Inleiding tot wetenschappelijk onderzoek

Transcriptie

1 1. Cllege 1: Hfdstuk 1 van het handbek Inleiding tt wetenschappelijk nderzek VRAGEN DIE JE NA DEZE LES MOET KUNNEN BEANTWOORDEN 1.Waarin verschilt wetenschappelijk nderzek van andere vrmen van kennis prductie? 2.Wat is een nderzekscyclus? Vr welk deel van de nderzekscyclus wrdt kwalitatief nderzek vral gebruikt? 3.Welke stappen in het nderzeksprces zijn er en welke kwaliteitscriteria gelden vr ieder van die stappen? Aandachtspunten vanuit de kwalitatieve benadering 1.1 WAT IS WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK? Wetenschap Wetenschap kmt van het latijnse wrd scire dat weten betekend. british psychlgical ssciety: psychlgie is de wetenschappelijke studie van mensen, de gedachten en het gedrag. American psychlgical assciatin: wilt psychlgie als wetenschap, berep en manier m gezndheid, educatie en menselijk welzijn te prmteren laten evlueren. Wlgar (1996): Objecten in de natuurlijke wereld zijn bjectief en echt, en ze bestaan nafhankelijk van menselijke wezens. Menselijk handelen is bijkmstig vr het bjectieve karakter van de buiten wereld Hieruit vlgt dat wetenschappelijke kennis bepaald is dr het actuele karakter van de fysische wereld Wetenschap bevat een unitaire set van methde en prcedures, die m een cnsensus gaan Wetenschap is een activiteit dat individualistisch en mentalistisch (cgnitief) is. Vlgens deze kenmerken heeft psychlgie enkele beperkingen als wetenschap. Het alternatieve argument is dat wetenschap sciaal gecnstrueerd is dr mensen: Die de echte wereld niet direct kunnen bserveren Die een visie ver de aard van de wereld pleggen dr wetenschap Die weinig cnsensus vertnen ver de gepaste methdes en prcedures Die cllectief en sciaal als een deel van wetenschap handelen Hammersley (1996): wetenschap zu meten gaan ver kwantitatief en kwalitatief nderzek als een cntinuüm Lgisch psitivisme: Auguste Cmte: Psitivisme verwijst naar epistemlgie (kennistherie): - He kunnen we dingen te weten kmen - De waarde va wat we weten 1

2 Histrische rsprng in de verlichting, Cmte beschrijft de wet van de drie fases: 1) Thelgische fase : de primaire brn van kennis is de pgelegde kennis van Gd en religie Vreger kwam kennis van autriteiten (kerk enz), de kritiek hierp was wetenschappelijk nderzek. 2) Metafysische stadium: kennis gebaseerd p redenering en vragen stellen, nderzek Gebaseerd p het idee dat er mensenrechten zijn die niet herrepen kunnen wrden dr mensen 3) Wetenschappelijk stadium: kennis gebaseerd p de empirie van wetenschap meest gewaardeerd. = psitieve fase Verandering brengen in de maatschappij die niet gebaseerd zijn p thelgische argumenten f mensenrechten. Kennis greit: Wetenschap is een cumulatief prces Onderzek brengt ns steeds dichter bij de bjectieve waarheid : Wetenschap leidt tt het ntdekken van een bjectieve realiteit, enkel de zintuiglijke empirie telde ( Gd=waarheid) Dit is een demcratische pvatting: iedereen kan de bjectieve realiteit kennen znder een gddelijke penbaring mee te maken Neutrale nderzeker: Kennisprductie is nafhankelijk van de kenmerken van de nderzeker Lgisch psitivisme ging aanvankelijk uit van: - directe (i.e. zintuiglijke) waarneming - van een bjectieve realiteit Mderne nuancering : - Empirie is breder dan alleen zintuigen (belang van link werkelijkheid en metingen) Bijv. indirecte bservatie via meetinstrumenten, zelf-rapprtage van beleving f betekenis Is data echt data van het nderzchte fenmeen? - Intersubjectiviteit eerder dan bjectiviteit Bijv. Erkenning van keuzen, penlijk aangeven en mtiveren tav andere nderzekers als peers Kwalitatief wetenschappelijk nderzek Pas sinds de jaren 1980 wrden kwalitatieve methdes algemeen erkend Velen mschrijven kwalitatief nderzek als het gebrek aan getallen, dit klpt niet helemaal. Vijf kenmerken beschreven dr Denzin en Lincln (2000): 1) Belang van de rijkheid van de beschrijving Ze geven vrkeur aan verzamelmethdes waarbij je gedetailleerde beschrijvende data verzameld. Bv bij diepte-interviews, fcusgrepen en gebruiken van gedetailleerde veldntities (bservaties). Kwantitatief is vaak beperkender 2

