Daltonhandboek

Transcriptie

1 Daltonhandboek Beste leerling, Wij vinden het belangrijk dat je je fijn voelt bij ons op school. Zo kun je iedere dag iets nieuws leren. Zelf ben je verantwoordelijk voor je leren en wij willen je hier graag bij begeleiden. We geven interessante lessen, waarin jij het vertrouwen krijgt om zelfstandig keuzes te maken. Bij ons op school krijg je de ruimte om met anderen samen te werken, om anderen te helpen en mag je om hulp vragen. Je leert bij ons reflecteren om zo iedere dag iets beter te worden. Samen met jouw ouders kijken we wat jij nodig hebt om verder te groeien. Bij ons op school kun je je verder ontwikkelen en vaardigheden leren voor je toekomst. Welkom bij ons op de Meander, Daltononderwijs maak je samen! 1

2 Visie 2

3 De Meander is een openbare Daltonschool waar kinderen leren en zichzelf kunnen ontwikkelen in zelfvertrouwen, kennis en positief gedrag. Ons onderwijs is erop gericht om de einddoelen voor de basisschool te halen en ervoor te zorgen dat leerlingen goed toegerust naar het voortgezet onderwijs gaan. Wij dragen bij aan de ontwikkeling van de zelfstandigheid van het kind door in veilige werk- en leeromgeving uit te gaan van de belangstellingen en mogelijkheden van het kind. We bieden ieder kind op eigen niveau systematisch de ruimte om zich maximaal te ontwikkelen en daar verantwoordelijk voor te zijn. Op de Meander laten we ons al jaren inspireren door de kernwaarden van het Daltononderwijs; verantwoordelijkheid, zelfstandigheid, samenwerken en sinds kort ook reflectie en effectiviteit. Het Daltononderwijs bewijst al honderd jaar dat het waardevol is. De onderwijsvorm is gebaseerd op de ideeën van de Amerikaanse pedagoge Helen Parkhurst ( ). De naam Daltononderwijs is ontleend aan het plaatsje Dalton, waar dit onderwijs voor het eerst de praktijk werd gebracht. Kinderen willen graag leren. Ze zijn leergierig en gemotiveerd om de wereld om hen heen te ontdekken. De één wil voelen, bewegen en uitproberen. Een ander moet het voor zich zien. Weer een ander zit direct op het puntje van zijn stoel als de muziek start of als er ritme te ontdekken valt. Het ene kind wil samen leren, terwijl het andere kind ervoor kiest om alleen te werken. Bij ons op de Meander werken wij vanuit meervoudige intelligentie. Meervoudige intelligentie gaat ervan uit dat ieder kind uniek is en dat ieder kind op een andere manier de leerstof tot zich neemt. De leerkrachten op onze school geven tijdens hun instructie en of de Inhoudsopgave: verwerking vanuit de verschillende intelligentie les. Door verschillende vraagstellingen, verschillende strategieën en verschillende voorbeelden bij één les aan te bieden, bereiken we alle kinderen. Daarbij worden ze gemotiveerd verder te leren. Ieder kind ervaart succes! 3

4 Inleiding De Meander heeft haar 15-jarig jubileum gevierd. De afgelopen jaren kenmerkten zich door een structurele dynamiek, vanuit een snelle leerlingengroei naar een meer stabiele leerlingengroei. De Meander heeft ongeveer 400 leerlingen op de 1 oktobertelling. De school heeft 2 locaties, die qua gebouw nogal verschillen. Wij streven er nadrukkelijk naar één eenheid te blijven. Wij hechten grote waarde aan de doorgaande lijnen op beide locaties. In dit daltonhandboek, dat geschreven is door onze Dalton coördinator, staan de in de afgelopen jaren gemaakte afspraken betreffende het Daltononderwijs op de Meander. De Meander is bij de Nederlandse Daltonvereniging aangesloten. Daltononderwijs komt voort uit het gedachtegoed van de Amerikaanse Pedagoge Helen Parkhurst. Zij heeft begin vorige eeuw een eigen visie ontwikkelend op de wijze waarop zij kinderen het beste tot leren kon latenkomen. In het plaatsje Dalton ( Massachusets) heeft zij destijds haar eigen ideeën in praktijk gebracht. In haar visie op onderwijs en opvoeden spelen 6 basisprincipes/ kernwaarden een erg belangrijke rol; Kernwaarden Dalton: Zelfstandigheid Vrijheid en verantwoordelijkheid Samenwerken Reflectie Effectiviteit en doelmatigheid Borging 4

