Van betuttelen naar verleiden: Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding. Emely de Vet Leerstoelgroep Strategische Communicatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van betuttelen naar verleiden: Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding. Emely de Vet Leerstoelgroep Strategische Communicatie"

Transcriptie

1 Van betuttelen naar verleiden: Nieuwe richtingen voor gedragsbeïnvloeding Emely de Vet Leerstoelgroep Strategische Communicatie

2 Voeding in NL 95% eet onvoldoende groente 90-95% eet onvoldoende fruit 80% eet onvoldoende vis 95% eet teveel verzadigde vetten 48% heeft overgewicht 31% heeft verhoogde bloeddruk 23% heeft ongunstig serum cholesterol gehalte Voedselconsumptiepeiling, Van Rossum et al.,

3 Gedragsverandering essentieel, maar lastig Interventies gebaseerd op educatie en informatie Effecten op kennis, attitude, vaardigheden, intenties Echter weinig gedragsverandering 60% probeert voedingsinname te beperken Ongeveer 70% probeert het zelf 45% na 1 maand afgehaakt (De Ridder et al., 2014, De Vet et al., 2013; Norcross et al., 1989; 2002) 3

4 Gedrag veranderen...waarom is dat zo moeilijk?...hoe kan het makkelijker? 4

5 Waarom is gedrag veranderen moeilijk? Reflectief systeem Impulsief systeem Afwegingen maken Plannen/vooruitdenken Onderdrukken impulsen Traag, kost moeite/energie Genereert impulsief gedrag Cue roept een onmiddellijke reactie op Automatisch en onbewust Snel, intuïtief en efficient Hofmann et al.,2009; Strack & Deutsch,

6 Ik wil gezond zijn, ik ga 100 dagen suikervrij! Wat een lekker taartje, een keertje zondigen kan geen kwaad Ik vind het belangrijk om genoeg te bewegen, daarom wil ik 2x per week sporten Ach ik zit nu zo lekker op bank, ik ga morgen wel

7 Waar gaat het mis? Voedingscommunicatie gaat uit van gedrag dat uit reflectief systeem voortkomt 200 voedingsgerelateerde keuzes per dag, waarvan 70% van voortkomt uit het impulsieve systeem (Wansink & Sobal, 2007) Wanneer impulsieve system dominant is Doen kennis, attitudes, risicopercepties, etc. er niet meer toe Maar reageren we snel, automatisch, onberedeneerd, intuїtitief op allerlei triggers om ons heen 7

8 We komen nogal wat triggers tegen 8

9 (Eet)gedrag veranderen...waarom is dat zo moeilijk?...hoe kan het makkelijker? 9

10 Wie niet sterk is, moet slim zijn Interventies die impulsieve system benutten ten gunste van gezondheid -Implementatie Intenties -Nudging 10

11 Implementatie intenties Specifieke actie-plannen die een mentale associatie tussen een cue en een respons leggen (Gollwitzer, 1999) Als...cue..., dan...respons... Als ik tv ga kijken, dan neem ik een appel Werkt via het impulsieve system Betere herkenning van de cue En snellere, automatische, reactie op de cue 11

12 FINISHED FILES ARE THE RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC STUDY COMBINED WITH THE EXPERIENCE OF YEARS

13 FINISHED FILES ARE THE RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC STUDY COMBINED WITH THE EXPERIENCE OF YEARS (Webb & Sheeran, 2004)

14 Implementatie intenties Effectief, zelfs in doorbreken van gewoontegedrag (Adriaanse et al., 2011) Maar wel onder bepaalde voorwaarden Specifiek is beter, maar 1/3e maakt geen goed plan (De Vet, Oenema, & Brug, 2011) Meer plannen niet beter: 1 plan effectiever dan 3 (Verhoeven, Adriaanse, De Ridder, De Vet & Fennis, 2013) Vermijd ontkenningen: Als ik TV kijk, dan eet ik geen chips (Adriaanse, Van Oosten, De Ridder, De Wit, & Evers, 2011) 14

15 Nudging Een nudge is een simpele aanpassing in de keuzecontext die gedrag beïnvloedt door gebruik te maken van de gedachteloze manier waarop mensen keuzes maken, zonder alternatieve keuzes onmogelijk te maken Benut of corrigeer biases, heuristieken en denkfouten 15

16 Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze Social proof: als anderen het doen, zal het wel goed zijn Geef hints over het gedrag van anderen Van 7% naar 28% onder impulsieven Salmon, Fennis, Adriaanse, De Ridder, & De Vet, 2014, Health Psychol Met papiertjes: 2-3 keer zo veel mensen pakken wat Prinsen, De Ridder, & De Vet, 2013, Appetite 16

17 Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze Benut center stage effect Gezonde keuze van 38% naar 59% ml ml ml ml ml ml

18 Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze Benut portion size effects: Serveer een grotere portie snackgroente 54% meer consumptie Van Kleef, Bruggers & De Vet (2015). Public Health Nutrition

