Onderwijsmonitor 2010 Alblasserdam

Transcriptie

1 Onderwijsmonitor Alblasserdam De zes Drechtstedengemeenten hebben voor het voeren van onderwijsbeleid behoefte aan beleidsondersteunende informatie. Hierbij gaat het om vragen als: hoeveel kinderen nemen deel aan voor- en vroegschoolse educatie? Welke ontwikkelingen zien we in het schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten? Het Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD) monitort vanaf 2008 jaarlijks de stand van zaken in het onderwijs in de Drechtstedengemeenten en plaatst de uitkomsten waar mogelijk in een regionaal en landelijk perspectief. Inhoud: 1. Conclusies 2. Voorschoolse educatie 3. Primair onderwijs 4. Voortgezet onderwijs 5. Speciaal onderwijs 6. Middelbaar beroepsonderwijs 7. Hoger onderwijs 8. Opleidingsniveau 1 Conclusies De gemeente Alblasserdam voert een zelfstandig onderwijsbeleid dat zich richt op het creëren van gelijke kansen voor alle kinderen. Deze Onderwijsmonitor brengt de volgende situatie en ontwikkeling in beeld: In totaal 30 kinderen van 2 en 3 jaar ontvangen een voorschools programma en 12 gewichtenleerlingen in groep 1 en 2 van de basisschool krijgen vroegschoolse educatie. Het aandeel gewichtenleerlingen in groep 1 en 2 van de basisschool is toegenomen sinds 2009 en ligt nu net boven het landelijke gemiddelde. Leerlingen uit Alblasserdam op het voortgezet onderwijs gaan, vergeleken met de Drechtsteden en het landelijke gemiddelde, minder vaak naar het vwo en vaker naar de niveaus die daaronder liggen. In het schooljaar 2009/ verzuimden twee Alblasserdamse leerlingen absoluut en 35 relatief. Vergeleken met Zuid-Holland Zuid ligt het absoluut verzuim in Alblasserdam op een vergelijkbaar niveau, het relatieve verzuim veel lager. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters uit Alblasserdam ligt op 50 leerlingen. Dit ligt boven de ambitie (35 leerlingen). Het aantal Alblasserdamse leerlingen op het mbo ligt al jaren rond de 600. Ze kiezen ongeveer even vaak voor economie, techniek als zorg en welzijn. De verdeling van de jongeren uit Alblasserdam over het mbo, hbo en wo is vergelijkbaar met die van de Drechtsteden. Het aandeel inwoners van 15 tot en met 64 jaar met minimaal een middelbaar opleidingsniveau lijkt in Alblasserdam te zijn toegenomen (65% in ) waardoor dit nu net onder het Nederlandse gemiddelde (67%) ligt. 2 Voorschoolse educatie In deze paragraaf gaan we in op het aantal kinderen dat naar de kinderopvang en de peuterspeelzaal gaat, het aantal kinderen dat is geïndiceerd als doelgroepkind en welk deel daarvan voorschoolse educatie ontvangt. Korte leeswijzer: Wanneer we spreken over regio, dan bedoelen we de Drechtsteden. Veel cijfers uit het lopende onderwijsjaar zijn voorlopig. Dit geldt voor alle cijfers die zijn voorzien van een *. Deelname kinderdagverblijf en peuterspeelzaal Tabel 1 laat zien dat de deelname van 2- en 3-jarigen uit Alblasserdam aan kinderopvang (exclusief gastouderbureaus) toeneemt en deelname aan de peuterspeelzaal voorzichtig afneemt. Dit is in lijn met de regionale trend. De meest recent beschikbare landelijke deelnamepercentages stammen uit Het deelnamecijfer voor de kinderdagopvang (0 tot en met 3 jaar) lag toen op 34%, bij peuterspeelzalen (2- en 3-jarigen) op 44% (CBS ). Tabel 1 Deelname kinderdagopvang (2- en 3-jarigen), per 1 oktober 2009 regio aantal 2- en 3-jarigen (per 1 januari) kinderdagopvang aantal 2- en 3-jarigen deelname in % 21% 28% 34% peuterspeelzaal aantal 2- en 3-jarigen deelname in % 29% 28% 47% Bron: kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en structuurtelling

