Aan de slag met het Individueel Zorgplan!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aan de slag met het Individueel Zorgplan!"

Transcriptie

1 Aan de slag met het Individueel Zorgplan! Stannie Driessen, programmaleider Chronisch Zieken, Vilans, Utrecht Mark van der Wel, Huisarts-onderzoeker, WGC Lindenholt en UMC St Radboud, Nijmegen Carel Bakx en Henny Peelen, Nijmegen

2 Aan de slag met het Individueel Zorgplan... Waarom Zelfmanagement? Wat is een Individueel Zorgplan? Ervaringen in Nijmegen/Doesburg Praktische tips voor het team

3 Boodschap Durf patiënten te laten kiezen Maak keuzeproces voor individuele patiënt expliciet en persoonsgericht Stel individueel zorgplan op bij gemotiveerde patiënt

4 Waarom Zelfmanagement? My health is my responsibility My illness is my problem My doctor and health care staff are my medical advisors Citaat Per AkeZillen Definitie: Het vermogen van de patiënt om goed om te gaan met de symptomen, de behandeling, de lichamelijke, psychische en sociale consequenties en de leefstijlveranderingen horend bij leven met een chronische aandoening. Bron: Chronic Care Model (Wagner, 1996)

5 Waarom Zelfmanagement?

6 Waarom Zelfmanagement? De vraag is niet of, maar hoe de patiënt zijn ziekte zelf managed Elk mens maakt continue beslissingen Wat wel/niet eten Wel of niet naar sportschool Wel of niet advies zorgverlener opvolgen

7 Drie vormen van Zelfmanagement 1. Medisch management: Medicijngebruik, beweging, voeding, samenwerken met hulpverleners 2. Sociaal management: Vrije tijd, werk, opleiding, contacten met anderen, ambities waarmaken 3. Emotioneel management: Angst en onzekerheid

8 Wat is een Individueel Zorgplan? Samen bedenken en gestructureerd vastleggen van persoonlijke doelen van patiënt Van en voor de patiënt Patiënt actief, zorgverlener ondersteunt

9 Ervaringen in Nijmegen en Doesburg met IZP Implementatie van Patiëntgestuurd CVRM CVRM Zorg volgens ZorgStandaard Vitale Vaten Betrokken huisartspraktijken (Nijmegen, Doesburg) onderdeel academisch huisartsennetwerk NMP h u i s a r t s e n p r a k t i j k d e l i n i e

10 Implementatie van Patiëntgestuurd CVRM Patiëntkeuzeprogramma Individueel Zorgplan Patiëntparticipatie ICT ter ondersteuning zorgverlener en patiënt

11 Implementatie van Patiëntgestuurd CVRM Patiëntkeuzeprogramma Individueel Zorgplan Patiëntparticipatie ICT ter ondersteuning zorgverlener en patiënt

12 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP Hoe werkt het? Formaliseren en structureren van gezamenlijke besluitvorming Denken vanuit patiënt behoefte ; minder vanuit zorgbehoefte

13 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP

14 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP

15 Patiëntkeuzeprogramma Stap 1: Zou u iets willen veranderen aan een van uw ongezonde leefwijzen? Stages of Change: Weigeraar Aarzelaar Doener

16 Patiëntkeuzeprogramma Stap 1

17 Patiëntkeuzeprogramma Stap 1 Doener Fervent roker Hoge bloeddruk Recent relatie op klippen Soms wat ongewild urineverlies

18 Patiëntkeuzeprogramma Stap 2 Welke risicofactor wilt u als eerste aanpakken? Roken Cholesterol Verhoogde bloeddruk Overgewicht Alcoholgebruik Weinig lichaamsbeweging

19 Patiëntkeuzeprogramma Stap 2 Wil eerst stoppen met roken, daarna evt dieet Heeft al naar methoden gezocht op het web Heeft al stop-rook applicatie op zijn i-pod

20 Patiëntkeuzeprogramma Stap 3

21 Patiëntkeuzeprogramma Stap 3 Ik kan het niet alleen Is veel onderweg Zou liefst nicotine pleisters combineren met e-consulten met POH

22 Patiëntkeuzeprogramma Stap 4 Stap 4: Wie wilt u als vast aanspreekpunt voor vragen en/of problemen bij de aanpak van uw risicofactoren? Huisarts Praktijkverpleegkundige Internist Vasculair verpleegkundige (vaatpoli)

23 Patiëntkeuzeprogramma Stap 4 Heb ik dat nodig dan? Ik krijg altijd goed en snel antwoord van mijn POH-er Ik kies voor de POH

24 Patiëntkeuzeprogramma Stap 5 Wenst u ondersteuning via het internet? Dit dossier is zo gemaakt dat de verschillende zorgverleners uw gegevens kunnen inzien; dat u zelf ook uw dossier kan inzien; dat u via internet vragen kunt stellen aan uw zorgverleners, maar ook gegevens aan hen kan doorgeven (bijvoorbeeld uw gewicht, bloeddruk, etc). Daarnaast vind u er links naar informatieve filmpjes, chatomgeving Ja Reden: Nee Reden:

