PC Daltonbasisschool Het Drieluik. Ons Dalton Beleidsplan

Transcriptie

1 PC Daltonbasisschool Het Drieluik Ons Dalton Beleidsplan

2 Ons dalton beleidsplan Samengesteld door daltoncoördinator: Monique van der Hoeven 2013

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Kenmerken van de school Dalton Beleid Plan Taken van de daltoncoördinator

4 1. Kenmerken van de school Wie zijn wij? Onze school is een van de negen basisscholen binnen Stichting De Linge. Wij zijn een Daltonschool met een Protestants Christelijke signatuur. Onze school staat in de ongeveer 35 jaar oude woonwijk De Zilverkamp. Er wonen weinig allochtone gezinnen. De meeste kinderen op onze school, komen uit gezinnen met gemiddeld tot hoogopgeleide ouders. Er staan vier basisscholen dicht bij elkaar. Het is belangrijk dat wij ons als Daltonschool duidelijk profileren, zodat ouders bewust voor onze school zullen kiezen. Vanaf november 2002 zijn wij officieel een daltonschool. Tot 2008 hadden alle teamleden een daltoncertificaat. Het vorige beleidsplan is in deze tijd geschreven. Op het moment hebben we zeven groepen. We hebben tien groepsleerkrachten, waarvan zes parttimers en vier fulltimers. De directeur werkt drie dagen. Er is een fulltime conciërge. In de vier afgelopen jaren is er heel veel wisseling in personeel geweest. Op dit moment heeft de helft van de teamleden een daltoncertificaat. Er werken een aantal mensen niet in vaste dienst en het wisselen van personeel zal ook de komende jaren een feit zijn. Om de doorgaande lijn binnen onze school te behouden is het van belang om alle afspraken en werkwijzen goed vast te leggen. Respect voor elkaar en de omgeving is de bouwsteen waar ons hele onderwijs op rust. Een wereld waar mensen respectvol met elkaar omgaan en elkaar accepteren is een leef- en leerbare wereld. Gemotiveerde leerkrachten die er samen voor gaan, vanuit onze daltonvisie, het beste uit de kinderen te halen. 4

5 2. Dalton De missie en visie van onze school ligt natuurlijk ten grondslag aan alles wat we hebben ontwikkeld en nog willen ontwikkelen. Aangezien we deel uit maken van een groter geheel ligt er een strategisch beleidsplan ( ) van alle Lingescholen waar ook een duidelijk visie in naar voren komt. In het kort komt het erop neer dat we met alle Lingescholen naar een High Performance School toe werken. Onze daltonvisie past hier prima in en in dit stuk beperk ik me tot de specifieke daltonzaken. Het daltononderwijs kende tot voor kort drie uitgangspunten, te weten: Vrijheid in gebondenheid, Zelfstandigheid en Samenwerken. De afgelopen jaren zijn hier door de Nederlandse Daltonvereniging drie kernwaarden aan toegevoegd: Effectiviteit en doelmatigheid, Reflectie en Borging. Deze zes kernwaarden zullen in dit daltonboek besproken worden. Sommigen duidelijk herkenbaar en uitgewerkt in praktische toepassing, anderen nog in de kinderschoenen en op de agenda voor de komende jaren. We hopen dat dit Daltonboek duidelijk maakt waar wij staan als Daltonschool en hoe wij ons onderwijs vorm geven. verantwoordelijkheid nemen - geven Vrijheid in gebondenheid. Zelfstandigheid. Samenwerken. Effectiviteit en doelmatigheid. Reflectie. Borging. verantwoording afleggen - vragen vertrouwen schenken - vragen Ons motto Pak je kansen, neem je verantwoordelijkheid, leer op de manier die bij je past, maak gebruik van elkaars sterke kanten en doe dit altijd met respect voor elkaar! Onze missie Als bovenstaande ons motto is, is het duidelijk dat wij kinderen willen leren om hun eigen mogelijkheden te onderzoeken. Dat we willen dat ze deze optimaal zullen ontwikkelen. Kinderen moeten leren hoe ze elkaar kunnen aanvullen en op welke manier je goed en prettig met elkaar kunt samenwerken. Respect hebben voor anderen is naar ons idee een vereiste om samen te leven. We hopen dat kinderen door deze leerprocessen sociale, verantwoordelijke mensen worden, die het beste uit zichzelf zullen halen. 5