19 Maak de gewenste keuze, de impulsieve keuze Zet ongezond eten iets verder weg Binnen bereik versus reiken 50cm verschil +/- 70% vs +/- 40% eet Verder weg zetten geen effect Maas, de Wit, De Vet & De Ridder, 2012, Psychology & Health 19

20 Verder onderzoek WINK Welfare Improvement through Nudging Knowledge

21 Samenvattend Veel voedingscommunicatie probeert gedrag via het reflectieve systeem te beinvloeden, maar veel gedrag komt juist voort uit impulsieve system Interventies nodig voor gedragsverandering die impulsieve systeem benutten Gedragswetenschappelijke kennis beter ingebed worden in gezondheidscommunicatie en gezondheidsbevordering 21

22 Gedragsverandering.. Bedankt voor de aandacht Interesse in nudging? Meldt u aan bij Netherlands Nudging Network (LinkedIn)! Emely.devet@wur.nl 22

Verleiden tot gezond gedrag. Prof. dr. Emely de Vet Wageningen University and Research

Verleiden tot gezond gedrag. Prof. dr. Emely de Vet Wageningen University and Research Verleiden tot gezond gedrag Prof. dr. Emely de Vet Wageningen University and Research Voeding in NL 95% eet onvoldoende groente 90-95% eet onvoldoende fruit 80% eet onvoldoende vis 48% heeft overgewicht

Nadere informatie

Voedingsvoorlichting en gedragsverandering

Voedingsvoorlichting en gedragsverandering 11 Voedingsvoorlichting en gedragsverandering Samenvatting Slechte voedingsgewoonten zijn moeilijk te doorbreken. De sociale omgeving speelt vaak een belangrijke rol en veel eetgedrag is min of meer onbewust.

Nadere informatie

Gedrag veranderen met (impliciete) communicatie van intentie naar actie

Gedrag veranderen met (impliciete) communicatie van intentie naar actie Gedrag veranderen met (impliciete) communicatie van intentie naar actie @ReintJanRenes Lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein Hogeschool Utrecht Universitair Hoofddocent Gezondheidscommunicatie

Nadere informatie

Nudging: Over nut en noodzaak van subtiele omgevingsaanpassingen. Mijn achtergrond. Traditionele benadering. Het verhaal van vandaag

Nudging: Over nut en noodzaak van subtiele omgevingsaanpassingen. Mijn achtergrond. Traditionele benadering. Het verhaal van vandaag Mijn achtergrond Nudging: Over nut en noodzaak van subtiele omgevingsaanpassingen Dr. Emely de Vet Opgeleid tot Gezondheidswetenschapper Gespecialiseerd in het verklaren en veranderen van gezondheidsgerelateerd

Nadere informatie

Subtiele beïnvloeding Wanneer verantwoorde keuzes geen moeite kosten

Subtiele beïnvloeding Wanneer verantwoorde keuzes geen moeite kosten Subtiele beïnvloeding Wanneer verantwoorde keuzes geen moeite kosten S.J. Salmon, MSc. Prof. dr. B.M. Fennis Rapport RUGCIC-2014-02 ISBN 978-90-367-6952-5 Inhoudsopgave CIC 2 Managementsamenvatting: subtiele

Nadere informatie

Start 21 november 2014

Start 21 november 2014 WWW.NEWLIFEUNIVERSITY.COM Start 21 november 2014 NLP & Communicatie New Life University we ignite & accelerate NLP BODY MIND SPIRIT SKILLS NLP bij New Life University BODY MIND SPIRIT SKILLS Je eigen waarheid

Nadere informatie

HET GEZONDE BEDRIJFSRESTAURANT

HET GEZONDE BEDRIJFSRESTAURANT HET GEZONDE BEDRIJFSRESTAURANT nr. Het begint met een idee nr. Het begint met een idee ACHTERGROND Overgewicht Duurzame inzetbaarheid Vitaliteit 4 ACHTERGROND Overgewicht Duurzame inzetbaarheid Vitaliteit

Nadere informatie

Hoe motiveer je mensen hun gedrag te veranderen en gezonder te leven? 24/10/2017

Hoe motiveer je mensen hun gedrag te veranderen en gezonder te leven? 24/10/2017 Hoe motiveer je mensen hun gedrag te veranderen en gezonder te leven? 24/10/2017 35.000 keuzes per dag Gezond en ongezond Gezonde en ongezonde keuzes Determinanten van gedrag Denken dat men genoeg beweegt

Nadere informatie

Alcoholgebruik, misbruik & afhankelijkheid

Alcoholgebruik, misbruik & afhankelijkheid ALCOHOLGEBRUIK: BEWUST OVERWOGEN OF ONBEWUST OVERKOMEN? Impliciete en expliciete processen bij alcoholgebruik en implicaties voor interventies Katrijn Houben k.houben@maastrichtuniversity.nl Alcoholgebruik,

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in de westerse wereld. Het onderliggende