2 Deelname voorschoolse educatie Voorschoolse educatie is bestemd voor zeer jonge kinderen met een (taal)achterstand. Speciale ontwikkelingsgerichte programma s op de peuterspeelzaal en in het kinderdagverblijf moeten voorkomen dat deze kinderen met een achterstand aan de basisschool beginnen. Het rijksbeleid stelt als doel dat alle doelgroepkinderen van twee en drie jaar in de kinderdagopvang en het peuterspeelzaalwerk voorschoolse educatie krijgen aangeboden. Het rijk heeft deze inspanningsverplichting aan gemeenten opgelegd, die hier eind 2011 aan moeten voldoen. Iedere gemeente bepaalt zelf op welke wijze kinderen worden geïndiceerd. Alblasserdam bepaalt dit via de gewichtenregeling (zie kader) en op indicatie van het consultatiebureau of peuterspeelzaalleidsters. Voor de kinderdagverblijven wordt geen gebruik gemaakt van indicering. Peuters met (taal)ontwikkelingsachterstanden op een kinderdagverblijf worden voor zover mogelijk opgevangen in een peuterspeelzaalgroep met vve-aanbod. De gemeente moet de ouders van de geïndiceerde peuters informeren en de kinderen voorschoolse educatie aanbieden. In hebben 30 geïndiceerde kinderen een programma voor voorschoolse educatie gevolgd op een peuterspeelzaal (6% van alle 2- en 3 jarigen). In 2009 waren dit er Primair onderwijs We staan hier stil bij het aantal kinderen in het basisonderwijs, het aantal gewichtenleerlingen, het deel uit groep 1 en 2 dat vroegschoolse educatie krijgt aangeboden en het speciaal basisonderwijs. Basisonderwijs Tot 2009 is het aantal kinderen op de Alblasserdamse basisscholen langzaam toegenomen (figuur 1). In namen iets minder kinderen deel (2.068), verspreid over zeven basisscholen en negen vestigingen. Met een gemiddelde van 230 leerlingen per vestiging zijn de Alblasserdamse basisscholen iets groter dan het Nederlandse gemiddelde (219 leerlingen per vestiging). Figuur 1 Aantal leerlingen op een Alblasserdamse basisschool, per 1 oktober Doelgroepkinderen hebben een gewicht van 0.3 of 1.2, afhankelijk van het opleidingsniveau van de ouders. Bij 0.3 hebben beide ouders een lage opleiding (niet hoger dan vmbo bk), bij 1.2 zijn beide ouders zeer laag opgeleid (maximaal basisschool) of één zeer laag en één laag opgeleid Bron: DUO-CFI * Aantal gewichtenleerlingen op basisschool Scholen krijgen subsidie voor het tegengaan en voorkomen van achterstanden bij basisschoolleerlingen. Het hebben van een achterstand wordt bepaald op basis van het leerlinggewicht dat vanaf 2008 uitsluitend wordt bepaald door het opleidingsniveau van de ouders. In tabel 2 zien we dat in 15% van de kinderen op een basisschool in Alblasserdam wordt aangemerkt als een achterstandsleerling. Dit zijn er ruim 40 meer dan in 2009 en ligt iets boven het Nederlands gemiddelde (13%). De ontwikkeling in Alblasserdam wordt in relatief opzicht vooral veroorzaakt wordt door de toename van leerlingen met een gewicht van 1.2. Met 2% ligt het aandeel 1.2-gewichtenleerlingen wel nog steeds ruim onder het landelijke aandeel (6%), terwijl het aandeel 0.3- gewichtenleerlingen (12%) ruim boven het landelijke ligt (7%).

