Ouderbetrokkenheid in het secundair onderwijs

Transcriptie

1 Ouderbetrokkenheid in het secundair onderwijs Handleiding voor secundair onderwijs

2 Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs Ouderbetrokkenheid in het secundair onderwijs Mei 2011 Project 2 binnen NOvELLe: Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs Focus project: ouderbetrokkenheid. We hebben graag dat de output van ons project wordt gebruikt. Uit respect voor ons werk wensen we dat de bron wordt vermeld en/of dat er verwezen wordt naar de projectgroep van NOvELLe. Het overnemen van (elementen) van onze output in eigen werk kan echter maar mits schriftelijke toestemming van de projectgroep van NOvELLe. project2.novelle@uhasselt.be Met dank voor het respect voor ons werk.

3 Inhoud Voorwoord... 3 Inleiding Opzet van iouder Visie op ouderbetrokkenheid Wat is ouderbetrokkenheid? Waarom is ouderbetrokkenheid belangrijk? Voorwaarde - creërende initiatieven: initiatieven om de communicatie op gang te trekken Terreinen en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid Inspraakgehalte Aan de slag met de iouderkoffer Inleiding Beschrijving van het materiaal Affiches met teasers Stellingen m.b.t. waarom ouderbetrokkenheid en notitiebladen Posters/overzichtsbladen Situatiekaarten en blancokaarten Ouderkaarten Inspiratiebronnen Stickers Tijdscapsule Checklist CD-rom Verloop Beginsituatieanalyse a. Waarom is betrokkenheid van ouders belangrijk? b. Wat doen we nu reeds? Wat zouden we graag willen? a. Visie op het waarom van ouderbetrokkenheid b. Visie op de terreinen waarop betrokkenheid van ouders wenselijk is en Visie op het inspraakgehalte van ouders Actieplan a. Bepalen van prioritaire doelen b. Bepalen van acties c. De tijdscapsule d. Terugkoppelingsmoment

4 3.2.4 Evaluatie Richtlijnen voor het gebruik van de iouder- koffer Belang van gedragenheid De groepsindeling De benodigde tijd Aandacht voor weerstanden Bijlagen Bijlage 1: Teasers Bijlage 2: Stellingen Bijlage 3: Situatiekaarten Bijlage 4: Ouderkaarten Bijlage 5: Checklist Bronnen

5 Voorwoord De iouder als koffer is ontwikkeld binnen het project Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs. Dit project is één van de projecten binnen NOvELLe. NOvELLe staat voor Netwerk voor de Ontwikkeling van Expertise voor de Limburgse Lerarenopleiding en werd opgericht naar aanleiding van het decreet betreffende de lerarenopleidingen in Vlaanderen van 6 december In dit decreet wordt de samenwerking tussen verschillende aanbieders van de lerarenopleiding aangemoedigd via de uitbouw van een expertisenetwerk of regionaal platform voor lerarenopleidingen. Het doel is de expertise van de verschillende lerarenopleidingen in complementariteit te bundelen en te ontwikkelen ter verbetering van de kwaliteit van de lerarenopleidingen en ter versterking van de dienstverlening op het vlak van de continue professionalisering van leraren. De volgende personen en onderwijsinstellingen werkten mee aan dit project. Projectleden: Els Keunen, CVO Limlo Diepenbeek - promotor Greet Van Doren, CVO Limlo Diepenbeek - promotor Guido Swinnen, KHLim - copromotor Ingrid Heps, XIOS Hogeschool Limburg Marijke Hendrickx, XIOS Hogeschool Limburg Leon Timmermans, CVO STEP Hasselt In en werkten respectievelijk ook nog mee: Johan Arduï, KHLim Daniël Vandersmissen, KHLim Ondersteund door de coördinatiecel van NOvELLe: Prof. Dr. Jan Broeckmans Marijke Huber Lien Vanhoef Onze welgemeende dank gaat uit naar de scholen die we mochten interviewen en naar alle scholen, onderwijs- en pedagogische diensten die ons feedback hebben gegeven gedurende de looptijd van het project. Contactname kan via: novelle@uhasselt.be of project2.novelle@uhasselt.be 3

6 Inleiding Binnen het project diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs hebben we gekozen voor de focus ouderbetrokkenheid. Omdat ouderbetrokkenheid een hefboom is naar gelijke onderwijskansen. Ervaring en onderzoek tonen aan dat een goede samenwerking tussen ouders en school het welbevinden en de leerprestaties van leerlingen bevordert. Heel wat scholen zijn hiervan overtuigd. Ze nemen initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid en hebben al doende hun eigen specifieke deskundigheid opgebouwd. Andere scholen zitten met heel wat vragen. Scholen willen vaak graag pasklare antwoorden. Dit is niet zo eenvoudig. Een initiatief opzetten is altijd maatwerk. Men dient rekening te houden met de situatie van de school: de grootte, de leerlingenpopulatie (leeftijd, afkomst, ), de schoolcultuur, de visie op samenwerking, inspraak enz. Daarom zijn we met ons project vooral op zoek gegaan naar hoe scholen met het hele schoolteam een visie kunnen ontwikkelen. Vertrekken van een visie is vaak belangrijk opdat initiatieven ook op langere termijn bruikbaar zijn. Door een visie te ontwikkelen, zal men ook meer bewust worden van de voordelen van ouderbetrokkenheid. Bovendien zullen initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid ook beter ingebed worden en zullen ze niet altijd als een pakket erbovenop worden beschouwd. Gedurende de looptijd van ons project hebben we een WIKI ontwikkeld en deze iouder. Beiden zijn aanvullend. Via de iouder bieden we een methodiek aan om over de eigen visie en initiatieven na te denken en ze te optimaliseren. Via de WIKI worden inspiratiebronnen aangereikt en kansen tot uitwisseling tussen scholen. We kozen voor de methodiek een koffer en noemde hem iouder. iouder staat voor: de interessante ouder, de intelligente ouder, in interactie met ouders, de ouder en ik. De keuze om met een koffer te werken is ontstaan uit de feedback van scholen en andere diensten. Aanvankelijk hadden we een vragenlijst. Echter, een aantal accenten kwamen via de vragenlijst minder tot hun recht en de gebruiksvriendelijkheid kon beter. Met de iouder- koffer hebben we getracht hier aan tegemoet te komen. Het is een methodiek en werkvorm die de deelnemers toelaat zich op een interactieve wijze te verdiepen in het thema ouderbetrokkenheid. In deze handleiding vindt u eerst meer uitleg omtrent de opzet van de iouder en een visie op ouderbetrokkenheid. Daarna wordt uitgebreid beschreven wat u in de koffer vindt en hoe u ermee aan de slag kan gaan. Op momenten dat de WIKI aanvullend kan gebruikt worden, wordt er naar verwezen ( 4

