Verminderen van voedselverspilling

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verminderen van voedselverspilling"

Transcriptie

1 Verminderen van voedselverspilling Behavioural Insights Team EZ Evelien van de Veer

2 Behavioural Insights Team EZ Sinds november 2014 van start Toepassen gedragsinzichten op alle beleidsterreinen EZ: Innovatie en ondernemerschap Agro en natuur Energie, telecom, consumenten en mededinging

3 Waar komen wij vandaan?

4 Ons mandaat Het kabinet kiest voor een op empirie gebaseerde beleidsaanpak waarin de departementen, door middel van een aantal pilots, op concrete beleidsthema s de meerwaarde van gedragswetenschappelijke kennis zullen toetsen.

5 Beleidsinstrumenten Regulering -beperkt keuzes Informatie - behoud van keuzes Prikkels - veranderen van keuzes door kosten/ belonen Nudging - behoud van keuzes, maar de goede keuze wordt makkelijker gemaakt. Gedragsinzichten

6 Gedragsinzichten zijn relevant voor beleid Het toepassen van gedragsinzichten betekent: Een rijkere en meer realistische probleemanalyse effectiever beleid Een minder restrictieve manier om het gedrag van mensen te beïnvloeden nudging; Empirische toetsing vooraf effectiever beleid

7 Projecten

8 Voedselverspilling- facts and figures Totaal 1,8-2,7 miljoen ton 2013 Per persoon: kilo

9 Voedselverspilling consumenten Kopen Bewaren Koken Serveren

10 Voedselverspilling- horeca Inkoop Bereiding Gasten

11 Focus op consumenten in horeca Restaurants Samen met Koninklijke Horeca Nederland 3 pilots Keuzes rond bijgerechten/portionering Vakantiepark Samen met vakantiepark Onderzoek voedselverspilling gasten Hotel Samen met Stenden hotelschool Voedselverspilling ontbijtbuffet

12 Pilots restaurant Pilot 1: Default bijgerechten: van 4 naar gram verspilling per bord standaard 4 bijgerechten 2 bijgerechten/lagere prijs hoof dgerecht Pilot 2: Hoger aantal kleine portie gerechten> geen effect Pilot 3: Kleinere portie saus> geen effect

13 Voedselverspilling in een vakantiepark Vakantiepark als gecontroleerde thuisomgeving? 0 meting afval en enquête: Veel voedsel in het afval Veel geopende en ongeopend verpakt voedsel Weinig gekookt Gasten komen vaak aan met volle auto s Gasten laten veel eten achter in de bungalow

14 Eten meenemen naar park Planning Loss aversion Eten mee terugnemen naar huis Lastig Mental accounting

15 Voor verblijf Einde verblijf Stimuleren planning wat en wanneer eten en inkopen Gemakkelijk maken om mee naar huis te nemen Informatie over wat ter plekke (per stuk) te koop Reminder op juiste plek/tijdstip

16 Opzet Weekend Interventie Meten 1 Controle Per bungalow (brood, voedsel los, 2 Mee naar huis maaltijdresten, verpakt geopend, 3 Plannen verpakt ongeopend) Tussen de bungalows per weekend Relateren aan aantal gasten, kinderen, nationaliteit Enquête over gebruik tas en planner

17

18

19

20

21

22 Conclusies/lessons learned Resultaten vakantiepark begin juli Context specifiek: opschaling? Meekrijgen van bedrijven Uitdagingen van onderzoek in het veld

De praktijk van gedragsexperimenten

De praktijk van gedragsexperimenten De praktijk van gedragsexperimenten Thomas Dirkmaat Coördinator Behavioural Insights Team Inhoud Context Twee voorbeelden Reflecties 2 1 Context 3 De toepassing van gedragsinzichten door de Nederlandse

Nadere informatie

De voedselketenles LES 1 VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt?

De voedselketenles LES 1 VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt? VRAAG: Waarom denk jij dat het erg is dat er soms eten weggegooid wordt? 1 Hoe denk je dat de aardbeienjam op jouw boterham terecht is gekomen? Wat is er allemaal nodig om die aardbeienjam op jouw boterham

Nadere informatie

Voedselverspilling in huis

Voedselverspilling in huis Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,

Nadere informatie

Idealisme en commercie in relatie tot voedselverspilling: conflict of synergie. AgriFoodTech. 14 December 2016 s-hertogenbosch

Idealisme en commercie in relatie tot voedselverspilling: conflict of synergie. AgriFoodTech. 14 December 2016 s-hertogenbosch Idealisme en commercie in relatie tot voedselverspilling: conflict of synergie AgriFoodTech 14 December 2016 s-hertogenbosch Q-Point B.V. Q-Point is een onafhankelijk adviesbureau voor de agro- en foodsector.

