Project 2: Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs Focus project: ouderbetrokkenheid DRAAIBOEK OUDERBETROKKENHEID

Transcriptie

1 Project 2: Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs Focus project: ouderbetrokkenheid DRAAIBOEK OUDERBETROKKENHEID

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Opdrachten Opdracht 1: analyse van de beginsituatie en bepalen van prioritaire werkpunten Opzet van opdracht Opdracht 1 in een notendop Instrueren van opdracht A. Korte versie B. Lange versie 2.2. Opdracht 2: Plannen van acties Opzet van opdracht Opdracht 2 in een notendop Instrueren van opdracht Bijlagen Instructiefiche bij opdracht 1 korte versie Instructiefiche bij opdracht 1 lange versie Instructiefiche bij opdracht Het instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen Draaiboek ouderbetrokkenheid 1

3 1. Inleiding Dit draaiboek is bestemd voor diegene die de werksessies rond ouderbetrokkenheid leidt. Dit kan de directie zijn, al dan niet samen met de cel leerlingenbegeleiding, een werkgroep die reeds langer bezig is rond het thema ouderbetrokkenheid of een externe. Via dit draaiboek en het bijhorende instrument willen we u een methodiek aanbieden om als schoolteam aan de slag te gaan m.b.t. ouderbetrokkenheid. Drie aspecten kunnen hierin onderscheiden worden Een analyse van de beginsituatie. Het bepalen van prioriteiten. Het opzetten en uitwerken van een actieplan. Laat u niet afschrikken door het vele werk. De tijd die u steekt in gezamenlijk de beginsituatie te verkennen, in het gezamenlijk bepalen van prioritaire werkpunten en de daaruit voortvloeiende bepaling van actiepunten rendeert op lange termijn. Gedragenheid is één van de sleutelwoorden om tot iets te komen wat werkt nu en in de toekomst. Wat kan u vinden: 1. De opdrachten waarmee u met het team aan de slag gaat. Dit zijn 2 opdrachten. Iedere opdracht vergt 1,5 tot 2 uur tijd. U kan de opdrachten spreiden in de tijd. Ze kunnen verspreid worden over twee personeelsvergaderingen en een gezamenlijke bespreking van het effectieve plan nadien. De opdrachten kunnen ook volbracht worden op 1 dag, bijv. tijdens een pedagogische studiedag. De gezamenlijke bespreking van het effectieve plan kan ook hier weer het best nadien. 2. Instructiekaarten bij deze opdrachten (zie bijlagen) 3. Instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen (zie bijlagen) Draaiboek ouderbetrokkenheid 2

4 2. Opdrachten 2.1 Opdracht 1: analyse van de beginsituatie en bepalen van prioritaire werkpunten Opzet van opdracht 1 Doel: Reflecteren over de huidige situatie aan de hand van 5 kernvragen (zie het instrument in bijlage 3.2.) m.b.t. ouderbetrokkenheid. Wat doen we reeds/wat zijn sterke punten/wat willen we behouden? Wat willen we verbeteren/veranderen? Hieruit worden prioritaire werkpunten afgeleid. Met wie: Wie doet mee? Alle teamleden of in elk geval een ruime groep van leerkrachten en mensen met verschillende functies op school. U kan er ook externe partners bij betrekken. Waarom: - een ruime groep biedt meer garantie op een brede verkenning. - de gekozen prioriteiten worden door het gehele team gedragen. Heterogene groepen Stel 5 groepen van 4 tot 5 personen samen. Heterogeen kan betekenen: verschillend op vlak van aantal jaar ervaring op deze school, al of niet lesgegeven op een andere school, verschillende leeftijden, leerkrachten van verschillende vakgroepen, van verschillende graden, leerjaren, verschillende onderwijsrichtingen, personen met verschillende functies (GOK-leerkrachten, CLB-medewerkers, externe partners, ) verschillende vestigingsplaatsen, man of vrouw, progressieve en minder progressieve teamleden. Waarom: het gamma aan ideeën en zienswijzen binnen een heterogene groep is groter dan in een homogeen samengestelde. Indien er geen 5 groepen kunnen gevormd worden, elke groep of bepaalde groepjes twee kernvragen geven (vraag 4 & 5 is tezamen qua gewicht en tijd dat men er aan besteedt gelijk aan 1 van de vorige 3 kernvragen). U kan ook een selectie maken van de kernvragen en/of ze spreiden in de tijd. Draaiboek ouderbetrokkenheid 3