25 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP Alleen doener stelt IZP op IZP wordt opgesteld met zorgverlener die gekozen interventie begeleidt IZP is bij voorkeur SMART IZP kan ook levensdoel bevatten

26 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP

27 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP

28 Via Patiëntkeuzeprogramma naar IZP

29 Praktische tips Start met de basis (goede registratie, werkafspraken over uniforme CVRM werkwijze) Cultuurverandering kost tijd, investeer daar in Benchmarken helpt om cultuur te veranderen Evalueer je aanpak met deelnemende patienten

30 Conclusies Iedere patiënt doet aan zelfmanagement Durf de patiënt te laten kiezen: andere keuzen zijn mogelijk Patiëntkeuzeprogramma is hulpmiddel om tot het individueel zorgplan te komen Maak IZP doelen SMART en aansluitend bij levensdoelen

31

32 h u i s a r t s e n p r a k t i j k d e l i n i e

Op weg naar een individueel zorgplan met... Patientgestuurd Cardiovasculair Risicomanagement. Mark van der Wel Henny Peelen Carel Bakx

Op weg naar een individueel zorgplan met... Patientgestuurd Cardiovasculair Risicomanagement. Mark van der Wel Henny Peelen Carel Bakx Op weg naar een individueel zorgplan met... Patientgestuurd Cardiovasculair Risicomanagement Mark van der Wel Henny Peelen Carel Bakx Boodschap Durf patiënten te laten kiezen Betekent niet: u vraagt wij

Nadere informatie

van chaos naar eenheid

van chaos naar eenheid van chaos naar eenheid Alles is aanwezig, je moet het alleen op de juiste plek zetten Carel Bakx, huisarts Doesburg Mark van der Wel Henny Peelen Wat gaat er gebeuren? Waarom een nieuw Vasculair Risico

Nadere informatie

WORKSHOP. Wat gaan we doen? WERKEN MET EEN INDIVIDUEEL ZORGPLAN COPD. Generiek IZP NHG. Individueel Zorgplan COPD

WORKSHOP. Wat gaan we doen? WERKEN MET EEN INDIVIDUEEL ZORGPLAN COPD. Generiek IZP NHG. Individueel Zorgplan COPD IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKERS: 4 + 5 februari 2016 GEEN BELANGENVERSTRENGELING 29 januari

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK 29 januari + 30 januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK

Nadere informatie

De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema. k.idema@hartenvaatgroep.nl

De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema. k.idema@hartenvaatgroep.nl De patiënt en cardiovasculair risicomanagement Koos van Staveren en Karin Idema k.idema@hartenvaatgroep.nl Onze boodschap vandaag? Sluit aan bij de persoonlijke situatie! Dus: wie bent u & waarom bent

Nadere informatie

Individueel zorgplan vitale vaten

Individueel zorgplan vitale vaten Individueel zorgplan vitale vaten Wat kunt u zelf doen? Een gezonde leefstijl is het belangrijkste bij de aanpak van risicofactoren. Misschien is uw leefstijl wel goed. Zorgverleners kunnen u adviseren

Nadere informatie

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten

Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten WWW.ZORROO.NL 1 Voorwoord Zorroo staat voor Zorggroep Regio Oosterhout & Omstreken. Wij zijn een organisatie die samen met uw huisarts en andere

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg

Hart- en vaatziekten Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg Hart- en vaatziekten Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg Heldere afspraken over de manier waarop zorgverleners u helpen en ondersteunen bij uw chronische ziekte. Inleiding U hebt een hart- of

Nadere informatie

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012

Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Zelfmanagement, gedeelde zorg of ontzorgen. Congres Chronische zorg Jacques Loomans (ZB NH) Jeanny Engels (Vilans) 29 juni 2012 Programma Inleiding Inleefoefening zelfmanagement met nabespreking Rol patiëntenverenigingen

Nadere informatie

Het Individueel Zorgplan

Het Individueel Zorgplan Het Individueel Zorgplan Bedreiging of Gezamenlijke Kans? Hans in t Veen, longarts STZ Expertise Centrum Astma & COPD h.intveen@sfg.nl Wat is een IZP? Het IZP is de dynamische set van afspraken van de

Nadere informatie

VRM en de zorgverzekeraar

VRM en de zorgverzekeraar VRM en de zorgverzekeraar Achmea Divisie Zorg & Gezondheid en Menzis Dinsdag 11 december 2012 Zwolle 1 Wat gaan we doen Introductie visie verzekeraar op chronische zorg Hoe gaat de verzekeraar om met de

Nadere informatie

Individueel Zorgplan Cardiometabool

Individueel Zorgplan Cardiometabool Individueel Zorgplan Cardiometabool Vasculair Centrum Naam: Geboortedatum: Patiëntnummer: Vasculair centrum Rijnstate Het Rijnstate Vasculair Centrum is een kennis- en behandelcentrum voor patiënten met

Nadere informatie

Tijd voor maatwerk in de DM zorg?

