten opzichte van 2011/2012, maar is met een aandeel van 2,5% nog wel wat hoger dan het landelijke aandeel van 2,1%. Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 9

10 De overstap van het vmbo naar het mbo is een bekend risicomoment in de schoolloopbaan van leerlingen. De uitval van leerlingen tijdens en na de overstap naar het mbo is sinds de invoering van de overdrachtskalender in 2009/2010 sterk verminderd en is de laatste jaren stabiel. Ouders en de omgeving van leerlingen worden sterker bij het onderwijs betrokken De doelstelling om ouders en omgeving van leerlingen sterker te betrekken bij het onderwijs is terug te zien bij meerdere onderwijsbeleidsterreinen. Vanuit het deelprogramma Omgeving betrekken bij de school is het aantal basisscholen met een ISOP-certificaat, een certificaat voor scholen die zich inzetten om ouders op een innovatieve manier bij het onderwijs te betrekken, in 2013/2014, opnieuw toegenomen. Ouderbetrokkenheid wordt daarnaast binnen de Brede Leesimpuls gestimuleerd. Door middel van voorlichtingsavonden worden ouders gewezen op het belang van voorlezen bij de ontwikkeling van de woordenschat. Partijen als de voetbalclub Almere City FC en de Kemphaan werken binnen het onderwijsproject Playing for Success onder andere aan het verbeteren van de taal- en rekenvaardigheden van leerlingen. Ook zijn er verschillende partijen buiten het onderwijs actief betrokken bij de verschillende projecten laaggeletterdheid, zoals het Flevoziekenhuis, het UWV en de bibliotheek. Beleid gemeente en schoolbesturen De gemeente en schoolbesturen zetten fors in op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Effecten van deze inspanningen zijn te zien in de sterke afname van het aantal zwakke scholen en de verbetering van de aansluiting op schakelmomenten. De afgelopen jaren zijn er protocollen ontwikkeld gericht op de overgang tussen het primair en het voortgezet onderwijs, en de overgang van het vmbo naar het mbo. De protocollen worden stadsbreed toegepast. Een protocol gericht op de overgang van voorschools naar vroegschools onderwijs is in ontwikkeling. Op de aandachtspunten die er nog zijn, zetten gemeente en schoolbesturen in. Omdat de inzet op het verbeteren van de woordenschat door middel van de Brede Leesimpuls nog niet geleid heeft tot (sterk) verbeterde toetsresultaten, hebben scholen en gemeente in de tweede helft van 2014 een onderzoek opgestart gericht op achterliggende redenen. Met de Monitor Taal, Lezen en Rekenen houden scholen en gemeente zicht op de toetsresultaten van leerlingen. Toetsresultaten worden besproken binnen studiedagen en bij overleggen tussen schoolbesturen en gemeente. De afstroom van leerlingen tijdens het voortgezet onderwijs heeft de aandacht van de schoolbesturen primair en voortgezet onderwijs en de gemeente. Door ouders en andere partijen in de omgeving van leerlingen sterker bij het onderwijs te betrekken, zetten scholen en gemeente ook in op het leren na schooltijd. Door activiteiten gericht op voorlezen, het aanbieden van mogelijkheden om de onderwijstijd van leerlingen te verlengen en door partijen zoals het Flevoziekenhuis te betrekken bij het tegengaan van laaggeletterdheid, worden mogelijkheden om binnen de Almeerse samenleving verder te leren verder versterkt. Conclusies per thema De Lokale Staat beschrijft de ontwikkeling binnen de verschillende (beleids-)onderdelen van het Almeerse onderwijs. In de onderstaande alinea s wordt per thema een overzicht gegeven van de belangrijkste conclusies over het schooljaar 2013/2014. Ontwikkelingen in het Almeerse onderwijs worden hierbij zoveel mogelijk vergeleken met landelijke ontwikkelingen. Het Almeerse onderwijs Het aandeel leerlingen dat in 2013/2014 in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs op het vmbo zit is licht gedaald van 60% in 2012/2013 naar 58% in 2013/2014. Het aandeel leerlingen dat in het derde leerjaar op havo of vwo zit, is met een aandeel van 38% licht toegenomen ten opzichte van het aandeel van 37% in 2012/2013. De deelname aan havo en vwo in Almere blijft in 2013/2014 nog wel achter bij het landelijke aandeel van 45%. Het slaagpercentage van Almeerse havo-leerlingen is in 2012/2013 gestegen tot 87% en benadert daarmee het landelijk gemiddelde van 88%. Het slaagpercentage van Almeerse vwo-leerlingen is gestegen tot 83% maar ligt nog wel onder het landelijke aandeel van 92%. Ook landelijk is het aandeel geslaagden op het vwo gestegen, in 2011/2012 slaagde 87%. 10 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