5 Zelfstandigheid Het daltoninstructiebord, een duidelijk middel waarbij leerlingen zich kunnen inschrijven voor hulp. Daarbij kunnen leerlingen elkaar ook aangeven of zij een ander kunnen helpen. Dit wordt aangegeven door de verschillende kleuren van de whiteboard markers. Zelfstandig leren en werken op een daltonschool is actief leren en werken. Een leerling wil doelgericht een taak afkrijgen en is in staat om hulp te zoeken indien noodzakelijk. Deze manier van werken stimuleert het probleemoplossend denken van een leerling. Met zelfstandig werken bedoelen we de periode dat de leerkracht niet meteen beschikbaar is voor vragen en problemen van kinderen. ( uitgestelde aandacht) In de klassen werken wij met het stoplicht. Het stoplicht geeft aan hoe er gewerkt wordt in de klas. 5

6 Wanneer er gewerkt wordt in de klas, kunnen de leerlingen door middel van een dobbelsteen aangeven of zij hulp nodig hebben van de leerkracht. Rood = ik wil niet gestoord worden? = ik heb een vraag aan de leerkracht. Groen = ik kan iemand in mijn groepje helpen. 6

7 Vrijheid en verantwoordelijkheid Vrijheid is noodzakelijk om eigen keuzes te kunnen maken en eigen wegen te ontdekken en vinden. Vrijheid binnen het Daltononderwijs is de gelegenheid krijgen om de weektaak zelf te organiseren. Hieraan worden een aantal eisen gesteld; deze vormen de grenzen binnen de vrijheid van de leerling. - Tijdslimiet - De werkafspraken - De schoolregels Een leerling leert verantwoordelijkheid voor zichzelf en zijn/haar omgeving te dragen, als zijn omgeving hem daarvoor de ruimte en mogelijkheden biedt. Door leerlingen meer vrijheid te bieden, kunnen zij eigen keuzes maken en een actieve leerhouding ontwikkelen. Maar vrijheid betekent natuurlijk niet dat alles zomaar kan en mag. Het is een taak van de leerkracht om ieder leerling structuur te bieden binnen de gegeven vrijheid. Leerlingen krijgen de tijd en ruimte te ontdekken en te experimenteren, maar ze worden tegelijkertijd ook geconfronteerd met de relatie tussen wat ze doen en wat dat oplevert. 7

8 Reflectie in ontwikkeling Wij vinden het op de Meander belangrijk dat kinderen leren nadenken over het eigen gedrag en het eigen werk. Door vooruit en te terug te kijken naar het eigen handelen worden kinderen eigenaar van hun eigen leerproces. Het leren-leren wordt gestimuleerd. Leren wordt uitdagender wanneer het kind inzicht krijgt in het niveau van bekwaamheid. Reflectie vergroot de zelfstandigheid van het kind. We kijken regelmatig terug met de leerlingen naar de processen en producten. Daarbij is het noodzakelijk dat doelen duidelijk zijn voor de leerling. Wij leren de kinderen reflecteren op het eigen handelen. Hierbij stellen de leerlingen de volgende vragen+ Hoe is het werk gegaan? Snap ik het? Hoe leer ik het beste? Waar ben ik trots op? Wat wil ik leren? Het is aan de leerkracht op wat voor manier hij of zij de reflectie moment inzet en welk hulpmiddel zij daarbij gebruiken. Leerlingen van de bovenbouw in gesprek met leerlingen van de onderbouw. Het leren van de vaardigheden die het kind nodig heeft om goed met de taak om te kunnen gaan, gaat niet altijd vanzelf. Het is daarom nodig dat de leerkracht het proces van zelfstandig werken regelmatig met de kinderen bespreekt: voor welke problemen kwam je te staan en hoe heb je ze opgelost. De leerkracht zal dit zowel groepsgewijs als individueel doen. Het zal dan gaan over thema s als: planning, samenwerken, netheid, inzet, zelfstandig problemen oplossen en rekening houden met elkaar. Naast een dagelijkse procesevaluatie is er ook een productevaluatie. De leerkracht evalueert de aangeleerde doelen. De kinderen hebben hun eigen werk nagekeken en kunnen direct op de leerkracht reageren of zij de doelen hebben gehaald of niet. De leerkracht weet dan meteen welke instructies extra gegeven/gepland moeten worden en voor wie. 8