Tijd voor maatwerk in de DM zorg? PILOT INDIVIDUEEL ZORGPLAN 2012-2014 PreventZorg en Stadsmaatschap Utrecht m.m.v. Vilans en Nivel, steun Achmea Tijd voor maatwerk in de DM zorg? Terugkomdag DM 12 mei 2015 1 Hoe motiveer je een patiënt?

Nadere informatie

Van Vink naar Vonk. persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014

Van Vink naar Vonk. persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014 Van Vink naar Vonk persoonsgerichte diabeteszorg in mijn praktijk! Stannie Driessen, Vilans 26 februari 2014 Persoonsgerichte zorg voor Ingrid Cholesterol Bloeddruk Andere Leefstijl Medicatie Angst om

Nadere informatie

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in

Nadere informatie

Implementatie: stappen, tips en trucs

Implementatie: stappen, tips en trucs Implementatie: stappen, tips en trucs - DR. CLAUDIA LOBO (HUISARTS, DOCENT HUISARTSOPLEIDING NIJMEGEN UMC ST RADBOUD) - MARJOLEIN TEN WOLDE (MSC, HEALTHCARE POLICY, INNOVATION AND MANAGEMENT, UNIV. MAASTRICHT).

Nadere informatie

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners 1 op de 3 mensen in Nederland overlijdt aan een hart- of vaatziekte.

Nadere informatie

Gesprekshandleiding samen beslissen voor chronische zieken

Gesprekshandleiding samen beslissen voor chronische zieken Gesprekshandleiding samen beslissen voor chronische zieken De meeste cliënten willen meebeslissen over de zorg en de behandeling die zij ontvangen. Wilt u Wilt u samen beslissen? dat ook? Deze gesprekshandleiding

Nadere informatie

Inhoud Hoe BRAVO ben jij?

Inhoud Hoe BRAVO ben jij? Inhoud Hoe BRAVO ben jij? Inleiding 2 De behandeling van een aandoening 2 Medicijnen 2 Leefstijl 5 Een verergering van je klachten 6 Jouw behandelplan 8 Bewegen 8 Roken 8 Alcohol en voeding 8 Ontspanning

Nadere informatie

3 Persoonlijke gegevens

3 Persoonlijke gegevens 3 Persoonlijke gegevens Naam Telefoonnummer Voorgeschiedenis en SCORE-risico (%)* Diagnose(n) centrale zorgverlener Mevrouw Jansen Tensieweg 120 3415 BP Bovendruk 011-22110022 Zwangerschapshypertensie.

Nadere informatie

Primaire preventie HVZ

Primaire preventie HVZ Primaire preventie HVZ Stel altijd een risicoprofiel op bij patiënten: met doorgemaakte HVZ, diabetes mellitus (DM), reumatoïde artritis (RA) of chronische nierschade met een belaste familieanamnese voor

Nadere informatie

Toekomst CVRM, binnen veranderende eerstelijnszorg. Op weg naar goede zorgresultaten. Martien Bouwmans Zorgverzekeraars Nederland sept 2015

Toekomst CVRM, binnen veranderende eerstelijnszorg. Op weg naar goede zorgresultaten. Martien Bouwmans Zorgverzekeraars Nederland sept 2015 Toekomst CVRM, binnen veranderende eerstelijnszorg. Op weg naar goede zorgresultaten. Martien Bouwmans Zorgverzekeraars Nederland sept 2015 Thema s Achtergrondontwikkelingen: substitutie, ouderenzorg in

Nadere informatie

Op weg naar eenheid van taal Een handreiking voor een eenduidig begrippenkader voor zelfmanagement bij chronische aandoeningen

Op weg naar eenheid van taal Een handreiking voor een eenduidig begrippenkader voor zelfmanagement bij chronische aandoeningen Op weg naar eenheid van taal Een handreiking voor een eenduidig begrippenkader voor zelfmanagement bij chronische aandoeningen Zelfzorg Ondersteund November 2016 Voorwoord Het invoeren van nieuwe concepten

Nadere informatie

Individueel behandelplan COPD/Astma

Individueel behandelplan COPD/Astma Individueel behandelplan COPD/Astma Persoonlijke gegevens Naam Adres Woonplaats Telefoon E-mail Geb. datum Diagnose Diagnose gesteld op Bij ongeval waarschuwen Naam Adres Telefoon Relatie met pasdrager

Nadere informatie

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee bij hart- en vaatziekten! Optimale zorg bij hart- en vaatziekten door samenwerkende zorgverleners 1 op de 3 mensen in Nederland overlijdt aan een hart- of vaatziekte.

Nadere informatie

Geen. (potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Geen. (potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding

Nadere informatie

.. it takes two to tango! Nascholing VRM 11 december 2012 Karin Idema

.. it takes two to tango! Nascholing VRM 11 december 2012 Karin Idema .. it takes two to tango! Nascholing VRM 11 december 2012 Karin Idema Hart- en vaatziekten in Nederland Achtergrond & ervaringen met bijna 4 jaar zorgstandaard Vitale Vaten Zelfmanagement Individueel zorgplan

Nadere informatie

Inhoud presentatie. Noodzaak Zorgmodule Voeding? Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist. Ontwikkeling Zorgmodule Voeding (1)

Inhoud presentatie. Noodzaak Zorgmodule Voeding? Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist. Ontwikkeling Zorgmodule Voeding (1) Inhoud presentatie 1. De Zorgmodule Voeding. Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013 i. Wat is de Zorgmodule Voeding? Hoe is deze tot stand gekomen? Op

Nadere informatie

Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist. Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013

Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist. Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013 Zorgmodule Voeding Kansen voor de diëtist Wineke Remijnse Beleidsadviseur NVD April 2013 Inhoud presentatie 1. De Zorgmodule Voeding. i. Wat is de Zorgmodule Voeding? Hoe is deze tot stand gekomen? Op

Nadere informatie

Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder?

Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder? Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is vastgesteld dat u een hart- en/of vaatziekte heeft, of een verhoogd risico hierop. Om zo goed mogelijk met uw ziekte om

Nadere informatie

van richtlijn naar zorgstandaard naar praktijk

van richtlijn naar zorgstandaard naar praktijk Platform Vitale Vaten Dinsdag 10 december 2013 De Eenhoorn te Amersfoort In hoeverre werkt u al volgens de zorgstandaard cardiovasculair risicomanagement? Doe de quickscan zorgstandaard CVRM op www.vitalevaten.nl/quickscan

Nadere informatie

Uw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch

Uw huisarts uit de regio Berlicum, Rosmalen, Empel en Den Bosch Het aantal patiënten met chronische zorg zoals diabetes, COPD en andere chronische ziektebeelden neemt toe. Dit vraagt om een beter gestructureerde organisatie van de gezondheidszorg. Uw huisarts uit de

Nadere informatie

Individueel zorgplan

Individueel zorgplan Individueel zorgplan Diazon Hafank Inhoudsopgave Individueel Zorgplan 3 Stap voor stap 5 stap 1: Gezondheid & behoeften 5 stap 2: Meetwaarden 6 stap 3: Uw doel & acties 8 stap 4: Evaluatie 10 Bereid het

Nadere informatie

Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder?

Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder? Ketenzorg Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is vastgesteld dat u een hart- en/of vaatziekte heeft, of een verhoogd risico hierop. Om zo goed mogelijk met uw

Nadere informatie

Van wens naar werkelijkheid

Van wens naar werkelijkheid Van wens naar werkelijkheid Inventarisatie lopende (zorgpad) projecten in Nederland Bart Noort Promovendus Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Economie en Bedrijfskunde Een inventarisatie: Wat gebeurt

Nadere informatie

Zelfmanagement bij diabetes

Zelfmanagement bij diabetes Zelfmanagement bij diabetes Samenvatting van de lezing door Elma Crüts diabetesverpleegkundige, verbonden aan het Máxima Medisch Centrum te Eindhoven, gehouden op maandag 18 april 2011 voor de Diabetesvereniging

Nadere informatie

Persoonsgerichte preventie: wie, wat, waar, hoe. Roderik Kraaijenhagen NIPED, Amsterdam

Persoonsgerichte preventie: wie, wat, waar, hoe. Roderik Kraaijenhagen NIPED, Amsterdam Persoonsgerichte preventie: wie, wat, waar, hoe Roderik Kraaijenhagen NIPED, Amsterdam Chronic disease burden - hart- en vaatziekten - diabetes - COPD - depressie / angst - obesitas Adequate preventie

Nadere informatie

Disclosure belangen sprekers

Disclosure belangen sprekers Disclosure belangen sprekers (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n.v.t. Centrale zorgverlener Welke rol kan zij spelen? dr. ir. Helene Voogdt

Nadere informatie

NHG Stendardo Obesità

NHG Stendardo Obesità NHG Stendardo Obesità Begripsomschrijving Obesitas: BMI( kg/m2) 30 Overgewicht (Sovrappeso): BMI 25 en 30 én een ernstig vergrote buikomvang, 102 cm bij mannen en 88 cm bij vrouwen. Sluit aan bij Multisciplinaire

Nadere informatie

Zorgplan vaatrisicopoli

Zorgplan vaatrisicopoli Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Zorgplan vaatrisicopoli z Uw zorgplan voor de vaatrisicopoli Voor u ligt uw zorgplan van de vaatrisicopoli van het WZA. Het zorgplan

Nadere informatie

Disclosure belangen deze spreker

Disclosure belangen deze spreker Disclosure belangen deze spreker (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven n.v.t. The state of the art: Cardiovasculair risicomanagement van 2009

Nadere informatie

Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL

Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL PATIËNTENINFORMATIE Preventie en behandeling hart- en vaatziekten WWW.ZORROO.NL Inhoudsopgave 1 Voorwoord.............................................................................. 3 2 Zorroo ondersteunt

Nadere informatie

Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model. Margo Weerts

Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model. Margo Weerts Patiëntenparticipatie in Diseasemanagement & Chronic Care Model Margo Weerts De Hart&Vaatgroep De nieuwe organisatie van en voor mensen met een hart- of vaatziekte Ontstaan uit: - Vereniging van Vaatpatiënten