7 1. Opzet van iouder a. Een methodiek voor scholen om als team de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen en te optimaliseren. b. Doel: Spiegel voorhouden Om van daaruit een visie uit te werken of te verfijnen alsook initiatieven te verfijnen en/of op te zetten waarbij inspiratiebronnen en uitwisseling met andere scholen en organisaties interessant kunnen zijn. Via dit instrument als team de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart brengen. Het is belangrijk om als team aan de slag te gaan ervoor te zorgen dat de visie en initiatieven gedragen zijn door het hele schoolteam. c. Materiaal: Koffer: iouder WIKI o Visietekst o Inspiratiebronnen: praktijkvoorbeelden, weblinks, literatuurlijst Concrete doelen en mogelijkheden van het materiaal: Reflecteren over de visie op ouderbetrokkenheid en deze expliciet maken. De initiatieven die een school reeds heeft in kaart brengen ifv de vraag op welke terreinen willen we ouders betrekken en in hoeverre willen we ze betrekken (inspraakgehalte). Vanuit de twee vorige punten doelen en acties bepalen. Om over te gaan tot concrete acties kan het interessant zijn om inspiratie te putten uit dingen die reeds bestaan. Inspiratiebronnen bestaan uit: interviews met secundaire scholen, gepubliceerde good practices, weblinks, literatuurlijst, Deze zijn te vinden op onze WIKI Omwille van de inspiratiebronnen (met vermelding van de geïnterviewde scholen), weblinks naar organisaties, biedt het project ook kansen tot uitwisseling met elkaar (scholen onderling en/of uitwisseling tussen scholen en andere organisaties). 5

8 d. Hoe met de koffer en WIKI aan de slag gaan? Als thema van een pedagogische studiedag. Mogelijk kan de studiedag ondersteund worden door de Pedagogische begeleidingsdienst in samenwerking met de cel leerlingbegeleiding. Bij het aan de slag gaan met de koffer, zal u als team gaandeweg antwoorden vinden omtrent onderstaande vragen: 1) Waarom vinden we de betrokkenheid van ouders belangrijk? 2) Op welke terreinen dienen ouders betrokken te zijn? 3) Welk inspraakgehalte willen we de ouders geven en via welke initiatieven willen we dit realiseren? 4) Kunnen we dit realiseren? Iedere leerling, iedere ouder, maar ook iedere leerkracht heeft zijn eigenheid: taal(gebruik), (sub)cultuur, kwaliteiten, opleidingsniveau, onderlinge relationele voorgeschiedenis, leeftijd, Daarom is het belangrijk om je af te vragen wat het betrekken van ouders vraagt. Wat vraagt dit van ons als school? Welke competenties worden er van een leerkracht gevraagd en zijn de verwachtingen hieromtrent realistisch? 5) Wat hebben we nog nodig om ouderbetrokkenheid verder uit te bouwen? Wat moeten we nog weten: bijv. wat willen ouders? Welke ondersteuning hebben we nodig? Bijv. communicatievaardigheden, kennis van andere culturen, contacten met brugfiguren Met wie en hoe gaan we samenwerken? De ouders zelf, de brugfiguren, 6) Wat willen we concreet realiseren? Bepalen van doelen (smartdoelen) Bepalen van acties inclusief het bepalen van de betrokkenen (schoolteams, ouders, externe organisaties) en bepalen van het moment waarop de verschillende stakeholders betrokken worden (visie, planning van initiatief uitvoering evaluatie). 7) Evalueren van doelen en aanpak (PDCA-cirkel) 6

9 Schematisch voorgesteld 7

10 e. De voorbereiding door de spelleider Deze handleiding is bestemd voor de personen die de sessies rond ouderbetrokkenheid leiden. Dit kan de directie zijn, al dan niet samen met de cel leerlingenbegeleiding, een werkgroep die reeds langer bezig is rond het thema ouderbetrokkenheid of een externe. Via de iouder willen we u een methodiek aanbieden om als schoolteam aan de slag te gaan m.b.t. ouderbetrokkenheid. Het is belangrijk om eerst de handleiding volledig door te nemen vooraleer u met het team aan de slag gaat. Zo bent u goed voorbereid. Daarnaast is het ook belangrijk om met het hele schoolteam aan de slag te gaan. Laat u niet afschrikken door het vele werk. De tijd die u steekt in gezamenlijk de beginsituatie te verkennen, in het gezamenlijk bepalen van doelen en de daaruit voortvloeiende bepaling van acties rendeert op lange termijn. 8

11 2. Visie op ouderbetrokkenheid Voor we aan de slag gaan met de iouder willen we eerst nog het één en ander toelichten m.b.t. ouderbetrokkenheid. 2.1 Wat is ouderbetrokkenheid? Ouderbetrokkenheid gaat over de betrokkenheid van ouders m.b.t. het leren en welbevinden van hun kind op school. Het verwijst naar de betrokkenheid van ouders op het schoolgebeuren in zijn algemeenheid en naar de betrokkenheid van ouders op het schoolgebeuren van het eigen kind in het bijzonder. Dit alles met het doel het welbevinden en de ontplooiingskansen niet alleen van het eigen kind maar dat van àlle leerlingen te bevorderen. We zouden dan tot de volgende driedeling kunnen komen. Betrokkenheid van ouders op hun kind als leerling Betrokkenheid van ouders op het niveau van de klas Betrokkenheid van ouders op het niveau van de school Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie worden nogal eens onder dezelfde noemer gevat. Echter, ouderparticipatie is slechts één aspect van ouderbetrokkenheid. Ouderparticipatie gaat over ouders die daadwerkelijk binnen de school actief zijn als vrijwilliger of via formele participatieorganen. Ouderbetrokkenheid omvat meer en kan ook gaan over de betrokkenheid van de ouders thuis op hun kind als leerling. De driedeling zoals hierboven geschetst, wordt verder uitgediept in de paragraaf terreinen en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid. 9

12 2.2 Waarom is ouderbetrokkenheid belangrijk? Diverse onderzoeken tonen aan dat ouderbetrokkenheid een hefboom is naar gelijke onderwijskansen. Het is belangrijk dat ouders en school partners zijn. Immers voor een optimaal verloop van de onderwijsloopbaan is het belangrijk dat ouders en school elkaar regelmatig informeren: over leefregels, over de vorderingen of eventuele stagnatie, over de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerling, over de thuissituatie, over de didactiek en evaluatie, enz. Men kan met andere woorden spreken over een pedagogisch partnerschap. Ouders en school zijn aanvullend. Ouders en school zijn beiden betrokken op de leerling, ieder vanuit zijn deskundigheid en eindverantwoordelijkheid. Ouders kennen hun kind anders, in andere situaties, ze hebben meestal een goed zicht op zijn/haar talenten en tekortkomingen. De school kent het kind vanuit een ander perspectief, ziet de leerling(en) functioneren in een klasgroep, heeft inzicht m.b.t. didactiek, enz. Ouders zijn de eindverantwoordelijken m.b.t. de opvoeding van hun kind. De school draagt de eindverantwoordelijkheid m.b.t. de organisatie en inrichting van het onderwijs. Voor verdere informatie verwijzen we naar de aparte visietekst (deze is ook te downloaden via de WIKI 10