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in

Nadere informatie

Start 22 mei of 19 juni

Start 22 mei of 19 juni WWW.NEWLIFEUNIVERSITY.COM Start 22 mei of 19 juni Excellence Program Get a better life. New Life University Je eigen waarheid Goed en niet goed FINISHED FILES ARE THE RE- SULT OF YEARS OF SCIENTIFIC STUDY

Nadere informatie

Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters

Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Kun jij de verleiding niet weerstaan als je versgebakken cake ruikt? Ga je eten als je verdrietig, boos, of gespannen bent? Lukt het je niet

Nadere informatie

Voedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen

Voedselconsumptiepeiling : De consumptie van voedingsmiddelen Presentatie VIVES, 26 oktober 2016 Voedselconsumptiepeiling 2014-2015: De consumptie van voedingsmiddelen en de inname van voedingsstoffen Karin De Ridder Coordinator Team Nutrition, Activities & Health

Nadere informatie

Nudging als strategie om te kiezen voor gezonde voeding

Nudging als strategie om te kiezen voor gezonde voeding Nudging als strategie om te kiezen voor gezonde voeding Pieter Raymaekers Symposium Hoe maak je gezonde voeding vanzelfsprekend op de werkvloer? 23/11/2018 Structuur workshop 1. Oorsprong: vanwaar komt

Nadere informatie

Eetgedrag en tijdsoriëntatie: De eerste stappen naar een interventie gericht op toekomstdenken

Eetgedrag en tijdsoriëntatie: De eerste stappen naar een interventie gericht op toekomstdenken Eetgedrag en tijdsoriëntatie: De eerste stappen naar een interventie gericht op toekomstdenken Fania Dassen PhD-studente Maastricht University Introductie Heeft u liever 50 vandaag, of morgen 50? Heeft

Nadere informatie

Stel je gezond weekmenu samen

Stel je gezond weekmenu samen Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl

Nadere informatie

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7

Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis

Nadere informatie

www.newlifeuniversity.com Get a better life. New Life University

www.newlifeuniversity.com Get a better life. New Life University Get a better life. New Life University Je eigen waarheid Goed en niet goed FINISHED FILES ARE THE RE- SULT OF YEARS OF SCIENTIFIC STUDY COMBINED WITH THE EXPERIENCE OF YEARS Je eigen perspectief Goed

Nadere informatie

Gedragsverandering in de schoolkantine

Gedragsverandering in de schoolkantine Gedragsverandering in de schoolkantine Novi Mores Kirsten Ruitenburg Datum: 08-04-2016 Voorstellen Novi Mores Onderzoek en Advies gericht op gedragsverandering en beleving Aanpassen omgeving Aanpassen

Nadere informatie

Sporten en bewegen in een gezonde omgeving

Sporten en bewegen in een gezonde omgeving Sporten en bewegen in een gezonde omgeving EEN GEZONDE GENERATIE PROGRAMMA Introductie Programma s Team:Fit en Rookvrije Sport Als BSC aan de slag bij de sportvereniging Video HOE IS HET BIJ JOUW VERENIGINGEN?

Nadere informatie

Met communicatie gedrag veranderen Van wens naar werkelijkheid.

Met communicatie gedrag veranderen Van wens naar werkelijkheid. Met communicatie gedrag veranderen Van wens naar werkelijkheid. Reint Jan Renes Lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein Hogeschool Utrecht Universitair Hoofddocent Gezondheidscommunicatie

Nadere informatie

NLP & Communicatie (31 okt. 2014) Schrijf je nu in op onze website www. newlifeuniversity.com. Public Speaking (13 sept. 2014)

NLP & Communicatie (31 okt. 2014) Schrijf je nu in op onze website www. newlifeuniversity.com. Public Speaking (13 sept. 2014) NLP & Communicatie (31 okt. 2014) De opleiding van je leven Schrijf je nu in op onze website www. newlifeuniversity.com Public Speaking (13 sept. 2014) Maak impact voor en op een groep New Life University

Nadere informatie

De waarde van nudging om consumenten te verleiden tot gezondere voedselkeuzes

De waarde van nudging om consumenten te verleiden tot gezondere voedselkeuzes De waarde van nudging om consumenten te verleiden tot gezondere voedselkeuzes Vereniging voor Bewegingswetenschappen Nederland Ellen van Kleef, Wageningen Universiteit Gezond gedrag stimuleren blijft grote

Nadere informatie

Hoe zit het met jou?

Hoe zit het met jou? Hoe zit het met jou? Eet jij veel suikerrijke producten? Let je erop? Drink je veel frisdrank? Doe je vaak extra suiker op je eten of in je drinken? Wie denkt dat hij/zij te veel suiker consumeert? Waarom

Nadere informatie

Goede voornemens, èchte verandering?