3 2) Het individuele perspectief vatten Ze richten zich p individuen en vergelijk vaak mensen p een f ander abstractie dimensie zals bv persnlijkheid 3) De afwijzing van het psitivisme en het gebruik van pstmderne perspectief Zwel kwantitatief als kwalitatief nderzek vertruwen p het verzamelen van empirische bewijs (psitivisme). Kwantitatieve nderzekers zeggen dat de realiteit gekend kan zijn ndanks de prblemen, terwijl kwalitatieve nderzekers zeggen dat talen wel een raam kan zijn vr de realiteit maar de realiteit niet kan vertegenwrdigen. Pst-psitivisme: de kennis van een nderzeker van de realiteit kan slechts benaderend zijn en er zijn meerdere versies van de realiteiten 4) Naleving van pstmdernisme sensibiliteit Kwalitiatieve nderzekers gebruiken methde die hen dichter bij ervaringen van het dagelijks leven van mensen brengen. Waarschijnlijkheid is hier erg belangrijk. Kwalitiatieve nderzekers hebben ene zrgende ethiek, het gevel van persnlijke verantwrdelijkheid in interactie met de deelnemers uit zich sms k in een menging van nderzek en plitieke acties. Dit is vaka het geval bij feministisch nderzek: de ervaring van vruwen nderzeken maar k de manier waarp dingen gebeuren in de wereld veranderen dr het nderzek. 5) Onderzek van de beperkingen van het dagelijks leven Smmigen zeggen dat kwantitatieve nderzekers geen rekening huden met de kenmerken van de alledaagse sciale wereld. De kenmerken beschreven dr Bryman (1988): Kwantitatieve date Hard en betruwbaar = harde gegevens Onderzek: sterk gestructureerd Sciale relatie: afstand nderzeker en deelnemer Buitenstaanders Cnfirmatie van theretische nties en cncepten (hypthesetetsing) Nmthetisch: grepen f klassen van individuen gegeneraliseerde verklaringen Kwalitatieve methdes: Kwalitatieve data Rijk en diep = zachte gegevens Onderzek: relatief ngestructureerd Sciale relatie: weinig afstand nderzeker en deelnemer Binnen staanders Therieën en cncepten laten pkmen Idigrafisch: individu als individu Fcusgrepen Diepte intervieuwen Analyse van tespraken Analyse van gesprekken Narratieve psychlgie Grunded thery: data analyseren vr therieën te ntwikkelen Fenmenlgie Interpreterende fenmenen analyse Deelnemers bservatie Etngrafische studies Narratieve analyse Kwalitatieve data verzameling en kwalitatieve data analysering (= recent) 3

4 Er wrdt gezegd dat kwantitatieve en kwalitatieve nderzeken kunnen gezien wrden als twee paradigma s vr nderzek (denk aan Kuhn met paradigmashift). Zver zitten we niet. Kwantitatief nderzek is succesvl in verschillende nderzeksgebieden Sciaal cnstructinisme (Burr, 2003) Verschillende assumpties: 1) Kennis bewaard dr sciale prcessen Kennis wrdt gecnstrueerd dr mensen drheen hun interacties. Onze versie van kennis is dus een prduct van taal in de vrm van cnversatie enz in ns alledaagse leven. 2) Histrische en culturele specifiteit van taal De manier waarp we denken ver bepaalde aspecten verschillen in verschillende culturen en tijdperken. 3) Kritische psitie ver vanzelfsprekende kennis De nderzeker zu de wereld bjectief kunnen bekijken (mainstream psyhlgie), maar de manier waarp mensen de wereld zien crrespndeert niet met de werkelijkheid. 4) Kennis en sciale actie zijn geïntegreerd De verschillende cnstructies dat we hebben ver de wereld hebben elk hun implicaties vr verschillende srten sciale acties. (bv iets als een medische ziekte f crimineel gedrag zien). Sciaal cnstructinisme heeft zijn rsprng in het pstmdernisme. Pstmdernisme staat vr multipliciteit van verschillende perspectieven p de wereld, dit is niet cmpitabel met het idee dat er een grte therie de wereld kan verklaren. Sciaal cnstructinisme is k een fcus vr verschillende stijlen nderzek: - Gefcust p interactie: Micr-sciaal cnstructinisme, ligt sciaal cnstructinisme de wereld dat mensen ervaren is gecreëerd dr regelmatige alledaagse sciale interactie tussen mensen drheen het leven. (Kenneth Gergen en Jhn Shtter) - Gefcust p maatschappij: macr-sciaal cnstructinisme, dnker sciaal cnstructinisme sciale kracht staat centraal en is cruciaal aspect van wat gecnstrueerd wrdt drheen tespraken. Cncentreert zich p dingen zals institutinele gebruiken en sciale structuren. (Michel Fucault) Verschil zit vral in vertegenwrdiging. Sciale interactie vraagt een actieve deelnemer in een cnversatie, bij maatschappij is de deelnemer relatief machtels in gesprekken m sciale verandering teweeg te brengen. 4