5 Indien er meer dan 5 groepen kunnen gevormd worden, kan men telkens 2 groepen parallel laten werken aan een zelfde kernvraag. Dit versterkt de gedragenheid. Tips voor het indelen van groepen: Zorg ervoor dat de groepen bij de start bekend zijn. Dit kan door ieder bij het begin van de sessie via een kleur of op een andere manier te kennen te geven in welke groep men terecht komt. Men kan ook een overzichtsblad maken met de namen, het toegewezen groepsnummer en lokaal van alle personeelsleden Opdracht 1 in een notendop Vooraf: visietekst (zie WIKI) en instrument (zie bijlage 3.4) doornemen. Doel: Nagaan waarom en hoe er op uw school ouders kunnen betrokken worden. Samen prioritaire werkpunten bepalen. Met wie: met het hele team Hoe: - in groepjes wordt de huidige situatie beschreven en worden er prioritaire werkpunten geformuleerd. - 2 versies (een korte en lange versie). Materiaal: - voor iedere groep een exemplaar van het instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen (zie bijlage 3.4). Op de (aanwezigheids)lijst staat aangeduid welke kernvra(a)g(en) de groep voor zijn rekening neemt. - voor iedere groep een selectie van interne schooldocumenten - voor iedere groep de visietekst van de WIKI (hetzij afgeprint, hetzij beschikbaar via internet (laptops voorzien). - voor iedere groep een instructiekaart (afgedrukt op karton) (zie bijlagen Instructiefiche bij opdracht 1). - voor iedere groep een flap en stiften - voor iedere deelnemer drie gekleurde klevertjes (ieder krijgt drie klevertjes van een verschillende kleur). - een bord of flip-over Tijd: 1,5 tot 2 uur (korte versie = versie 1) 2,5 tot 3 uur (lange versie = versie 2) Draaiboek ouderbetrokkenheid 4

6 2.1.3 Instrueren van opdracht 1 A. Korte Versie Stap 1: Inleiden van de opdracht Diegene die deze dag leidt, leidt de opdracht in. Informeer iedereen over het geheel van de opdrachten, het doel ervan, het belang om dit als team aan te pakken en via heterogene groepen (belang van diversiteit en gedragenheid). Schrijf de 5 kernvragen van opdracht 1 (zie bijlagen instrument voor het in kaart brengen van de eigen initiatieven ) op bord/flap of toon ze via een powerpoint. Beschrijf het opzet van de opdracht: We beschrijven samen onze huidige situatie en zoeken naar prioritaire werkpunten. Kernvraag 1: Waarom willen we ouders betrekken? Kernvraag 2: Welk inspraakgehalte willen we ouders geven en via welke initiatieven willen we dit realiseren? Kernvraag 3: Welke zijn volgens ons behoeften en verwachtingen van ouders? Kernvraag 4: Maken we ouders duidelijk dat we ze willen bereiken? Kernvraag 5: Wie is er allemaal betrokken bij het beleid inzake ouderbetrokkenheid? Vooraleer de groepjes apart aan de slag gaan, neem samen de instructies op de instructiekaart door (zie bijlage 3.1.). Er zijn 2 instructiefiches bij opdracht 1. Een instructiefiche voor de korte (bijlage 3.1) versie en één voor de lange versie (bijlage 3.2). Stap 2: Groepswerk Verloop en werkwijze 5 heterogene groepjes: iedere groep krijgt een andere kernvraag toegewezen. Iedere groep verkent de situatie grondig en zoekt naar mogelijke werkpunten. Fase 1: elke groep beschrijft de beginsituatie van de school voor zijn kernvraag gedurende 30 minuten Fase 2: Hieruit worden een aantal werkpunten afgeleid en deze worden op een flap gezet: 15 minuten. Totale tijd: 45 minuten Draaiboek ouderbetrokkenheid 5

7 Materiaal 5 kernvragen: instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen (zie bijlage 3.1) Voor iedere groep een instructiefiche (zie bijlage 3.1). Bronnenkaarten : voorzie documenten als inspectieverslagen, schoolwerkplan, pedagogisch project, schoolreglement, verslagen van vergaderingen m.b.t. het thema ouderbetrokkenheid, mogelijkheid om WIKI te kunnen raadplegen of een afdruk van minstens de begeleidende theoretische teksten bij het instrument (zie WIKI visietekst ). Desgewenst computers met internetaansluiting om de WIKI of schooldocumenten te kunnen raadplegen Voor iedere groep een flap en stiften. Voor iedere deelnemer drie klevertjes van verschillende kleur. B. Lange versie Indien men meer tijd kan besteden aan opdracht 1 kan men de lange versie gebruiken. Het verschil is, dat er eerst nog een brainstorming plaatsvindt (zie verder bij groepswerk ronde 1 ). Deze brainstorming heeft als voordeel dat het hele team bij de start en daarna ook bij het plenum meedenkt rond alle kernvragen en niet alleen rond hun eigen kernvraag. Stap 1: Inleiden van de opdracht Diegene die deze dag leidt, leidt de opdracht in. Informeer iedereen over het geheel van de opdrachten, het doel ervan, het belang om dit als team aan te pakken via heterogene groepen (belang van diversiteit en gedragenheid). Schrijf de 5 kernvragen van opdracht 1 (zie bijlage3.4 instrument voor het in kaart brengen van de eigen initiatieven ) op bord/flap of toon ze via een powerpoint (te downloaden via WIKI). Beschrijf het opzet van de opdracht: We beschrijven samen onze huidige situatie en zoeken naar prioritaire werkpunten. Kernvraag 1: Waarom willen we ouders betrekken? Kernvraag 2: Welk inspraakgehalte willen we ouders geven en via welke initiatieven willen we dit realiseren? Draaiboek ouderbetrokkenheid 6

