Schets van de Educatieve Agenda

Transcriptie

1 Schets van de Educatieve Agenda 1. Inleiding In augustus 2006 is de tweede periode Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid (GOA) beeindigd. Vanaf augustus 2006 is een nieuw inhoudelijk kader van toepassing en dient dit te worden uitgevoerd binnen een nieuw bestuurlijk arrangement. Het door het ministerie van OC&W ingediende wetsvoorstel is reeds vastgesteld in de Tweede Kamer. Aanvullend is een een AMvB ontwikkeld waarin de nadere voorwaarden voor het onderwijs(achterstanden)beleid zijn beschreven. Deze is in oktober gepubliceerd in de Staatscourant. Hieronder worden achtereenvolgend de verandering in de wetgeving, het toekomstig onderwijs(achterstanden)beleid en de begroting besproken. De lijn voor het toekomstige onderwijs(achterstanden)beleid is dit schooljaar al ingezet door te kiezen voor Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) en Onderinstroomgroepen/Schakelklassen. De komende jaren moet er gewerkt worden aan verder invulling van het beleid. 2. Wetgeving omtrent onderwijsachterstanden Het wetsvoorstel over het toekomstige onderwijsachterstandenbeleid beschrijft de volgende belangrijke wijzigingen ten opzichte van het huidige onderwijsachterstandenbeleid. Scholen en gemeenten hebben verschillende verantwoordelijkheden in het nieuwe onderwijsachterstandenbeleid. Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de bestrijding van onderwijsachterstanden van leerlingen. Ze doen dit door de risicofactoren die leerprestaties negatief beïnvloeden te beperken en door factoren met een positieve invloed te bevorderen. De schoolbesturen leggen hierover verantwoording af aan het Rijk. Ook werken de scholen mee aan de integrale aanpak van de bestijding van onderwijsachter-standen op lokaal niveau. Bij basisscholen ligt de nadruk op vroegschoolse educatie en de begeleiding van leerlingen van en naar schakelklassen. In het voortgezet onderwijs wordt onder de noemer Leerplusarrangement de inzet gericht op het behalen van een startkwalificatie en het voorkomen en bestrijden van voortijdig schoolverlaten. Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid voor het goed functioneren van de leerplicht, de lokale infrastructuur en voor het realiseren van samenhang tussen de schakels binnen de jeugdketen, waaronder het onderwijs(achterstanden)beleid, leerplicht/rmc. Vanuit deze lokale verantwoordelijkheid ligt voor wat betreft de gemeentelijke taken in het onderwijs(achterstanden)beleid de nadruk op de voorschoolse educatie en het inrichten van schakelklassen gekoppeld aan het basisonderwijs. Het toekomst onderwijs(achterstanden)beleid richt zich op 3 speerpunten: VVE, Schakelklassen en Overleg. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Het belang van de vroege kinderjaren voor ontwikkelingskansen en maatschappelijke participatie kan moeilijk worden overschat. In die jaren vindt de snelste ontwikkeling plaats en blijken in de praktijk ook aanzienlijke verschillen in de ontwikkeling van de kinderen te ontstaan. Onderzoek heeft aangetoond dat investeringen op jonge leeftijd meer effect hebben dan op latere leeftijd. VVE speelt hierin een belangrijke rol. Doel van VVE is de taal- en ontwikkelingsachterstand bij de doelgroep te voorkomen, dan wel zo snel mogelijk aan te pakken. Daarom start de aanpak voorschools (peuterspeelzaal / kinderdagverblijf) en loopt door naar vroegschools (groep 1 en 2 van het basisonderwijs). In de algemene maatregel van bestuur zijn nadere voorwaarden ten aanzien van VVE voor de komende jaren worden vastgelegd. Schakelklassen Schakelklassen zijn bedoeld voor leerlingen in het basisonderwijs die een dusdanige achterstand in de Nederlandse taal hebben, dat zij niet (meer) met succes kunnen deelnemen aan het reguliere onderwijs. In aparte groepen of groepjes wordt onderwijs aangeboden dat er op gericht is deze achterstand weg te werken, zodat de leerling daarna (weer) volledig kan deelnemen aan het reguliere onderwijs. Pagina 1 van 5