Goede voornemens, èchte verandering? WWW.NEWLIFEUNIVERSITY.COM Goede voornemens, èchte verandering? New Life University: de meest impactvolle opleidingen voor persoonlijke groei! Start 29 januari of 12 februari 2016 WWW.NEWLIFEUNIVERSITY.COM

Nadere informatie

Voedselverspilling in huis

Voedselverspilling in huis Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,

Nadere informatie

Les1, Beperkende overtuigingen

Les1, Beperkende overtuigingen Les1, Beperkende overtuigingen Welkom! Bedankt voor het aanvragen van deze mini-cursus. Blijkbaar ben jij op zoek naar een manier om goed voor jezelf te zorgen, om het roer om te gooien. Deze cursus heb

Nadere informatie

Samenwerken aan gezond eet- en beweeggedrag in een gezonde school community Monique Ridder Bonnie van Dongen

Samenwerken aan gezond eet- en beweeggedrag in een gezonde school community Monique Ridder Bonnie van Dongen Alle leerlingen gezond! Samenwerken aan gezond eet- en beweeggedrag in een gezonde school community Monique Ridder Bonnie van Dongen Programma Welkom Eet- en beweeggedrag van jongeren Een gezonde school

Nadere informatie

Nudging: gezond genieten in de horeca

Nudging: gezond genieten in de horeca Nudging: gezond genieten in de horeca Mariska van Driel, Docent-onderzoeker Food Innovation, HAS Hogeschool 28-Juni-2018, Healthy Food Business Event, Grow Campus Aan tafel met: Mariska van Driel Docent-onderzoeker

Nadere informatie

Evidence-Based Gedragsverandering

Evidence-Based Gedragsverandering Doorstroming en Rijgedrag Evidence-Based Gedragsverandering Gerjo Kok Universiteit Maastricht 18-11-2014, ANWB, Den Haag 1 Planning Gedragsverandering Doel Gedragsverandering Programma De moeilijkste veranderingen

Nadere informatie

STAATSEXAMENS EXAMINATORENDAG 16 MAART 2013 *** Workshop 15. Integriteit

STAATSEXAMENS EXAMINATORENDAG 16 MAART 2013 *** Workshop 15. Integriteit STAATSEXAMENS EXAMINATORENDAG 16 MAART 2013 *** Workshop 15 Integriteit Integriteit Integriteit: rechtschapenheid, onomkoopbaarheid, probiteit Uit zuivere bronnen putten (Lat. integros haurire fontes)

Nadere informatie

SAMENVATTING Dijkstra, Coosje.indd :45

SAMENVATTING Dijkstra, Coosje.indd :45 SAMENVATTING Samenvatting INTRODUCTIE Grote sociaal economische gezondheidsverschillen zijn een groeiend probleem in bijna alle Westerse landen. In Nederland leven mensen met een lagere opleiding gemiddeld

Nadere informatie

De conclusies eerst. EMGO Institute - Care and Prevention 1. Naar gezond en/of duurzaam eetgedrag: grenzen aan de groei?

De conclusies eerst. EMGO Institute - Care and Prevention 1. Naar gezond en/of duurzaam eetgedrag: grenzen aan de groei? Naar gezond en/of duurzaam eetgedrag: grenzen aan de groei? EMGO Institute EMGO Institute Johannes Brug, KLV, April 2011 De conclusies eerst Gezond of duurzaam is geen keuze Mensen zijn, in cold state,

Nadere informatie

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke

Nadere informatie

Het ASE-model. Bruikbaar bij de begeleiding van coeliakie patiënten? 20 en 21 mei 2014, Irene Gosselink Wetenschapswinkel Wageningen UR

Het ASE-model. Bruikbaar bij de begeleiding van coeliakie patiënten? 20 en 21 mei 2014, Irene Gosselink Wetenschapswinkel Wageningen UR Het ASE-model Bruikbaar bij de begeleiding van coeliakie patiënten? 20 en 21 mei 2014, Irene Gosselink Wetenschapswinkel Wageningen UR Inleiding Wetenschapswinkel van Wageningen UR Het project gezonde

Nadere informatie

Voeding en turnen: van essentieel belang!

Voeding en turnen: van essentieel belang! Voeding en turnen: van essentieel belang! Shiannah Danen, Sportdiëtist December 2013 Even voorstellen Voormalig topturnster Sportdiëtist Post-HBO eetstoornissen Master Nutrition and Health (sinds september)

Nadere informatie

Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden

Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden Nudging Organisaties willen graag gedrag beïnvloeden Commerciële organisaties Overheid marketeers psychologen communicatiedeskundigen economen Oud beïnvloedingsparadigma De mens als rationeel wezen KENNIS

Nadere informatie

Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven

Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen. Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Het gezondheidsbeleid naar een hoger niveau tillen Silvia Van Cauter Stafmedewerker Gezond Leven Vlaams Intituut Gezond Leven Expertisecentrum Doel: mensen helpen om gezond te leven Hoe: Onderbouwd advies

Nadere informatie

Gezondheidsbevordering. werkplek Wat werkt? Karin Proper.