8 Kernvraag 3: Welke zijn volgens ons behoeften en verwachtingen van ouders? Kernvraag 4: Maken we ouders duidelijk dat we ze willen bereiken Kernvraag 5: Wie is er allemaal betrokken bij het beleid inzake ouderbetrokkenheid? Vooraleer de groepjes apart aan de slag gaan, neem samen de instructies op de instructie kaart door (zie bijlage: instructiefiche 3.2.). Er zijn 2 instructiekaarten bij opdracht 1. Een instructiekaart voor de korte versie en één voor de lange versie. Stap 2: Groepswerk Verloop en werkwijze Bij de lange versie worden er 2 rondes voorzien: 1. Beginsituatie - analyse via brainstorming 2. Beginsituatie - analyse op basis van het instrument Totale tijd voor de 2 rondes: 1,5 uur (tot 2 uur). 1. Beginsituatie - analyse via brainstorming 5 heterogene groepjes: iedere groep krijgt een andere kernvraag toegewezen. Iedere groep schrijft op een flap datgene wat hún kernvraag bij hen oproept. Na 10 minuten schuiven de groepen door naar een andere kernvraag. Dit gebeurt nog 3 maal zodanig dat alle leden alle kernvragen hebben doorlopen. Telkens vult men gedurende 5 minuten de flap aan met nieuwe ideeën. 1 persoon blijft als verantwoordelijke bij de kernvraag die men als eerste kreeg toegewezen. Deze persoon vervult de rol van coördinator; hij waakt erover dat er vooral aanvullingen op komen en dat er niet teveel in herhaling wordt gevallen. Totale tijd: 40 à 45 minuten Draaiboek ouderbetrokkenheid 7

9 2. Beginsituatie-analyse op basis van het instrument (deze opdracht is identiek aan die in de verkorte versie). Iedere groep verkent de situatie grondig m.b.t. de kernvraag die men in ronde 1 als eerste kreeg toegewezen en zoekt naar mogelijke werkpunten. Belangrijk dat men ook de ideeën meeneemt van de andere teamleden die werden neergeschreven op de flappen in de eerste ronde. Fase 1: elke groep beschrijft de beginsituatie van de school voor zijn kernvraag gedurende 30 minuten Fase 2: hieruit worden een aantal werkpunten afgeleid en deze worden op een flap gezet: 15 minuten. Totale tijd: 45 minuten Materiaal Bij het begin 5 flappen waarop telkens 1 kernvraag is aangebracht. De brainstorming van de eerste ronde wordt hier op aangebracht. 5 kernvragen: instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen (zie bijlage 3.4) Voor iedere groep een instructiefiche (zie bijlage 3.2: instructiefiche bij opdracht 1 lange versie ). Bronnenkaarten: voorzie documenten als inspectieverslagen, schoolwerkplan, pedagogisch project, schoolreglement, verslagen van vergaderingen m.b.t. het thema ouderbetrokkenheid, mogelijkheid om WIKI te kunnen raadplegen of een afdruk van minstens de begeleidende theoretische teksten bij het instrument (zie WIKI visietekst ). Desgewenst computers met internetaansluiting om de WIKI of schooldocumenten te kunnen raadplegen Voor iedere groep een flap en stiften (flappen om de werkpunten op te schrijven). Voor iedere deelnemer drie klevertjes van verschillende kleur. Draaiboek ouderbetrokkenheid 8

10 Stap 3: Plenum Tijd: 45 tot 60 min. Doel: samenleggen, kleur bekennen en komen tot prioritaire werkpunten. Samenleggen Ieder groepje brengt verslag uit voor de voltallige groep: kort de huidige situatie beschrijven voor de eigen kernvraag en mogelijke werkpunten voorstellen en motiveren aan de hand van de flap. Maak een gezamenlijk overzicht van mogelijke werkpunten. Sommige werkpunten komen wellicht meerdere keren voor of houden verband met elkaar. Duid dit en geef aan dat dit een mogelijk criterium kan zijn om voor die werkpunten te kiezen. Het bepalen van de prioritaire werkpunten gebeurt in fase kleur bekennen Kleur bekennen Laat iedereen een top drie van werkpunten opstellen m.b.t. ouderbetrokkenheid. Geef iedereen drie verschillend gekleurde klevertjes. (bijv. rood = keuze 1, groen = keuze 2, geel = keuze 3). Vraag hen om de klevertjes bij de werkpunten met hun persoonlijke voorkeur te plakken. Laat iedereen tegelijkertijd naar voren gaan. Het wordt een vrolijke bedoening waarbij iedereen door elkaar loopt, commentaar geeft enz. Bepaal de prioritaire werkpunten Bekijk samen de voorkeuren. Wat valt er op? Waarover is er nog twijfel? Discussieer en bepaal samen waar de prioriteiten liggen. Hang deze flap nadien in de leraarskamer. Zo stimuleer je dat er ook tussendoor al eens over gediscussieerd wordt (tijdens de pauze van deze pedagogische studiedag of in afwachting van een tweede personeelsvergadering waar men met opdracht 2 aan de slag gaat). Ideeën en inzichten kunnen rijpen. Draaiboek ouderbetrokkenheid 9

