VOEDSELVERSPILLING FENOMEEN, IMPACT EN BELEID

Transcriptie

1 VOEDSELVERSPILLING FENOMEEN, IMPACT EN BELEID Kris Roels Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies Velt studiedag Te gebruiken vanaf, Vlaams Parlement, 23/11/2013

2 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 2

3 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 3

4 Wat is voedselverlies en -verspilling? Vlaamse definitie Voedselverlies is elke reductie in het voor menselijke consumptie beschikbare voedsel dat in de voedselketen, van oogst tot en met consumptie, plaatsvindt. 4

5 Wat is voedselverlies en verspilling? Conceptueel kader Valoriseren volgens cascade van waardebehoud 5

6 Cascade van waardebehoud Preventie Toepassing voor humane voeding Converteren naar humane voeding Dierenvoeding Grondstoffen voor industrie Verwerken tot meststof door vergisting en/of compostering Duurzame energie Verbranden Storten 6

7 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 7

8 Keten en consument in kaart gebracht - mondiaal Moeilijk te meten en weinig cijfers Maar al het onderzoek wijst uit dat er een groot probleem is! Rapport FAO (2011) Totale verlies: 1,3 miljard ton of 1/3 de van mondiale productie Relatief gezien evenveel verlies in rijke als in armere regio s Verschil: in arme landen >40% tijdens oogst en bewaring, in rijke landen >40% op einde van de keten + tijdens consumptie (verspilling) 8

9 Keten en consument in kaart gebracht - EU Onderzoek Europese Commissie (2010) Voedselverlies én nevenstromen Landbouwsector niet meegeteld Totaal verlies in EU-27: 89 miljoen ton per jaar of 179 kilo per burger per jaar Verdeling per ketenschakel Distributie: 4 % Horeca, catering, : 14 % Voedingsindustrie: 39 % Huishoudens: 43 % Bij BAU: 126 miljoen ton tegen 2020 Bron: Monier et al.,

10 Keten en consument in kaart gebracht: Vlaanderen De totale stroom voedselverlies en nevenstromen in de keten in Vlaanderen wordt geschat op tot ton of 314 tot 372 kilogram per capita. 10

11 Vlaanderen: keten Primaire sector: ton relatief gezien normaal tot laag in bepaalde sectoren nog mogelijkheid tot terugdringen verliezen breder plaatje bekijken: complexe verwevenheid en recyclage van biomassastromen Voedingsindustrie: ton belangrijke sector in Vlaanderen met hoge productie grote hoeveelheid nevenstromen (+hergebruik) voedselverlies relatief laag ingeschat (enkele procenten) Distributie: ton laag %, ook in ketenperspectief wel belang impact op voor- en naketen. Voedingsdiensten: ton = horeca, catering, Cijfers uit OVAM (2013) Voedselverlies in ketenperspectief 11

12 Vlaanderen: consument Op zoek naar verspild voedsel! OVAM sorteeranalyse restafval (2012): eerste meting in Vlaanderen Resultaten: 12% van de zak is voedselgerelateerd 5% voedselverlies (=5,6 kg pjpp) 7% nevenstromen (=8 kg pjpp) Belangrijkste componenten: Brood & banket, groenten, fruit Aandeel ongeopende verpakkingen = 12% Datum bij 1 op 5 nog niet overschreden! Zuivel, vlees, bereide gerechten, Totaal Vlaamse huishoudens: ton voedselafval, waarvan ton puur voedselverlies per jaar 12

13 Vlaanderen: consument Vlaming = goede sorteerder, dus weinig restafval Fractie GF in GFT: ton (schatting) Voedsel of niet? Bij gelijkaardige verdeling als restafval: ton voedsel Totaal verlies bij huishoudens: Voedselverlies: tussen en ton kg Nevenstromen: tussen en ton Geen compleet beeld waarschijnlijk onderschatting Benchmarking: Europese cijfers tussen 15 kg pp (Brussel) en 85 kg pp (UK) 13

14 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 14

15 Oorzaken van voedselverlies doorheen de keten Meer informatie: Roels & Van Gijseghem,

16 Oorzaken: rol beleid en regelgeving Klassiek voorbeeld: kromme komkommer 16

17 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 17

18 Impact: voedselperspectief Hongerproblematiek: 842 miljoen mensen lijden honger (ondervoeding) 2 miljard mensen hebben chronische tekorten (gebrek aan diversiteit in voeding) 2050: > 9 miljard mensen (+60% voedselvraag) Preventie verlies deel van oplossing? Oprukkende voedselarmoede in Europa 18 miljoen mensen krijgen Europese voedselhulp 43 miljoen Europeanen hebben onvoldoende eten aantal afhankelijken Rode Kruis voedselbedeling gestegen met 75% op vier jaar tijd Voedselbanken België Aantal minderbedeelden blijft stijgen. Van tot eind 2012 (+3100) 18