13 2.3 Voorwaarde - creërende initiatieven: initiatieven om de communicatie op gang te trekken Wil men als school op een vlotte manier aan ouderbetrokkenheid werken dan is het belangrijk dat er een goede band is tussen ouders en de leerkrachten zodat men vlot met elkaar kan communiceren. Creëer daarom als school een klimaat waarin ouders zich welkom voelen, zich gewaardeerd voelen. Hierbij is een regelmatig contact met ouders noodzakelijk. Informele contacten binnen de schoolmuren kunnen ervoor zorgen dat ouders zich op hun gemak voelen, dat er een vertrouwensband kan groeien. Op momenten van meer formeel overleg (n.a.v. hun kind, n.a.v. problemen, n.a.v. meedenken over, ) zal een grotere diversiteit van ouders deelnemen. Dit formeel overleg kan ook vlotter verlopen en vanuit een echte dialoog omdat er meer begrip is voor elkaar en inleving is in elkaars situatie. Deze open communicatie en dus het partnerschap kan versterkt worden door bijvoorbeeld tijdens elke activiteit waarop ouders aanwezig zijn te investeren in het contact met deze ouders. We zien dat scholen heel wat initiatieven opzetten om ouders op een informele manier te bereiken. We denken hierbij aan een oudercafé (scholen richten vaak n.a.v. bijv. een gezamenlijk oudermoment n.a.v. een andere schoolactiviteit de refter in als een ontmoetingszaal waar een drankje kan genuttigd worden) of aan een kienavond of kaas- en wijnavond, Maar we merken ook dat deze initiatieven soms hun doel voorbijschieten. Ouders lopen er wat doelloos rond, ze willen wel een praatje slaan, maar ze weten niet goed hoe er aan te beginnen, waarover te praten, Ze vragen zich af of ze hun kind zo misschien niet in diskrediet brengen, ze weten niet goed wie de leerkrachten van hun kinderen zijn en de leerkrachten (buiten de klastitularis en enkele leerkrachten van de hoofdvakken) lijken niet te weten van wie zij de ouder(s) zijn. Scholen laten hier soms kansen liggen. Scholen zouden van dergelijke situaties gebruik kunnen maken om de band met de ouders te versterken. Dit kan door als leerkrachtenkorps bewust deze momenten te benutten om in contact te gaan met ouders. Opgespelde naamkaartjes bijvoorbeeld, zowel voor ouders als voor leerkrachten, kunnen hierbij helpen. Leerkrachten en klastitularis kunnen als doel stellen om bijv. met X- aantal ouders van leerlingen aan wie ze lesgeven een informele babbel te slaan. Later, op momenten waarop over meer cruciale dingen dient te worden gesproken, zal het gesprek veel vlotter verlopen omdat men van persoon tot persoon spreekt. Niet alle ouders zullen door de school bereikt worden via deze initiatieven. Voor sommige ouders zal men extra initiatieven dienen op te zetten om hen te bereiken. We denken hierbij aan huisbezoeken, tolken, brugfiguren, enz. Voor meer informatie verwijzen we naar de WIKI. WIKI/visietekst - WIKI/links/ verbeteren van het contact Raadpleeg ook de bronnen achteraan deze handleiding. Tekst van VCOV Leuven: Ouderbetrokkenheid als hefboom naar Gelijke onderwijskansen. 11

14 2.4 Terreinen en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid In deze paragraaf lichten we toe op welke terreinen ouders betrokken kunnen zijn op hun kind als leerling of op de school als organisatie waar geleerd en geleefd wordt. Tevens schetsen we mogelijke initiatieven via dewelke de betrokkenheid gestalte kan krijgen. We willen hier de driedeling van paragraaf 2.1 verder uitdiepen. Betrokkenheid van ouders op hun kind als leerling Informatie over leerling via communicatie met a. De school: oudercontacten, briefwisseling, leerplatform, agenda, informele gesprekken tijdens andere schoolactiviteiten dan de oudercontacten, enz. b. De leerling zelf: ouders vragen hen wat ze op school hebben meegemaakt, ouders gaan in gesprek met hen over hoe ze zich voelen op school, wie hun vrienden zijn, wat ze geleerd hebben, ze bekijken en volgen het portfolio van hun kind op, enz. Onderwijsgerichte ondersteuning a. hulp bij huiswerk: zorgen voor een rustige plaats voor huiswerk; bekijken van agenda,overhoringen, huiswerk, rapport enz. b. interesse tonen voor het schoolse leven: vragen stellen over het verloop van de dag, uitstappen, het te maken huiswerk, wanneer de examens eraan komen, hoe hun kind zich voelt op school, het lievelingsvak, de bekommernissen van hun kind, c. jongeren stimuleren om de algemene kennis te vergroten: uitstappen waar jongeren iets van kunnen leren, jongeren stimuleren tot lezen, tot bijzijn m.b.t. actualiteit enz. d. zich informeren omtrent studiekeuzes en hierover praten met hun kind Betrokkenheid van ouders op niveau van klas a. Weten wat er leeft in de klas, weten wat het doel is van bepaalde activiteiten zoals huiswerk en groepswerk enz., weten wanneer er speciale activiteiten zijn, weten wat er geleerd wordt, enz. Ook deze informatie wordt ofwel door de school meegedeeld ofwel door de leerling zelf. b. Ondersteuning van de klaswerking bijv. het inrichten van klaslokaal n.a.v. GIP-proef of voorstelling van andere projecten. c. Feedback en advies m.b.t. klaswerking op vlak van klasklimaat en didactiek in de brede zin. 12

15 Betrokkenheid van ouders op het niveau van de school a. Weten wanneer er speciale activiteiten zijn op school zoals een opendeurdag, projecten in het kader van VOETen, toneelvoorstellingen enz. Opnieuw wordt de informatie meegedeeld door de school of door de leerling. b. Deelnemen aan deze activiteiten c. Meehelpen aan deze activiteiten d. Feedback en advies geven aan scholen m.b.t. deze activiteiten, m.b.t. reilen en zeilen en schoolreglement. Dit alles duidt op een duidelijke wisselwerking tussen ouder en school. De school informeert de ouders over hoe het kind functioneert op school, over hoe de school werkt, welke dingen de school verwacht. En anderzijds informeren de ouders de school over het kind en over de thuissituatie voor zover dat van belang is voor de bijdrage van de school aan de ontwikkeling en het leren van de jongere als leerling of voor het optimaliseren van de schoolwerking om het onderwijsdoel efficiënter en effectiever te bereiken voor zoveel mogelijk leerlingen. Op basis hiervan komen we tot een kader m.b.t. de terreinen waarop ouders betrokken zijn als ook de initiatieven die een invulling geven aan de betrokkenheid op dat terrein. Zie onderstaande tabel. Men kan als school de oefening maken of men al dan niet iets doet op een bepaald terrein en welke initiatieven men heeft. Vandaar dat de kolom aanwezig is toegevoegd. 13