11 Voor- en vroegschoolse educatie In Almere worden op 1 oktober kinderen bereikt met voorschoolse educatie, 14 kinderen meer dan op de peildatum van 1 oktober Binnen de huidige geldige definitie van de doelgroep van voorschools vve worden naast gewichtenkinderen ook kinderen met een taalachterstand of sociaal-emotionele ontwikkelingsachterstand tot de doelgroep gerekend. Het bereik voor voorschools vve volgens deze defintie is 57% in 2013/2014 (1 oktober 2013). Dit bereik is lager dan het bereik van 63% uit 2012/2013. Het bereik is mede afgenomen omdat de doelgroep door betere screening en registratie steeds beter in beeld komt. Het percentage gewichtenkinderen dat in Almere door vroegschoolse educatie bereikt wordt, bedraagt op 1 oktober %. Dit bereik is gelijk aan het bereik op 1 oktober 2012 en fors hoger dan het bereik op 1 oktober 2011 (28%). Het Almeerse vroegschools bereik is lager dan het landelijk gemiddelde van 55% uit het jaar De gemeente heeft in samenwerking met haar partners het Masterplan Het Jonge Kind opgesteld, een plan van aanpak gericht op het effectief bestrijden van leer- en ontwikkelachterstanden bij jonge kinderen. De inspectie van het Onderwijs heeft in 2013/2014 de kwaliteit van vve in Almere beoordeeld. De inspectie oordeelt in 2014 beduidend positiever over vve in Almere dan in haar rapport uit 2013, gebaseerd op een bestandsopname uit 2010/2011. Kwaliteit zwakke scholen Het aantal zwakke scholen in Almere is afgenomen. Almere heeft op 1 januari 2014 twee zwakke scholen, terwijl dit er op 1 januari 2013 nog negen waren. Met deze vooruitgang benadert het aandeel zwakke scholen van 2,8% in Almere op 1 januari 2014 het landelijk gemiddelde van 2,2%. Aan het eind van het schooljaar (31 juli 2014) heeft één zwakke basisschool haar kwaliteit verbeterd en één basisarrangement gekregen. Eén basisschool is zwak geworden. In totaal zijn er dan twee zwakke scholen (2,8%). Almere heeft 16 scholen voor voortgezet onderwijs. Eén school kent op 1 januari 2014 twee zwakke afdelingen. Aan het eind van het schooljaar 2013/2014, heeft één zwakke afdeling zijn kwaliteit verbeterd en is de andere afdeling zeer zwak geworden. Twee andere afdelingen zijn zwak geworden. Almere scoort met een aandeel van 5,3% zwakke afdelingen bij vo- scholen op de peildatum van 1 januari 2014, beter dan het landelijke aandeel van 10,3% (peildatum 1 september 2013). De drie Almeerse sbo-scholen hebben op 1 januari 2014 een basisarrangement van de Inspectie van het onderwijs gekregen. Van de twee (v)so scholen in Almere heeft op 1 januari 2014 één school een zwakke afdeling. Aan het eind van het schooljaar 2013/2014 doen in totaal 13 scholen mee aan een traject in het kader van de Kwaliteitsaanpak primair onderwijs. De scholen zitten in de uitvoerende fase. Versterken leesonderwijs: Brede leesimpuls De toetsresulaten van Almeerse leerlingen in het basisonderwijs zijn in 2012/2013 verder verbeterd ten opzichte van de scores in het schooljaar 2011/2012. Op negen van de twaalf toetsen is in 2012/2013 beter gescoord dan in het jaar daarvoor. Op technisch lezen wordt in alle groepen op of boven het landelijk gemiddelde gescoord. Op het gebied van woordenschat blijven de resultaten echter fors achter, met name in de onderbouw. Op begrijpend lezen wordt in groep 6 onder het landelijk gemiddelde gescoord, de scores in de overige groepen liggen rond of boven het gemiddelde. Gemeente en schoolbesturen hebben binnen de Brede Leesimpuls activiteiten opgezet die zich richten op het vergroten van de woordenschat van leerlingen. Besturen en gemeente doen bij de activiteiten nadrukkelijk een beroep op de thuisomgeving van leerlingen. In 2014 is de monitor Taal, Lezen en Rekenen voor het Almeerse voortgezet onderwijs uitgebracht. Uitkomsten van deze monitor voor het voortgezet onderwijs ondersteunen het beeld uit de monitors voor het primair onder- Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

12 wijs dat Almeerse leerlingen in het algemeen niet goed scoren op het onderdeel woordenschat. Goed onderwijspersoneel Er is binnen de actielijn Goed onderwijspersoneel geïnvesteerd in de professionalisering van toekomstig, beginnend en zittend personeel. Twee groepen van in totaal 27 leraren zijn in 2013/2014 opgeleid tot mentor. Daarnaast wordt door het ministerie van OCW de opleiding van een andere groep leraren tot mentor gefinancierd. Pabo-studenten zijn actief binnen opleidingsscholen. Studenten werken bij deze opleidingsscholen aan een ontwikkelthema waar de school behoefte aan heeft, zodat de school handvatten krijgt om met het thema verder te gaan. In 2013/2014 hebben 46 Pabo-studenten meegewerkt aan het project Extra handen in de klas, zij hebben ondersteuning geboden aan zeven basisscholen, de weekendacademie, de zomerschool en Playing for Success. Veertien beginnende docenten zijn in 2013/2014 gestart met een inductietraining, gericht op kwaliteitversterking van beginnend personeel. In 2013/2014 hebben in totaal 44 leraren deelgenomen aan een module van de Master Special Educational Needs. In 2013/2014 is er een nieuwe module, gericht op het professionaliseren van intern begeleiders ontwikkeld, deze module kent in 2013/ plaatsen. Brede scholen Almere heeft in 2014 twaalf brede scholen. Tien van de twaalf scholen hebben het Keurmerk Brede Scholen, een school (nog zonder keurmerk) wil graag als IKC gekeurd worden. In drie aandachtswijken (Stedenwijk, De Wierden en Danswijk) worden dagarrangementen aangeboden. In de maand april 2014 maken in totaal 47 kinderen gebruik van deze dagarrangementen. In Almere zijn er meerdere initiatieven voor het vormen van een Integraal Kindcentrum, dit zijn deels nieuwe initiatieven, deels doorontwikkelingen van bestaande brede scholen. In de jaren 2012 en 2013 zijn de eerste vier Almeerse Integrale Kindcentra van start gegaan. Schakelklassen Er zijn in Almere drie vormen van een voltijdschakelklas: de Centrale Opvang Klas, de Kop-klas en de internationale schakelklas voortgezet onderwijs. Het aantal leerlingen in schakelklassen is in 2013 met 167 leerlingen vrijwel gelijk aan het aantal leerlingen in Overgang primair onderwijs naar voortgezet onderwijs In het schooljaar 2013/2014 kreeg 42% van de Almeerse leerlingen uit het basisonderwijs een advies voor havo of vwo, en 54% een advies voor het vmbo. Ten opzichte van 2012/2013 hebben Almeerse leerlingen in 2013/2014 minder vaak een advies voor het vwo en vaker een advies voor vmbo-bbl ontvangen. Vergeleken met landelijk ontvangen relatief weinig Almeerse leerlingen een advies voor havo en/of vwo (42% in Almere (2013/2014), 49% landelijk (2010/2011)). Het Almeerse gemiddelde op de Cito Eindtoets exclusief de scores van leerlingen die voor lwoo of PrO aangemeld zijn, bedraagt in 2013/ ,4 punten. De Almeerse gemiddelde score is in 2013/2014 hiermee 0,5 punt lager dan de landelijke gemiddelde score. Het verschil met de gemiddelde score in de vier grote steden (G4) is klein; de score in Almere is 0,2 punt lager dan binnen de G4. Ten opzichte van de gemiddelde scores in 2012/2013 is in 2013/2014 de gemiddelde score in Almere met 0,2 punt, en de score in de G4 met 0,4 punt toegenomen. De gemiddelde score op landelijk niveau is in 2013/2014 ten opzichte van 2012/2013 met 0,2 punt afgenomen. In 2013/2014 hebben in totaal 447 leerlingen een indicatie gekregen voor lichte ondersteuning, waarvan ongeveer viervijfde voor het lwoo. Nadat het aandeel kinderen met een lwoo- of PrO-indicatie de afgelopen jaren gedaald was tot 14% in 2012/2013, is in 2013/2014 het aandeel leerlingen met een indicatie voor lichte ondersteuning toegenomen tot 16%. 12 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