Nadere informatie

Jong & Duurzaam. Klimaat Dieet

Jong & Duurzaam. Klimaat Dieet Jong & Duurzaam Klimaat Dieet Wie zijn wij en waarom zijn we hier? Wij zijn Wij zijn Werkgroep Jong & Duurzaam Eefke Wij zijn De jongerenvertegenwoordigers Wij zijn 1. 2. 3. 4. Klimaat dieet Duurzame Kleding

Nadere informatie

Beperken Voedsel verspilling, Waarden van Voedsel in de Keten

Beperken Voedsel verspilling, Waarden van Voedsel in de Keten Beperken Voedsel verspilling, Waarden van Voedsel in de Keten Juist of onjuist Per jaar wordt door de Nederlandse consument 8 tot 11% van het gekochte voedsel weggegooid! Juist of onjuist Totaal wordt

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 34 000 XIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken (XIII) en het Diergezondheidsfonds (F) voor het jaar

Nadere informatie

Duurzaamheidk. Consument zoekt manieren om minder voedsel te verspillen Duurzaamheidkompas meting #13 December 2014

Duurzaamheidk. Consument zoekt manieren om minder voedsel te verspillen Duurzaamheidkompas meting #13 December 2014 Duurzaamheidk mpas Consument zoekt manieren om minder voedsel te verspillen Duurzaamheidkompas meting #13 December 2014 Het Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van een milieu-,

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directie Algemene Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie

Ons restaurant in beheer van uw studenten

Ons restaurant in beheer van uw studenten Ons restaurant in beheer van uw studenten Een team gedreven stagiaires dat zelf een restaurant runt? Albron biedt deze unieke allround leerervaring in haar stagerestaurants! Albron; van alle markten thuis!

Nadere informatie

Nudging: gezond genieten in de horeca

Nudging: gezond genieten in de horeca Nudging: gezond genieten in de horeca Mariska van Driel, Docent-onderzoeker Food Innovation, HAS Hogeschool 28-Juni-2018, Healthy Food Business Event, Grow Campus Aan tafel met: Mariska van Driel Docent-onderzoeker

Nadere informatie

Op weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland

Op weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland Op weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland Meet & Eat Inspiratiebijeenkomst voor Voedselbeleid in Noord-Nederland October 2018 1 If you want a different outcome, you have to

Nadere informatie

vakschool wageningen Open dagen 22 en 23 januari 2016

vakschool wageningen Open dagen 22 en 23 januari 2016 Wil jij: Méér dan je eigen potje kunnen koken... Van vakantie je beroep maken... Je eigen broodjes bakken... De stille motor in een organisatie zijn... Loop dan binnen bij Vakschool Wageningen PROGRAMMA

Nadere informatie

Voedselverspilling LEI Wageningen UR. Anima Ruissen

Voedselverspilling LEI Wageningen UR. Anima Ruissen Voedselverspilling LEI Wageningen UR Anima Ruissen Inhoud - Deel I Introductie Maatschappelijke context Consumenten Omgeving, gedrag, eigen verantwoordelijkheid? De marktplaats Waar ketenpartijen en consumenten

Nadere informatie

Voedingsvoorlichting en gedragsverandering

Voedingsvoorlichting en gedragsverandering 11 Voedingsvoorlichting en gedragsverandering Samenvatting Slechte voedingsgewoonten zijn moeilijk te doorbreken. De sociale omgeving speelt vaak een belangrijke rol en veel eetgedrag is min of meer onbewust.

Nadere informatie

Enkele interessante cijfers uit het onderzoek Limburgers en afval Hans Verhoeven. ivox

Enkele interessante cijfers uit het onderzoek Limburgers en afval Hans Verhoeven. ivox Enkele interessante cijfers uit het onderzoek Limburgers en afval Hans Verhoeven ivox 10/12/2018 Onderzoeksopzet Doel van het onderzoek Panelbevraging om te peilen naar houding en gedrag t.o.v. afval Doelgroep

Nadere informatie

Adviesplan doggybags. Wieke Glas, Alyza Josef, Isabelle van Montfoort en Zamanalu Bidiga. 27 november 2017 Gericht naar: De Markt

Adviesplan doggybags. Wieke Glas, Alyza Josef, Isabelle van Montfoort en Zamanalu Bidiga. 27 november 2017 Gericht naar: De Markt Adviesplan doggybags Wieke Glas, Alyza Josef, Isabelle van Montfoort en Zamanalu Bidiga 27 november 2017 Gericht naar: De Markt 1 Inhoudsopgave - (Voorwoord) blz. 2 - Inleiding blz. 2-3 - (Samenvatting)

Nadere informatie

Nieuwsgierig over voedselverspilling en wat je er zelf aan kan doen?

Nieuwsgierig over voedselverspilling en wat je er zelf aan kan doen? De Wegg oitest HBO Welkom, Leuk dat je meedoet aan deze weggooitest! Met deze weggooitest willen we je meer inzicht geven in wat jij aan voedsel weggooit. De resultaten zullen in de les besproken worden.

Nadere informatie

Workshop: Gedragsinzichten toepassen. Den Haag, ministerie van Economische Zaken, 10 november 2016

Workshop: Gedragsinzichten toepassen. Den Haag, ministerie van Economische Zaken, 10 november 2016 Workshop: Gedragsinzichten toepassen Den Haag, ministerie van Economische Zaken, 10 november 2016 Wageningen Economic Research Den Haag, december 2016 Contents 1 Workshop Gedragsinzichten toepassen voor

Nadere informatie

Texels restaurant. De leerlingen: passen de opgedane kennis uit de voorgaande lessen toe.