Nadere informatie

Chronische Nierschade in Nederland

Chronische Nierschade in Nederland Chronische Nierschade in Nederland Stadium GFR (ml/min/1,73m 2 ) Albuminurie > 30 mg/24 hr Prevalentie VS (%) Prevalentie Nederland (%) 1 >90 Ja 3,3 1,3 2 60-89 Ja 3,0 3,8 3 30-59 Ja/nee 4,3 5,3 4 15-29

Nadere informatie

Buitenpoli Radboudumc Screening risicofactoren voor hart- en vaatziekten locatie St. Maartenskliniek

Buitenpoli Radboudumc Screening risicofactoren voor hart- en vaatziekten locatie St. Maartenskliniek Buitenpoli Radboudumc Screening risicofactoren voor hart- en vaatziekten locatie St. Maartenskliniek Programma Screening Vasculaire Risicofactoren Datum afspraak: Datum Tijd Zorgverlener U heeft recent

Nadere informatie

Hoe geïntegreerde zorg voor mensen met claudicatio intermittens realiseren?

Hoe geïntegreerde zorg voor mensen met claudicatio intermittens realiseren? Hoe geïntegreerde zorg voor mensen met claudicatio intermittens realiseren? Workshop Jaarcongres ClaudicatioNet 13 maart 2014 te Den Bosch Cor Spreeuwenberg en Henk Giessen Platform Vitale Vaten / Hart

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

Nazorg na een beroerte

Nazorg na een beroerte Neurologie en Neurochirurgie Nazorg na een beroerte www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl NEU038 / Nazorg na een beroerte / 26-03-2019 2 Nazorg

Nadere informatie

Hart in beweging Onderzoek en behandeling van risicofactoren op harten vaatziekten locatie Sint Maartenskliniek

Hart in beweging Onderzoek en behandeling van risicofactoren op harten vaatziekten locatie Sint Maartenskliniek Hart in beweging Onderzoek en behandeling van risicofactoren op harten vaatziekten locatie Sint Maartenskliniek U bent door uw reumatoloog verwezen naar het spreekuur Hart in beweging op het terrein van

Nadere informatie

Diabetes Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg

Diabetes Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg Diabetes Een chronische ziekte, een gezamenlijke zorg Heldere afspraken over de manier waarop zorgverleners u helpen en ondersteunen bij uw chronische ziekte. Inleiding U hebt suikerziekte en maakt gebruik

Nadere informatie

Gesprekshandleiding Samen beslissen voor patiënten

Gesprekshandleiding Samen beslissen voor patiënten Gesprekshandleiding Samen beslissen voor patiënten De meeste patiënten willen meebeslissen over de zorg en behandeling die zij ontvangen. Dit blijkt uit de meldactie van de NPCF in 2013. Maar in de praktijk

Nadere informatie

Voeding en zelfmanagement

Voeding en zelfmanagement Voeding en zelfmanagement Tips &Tricks voor de verpleegkundige Nicolien van Rooij oncologieverpleegkundige / trainer / care consulent Noord Holland Isabelle Royer oncologieverpleegkundige / care consulent

Nadere informatie

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Vitale Vaten Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Verleiden Opbouw presentatie Inleiding hart- en vaatziekten Project Vitale Vaten Gorinchem

Nadere informatie

Vasculaire Geneeskunde Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV)

Vasculaire Geneeskunde Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Vasculaire Geneeskunde Centrum voor Vroege Hart en Vaatziekten (CVHV) Het Centrum voor Vroege Hart- en Vaatziekten (CVHV) is een multidisciplinair spreekuur voor patiënten die al op jonge leeftijd (onder

Nadere informatie

Van Diseasemanagement naar Gezondheidsmanagement

Van Diseasemanagement naar Gezondheidsmanagement Van Diseasemanagement naar Gezondheidsmanagement Drie jaar ervaring in de praktijk van Diseasemanagement 29 juni 2012 Stannie Driessen Opbouw 1. Ontwikkelingen en publicaties in de afgelopen 12 maanden

Nadere informatie

Praktijkboek zelfmanagement Astma en COPD

Praktijkboek zelfmanagement Astma en COPD Praktijkboek zelfmanagement Astma en COPD ISBN: 9789402147384 Bart Thoonen Voorwoord Dit praktijkboek over zelfmanagement heb ik geschreven voor alle zorgverleners die betrokken kunnen zijn bij de zorg

Nadere informatie

Regionaal Health Management Platform

Regionaal Health Management Platform Regionaal Health Management Platform Aloys Langemeyer en Edo Westerhuis 16 mei 2019 Den Haag - 1 - Portavita Nederland Sinds 2002 bieden wij een platform voor regionale samenwerking met zorgprogramma s,

Nadere informatie

Factsheet Ontwikkeling generiek Individueel Zorgplan

Factsheet Ontwikkeling generiek Individueel Zorgplan Factsheet Ontwikkeling generiek Individueel Zorgplan Deze factsheet informeert u over de ontwikkeling van een Referentiemodel Individueel Zorgplan In de praktijk bestaan veel modellen individuele zorgplannen

Nadere informatie

Hoe kies ik een zelfzorgtool die bij mij past?