5 Verschillen tussen sciaal cnstructinisme en kwantitatieve wetenschap: Realisme relativisme Agency determinisme 1.2 DE ONDERZOEKSCYCLUS Inductie en deductie Kwantitatief Fysische realiteit die nderzcht kan wrden Menselijk gedrag wrdt bepaald dr externe krachten Sciaal cnstructinisme Verschillende perspectieven f visies p realiteit die niet crrespnderen met de realiteit Mensen bepalen hun eigen acties Onderzek beweegt zich vrtdurend heen en weer van therie naar data (deductie) en van data terug naar therie (inductie). Wat is Inductie? Je vertrekt van beperkte data (een initiële intuïtie en een eindig aantal bservaties) Bijv. Bevinding dat minder meisjes dan jngens natuurwetenschappen studeren Uit die data leidt je een algemene therie af Bijv. Meisjes hebben minder aanleg vr natuurwetenschappen dan jngens Wat is deductie? Je vertrekt van een algemene therie waaruit je tetsbare uitspraken afleidt ( hypthesen ) Bijv. meisjes hebben minder aanleg vr natuurwetenschappen dan jngens Tetsbare hypthese: Meisjes zullen een lagere scre halen p een natuurkunde test dan jngens Meisjes meten harder werken etc. Prbleem Deductie: Wanneer is een therie echt getest? Wat als je een vrbeeld tegenkmt dat de therie tegenspreekt? He weet je dat je een gede therie hebt? Gaat het wel m de juiste factr? Oplssen met deductie (tetsbaar maken) nadruk bij kwantitatief Maar: welke data, he grt is het effect, he vaak kmt het effect vr Wanneer cncludeer je dat een therie de werkelijkheid ged mdelleert? Je induceert p basis van beperkt aantal data, he weten we dan dat de therie verklaart/vrspelt en crrespndeert met de werkelijkheid (nadruk bij kwalitatief) Als je bij één therie blijft ge je k steeds dezelfde therie verder nderbuwen. Je met de therie uitbreiden vr nieuwe resultaten 5

6 De hypthetisch-deductieve benadering cmbineert inductie met deductie in nderzekscycli Kwantitatief nderzek legt de nadruk p deductie, kwalitatief nderzek legt de nadruk p inductie INDUCTIE UIT EXPERIMENTELE DATA? EEN VOORBEELD Waarm studeer je psychlgie? Zelf gekzen, leek interessant, je kunt er interessante dingen mee den na je studie Stel dat je psychlgie mest studeren van je uders.(vrspelling) Misschien minder gemtiveerd Dat is krt de inhud van de zelfbeschikkingstherie ( self determinatin thery ). Labratrium experiment met twee cndities: 1)Participanten kzen welke puzzel ze wilden maken 2)De nderzeker ks welke puzzel de participanten maakten Afhankelijke variabele: He lang werkten de participanten aan de puzzel nadat het experiment fficieel al afgelpen was. Resultaat: Eigen keuze leidt tt hgere mtivatie Is mtivatie grter vr taken die mensen zelf gekzen hebben? Zelfbeschikkingstherie gaat er dus vanuit dat mensen gemtiveerder zijn als ze zelf mgen kiezen. Idee is dat het m persnlijke keuze gaat, maar is dat wel altijd z? Keus : in Westerse culturele cntexten Vlden aan verwachtingen : in veel andere culturele cntexten Het belang van keuze Belang vr huwelijksgeluk: Zelf een keuze kunnen maken? KEUZE IN ROMANTISCHE RELATIES (San Francisc Chrnicle) 28, SWM, 6 1, 160 lbs. handsme, artistic, ambitius, seeks attractive WF, 24-29, fr friendship, rmance, and permanent partnership. Where shall I kiss thee? Acrss Sierra shulder, skiing. Between acts f Aida, sharing? Frthright, funny, fiery, fit, seeking perceptive, prfund permanent partner. (India Tribune) Gujarati Vaishnav parents invite crrespndence frm never married Gujariti well settled, preferably green card hlder frm respectable family fr green card hlder daughter 29 years, 5 4, gd lking, ding CPA. Patel parents invite prfessinal fr their U.S.-raised daughter 26 (cmputer science) and sn 24 (civil engineer), family wns cnstructin firm. 6