Texels restaurant. De leerlingen: passen de opgedane kennis uit de voorgaande lessen toe. Tim eet op Texel 3 en 4 7 Texels restaurant Echt restaurant maken Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: passen de opgedane kennis uit de voorgaande lessen toe. het restaurant, het diner, het menu,

Nadere informatie

de feestdagen Culinair Feestelijke extra s

de feestdagen Culinair Feestelijke extra s Geniet van de feestdagen Culinair Feestelijke extra s Geachte Gast, De feestdagen staan weer voor de deur en dat betekent heerlijk genieten op Landal Hoog Vaals. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor uw

Nadere informatie

SBIR Verduurzamen voedselproductie

SBIR Verduurzamen voedselproductie SBIR Verduurzamen voedselproductie Informatiebijeenkomst 16 juli 2014 Alexia Michel, Ministerie EZ Topsector Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangmaterialen Achtergrond Initiatief: topsector Agri&Food en ministerie

Nadere informatie

Over Smaak. Willen we datgene veranderen wat we willen veranderen, dan moet het hele systeem van producent tot consument op de schop.

Over Smaak. Willen we datgene veranderen wat we willen veranderen, dan moet het hele systeem van producent tot consument op de schop. Over Smaak Willen we datgene veranderen wat we willen veranderen, dan moet het hele systeem van producent tot consument op de schop. Frank van Oirschot Oprichter online supermarkt Smaak Wat is het? Smaak

Nadere informatie

Horeca en Facility 2016/2017

Horeca en Facility 2016/2017 novacollege.nl/horecafacility Facilitair management Gastheer/gastvrouw Horeca management en ondernemen Kok Horeca en Facility 2016/2017 Op het Nova College leer ik niet alleen veel over eten, drinken en

Nadere informatie

kerst insights onderzoeksrapport

kerst insights onderzoeksrapport kerst insights onderzoeksrapport nederlander besteedt 120,- aan kerstdiner Nederland viert de Kerst het liefst traditioneel met een uitgebreid diner dat bestaat uit meerdere gangen. Vegetarische trends

Nadere informatie

Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof

Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof Toine Timmermans NVRD Jaarcongres, 26 mei 2016 Voedselverspilling (nieuwe cijfers EU-28) Productie Verwerking Consumenten Food service

Nadere informatie

Terugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven

Terugzine. Samen kennis maken. Samenwerking in de groene kolom is uniek. Lezen en laten lezen! Win-win voor onderwijs en bedrijfsleven Terugblik Meerjarenafspraak 2006-2010 Terugzine Magazine van de Groene Kennis Coöperatie met succesprojecten van de afgelopen vijf jaar Lezen en laten lezen! Gooi mij niet weg maar geef me door! Of kijk

Nadere informatie

Verminder verspilling in uw keuken. Kijk hier hoe u eenvoudig bespaart!

Verminder verspilling in uw keuken. Kijk hier hoe u eenvoudig bespaart! Verminder verspilling in uw keuken Kijk hier hoe u eenvoudig bespaart! Waarom afval meten? Weet u eigenlijk hoeveel etensafval u weggooit? En wat dat kost? U kunt veel besparen door uw verspilling te meten

Nadere informatie

groeps- arrangementen

groeps- arrangementen Kom lekker eten en geniet van onze culinaire groeps- arrangementen HORECA INFORMATIE NEDERLAND ONVERGETELIJKE MOMENTEN VIER JE MET VRIENDEN EN FAMILIE Beste gasten, Wij zijn erop ingesteld om het iedereen

Nadere informatie

Netwerkdag Vermijden voedselverlies via bestekken cateringopdrachten. Gids schoolmaaltijden

Netwerkdag Vermijden voedselverlies via bestekken cateringopdrachten. Gids schoolmaaltijden Netwerkdag Vermijden voedselverlies via bestekken cateringopdrachten Gids schoolmaaltijden Richtlijnen voor Vlaamse scholen over schoolmaaltijden Richtlijnen schoolmaaltijden Richtlijnen voor een gezonde

Nadere informatie

Verspilling: De houdbaarheidsdatum nabij

Verspilling: De houdbaarheidsdatum nabij School: Bedrijf: Titel project: 1. De opdracht Opdrachtgever Agrarische Jongeren Friesland is een organisatie die zich ten doel stelt de bedrijfsvoering van boerenbedrijven zo efficient mogelijk te maken.

Nadere informatie

Samen voor de Patiënt! & De gastvrijheidsbarometer

Samen voor de Patiënt! & De gastvrijheidsbarometer Samen voor de Patiënt! & De gastvrijheidsbarometer Facilitair Bedrijf - Voeding 15 februari 2017 Connecting VERTROUWELIJK EN AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Voorstellen: Wie zijn wij: - Marieke Gilissen, teamleider

Nadere informatie

Het mentale dieetplan - webclinic 7. Werkboek Webclinic 7. Copyright Alle rechten voorbehouden.

Het mentale dieetplan - webclinic 7. Werkboek Webclinic 7. Copyright Alle rechten voorbehouden. Werkboek Webclinic 7 Dit is een werkboek dat hoort bij de Webclinic van week 7 Mentale Dieetplan Print dit werkboek nu uit (druk op Ctrl + p ). Het is een WERKboek, dus je mag erin schrijven en ermee aan

Nadere informatie

Hoe overleef jij de feestdagen?