13 Driekwart van de leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs volgt het niveau dat de basisschool geadviseerd heeft. Voor een kwart van de leerlingen is sprake van op- of afstroom. De grootste afstroom heeft plaatsgevonden onder de leerlingen die een advies voor de theoretische leerweg vmbo of de havo ontvingen (22% respectievelijk 33%), de hoogste opstroom heeft plaatsgevonden bij leerlingen met een vmbo-bbl/kbl of vmbo-tladvies (beiden:11%) Als gekeken wordt naar het vierde leerjaar, dan is ook de afstroom van leerlingen met een vwo-advies fors (39%). Vergelijking met landelijke cijfers laat zien dat de afstroom landelijk, afhankelijk van het gegeven advies, soms ook hoog is. Overgang voortgezet onderwijs naar middelbaar beroepsonderwijs 98% van de vierdejaars vmbo ers uit 2012/2013 stroomt door naar het middelbaar beroepsonderwijs of naar havo of vwo (een kleine groep). Ongeveer 2% schreef zich niet in op een nieuwe school (peildatum 1 oktober 2013). De uitval blijft hiermee ongeveer op hetzelfde niveau als vorig jaar. Van alle leerlingen die in het schooljaar 2013/2014 begonnen aan een mbo-opleiding, zit op 1 april nog 98% op het mbo. De uitval van de eerstejaars mbo ers bedraagt hiermee 2% en ligt hiermee op hetzelfde niveau als vorig jaar. Alle scholen voor voortgezet onderwijs gebruiken de overdrachtskalender en de warme overdracht naar het middelbaar beroepsonderwijs. Kwaliteitsverbetering mbo Op de peildatum van 1 oktober 2013 volgen 4601 studenten een mbo-opleiding in Almere. 42% van de mbo-studenten in Almere volgt een studie binnen de sector Economie. In het schooljaar 2012/2013 hebben in totaal 380 van de 5556 Almeerse mbo-studenten hun beroepsopleiding voortijdig verlaten. Het aandeel nieuwe schoolverlaters als aandeel van het aantal Almeerse studenten jonger dan 22 jaar bedraagt in het schooljaar 2012/2013 hiermee 6,8%. Dit is hoger dan het landelijke aandeel nieuwe voortijdige schoolverlaters binnen het mbo van 6%. De gemeente Almere heeft in 2012 samen met Almeerse mbo-instelllingen een kwaliteitsagenda voor het mbo opgesteld. De agenda is onderverdeeld naar drie beleidslijnen: duurzame aanpak van de entreeopleiding, (her-) inrichten van de onderwijskolom techniek en de doorlopende leerlijn mbo-plus-hbo. Binnen de drie beleidslijnen zijn in 2013/2014 stappen gezet om de kwaliteit van het mbo-onderwijs in de stad te versterken. Op 1 oktober 2013 volgen 1824 studenten in Almere onderwijs op hbo-niveau. Dit aantal is hoger dan het aantal hbo-studenten in het najaar van 2012, dat 1473 bedroeg. Voortijdig schoolverlaten Het percentage voortijdig schoolverlaters is in 2012/2013 sterk gedaald ten opzichte van 2011/2012. Het aandeel voortijdig schoolverlaters bedraagt 7% van de totale groep jongeren van 16 tot en met 22 jaar. Dit aandeel bedroeg in 2011/2012 nog 9%. De groep jongeren met een formele startkwalificatie neemt toe. Van de jongeren van 16- tot en met 22 jaar heeft op 1 oktober % een formele startkwalificatie en 4% een persoonlijke startkwalificatie ontvangen. Daarnaast is 44% schoolgaand zonder startkwalificatie. Het aantal nieuwe voortijdige schoolverlaters volgens BRON laat zowel in Almere als nationaal een dalende lijn zien. Het aandeel nieuwe vsv-ers in Almere is met een aandeel van 2,5% in 2012/2013 nog wel hoger dan het landelijk gemiddelde van 2,1%. Door een aanpassing in meetmethode van BRON, is een directe vergelijking met voorafgaande jaren niet mogelijk. Passend onderwijs Het aandeel leerlingen met ondersteuning in het primair onderwijs blijft door de jaren heen min of meer constant. In het voortgezet onderwijs krijgt een relatief groot aantal leerlingen ondersteuning. Dit zijn voornamelijk leerlingen met een lwoo- of PrO-indicatie. Het aandeel leerlingen met deze indicaties neemt door de jaren heen licht af. Het aandeel leerlingen met zware ondersteuning in het voortgezet onderwijs is ongeveer constant. Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