7 Keuze en mtivatie in niet-westerse culturele mgevingen Wat zu het meest mtiverend zijn? Als je zelf kiest? Of als iemand van je eigen familie/grep kiest? Keuze en mtivatie in niet-westerse culturele mgevingen Nieuw experiment! Twee grepen Amerikaanse kinderen: Eurpese afkmst Aziatische afkmst Cndities: eigen keuze keuze van de nderzeker meders keuze AV: He lang werkten de participanten aan de puzzel nadat het experiment fficieel al afgelpen was? INDUCTIE VANUIT EXPERIMENTEN BEPERKT Eigenschappen die kwalitatief nderzek een geschikte basis maken vr inductie: Rijke beschrijvingen niet nmiddellijk reduceren Nadruk p het perspectief van een individu I.p.v. Reduceren tt dimensies Meer g vr de specifieke mstandigheden die bij dat individu leiden tt gedachten, gedrag en gevel 7

8 1.3 STAPPEN IN DE ONDERZOEKSCYCLUS Stappen in de cyclus Stap 1. Vraagstelling Onderzeksvraag is vertrekpunt van elke nderzekscyclus Is de intelligentie van dyslectische kinderen lager dan van niet-dyslectische kinderen? Gericht p individu Verschillen Franstalige en Chineestalige schlieren in de mate waarin dyslectie-prblemen vrkmen? gericht p mechanisme, materiaal (alfabet) He ervaart een dyslectische schlier de manier waarp lezen p schl wrdt aangebden? Gericht p perspectief Vraagstelling impliceert een gezichtspunt van de nderzeker: vernderstellingen en verwachtingen achter deze vragen liggen verschillende vernderstellingen en verwachtingen ver de aard van het fenmeen dyslectie Belang van duidelijk maken waarm je een bepaalde vraag stelt Vraag bepaald wat je vind en is deel van het prbleem Kwalitatieve psychlgie: Wat je leert hangt af van de vragen die je stelt Kwaliteitscriteria in psychlgie : Psychlgisch nderzek is niet helemaal bjectief, dus erken je subjectieve gezichtspunt en argumenteer je vernderstellingen en verwachtingen Kwalitative psychlgie: Erkenning van de invled van de nderzeker zelf (belangrijk wie de nderzeker is en wat zijn/haar relatie met de respndenten) 8

9 1.3.2 Stap 2. Onderzekspzet Welke nderzekspzet is meest geschikt m een nderzeksvraag te beantwrden? Hebben dyslectische kinderen minder aandacht vr letters dan niet-dyslectische kinderen? Verschillen Franstalige en Chineestalige schlieren in de mate waarin dyslectieprblemen vrkmen? He ervaart een dyslectische schlier de manier waarp lezen p schl wrdt aangebden? Welke nderzekspzet is meest geschikt m een nderzeksvraag te beantwrden? Hebben dyslectische kinderen minder aandacht vr letters dan niet-dyslectische kinderen? (lab-experiment bv. Ogbewegingen) Verschillen Franstalige en Chineestalige schlieren in de mate waarin dyslectieprblemen vrkmen? (representatieve steekpref diagnstisch instrument) Welke nderzekspzet is meest geschikt m een nderzeksvraag te beantwrden? He ervaart een dyslectische schlier de manier waarp lezen p schl wrdt aangebden? (interview? Observatie?) Elke nderzekspzet met gemtiveerd wrden vanuit je nderzeksvraag Stap 3. Dataverzameling Maak een draaibek: wie, waar, wat en he? Wie zijn je actren? Bijv. dyslectische schlieren Waar, in welke setting wil je nderzek den? Bijv. eerste leerjaar in eentalig Vlaamse schl Wat wil je precies weten? Leesprestaties, lees-strategieën? Kwaliteitscriteria? Data verzamelen is keuzen maken, dus beschrijf precies he je tewerk gaat en mtiveer je werkwijze vanuit je nderzeksvraag (maar ng niet echt generalisatie) Kwalitatief nderzek: vaak kleinere steekpreven, gedetailleerde dataverzameling, cntext meenemen, ngestructureerde dataverzameling Stap 4. Data analyse en interpretatie He rganiseer je verzamelde data / materiaal m een antwrd te geven p je nderzeksvraag? Hebben dyslectische kinderen minder aandacht vr letters dan niet-dyslectische kinderen? Verschillen Franstalige en Chineestalige schlieren in de mate waarin dyslectieprblemen vrkmen? He ervaart een dyslectische schlier de manier waarp lezen p schl wrdt aangebden? 9

