Op weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland

Transcriptie

1 Op weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland Meet & Eat Inspiratiebijeenkomst voor Voedselbeleid in Noord-Nederland October

2 If you want a different outcome, you have to change the rules of the game Over Lucas Simons Oprichter/CEO NewForesight & SCOPEinsight Auteur boek Changing the Food Game Over NewForesight Strategisch adviesbureau actief in meer dan 15 sectoren en 30 landen Leidend in agro-food sectoren als koffie, cacao en palmolie Zet duurzaamheid om in marktkansen Werkt samen met multinationals, overheden en coalities 2

3 De agenda van vandaag Uitdagingen voeding en gezondheid in Nederland Bestaande initiatieven en samenwerking voor succesvolle overgang naar gezonde voeding Op welke manier kan voedseltransitie in gang worden gebracht? #voedselagenda 3

4 Nederlanders gooien veel eten weg, eten nog te veel suikers en kampen met ernstige gezondheidsklachten Feiten en cijfers over voedselverspilling, eet patronen en gezondheid in Nederland Voedselverspilling Eetpatronen Gezondheid 14% van jaarlijkse voedselverspilling is groenten 700 miljoen kilo goed voedsel weg (2016) 1% Nederlandse schoolkinderen eet de aanbevolen hoeveelheid groenten per dag Nederlanders eten dagelijks 114 gram suiker Aantal hartpatiënten zal stijgen naar 1,4 miljoen in 2040 (stijging van 65% ten opzichten van 2011). Bronnen: Radar, suiker (2018); AGF, groenten (2016), Gezondheidskrant, Hart (2015); Milieucentraal, groenten (2016); Milieucentraal, voedselverspilling (2016) 4

5 158, , , Aantal Nederlanders met diabetes en obesitas is gestegen en het aantal mannen met hart en vaatziekten is hoog Voedselverspilling Eetpatronen Gezondheid AANTAL MANNEN HART EN - VAATZIEKTEN AANTAL DIABETES PATIENTEN (%) NEDERLANDSE BEVOLKING MET OBESITAS (KLASSE 1) (%) Ziekte kosten: 85 Miljard (2015) Bronnen: CBS, Obesitas (2018); Hartstichting, Hart en vaatziekten, (2017); RIVM, ziekte kosten (2015);CBS, Diabetes 5

6 Kritiek op de voeding en gezondheid van Nederlanders en op overgewichtsproblematiek in Noord-Nederland Media onderwerpen Nederlandse voeding engezondheid Juli 2017 November 2017 Mei 2017 Juni 2018 Augustus 2004 Januari

7 De agenda van vandaag Uitdagingen voeding en gezondheid in Nederland Bestaande initiatieven en samenwerking voor succesvolle overgang naar gezonde voeding Op welke manier kan voedseltransitie in gang worden gebracht? 7

8 In Drenthe, Friesland en Groningen zijn veel initiatieven opgezet, waarbij natuur, mens en voeding vaak centraal staan Initiatieven Noordelijke provincies In Drenthe alleen al 91 initiatieven 56% van de Friezen weet waar groente en fruit vandaan komt (43% gemiddeld in Nederland) Groningers eten vaker champignons, peulvruchten en kaas dan gemiddeld Nederland Bron: initiatief Drenthe (2018).; Voedingscentrum, Friezen, Groningen (2015)

9 De agenda van vandaag Uitdagingen voeding en gezondheid in Nederland Bestaande initiatieven en samenwerking voor succesvolle overgang naar gezonde voeding Op welke manier kan voedseltransitie in gang worden gebracht? 9

10 Duurzame markttransformatie is een proces, met verschillende fases die doorlopen moeten worden De 4 fases van markttransformatie Pilots & Innovatie Competitie Pre-competitieve samenwerking Institutionalisme

11 In elke fase van de transformatie hebben de stakeholders andere rollen en verantwoordelijkheden Rollen voor de belangrijkste stakeholders per fase Overheid Bedrijven NGO s Financiële instellingen Onderzoeks Instellingen 1. Inception 2. First movers 3. Critical mass 4. Institutionalization initieer pilots stimuleer innovatie geef subsidies start met MVO ondersteun goede doelen neem deel aan projecten voer campagne participeer in projecten maak actie-agenda ondersteun goede doelen start MVO of eigen stichting begin projecten geef urgentie aan formuleer een agenda bepaal frameworks Maak visie en criteria duidelijk (h)erken / beloon koplopers duurzame inkoop onderscheidt je van anderen omarm labels, rankings werk samen met je waardeketen beloon koplopers / straf achterblijvers ondersteun strategie bedrijven Accepteer realiteit bedrijven beloon koplopers ondersteun je klanten biedt speciale groene services onderzoek best practices monitor ontwikkeling geef verbeterpunten aan Creëer een visie versterk platforms neem beleidsdrempels weg vorm en participeer in platforms formuleer een sector strategie stel non-competetieve agenda op participeer in platforms speel rol als waakhond ga voor opschaling participeer in platforms help met structureren van oplossingen positieve engagement bedrijven stap in ecosysteem bedrijven adviseer politiek monitor ontwikkeling neem politieke verantwoordelijkheid zet wet- en regelgeving op / veranker biedt financiële stimulans werk mee aan wetgeving Positieve lobby Zorg dat achterblijvers er bij komen discussieer met politiek monitor de ontwikkeling zorg voor transparantie voer (investerings)beleid in durf ook uit te sluiten Blijf koplopers belonen hamer op doorgaande verbetering optimaliseer de instituties wijs op bijeffecten 11

12 Verhoog aanbod en vraag naar gezonde voeding door meer samenwerking tussen verschillende stakeholders om de voedseltransitie in gang te brengen Transitie naar gezonde voeding voor Noord-Nederland door Noordelijke Innovation Board Supermarkten /winkels Meer gezonde voeding aantrekkelijk aan te bieden voor consument Margebeleid om kans van gezonde voeding te verhogen Eetgelegenheden Meer producten die gezondheid bevorderen Toekomst gericht restaurants met uitsluitend gezonde voeding Voorbeeld project zoals Healthy Ageing Network Northern Netherlands die samenwerking tussen snackbareigenaren al stimuleert Onderwijs/ politiek Industrie/ landbouw Voorlichting in de vorm van landelijke campagnes Schoolkantines verplichten fit en gezond eten aan te bieden Meer onderwijs in de rol van voeding in het fit en gezond blijven Vervangen toevoegingen in voeding voor gezondere alternatieven Meer drastisch nieuwe voedselproducten assortiment voor de consument Landbouw meer energierijke gewassen produceren Transitie naar fit en gezond agri- en foodsector in Noord-Nederland Bron: Noordelijke Innovation Board, Gezonde voeding (2018). 12

13 NewForesight Consultancy Arthur van Schendelstraat MK, Utrecht NewForesight, registered with the trade register in the Netherlands under number All rights reserved. Printed in the Netherlands. The NewForesight name, logo and leading in sustainable market transformation are registered trademarks or trademarks. 13