De conclusies eerst. EMGO Institute - Care and Prevention 1. Naar gezond en/of duurzaam eetgedrag: grenzen aan de groei?

Transcriptie

1 Naar gezond en/of duurzaam eetgedrag: grenzen aan de groei? EMGO Institute EMGO Institute Johannes Brug, KLV, April 2011 De conclusies eerst Gezond of duurzaam is geen keuze Mensen zijn, in cold state, gemotiveerd om gezond en duurzaam te eten Toch kiezen mensen, in hot state, voor veel, vet, zoet, zout, en gemak De omgeving dringt ongezonde (en niet-duurzame) maar evolutionair aantrekkelijke keuzes op Ongezond eetgedrag is dus normaal gedrag in een abnormale omgeving; hoge bloeddruk, cholesterol, overgewicht zijn daarom nu (bijna) de norm en dus normaal Voorlichting gericht op gezonde en duurzame keuzes zal in een dergelijke omgeving zeer beperkt effectief zijn; alleen voorlichting is dweilen met de kraan open (zoals het verleden uitwijst ) is gezondheidsbescherming nodig ipv gezondheidsbevordering om de kraan dichter te draaien The British Medical Journal verkiezing EMGO Institute - Care and Prevention 1

2 Waarom gezond eten? Top 10 Veel, Zoet, Vet en Zout 7/10 Energy balance. Hoe staat het er voor? < 5% eet conform alle richtlijnen goede voeding <50% beweegt conform richtlijn ~50% is te dik EMGO Institute Meerderheid eet te veel, beweegt te weinig, is binnenkort te dik Dan is dit normaal? Dan is/wordt dit de norm? Global perspective a rich region's problem? Children EMGO Institute - Care and Prevention 2

3 Gezondheid en duurzaamheid hand in hand? Sanitation, traffic, smoking lessons learned: René Dubos: technological and social adaptations will enable mankind to face the environmental challenges of the future Jared Diamond (Collapse): Paaseiland, Groenland A: Analysis of health and quality of life C: Analysis of determinants of exposure to risk factors E v a l u a t i o n B: Analysis of personal and environmental risk factors C: Analysis of determinants of exposure to risk factors D: Intervention development Waarom Eten we wat we eten? E: Intervention implementation A basic model for Planned Promotion of Population Health; (Kok et al., 2000; Brug et al. 2003, 2005) Leefstijl Free and conscious choice ( in a cold state ) = gedrag = vrije keuze, autonomie: gebaseerd op kennis en motivatie Knowledge Attitude Preventive action Dus: Streven naar weloverwogen, geïnformeerde keuze Weten dat te veel eten ongezond is Minder/anders eten positief waarderen en willen Minder/ anders gaan eten Motiveren om gezond te kiezen: promotie van gezond gedrag; gezondheidsvoorlichting the doctors perspective. EMGO Institute - Care and Prevention 3

4 Spendings on advertising and Five a day campaign in US 2004 (Nestle, 2006) Determinanten van eetgedrag: smaakvoorkeuren? (..hot state) Autonomie, vrije, bewuste keuze? Million US$ Pepsi Coke Sprite Creme savers Sickers 5 a day Zoet, vet, zout, En gemak. omdat het me wordt voorgezet We are often not making rational choices based on much deliberation (John Antonakis and Olaf Dalgas Science 2009; 323 (5918), ) R. O Toole and R. Dubin, J Pers Soc Psych, 1968 and see Wegner s The Illusion of Conscious Will. Cambridge MIT Press, The illusion of concious choice The illusion of concious choice Knowledge Attitude Action Attitude Action Mindless eating Environment EMGO Institute - Care and Prevention 4

5 Weten Willen Kunnen Weten Willen Kunnen Three important categories of determinants (Based on Rothshield, 1999; Brug et al. Int J Beh Nutr Phys Act, 2005) Three important categories of determinants (Based on Rothshield, 1999; Brug et al. Int J Beh Nutr Phys Act, 2005) Motivation Ability Opportunity Motivation Ability Opportunity EMGO Institute - Care and Prevention 5

6 The runaway weight train (Swinburn & Egger BMJ 2007) The runaway weight train (Swinburn & Egger BMJ 2007) Personal choice Health education Energybalance train Health protection; environmental change Obesopreventive environment en duurzaam? De conclusies tot slot Gezond of duurzaam is geen keuze Mensen zijn, in cold state, gemotiveerd om gezond en duurzaam te eten Toch kiezen mensen, in hot state, voor veel, vet, zoet, zout, en gemak De omgeving dringt ongezonde (en niet-duurzame) maar evolutionair aantrekkelijke keuzes op Ongezond eetgedrag is dus normaal gedrag in een abnormale omgeving; hoge bloeddruk, cholesterol, overgewicht zijn daarom nu (bijna) de norm en dus normaal Voorlichting gericht op gezonde en duurzame keuzes zal in een dergelijke omgeving zeer beperkt effectief zijn; alleen voorlichting is dweilen met de kraan open (zoals het verleden uitwijst ) is gezondheidsbescherming nodig ipv gezondheidsbevordering om de kraan dichter te draaien EMGO Institute - Care and Prevention 6