3 Tabel 2 Aantal en aandeel leerlingen uit Alblasserdam naar leerlingengewicht, per 1 oktober gewicht 2009 * aandeel * regio Nederland * % 85% 87% % 9% 7% % 6% 6% % 15% 13% totaal % 100% 100% Bron: DUO-CFI Gewichtenleerlingen en deelname vroegschoolse educatie in groep 1 en 2 Het rijk wil dat de voorschoolse educatie op peuterspeelzalen en kinderdagverblijven wordt voortgezet als vroegschoolse educatie in groep 1 en 2 van de basisschool. De basisscholen zijn hiervoor verantwoordelijk. We zien dat in het aandeel leerlingen met een gewicht in deze twee groepen behoorlijk is toegenomen van 12% naar 17% en duidelijk hoger ligt dan het landelijke aandeel (10%). In oktober bood één van de in totaal zeven basisscholen vve aan, waarmee 13% van de doelgroep wordt bediend (tabel 3). Dit blijft dus ver achter bij de ambitie om alle gewichtenleerlingen in groep 1 en 2 vroegschoolse educatie aan te bieden. Tabel 3 Aantal gewichtenleerlingen en deelname vve in groep 1 en 2, per 1 oktober 2009 regio Nederland aantal 4- en 5-jarigen (per 1 januari) aantal gewichtleerlingen * * aandeel gewichtleerlingen 12% 17% 14% 10% vroegschoolse educatie deelname n.a deelnamepercentage n.a. 13% 64% Bron: gemeente Alblasserdam, DUO-CFI, structuurtelling Speciaal basisonderwijs De gemeente Alblasserdam beschikt niet over een school voor speciaal basisonderwijs (sbo) (zie kader). Deze scholen in de Drechtsteden vervullen vaak een regionale functie. De verordening leerlingenvervoer regelt wanneer en op welke wijze er leerlingenvervoer wordt ingezet voor de betreffende leerlingen. Hoeveel leerlingen gaan er in de Drechtsteden naar het speciaal basisonderwijs en waar gaan de leerlingen uit Alblasserdam naar school? Kinderen met ontwikkelingsproblemen kunnen tijdelijk of blijvend naar het speciaal basisonderwijs. Tabel 4 laat zien dat het aantal leerlingen op het speciaal basisonderwijs in de Drechtsteden iets daalt. Landelijk is er juist een toename te zien. Het regionale aanbod van speciaal onderwijs bevindt zich in een aantal gemeenten. De sbo s staan in Dordrecht, Papendrecht en Zwijndrecht. De scholen voor speciaal onderwijs bevinden zich in Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht. Vanuit Alblasserdam kunnen sbo-leerlingen binnen de Drechtsteden naar Dordrecht, Papendrecht en Zwijndrecht. Iets minder dan de helft kiest voor de locatie in Papendrecht: 23 van de 52 leerlingen (in 2009 waren dit 19 van de 36 leerlingen). De rest gaat naar Barendrecht (18 leerlingen) en Ridderkerk (11 leerlingen). Tabel 4 Aantal leerlingen speciaal basisonderwijs, per 1 oktober schoolgemeente uit Alblasserdam totaal regio Dordrecht Papendrecht Zwijndrecht elders 29 Nederland Bron: DUO-CFI, BLVS 4 Speciaal onderwijs In Alblasserdam wordt er geen speciaal onderwijs aangeboden aan kinderen met beperkingen. Het aantal leerlingen dat in de Drechtsteden naar een dergelijke school gaat ligt al jaren rond de 850, waarvan het merendeel naar Dordrecht gaat (tabel 5). De leerlingen uit Alblasserdam gaan vooral naar Dordrecht: 21 van de 44 leerlingen.

4 Tabel 5 Aantal leerlingen op het speciaal onderwijs, per 1 oktober schoolgemeente uit Alblasserdam totaal regio Dordrecht Papendrecht Sliedrecht elders 17 Nederland a a : alleen cluster 2, 3 en 4 Bron: DUO-CFI, BLVS De beperkingen van kinderen op het speciaal onderwijs worden in vier clusters onderverdeeld: 1: visueel 2: auditief of communicatief 3: verstandelijk 4: gedragsstoornis of psychiatrische problemen De leerlingen op het speciaal onderwijs worden onderverdeeld in vier clusters (zie kader). In de Drechtsteden is er geen schoollocatie voor cluster 1 (wordt in Nederland slechts op negen scholen aangeboden). Het aantal leerlingen in cluster 2 (alleen in Dordrecht) ligt al jaren rond de 100 (tabel 6). Het aantal leerlingen daalt in cluster 3 (in Dordrecht en Sliedrecht) en stijgt in cluster 4 (in Dordrecht en