Hoe overleef jij de feestdagen? Hoe overleef jij de feestdagen? Afvallen of op gewicht blijven in de koude dagen Contents Afvallen of op gewicht blijven in de koude dagen... 1 Voorwoord... 3 Doelen stellen: hoeveel wil je afvallen?...

Nadere informatie

ZA6647. Flash Eurobarometer 425 (Food Waste and Date Marking) Country Questionnaire Belgium (Flemish)

ZA6647. Flash Eurobarometer 425 (Food Waste and Date Marking) Country Questionnaire Belgium (Flemish) ZA667 Flash Eurobarometer (Food Waste and Date Marking) Country Questionnaire Belgium (Flemish) FL - Attitudes towards food wasteben D Hoe oud bent u? (SCHRIJF OP - INDIEN "GEWEIGERD" CODE '99') D Geslacht

Nadere informatie

Krachten bundelen. Verspilling in Nederland

Krachten bundelen. Verspilling in Nederland Voedselverspilling Wereldwijd wordt zeker een derde van al het voedsel verspild. Daarmee worden ook de grondstoffen, het water en de energie verspild die nodig zijn om dat voedsel te produceren, te vervoeren

Nadere informatie

Voedselverspilling op school. Anderlecht, 3 februari 2015

Voedselverspilling op school. Anderlecht, 3 februari 2015 Voedselverspilling op school Anderlecht, 3 februari 2015 Agenda Resultaten enquête voedselverspilling in scholen Erfgoed Tetra Pak Educatief initiatief van GoodPlanet Belgium Voedselbeleid in basisschool

Nadere informatie

Nudging en onderwijs: gedragsinzichten inzetten voor betere schoolkeuzes? Lisanne Grimberg Marc van der Steeg Ib Waterreus

Nudging en onderwijs: gedragsinzichten inzetten voor betere schoolkeuzes? Lisanne Grimberg Marc van der Steeg Ib Waterreus Nudging en onderwijs: gedragsinzichten inzetten voor betere schoolkeuzes? Lisanne Grimberg Marc van der Steeg Ib Waterreus Opzet 1. Gedragsinzichten en onderwijs 2. Gedragsinzichten en schoolkeuzes 3.

Nadere informatie

Eetgedrag en Voedselverspilling. 23/11/2013 Ingrid Hofkens, studiedag Velt Te gebruiken vanaf

Eetgedrag en Voedselverspilling. 23/11/2013 Ingrid Hofkens, studiedag Velt Te gebruiken vanaf Eetgedrag en Voedselverspilling Vraag 1 In een ideale wereld eten we als we honger hebben en we stoppen bij verzadiging. In een ideale wereld kopen we net genoeg voedsel. We kunnen goed inschatten wanneer

Nadere informatie

VOEDSELVERSPILLING METING 2015

VOEDSELVERSPILLING METING 2015 VOEDSELVERSPILLING METING 2015 Marcel Temminghoff en Gerben van Helden Oktober 2015 GfK 2015 Rapportage Voedselverspilling 2-meting Oktober 2015 1 Inhoudsopgave 1. Achtergrond, doelstelling en leeswijzer

Nadere informatie

De Groene Sleutel. Greenkey Vlaanderen. Sara Stuyck 20 nov 2017 Gent Expo Greenkey, Vlaamse overheid, Ovam, ophaalbedrijven, UBC, Horeca Vlaanderen

De Groene Sleutel. Greenkey Vlaanderen. Sara Stuyck 20 nov 2017 Gent Expo Greenkey, Vlaamse overheid, Ovam, ophaalbedrijven, UBC, Horeca Vlaanderen De Groene Sleutel Greenkey Vlaanderen Sara Stuyck 20 nov 2017 Gent Expo Greenkey, Vlaamse overheid, Ovam, ophaalbedrijven, UBC, Horeca Vlaanderen GoodPlanet Belgium I Edinburgstraat 26 Rue d Edimbourg

Nadere informatie

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling?

LESBRIEF LES 1 DE VOEDSELKETENLES SAMENVATTING LES 1 VOORBEREIDING BENODIGDHEDEN DUUR LESDOELEN LINK ZAAKVAKKENINHOUD. Wat is voedselverspilling? SAMENVATTING In deze les wordt het begrip voedselverspilling geïntroduceerd. De leerlingen maken kennis met een voedselketen en ontdekken welke partijen daarbij betrokken zijn (de schakels in de voedselketen:

Nadere informatie

VAN GROND NAAR KEUKEN

VAN GROND NAAR KEUKEN Design to Impact VAN GROND NAAR KEUKEN Charelle van Brummen & Mandy Nugteren Stadslandbouw is een trend. Het speelt in op een nieuwe lifestyle. Volgens deskundigen maakt urban farming de stad groener,

Nadere informatie

VOEDSELVERSPILLING FENOMEEN, IMPACT EN BELEID

VOEDSELVERSPILLING FENOMEEN, IMPACT EN BELEID VOEDSELVERSPILLING FENOMEEN, IMPACT EN BELEID Kris Roels Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies Velt studiedag Te gebruiken vanaf, Vlaams Parlement, 23/11/2013 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling?

Nadere informatie

Bedrijfsformules. Wat wordt er van je verwacht? Bedrijfsformule en de zes P s. Waar gaat deze kaart over?