2 Het extra taalonderwijs kan op drie manieren worden vormgegeven: 1. Gedurende een schooljaar in een daartoe speciaal ingerichte groep (voltijd schakelklas). 2. Gedurende een schooljaar in een aparte groep, in combinatie met de reguliere groep (deeltijd schakelklas). 3. In het verlengde deel van de schooldag in een daartoe ingerichte groep (verlengde schooldag). In dezelfde algemene maatregel van bestuur zijn nadere voorwaarden ten aanzien van schakelklassen voor de komende jaren worden vastgelegd. Overleg In het wetsvoorstel onderwijsachterstandenbeleid worden gemeenten en schoolbesturen verplicht om minimaal één keer per jaar gezamenlijk overleg te voeren over het bevorderen van integratie, het tegengaan van segregatie en het bestrijden van onderwijsachterstanden. De doelen van dit overleg zijn in het wetsvoorstel onderwijsachterstandenbeleid als volgt verwoord: het creëren van een doorlopende leerlijn van voorschoolse educatie naar het basisonderwijs; een betere spreiding te realiseren voor het basisonderwijs van achterstandsleerlingen over de scholen in een gemeente; terugdringen van de achterstandsproblematiek in een gemeente; het maken van afspraken over het uitwisselen van leraren en leerlingen en het gezamenlijk organiseren van activiteiten om integratie te bevorderen;. het maken van afspraken over de aanwending van de gemeentelijke middelen ten behoeve van het bestrijden van onderwijsachterstanden. Schoolbesturen ontvangen rechtstreeks middelen van het Rijk en leggen ook verantwoording af aan het Rijk. De afgelopen periode ontving de gemeente vanuit het Rijk middelen voor het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden. Instellingen werden vanuit de gemeente gesubsidierd om onderwijsachterstanden binnen hun instelling te bestrijden. Schoolbesturen hadden in aanvulling hierop, vanuit het Rijk de beschikking over zogenaamde gewichtengelden. Vanaf augustus 2006 ontvangen de schoolbesturen rechtstreeks van het Rijk middelen voor het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden. Gemeente Hengelo ontvangt via het GSB-beleid middelen voor VVE en Schakelklassen. De middelen die de schoolbesturen nu nog van de gemeente ontvangen voor VVE dienen de komende jaren tot nul te worden afgebouwd, ten gunste van de subsidie aan de voorschoolse instellingen die deelnemen aan het VVE-beleid. De middelen voor schakelklassen kan de gemeente uitsluitend beschikbaar stellen aan schoolbesturen voor basisonderwijs. 3. Toekomstig Onderwijs(achterstanden)beleid Doelstellingen In het kader van GSB en de Algemene maatregel van bestuur moeten er de volgende prestatieafspraken door de gemeente gemaakt worden voor VVE en Schakelklassen. Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) Met de inzet van VVE de startpositie verbeteren van zoveel mogelijk leerlingen die het risico lopen op een achterstand in (taal)ontwikkeling. Op basis van een 0-meting in augustus 2006 is het bereik bepaald. In de voorschoolse periode is de afgelopen 4 jaar in het kader van VVE alleen maar gewerkt met de doelgroep anderstaligen. Daarnaast is er alleen met VVE gewerkt binnen de gesubsidieerde peuterspeelzalen. Het aantal peuters wat binnen de doelgroep bereikt is in die peuterspeelzalen bedraagt 138 peuters. Wij stellen ons bereik voor de aankomende schooljaren, dan ook vast op 96 peuters per schooljaar. 1. Totale aantal peuters dat per jaar bereikt wordt met een VVE-programma bedraagt Het streven is dat 70% peuters van alle doelgroepkinderen deelneemt aan VVE 3. De doelgroep bestaat uit anderstalige peuters en peuters met laagopgeleide ouders. In de loop van dit schooljaar zal de doelgroep in de voorschoolse periode uitgebreid worden naar laagopgeleide ouders. Op dit moment is er nog geen zicht op deze doelgroep. Daarnaast loopt in de gemeente Hengelo een proffessionaliseringstraject voor de niet gesubsidieerde peuterspeelzalen Pagina 2 van 5