Gezondheidsbevordering. werkplek Wat werkt? Karin Proper. Gezondheidsbevordering op de werkplek Wat werkt? Karin Proper Karin.proper@rivm.nl Onderwerpen 1. Wat? Type interventies/ strategieen gezondheidsbevordering op de werkplek 2. Zijn deze effectief? Effectiviteit

Nadere informatie

Ebook Nooit Meer Afgeleid. Auteur: Mark Tigchelaar. Nooit Meer Afgeleid. 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1

Ebook Nooit Meer Afgeleid. Auteur: Mark Tigchelaar. Nooit Meer Afgeleid. 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1 Nooit Meer Afgeleid 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van www.mtcompany.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany 2012 Auteur: Mark Tigchelaar

Nadere informatie

Gezond & veilig werken in de ploegendienst. - Kan dat wel?-

Gezond & veilig werken in de ploegendienst. - Kan dat wel?- Gezond & veilig werken in de ploegendienst - Kan dat wel?- Over mij Marjolein van Kleef Voedingsdeskundige ploegendienst Organisatieadviseur Bedrijfsdiëtist Voorlichter Trainer Enerjoy Enerjoy motiveert

Nadere informatie

VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek

VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek VOEDINGSDRIEHOEK: Gezond en duurzaam eten met de voedingsdriehoek Gezond eten: wat is dat nu precies? In de media verschijnen zoveel tegenstrijdige berichten dat je op den duur het bos door de bomen niet

Nadere informatie

Aan de slag! Hoe pak je leefstijlverandering aan bij ouders en kinderen?

Aan de slag! Hoe pak je leefstijlverandering aan bij ouders en kinderen? Aan de slag! Hoe pak je leefstijlverandering aan bij ouders en kinderen? Sanne Gerards PhD, Gezondheidsbevordering sanne.gerards@maastrichtuniversity.nl Doelgroep kinderen Lastig?! Ja, want Je moet ouders

Nadere informatie

Aanleiding CheckTeen. Zwolle gezonde stad ( ) JOGG: Jongeren op Gezond Gewicht (2010) ChecKid: kinderen basisonderwijs 2006 en 2009 (en 2012)

Aanleiding CheckTeen. Zwolle gezonde stad ( ) JOGG: Jongeren op Gezond Gewicht (2010) ChecKid: kinderen basisonderwijs 2006 en 2009 (en 2012) Aanleiding CheckTeen Zwolle gezonde stad (2010 2013) JOGG: Jongeren op Gezond Gewicht (2010) ChecKid: kinderen basisonderwijs 2006 en 2009 (en 2012) CheckTeen: kinderen voortgezet onderwijs (2010/2011)

Nadere informatie

Risico op type 2 diabetes?

Risico op type 2 diabetes? Risico op type 2 diabetes? Wat is diabetes? Je hebt diabetes wanneer het suikergehalte in je bloed te hoog is. Als diabetes niet tijdig ontdekt wordt, kan dat tot ernstige verwikkelingen leiden. Type 1,

Nadere informatie

5 Gouden tips die je kind helpen de verleiding van chips en snoepgoed te weerstaan

5 Gouden tips die je kind helpen de verleiding van chips en snoepgoed te weerstaan 5 Gouden tips die je kind helpen de verleiding van chips en snoepgoed te weerstaan LINDA AMMERLAAN VOEDINGS- EN LEEFSTIJLCOACH VOOR HET HELE GEZIN Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik

Nadere informatie

Inspiratie voor een gezondere leefstijl! Gezondere werknemers! Gezonder bedrijf!

Inspiratie voor een gezondere leefstijl! Gezondere werknemers! Gezonder bedrijf! Gezondere werknemers! Gezonder bedrijf! Iedereen gezonder. Als iedereen de 15 thema s (op gebied van voeding en bewegen) van het Nieuwe Gezondheid model toe zou passen, dan zouden we, volgens de WHO en

Nadere informatie

model voor de school wat dóet de school? wat, waar, wanneer, hoeveel, hoe vaak? Overgewicht gerelateerd gedrag (school):

model voor de school wat dóet de school? wat, waar, wanneer, hoeveel, hoe vaak? Overgewicht gerelateerd gedrag (school): model voor de school Cognitieve mediatoren (leerkracht) Attitude: -Leerkrachten zien weinig beweging en slechte eetgewoonten als oorzaak van overgewicht bij kinderen (De Koning, 2010). -Leerkrachten denken

Nadere informatie

Aan tafel. Peuters, kleuters en lagere schoolkinderen

Aan tafel. Peuters, kleuters en lagere schoolkinderen Aan tafel! Aan tafel Als ouder heb je een grote invloed op de eetgewoonten van je kind. Kinderen leren in de eerste plaats eten wat ze hun ouders zien eten en doen jouw eetgedrag na. En dat start al bij

Nadere informatie

CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle

CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in Zwolle Onderzoekscentrum Preventie Overgewicht CheckTeen 2011: Eet- en beweeggedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs in ZWOLLE Een onderzoek naar het eet- en beweeggedrag van leerlingen van de 2 e klas