Bedrijfsformules. Wat wordt er van je verwacht? Bedrijfsformule en de zes P s. Waar gaat deze kaart over? Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over bedrijfsformules. De bedrijfsformule van een horecabedrijf kun je zien als het gezicht en het karakter van het horecabedrijf. Wat wordt er van je verwacht?

Nadere informatie

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1

LEKKER BETROKKEN! Copyright VHVG / Phyllis den Brok- Phliss, jan. 2012 Lekker Betrokken! 1 LEKKER BETROKKEN! Projectvoorstel voor het verduurzamen van de zorgsector wat betreft het aanbod van duurzame producten alsmede verduurzaming van de processen en de mens daarbinnen, uitgaande van het brede

Nadere informatie

In een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is

In een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen In een notendop Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is Een netwerk van lokale boeren en andere betrokken partners Een aanspreekpunt voor Stadslandbouw

Nadere informatie

Agriculture Voedselverspilling

Agriculture Voedselverspilling Agriculture Voedselverspilling Supermarkt van de toekomst Voedselverspilling? Wat is dat? Wanneer vind jij dat er (meer) sprake is van voedselverspilling 1. Het brood uit de supermarkt dat niet meer vers

Nadere informatie

Menu-engineering in restaurants

Menu-engineering in restaurants Menu-engineering in restaurants Machiel Reinders, Wageningen University & Research Joris Heijnen & Erik van Bommel, Variatie in de Keuken Marlijn Huitink & Coosje Dijkstra, Vrije Universiteit Amsterdam

Nadere informatie

Thema 1 Pizzeria. Deel 1 Consumptie

Thema 1 Pizzeria. Deel 1 Consumptie 1 Thema 1 Pizzeria Deel 1 Consumptie 1. Ieder mens probeert zo veel mogelijk wensen te vervullen. Iedereen begint daarbij met de belangrijkste behoeften: eten, drinken, kleding en een dak boven je hoofd.

Nadere informatie

Hoeveel gooit de consument weg, uitgedrukt in euro s?

Hoeveel gooit de consument weg, uitgedrukt in euro s? Feiten en cijfers over verspillen van voedsel door consumenten in 2010 beknopte versie oktober 2012 Afzender van de informatie: Milieu Centraal en het Voedingscentrum, in samenwerking met het PBL Definitie

Nadere informatie

KHN PERSCONFERENTIE HORECAVA

KHN PERSCONFERENTIE HORECAVA Cijfers Het gaat al een aantal jaar goed in de horeca. Zowel de omzetten als de volumes nemen in alle bedrijfstypen van de horeca (sinds 2013 ook bij de cafés) toe. Consumenten besteden meer en gaan vaker

Nadere informatie

Hersenen en SGBP. 5 november 2015 Anjo Travaille. Platform Ecologisch Herstel Meren

Hersenen en SGBP. 5 november 2015 Anjo Travaille. Platform Ecologisch Herstel Meren Hersenen en SGBP 5 november 2015 Anjo Travaille Platform Ecologisch Herstel Meren Wat moet je weten over hersenen bij het realiseren van SGBP? Vragen: Is duurzaam waterbeheer belangrijk? Is het belangrijk

Nadere informatie

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen

Nadere informatie

Voedselverspilling in de zorg

Voedselverspilling in de zorg Voedselverspilling in de zorg Het hoe, waarom en hoe kan het beter 15 april 2014, Toine Timmermans Verspilling: Is het relevant / verdient het aandacht? Budget voor voeding binnen zorginstellingen relatief

Nadere informatie

Exameneenheid verwijzing naar de exameneenheden en eindtermen volgens het examenprogramma. Voor verdere uitleg zie tabel onderaan PTA:

Exameneenheid verwijzing naar de exameneenheden en eindtermen volgens het examenprogramma. Voor verdere uitleg zie tabel onderaan PTA: Programma van Toetsing en Afsluiting 04-0 Programma van Toetsing & Afsluiting HTV Doel van het PTA Het PTA geeft in grote lijnen een beschrijving van de vakinhouden en de concrete afspraken die daarmee

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

Medewerkers en managers meekrijgen? Bij al onze mensen komt service uit het hart! Roland Rozenbroek Hof van Saksen

Medewerkers en managers meekrijgen? Bij al onze mensen komt service uit het hart! Roland Rozenbroek Hof van Saksen Medewerkers en managers meekrijgen? Bij al onze mensen komt service uit het hart! Roland Rozenbroek Hof van Saksen 4 ROLAND ROZENBROEK 20 jaar ondernemer - Manager Center Parcs - Manager Bilderberg -

Nadere informatie

Waste food. Thema maaltijd. Lilian Kamphof Marlon Lammertink Marjon Sluis PVB Maart pg. 1

Waste food. Thema maaltijd. Lilian Kamphof Marlon Lammertink Marjon Sluis PVB Maart pg. 1 Waste food Thema maaltijd Lilian Kamphof Marlon Lammertink Marjon Sluis PVB Maart 2012 pg. 1 Voorwoord Als PVB bij de CAH Dronten organiseren wij, Lilian Kamphof, Marlon Lamertink en Marjon Sluis verschillende

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Voedselverspilling, er is genoeg voedsel en voedselspeculatie is immoreel Nederlandse consumenten gooien ieder jaar voor zo n 2,5 miljard aan voedsel weg. Dat is ruim 150 per persoon. Ofwel zo n 50 kilo.