6 Keuzes mogen maken geeft je vrijheid, vrijheid motiveert! Onze visie Natuurlijk zijn wij geïnspireerd door Helen Parkhurst. Haar visie op het onderwijs en ontwikkeling van kinderen vind je bij ons daltononderwijs vooral terug in de taak die de kinderen krijgen. Het plannen van een deel van de leerstof en zelf verantwoording dragen voor het maken en leren ervan. We houden in onze lessen rekening met de verschillen tussen leerlingen. De te maken taak is niet voor alle leerlingen hetzelfde, maar aangepast aan de mogelijkheden van de leerlingen. Wij willen goed op de hoogte zijn hoe de leerlingen ervoor staan. Leerlingen moeten zelf ook weten hoe ze er voor staan en op de hoogte zijn van hun vorderingen. Om hen zekerheid en duidelijkheid te geven over wat ze kunnen en kennen, zijn oefentoetsen, diagnostische toetsen, citotoetsen en gesprekken met kinderen noodzakelijk. Wij vinden het belangrijk dat kinderen naast deze verantwoording ook zelfstandig aan de slag kunnen. Kinderen moeten leren zelf oplossingen te zoeken en te vertrouwen op zichzelf. Doorzetten is hier belangrijk. Wij hanteren een grote variatie aan werkvormen en materialen, zodat de leerlingen ruim de gelegenheid krijgen te leren door te doen. Het leren vanuit voorstelbare, herkenbare en concrete leefsituaties was ook een van de uitgangspunten van Parkhurst. Deze visie delen wij. Wij willen kinderen stimuleren en prikkelen om te leren door het aanbod zo betekenisvol mogelijk te maken. Samen spelen, samen leren, samen groot worden. Bij Parkhurst functioneerde de school als werkgemeenschap. Leerlingen doen vanzelf ervaringen op met wederzijdse afhankelijkheid, relaties, interactie, groepsdwang en groepsleven. Een kind ervaart hoe afhankelijk het is van anderen en hoe afhankelijk anderen van hem zijn. Parkhurst ging er vanuit dat het samenwerken in de school vanzelf zou ontstaan. Naar ons idee is samenwerken niet iets wat helemaal vanzelf gaat. Leren samenwerken is wel degelijk van belang. In onze school hebben wij een leerlijn coöperatief leren opgezet. Mensen zijn sociale wezens, met elkaar moeten wij in deze wereld leven. Het is belangrijk dat iedereen daar zijn plek in mag hebben en dat we met respect voor elkaar, hoe verschillend mensen ook kunnen zijn, zullen leven. 6

7 Weten wat je moet leren, duidelijke doelen stellen en dit zo betekenisvol mogelijk aanbieden, maakt dat kinderen stapje voor stapje kunnen leren. Het ontwikkelen van waardenbesef en oordeelvermogen loopt als een rode draad door onze lessen. Respect hebben voor elkaar is de basis van ons Daltononderwijs. Naast deze basisvoorwaarden van respect en vertrouwen gaan we ervan uit dat we samen meer kunnen bereiken dan alleen. De drie pijlers die hier boven beschreven zijn, verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerken, zijn jarenlang de daltonpijlers geweest. Zoals ik in de inleiding al schreef zijn er nog drie kernwaarden geformuleerd. Reflectie, effectiviteit en borging. Op dit moment worden er in ons team zeker discussies gevoerd over de drie nieuw geformuleerde kernwaarden. We erkennen allemaal het belang van reflectie en borging en willen ons onderwijs zo effectief mogelijk inrichten. In het stuk Beleid wordt de effectiviteit van ons daltononderwijs beschreven. Ook de manier waarop wij onze leerprocessen zullen borgen komt hierin aan de orde. Het onderdeel reflectie zal de komende jaren op de agenda staan en zal in ons Daltonboek een plek krijgen. 7