16 Tabel : Terreinen en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid. Terreinen en initiatieven Terrein Initiatieven Aanwezig Aanwezig Betrokkenheid van ouders op hun eigen kind: welbevinden en prestaties Contact tussen ouders en leerkracht(en): Oudercontact: individueel klassikaal schoolpoort huisbezoek telefonisch andere Schoolagenda Brieven e- communicatie andere Betrokkenheid m.b.t. huiswerk en studiemethode Contact thuis tussen ouder en de leerling: interesse voor schoolse leven (huiswerk, examens, lievelingsvakken, bekommernissen,..) studiekeuze gezamenlijke activiteiten gericht op verruimen van algemene kennis tijdens oudercontact hierover communiceren project leren thuis leren buddy s aanwezigheid van ouders tijdens de studiemomenten (naschoolse studie in de school) andere 14

17 Betrokkenheid m.b.t. studieoriëntering. informatiebrochure voor ouders informatieavond voor ouders oudercontact individueel (ander moment dan rapport afhaling) andere betrokkenheid op didactisch gebied: bij leer- en denkstrategieën van de leerling, bij invoering van nieuwe media, nieuwe werkvormen, tijdens oudercontact vormingsmomenten, thema avond enquête denktank van ouders andere Betrokkenheid op sociaal-emotioneel gebied, klas-en schoolklimaat tijdens oudercontact enquête rond klasen schoolklimaat denktank ouders m.b.t. klas- en schoolklimaat vormingsavonden rond bijv. puberteit, depressie andere Betrokkenheid m.b.t. feesten, activiteiten, infrastructuur Betrokkenheid m.b.t. reilen en zeilen van de school; schoolreglement; schoolorganen, schoolbeleid opendeurdagen vormingsavonden praatcafé op het einde van informatieavond, vormingsavond sportdagen meerdaagse uitstappen verfraaiing van de school andere oudercontacten enquête denktank ouders ouderraad oudercomité andere Andere 15

18 16 Het is belangrijk om als school een visie uit te werken m.b.t. de ouderbetrokkenheid Daarna of parallel kan u kijken tot op welke hoogte en waarin ouders willen betrokken worden. Het win-win spel van KOOGO kan bruikbaar zijn. (zie bronnenlijst)

19 2.5 Inspraakgehalte Men kan ouders bij de verschillende terreinen en initiatieven - waar men de betrokkenheid van ouders belangrijk vindt - meer of minder inspraak geven. Het lijkt ons belangrijk om als school hier goed over na te denken. We schetsen hieronder de verschillende gradaties m.b.t. de mate waarin men inspraak geeft. 1. Meeweten: Ouders komen dingen te weten. Als school zorgt men dat de ouders op de hoogte zijn van wat er leeft in het bijzonder rond hun kind en in zijn algemeenheid in de school. De informatie wordt gegeven via oudercontacten (gezamenlijke, individuele), inschrijving, nieuwsbrief, leerplatform, huisbezoeken, schoolagenda, posters en uithangborden, enz. 2. Meedelen Ouders delen dingen mee aan de school. De school wint met andere woorden informatie in bij de ouders. Dit kan gaan over informatie omtrent de leerling. Zo zal men op een oudercontact bevragen hoe de leerling thuis functioneert, welke zij n interesses, kwaliteiten en achtergronden zijn. Men verruimt en/of toetst de eigen zienswijze af. Het kan ook gaan over ruimere aangelegenheden: als school neemt men bijv. een enquête af over een bepaald aspect van het schoolleven om zo relevante informatie te verkrijgen, de eigen zienswijze af te toetsen in functie van verbeterprojecten. Het is ook mogelijk dat een ouder op eigen initiatief naar een leerkracht of de school stapt om iets mee te delen: een bekommernis, een ongenoegen enz. Via de informatie die men van ouders krijgt worden ouders tot op zekere hoogte gehoord en kan men aldus komen tot een betere afstemming tussen thuis- en schoolcultuur. Bij het meedelen weet je als ouder echter niet altijd van waaruit de school de dingen bevraagt en wat men met de meegedeelde informatie gaat doen. Hier zit het verschil met niveau van meedenken (niveau 4) waar er echt sprake is van overleg. 3. Meehelpen De ouders worden hier op vraag van de school aangesproken om een welomschreven verantwoordelijkheid en taak op zich te nemen. Er wordt een actiever engagement gevraagd van hen. Ook dit kan op individueel niveau of op klas- en schoolniveau. Op individueel niveau vraagt men aan ouders om de leerling te ondersteunen via het nakijken van de schoolagenda, er op toe te zien dat de leerling in een rustige omgeving studeert, het opvolgen van een gedragskaart, enz. Op klas- en schoolniveau vraagt men de ouders om bijv. te komen helpen in een project rond gezonde voeding, of ouders steken een handje toe bij de opendeurdag. 17

20 4. Meedenken Ouders mogen meedenken. In tegenstelling tot het niveau van meedelen, gaat het hier over de echte uitwisseling, men gaat in dialoog. Het gaat over samen denken, samen praten waarbij expliciet ieders mening, visie op de tafel komt en als gelijkwaardig wordt beschouwd. Op dit niveau beslist de school nog, maar ze geeft wel uitleg aan de ouders waarom ze bepaalde keuzes wel of niet maakt. Als school is men dus heel transparant in zijn keuzes en de redenen waarom men deze keuzes maakt. 5. Meebeslissen Ouders mogen meebeslissen Vanuit het overleg met de ouders komt men gezamenlijk tot besluiten en keuzes. Men zal dan ook in gedeelde verantwoordelijkheid taken uitvoeren die voortvloeien uit de besluitvorming. Op leerlingenniveau kan dit betekenen dat men samen doelen stelt voor de leerling en dat men overlegt hoe men die opvolgt. Op klas- en schoolniveau kan dit betekenen dat men met ouders rond de tafel zit rond hoe een opendeurdag of een project rond VOETen kan worden opgevat. Men komt samen tot de inhoudelijke invulling ervan en beslist samen over de verantwoordelijkheden en taakverdeling. Het is duidelijk dat hier sprake is van een continuüm. Vertrekkende bij een eerder passieve en vrijblijvende vorm van inspraak, naar steeds meer actievere inbreng. Op basis van het inspraakgehalte en de terreinen, komen we tot onderstaande tabel. 18