11 2.2 Opdracht 2: Plannen van acties Opzet van opdracht 2 Doel: Verkennen van manieren om te werken aan de prioritaire werkpunten en komen tot het plannen van acties. Met wie: Wie doet mee? Dezelfde deelnemers als in opdracht 1. Groepsindeling Verschillende mogelijkheden: a. Verder werken in dezelfde groepen. Dit kan als voordeel hebben dat er meer continuïteit is en er diepgaand gewerkt kan worden. De teamleden hebben zich tijdens de vorige opdracht verdiept in een bepaald kernthema en zijn hierdoor sterk gemotiveerd om na te denken over acties. Zeker indien opdracht 1 en 2 gespreid zijn over de tijd hebben ze misschien tussendoor ook inspiratie opgedaan. b. Nieuwe groepen. Deze zou je kunnen samenstellen op basis van de voorkeur van de teamleden. Voorkeuren vooral in functie van interesse, motivatie, eerder opgebouwde expertise. Deze optie is zeker te overwegen wanneer opdracht 1 en 2 gespreid zijn in de tijd. Het is dan wel belangrijk dat de groepsindeling geruime tijd voordat men aan opdracht 2 start, gekend is. Op deze manier hebben de leden de tijd om inspiratie op te doen omtrent acties rond hún thema. Draaiboek ouderbetrokkenheid 10

12 2.2.2 Opdracht 2 in een notendop Doel: Verkennen van manieren om te werken aan de prioritaire punten. Met wie: met het hele team. Hoe: iedere groep krijgt één of meerdere prioritaire werkpunten toegewezen en doet suggesties m.b.t. acties. Materiaal: - voor iedere groep een overzicht met de prioritaire werkpunten. Op de lijst staat aangeduid welk werkpunt de groep voor zijn rekening neemt. - voor iedere groep een selectie van interne schooldocumenten. - voor iedere groep bronnenkaarten waaruit ze inspiratie kunnen putten. Twee mogelijkheden: a. Een selectie vooraf door leidinggevende en ter beschikking stellen in een afgeprinte versie. b. Gebruik maken van de WIKI: good practices, visietekst, hyperlinks (naar externe organisaties, relevante teksten, nascholingsaanbod ). Dit betekent dat er computers met internetverbinding beschikbaar dienen te zijn. - voor iedere groep een instructiefiche (afgedrukt op karton) (zie bijlage 2.3: Instructiefiche bij opdracht 2 ). - voor iedere groep een flap en stiften - een bord of flip-over Tijd: 1,5 tot 2 uur Instrueren van opdracht 2 Stap 1: Inleiden van de opdracht Presenteer de prioritaire werkpunten van de vorige opdracht. Presentatie op flap, bord of via Powerpoint. Beschrijf het opzet van deze opdracht. Zoeken naar mogelijkheden om te werken aan onze prioritaire werkpunten: het gaat dus over manieren (ideeën/acties) waarop we onze prioritaire werkpunten willen realiseren. Werken in groepen: iedere groep begint met een ander werkpunt. Als de groep klaar is, kunnen ze aan het volgende prioritaire werkpunt werken. Dit heeft als voordeel dat rond bepaalde werkpunten verschillende groepjes hebben nagedacht. Aan de hand van bronnenkaarten (op papier of via WIKI) vergaart men eerst ideeën. Hier wordt verslag over uitgebracht. Daarna kiezen we gezamenlijk uit de voorgestelde aanpakken. Draaiboek ouderbetrokkenheid 11