3 dat in januari 2007 van start zal gaan. Hierdoor zal in de loop van 2007 niet alleen de doelgroep worden vergroot aan de hand van het criterium opleidingsniveau van ouders, maar ook door de toename van het aantal gesubsidieerde peuterspeelzalen waar de doelgroep nu nog onbekend is. Er zal allereerst geinvesteerd worden in een kwaliteitsslag voor er aan de kwantiteit gewerkt kan worden. Schakelklassen Extra taalondersteuning bieden aan leerlingen die hun schoolloopbaan niet probleemloos kunnen starten vanwege een taalachterstand. Binnen de gemeente Hengelo zijn reeds een aantal onderinstroomgroepen actief. De groepen zijn nog geen volwaardige schakelklassen en voldoen nog niet aan alle criteria. In de loop van dit schooljaar zullen de onderinstroomgroepen omgebouwd worden naar volwaardige schakelklassen aan de onderzijde van de basisschool. De schakelklas is dan geschikt voor 4 en 5 jarigen die niet of slecht aanspreekbaar zijn in het Nederlands. Exacte doelgroep zal dit schooljaar bepaald worden. De onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de deelname in de huidige onderinstroomgroepen 15 kinderen per onderinstroomgroep per jaar. 1. Totaal zullen 90 leerlingen deelnemen aan een schakelklas over de schooljaren / Er zullen 3 schakelklassen worden ingericht, start vanaf schooljaar Speerpunten Het onderwijsachterstandenbeleid heeft de volgende speerpunten: 1. VVE 2. Schakelklassen 3. Overleg De speerpunten worden hieronder toegelicht. Speerpunten Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) In overleg met de partners op het gebied van VVE 1. Het vergroten van het bereik. Hierbij worden maatregelen onderzocht om de instroom in de peuterspeelzaal en de doorstroom naar het basisonderwijs te vergroten. Verder spelen de keuze van de huidige en de uitbreidingslocaties een belangrijke rol bij het vergroten van het bereik. 2. Competenties van leerkrachten en leidsters in standhouden en verbeteren. Peuterspeelzalen en het basisonderwijs nemen Piramide opleidingen op in hun scholings-plannen, zodat ook in de toekomst op de VVE-locaties gewerkt wordt met gecertificeerd personeel. 3. Ouderbetrokkenheid vergroten. De deelname van ouders aan het ouderprogramma moet worden verbeterd. Onderzoek heeft aangetoond dat betrokkenheid van ouders belangrijk is voor de (taal)ontwikkeling van het kind. 4. Taken en verantwoordelijkheden verduidelijken De nieuwe wetgeving op het gebied van onderwijsachterstanden leidt tot nieuwe bestuurlijke verhoudingen en dus tot een andere verdeling van taken en verantwoordelijkheden bij de partners. Hierover moeten afspraken worden gemaakt. Speerpunten Schakelklassen In overleg met de partners op het gebied van Schakelklassen 1. Ombouwen onderinstroomgroepen naar schakelklassen (4-jarigen) Onderzoeken of uitbreiding van de doelgroep wenselijk is 2. Schakelklas beschikbaar per stadsdeel Elk stadsdeel een schakelklas gekoppeld aan elk een ander schoolbestuur Speerpunt overleg De ambitie is om voor het lokale onderwijsbeleid een arrangement te gaan hanteren dat voor zowel de schoolbesturen als de gemeente voldoende garanties biedt voor een effectieve en efficiënte Pagina 3 van 5