Papendrecht). In landelijk perspectief gaan in de Drechtsteden relatief wat meer verstandelijk gehandicapten naar een school voor speciaal onderwijs en relatief wat minder leerlingen met een gedragsstoornis of psychiatrisch probleem. Tabel 6 Aantal leerlingen op het speciaal onderwijs naar cluster, per 1 oktober cluster aandeel Nederland % 13% % 39% % 47% Bron: DUO-CFI 5 Voortgezet onderwijs De gemeente Alblasserdam is de enige Drechtstedengemeente zonder voortgezet onderwijs. De meeste jongeren uit Alblasserdam gaan wel in de Drechtsteden naar school: ruim zes op de tien in Papendrecht. We gaan hier in op het opleidingsniveau van de jongeren uit Alblasserdam op het voortgezet onderwijs, het aantal leerlingen dat een vmbo-opleiding techniek of verzorging volgt, het schoolverzuim en het voortijdig schoolverlaten (vsv) en de deelname aan het vavo. Opleidingsniveau vanaf het derde leerjaar De meeste leerlingen beginnen het voortgezet onderwijs in een brugklas. Pas in het derde leerjaar wordt duidelijk op welk onderwijsniveau ze examen gaan doen. Figuur 2 toont dat de leerlingen uit Alblasserdam, vergeleken met alle Nederlandse scholieren, iets vaker op een lager opleidingsniveau zitten en minder vaak een vwo bezoeken. In 2009/ is, vergeleken met 2008/2009, het aandeel Alblasserdamse leerlingen dat naar het vmbo bk gaat gedaald en het aandeel havo gestegen. Figuur 2 Aandeel leerlingen per onderwijstype naar woongemeente Alblasserdam 2007/8 25% 22% 27% 23% Alblasserdam 2008/9 23% 22% 27% 24% Alblasserdam 2009/10* 20% 23% 30% 24% Drechtsteden 2009/10* 20% 20% 26% 30% Nederland 2009/10* 5% 19% 19% 27% 30% Bron: CBS 0% 20% 40% 60% 80% 100% praktijkonderwijs vmbo bk 3-4 vmbo t-gl 3-4 havo 3-5 vwo 3-6

5 Leerlingen vmbo techniek en verzorging De verwachting is dat het aantal leerlingen met een opleiding techniek of verzorging te laag ligt om aan de vraag vanuit de regionale arbeidsmarkt te voldoen. Tabel 7 maakt duidelijk dat het aantal leerlingen op deze richtingen de laatste drie jaar daalt. Vergeleken met Nederland worden de beide richtingen nog wel vaker gevolgd. Absoluut verzuim: leerplichtige leerling zonder startkwalificatie staat niet ingeschreven bij een school. Relatief verzuim: jongere spijbelt, meldt zich (onterecht) ziek, verschijnt vaak niet op school of gaat zonder toestemming van school op vakantie. Tabel 7 techniek Aantal en aandeel leerlingen VMBO techniek en verzorging, naar schoollocatie * aandeel * Alblasserdam % Drechtsteden % Nederland % verzorging Alblasserdam % Drechtsteden % Nederland % Bron: DUO-CFI, CBS Schoolverzuim Bij het schoolverzuim onderscheiden we twee soorten verzuim: absoluut (leerling staat niet ingeschreven) en relatief (leerling is afwezig, zie kader). Relatief verzuim wordt ernstiger naarmate het langer duurt. Als een leerling langer dan vier weken aaneengesloten geen onderwijs volgt, spreken we daarom van langdurig verzuim. Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten (BLVS) houdt toezicht op het verzuimbeleid van het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het mbo. Er ligt een wetsvoorstel om dit de komende jaren over te hevelen naar de Onderwijsinspectie. Tabel 8 laat zien dat in het schooljaar 2009/ twee Alblasserdamse leerlingen absoluut verzuimden en 35 relatief. Vergeleken met Zuid-Holland Zuid ligt het absoluut verzuim in Alblasserdam op een vergelijkbaar niveau, het relatieve verzuim veel lager. Het aantal verzuimmeldingen fluctueert tevens door verschillen in registratie (introductie DUO verzuimloket) en medewerking van scholen. Per /11 is de registratie op orde. Tabel 8 Alblasserdamse vo, vso en mbo leerlingen met schoolverzuim 2007/8 2008/9 2009/10 Zuid-Holland Zuid 2009/10 aantal vo/mbo leerlingen aantal absoluut verzuim nb nb 2 33 relatief verzuim w.v. langdurig verzuim 6 3 nb nb Leerlingen hebben een startkwalificatie wanneer zij een van de volgende diploma s