13 Verdeel de groepjes en de bronnen. Geef aan welk groepje met welke prioriteit begint. Vooraleer de groepjes aan de slag gaan, neem je samen de instructiekaart door. Stap 2: Groepswerk Tijd: minimum 1 uur. Iedere groep verkent grondig manieren om de prioritaire werkpunten te realiseren. 60 minuten. Fase 1: ieder groepslid leest één of meerdere bronnenkaarten en wisselt de informatie uit. De groepsleden stellen elkaar vragen, discussiëren, (40 minuten) Fase 2: de groep formuleert ideeën en acties en zetten deze op een flap (20 minuten). Stap 3: Plenum Tijd: 30 tot 40 min. Ieder groepje brengt verslag uit aan de voltallige groep. De ideeën worden via een flap getoond. En de ideeën worden gemotiveerd. Er wordt een overzicht gemaakt van alle ideeën per werkpunt. Bespreking: Zijn er ideeën die meerdere keren voorkomen? Zijn er ideeën die samenhangen? Is er voldoende aandacht voor de ouders? Tekenen er zich duidelijke voorkeuren af? Waarover is er nog discussie? Bepaal samen de voorkeuren. Hier kan er opnieuw met gekleurde klevertjes worden gewerkt. Stap 4: Werkgroep samenstellen voor het opmaken van een plan. Stel een werkgroep aan die het plan concreet voorbereidt. Zij werken het samen uit op basis van de prioritaire werkpunten en de actiepunten zoals in team bepaald. Dit wordt aan het team op een latere datum voorgelegd. Zorg dat ook deze datum reeds vastligt zodat er een vervolg komt en zodat ook de uitwerking zich in een sfeer van gedragenheid verder zet. Draaiboek ouderbetrokkenheid 12

14 3. Bijlagen 3.1 Instructiefiche bij opdracht 1 korte versie INSTRUCTIEFICHE BIJ OPDRACHT 1 Voorbereiding - Stel een verslagnemer aan. - Stel iemand aan die straks verslag uitbrengt naar de voltallige groep. Fase 1: Beschrijf de beginsituatie van de school voor jouw kernvraag (30 minuten) - Lees de kernvraag. - Bekijk alle items. Je kan dit doen door elk groepslid om de beurt een antwoord te laten geven. Zo kan iedereen participeren en kunnen verschillende invalshoeken aan bod komen. Probeer tot een zo volledig mogelijk overzicht te komen. - Noteer ook discussiepunten, onduidelijkheden, zaken waar niet iedereen goed van op de hoogte is, Deze dingen kan je noteren in het instrument bij het vak CONCLUSIES (dat je bij iedere kernvraag vindt) in de eerste kolom bij Algemene bedenkingen en conclusies. - Bij onduidelijkheden kunnen ook de documenten die ter beschikking zijn gesteld, geraadpleegd worden. Fase 2: (15 minuten) Nadat je alle items hebt doorlopen, tracht je het vak CONCLUSIES verder in te vullen (uitgezonderd kolom 4; deze is voor een latere fase). Wat in kolom veranderen/verbeteren komt te staan, neem je over op je flap als prioritaire werkpunten. Bij het naar voorbrengen van deze werkpunten, kan je deze motiveren vanuit wat je in kolom 1 ( algemene bedenkingen en conclusies ) en 2 ( huidige situatie ) hebt genoteerd. Draaiboek ouderbetrokkenheid 13

15 3.2 Instructiefiche bij opdracht 1 lange versie INSTRUCTIEFICHE BIJ OPDRACHT 1 RONDE 1: Totale tijd: 45 minuten Iedere groep krijgt een kernvraag toegewezen. Ieder lid van de groep schrijft op een flap wat hun kernvraag bij hen oproept. Na 5 à 10 minuten schuiven de groepen door naar een andere kernvraag. Dit gebeurt daarna nog 3 maal zodanig dat het gehele schoolteam alle kernvragen heeft doorlopen. Telkens vult men de flap aan met nieuwe ideeën. 1 persoon blijft als verantwoordelijke bij de kernvraag die men als eerste kreeg toegewezen. Deze persoon vervult de rol van coördinator; hij waakt erover dat er vooral aanvullingen op de flap komen en dat er niet teveel in herhaling wordt gevallen. RONDE 2: Totale tijd: 45 minuten. Voorbereiding - Stel een verslagnemer aan. - Stel iemand aan die straks verslag uitbrengt naar de voltallige groep. Fase 1: Beschrijf de beginsituatie van de school voor jouw kernvraag (30 minuten) - Lees de kernvraag. - Bekijk alle items. Je kan dit doen door elk groepslid om de beurt een antwoord te laten geven. Zo kan iedereen participeren en kunnen verschillende invalshoeken aan bod komen. Probeer tot een zo volledig mogelijk overzicht te komen. - Belangrijk dat men ook de ideeën meeneemt van de andere teamleden die werden neergeschreven op uw flap gedurende de eerste ronde. - Noteer ook discussiepunten, onduidelijkheden, zaken waar niet iedereen goed van op de hoogte is, Deze dingen kan je noteren in het instrument bij het vak CONCLUSIES (dat je bij iedere kernvraag vindt) in de eerste kolom bij Algemene bedenkingen en conclusies. - Bij onduidelijkheden kunnen ook de documenten die ter beschikking zijn gesteld, geraadpleegd worden. Fase 2: (15 minuten) Nadat je alle items hebt doorlopen, tracht je het vak CONCLUSIES verder in te vullen (uitgezonderd kolom 4; deze is voor een latere fase). Wat in kolom veranderen/verbeteren komt te staan, neem je over op je flap als prioritaire werkpunten. Bij het naar voorbrengen van deze werkpunten, kan je deze motiveren vanuit wat je in kolom 1 ( algemene bedenkingen en conclusies ) en 2 ( huidige situatie ) hebt genoteerd. Draaiboek ouderbetrokkenheid 14