9 Samenwerken Naast dat er op school ruimte is om zelfstandigheid te werken is er ook ruimte voor samenwerken. Op deze manier leren de kinderen met elkaar om te gaan en elkaar te kunnen helpen. Het uitwisselen van kennis en vaardigheden kan het leren vergemakkelijken. Leerlingen leren dat er verschillen bestaan tussen mensen. Ze leren naar elkaar te luisteren en respect te hebben voor elkaar. Wanneer leerlingen met elkaar samenwerken, ontwikkelen zij sociale vaardigheden en leren ze reflecteren op de manier waarop ze leren.voor dit proces zetten wij coöperatieve werkvormen in. Onderzoek toont aan dat leerlingen hierdoor actiever betrokken zijn, gemotiveerder, sociaal vaardiger en beter presteren. 9

10 Effectiviteit Het daltononderwijs is gericht op een effectieve inzet van tijd, menskracht en middelen. Wij denken dat als de leerlingen een taak krijgen, waar zij de verantwoordelijkheid voor dragen en die ze in vrijheid zelf plannen en uitvoeren, het onderwijs veel effectiever is dan alleen naar de leerkracht te luisteren. Luca, 11 jaar groep 8 Wat ik leuk vind is dat je met Dalton onderwijs zelf mag plannen wat ik wil doen want dan kan ik voor de dingen die ik moeilijk vind de tijd nemen en de dingen die ik makkelijk vind wat meer op mijn tempo. Zo leer ik ook beter plannen wat weer goed is voor later als ik misschien moet plannen. Tarja, 11 jaar groep 8 Wat leuk is aan dalton onderwijs is dat je zelf kan inplannen wat en wanneer je het doet. Zelf nakijken is ook heel fijn. En je hoeft niet alles zelf te maken want als je hulp nodig hebt dan kan je je ook inschrijven omdat samen met juf te doen. Daarom is dalton onderwijs zo leuk. 10

11 Chiara, 11 jaar groep 8. IK VIND DALTON ONDERWIJS LEUK EN JE KAN LEKKER SAMEN WERKEN. JE HEBT OOK SOMS DAT JE EEN KORTE INSTRUCTIE HEBT EN DAT JE DAN LEKKER DOOR KAN WERKEN. EN ALS JE IETS MOEILIJK VINDT DAN KAN JE DAAR MEER OP CONCENTREREN. EN ALS JE INSTRUCIE NODIG HEBT DAN KRIJG JE DIE HOE VAAK JE HEM MAAR WILT. JE KAN OOK SUPER VAAK SAMEN WERKEN EN DAT IS SUPER FIJN, WANT ALS JE IETS NIET WEET DAN KAN JE HET AAN ELKAAR VRAGEN. EN DAT VIND IK SUPER LEUK AAN DALTON ONDERWIJS Borging in ontwikkeling Daltonscholen in Nederland werken samen aan kwalitatief goed Daltononderwijs door allemaal deel te nemen aan planmatige zelfevaluatie en visitatie. Een daltonschool is een lerende organisatie, die haar leerkrachten ondersteunt bij het zich permanent scholen en bij het experimenteren in het reflecteren 11