8 3. Beleid Daltononderwijs, een verantwoorde verbetering van onderwijs! In de twintigste eeuw zijn er een aantal onderwijsvernieuwingen doorgevoerd. De vijf belangrijkste uitgangspunten zijn: 1. Individualisering = leerlingen individueel benaderen. 2. Activeren = laten leren door zelf doen en denken. 3. Interactiveren = van elkaar en met elkaar leren. 4. Differentiëren = verschillen tussen leerlingen recht doen. 5. Contextualiseren = omstandigheden en omgeving recht doen. Deze uitgangspunten zijn allemaal terug te vinden in de theorie van Parkhurst en ons huidige daltononderwijs. Het is belangrijk dat het (wetenschappelijk) bewezen is dat de vernieuwingen ook effectief zijn. Na gerenommeerd onderwijsonderzoek zijn er elf kenmerken waarvan men kan aannemen dat ze effectief zijn (evidence based). Hieronder beschrijf ik de elf kenmerken en hoe dit in onze daltonschool gestalte krijgt. 1. Mix van werkvormen Op onze daltonschool werken kinderen elke dag 1 à 1½ uur aan taken, maar is er ook elke dag ruimte voor klassikale uitleg en instructielessen. Tijdens het taakwerk kan de leerling de leerkracht om hulp vragen, maar kan ook een medeleerling inschakelen. Er is ruimte om samen een opdracht uit te voeren. Kinderen kunnen naast de basistaak, keuzewerk en extra werk kiezen. Kortom: zelfstandig werken, samenwerken, individuele uitleg en instructie en klassikale les wisselen elkaar af. Op een manier leren die bij jou past, gebruik maken van je talenten, dat vergroot je zelfvertrouwen. 2. Uitleg en instructie Leerkrachten geven duidelijke doelen aan bij instructie momenten. Leerlingen weten wat ze moeten leren, welke middelen ze daartoe kunnen gebruiken en welke werkwijze er toegepast kunnen worden. Leerlingen kunnen na instructie zelfstandig een specifiek deel van de leerstof verwerken. Ook zit er in de taak zelf regelmatig uitleg en leren de kinderen geheel zelfstandig d.m.v. de taak. 8

9 3. Feedback en toetsing Ons daltononderwijs biedt volop ruimte voor geregelde feedback en toetsing. Doordat de leerlingen een deel van de dag zelfstandig aan hun taak werken zijn er tal van mogelijkheden om de leerlingen individueel feedback te geven en met ze in gesprek te gaan (spreekuur). Veel vakken worden nog op een zelfde moment klassikaal getoetst. De topotoetsen plannen de leerlingen in groep 7 en 8 zelf in. 4.Focus en tijd Wij werken volgens het IGDI model. Vooraf aan onze lessen bespreken we met kinderen het doel van de les. Kinderen weten wat ze moeten leren. Kinderen krijgen hier een gepaste hoeveelheid tijd voor. Kinderen die meer tijd nodig hebben krijgen een programma wat bij hen past (bv. minder sommen maken van elk rijtje). Kinderen die minder tijd nodig hebben krijgen ander en of extra werk. Kinderen kunnen op deze manier doelgericht en doelmatig werken. Kinderen krijgen de vrijheid zelf de tijd in te delen waarin ze hun werk maken. 5. Voldoende duidelijkheid en structuur Wij bieden kinderen duidelijkheid en structuur door te werken met dagritmekaarten, dagen weekroosters. Kinderen weten wat er op een dag aan de orde komt. Door te werken met planborden, dagen weektaken krijgen de kinderen een overzicht van wat ze in een bepaalde periode moeten leren. Bij (samenwerkings)opdrachten maken we gebruik van stappenplannen. Afspraken die we met elkaar maken worden zoveel mogelijk met een plaatje verduidelijkt. 6. Stap voor stap leren Kinderen krijgen de gelegenheid om stap voor stap te leren. Ze kunnen zich op eigen tempo en in doelmatige volgorde het ene na het andere gedeelte van de stof of vaardigheid eigen maken. Niet alleen laten samenwerken, maar ook leren samenwerken door de inzet van didactische structuren. 9