16 3.3 Instructiefiche bij opdracht 2 INSTRUCTIEFICHE BIJ OPDRACHT 2 Doel: Jullie kregen één of meerdere werkpunten toegewezen. Ga op zoek naar hoe je deze werkpunten kan realiseren. Voorbereiding - Stel een verslagnemer aan. - Stel iemand aan die straks verslag uitbrengt naar de voltallige groep. Fase 1: Verkennen van ideeën/acties om de prioritaire werkpunten te realiseren. Tijd: 45 minuten - Iedereen van de groep leest één of meerdere bronnenkaarten. Iedereen leest dit individueel en noteert voor hem/haar de vijf meest belangrijke punten (10 minuten). - Iedereen stelt de informatie zo concreet mogelijk voor aan de groep (15 à 20 minuten samen). De andere groepsleden stellen vragen. - Ga met je groep na wat de ideeën uit de bronnenkaarten opleveren m.b.t. het (de) prioritaire werkpunt(en) van de groep. Breng ook eigen ideeën in. Het is immers de bedoeling van een ruime verkenning te doen van de mogelijkheden. De verslagnemer kan de ideeën noteren in het instrument bij het vak CONCLUSIES (dat je onderaan iedere kernvraag vindt). De laatste kolom ( Ideeën/acties) is op deze manier nu ook ingevuld. (15 minuten) Fase 2: De ideeën op een flap zetten. Tijd: 15 minuten Tracht nu een selectie te maken. Welke acties willen jullie weerhouden? Motiveer i.f.v. haalbaarheid voor alle betrokkenen (directie, cel leerlingbegeleiding, leerkrachten, ouders, leerlingen, ) Deze acties neem je over op je flap. Bij het naar voorbrengen van deze acties, kan je deze motiveren vanuit wat je gelezen hebt, reeds ervaren hebt, en vanuit de argumenten die er tijdens de discussies zijn naar voor gekomen. 3.4 Het instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen. (zie volgende blz.) Draaiboek ouderbetrokkenheid 15

17 Instrument om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen Kernvraag 1. WAAROM WILLEN WE OUDERS BETREKKEN? Instructie: hieronder vindt u een lijst van redenen waarom men ouders kan betrekken. Duid aan welke van onderstaande redenen voor jou een reden is om ouders te betrekken. U vindt meer informatie op de WIKI of in de visietekst: Argumenten vanuit onderwijskundig en maatschappelijk perspectief Pedagogische redenen. a. Zowel ouders als school zijn verantwoordelijk. De ouders zijn de eerste en belangrijkste opvoeders van het kind. Zij kennen het kind anders en/of beter. Er wordt een betere afstemming gerealiseerd tussen de pedagogische aanpak op school en thuis. De school krijgt een beter zicht op de brede context van de leerling en kan op die manier beter inspelen op de ontwikkeling van de leerling. De ouders krijgen een beter zicht op de aanpak en houdingen binnen de school en kunnen hun eigen aanpak m.b.t. het schoolse functioneren van hun kind hierop afstemmen. School en ouders kunnen elkaar tot steun zijn in die taken waarin ze elkaar overlappen. Het heeft ook als voordeel dat Eens eens - oneens Oneens Draaiboek ouderbetrokkenheid 1

18 er een gedeelde verantwoordelijkheid ontstaat bij problemen b. Scheppen van een goed leer- en leefklimaat en het bevorderen van welbevinden van leerling, leerkrachten en ouders. Het betrekken van ouders komt het welbevinden en de prestaties van de individuele leerling ten goede. Het betrekken van ouders komt het welbevinden en de prestaties van àlle leerlingen ten goede. Het betrekken van ouders biedt kansen tot een optimaal leer- en leefklimaat voor àlle leerlingen of voor een bepaalde leerling(engroep) in het bijzonder. Immers ouders kunnen een ruimer beeld schetsen van de leefwereld, de interesses, de talenten van jongeren in én buiten de school. Ouderbetrokkenheid komt het welbevinden van de leraar ten goede. Als men via ouderbetrokkenheid het welbevinden van de leerling kan verhogen dan zit deze leerling ook meer meewerkend in de klas en dit heeft zijn invloed op het comfort van de leerkracht. Doordat ouders zich gehoord voelen, zal ook hun welbevinden stijgen. Ouderbetrokkenheid verhoogt het wederzijds begrip en doorbreekt de stereotiepe beeldvorming over elkaar. Beleidsmatige en maatschappelijke redenen. Aandacht besteden aan het principe van de interne democratisering van de instelling Draaiboek ouderbetrokkenheid 2