14 Het aandeel leerlingen dat op het mbo zware ondersteuning ontvangt is op 1 oktober 2013 met een aandeel van 2% hoger dan het aandeel van 1% op 1 oktober % van de leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs maakt gebruik van het aanbod buiten Almere. Voor het overige onderwijs met ondersteuning ligt dit percentage een stuk lager (op ongeveer 1 á 2%). Van 12- tot en met 22 jarigen met een (v)so achtergrond zitten 7 van de 10 jongeren nog op school. Op de peildatum van 1 oktober 2013 zijn 3 van de 10 jongeren er in geslaagd om een formele of persoonlijke startkwalificatie te behalen. Omgeving betrekken bij de school Gemeente en schoolbesturen zetten zich in om de ouderbetrokkenheid binnen het onderwijs te vergroten. In 2013/2014 is er een plan van aanpak opgesteld op 11 basisscholen. In totaal hebben nu 67 basisscholen een plan van aanpak voor ouderbetrokkenheid. Het aantal deelnemende vo-scholen binnen het project ouderbetrokkenheid is in 2013/2014 met 4 scholen uitgebreid tot 9 scholen. 60 Almeerse basisscholen hebben in 2013/2014 het ISOP-label (Innovatie, School, Ouders, Partnerschap). De scholen laten met het label zien dat ze, vanuit hun eigen uitgangssituatie, op innovatieve wijze werk maken van het beter betrekken van ouders bij het onderwijs. De gemeente organiseert meerdere activiteiten op het gebied van voorlezen. Meer tijd om te leren In de zomer van 2013 zijn twee zomerscholen die vanuit de subsidieregeling van OCW gefinancierd werden vanuit de bestuursafspraken G37 vervangen door één zomerschool, met stedelijk bereik. Aan de zomerschool 2013 hebben op twee locaties 225 leerlingen meegedaan. Aan de zomerschool 2014 hebben 190 leerlingen deelgenomen. 25 kinderen, afkomstig van groep 4 t/m 8 van een andere basisschool hebben aan de verlengde schooldag deelgenomen. In de eerste helft van 2013 hebben gemiddeld 18 leerlingen per maand huiswerkbegeleiding gevolgd, 8 leerlingen per maand bijles gekregen en 13 leerlingen per maand deelgenomen aan een huiswerkklas binnen de kantoortijdenschool. De Weekend Academie heeft in 2013/ leerlingen uit het po en 23 leerlingen uit de eerste twee klassen van het vo begeleid. Het samenwerkingsproject Playing for Success, gericht op het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden van leerlingen is in 2013/2014 gestart met de variant Groen en Gezond naast de al bestaande variant Sport. In 2013/2014 hebben 208 leerlingen, waaronder 40 leerlingen uit het speciaal onderwijs, deelgenomen aan één van de beide varianten. Laaggeletterdheid Als aangenomen wordt dat het aandeel laaggeletterdheid in Almere niet sterk afwijkt van het landelijk gemiddelde van 10%, kent Almere per 1 januari 2014 ongeveer laaggeletterden in de leeftijd van 18 tot 65 jaar. In verhouding tot de grootte van de verschillende groepen inwoners zijn Nederlandse laaggeletterden relatief vaak vrouw, laaggeschoold (lager onderwijs of vbo), ouder, allochtoon uit de eerste generatie of niet actief op de arbeidsmarkt. De totale groep laaggeletterden in Nederland bestaat voor 73% uit autochtone inwoners. Het ROC Flevoland heeft in 2013 aan 617 cursisten een cursus gegeven gericht op het ontwikkelen van taalvaardigheden. Binnen de cursussen Taal in de Wijk is er in 2013 les gegeven aan 285 cursisten. Signalering en doorverwijzing bij laaggeletterdheid maakt deel uit van verschillende initiatieven. In 2013/2014 hebben van twee basisscholen respectievelijk alle leerlingen van groep 4 t/m 8 en alle leerlingen van groep 3 t/m 8 deelgenomen aan de verlengde schooldag. Ook ongeveer 14 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

15 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

16 16 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

17 plus Inleiding Almere Dit is de vijfde editie van de Lokale Staat van het Onderwijs in Almere. Deze monitor vervult in de sterke behoefte aan informatie over de voortgang en effecten van het gemeentelijke onderwijsbeleid en over de mate waarin beleidsdoelstellingen bereikt worden. Voor Almere is inzicht in de staat van het onderwijs extra belangrijk, omdat de kwaliteit van onderwijs in het verleden op veel terreinen achterbleef in vergelijking met de landelijke cijfers en de vier grote steden. Almeerse schoolbesturen, de gemeente Almere en overige instellingen hebben in de Lokaal Educatieve Agenda afspraken gemaakt om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. De afspraken in het kader van de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) zijn in 2011 aangevuld met de afspraken uit het Convenant Onderwijs Impuls Dit convenant heeft het doel de kwaliteit van het onderwijs middels de Impuls Onderwijs versneld te verbeteren. Door de ondertekening van het convenant verbreedt de LEA zich tot de LEAplus Almere. Het kader geeft een overzicht van de doelstellingen van de LEAplus. Gemeente, onderwijs- en welzijnsorganisaties voeren naast de thema s van de LEA en de Impuls ook een gezamenlijk beleid op Brede scholen, Passend onderwijs en Laaggeletterdheid. De Almeerse onderwijsmonitor Onderzoek, analyse en monitoring vormen één van de actielijnen uit de LEAplus. Om de voortgang op een breed aantal beleidsterreinen te kunnen volgen hebben schoolbesturen, de gemeente Almere en overige instellingen besloten om een brede onderwijsmonitor te ontwikkelen. Deze brede onderwijsmonitor heeft het uitgangspunt dat waar gezamenlijk (lokaal) beleid ontwikkeld wordt, ook de voortgang in beeld gebracht wordt. De monitor is zo vormgegeven dat hij deel uit maakt van beleidsontwikkeling en proces en wordt vormgegeven rondom beoogde beleidseffecten. de voortgang op diverse beleidsthema s. Daarnaast verschijnen er onder de koepel van de Almeerse monitor periodiek rapportages over verschillende beleidsterreinen zoals voor- en vroegschoolse educatie of taal, lezen en rekenen in het primair onderwijs. De monitorrapportages worden besproken in bestuurlijke overleggen, waar ook de voortgang van het beleid besproken wordt. De lokale partners - schoolbesturen, de gemeente Almere en overige instellingen - zijn gezamenlijk eindverantwoordelijk voor de uitvoering van de monitor. Besluitvorming over de monitor vindt plaats in het lokaal overleg tussen gemeente, schoolbesturen en overige instellingen. Afhankelijk van het onderwerp ligt de uitvoering van de monitor in handen van de verschillende werkgroepen. In deze werkgroepen zijn schoolbesturen, gemeente en partners zoals welzijnsorganisaties betrokken. Werkgroepen hebben de opdracht om rapportages voor te bereiden, conceptrapportages te toetsen en terug te koppelen naar het lokaal overleg. Elke rapportage bevat aanbevelingen en een advies aan de stuurgroep LEAplus of andere relevante partners. De stuurgroep LEAplus bespreekt de aanbevelingen en adviezen en neemt hier besluiten over. De stuurgroep kan de uitkomsten van de monitor gebruiken als input voor opbrengstgericht beleid en bepalen of Almere op koers ligt wat betreft haar doelstellingen en intenties, of dat er wellicht beleidsaanpassingen nodig zijn. De stuurgroep heeft, als vervolgstap, de mogelijkheid om de rapportage en aanbevelingen aan de raad voor te leggen. De monitorresultaten kunnen ook gebruikt worden om meer concrete resultaatdoelen te formuleren op verschillende beleidsthema s. Onder de Almeerse onderwijsmonitor vallen verschilende rapportages. Jaarlijks wordt de Lokale Staat van het Onderwijs in Almere opgesteld. De Lokale Staat geeft informatie over Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