Hoe kies ik een zelfzorgtool die bij mij past? Hoe kies ik een zelfzorgtool die bij mij past? Een bijdrage van de werkgroep tooling, gebaseerd op de kennis, ervaring en feedback opgedaan tijdens de werkzaamheden van september 2013 t/m december 2014,

Nadere informatie

Brigitte Wieman. 14 maart 2019, Samen in de breedte. NVD Beleidsmedewerker Utrecht diëtist

Brigitte Wieman. 14 maart 2019, Samen in de breedte. NVD Beleidsmedewerker Utrecht diëtist Brigitte Wieman 14 maart 2019, Samen in de breedte NVD Beleidsmedewerker Utrecht diëtist Kom in beweging en kijk in de etalage van de diëtist Programma De merken van de NVD Kennissynthese voeding Onderzoek

Nadere informatie

Een chronische ziekte, uw zorg is onze zorg

Een chronische ziekte, uw zorg is onze zorg Een chronische ziekte, uw zorg is onze zorg Chronos Zorggroep Vughterweg 47E, 5211 CK 's-hertogenbosch Tel: 073-760 0530 Fax: 073-760 0539 www.zorggroepchronos.nl info@zorggroepchronos.nl Heldere afspraken

Nadere informatie

Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas. zelf. management

Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas. zelf. management Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas zelf management Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas Patiënten helpen zelf regie te voeren over hun gezondheid. Dat is waar zelfmanagementondersteuning

Nadere informatie

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Prof.dr.K.C.P.Vissers, MD, PhD, FIPP Kenniscentrum Palliatieve Zorg UMC St Radboud Nijmegen Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet

Nadere informatie

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar?

Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? Zelfmanagement voor iedereen haalbaar? dr. Monique Heijmans NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg 29 juni academische werkplaats Context Groeiende zorgvraag door toename chronische

Nadere informatie

Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling. Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013

Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling. Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013 Diabeteszorg en noodzaak van standaardisatie voor data uitwisseling Henk Bilo Symposium Clinical data Ware House 11 december 2013 Volgordelijkheid - 1 Vaststellen, welke gegevens essentieel zijn voor het

Nadere informatie

SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt

SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni Scharnierconsult. Uitgangspunt SANDWICHSCHOLING COPD Goede COPD zorg: resultaat van goede samenwerking 28 juni 2012 Scharnierconsult, ziektelast en persoonlijk behandelplan Marion Teunissen en Rudy Bakker Werkgroep COPD Synchroon Scharnierconsult

Nadere informatie

INDIVIDUEEL ZORGPLAN 17813

INDIVIDUEEL ZORGPLAN 17813 INDIVIDUEEL ZORGPLAN 17813 Inleiding Wij verzoeken u om dit zorgplan mee te nemen naar ieder bezoek aan het Sint Franciscus Gasthuis. Patiëntensticker Behandelaars Sint Franciscus Gasthuis Behandelend

Nadere informatie

Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas. zelf. management

Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas. zelf. management Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas zelf management Bepaal je koers met het Zelfmanagementkompas Patiënten helpen zelf regie te voeren over hun gezondheid. Dat is waar zelfmanagementondersteuning

Nadere informatie

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans!

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Eric Koster Clustercoördinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid kernteam Inhoud 1. Aanleiding 2. Aanpak

Nadere informatie

Ik dacht dat ik niets meer mocht eten van de dietist, vanwege mijn diabetes. Maar ik kreeg zelfs lekkere recepten voor mijn dieet!

Ik dacht dat ik niets meer mocht eten van de dietist, vanwege mijn diabetes. Maar ik kreeg zelfs lekkere recepten voor mijn dieet! : : : : Ik ben veel afgevallen, had verschillende wondjes, voelde me slap en futloos. Door de behandeling van de dietist, ben ik weer de oude. Ik dacht dat ik niets meer mocht eten van de dietist, vanwege

Nadere informatie

Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld

Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld Hart- en vaatziekten zijn in Nederland de belangrijkste bedreiging van de gezondheid.

Nadere informatie

Wat werkt bij wie? Zelfmanagement, patiëntprofielen en individuele zorgplanning

Wat werkt bij wie? Zelfmanagement, patiëntprofielen en individuele zorgplanning Wat werkt bij wie? Zelfmanagement, patiëntprofielen en individuele zorgplanning 18 & 27 november, Doortje Boshuizen Scholing: Chronische zorgprogramma s Vinken en Vonken Zelfmanagement november 2013 1

Nadere informatie

Zorgprogramma Zorgbehoeften Verandermanagement

Zorgprogramma Zorgbehoeften Verandermanagement Zorgprogramma Zorgbehoeften Verandermanagement Casus Lindeheide Identificatie Risicoprofiel Modulaire opbouw Individueel zorgplan Centrale zorgverlener Zelfmanagement ICT Integrale zorg Zorgbehoeften o.b.v.

Nadere informatie

ZORGSTANDAARD TABAKSVERSLAVING

ZORGSTANDAARD TABAKSVERSLAVING ZORGSTANDAARD TABAKSVERSLAVING VAN MODULE STOPPEN MET ROKEN NAAR STANDAARD TABAKSVERSLAVING MIRIAM DE KLEIJN, ADVISEUR PINK-FOX, HUISARTS NIET PRAKTISEREND, EPIDEMIOLOOG, LID PARTNERSHIP SMR NAMENS LHV

Nadere informatie

Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken. multi.

Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken. multi. Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken multi morbiditeit Nieuwe werkwijze voor mensen met meerdere chronische aandoeningen Werkt

Nadere informatie

> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg

> Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg > Een chronische ziekte; uw zorg is onze zorg Mijn huisarts is aangesloten bij een zorggroep, en nu? Inhoudsopgave Inleiding: Chronische zorg, hoe nu verder? 1. Wat kenmerkt een chronische ziekte? 2. Wat

Nadere informatie

Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis. Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC

Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis. Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC Zelfmanagement: Thuis en in het ziekenhuis Paul van der Boog Internist-nefroloog LUMC Bespreekpunten Inleiding Rolverdeling binnen behandeling Zelfmanagement Verzamelen van meetgegevens Voorbeelden zelfmanagementsprojecten

Nadere informatie

Leergang Ouderenzorg. Avond 1

Leergang Ouderenzorg. Avond 1 Leergang Ouderenzorg Avond 1 Disclosure belangen sprekers: Nellie Jans kaderarts oudergeneeskunde in opleiding Suze Teunissen praktijkconsulent Agaath Vreeling kaderarts oudergeneeskunde (Potentiële) Belangenverstrengeling:

Nadere informatie

Leven met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten

Leven met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten Leven met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten M. Rubens en E. Wesseling Leven met een verhoogde kans op hart- en vaatziekten Houten 2012 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media,

Nadere informatie

Achmea: Gebruik declaratie data ter verbetering van de zorg

Achmea: Gebruik declaratie data ter verbetering van de zorg Achmea: Gebruik declaratie data ter verbetering van de zorg 7 februari 2013 Koen Harms Jan van Es instituut Leergang populatie management 1 Verbeteren door inzicht Achmea praktijk status Verbeteren via

Nadere informatie

ZELFMANAGEMENT IN DE ZORGSTANDAARDEN

ZELFMANAGEMENT IN DE ZORGSTANDAARDEN ZELFMANAGEMENT IN DE ZORGSTANDAARDEN Sanne Niemer Anne-Margreet Strijbis Corrine Brinkman Emiel Rolink Helene Voogdt (PON) (Platform Vitale Vaten) (NDF) (LAN) (LAZ/CBO/CPZ) PROGRAMMA 1. QUIZ: wat is een

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Huisarts nuenen;kaderarts ggz /stafarts ggz pozob Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Preventie consult. Huisartspraktijk J.B. Sanders

Preventie consult. Huisartspraktijk J.B. Sanders Preventie consult Het risico op ziekte is nooit precies te voorspellen. U kunt wel te weten komen of uw risico op bepaalde ziekten misschien hoger is. Suikerziekte, hartinfarcten en beroertes zijn ernstige

Nadere informatie

Hartrevalidatie Waarom hartrevalidatie De belangrijkste doelen van hartrevalidatie zijn:... 1

Hartrevalidatie Waarom hartrevalidatie De belangrijkste doelen van hartrevalidatie zijn:... 1 Hartrevalidatie Inhoudsopgave Hartrevalidatie... 1 Waarom hartrevalidatie... 1 De belangrijkste doelen van hartrevalidatie zijn:... 1 Hoe komt u in aanmerking voor hartrevalidatie... 2 Hartrevalidatie

Nadere informatie

Hartrevalidatie. Uw afspraak. U wordt verwacht op: datum:. tijdstip:...

Hartrevalidatie. Uw afspraak. U wordt verwacht op: datum:. tijdstip:... Hartrevalidatie Uw afspraak U wordt verwacht op: datum:. tijdstip:... Inhoudsopgave Hartrevalidatie... 1 Waarom hartrevalidatie... 1 De belangrijkste doelen van hartrevalidatie zijn:... 1 Hoe komt u in

Nadere informatie

Hart &Vaten. Hart en Vaten Pas. PeriScaldes

Hart &Vaten. Hart en Vaten Pas. PeriScaldes Hart &Vaten Hart en Vaten Pas PeriScaldes In het geval ik onwel word: Bel 112 voor een ambulance Hart & Vaten Pas Bel mijn huisarts: (0031) In case I get unwell: Call 112 in the Netherlands for an ambulance

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek DBC Diabetes Mellitus Eerste lijn

Klanttevredenheidsonderzoek DBC Diabetes Mellitus Eerste lijn Inleiding: Sinds 1 januari 2008 wordt in Noord-Limburg de diabeteszorg in de eerste lijn door Cohesie Cure and Care georganiseerd. De diabeteszorg wordt als DBC Diabetes Mellitus Eerste Lijn op gestructureerde

Nadere informatie

Vita. Uw gezondheid verbeteren met e-vita. diabetes

Vita. Uw gezondheid verbeteren met e-vita. diabetes Uw gezondheid verbeteren met e-vita Diabetes kan u belemmeren bij de dingen die u graag zou willen doen. Op e-vita zet u uw wensen om in doelen. En u bepaalt zelf, met hulp van e-vita, acties om die doelen