21 Tabel: terreinen en inspraakgehalte Inspraakgehalte Terreinen Meeweten Meedelen Meehelpen Meedenken Meebeslissen Betrokkenheid op leerling: welbevinden prestaties Betrokkenheid m.b.t. huiswerk en studiemethode Betrokkenheid m.b.t. studieoriëntering Betrokkenheid op didactisch gebied Betrokkenheid op sociaal-emotioneel gebied, klas- en schoolklimaat Betrokkenheid m.b.t. feesten en activiteiten Betrokkenheid m.b.t. reilen en zeilen van de school, schoolreglement Andere We hopen u te hebben warm gemaakt om met uw schoolteam rond ouderbetrokkenheid aan de slag te gaan. In de volgende paragraaf beschrijven we het materiaal van de iouder en hoe u concreet te werk kan gaan. 19

22 3. Aan de slag met de iouderkoffer Inleiding In paragraaf 2 (Visie op ouderbetrokkenheid/kadering m.b.t. ouderbetrokkenheid) kon u reeds het één en ander lezen over ouderbetrokkenheid, de terreinen, de initiatieven en het inspraakgehalte. Heel deze iouder-koffer draait dan ook rond het hoe en waarom van ouderbetrokkenheid. Het is belangrijk om als school hieromtrent een visie te vormen. Volgende vragen zijn binnen deze methodiek dan ook belangrijk. 1) Wat betekent voor ons als school deze ouderbetrokkenheid, waarom vinden wij dat belangrijk? 2) Op welke terreinen vinden wij dat ouders betrokken dienen te zijn? 3) Via welke initiatieven, activiteiten kan er invulling gegeven worden aan de betrokkenheid op een bepaald terrein. 4) Hoeveel inspraak, overlegruimte wordt er aan ouders geboden om vorm te geven aan een bepaald terrein en/of initiatief. In deze methodiek wordt vertrokken vanuit het perspectief van de school. Eerst moet de school reflecteren over de eigen mogelijkheden en grenzen en over de dingen die men wel en niet verlangt van ouders. Maar het is uiteraard belangrijk om ook de ouders te betrekken in de beleidsvorming omtrent ouderbetrokkenheid. Wat vinden zij haalbaar en wenselijk. Het win-win spel van KOOGO kan inspiratie bieden om de communicatie met ouders hieromtrent aan te gaan. (We verwijzen hiervoor naar de WIKI/visietekst zie of zie bronnenlijst achteraan in deze handleiding) Hieronder volgt een toelichting over het materiaal, het verloop en richtlijnen voor het gebruik. 20

23 3.1 Beschrijving van het materiaal Affiches met teasers Teasers zijn bijgevoegd in de koffer en kunnen afgehaald worden van de bijgevoegde CD-rom. Welke de teksten zijn bij de teasers kan u lezen in bijlage 1. Voorbeeld van een teaser: Doel: het schoolteam nieuwsgierig maken en motiveren om actief te participeren aan deze denkdag. 21

24 3.1.2 Stellingen m.b.t. waarom ouderbetrokkenheid en notitiebladen De kaartjes met stellingenn vindt u in de koffer en kunnen afgehaald worden van de bijgevoegde CD-rom. Welke de stellingen zijn, kan u ook lezen in bijlage 2. Voorbeeld van een stellingenkaart Voorkant: Achterkant: Het betrekken van ouders komt het welbevinden en de individuele prestaties van leerlingen ten goede 22

25 De notitiebladen vindt u in de koffer en kunnen afgedrukt worden via de bijgevoegde CD-rom. Afbeelding Notitieblad: Doel: brainstorming rond het waarom van ouderbetrokkenheid 23

26 Posters/overzichtsbladen Poster 1: Overzicht terreinen en inspraakgehalte Inspraakgehalte Terreinen Meeweten Meedelen Meehelpen Meedenken Meebeslissen Betrokkenheid op leerling: welbevinden prestaties Betrokkenheid m.b.t. huiswerk en studiemethode Betrokkenheid m.b.t. studieoriëntering Betrokkenheid op didactisch gebied Betrokkenheid op sociaal- emotioneel gebied, klas- en schoolklimaat Betrokkenheid m.b.t. feesten en activiteiten Betrokkenheid m.b.t. reilen en zeilen van de school, schoolreglement Andere De poster vindt u in de koffer. Hij kan desgewenst ook afgehaald worden van de CD-rom. Doel: beginsituatieanalyse: op welke terreinen zijn we reeds bezig, via welke initiatieven en welk is hierbij het inspraakgehalte van de ouders. De situatiekaartjes en blanco kaartjes kunnen hierin gekleefd worden of via magneten bevestigd worden. Zo krijgt men al vlug een overzicht omtrent de terreinen en inspraakgehalte men wel en (nog) niet iets doet. 24

27 Poster 2: Brainstorming: wat zou je graag willen Doel: brainstormen, fantaseren over wat wenselijk is: toverstok -denken Poster 3: Actieplan Doel: Bepalen van prioritaire doelen Bepalen van acties: wie doet er wat. 25

28 3.1.4 Situatiekaarten en blancokaarten Situatiekaart Voorkant: Achterkant: Op p het oudercontact druk ik mijn bezorgdheid uit naar de ouders m.b.t. leerprestaties en welbevinden en ik vraag hen (en de leerling) met wat het te maken heeft dat de leerresultaten zo laag zijn. Ik bevraag me ook of ik het juist interpreteer dat de leerling er wat passief bijzit. Ik laat hen meedenken over de oorzaken van resultaten en welbevinden en tracht samen naar oplossingen te zoeken (nu of in een vervolggesprek) vervolggesprek). Doel: deze kaarten geven aan de deelnemers inspiratie om na te denken over de initiatieven die ze zelf reeds ondernomen hebben, over het inspraakgehalte en over de nog zelf op te zetten initiatieven. Blancokaart Doel:: langs de achterkant kunnen de deelnemers zelf initiatieven en activiteiten beschrijven die ze nu reeds organiseren of in de toekomst wensen te organiseren. 26

29 3.1.5 Ouderkaarten Voorkant Achterkant Als ouder vind ik het moeilijk om bepaalde problemen aan te kaarten. Ik ben altijd bang dat dit in het nadeel van mijn kind gaat spelen. Vooral wanneer het gaat over de wijze waarop de school of een bepaalde leerkracht mijn kind benadert. Doel: de deelnemer wordt hier gedwongen om vanuit het standpunt van de ouder te kijken. 27