10 7. Leren leren We besteden aandacht aan de manier waarop kinderen het beste op school en voor school kunnen leren. Leren zelf moet geleerd worden. We besteden aandacht aan verschillende leerstrategieën en kinderen krijgen de gelegenheid zich deze eigen te maken. Onze methode voor wereldoriëntatie gaat uit van meervoudige intelligentie. Kinderen mogen leerstof eigen maken op de manier die bij hen past. Kinderen actief betrekken bij het leerproces door het toepassen van verschillende werkvormen. 8. Elkaar leren Leerlingen krijgen volop de gelegenheid om elkaar uit te leggen en te instrueren. Dit is leerzaam voor het kind dat uitlegt en voor het kind dat uitleg krijgt. Het is voor beiden bevorderlijk voor hun eigen leerresultaten. Naast de spontane uitleg, die veel plaatsvindt tijdens het taakwerk, leren we kinderen d.m.v. verschillende didactische structuren heel gericht om goed samen te werken. 9. Adaptief onderwijs In ons onderwijs houden wij rekening met verschillen tussen de leerlingen qua niveau, begeleiding en manier van aanbieding. We proberen het onderwijsaanbod zo passend mogelijk te maken. We zijn ons er van bewust dat dit arbeidsintensief en complex is, maar we realiseren ons, dat een goed passend programma het meest effectief is. U vindt dit terug op onze taakbrieven. Niet alle leerlingen in één groep hebben dezelfde taakbrief, deze zijn aangepast aan de onderwijsbehoefte van het kind. Binnen de groepen zijn er kinderen met individuele leerlijnen, zij werken op ander niveau en soms ook met ander materiaal. De hoeveelheid begeleiding wordt voor een deel door de leerlingen zelf gekozen. Zij krijgen de gelegenheid bij elke instructieles om in de verlengde instructie groep plaats te nemen. Wanneer kinderen moeite hebben hun eigen mogelijkheden in te schatten kunnen ze verplicht worden om de verlengde instructie te volgen. 10

11 Onze nieuwe methode voor wereldoriëntatie Vier Keer Wijzer een geweldige verrijking voor ons Daltononderwijs. 10. Huiswerk serieus nemen Hoe meer tijd de leerling besteedt aan het leren, hoe meer hij/zij leert. Wij geven huiswerk aan alle leerlingen mee bij de volgende vakken: Spelling - dicteewoorden oefenen ( groep 4 t/m 8) Topo - op school invullen, thuis oefenen ( groep 5 t/m 8) Toetsen - de toetsen van de wo-vakken (groep 6 t/m 8) In sommige gevallen krijgen leerlingen die moeite hebben met bepaalde leerstof ook huiswerk mee. Wij nemen dit huiswerk serieus en beoordelen dit altijd. We bespreken dit ook met de leerlingen en kijken of er nog meer extra oefening nodig is. Ouders worden hiervan op de hoogte gesteld. 11. Betrokkenheid van ouders We zijn ons ervan bewust dat de betrokkenheid van ouders voor school en het leren van hun kind(eren) bijdraagt aan de effectiviteit van het onderwijs. Wij betrekken ouders bij school door een keer per twee weken informatie te geven d.m.v onze Nieuwsbrief, het organiseren van informatieavonden rond allerlei thema s en drie keer per jaar 10-minutengesprekken met ouders over hun kind te voeren. Ons hele beleid is er op gericht om bovenstaande kenmerken vorm te geven, te evalueren, te verbeteren en steeds aan te passen naar nieuwe inzichten en ideeën. Daltononderwijs is volgens Parkhurst een influence, a way of live en zal, misschien, meer nog dan andere onderwijsvormen, steeds aan verandering onderhevig zijn. 11