Nadere informatie

3 FASEN MODEL. Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement

3 FASEN MODEL. Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement 3 FASEN MODEL Inhoud: - Introductie - Fase 1 - Fase 2 - Fase 3 - Verbeteren Zelfmanagement INTRODUCTIE Het aanmoedigen van chronisch zieke patiënten door zorgverleners in het nemen van dagelijkse beslissingen,

Nadere informatie

Het consultatiebureau voor ouderen. Alice Schippers, Programmaleider Versterking Cliënt en Cliëntsysteem

Het consultatiebureau voor ouderen. Alice Schippers, Programmaleider Versterking Cliënt en Cliëntsysteem Het consultatiebureau voor ouderen Alice Schippers, Programmaleider Versterking Cliënt en Cliëntsysteem Uit: Leven in Grootmoeders tijd Ingeborg Wind Trends Nederland vergrijst en ontgroent in 2005: 2,28

Nadere informatie

U BENT AAN HET VINKEN

U BENT AAN HET VINKEN Vinken en/of vonken Prof. Dr. Dinny de Bakker RCH sandwich-nascholing, Tilburg 18/27 november 2013 Protocol aflopen Meetwaarden noteren Gedoe met KIS en ICT Gedoe met declaraties Mensen doorzagen over

Nadere informatie

Ketenzorg inleiding. Ph.E. de Roos

Ketenzorg inleiding. Ph.E. de Roos Ketenzorg inleiding Ph.E. de Roos Waarom ketenzorg Vormen van financiering KOP tarief, hoe en wat Aanpak ketenzorg CVRM en HF Spelers in CVRM en HF keten Workshop VRM en HF Discussie en vragen Agenda Waarom

Nadere informatie

Voorstellen Kwaliteit Zorggroep in spagaat KIS data Voorbeelden van data mining Hoe nu verder

Voorstellen Kwaliteit Zorggroep in spagaat KIS data Voorbeelden van data mining Hoe nu verder Mining van data uit KIS Voorstellen Kwaliteit Zorggroep in spagaat KIS data Voorbeelden van data mining Hoe nu verder Wie ben ik Dan Hoevenaars Huisarts, kaderarts diabetes, voorzitter zorggroep Synchroon

Nadere informatie

De implementatie in de huisartsenpraktijk

De implementatie in de huisartsenpraktijk De implementatie in de huisartsenpraktijk Voor wie: -Start met ketenzorg COPD Ketenzorg COPD -Doel: - Idee hoe COPD ketenzorg te implementeren Hoe tot stand: - Ketenzorgprogramma COPD van werkgroep - Zorgstandaard

Nadere informatie

Presentatie Onderzoek MijnCOPD Coach

Presentatie Onderzoek MijnCOPD Coach Presentatie Onderzoek MijnCOPD Coach ONLINE WERKEN AAN VERBETERD ZELFMANAGEMENT VOOR COPD PATIENTEN Chantal Hillebregt Onderzoeker Jan van Es Instituut 1 Toename ziektelast van COPD 3 de plaats ranglijst

Nadere informatie

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners

Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Zorggroep Cohesie Cure and Care denkt mee met mensen met COPD! Optimale COPD-zorg door goede samenwerking tussen zorgverleners Uw huisarts heeft vastgesteld dat u lijdt aan COPD, een chronische aandoening

Nadere informatie

De mantelzorger als professionele partner in uw zorgnetwerk Hilde Vandenhoudt, Thomas More Koen Van der Borght, Zorggroep Orion Leo Geudens,

De mantelzorger als professionele partner in uw zorgnetwerk Hilde Vandenhoudt, Thomas More Koen Van der Borght, Zorggroep Orion Leo Geudens, De mantelzorger als professionele partner in uw zorgnetwerk Hilde Vandenhoudt, Thomas More Koen Van der Borght, Zorggroep Orion Leo Geudens, Huisartsenvereniging Turnhout Een hart voor Regio Turnhout Allen

Nadere informatie

Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management

Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management Drs. Femke Lamers Dr. Sanne Rongen Reumatologie Bernhoven 2 De wereld verandert Zelf-management Het individuele vermogen goed om te gaan met symptomen,

Nadere informatie

Voorlopige minimale dataset Diabetes

Voorlopige minimale dataset Diabetes Voorlopige minimale dataset Diabetes Bestand 1: Identificatie client/patient nummer Begindatum_zorgtraject Einddatum_zorgtraject Reden_einddatum_zorgtraject Einde kalenderjaar Verwijzing naar 2e lijn Overlijden

Nadere informatie

Een keuzehulp ter ondersteuning van gemeenschappelijke besluitvorming rond CVRM bij diabetespatiënten

Een keuzehulp ter ondersteuning van gemeenschappelijke besluitvorming rond CVRM bij diabetespatiënten Een keuzehulp ter ondersteuning van gemeenschappelijke besluitvorming rond CVRM bij diabetespatiënten Mathijs Dun, Jaco Voorham, Floor Haaijer Ruskamp, Jan Schuling, Petra Denig Klinische Farmacologie,

Nadere informatie