18 De Lokale Educatieve Agenda en Impuls Onderwijs (LEAplus) De Almeerse schoolbesturen en de gemeente Almere hebben afspraken gemaakt om samen te werken aan de verbetering van het Almeerse onderwijs. Deze afspraken zijn vastgelegd in de Lokaal Educatieve Agenda ( ). In het convenant Onderwijsimpuls is afgesproken de kwaliteit van het onderwijs door middel van een impuls versneld te verbeteren. De Lokaal Educatieve Agenda (LEA) verbreedt zich hiermee tot de LEAplus Almere. De LEAplus Almere onderscheidt elf deelprogramma s: Deelprogramma 1. Zwakke scholen binnen het primair en voortgezet onderwijs (LEA / Impuls) In 2014 zijn er in Almere geen zwakke basisscholen en geen zwakke afdelingen meer binnen het voortgezet onderwijs. Er wordt daarnaast ingezet op het borgen van verbeteringen in schoolorganisaties, het realiseren van een goede kwaliteitszorg en een opbrengstgerichte cultuur. Deelprogramma 2. Brede Leesimpuls (LEA) De Brede Leesimpuls wil het leesonderwijs versterken met het doel de onderwijsresultaten te verbeteren in het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Deelprogramma 3. Overgang van primair naar het voortgezet onderwijs (LEA) Verbetering van de overgang primair naar voortgezet onderwijs via het tot stand komen en het gebruik van het schooladvies, dat leerlingen aan het eind van het primair onderwijs krijgen. Deelprogramma 4. Overgang voortgezet onderwijs naar middelbaar beroepsonderwijs (LEA) De overgangsperiode is een belangrijk risicomoment voor uitval. Er wordt gewerkt aan een naadloze overgang van het voortgezet onderwijs (vo/vmbo) naar het mbo. Deelprogramma 5. Integratie en segregatie (LEA) Integratie en segregatie in het onderwijs heeft de belangstelling van zowel de gemeente (-raad) als de schoolbesturen. Binnen het deelprogramma wordt zowel de etnische als sociaal-economische component van segregatie onderzocht. Deelprogramma 6. Monitoring en transparantie (LEA / Impuls) Voor het realiseren van doelen en het bereiken van de juiste resultaten is het belangrijk dat problemen geanalyseerd worden. De behaalde resultaten moeten ook gevolgd en inzichtelijk gemaakt worden. Alle partijen spannen zich ervoor in een open en transparante bestuurscultuur te bereiken, waarin publiek verantwoording wordt afgelegd over de kwaliteit van het onderwijs. Deelprogramma 7. Kinderen 2-6 jaar prioriteit (LEA / Impuls) Door in de leeftijdsgroep van 2- tot 6-jarige kinderen te investeren kunnen achterstanden voorkomen worden. Het deelprogramma heeft als doel om een dekkend aanbod voorschoolse en vroegschoolse educatie (vve) te realiseren voor alle doelgroepkinderen en de doorgaande lijn te waarborgen. Deelprogramma 8. Meer tijd om te leren (Impuls) Het vergroten van kansen op een voorspoedige schoolcarrière van alle kinderen door de leertijd voor kinderen die dat nodig hebben te verlengen. Deelprogramma 9. Goed onderwijspersoneel (Impuls) Goed onderwijspersoneel vormt de cruciale factor voor onderwijskwaliteit. De besturen en scholen werken samen met de Pabo continu aan de verbetering van de kwaliteit. De focus ligt op goede opleidingen en scholing van het onderwijspersoneel. Deelprogramma 10. Omgeving betrekken bij de school (Impuls) Ouders, maar ook maatschappelijke organisaties in de buurt en het bedrijfsleven moeten meer worden betrokken bij de school, zodat zij een bijdrage kunnen leveren aan het onderwijs. De gemeentelijke voorleescampagne maakt deel uit van dit deelprogramma. Deelprogramma 11: Kwaliteitsagenda mbo De kwaliteit van het mbo-onderwijs in de stad verbeteren. De focus ligt op het verminderen van de uitval van leerlingen op niveau 1 en 2 en extra investeringen in de onderwijskolom techniek. Hierbij wordt een duidelijke koppeling gemaakt tussen de opleiding en de vraag uit de markt. 18 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