Nadere informatie

Ingezonden commentaren op het openbare concept van het achtergronddocument Vis

Ingezonden commentaren op het openbare concept van het achtergronddocument Vis Ingezonden commentaren op het openbare concept van het achtergronddocument Vis De volgende organisaties hebben commentaar ingestuurd: Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie Rijksinstituut voor

Nadere informatie

Gezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn

Gezonde Voeding. Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Gezonde Voeding Nieuwe voedingsdriehoek Heleen Casteleyn Een juiste balans voor gezondheid en milieu 3 uitgangspunten: Meer plantaardige producten dan dierlijke Vermijden van ultrabewerkte producten Verspil

Nadere informatie

Nudging: Hoe kleine duwtjes meer gezondheid brengen

Nudging: Hoe kleine duwtjes meer gezondheid brengen Nudging: Hoe kleine duwtjes meer gezondheid brengen Denise de Ridder Universiteit Utrecht Voka Health Community 27 sept 2016 Waar hebben we het over? Simple changes in choice architecture (presentation

Nadere informatie

Informatieboekje. GRIP- Studie GRoente Inname Peuters

Informatieboekje. GRIP- Studie GRoente Inname Peuters Informatieboekje GRIP- Studie GRoente Inname Peuters Contactgegevens Onderzoeksteam Prof. Dr. Ir. Kees de Graaf (hoofdonderzoeker Humane Voeding) Dr. Gerry Jager (Universitair Docent) Ir. Victoire de Wild

Nadere informatie

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8

Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 kunnen de definitie van voeding benoemen. weten wat de vier hoofdbestanddelen van voeding zijn en wat de functie

Nadere informatie

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens

Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Wat is de relatie tussen zuivel en voedingsstoffeninname? Dr. Ir. Joline W.J. Beulens Achtergrond Inname van melk en melkproducten neemt af bij kinderen (Dror & Allen, 2014) Melk en melkproducten rijk

Nadere informatie

Blauwe bananen. 4 B s : Behoefte, Belofte, Beleving en Bewijs

Blauwe bananen. 4 B s : Behoefte, Belofte, Beleving en Bewijs Blauwe bananen 2012 4 B s : Behoefte, Belofte, Beleving en Bewijs Geboren: 31-12-1958 om 23.50 uur Blauwe bananen, vierkante meloenen Hoe creëer ik unieke kernvaardigheden Strategie voor dienstverleners

Nadere informatie

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2

Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten. voor Nederlanders. Zorg goed voor uw hart

Hart- en vaatziekten. voor Nederlanders. Zorg goed voor uw hart Hart- en vaatziekten voor Nederlanders Zorg goed voor uw hart Zorg goed voor uw hart Deze folder gaat over gezondheid en hart- en vaatziekten. Eerst vertellen we wat hart- en vaatziekten zijn. Daarna vertellen

Nadere informatie

Samenvatting. (Summary in Dutch)

Samenvatting. (Summary in Dutch) (Summary in Dutch) Impulsieve keuzes voor aantrekkelijke opties zijn doorgaans geen verstandige keuzes op de lange termijn (Hofmann, Friese, & Wiers, 2008; Metcalfe & Mischel, 1999). Wanneer mensen zich

Nadere informatie

KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS

KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS Cholesterol is een vetachtige stof die van nature in het lichaam voorkomt, en wordt aangemaakt door de lever (endogene cholesterol). Cholesterol

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Startdatum:... Gewicht:... BMI:... Streefgewicht:... Motivatie:

Startdatum:... Gewicht:... BMI:... Streefgewicht:... Motivatie: Startdatum:... Gewicht:... BMI:... Streefgewicht:... Motivatie:.................. Gezond afvallen betekent een verandering in je levensstijl, want blijvend afvallen bereik je niet met een crashdieet. Zo

Nadere informatie

Gewichtstoename bij behandeling van kanker

Gewichtstoename bij behandeling van kanker Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze

Nadere informatie

VITALITEITSTRAININGEN

VITALITEITSTRAININGEN VITALITEITSTRAININGEN DOEL VAN TRAINEN Het doel van de training is het faciliteren van bewustwording, het stimuleren van persoonlijk leiderschap en gedragsverandering. Een training is altijd interactief

Nadere informatie

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis 1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt

Nadere informatie

Niels van Loon [Email address]

Niels van Loon [Email address] Niels van Loon [Email address] Bedankt voor je interesse in mijn website en welkom bij de gezondheidscheck. Hieronder volgen enkele vragen, na het beantwoorden ervan geef ik je een advies op basis van

Nadere informatie

Nieuwe wegen naar gezonde voeding

Nieuwe wegen naar gezonde voeding Nieuwe wegen naar gezonde voeding 1 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den Berg Hoofd van het Centrum Voeding, Preventie en Zorg bij het RIVM. 2 Wat eten we en wordt het beter? Matthijs van den

Nadere informatie

Motiverende gespreksvoering

Motiverende gespreksvoering Motiverende gespreksvoering Naam Saskia Glorie Student nr. 500643719 SLB-er Yvonne Wijdeven Stageplaats Brijder verslavingszorg Den Helder Stagebegeleider Karin Vos Periode 04 september 2013 01 februari