30 3.1.6 Inspiratiebronnen Bij dit project hoort een WIKI: Hier vindt men: Goodpractices: geïnterviewde scholen en organisaties m.b.t. brugfiguren. Literatuurlijst weblinks Doel: bij het opzetten en verfijnen van eigen initiatieven (in de fase van actieplan) kan men hier inspiratie halen Stickers Doel: uit het geheel van doelen, prioritaire doelen bepalen. Om de prioritaire doelen te bepalen krijgt iedere deelnemer 3 groene stickers en 1 rode. Hij kleeft de groene bij de doelen die hij zinvol vindt. Een rode sticker kan, maar moet niet gebruikt worden. Deze sticker kleeft men bij doelen waar men knelpunten ziet of waarbij men alert moet zijn m.b.t. het actieplan omdat het toch bijv. extra acties of voorwaarde creërende acties vereist (zie paragraaf 2.3). 28

31 3.1.8 Tijdscapsule Doel: het actieplan wordt hierin bewaard + de vooropgestelde datum waarop men terug rond de tafel zit. De tijdscapsule kan op een zichtbare plaats worden gelegd bijv. in de leraarskamer zodat het thema verder leeft Checklist Zie bijlage 5 De checklist is ook te vinden op de CD-rom. Doel: een instrument voor diegene die het beleid rond ouderbetrokkenheid trekken. Het geeft op een overzichtelijke manier de stappen en de vragen van deze iouder- koffer weer. Tevens zijn er nog een aantal extra vragen in opgenomen. Het is niet perse nodig om met het hele schoolteam bij deze vragen stil te staan. Maar ze zijn zeker inspirerend voor het coördinerend team CD-rom Alle voorgaande tekstmaterialen zijn hierop terug te vinden. 29

32 3.2 Verloop Het schoolteam wordt in kleine groepen ingedeeld. Het denkwerk gebeurt in deze groepjes en wordt regelmatig samengebracht tijdens het plenum. Zie verder paragraaf 3.3 Richtlijnen voor het gebruik van de iouder-koffer Beginsituatieanalyse a. Waarom is betrokkenheid van ouders belangrijk? Dit is de eerste vraag die beantwoord dient te worden. Men denkt hierover na en schrijft zijn antwoorden op een flap. Eventueel kunnen ter inspiratie de stellingen worden aangeboden zie De groepjes houden hun antwoorden bij, dus voorlopig nog geen plenum. b. Wat doen we nu reeds? Belangrijk om als school eerst te inventariseren wat men reeds doet. Men laat de deelnemers nadenken en opschrijven wat ze doen. Ze schrijven hun antwoorden op blanco kaartjes. Ter inspiratie geeft men ook de situatiekaartjes. Vervolgens maakt men 3 stapels: 1. Dit doen we 2. Dit willen we graag doen 3. Dit willen we niet doen Dit - voorzien van argumenten- brengt men daarna naar voor in het plenum. Ook het antwoord op de eerste vraag waarom is ouderbetrokkenheid belangrijk geeft men een antwoord. Vooraleer dit in het plenum te brengen, kan het antwoord nog worden bijgesteld. Immers op basis van Wat doen we nu reeds kan het zijn dat men een andere visie hierop heeft. Plenum: inmiddels hangt poster 1 op het bord. 30

33 In plenum worden nu achtereenvolgens volgende vragen beantwoord: 1. Waarom ouders betrekken? De spelleider probeert hier vervolgens een samenvatting te maken. Ter voorbereiding is zeker de tekst uit paragraaf 2 inspirerend, alsook de uitgebreidere tekst in de WIKI. 2. Wat doen we nu reeds? Op welke terreinen betrekken we de ouders? Welk niveau van inspraakgehalte geven we aan de ouders? Men bespreekt enkel de kaartjes van stapel 1. Deze worden ook in de poster gehangen. Er wordt ook besproken op welk niveau van inspraakgehalte men dit initiatief zou plaatsen. Via de kaartjes van stapel 3 (wat willen we niet doen) kan men ook iets kwijt. Enerzijds legt men op stapel 3 de situatiekaartjes waarop een initiatief beschreven staat het welke men niet ziet zitten. Anderzijds kan men op de blanco kaartjes ook nog het één en ander kwijt (zie ook paragraaf Aandacht voor weerstanden). Deze kaartjes worden niet in plenum besproken. Men mag wel iemand van het coördinerend team bij zich roepen. Deze stapel wordt meegenomen door de verantwoordelijke van het coördinerend team. De stapel van kaartjes 2 (wat willen we doen) houdt men bij voor de volgende ronde. Kader/poster(terreinen en inspraakgehalte) wordt nu pas toegelicht. Op die manier krijgt men veel meer aha-erlebnis, ervaart men veel sterker de verschillende gradaties van inspraak Men kan er natuurlijk als school voor kiezen om vooraf alles aan te reiken. Een deel van het zelf ervaren, van tot ontdekking komen zal dan minder zijn.! Doordat de poster met de kaartjes ophangt, krijgt men visueel een heel duidelijk beeld van wat men wel en (nog) niet doet als school! 31

34 3.2.2 Wat zouden we graag willen? a. Visie op het waarom van ouderbetrokkenheid In het vorige plenum werd hier reeds een antwoord op gegeven. De kleine groepjes hierover opnieuw laten nadenken, lijkt het geheel te overladen. We is het belangrijk om als coördinerend team hierop - in het kader van visieontwikkeling - een duidelijk antwoord te hebben. Tevens is het belangrijk om in een latere fase hierin ook de stem van de ouders te kunnen horen. b. Visie op de terreinen waarop betrokkenheid van ouders wenselijk is en Visie op het inspraakgehalte van ouders Men laat nu de deelnemers verder werken aan de hand van de kaartjes uit vorige rond (stapel 1 & 2)van hun eigen groep. De deelnemers brainstormen over hoe ze: m.b.t. de terreinen en initiatieven die nu reeds bestaan in de school de ouderbetrokkenheid tot een hoger niveau kunnen krijgen de nieuw aangehaalde initiatieven verder kunnen uitwerken en verfijnen. Dit betekent ook hier nadenken over het inspraakgehalte en hoe men dit concreet kan vorm geven. Om het geheel diepgang te geven, kunnen er inspiratiebronnen gegeven (te downloaden vooraf door organiserend team uit de WIKI of CD-rom) én ouderkaarten. De ouderkaarten dwingen hun om vanuit het perspectief van ouders te gaan kijken. Ieder groepje vult zijn besluiten in op poster 2. Dit wordt vervolgens weer in het plenum gebracht. 32