19 Lokale Staat 2013/2014: doel en opbouw Deze Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014 richt zich op het in kaart brengen van de voortgang op de diverse beleidsterreinen waarop gemeente, onderwijs en welzijn gezamenlijk beleid ontwikkeld hebben. De rapportage is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 1 Het onderwijs in Almere Hoofdstuk 2 Voor- en vroegschoolse educatie Hoofdstuk 3 Kwaliteit zwakke scholen Hoofdstuk 4 Versterken leesonderwijs: Brede Leesimpuls Hoofdstuk 5 Goed onderwijspersoneel Hoofdstuk 6 Brede scholen Hoofdstuk 7 Schakelklassen Hoofdstuk 8 Overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs Hoofdstuk 9 Overgang voortgezet onderwijs naar middelbaar beroepsonderwijs Hoofdstuk 10 Kwaliteitsontwikkeling mbo Hoofdstuk 11 Voortijdig schoolverlaten Hoofdstuk 12 Passend onderwijs Hoofdstuk 13 Omgeving betrekken bij de school Hoofdstuk 14 Meer tijd om te leren Hoofdstuk 15 Laaggeletterdheid In tegenstelling tot de Lokale staat 2012/2013 kent deze Lokale Staat geen hoofdstuk over segregatie en integratie. Dit omdat er dit jaar over dit onderwerp geen nieuwe informatie beschikbaar is gekomen. Hoofdstuk 1 schetst een beeld van het onderwijs in Almere. In de daarop volgende hoofdstukken wordt ingegaan op de voortgang op beleidsthema s over het schooljaar 2013/2014. Per thema wordt ingegaan op de volgende onderdelen: het huidige beleid en de beleidsachtergrond; de beleidsdoelstellingen en kernindicatoren, voor zover deze geformuleerd zijn; resultaten en conclusies. In de rapportage worden verschillende afkortingen gebruikt, een overzicht van deze afkortingen staat in bijlage 1. Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

20 20 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

21 plus 1. Het onderwijs in Almere Almere Dit hoofdstuk schetst een beeld van het onderwijs in Almere. Figuur 1.1: Ontwikkeling van het percentage gewichtenleerlingen in het basisonderwijs Primair onderwijs Leerlingenpopulatie In oktober 2013 heeft Almere 74 basisscholen (bo), drie scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo) en twee scholen voor speciaal onderwijs (so). Tabel 1.1 geeft een overzicht van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het Almeerse basisonderwijs. 1 12% 10% 8% 6% 12% 11% 11% 10% 10% 4% Tabel 1.1 Ontwikkeling van het aantal leerlingen in het primair onderwijs op 1 oktober * 2013 bo sbo so totaal Bron: DUO * aangepast aan de definitieve cijfers 2012 Het totaal aantal leerlingen in het primair onderwijs is in 2013 gedaald ten opzichte van Het aantal leerlingen van het bo en het sbo is vanaf het jaar 2009, respectievelijk 2010, licht afgenomen. Het aantal leerlingen in speciaal onderwijs is na een stijging na 2009 relatief constant, de stijging vanaf 2009 is toe te rekenen aan de komst van een nieuwe school, Stichting Almere Speciaal, specifiek gericht op (v)so, naar Almere. Gewichtenleerlingen De gewichtenregeling in het basisonderwijs is een regeling die bepaalt hoeveel extra middelen basisscholen krijgen voor het verminderen van onderwijsachterstanden. Gewichten worden toegekend op basis van de (lage) opleiding van de ouders. Het aandeel leerlingen in Almere met een gewicht daalt licht van 12% in 2009 naar 10% in Dit percentage is wat lager dan het landelijke percentage van 11%. 2% 0% * 2013 Bron: DUO * cijfer 2012 aangepast aan definitieve cijfers Leerlingen worden afhankelijk van het opleidingsniveau van hun ouders onderverdeeld naar leerlingen zonder gewicht (0), leerlingen met een licht gewicht (0,3) en leerlingen met een zwaar gewicht (1,2) 2. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de percentages gewichtenleerlingen per stadsdeel. Het aandeel leerlingen met een leerlinggewicht is in 2013 ten opzichte van 2012 gelijk gebleven. Net als in 2012 kent Almere Haven het hoogste, en Poort relatief het laagste aandeel gewichtenkinderen. Op stadsdeelniveau is het aandeel gewichtenkinderen in Haven toegenomen, in Stad West en Almere Poort, gedaald. Stad West is in 2013 het enige stadsdeel met meer leerlingen met een zwaar, dan met een licht gewicht. In de overige stadsdelen is dit andersom of is het aandeel gelijk. In 2012 kende naast Stad West, ook Almere Haven meer leerlingen met een zwaar, dan met een licht gewicht (Tabel 1.2). 1) Een deel van de leerlingen zit buiten Almere op school, deze zijn in deze cijfers niet meegenomen. Almeerse rugzakleerlingen gaan naar het reguliere bo, of het sbo. Deze leerlingen worden hier niet onderscheiden. 2) Een gewicht 0,3 betekent dat beide ouders of de ouder die belast is met de dagelijkse verzorging, laagopgeleid zijn/is (laagopgeleid: hoogstbehaalde opleiding maximaal lbo/ vbo, praktijkonderwijs of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg). Een gewicht 1,2 betekent daarnaast dat één van de ouders maximaal basisonderwijs heeft gevolgd. Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