Nadere informatie

Verminderen van voedselverspilling

Verminderen van voedselverspilling Verminderen van voedselverspilling Hilke Bos-Brouwers Velt studiedag (Brussel,B) 23 November 2013 Onze missie: Wetenschap met impact Verkennen van de mogelijkheden van de natuur,... Het verbeteren van

Nadere informatie

Kookworkshops op de gemengde boerderij

Kookworkshops op de gemengde boerderij Battle of Concepts Taskforce Multifunctionele Landbouw Augustus 2010 Kookworkshops op de gemengde boerderij Inleiding Het Taskforce Multifunctionele Landbouw is op zoek naar een vernieuwend concept voor

Nadere informatie

voetafdruk vergelijk naam: naam: beschrijving normale reis voetafdruk normaal veranderingen voetafdruk groen voetafdruk totaal: m 2 (oud)

voetafdruk vergelijk naam: naam: beschrijving normale reis voetafdruk normaal veranderingen voetafdruk groen voetafdruk totaal: m 2 (oud) voetafdruk vergelijk naam: naam: beschrijving normale reis voetafdruk normaal voetafdruk totaal: m 2 voetafdruk totaal per dag: m 2 verdeling van de voetafdruk: voedsel en afval: % lokaal vervoer: % vervoer

Nadere informatie

Gezamenlijke regionale aanpak Vrachtwagenparkeren MRDH

Gezamenlijke regionale aanpak Vrachtwagenparkeren MRDH Gezamenlijke regionale aanpak Vrachtwagenparkeren MRDH ir. Ming Wong 20 juni 2017 Tel: 06 144 23 863 mailto: ming.wong@levatis.nl INHOUD Aanleiding Trends en ontwikkelingen Stakeholders Plan van aanpak

Nadere informatie

Innovatie, hersenen en gedrag. 31 november 2016 Anjo Travaille

Innovatie, hersenen en gedrag. 31 november 2016 Anjo Travaille Innovatie, hersenen en gedrag 31 november 2016 Anjo Travaille Mobiele telefoon 1999 Innovatie, hersenen en gedrag Is innovatie belangrijk voor mensen? Wordt innovatie aangemoedigd in organisaties? Als

Nadere informatie

De Wegg oitest (V)MBO

De Wegg oitest (V)MBO De Wegg oitest (V)MBO Welkom, Leuk dat je meedoet aan deze weggooitest! Met deze test kom jij erachter hoeveel eten jij weggooit. De test bestaat uit 2 delen: Deel 1: een vragenlijst die je maar 1 keer

Nadere informatie

WAAR KOMT MIJN VLEES VANDAAN?

WAAR KOMT MIJN VLEES VANDAAN? WAAR KOMT MIJN VLEES VANDAAN? Dit document omschrijft een concept wat als doel heeft de agrarische sector leefbaar te houden door nieuwe economische activiteit te stimuleren. De doelgroep van dit agrotoerisme

Nadere informatie

Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen

Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen Join us: Consumer & Shopper e-news juli 2014 Eataly; de plaats waar foodshopping trends samenkomen COLUMN DOOR CINDY VAN CAUTER Eataly is een droom voor de food liefhebber. Ik bezocht de nieuwe conceptwinkel

Nadere informatie

Medewerkertevredenheidsonderzoek vakantiepark Hof van Amerongen

Medewerkertevredenheidsonderzoek vakantiepark Hof van Amerongen Medewerkertevredenheidsonderzoek Medewerkertevredenheidsonderzoek vakantiepark Hof van Amerongen In opdracht van onderzoeksbureau Kloofbusters Meting september 2013 Consulant Tim de Roos tim@kloofbusters.nl

Nadere informatie

Rule your health. sinds ik greenhabit doe, ben ik mentaal wendbaarder, heb ik meer energie om de problemen die ik tegenkom op te lossen

Rule your health. sinds ik greenhabit doe, ben ik mentaal wendbaarder, heb ik meer energie om de problemen die ik tegenkom op te lossen Rule your health sinds ik greenhabit doe, ben ik mentaal wendbaarder, heb ik meer energie om de problemen die ik tegenkom op te lossen www.greenhabit.nl Vitaliteitsopleiding voor bedrijven en organisaties

Nadere informatie

Evaluatie van het Smaaklessen groentemenu onderzoek. 12 maart 2015

Evaluatie van het Smaaklessen groentemenu onderzoek. 12 maart 2015 Evaluatie van het Smaaklessen groentemenu onderzoek 12 maart 2015 Opbouw presentatie Waarom onderzoek Voorgaand onderzoek naar Smaaklessen Resultaten van het Smaaklessen groentemenu onderzoek Waarom effectonderzoek?