10 Kwaliteitscriteria? Data spreken niet vr zich, dus beschrijf precies he je tewerk gaat en mtiveer je werkwijze vanuit je nderzeksvraag Kwalitatieve psychlgie: vaak inhudsanalyse, gecntextualiseerde resultaten, beleving van een persn. Vaak veel pen vragen (dus k veel data) en dan pas reductie) Stap 5. Berdeling van bevindingen Onderzekers maken veralgemeende gevlgtrekkingen p basis van beperkte bevindingen Bijv analytische leesmethde leidt tt betere resultaten bij dyslectische kinderen dan glbale leesmethde Zijn deze gevlgtrekkingen terecht ( geldig ) f heeft de nderzeker het (misschien, een beetje, helemaal ) mis? Zijn deze gevlgtrekkingen terecht ( geldig ) f heeft de nderzeker het (misschien, een beetje, helemaal ) mis? Kwaliteitscriteria? Wetenschappelijke kennis is nzeker, dus erken beperkingen in je data en zek weerlegging p 2. Cllege 2: kwaliteit in kwalitatief nderzek OVERZICHT: Wanneer gebruik je kwalitatief nderzek? Vrbeeld kwalitatief nderzek: pesterijen p het werk (ref. Baillien, Neyens & De Witte, 2007, Naar een prcesmdel vr pesterijen p het werk. Gedrag en Organisatie, 20 1.) Benadering in kwalitatief nderzek: sciaal cnstructivisme >< realisme Eigenheid van kwalitatief nderzek 2.1 WANNEER KWALITATIEF ONDERZOEK? Keuze vr een kwalitatieve nderzeksaanpak? 1. Pragmatische verwegingen: Wat is praktisch haalbaar? 2. Ethische verwegingen: Wat is ethisch (niet) verantwrd? 3. Wetenschappelijke verwegingen: Wat geeft beste antwrd p mijn nderzeksvraag? VOORBEELD: PESTERIJEN OP HET WERK (Baillien et al, 2007) Pesten = maatschappelijk prbleem met vele maatschappelijke acties Actueel thema! 1-8 feb was Week Tegen Pesten Ketnetacties: Mve tegen Pesten, Hren, Zien en Zeggen 10

11 DEFINITIE PESTERIJEN OP HET WERK (Baillien et al, 2007) het negatief behandelen van andere medewerkers gedurende een zekere peride (meestal minimaal 6 maanden) het negatief gedrag is systematisch en het delwit kan zich meilijk verdedigen kan psychische, fysieke f seksuele vrmen aannemen richt zich p de persn (bijv beledigingen, vernederingen) f diens functineren p het werk (bijv uitsluiting, tegenwerking) FASEN IN PESTERIJEN OP HET WERK (Leymann, 1996) WANNEER KWALITATIEF ONDERZOEK GEBRUIKEN? Welke nderzeksvragen kun je als psychlg stellen ver pesterijen p het werk? Over welke vragen de je best kwalitatief nderzek? WANNEER NIET? GEEN GOEDE VRAGEN VOOR KWALITATIEF ONDERZOEK: He vaak kmen pesterijen vr in Vlaamse rganisaties? Kmt pestgedrag meer vr in rganisaties waar de werkdruk hger is? Hangt slachtffer wrden van pesterijen samen met sub-assertiviteit? Zijn pesterijen het gevlg van escalerende taakcnflicten? Om deze vragen te beantwrden met je kwantitatief nderzek gebruiken! HOE HERKEN JE TYPISCHE VRAGEN VOOR KWANTITATIEF ONDERZOEK? FREQUENTIE van pesterijen (heveel, he vaak?) VERSCHIL tussen rganisaties, persnlijkheden, meetpunten (meer f minder? stijging f daling?) ALGEMEEN VERBAND met persns- (bijv subassertiviteit) f situatiekenmerken (bijv stress p het werk) UNIEKE OORZAAK van pesterijen (bijv. cnflict escalatie) 11