22 22 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

23 Tabel 1.2: Percentage gewichtenleerlingen per stadsdeel op 1 oktober 2013 stadsdeel gewicht 0 gewicht 0,3 gewicht 1,2 gewicht totaal Haven 86% 7% 7% 14% Stad West 90% 4% 6% 10% Stad Oost 3 90% 5% 5% 10% Buiten 90% 6% 4% 10% Poort 96% 3% 0% 4% Almere totaal 90% 5% 5% 10% Bron: DUO Tussentijdse in- en uitstroom Figuur 1.2 geeft een overzicht van de tussentijdse in- en uitstroom van leerlingen in het primair onderwijs in Almere en gemiddeld in Nederland over de afgelopen tien jaar. Dit zijn leerlingen die afkomstig zijn van een andere school, dus leerlingen die tussentijds van school zijn gewisseld. Er wordt hier alleen gekeken naar scholen die tenminste vijf jaar bestaan, nieuwe scholen hebben immers extra veel tussentijdse instroom. In Almere zijn in 2010/2011, 2011/2012 en 2013/2014 meerdere scholen gefuseerd of opnieuw gestart. Deze ontwikkelingen leiden tot een hogere tussentijdse in- en uitstroom. Voor Almere is de tussentijdse in- en uitstroom daarom door middel van twee lijnen weergegeven. De donkerroze lijn geeft de tussentijdse in- en uitstroom weer voor alle Almeerse scholen (voor zover deze tenminste vijf jaar bestaan) en de lichtroze lijn geeft de ontwikkeling weer waarbij de scholen die recent gefuseerd zijn, niet zijn meegenomen 4. De Almeerse in- en uitstroom is hoger dan gemiddeld in Nederland. Het grootste gedeelte van de tussentijdse in- en uitstroom bestaat uit wisselingen van school binnen Almere (gemiddeld 68%). De overige in- en uitstroom wordt veroorzaakt door leerlingen die van een school buiten Almere komen, van school wisselen, vervolgens in Almere naar school gaan of door leerlingen die tussentijds vanaf een Almeerse school naar een school buiten Almere verhuizen. Figuur 1.2: Tussentijdse in- en uitstroom leerlingen primair onderwijs Nederland en Almere Bron: DUO 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 2003/ / /2006 Nederland 2006/ /2008 Etniciteit Almere is een stad met relatief veel (westerse en niet-westerse) allochtone inwoners. Dit is terug te zien in de leerlingenpopulatie in het primair onderwijs. Het aantal allochtone leerlingen in het basisonderwijs is in de loop der jaren licht gestegen van 46% in 2009 tot 47% in Het aandeel allochtone leerlingen op het sbo is in 2013 toegenomen ten opzichte van 2012 (toen: 49%) en bedraagt nu 51%. Op het (v)so zitten in verhouding minder allochtone kinderen. In 2013 is het aandeel allochtone leerlingen in het (v)so met een aandeel van 39% gelijkgebleven ten opzichte van Tabel 1.3: Percentage allochtone leerlingen in Almere bo 46% 46% 47% 47% 47% sbo 46% 45% 45% 49% 51% v(so) 39% 40% 39% 39% 39% Bron: DUO/gemeente Almere 2008/2009 Almere 2009/ /2011 Voortgezet onderwijs Almere met correctie 2011/ / /2014 Leerlingpopulatie Almere heeft op 1 oktober scholen voor het voortgezet onderwijs. Op deze scholen zitten ruim leerlingen. Het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs is in 2013 ten opzichte van 2009 met 5% gestegen. Almere kent twee scholen voor voortgezet speciaal onderwijs (vso). Het aantal leerlingen vso is gestegen na de komst van een school specifiek gericht op (voortgezet) speciaal onderwijs in 2009 naar Almere. Tabel 1.4 hieronder geeft een overzicht van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs. 6 3) Stad Oost is inclusief het Centrum Almere Stad. 4) Het gaat hier om de fusie van de Manse en Montessori Buiten (2010/2011), de fusie van de Waterspiegel en de Oase, de start van Digitalis en de Heliotroop (2011/2012) en de start van de Architect en De Argonaut (2013/2014). 5) Het gaat hier om alle Almeerse leerlingen in het primair onderwijs, dus ook de leerlingen die buiten Almere naar school gaan. 6) Een deel van de leerlingen zit buiten Almere op school, deze zijn in deze cijfers niet meegenomen. Almeerse rugzakleerlingen gaan naar het reguliere vo. Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

24 Tabel 1.4 Ontwikkeling van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs * 2013** vo vso totaal Bron: DUO * aangepast aan definitieve cijfers ** voorlopige cijfers Onderwijsdeelname in het derde leerjaar Tabel 1.5 geeft per schooltype de ontwikkeling weer van Almeerse leerlingen in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs. Ruim de helft van de leerlingen volgt in 2013/2014 een vmbo-opleiding. Het aandeel vmbo-leerlingen is afgenomen ten opzichte van het aandeel in het jaar 2012/2013, maar ligt nog wel hoger dan het landelijke aandeel. Hoewel de deelname aan havo en vwo licht gestegen is in 2013/2014 ten opzichte van 2012/2013 blijft het aandeel in Almere, net als in de voorafgaande jaren, achter bij het landelijke percentage. Het aandeel leerlingen dat praktijkonderwijs volgt is in 2013/2014 licht toegenomen ten opzichte van 2012/2013. Slaagpercentages Tabel 1.6 laat het aantal examenkandidaten in het Almeerse voortgezet onderwijs zien en de bijbehorende slaagpercentages, onderverdeeld naar schooltype. De slaagpercentages zijn het hoogst in het vmbo met 93% voor het schooljaar 2012/2013, dit is net wat lager dan in 2011/2012 (94%). Het Almeerse slaagpercentage vmbo is hiermee in 2012/2013 gelijk aan het landelijk aandeel. Het slaagpercentage voor de havo in Almere is in 2012/2013 met 87% fors hoger dan het slaagpercentage van 82% in het jaar 2011/2012. Anders dan in 2011/2012, toen het slaagpercentage onder havo-leerlingen nog fors lager lag dan landelijk (82% in Almere, 87% landelijk), benadert het Almeerse slaagpercentage binnen de havo in 2012/2013 het Nederlands gemiddelde (87% in Almere, 88% landelijk). Het slaagpercentage binnen het vwo, hoewel gestegen van 79% in 2011/2012 naar 83% in 2012/2013, ligt nog wel fors onder het landelijk gemiddelde, dat gestegen is van 87% in 2012/2013 naar 92% in 2013/2014. Tabel 1.5: Onderwijsdeelname in het derde leerjaar voor Almere en Nederland Almere 2009/ / / /2013* 2013/2014** Nederland 2013/2014** praktijkonderwijs 4% 4% 3% 3% 4% 3% vmbo totaal: 55% 56% 60% 60% 58% 52% leerwegondersteunend onderwijs 16% 15% 15% 14% 14% 12% basisberoepsgericht 4% 4% 3% 4% 4% 4% kaderberoepsgericht 13% 13% 16% 15% 12% 10% theoretisch (en gemengd) 21% 23% 26% 26% 27% 26% experimenteel 1% 1% 0% 1% 1% 0% havo en vwo totaal: 41% 40% 37% 37% 38% 45% havo 13% 12% 9% 10% 10% 21% vwo 15% 14% 13% 14% 12% 21% havo/vwo 13% 15% 14% 14% 16% 3% aantal leerlingen totaal % Bron: DUO *aangepast aan definitieve cijfers 2012/2013 ** voorlopige cijfers 24 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