Nadere informatie

Een voorstelling over gezond eten en gezond leven van Theater KwadraaT

Een voorstelling over gezond eten en gezond leven van Theater KwadraaT Lesbrief bij: Isabella Frikadella Een voorstelling over gezond eten en gezond leven van Theater KwadraaT Beste docent, Binnenkort gaat u de voorstelling Isabella Frikadella zien. Een educatieve en interactieve

Nadere informatie

duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff

duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff Voeding in 2020 Gezond en duurzaam eten November 2010 Kim Paulussen Marcel Temminghoff 1 Inleiding 2 Resultaten 3 Samenvatting 1 Inleiding Achtergrond en opzet onderzoek Aanleiding: het Voedingscentrum

Nadere informatie

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen. VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die

Nadere informatie

Invloed van de omgeving op eetgedrag Factsheet

Invloed van de omgeving op eetgedrag Factsheet Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Invloed van de omgeving op eetgedrag Factsheet Onderweg, op het station, bij kassa s, op het werk, op school, enzovoorts:

Nadere informatie

Gezonde Voeding Tips

Gezonde Voeding Tips Gezonde Voeding Tips Waarom is een gezond dieet zo belangrijk? A) Voorkom risico s op aandoeningen Weet je dat de meeste aandoeningen kunnen worden voorkomen? Voorbeelden hiervan zijn:» Hartaandoeningen»

Nadere informatie

DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN

DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN DE BASIS VOOR EEN VITAAL LEVEN ALOE INSPIRED 2016 EEN GEZONDE BASIS. DE DRUKTE VAN HET DAGELIJKS LEVEN MAAKT DAT WE OP HET GEBIED VAN VOEDING SOMS VOOR DE MAKKELIJKSTE WEG GAAN. DE KEUZE VALT DAN SNELLER

Nadere informatie

ONS BREIN. What s in it for you? VAN NUDGE NAAR GEWOONTEGEDRAG. Hoe zorgen we ervoor dat mensen (sneller) hun schuld inlossen?

ONS BREIN. What s in it for you? VAN NUDGE NAAR GEWOONTEGEDRAG. Hoe zorgen we ervoor dat mensen (sneller) hun schuld inlossen? VAN NUDGE NAAR GEWOONTEGEDRAG MASTERCLASS DRS. LIZA LUESINK ONZE MISSIE Wetenschappelijke kennis over gedrag vertalen naar innovatieve toepassingen in de praktijk VAN NUDGE NAAR GEWOONTEGEDRAG What s in

Nadere informatie

Gezondheidsbeleid. Ingaand per: 31 oktober 2016

Gezondheidsbeleid. Ingaand per: 31 oktober 2016 Gezondheidsbeleid Ingaand per: 31 oktober 2016 Introductie Dit gezondheidsbeleid is in samenwerking met kinderen, ouders en leerkrachten van basisschool Breedeweg opgesteld. Op onze school dragen we samen

Nadere informatie

Inhoud Hoe BRAVO ben jij?

Inhoud Hoe BRAVO ben jij? Inhoud Hoe BRAVO ben jij? Inleiding 2 De behandeling van een aandoening 2 Medicijnen 2 Leefstijl 5 Een verergering van je klachten 6 Jouw behandelplan 8 Bewegen 8 Roken 8 Alcohol en voeding 8 Ontspanning

Nadere informatie

De rol van emoties in duurzame keuzes , Marleen Onwezen

De rol van emoties in duurzame keuzes , Marleen Onwezen De rol van emoties in duurzame keuzes 06-06-2018, Marleen Onwezen Meer bewustzijn MAAR we consumeren teveel Ons dieet is niet duurzaam Hoe kunnen emoties duurzaam gedrag stimuleren? Milieuproblemen 2 Emoties

Nadere informatie

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?

Nadere informatie

Kinderen en een gezond gewicht

Kinderen en een gezond gewicht Kinderen en een gezond gewicht Een kind met een gezond gewicht beweegt makkelijker en ontwikkelt zich lichamelijk beter dan een kind met overgewicht. Bovendien betekent nú overgewicht hebben dat je kind

Nadere informatie

Peter Konings (Belastingdienst), Rutger Heerdink (UWV), Rene Backer (SVB), Sjoerd Weiland (RDW)

Peter Konings (Belastingdienst), Rutger Heerdink (UWV), Rene Backer (SVB), Sjoerd Weiland (RDW) Werkgroep Borging: Peter Konings (Belastingdienst), Rutger Heerdink (UWV), Rene Backer (SVB), Sjoerd Weiland (RDW) November 2013 Deze sheets bevatten achtergrondinformatie bij het plan Borging awareness

Nadere informatie

Goed gevoed bij dementie

Goed gevoed bij dementie Goed gevoed bij dementie Petra Koot diëtist Behandelzorg Molenweidtje 1 1862 BC Bergen T (072) 582 08 40 E p.koot@magentazorg.nl I www.magentazorg.nl 7 risicofactoren bij kans op dementie Lage mentale