12 WANNEER WEL? WEL GOEDE VRAGEN VOOR KWALITATIEF ONDERZOEK/ He ntstaan en verlpen pesterijen p het werk? Wanneer escaleert het pestgedrag? He beleven slachtffers en daders een pestincident? Wanneer slaat een cnflict p het werk m in pesterijen? Waarm kmt pesten vaak vr in een welbepaalde rganisatie? Deze vragen kun je niet z ged beantwrden met kwantitatief nderzek. HOE HERKEN JE TYPISCHE VRAGEN VOOR KWALITATIEF ONDERZOEK? ONTSTAAN EN VERLOOP van pesterijen (wat, wie, wanneer?) SUBJECTIEVE BELEVING dr getuigen, slachtffers, daders, leidinggevenden (he, waarm?) SPECIFIEKE CONTEXT rndm pestindicenten (waar, wanneer?) WAAROM? EIGENHEID KWALITATIEF ONDERZOEK! (herhaling cllege 1) Literatuurstudie: Prcessen? Strain thery : pesterijen als stressgevlgen Cnflict thery : pesterijen als geescaleerde cnflicten Stress -> slechte cping -> frustratie agressief afreageren pesterijen Taak (werk)/relatineel (cmmunicatie/samenwerking) -> meegaan in cnflict -> escalatie verliezer = slachtffer 12

13 ONDERZOEKSOPZET Meervudige gevalsstudies Settings: 19 rganisaties in Vlaanderen (in sectren: industrie, diensten, nn-prfit) Participanten: 87 pestexperten met verschillende perspectieven p pesterijen binnen hun rganisatie: (bijv. leidinggevenden, vertruwenspersnen, vakbndsafgevaardigden ) Gevallen: 56 pestcasussen waarvan 24 recnstructies dr 2 f meer experten (bijv. perspectieven van leidinggevenden en vertruwenspersnen) DATAVERZAMELING EN ANALYSE Semi-gestructureerde interviews met pestexperten 2 interviewers - precieze recnstructie recente casus (in afgelpen 2 jaar) - discussie en reflectie p casus - tetsing prcesmdellen uit literatuur aan casus Dataverwerking en inhudsanalyse - Geluidspnamen, wrdelijke transcripten - casusanalyse: samenvattende beschrijving per casus - prcesanalyse: benemen prcessen - citaten greperen nder prcessen als illustraties PESTCASUS 1. GEORGES EN VERA Gerges is leidinggevende met hge status binnen de rganisatie en Vera is zijn enige ndergeschikte. Aanvankelijk schieten ze ged p. Maar als Gerges merkt dat Vera beter presteert dan hijzelf velt hij zich in het nauw gedreven. Deze frustratie vertaalt zich geleidelijk in actief negatief gedrag, met de bedeling m Vera s prestaties te belemmeren. Bijv. hij geeft nvldende infrmatie ver nieuwe pdrachten, waardr Vera haar taak niet tt een ged einde kan brengen. Vera velt zich ngemakkelijk dr de verslechtering in de relatie met haar baas. Eerst wijt ze die aan persnlijke prblemen van Gerges en hudt zich afzijdig. Ondanks haar geduld wrdt de relatie niet hersteld. Vera raakt gedemtiveerd en haar werk verslechtert: taken wrden niet ged afgernd en deadlines wrden niet gehaald. Hierdr velt Gerges zich gerechtvaardigd m zijn negatief gedrag vrt te zetten. Pas als dit gedrag aanhudt en verslechtert, gaat Vera zichzelf zien als slachtffer van pesterijen. 13