12 Dalton en bewegingsonderwijs Sinds het schooljaar 2012/2013 krijgen de bovenbouw kinderen van de Meander Dalton opdrachten binnen het bewegingsonderwijs. Het doel van deze opdrachten is, dat de kinderen zelf gaan nadenken over een activiteit en alles wat daar bij komt kijken. De kinderen worden dus gestimuleerd creatief na te denken over bij voorbeeld een klimactiviteit. Tijdens de uitleg van de gymles wordt er verteld dat de kinderen zelf mogen kiezen welke materialen de kinderen gebruiken voor het creëren voor een klimparcours. Een groot aantal materialen staat dan voor de kinderen klaar. Er wordt duidelijk gemaakt dat je niet zomaar kan beginnen. Belangrijk is dat je eerst goed gaat overleggen hoe je alles gaat aanpakken. Begin je zomaar iets te doen dan komt de veiligheid in gevaar. Een mooi voorbeeld is; Met hoeveel kinderen verplaats je een bank?, Waar moet er een dikke mat onder gelegd worden? etc. Wat ook van belang is, dat je duidelijke afspraken maakt. Welke regels zijn er als je klaar bent met bouwen. Waar wachten de kinderen die niet aan de beurt zijn, hoeveel kinderen mogen tegelijk in het klimrek etc. 12

13 Wat is de rol van de leerkracht bij deze opdracht? De leraar zorgt ervoor dat de kinderen weten hoe ze de materialen veilig kunnen gebruiken. Ook is het belangrijk dat de communicatie tussen de kinderen goed verloopt. Een duidelijke rolverdeling is hierbij erg belangrijk. Als leraar kun je kinderen aanwijzen om de leiding te nemen. Communicatie Begin oktober is er per groep voor alle ouders een informatieavond. De schoolleiding en de groepsleerkrachten presenteren het programma van het jaar en stellen een bepaald onderwerp centraal. De weektaak gaat op vrijdag mee naar huis. De leerkrachten vermelden toetsuitslagen (vanaf groep 6 doen de leerlingen dit zelf) en waarderen de werkhouding van het kind. De weektaak komt vanaf groep 3 ondertekend terug. Eén keer per maand verschijnt het Meandernieuws; zowel digitaal naar alle ouders via MaxClass als ook op de website. Via MaxClass houden wij de ouders op de hoogte van de algemene informatie. 13

14 Ouders worden ook per jaargroep van hun kind aangemeld, zodat ze de leerkracht de ouders op de hoogte kan stellen van wat er gebeurt in de klas en wat er op het programma staat. Leerkrachten geven huiswerk en toetsen op via MaxClass, zodat ouders weten waar hun kinderen mee bezig zijn. Ouders hebben per groep ook de mogelijkheid samen een forum op te starten en te reageren op elkaar. Op onze website: staan o.a. onze schoolgids, daltonprotocollen en ouderbrieven. 14

15 Leerlingenraad De leerlingenraad is een groep enthousiaste vertegenwoordigers van alle leerlingen in de school. Er is per locatie een aparte leerlingenraad. Deze groep krijgt inzicht in de organisatie van de school en zij worden verantwoordelijk gemaakt voor schoolse zaken. Leerlingen zullen meer betrokken raken met de school en ondervinden wat realistisch en haalbaar is. Als leerlingen het belang zien van afspraken die je met elkaar maakt, ontstaat een prettig leefklimaat, waarbij afspraken niet gehandhaafd hoeven te worden, maar bezien worden als: We zien het voordeel, als iedereen zich aan een afspraak houdt. Alle leerlingen in de school denken mee over de alledaagse schoolorganisatie. Wat merken ze op, wat vinden ze goed, wat kan beter of anders. Leerlingen ervaren dat zij een rol kunnen spelen in veranderingen op school en komen op voor hun belangen. Ze tellen mee en maken spelenderwijs kennis met democratische beginselen. Andere kinderen kunnen reageren via de Ideeënbus van de leerlingenraad. Samenstelling Meander Oost en West hebben nu ieder een eigen leerlingenraad sinds 2 jaar. De leerlingenraad op de Meander bestaat uit 7 leerlingen. Deze groep is samengesteld uit één vertegenwoordiger uit groep 5. Verder uit de groepen 6 t/m 8 twee vertegenwoordigers. Bij iedere vergadering is een leerling uit groep 8 de voorzitter, een leerling uit groep 7 de secretaris en een tijdbewaker uit groep 6. Doordat uit iedere leeftijdsgroep twee leerlingen in de leerlingenraad zit, vervullen ze om en om hun taak. Voorzitter: leidt de vergadering, zorgt dat iedereen iets zegt over een bepaald onderwerp en zorgt dat iedereen goed naar elkaar luistert. De voorzitter maakt de agenda van de vergadering samen met de secretaris en de directeur. Secretaris: stuurt de uitnodiging van de vergadering, maakt de notulen van de vergadering. Samen met de voorzitter en de directeur maakt de secretaris de agenda van de vergadering. Tijdbewaker: Houdt de tijd van de agenda tijdens de vergadering in de gaten, zodat het niet uitloopt. Aan het begin van een nieuw schooljaar kunnen leerlingen zich verkiesbaar stellen door zichzelf te presenteren in de klas. De klas kan dan stemmen. Wie de meeste stemmen heeft, komt in de leerlingenraad. Als je eenmaal gekozen bent, mag je twee jaar in de leerlingenraad plaatsnemen. Ieder jaar worden er aan het begin van het schooljaar opnieuw verkiezingen gehouden, voor de leerlingen die er dan twee jaar in gezeten hebben. Leerlingen kunnen opnieuw gekozen worden, maar ook nieuwe leerlingen maken kans. 15