behalen: havo, vwo of mboniveau 2 of hoger. Alléén een vmbo-diploma wordt dus niet gezien als een startkwalificatie. promille absoluut verzuim nb nb 1 1 relatief verzuim w.v. langdurig verzuim 3 2 nb nb Bron: Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, jaarverslag Voortijdig schoolverlaten Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft convenanten afgesloten met gemeenten en onderwijsinstellingen over het terugdringen van voortijdig schoolverlaten (vsv) in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Om de convenantafspraken te halen stelt OCW subsidies beschikbaar voor onderwijsprogramma s. Alle leerlingen die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten worden aangemerkt als vsv-er. Het CBS zet in het Jaarboek onderwijs in cijfers uiteen dat een jongere vaker voortijdig de school verlaat als een jongere een aantal jaren ouder is dan de klasgenoten of wanneer de ouders een laag inkomen hebben. Zonder startkwalificatie zijn deze jongeren later vaker werkeloos. En als ze werken, verdienen ze minder. Daar staat tegenover dat vijf jaar later ongeveer een derde van de vsv-ers toch een startkwalificatie heeft behaald of bezig is om die te halen. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters in Alblasserdam bedraagt in het schooljaar 2009/ 50 leerlingen, waarbij het merendeel voortijdig het mbo verlaat (tabel 9). Het aantal vsv-ers uit Alblasserdam ligt boven de gestelde ambitie van maximaal 35

6 nieuwe vsv-ers. Het aandeel vsv-ers uit Alblasserdam (3,1%) ligt iets boven dat van Nederland (2,9%) en ruim onder dat van de Drechtsteden (4,0%). Tabel 9 Nieuwe voortijdig schoolverlaters 2005/ / / / / ambitie * 2009/10 aandeel 2009/ * Alblasserdam ,1% vo ,2% mbo ,7% Drechtsteden ,0% vo ,3% mbo ,4% Sinds 2005 daalt het landelijke aandeel vsv-ers op het vo beduidend sneller dan op het mbo. Deze trend zien we ook in de Drechtsteden, maar niet onder de leerlingen uit Alblasserdam. De vo-scholen in de Drechtsteden halen hun doel. Nederland a 2,9% vo ,0% mbo ,5% a ambitie voor schooljaar 2011/2012 Bron: VSV-verkenner (ministerie van OC&W). Voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo) Het voortgezet algemeen volwassenen onderwijs (vavo) biedt leerlingen de kans alsnog een diploma te halen voor vwo, havo of vmbo theoretische leerweg als zij gezakt zijn voor één of twee vakken. Hoewel de opleiding in naam bedoeld is voor volwassenen, bestaat het leerlingenbestand hoofdzakelijk uit 17- tot en met 20-jarigen. Ruim 200 jongeren uit de Drechtsteden volgen jaarlijks een vavo-opleiding. In vallen meesten vallen onder de Rutte-regeling (circa 70%). Ongeveer twee op de tien worden door de regio Zuid-Holland Zuid gefinancierd vanuit het participatiebudget (onderdeel WEB/Educatie) en een op de tien leerlingen betaalt de opleiding zelf. Het totaal aantal vavo leerlingen uit Alblasserdam lag in op 9 (tabel 10). De landelijke trend laat een toename zien (van in 2006/2007 tot in 2009/). Tabel 10 Aantal deelnemers uit Alblasserdam aan vavo, per 1 oktober aandeel Nederland 2009 vwo % 28% havo % 56% vmbo-theoretische leerweg % 16% totaal % 100% Bron: Da Vinci College, CBS 6 Middelbaar beroepsonderwijs Het mbo kent de beroepsgerichte opleidende leerweg (bol) en de beroeps begeleidende leerweg (bbl). De bbl-opleiding combineert leren met werken. Met een bblopleiding hebben leerlingen sneller een baan dan met een bol-opleiding (CBS ). Jongeren die een middelbaar beroepsonderwijs (mbo) willen volgen, kunnen in de Drechtsteden terecht op het Da Vinci College en het Wellant College (beide in Dordrecht). Het aantal deelnemers op het Da Vinci College ligt al jaren op ruim 6.000, op het Wellant rond de 600. Deze deelname-aantallen zijn in grofweg gelijk gebleven: respectievelijk (Da Vinci College) en 665 leerlingen (Wellant). In totaal ongeveer 600 jongeren uit Alblasserdam bezoeken een mbo in de Drechtsteden