19 'school'. Onderhandelen is in onze samenleving het dominante communicatiemodel. Het is dan ook belangrijk om ouders te betrekken op terreinen waar vroeger de school alles te zeggen had. Het erkennen van elkaars deskundigheid geeft de samenwerking een meerwaarde. Immers hoe meer visies des te beter kan je optimaliseren. Ouderbetrokkenheid is belangrijk m.b.t. het hele schoolgebeuren. De school en dus ook àlle leerlingen worden er beter van. Praktische redenen. De hand- en spandiensten van ouders kunnen een praktische verbetering betekenen. Soms biedt het binnenbrengen van de know how en ervaringen van ouders ook een extra meerwaarde op pedagogisch en vakinhoudelijk gebied. Algemene bedenkingen en conclusies m.b.t. het waarom van ouderbetrokkenheid in onze school CONCLUSIE Huidige situatie? Veranderen/verbeteren? Op welke manier? Ideeën/acties Draaiboek ouderbetrokkenheid 3

20 Kernvraag 2. WELK INSPRAAKGEHALTE WILLEN WE DE OUDERS GEVEN EN VIA WELKE INITIATIEVEN WILLEN WE DIT REALISEREN? Instructie: Hieronder vindt u een lijst met initiatieven die gericht zijn op het betrekken van ouders 1. Kruis de initiatieven aan die in uw school aanwezig zijn. 2. Kruis het niveau van inspraakgehalte aan (meeleven-meehelpen-meedenken-meebeslissen) van de ouders. Zet een kruisje op het niveau zoals het zich op dit moment voordoet. U vindt meer informatie in de WIKI of in de visietekst bij: 2.4. Inspraakgehalte van de ouders Wat wil de school Initiatief aanwezig oudercontacten: individueel, klassikaal, schoolpoortcontacten telefonische contacten huisbezoeken huiswerk en studiemethode ondersteuning ondersteuning bij leer- en denkstrategieën van de leerling ondersteuning op sociaalemotioneel gebied aanwezigheid van ouders tijdens de studiemomenten (naschoolse studie in de school) sportdagen meerdaagse uitstappen opendeurdagen helpende hand van ouders bij feesten, activiteiten, klussen meedenken over schoolse activiteiten zoals mee -uitwerken van schoolse aanwezig Inspraakgehalte meeleven meehelpen meedenken meebeslissen Draaiboek ouderbetrokkenheid 4

21 activiteiten zoals meedenken over schoolbeleid specifieke activiteiten naar doelgroepen (allochtone ouders, kansarme ouders, ) bijscholing, thema-avonden voor ouders oudercomité, ouderraad, andere, Algemene bedenkingen en conclusies m.b.t. inspraakgehalte CONCLUSIE Huidige situatie Veranderen/verbeteren? Op welke manier? Ideeën/acties. Draaiboek ouderbetrokkenheid 5

22 Kernvraag 3. WELKE ZIJN VOLGENS ONS BEHOEFTEN EN VERWACHTINGEN VAN OUDERS? Instructie: Hieronder vindt u een lijst met mogelijke behoeften/verwachtingen die ouders kunnen hebben m.b.t. hun betrokkenheid op school. 1. t.a.v. hun kind 2. t.a.v. de school als organisatie Kruis de verwachting/behoefte aan waarvan u denkt dat ouders deze kunnen hebben (kolom1), zet een kruis in kolom 2 als u vindt dat u geen inschatting kan maken, kruis in kolom 3 aan of u deze situatie verder wil bevragen en kolom 4 tenslotte duidt u aan als u vindt dat dit geen verwachting mag zijn van de ouders. U vindt meer informatie in de WIKI of in de visietekst bij: Wat willen ouders? Behoeften/verwachtingen Behoefte is denk ik aanwezig Ik kan hier geen inschatting van maken Ik wil meer weten Ik vind dit geen gepaste verwachting van ouders 1. Meeleven of mee-weten Ouders t.o.v. eigen kind: Ouders willen geïnformeerd worden over hun kind. Ouders willen informatie over henzelf en over hun kind delen met de school. Ouders t.o.v. school: Ouders willen op de hoogte zijn van het reilen en zeilen van de school: geïnformeerd worden over schoolreglement, schoolbeleid, schoolorganen, over bij wie ze terecht kunnen, over (het waarom van) schoolactiviteiten, 2. Meehelpen of meedoen Ouders t.o.v. eigen kind: Ouders willen hun kind mee ondersteunen. Draaiboek ouderbetrokkenheid 6