12 4. Plan Voordat ik de plannen voor de komende jaren beschrijf even een korte terugblik op de ontwikkelingen van 2008 tot Wij hebben ons bezig gehouden met het keuzewerk, de didactische structuren en het opzetten van de leerlingenraad. De projectplannen vindt u achter in deze map. Wij hebben als team de doelen, afspraken, werkwijze en middelen die wij inzetten op gebied van samenwerking, vastgelegd in een brochure ( ). De planning voor de aankomende jaren Schooljaar Het schrijven van Ons Dalton Beleid Plan. - Het omschrijven van de taken van de Daltoncoördinator. - Het maken van kijkwijzers in verband met borging. - Het opstarten van de leerlingenraad in de bovenbouw. - Het in het team bespreken van doelen voor zelfstandigheid en verantwoordelijkheid per 2 leerjaren en het opnieuw vaststellen van onze doelen. - Het bekijken van ons huidige Daltonplan op het gebied van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid en het aanpassen aan de huidige situatie. - Het samenstellen van een brochure op gebied van verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. - Borging van keuzewerk. - Borging van didactische structuren. Dit zal aan de hand van een kijkwijzer d.m.v. klassenbezoeken en nabesprekingen plaatsvinden. Schooljaar Het kritisch bekijken en eventueel aanpassen van onze huidige rapporten. - Het bespreken van het inzetten van portfolio s. - Een leerlijn opzetten van reflectie. Schooljaar Hoe zelfsturend willen we worden/zijn? - Is ons onderwijs voor alle leerlingen zo effectief mogelijk? Wat kunnen we hierin nog verbeteren? 12

13 5. Taken van de daltoncoördinator De taak valt uiteen in drie onderdelen: 1. Bewaken en borgen 2. Ontwikkelen 3. Begeleiden en coachen 1. Bewaken en borgen - je houdt het daltonbeleidsplan actueel - je houdt zicht op de gemaakte afspraken wat betreft daltonontwikkelingen - je onderhoudt externe contacten; regiovergaderingen, daltonbijeenkomsten e.d. - voorbereiden visitatie in samenwerking met directeur - het schrijven van brochures over onze daltonpraktijk, met daarin de doelen en middelen per leerjaar. Dit is de rode draad in de school. 2. Ontwikkelen - je houdt je op de hoogte wat betreft de laatste daltonontwikkelingen - je maakt projectplannen en draagt zorg voor de uitvoering, evaluatie en borging - je coördineert het veranderingsproces - je bereidt de daltonvergaderingen en studiedagen voor en leidt deze bijeenkomsten - je hebt een initierende en stimulerende rol t.a.v. de daltonactiviteiten - vergroten van ouderbetrokkenheid d.m.v. ouderavonden, inloopavonden en informatie d.m.v. de nieuwsbrief 13

14 3. Begeleiden en coachen - je bent aanspreekpunt van de daltonactiviteiten - je begeleidt (startende) leerkrachten op het gebied van daltononderwijs - je brengt klassenbezoeken en houdt coachingsgesprekken en legt dit vast - je zorgt ervoor dat je een goed beeld hebt van de leer- en ontwikkelingsbehoefte van collega s Naast bovenstaande taken heb je regelmatig overleg met directeur en bouwcoördinatoren i.v.m. het daltonproces. Slotwoord Onze visie en missie op papier! Samen met het team is dit stuk tot stand gekomen. We werken natuurlijk allemaal met de daltonprincipes als uitgangspunt. Wanneer we met nieuwe dingen bezig gaan, bijvoorbeeld de aanschaf van een methode, zullen we dit steeds weer kunnen toetsen aan onze visie. Past de methode bij de manier waarop wij ons onderwijs in willen richten? De praktijk is niet een vaststaand iets, steeds zullen we, door nieuwe inzichten, onze praktijk bijstellen. De plannen voor de komende jaren zijn beschreven. Ik hoop dat we met elkaar deze plannen kunnen verwezenlijken. 14

15

16