4 samenwerking tussen beide partijen. De gedachte daarachter is dat scholen in toenemende mate te maken hebben met maatschappelijke ontwikkelingen die dagelijks samenkomen in de school. Zij functioneren steeds minder als stand alone organisatie en opereren steeds meer als maatschappelijke ondernemingen in samenwerking met hun omgeving. De gemeente is, als meest nabije overheid, bij uitstek de partij die grip heeft op die omgeving en zorg kan dragen voor een sluitende keten van voorzieningen. Kortom, schoolbesturen en gemeente hebben elkaar nodig en kunnen gezamenlijk en in overleg met de andere ketenpartners veel tot stand brengen, mits de beleidsagenda en de rolverdeling helder zijn en mits beiden over voldoende beleidsinformatie en de juiste beleidsinstrumenten kunnen beschikken. In overleg met de schoolbesturen moet een educatieve agenda worden opgesteld, waarop zowel verplichte agendapunten staan als vanuit lokaal beleid wenselijke agendapunten, bijvoorbeeld dagarrangementen en Brede School. Ook zullen afspraken gemaakt worden over taken en verantwoordelijkheden. De volgende stappen moeten daarbij genomen worden: 1. De agenda vaststellen. 2. Afspraken maken. 3. Wederzijdse verantwoording. In komende periode zullen onderwijs en gemeente steeds meer als gelijkwaardige partners moeten optreden. Maar ook andere partners als peuterspeelzalen, zorg en welzijnsinstellingen mogen we niet uit het oog verliezen Voorstaande is in samenwerking met de schoolbesturen en de instelling voor peuterspeelzaalwerk tot stand gekomen en geaccodeerd in het overleg van de stuurgroep onderwijs 0-12 jarigen van 2 november Daarnaast hopen wij in februari 2007 bij de midterm review meer inzicht te kunnen geven in het bereik van de doelgroep in de voorschoolse periode en de criteria die de grondslag zullen vormen voor toelating tot de schakeklassen. Pagina 4 van 5

5 Meerjaren overzicht verwachte inkomsten 2006 (2 e helft) GSB , , , ,- Schoolbegeleidingsmiddelen , , , ,44 Onderinstroommiddelen , , , ,- Totaal , , , ,44 Begroting schooljaar Voor het schooljaar wordt de volgende begroting voorgesteld: Inkomsten Uitgaven GSB ,- VVE ,- Schoolbegeleiding ,44 Piramide peuters-ouders ,- Onderinstroom ,- Piramide thuis ,- Coördinatie VVE peuters ,- Gezinsprogramma s ,- Schakelklassen ,- Extra schakelklas ,- (6.250,-) Schoolbegeleiding lokaal ,90 Schoolbegeleiding scholen ,96 Schoolbegeleiding GPC 1.837,26 Vrije ruimte schoolbegeleiding ,32 Vrije ruimte taalbeleid ,- Totaal ,44 Totaal ,44 GSB Vanaf 1 augustus 2006 is het GOA beleid voor de gemeente Hengelo onderdeel geworden van het totale GroteSteden Beleid. Het bedrag in de beschikking van het ministerie wordt beschikbaar gesteld binnen het totale GSB budget. Aan het budget zijn door het ministerie aanvullende eisen gesteld op wijze van inzet, deze eisen staan in de Algemene Maatregel van Bestuur. Van het totale budget mag 15% ingezet worden aan activiteiten die zijn gerelateerd aan het onderwijs(achterstanden)beleid. Het overige budget moet besteed worden aan VVE en Schakelklassen. Dit wil zeggen dat het van het totale budget ,- aan VVE en Schakelklassen besteed moet worden en het resterend budget van ,- beschikbaar is voor aanverwante activiteiten. Vrije ruimte: ,- wordt besteed aan gezinsprogramma s ,- en ,- (vb instapje om het bereik van de doelgroep te vergroten aangevuld met een stukje piramide thuis). Stukje ruimte voor het taalbeleid om aanverwante taalactiviteiten te kunnnen aanbieden ,-. VVE: Voor de programma s in de peuterspeelzalen ,- (in ook nog een stukje voor het basisonderwijs) en coördinatie ,-, en piramide ouders-peuters ,- Schakelklassen: ,- en 6.250,- (onderdeel van totaal ) Pagina 5 van 5