35 3.2.3 Actieplan a. Bepalen van prioritaire doelen Laat ieder een top 3 van doelen kiezen. Iedere deelnemer krijgt 3 groene klevers, komt naar voor en kleeft deze bij de doelen die zijn voorkeur wegdraagt. Ieder heeft ook een rood klevertje dat hij mag, maar niet moet gebruiken. Dit wordt gekleefd bij doelen waar men zijn twijfels over heeft, hetzij omwille van de zinvolheid, hetzij omwille van vragen omtrent realiseerbaarheid enz. Belangrijk om de doelen ook als smartdoelen te formuleren. Dus: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden. Bijv. Als school willen we de ouders meer betrekken bij het welbevinden en leerprestaties van hun kind. We willen hen hier bij betrekken op het niveau van meedenken. Hiervoor zullen we onze oudercontacten langer laten duren dan 10 minuten, namelijk minimum 15 minuten. We willen met dit doel van start gaan vanaf volgend schooljaar bij het oudercontact n.a.v. het rapport van het eerste trimester. Dit doel is specifiek meetbaar, realistisch en tijdsgebonden en wordt wellicht ook als acceptabel bevonden door het lerarenkorps. Dit laatste is uiteraard belangrijk. Immers men komt maar in actie als men achter het doel kan staan, als men er het nut van inziet. b. Bepalen van acties Welke acties zijn er nodig om de doelen te kunnen bereiken? Bepaal ook wie die acties gaat opzetten en binnen welke termijn. Het kan zijn dat leerkrachten aangeven dat ze om op het niveau van meedenken met ouders in overleg te gaan, toch graag een bijscholing hebben. Ook dit kan bij de acties worden opgenomen. Het is ook belangrijk dat, als men de ouders op een hoger niveau van inspraakgehalte zal betrekken, men dit ook communiceert aan de ouders. Belangrijk om dan volgende vragen te stellen: Via welk kanaal gaan we dit doen? Wie stelt deze brief of bevraging op, wie verwerkt de eventuele resultaten? Het kan ook zijn dat leerkrachten aangeven dat het allemaal niet zo vanzelfsprekend is als men met allochtonen ouders werkt. Ook hier kan gekeken worden hoe men het best zijn vooropgesteld doel communiceert aan deze doelgroep. Het kan misschien goed zijn om een interculturele bemiddelaar te vragen waar men allemaal moet op letten bij het overleg met allochtone ouders. Het kan ook zijn dat een school zich heel erg bewust wordt van de noodzaak van een tolk, enz. 33

36 c. De tijdscapsule De doelen en de actiepunten worden op een poster ingevuld (poster 3) en deze verdwijnen in de tijdscapsule. Leg ze op een duidelijke plaats bijvoorbeeld in de leraarskamer alzo kan het thema ouderbetrokkenheid verder leven. Men kan hierin de datum van het terugkoppelingsmoment én van de evaluatie opnemen. d. Terugkoppelingsmoment Het volledig uitschrijven van de visie en het uitwerken van het actieplan zal wellicht gebeuren door een werkgroep. Het is belangrijk dat dit wordt teruggekoppeld naar het team. Op die manier weet iedereen wat er van hem verwacht wordt Evaluatie Bepaal vooraf een datum voor de evaluatie. Dit kan leiden tot een bijsturing van doelen en actiepunten. Het is belangrijk om te beseffen dat ouderbetrokkenheid nooit eindigt. 34

37 3.3 Richtlijnen voor het gebruik van de iouderkoffer Belang van gedragenheid Gedragenheid en een open teamsfeer zijn heel belangrijk m.b.t. het welsagen van een project. Dit geldt zeker ook m.b.t. het uitwerken van een visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid. Betrek daarom in de mate van het mogelijke al uw medewerkers. Ga ook na wanneer en op welk moment je andere partners én de ouders betrekt De groepsindeling Wie doet mee? Alle teamleden of in elk geval een ruime groep van leerkrachten en mensen met verschillende functies op school. U kan er ook externe partners bij betrekken. Waarom: - een ruime groep biedt meer garantie op een brede verkenning. - de gekozen prioriteiten worden door het gehele team gedragen. Heterogene groepen Stel 5 groepen van 4 tot 5 personen samen. Heterogeen kan betekenen: verschillend op vlak van aantal jaar ervaring op deze school, al of niet lesgegeven op een andere school, verschillende leeftijden, leerkrachten van verschillende vakgroepen, van verschillende graden, leerjaren, verschillende onderwijsrichtingen, personen met verschillende functies (GOK-leerkrachten, CLB-medewerkers, externe partners, ) verschillende vestigingsplaatsen, man of vrouw, progressieve en minder progressieve teamleden. Waarom: het gamma aan ideeën en zienswijzen binnen een heterogene groep is groter dan in een homogeen samengestelde. Wanneer het schoolteam te groot is (>30), kan men het best gaan opsplitsen (ook fysiek over verschillende zalen). Immers een plenum met meer dan 30 personen wordt moeilijk werkbaar. De resultaten van de verschillende plenums kunnen dan achteraf worden samen gelegd. In een laatste ronde roept men dan het hele personeelskorps bij elkaar. Maar het organiserend team kan ook de resultaten van de verschillende plenums verzamelen en deze op een later moment samenbrengen. 35

38 3.3.3 De benodigde tijd Men kan met deze iouderkoffer aan de slag gaan bijvoorbeeld in het kader van een pedagogische studiedag. Het ontwikkelen en/of verfijnen van een visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid kan gebeuren tijdens 1 dag. Maar men kan dit ook over twee dagen spreiden. Een mogelijke opsplitsing kan dan zijn: Deel 1: Wat doen we nu reeds en waarom doen we die dingen? Wat zouden we meer willen doen? Deel 2: de uitgewerkte visie wordt gepresenteerd. Het actieplan wordt verder geconcretiseerd waarbij in tussentijd iedereen op zoek is gegaan naar inspiratiebronnen Aandacht voor weerstanden Het is mogelijk dat er weerstanden leven in het team omtrent ouderbetrokkenheid. We denken hierbij aan volgende gevoelens en bedenkingen: Het is een pakket er bovenop. Het is wel zinvol en kan geïntegreerd worden, maar er is te weinig tijd en ruimte om iets degelijks te ontwikkelen. We hebben teveel moeilijke ouders en hebben al alles geprobeerd. Hier dient in elke fase aandacht voor te zijn. Veel succes! 36

39 4. Bijlagen Bijlage 1: Teasers Ouders kunnen je gezondheid schaden. Ouders nu baas op school. De ouder is klant. De klant is koning. WIJ moeten HUN kinderen opvoeden. Ouders een sterk merk 37