19 Impact: milieuperspectief Hoge milieu-impact van voeding EIPRO-studie: 20-30% van totale milieu-impact consumptie 44% van totale Ecologische Voetafdruk van Vlaamse huishoudens (VITO) dus ook hoge milieu-impact van voedselverlies Voedselverlies = verlies van schaarse grondstoffen die gebruikt worden voor de productie en consumptie van voedsel Impact mondiaal voedselverlies op natuurlijke hulpbronnen (FAO, 2013): CO2: 3de plaats, na VS en China Blauw water: 3x meer van Genève Land: 30% van wereldwijde landbouwareaal Negatief effect op biodiversiteit 19

20 Impact: financieel perspectief Voedselverlies brengt onnodige kosten met zich mee Mondiaal België Directe economische kost is 750 miljard dollar (=BBP van Zwitserland) 1,4 miljard euro (Leefmilieu Brussel) 175 euro per huishouden (OIVO, 2008) 252 miljard dollar besparen op grondstoffen tegen 2030 (McKinsey, 2011). Optimistische visie: problemen zijn opportuniteiten! Voedselverlies tegengaan = win-win-win Hoger voedselaanbod Minder milieu-impact Financieel voordeel 20

21 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 21

22 Beleid EU2020 strategie - Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik in Europa Halvering voedselverlies tegen % minder grondstoffen in voedselketen tegen 2020 Voorjaar 2014: mededeling over duurzaam voedsel voedselverspilling belangrijk issue Meer info over Europees beleid: tm Vlaamse Regering: Agendering als beleidsthema Oprichting Interdepartementale Werkgroep Voedselverlies Aansluiting bij Europese doelstelling in kader van Vlaanderen in Actie 22

23 Maatregelenpakket Vlaamse overheid en keten 7 thema s, 25 maatregelen Onderzoek en monitoring Samenwerking in de keten Primaire sector en Voedingsindustrie 3 soorten: -VO -VO én partners -partners Interne werking overheid Internationale agendering Voedselverlies en nevenstromen Sensibilise -ring van de burger Sociale innovatie stimuleren Synthesedocument 23

24 Maatregelenpakket Vlaamse overheid en keten Samenwerking in de keten bv. ketenoverleg uitbouwen Primaire sector bv. alternatieve eiwitbronnen, terugdringen teruggooi en uitval, enz. Voedingsindustrie bv. onderzoek haalbaarheid milieu-neutrale sector, audits in bedrijven Sociale innovatie uitbouwen traject voedseloverschotten Sensibilisering burger vormingen ondersteunen, folder, enz. Internationale agendering beleidsmakers bijeenbrengen, deelname aan Europees onderzoek, enz. Interne werking overheid kantineproject Onderzoek en monitoring Genesys project, samenwerking met Eurostat, enz 24

25 Maatregel 1: project voedselverlies in voedingsindustrie 25

26 Maatregel 2: Sociaal aan de slag met voedseloverschotten 26

27 Maatregel 3: preventie voedselverlies in overheidsrestaurants 27

28 Maatregel 4: folder consument webwinkel stop voedselverspilling 28

29 Kunnen we voedselverspilling tegengaan? 29

30 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 30

31 Primaire sector 31

32 Voedingsindustrie distributie Courtauld Commitment 32

33 Distributie i.s.m. sociale sector 33

34 Catering HoGent: maatregelen voor minder voedseloverschotten en afval Er werd afgelopen academiejaar ( ) ingezet op het verminderen van afval en voedselverspilling: Resultaten Daardoor werd er in 2012 een reductie van de voedseloverschotten van 38% t.o.v gemeten. 34

35 Consument 35

36 Inhoud Wat is voedselverlies en verspilling? Keten en consument in kaart gebracht Oorzaken Impact Beleid en maatregelen Succesverhalen Meer informatie 36

37 Meer informatie: webpagina Vlaamse overheid: landbouw/voedselverlies e-zine voedselverlies: inschrijven via webpagina contact: 37

38 Bedankt voor uw aandacht! 38