Nadere informatie

Stress & Burn Out. ubeon Academy

Stress & Burn Out. ubeon Academy Stress & Burn Out ubeon Academy Programma Stress & Burn Out, twee thema s die tot voor kort taboe waren in vele werkomgevingen, vragen vandaag de dag extra aandacht. Naast opleidingen gericht op individuele

Nadere informatie

De Gezonde Basisschool van de Toekomst

De Gezonde Basisschool van de Toekomst De Gezonde Basisschool van de Toekomst Nina Bartelink, PhD Candidate Patricia van Assema, Maria Jansen, Hans Savelberg, Stef Kremers Department of Health Promotion Maastricht University n.bartelink@maastrichtuniversity.nl

Nadere informatie

SLIM een revolutionaire visie

SLIM een revolutionaire visie SLIM een revolutionaire visie Heeft u er wel eens aan gedacht dat uw gewichtstoename niets met te veel eten of te weinig beweging te maken hoeft te hebben? Dat klinkt misschien vreemd, maar recent wetenschappelijk

Nadere informatie

Gezonde school: Gezond leven

Gezonde school: Gezond leven Gezonde school: Gezond leven Introductie Onze leerlingen leren voor het leven. Naast rekenen, taal, schrijven en het aanleren van allerlei vaardigheden die onze leerlingen helpen om Vaardig de wereld in

Nadere informatie

Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018

Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018 Seniorenraad Son en Breugel 22 juni 2018 1 1 Houd je hart gezond Programma Leefstijl Risicofactoren Meest voorkomende hart- en vaatziekten Gezond bewegen 2 2 Werking van het hart 3 3 Werking van het hart

Nadere informatie

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking

Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van

Nadere informatie

Quickscan Voedselvaardigheid

Quickscan Voedselvaardigheid Quickscan Voedselvaardigheid Over hoeveel kennis en vaardigheden over gezond eten beschikken kinderen van 8 tot 6 jaar? Vinden ouders het belangrijk dat hun kind voedselvaardig is en dragen zij hieraan

Nadere informatie

De jeugd heeft de toekomst,

De jeugd heeft de toekomst, Datum 28-01-2014 1 De jeugd heeft de toekomst, maar minder voor de een dan voor de ander Greetje Timmerman, Hoogleraar Jeugdsociologie Rijksuniversiteit Groningen Datum 28-01-2014 2 Uitkomsten Gezond Opgroeien

Nadere informatie

Verleiden & Verbinden gezond & duurzaam. Mariken Leurs hoofd RIVM Centrum Gezond Leven

Verleiden & Verbinden gezond & duurzaam. Mariken Leurs hoofd RIVM Centrum Gezond Leven Verleiden & Verbinden gezond & duurzaam Mariken Leurs hoofd RIVM Centrum Gezond Leven Inhoud Ff kennismaken 1. Society 3.0 2. Sociale Marketing 3. Samen werken: professionals anno nu Groen & Gezond in

Nadere informatie

De feiten over cholesterol:

De feiten over cholesterol: De feiten over cholesterol: Cholesterol is een vetachtige stof die het menselijk lichaam nodig heeft als bouwsteen voor lichaamscellen en hormonen. Het meeste cholesterol wordt aangemaakt in de lever.

Nadere informatie

Gedragstransitie: via agendasetting, verleiden naar regulering?

Gedragstransitie: via agendasetting, verleiden naar regulering? Gedragstransitie: via agendasetting, verleiden naar regulering? Wat leren we van sociaal-psychologisch onderzoek? Maart 2014 Inhoud 1 Waarom gedragsbeïnvloeding? 3 2 Zoeken naar psychologische inzichten

Nadere informatie

Aan tafel. Eten. Hoe ouder je kind wordt, hoe meer het zoals jou zal gaan eten.

Aan tafel. Eten. Hoe ouder je kind wordt, hoe meer het zoals jou zal gaan eten. Antwerpen Aan tafel Aan tafel Ouders maken zich geregeld zorgen over het eetgedrag van hun kinderen: Eten ze niet teveel of te weinig? Wat met de sfeer aan tafel? Lusten ze wel voldoende? In deze folder

Nadere informatie

Beleving van voedsel. Vera van Stokkom; Saskia Kamps. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Beleving van voedsel. Vera van Stokkom; Saskia Kamps. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Vera van Stokkom; Saskia Kamps 26 august 2014 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/52779 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Aan tafel! over opvoeden gesproken - Tips voor ouders

Aan tafel! over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Aan tafel! over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Aan tafel! Ouders maken zich al wel eens zorgen over het eetgedrag van hun kinderen. Eten ze niet teveel of te weinig? Het is zo druk aan tafel. Lusten

Nadere informatie

Laser Focus. De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren..

Laser Focus. De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren.. Laser Focus De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren.. 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van StudieVitaminen.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany

Nadere informatie