40 Bijlage 2: Stellingen Ouders dienen betrokken te worden. Ze zijn immers de eerste en belangrijkste opvoeders van het kind. Zij kennen het kind anders of beter. Door met de ouders in communicatie te gaan wordt er een betere afstemming gerealiseerd tussen de pedagogische aanpak op school en thuis. De school krijgt een beter zicht op de brede context van de leerling en kan op die manier beter inspelen op de ontwikkeling van de leerling. De ouders krijgen een beter zicht op de aanpak en houdingen binnen de school en kunnen hun eigen aanpak m.b.t. het schoolse functioneren van hun kind hierop afstemmen. Het betrekken van ouders komt het welbevinden en de prestaties van de individuele leerling ten goede. Het betrekken van ouders komt het welbevinden en de prestaties van àlle leerlingen ten goede. Het betrekken van ouders biedt kansen tot een optimaal leer- en leefklimaat voor àlle leerlingen of voor een bepaalde leerling(engroep) in het bijzonder. Immers ouders kunnen een ruimer beeld schetsen van de leefwereld, de interesses, de talenten van jongeren in én buiten de school. Ouderbetrokkenheid komt het welbevinden van de leraar ten goede. Als men via ouderbetrokkenheid het welbevinden van de leerling kan verhogen dan zit deze leerling ook meer meewerkend in de klas en dit heeft zijn invloed op het comfort van de leerkracht. Ouderbetrokkenheid verhoogt het wederzijds begrip en doorbreekt de stereotiepe beeldvorming over elkaar. Als je ouders betrekt dan besteed je aandacht aan het principe van de interne democratisering van de instelling 'school'. Onderhandelen is in onze samenleving het dominante communicatiemodel. Het is dan ook belangrijk om ouders te betrekken op terreinen waar vroeger de school alles te zeggen had. 38

41 Het erkennen van elkaars deskundigheid geeft de samenwerking een meerwaarde. Immers hoe meer visies des te beter kan je optimaliseren. Ouderbetrokkenheid is belangrijk m.b.t. het hele schoolgebeuren. De school en dus ook àlle leerlingen worden er beter van. Ouders betrekken is gewoon interessant. Immers de hand- en spandiensten van ouders kunnen een praktische verbetering betekenen. Soms biedt het binnenbrengen van de know-how en ervaringen van ouders ook een extra meerwaarde op pedagogisch en vakinhoudelijk gebied. Ik denk dat we ouders meer moeten beluisteren en als gelijkwaardige partners moeten laten mee zoeken naar wat het beste is voor hun kind op gebied van leren en sociaal-emotioneel welbevinden Ik denk dat een ouder- denktank wel iets kan zijn. Ouders hebben zicht op de leefwereld van jongeren, op hoe ze omgaan met media, misschien kan het ons wel inspireren. Ik voel er wel wat voor om als school meer laagdrempelig te zijn. Ouders die meer over de vloer komen en waarmee we al eens een praatje kunnen maken op een informele manier. Op die manier krijg je een vertrouwensband die belangrijk is om de communicatie vlotter te laten lopen op cruciale momenten. Hoe breder het draagvlak hoe beter dat iets werkt. Daarom zijn naast leerkrachten, ook de ouders een onmisbare partner. Bij het installeren van nieuwe systemen (bijv. het deliberatiesysteem, smartschool als communicatiemiddel) wordt er een informatievergadering gehouden voor de ouders. Op dergelijke informatie komen ouders massaal af. Deze momenten bieden tegelijkertijd de kans tot informele contacten tussen ouders en leerkrachten en werken aldus drempelverlagend voor de ouders om ook op andere momenten contact op te nemen met de school. Uit interview met stedelijke humaniora Dilsen De ouders worden nadrukkelijk bij het onderwijs betrokken. Goede samenwerking met de ouders leidt immers tot succes in het onderwijs en in de opvoeding. Men kan niet zonder de ouders. Hoe meer je ouders betrekt hoe meer ze betrokken geraken en hoe meer ze een volwaardige partner worden en dus feedback en input geven aan de school. Uit: interview met Lucernacollege 39

42 Bijlage 3: Situatiekaarten 1. Terrein: Betrokkenheid van ouders op hun eigen kind. Meeweten: op het oudercontact vertellen wij aan ouders hoe het met de leerling gaat op gebied van leerprestatie en op gebied van welbevinden. Meedelen: Op een oudercontact vinden wij het belangrijk dat ouders ook vertellen over hun kind, over zijn/haart talenten en over hoe zij een aantal dingen ervaren. Meehelpen: Op het oudercontact drukken wij onze bezorgdheid uit naar de ouders m.b.t. leerprestaties en welbevinden. We bespreken met hen hoe zij hun kind kunnen helpen via een degelijke huiswerkbegeleiding (rustige ruimte, goede planning, ), veel aanmoediging, samen over dingen praten, samen dingen doen. Meedenken: op het oudercontact drukken wij onze bezorgdheid uit naar de ouders m.b.t. leerprestaties en welbevinden en vragen wij hen (en de leerling) met wat het te maken heeft dat de leerresultaten zo laag zijn. We laten hen meedenken over de oorzaken van resultaten en welbevinden. We laten hen ook meedenken over hoe het één en ander thuis en op school het best zou worden aangepakt. Hoe we het in de school zullen aanpakken, blijft uiteindelijk wel onze beslissing. Meebeslissen: op het oudercontact drukken wij onze bezorgdheid uit naar de ouders m.b.t. leerprestaties en welbevinden. We leggen aan de ouders de voorstellen voor m.b.t. doelen en de aanpak die we hebben bedacht op de klassenraad en we laten hen meebeslissen of ze dit een gepaste aanpakwijze vinden en laten hen meezoeken naar een aanpak die misschien beter aansluit bij hun en bij de leerling. 2. Terrein: Betrokkenheid m.b.t. huiswerk- en studiemethode Meeweten: Leerlingen moeten regelmatig huiswerk maken. De ouders/verantwoordelijken kan via de agenda volgen welke taken de leerlingen moeten maken en ook wanneer welke taak moet ingeleverd worden. Meedelen: Leerlingen moeten regelmatig huiswerk maken. Wij bezorgen de ouders minstens eenmaal per schooljaar een vragenlijst waarin gevraagd wordt naar de tijd die zoon/dochter thuis besteedt aan het maken van taken en leren voor de school. Meehelpen: Leerlingen moeten regelmatig huiswerk maken. We vinden het belangrijk dat ouders betrokken zijn op het huiswerk. Zij kunnen ondersteunend zijn door de agenda regelmatig na te kijken, samen met de leerling te zoeken naar een goede planning, door erop toe te zien dat de leerling zich regelmatig ontspant, enz. Meedenken: Leerlingen moeten regelmatig huiswerk maken. Bij elke taak kan de ouder/verantwoordelijke zijn mening geven. De ouder/verantwoordelijke kan bijvoorbeeld aanduiden of de taak volgens hun zinvol was, kan naast de geschatte te besteden tijd de effectief bestede tijd invullen, de ouder kan een voorstel voor een andere taak doorgeven. Sommige ouders geven ons ook artikels door omtrent huiswerk- en huiswerkbeleid op school. Meebeslissen:Leerlingen moeten regelmatig huiswerk maken. We willen als school dat huiswerk zinvol blijft. We denken erover om een aantal nieuwe initiatieven op te zetten omtrent huiswerk en studiemethode. We denken dat een delegatie van ouders en leerkrachten een aantal nieuwe dingen kunnen uitwerken. 40