25 Tabel 1.6: Slaagpercentages Almeers en landelijk voortgezet onderwijs aantal kandidaten Almere 2010/2011 % geslaagd aantal kandidaten Almere 2011/2012* % geslaagd aantal kandidaten Almere 2012/2013** % geslaagd aantal kandidaten Nederland 2012/2013** % geslaagd vmbo totaal: % % % % basisberoepsgericht % % % % kaderberoepsgericht % % % % theoretisch (en gemengd) % % % % havo % % % % vwo % % % % Bron: DUO *aangepast aan definitieve cijfers 2011/2012 ** voorlopige cijfers % % % % Conclusies Het aantal leerlingen in het regulier basisonderwijs daalt licht, net zoals het aantal leerlingen in het speciaal basisonderwijs. Het aantal leerlingen in het (v)so is sterk toegenomen sinds 2009, dankzij de start van een nieuwe school. Het aandeel leerlingen met een leerlinggewicht is met 10% in 2013 gelijk gebleven ten opzichte van Het aandeel leerlingen dat in 2013/2014 in het derde leerjaar van het voortgezet onderwijs op het vmbo zit is licht gedaald van 60% in 2012/2013 naar 58% in 2013/2014. Het aandeel leerlingen dat in het derde leerjaar op havo of vwo zit, is met een aandeel van 38% licht toegenomen ten opzichte van het aandeel van 37% in 2012/2013. De deelname aan havo en vwo in Almere blijft in 2013/2014 nog wel achter bij het landelijke aandeel van 45%. Door het stijgen van het slaagpercentage van Almeerse havoleerlingen van 82% in 2011/2012 naar 87% in 2012/2013, wordt het landelijk gemiddelde van 88% benaderd. Het slaagpercentage van Almeerse vwo-leerlingen, hoewel toegenomen van 79% in 2011/2012 naar 83% in 2012/2013, ligt in 2012/2013 nog wel fors onder het landelijke slaagpercentage van 92%. Ook landelijk is het aandeel geslaagden op het vwo gestegen, in 2011/2012 slaagde 87%. Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/

26 26 Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/2014

27 plus 2. Voor- en vroegschoolse educatie Almere Lokaal onderwijsbeleid Almere Programma s voor voor- en vroegschoolse educatie (vve) zijn gericht op het voorkomen en inlopen van taalachterstanden van kinderen van twee tot zes jaar. In de voorschoolse periode (twee- tot vierjarigen) gebeurt dit op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, in de vroegschoolse periode (vier- en vijfjarigen) in de eerste twee groepen van de basisschool. De gemeente Almere heeft in samenwerking met de partners per 1 januari 2011 de leeftijd waarop kinderen aan vve kunnen deelnemen verhoogd van twee naar tweeënhalf jaar. Op 1 augustus 2010 is de Wet OKE in werking getreden. Binnen deze wet wordt harmonisatie tussen de voorschoolse voorzieningen (kinderopvang en peuterspeelzaalwerk) beoogd. De gemeente is verplicht om tot een dekkend en kwalitatief goed vve-aanbod te komen. De schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het vroegschoolse gedeelte. Binnen de Wet OKE worden overleggen en afspraken over vve tussen gemeenten, schoolbesturen en houders van voorschoolse voorzieningen verplicht gesteld. Het moet onder andere gaan over de resultaten die behaald moeten worden met vve. Beleidsdoelen In november 2011 is het bestuursakkoord Effectief benutten van vve en extra leertijd voor jonge kinderen afgesloten. Het doel van deze vier jaar durende regeling is dat kinderen met een risico op taalachterstand een zo goed mogelijke start maken op de basisschool en dat de resultaten van de kinderen op de basisschool omhoog gaan. De focus ligt op een doorgaande ontwikkelingslijn van jonge kinderen, het betrekken van de kinderopvang bij de beleidsuitvoering en wijkgerichte samenwerking. In de Impuls Onderwijs 2011 is de voor- en vroegschoolse educatie opgenomen in de actielijn Kinderen van 2-6 prioriteit. Hierin is afgesproken dat alle partijen zich inspannen om de volgende beleidsdoelen te bereiken in de Impulsperiode: een dekkend vve-aanbod voor alle doelgroepleerlingen in peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en scholen een doorgaande lijn voor- en vroegschoolse educatie Verder is vastgelegd dat er gestreefd wordt naar het vormen van Integrale Kindcentra. Kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie zijn vastgelegd in het besluit basisvoorwaarden uit juli Voor vroegschoolse educatie zijn de kwaliteitseisen op landelijk niveau vastgelegd. Gemeente, schoolbesturen en voorschoolse partners hebben de verschillende doelstellingen waaronder afspraken over het meten van effecten van vve, in 2011/2012 uitgewerkt in resultaatafspraken. Om alle zaken rond het onderwerp op orde te krijgen en daardoor een dekkend aanbod te kunnen aanbieden aan alle jonge kinderen die dat nodig hebben, heeft de gemeente, samen met haar partners, het Masterplan Het Jonge Kind opgesteld. Binnen het masterplan wordt er gewerkt aan de volgende agendapunten: 1) Expertiseverbetering professionals 2) De ouder als betrokken partner 3) Het kind voorop 4) Geharmoniseerd voorschools aanbod. Kernindicatoren aantal kinderen van tweeënhalf en drie jaar (voorschools) en van vier en vijf jaar (vroegschools) naar stadsdeel aantal en percentage bereikte doelgroepkinderen met voorschoolse educatie aantal en percentage bereikte (gewichten-)leerlingen met vroegschoolse educatie Lokale Staat van het Onderwijs in Almere 2013/