Nadere informatie

ZA6647. Flash Eurobarometer 425 (Food Waste and Date Marking) Country Questionnaire Netherlands

ZA6647. Flash Eurobarometer 425 (Food Waste and Date Marking) Country Questionnaire Netherlands ZA667 Flash Eurobarometer (Food Waste and Date Marking) Country Questionnaire Netherlands FL - Attitudes towards food waste NL D Wat is uw leeftijd? (SCHRIJF OP - INDIEN "GEWEIGERD" CODE '99') D (ENQ.:

Nadere informatie

HORECA EN FACILITY 2017/2018

HORECA EN FACILITY 2017/2018 novacollege.nl/horecafacility Facility Gastheer/gastvrouw Horecamanagement en ondernemen Kok HORECA EN FACILITY 2017/2018 Mijn droom is een eigen tentje in Haarlem. Op de kaart staan goede koffies, taarten

Nadere informatie

Symposium Gedragsbewust Beleid. naam workshop

Symposium Gedragsbewust Beleid. naam workshop Symposium Gedragsbewust Beleid naam workshop Doel van deze workshop Resultaat van deze workshop Onliners in een tweet. Max 140 karakters #GedragsbewustBeleid #ws De vraag Hoe zorgen we er voor dat iedereen

Nadere informatie

HET GEZONDE BEDRIJFSRESTAURANT

HET GEZONDE BEDRIJFSRESTAURANT HET GEZONDE BEDRIJFSRESTAURANT nr. Het begint met een idee nr. Het begint met een idee ACHTERGROND Overgewicht Duurzame inzetbaarheid Vitaliteit 4 ACHTERGROND Overgewicht Duurzame inzetbaarheid Vitaliteit

Nadere informatie

Programma van Toetsing en Afsluiting

Programma van Toetsing en Afsluiting Programma van Toetsing en Afsluiting 08-00 Programma Basisberoepsgerichte en Kaderberoepsgerichte leerweg VMBO - HBR Bevat per vak het programma 08-09 leerjaar 3 en 09-00 leerjaar 4 van cohort 08-00 Vastgesteld

Nadere informatie

Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg. Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare

Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg. Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare Duurzaamheid en Circulaire Economie in de zorg Elsemieke Meurs Projectmanager Duurzaamheid ElderCare Wat is duurzaam ondernemen? Green Deal zorg 2.0 Routekaart Care & Cure 164 ondertekenaars Mogelijk

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 5. Inhoud

Inhoud. Voorwoord 5. Inhoud Inhoud Voorwoord 5 1 Gezond en veilig voedsel maken en bewaren 9 1.1 Eten koken en bewaren 9 1.2 Een ongeluk zit in een klein hoekje 18 1.3 Machines in de keuken 18 1.4 Langer houdbaar maken, maar hoe?

Nadere informatie

de feestdagen Culinair Feestelijke extra s

de feestdagen Culinair Feestelijke extra s Geniet van de feestdagen Culinair Feestelijke extra s Culinaire arrangementen Kerstbuffet op 25 december en een gourmetavond Tijdens het Kerstbuffet kunt u onbeperkt genieten van heerlijke kerstgerechten

Nadere informatie

Groente en Fruit. Van bittere noodzaak tot mooie kansen

Groente en Fruit. Van bittere noodzaak tot mooie kansen Groente en Fruit Van bittere noodzaak tot mooie kansen Risicofactoren Richtlijnen Goede Voeding 2006 2015 Groente 150-200 gram minstens 200 gram Fruit 200 gram minstens 200 gram omdat het dagelijks

Nadere informatie

VOORBEELD COMMUNICATIEPLAN

VOORBEELD COMMUNICATIEPLAN VOORBEELD COMMUNICATIEPLAN DE KRACHT VAN EEN GOEDE COMMUNICATIECAMPAGNE Tell me and I ll forget Show me and I might remember Involve me and I will understand. ~ Benjamin Franklin ADAPTICS HEALTH & PERFORMANCE

Nadere informatie

ARRANGEMENTEN. persoonlijk gastvrij ontspannen HOTEL T ANKER

ARRANGEMENTEN. persoonlijk gastvrij ontspannen HOTEL T ANKER ARRANGEMENTEN persoonlijk gastvrij ontspannen HOTEL T ANKER WELKOM BIJ T ANKER In Hotel t Anker zult u zich vanaf het eerste ogenblik thuis voelen. De gastvrije ontvangst, het gezellige restaurant en de

Nadere informatie

Werken in het horecabedrijf

Werken in het horecabedrijf 07186-1 werken in horeca 13-12-2007 08:44 Pagina 1 werkproces 1 Werken in het horecabedrijf Functioneren in het Horecabedrijf Wat laat je zien? Je werkt volgens de regels van het bedrijf Je kunt omgaan

Nadere informatie

Thema 1 Pizzeria ANTWOORDEN

Thema 1 Pizzeria ANTWOORDEN 1 Thema 1 Pizzeria ANTWOORDEN Deel 1 Consumptie 1. Ieder mens probeert zo veel mogelijk wensen te vervullen. Iedereen begint daarbij met de belangrijkste behoeften: eten, drinken, kleding en een dak boven

Nadere informatie

De beleving van Voedsel, Duurzame voedselproductie & Gezonde productsamenstelling

De beleving van Voedsel, Duurzame voedselproductie & Gezonde productsamenstelling Agriculture Leerarrangement Onderwijsvernieuwingsprogramma Voedsel & Consument De beleving van Voedsel, Duurzame voedselproductie & Gezonde productsamenstelling Delft, Vera van Stokkom 1 Opdracht 1 Wie

Nadere informatie

Checklist: Het uitvoeren van een intern proces

Checklist: Het uitvoeren van een intern proces 1 Checklist: uitvoeren een intern proces o Waarom de voorbeelden een intern proces? In een horecaonderneming is het een uitdaging de dienst vlekkeloos te laten verlopen. Om inzicht te krijgen in de verschillende

Nadere informatie

Bijlage 3: Aanpak Verduurzamen Consumentengedrag

Bijlage 3: Aanpak Verduurzamen Consumentengedrag Bijlage 3: Aanpak Verduurzamen Consumentengedrag Inhoud Waarom een consumentenaanpak?... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Hoe stimuleer je duurzaam consumentengedrag?...2 Consumentenaanpak...3 Waarom

Nadere informatie

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech?

Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? Voedselverspilling: kans of uitdaging voor agrifoodtech? AgriFoodTech Platform Congres Toine Timmermans, 14 December 2016 Voedselverspilling: probleem of indicator? We moeten in de toekomst meer mensen

Nadere informatie

In 3 stappen naar goede resultaatafspraken met mijn medewerker

In 3 stappen naar goede resultaatafspraken met mijn medewerker In 3 stappen naar goede resultaatafspraken met mijn medewerker Met de resultaatafspraken leg een basis voor het behalen van je bedrijfsdoelstellingen. Doorloop deze 3 stappen om per medewerker de juiste

Nadere informatie

RESTAURANT & LUNCHROOM

RESTAURANT & LUNCHROOM RESTAURANT & LUNCHROOM Je bezit een lunchroom of een restaurant en op het menu staat pizza, omdat je klanten daarom vragen en jij wilt geen omzet mislopen, maar je bent je ook bewust van alle moeite die

Nadere informatie

DRAAG BIJ AAN DE VERMINDERING VAN VOEDSELVERSPILLING IN BEDRIJFSRESTAURANTS

DRAAG BIJ AAN DE VERMINDERING VAN VOEDSELVERSPILLING IN BEDRIJFSRESTAURANTS DRAAG BIJ AAN DE VERMINDERING VAN VOEDSELVERSPILLING IN BEDRIJFSRESTAURANTS INLEIDING Het doel van deze uitgave van Hutten en Wastewatchers is om met praktische tips duidelijk te maken hoe op de werkvloer

Nadere informatie

Luisteractiviteit 52: Boterhammen in het park

Luisteractiviteit 52: Boterhammen in het park Luisteractiviteit 52: Boterhammen in het park Eindterm: De cursist kan de informatie overzichtelijk ordenen in prescriptieve teksten zoals een instructie. Context: Afspraken en regelingen/ Maaltijden en

Nadere informatie

VOEDINGSLESSEN BASISSCHOOL DE REGENBOOG LEKKER GEZOND ETEN

VOEDINGSLESSEN BASISSCHOOL DE REGENBOOG LEKKER GEZOND ETEN VOEDINGSLESSEN BASISSCHOOL DE REGENBOOG LEKKER GEZOND ETEN VOEDINGSLESSEN BASISSCHOOL DE REGENBOOG Brede ontwikkeling is een van de uitgangspunten van het onderwijs op basisschool de Regenboog. Voorlichting

Nadere informatie

VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM

VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM Inleiding Duurzaam en gezond voedsel raakt aan alles wat voor de Haarlemse burger van belang is: een groene leefomgeving, gezondheid, een sociale stad en een duurzame toekomst.

Nadere informatie

HORECA EN FACILITY 2018/2019

HORECA EN FACILITY 2018/2019 novacollege.nl/horecafacility Facility Fastservice Gastheer/gastvrouw Horecamanagement en ondernemen Kok HORECA EN FACILITY 2018/2019 Dankzij mijn werkervaring in de horeca ben ik nu niet meer verlegen.

Nadere informatie

het Willem Infobrochure Sector: Zorg en Welzijn Mens en gezondheid Mens en omgeving Mens en activiteit Mens en zorg

het Willem Infobrochure Sector: Zorg en Welzijn Mens en gezondheid Mens en omgeving Mens en activiteit Mens en zorg het Willem Infobrochure Sector: Zorg en Welzijn Mens en gezondheid Mens en omgeving Mens en activiteit Mens en zorg Willem van oranje Colleg e Sector Zorg en Welzijn Op het Willem van Oranje College in

Nadere informatie

De Cocksdorp Roggeslootweg 365

De Cocksdorp Roggeslootweg 365 De Cocksdorp Roggeslootweg 365 Kogerstraat 57 - Den Burg www.texelvastgoed.nl 0222-313025 De Cocksdorp Roggeslootweg 365 Kadastrale gegevens: sectie A, nummer 4670 Perceelgrootte: 409 m² eigen grond Park:

Nadere informatie

Van betuttelen naar verleiden: Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding. Emely de Vet Leerstoelgroep Strategische Communicatie

Van betuttelen naar verleiden: Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding. Emely de Vet Leerstoelgroep Strategische Communicatie Van betuttelen naar verleiden: Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding Emely de Vet Leerstoelgroep Strategische Communicatie Voeding in NL 95% eet onvoldoende groente 90-95% eet onvoldoende fruit 80%

Nadere informatie

Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*?

Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? Samenvatting van de bevindingen van de Nationale DenkTank 2012 boer Consument Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? verwerker *De voorstellen van de denktank voor

Nadere informatie