16 De leerlingen die in de leerlingenraad zitten, worden gekoppeld aan een lagere groep, die niet in de leerlingenraad zit. Voordat er een vergadering komt, gaan zij naar de desbetreffende groep, om te horen of er nog punten zijn voor de leerlingenraad. Eventueel zijn zij aanwezig bij een kring/vergader moment in deze groep. Inhoud De vergaderingen van de leerlingenraad vinden plaats in een ruimte die op dat moment beschikbaar is. De leerlingenraad komt ongeveer zes keer per jaar bij elkaar. De helft van de vergaderingen heeft vaste onderwerpen waarvan de school graag wil dat het besproken wordt. De andere onderwerpen worden bedacht door de leerlingen. In alle klassen wordt dan van tevoren een groepsvergadering gehouden. De ideeën vanuit de leerlingen komen dan naar voren. De leerlingenraad kijkt welke onderwerpen ze aan bod willen laten komen. De voorstellen vanuit de leerlingenraad worden voorgelegd aan de directeur. Deze zal de voorstellen voorleggen aan het team. De besluiten zullen zo snel mogelijk in de klas worden verteld door de eigen leerlingen van de groep. De leerlingenraad stelt zelf de vergaderregels op. Herkenbaarheid In de school hangt een poster met foto s van de leerlingen uit de leerlingenraad. Verder is het belangrijk dat de leerlingenraad op verschillende momenten duidelijk zichtbaar is in de school bij bepaalde evenementen. Denk bijvoorbeeld aan: deze leerlingen dragen een sweater/shirt met het logo van de school en het woord leerlingenraad erop, speciaal voor deze leerlingen gemaakt. Onderwerpen De helft van de vergaderingen bestaat uit onderwerpen die bedacht zijn door de school. De andere onderwerpen worden door de leerlingen gekozen. De onderwerpen die aan bod komen zijn: Praten over de aanpassing of verbeteren van de school of schoolregels en er iets mee doen. Een schoolfeest (Sinterklaas, Kerstmis, eindfeest) mee helpen organiseren en evalueren t.b.v. het komende schooljaar. De sfeer op school bespreken en voorstellen doen om deze te verbeteren. Initiatief nemen voor een actie in het kader van Actief Burgerschap, bijvoorbeeld een actie voor het milieu in en rond de school opzetten. 16

17 De Portfoliogesprekken in ontwikkeling Vanuit onze visie geloven wij dat de leerlingen eigenaar zijn van hun eigen leerproces. Sinds 2017 zijn wij gestart met het voeren van portfolio gesprekken in de bovenbouw. Ons doel is dat alle leerlingen in het schooljaar zelf hun portfoliogesprekken gaan voeren. In de portfoliomappen houden de leerlingen zelf alle informatie bij; - Informatie over de leerling zelf - Doelen - Resultaten van de methodes - Cito uitslagen - Waar ben ik trots op - Een stukje van de leerkracht 17