23 Op gebied van leren: bijv. tips krijgen en opvolgen m.b.t. huiswerk- en studiebegeleiding en ook tips te geven aan de school. Op sociaal-emotioneel gebied hun kind ondersteunen: ze willen van de school een aanbod krijgen bijv. via tips en vormingsavonden rond sociale vaardigheden, puberteit, pesten, Ze willen anderzijds de school helpen door zelf tips te geven m.b.t. hoe zij hun kind ondersteunen. Ouders t.o.v. school: Ouders willen meehelpen aan (pedagogische) activiteiten zoals opendeurdagen, organisatie van sportdag, organisatie en inhoudelijke ondersteuning bij projecten die kaderen binnen VOETen, 3. Meedenken Ouders t.o.v. eigen kind: Ouders willen beluisterd worden en als gelijkwaardige partner mee zoeken naar wat het beste is voor hun kind op het gebied van leren en sociaal-emotioneel welbevinden. Ouders t.o.v. school: Ouders willen meedenken rond de organisatie en inhoud van Draaiboek ouderbetrokkenheid 7

24 een aantal thema s op school. Op gebied van leren: nadenken over nieuwe media, nieuwe werkvormen, over leerstijlen van jongeren, Ouders hebben immers een goed zicht op de leefwereld van jongeren. Op sociaal-emotioneel gebied: nadenken over betekenis van gsm - gebruik, behoeften en leefwereld van jongeren, en de betekenis hiervan voor school- en onderwijsgebeuren. In zijn algemeenheid: mee nadenken over schoolreglement, betalingssysteem, 4. Mee beslissen Ouders t.o.v. eigen kind: Ouders willen meebeslissen over de aanpak van hun kind binnen de schoolmuren. Ouders t.o.v. school: Ouders willen meebeslissen over de organisatie en inhoud van het onderwijs. Algemene bedenkingen en conclusies bij behoeften en verwachtingen van ouders CONCLUSIE Huidige situatie Veranderen/verbeteren? Op welke manier? Ideeën/acties. Draaiboek ouderbetrokkenheid 8

25 Kernvraag 4. MAKEN WE DE OUDERS DUIDELIJK DAT WE ZE WILLEN BETREKKEN? Op welk tijdstip maken we dit duidelijk? Hoe maken we dit duidelijk? Welke communicatiekanalen gebruiken we hiervoor? Maken we ouders duidelijk dat we hen als deskundig en competent ervaren? Hoe doen we dit? Geven we hen het gevoel dat ze invloed hebben? Hoe doen we dit? Hebben we het gevoel dat onze boodschap overkomt? Hoe merken we dit? Huidige situatie. Veranderen/verbeteren. Op welke manier? Ideeën/acties. Algemene conclusies en bedenkingen m.b.t. het communiceren over de wens tot ouderbetrokkenheid. CONCLUSIE Huidige situatie. Veranderen/verbeteren. Op welke manier? Ideeën/acties. Draaiboek ouderbetrokkenheid 9

26 Kernvraag 5. WIE IS ER ALLEMAAL BETROKKEN BIJ HET BELEID INZAKE OUDERBETROKKENHEID? 5.1. Wie wordt er betrokken Instructie: Werken aan ouderbetrokkenheid is een beleidskeuze waarin heel wat actoren kunnen betrokken worden: - Het schoolteam: directie, leerkrachten, interne leerlingbegeleiders, logistiek personeel, coördinatoren. - Ouders: ouderraad, schoolraad, individuele ouders, - Externe organisaties: buurtopbouwwerk, lokale verenigingen, Integratiecentrum, onderwijsondersteunende diensten, externe hulpverleners, Er zijn drie antwoordmogelijkheden. Omcirkel a, b of c. En vul verder de kolommen in. Schoolteam a. Ja, want b. Ja, behalve c. Neen, want Huidige situatie Veranderen/verbeteren Op welke manier? Ideeën/acties. Ouders a. Ja, want b. Ja, behalve c. Neen, want Externen a. Ja, want b. Ja, behalve c. Neen, want Draaiboek ouderbetrokkenheid 10

27 5.2 Op welk moment worden de actoren betrokken? Instructie: Het ontwikkelen van initiatieven om ouders te betrekken bij de school kent een procesverloop waarin verschillende fasen onderscheiden worden: visie planning, uitvoering en evaluatie. U vindt meer informatie in de WIKI of in de visietekst bij: 2.5. Bevorderende en belemmerende factoren. Er zijn vier antwoordmogelijkheden. Omcirkel a, b, c of d. En vul verder de kolommen in. Schoolteam betrokken bij a. Visie op ouderbetrokkenheid b. Planning van initiatief c. Uitvoering van initiatief d. Evaluatie van initiatief Ouders betrokken bij a. Visie op ouderbetrokkenheid b. Planning van initiatief c. Uitvoering van initiatief d. Evaluatie van initiatief Externen betrokken bij a. Visie op ouderbetrokkenheid b. Planning van initiatief c. Uitvoering van initiatief d. Evaluatie van initiatief Huidige situatie Veranderen/verbeteren Op welke manier? Ideeën/acties Algemene conclusies m.b.t. het betrekken van de verschillende actoren CONCLUSIE Huidige situatie. Veranderen/verbeteren? Op welke manier? Ideeën/acties Draaiboek ouderbetrokkenheid 11