of daarbuiten. Over de door hen gekozen leerweg, domein en opleidingsniveau kunnen we het volgende zeggen (tabel 11, 12 en 13). De Alblasserdamse jeugd: kiest relatief vaak voor een bbl-opleiding en iets vaker voor de domeinen groen, techniek, en zorg en welzijn; volgt de mbo-opleiding op een vergelijkbaar niveau als de Nederlandse jeugd. Binnen de Drechtsteden is er speciale aandacht voor het aantal mbo-leerlingen dat een opleiding techniek of zorg en welzijn volgt, aangezien hiervoor tekorten worden voorzien. Dit aantal ligt in op respectievelijk (techniek) en (zorg en welzijn) leerlingen. Vergeleken met 2007 betekent dit dat het aantal techniekleerlingen is toegenomen (lag in 2007 op 2.490) en het aantal leerlingen zorg en

7 welzijn gelijk is gebleven (was 2.697). Het aandeel leerlingen op deze opleidingen uit de Drechtsteden wijkt niet af van de verdeling op landelijke niveau. Tabel 11 Aantal deelnemers mbo naar leerweg, per 1 oktober leerweg uit Alblasserdam uit Drechtsteden Nederland aandeel aandeel aandeel bol voltijd % % 66% bol deeltijd % 182 2% 2% bbl % % 32% totaal % % 100% Tabel 12 Aantal deelnemers mbo naar domein, per 1 oktober domein uit Alblasserdam uit Drechtsteden Nederland aandeel aandeel combinatie % 315 5% 3% economie % % 32% groen % 450 5% 6% techniek % % 28% zorg en welzijn % % 31% totaal % % 100% Tabel 13 Aantal deelnemers mbo naar niveau, per 1 oktober niveau uit Alblasserdam uit Drechtsteden Nederland aandeel aandeel % 545 6% 5% % % 24% % % 27% % % 44% totaal % % 100% Bron: DUO-CFI 7 Hoger onderwijs Het hoger beroepsonderwijs (hbo) en het wetenschappelijk onderwijs vormen samen het hoger onderwijs. Om een beeld te krijgen van het niveau waarop de leerlingen uit Alblasserdam na het vo een opleiding volgen, zetten we in figuur 4 het aandeel dat naar een mbo, een hbo en het wo gaat tegen elkaar af. De opleidingsniveaus op het mbo hebben de volgende betekenis: De leerlingen uit Alblasserdam blijken in 2009/ op ongeveer hetzelfde opleidingsniveau te zitten als de leerlingen uit de Drechtsteden. Vergeleken met de Nederlandse cijfers gaan er relatief weinig leerlingen naar het wo, veel naar het mbo. Dit zal voor een belangrijk deel veroorzaakt worden doordat wo-studenten vaak dichtbij de plaats van studie gaan wonen. 1: assistent opleiding 2: basisberoepsopleiding 3: vakopleiding 4: hogere opleiding Figuur 4 Aandeel leerlingen per onderwijstype, naar woongemeente Alblasserdam 2007/8 62% Alblasserdam 2008/9 61% 29% 30% 9% 9% Alblasserdam 2009/10* 57% 33% 10% Drechtsteden 2009/10* 56% 32% 12% Nederland 2009/10* 45% 35% 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% mbo hbo wo Bron: CBS

8 8 Opleidingsniveau (beroeps)bevolking Het CBS meet het opleidingsniveau van de (beroeps)bevolking via de Enquête Beroepsbevolking. Figuur 5 toont dat ruim zes op de tien Alblasserdammers van 15 tot en met 64 jaar minimaal een middelbare opleiding heeft. Berekend over de beroepsbevolking ligt dit aandeel nog een stuk hoger, op ruim zeven van de tien. Het opleidingsniveau van de (beroeps)bevolking in Alblasserdam lijkt te zijn toegenomen vergeleken met de periode 2006/2008 en ligt iets onder het landelijk gemiddelde. Hierbij moeten we een slag om de arm houden, aangezien de cijfers zijn gebaseerd op steekproefonderzoek (betrouwbaarheidsmarges). Toekomstige cijfers zullen duidelijk maken of de inhaalslag daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. De gebruikte bronnen staan vermeld bij de tabellen en figuren. Daarnaast bekeken we de volgende webpagina s: Figuur 5 Bevolking met middelbaar en hoog opleidingsniveau (%) / / / / /2009 Alblasserdam Drechtsteden Nederland Figuur 6 Beroepsbevolking met middelbaar en hoog opleidingsniveau (%) / / / / /2009 Alblasserdam Drechtsteden Nederland dr. B.J.M. van der Aa W. van den Boogaard A. van der Linden augustus 2011 Postbus AP Dordrecht (078) ocd@drechtsteden.nl