14 BEVINDINGEN EN CONCLUSIES Strain thery ntbrekende slachtfferperspectief (Vera) PESTCASUS 2. MARIE & LEEN Marie en Leen zijn verpleegkundigen die dr een verschil in mening ver verzrgingsmethden in cnflict raken. Marie put uit haar jarenlange ervaring in de verzrgingssectr. Leen studeerde pas af en wil kennis en methden tepassen die zij in haar pleiding leerde. Die kmen niet altijd vereen met Marie s werkwijze, wat vr veel discussies zrgt. Marie begrijpt niet dat Leen zich niet wil laten leiden dr haar ervaring in de sectr; Leen begrijpt niet dat Marie niet penstaat vr nieuwste, wetenschappelijk nderbuwde methden. Marie betrekt haar cllega s in het cnflict die Leens capaciteiten ter discussie stellen. Zij haalt met de steun van het team de bvenhand en wrdt dader van pesterijen: Leen wrdt systematisch buitengeslten en tegengewerkt. Als nieuwkmer in de rganisatie en in het vak heeft ze weinig verweer. Ze verliest het cnflict en belandt in de slachtfferrl. Schending nrmen = disfunctineren Demtivatie Sciaal afzijdig Slechter werk Inductie (wisten we ng niet, uit casus gehaald: BEVINDINGEN EN CONCLUSIES Cnflict thery : rl van machtsverhudingen in cnflicten! 14

15 BEVINDINGEN EN CONCLUSIES nieuwe therie: geen cnflict f stress maar grepscultuur 2.2 BENADERING IN KWALITATIEF ONDERZOEK epistemlgie = benadering van kennis Niet één npartijdige en bjectieve manier m de werkelijkheid weer te geven [realisme] Verschillende perspectieven p de werkelijkheid [relativisme f cnstructivisme] Bijv. subjectieve perspectieven van de daders, slachtffers, leidinggevenden cmbineren > bjectieve feiten in kwalitatieve analyse van pesterijen EIGENHEID VAN KWALITATIEF ONDERZOEK (1) Nadruk p inductie, maar k deductie Beschrijvingen brengen ervaringen in kaart m z nieuwe inzichten te krijgen, bestaande therie aan te vullen f nieuwe therie te ntwikkelen Bijv. steun vr strain thery vanuit daderperspectief (deductie) + aanvulling vanuit slachtfferperspectief (inductie) vicieuze circel van pesterijen (2) Cntext is belangrijk: Altijd zrgen dat het gedrag in cntext wrdt beschreven Bijv. Pesten als grepsnrm in bepaalde rganisaties f teams cntext werkt drempelverlagend naar daderschap (3) Perspectief van participanten: Welke grep wrdt beschreven f welk individu? Wat is hun psitie? He staan zij in hun wereld? Bijv. belang van machtsbasis in cnflictescalatie frmele f infrmele psitie bepaalt f hij/zij slachtffer f dader wrdt van pesterijen (4) Subjectiviteit en betekenis: He ervaren individuen hun eigen gedrag en mgeving? 15

16 Bijv. slachtfferperspectief daderperspectief: afzijdigheid en nrmschending rechtvaardigen pestgedrag in gen van dader --> vicieuze circel van pesterijen (5) De rl van de nderzeker De uitgangspunten van de nderzeker spelen altijd een rl in het nderzek Bijv. rganisatiepsychlg fcust p verandering in rganisatie, rl leidinggevenden in pesterijen (bijv. Vertruwenspersn aanduiden) Bijv. klinisch psychlg fcust p ndersteunen van individuele slachtffers van pesterijen (bijv. sciale vaardigheden trainen) Onderzekers hanteren eigen denkkader dat mee richting geeft aan het nderzek 2.3 KWALITEITSCRITERIA KWANTITATIEF ONDERZOEK BETROUWBAARHEID: leidt herhaling van je meting f nderzek tt dezelfde bevindingen? - Standaardisatie: een meting f experimentele manipulatie is betruwbaar als die p precies dezelfde manier gebeurt vr alle participanten - Replicatie: een bevinding is betruwbaar als die bevestigd wrdt in herhaalde metingen f in nieuwe experimentele studies INTERNE VALIDITEIT: he zeker is het verband tussen rzaak en gevlg? - Experimentele manipulatie meer zekerheid ver rzakelijke verklaring! - Experimentele f statistische cntrle van strende factren uitschakelen van rivaliserende verklaringen vr het effect! EXTERNE VALIDITEIT: he veralgemeenbaar zijn bevindingen naar andere settings en ppulaties? - vldende grte aantallen bservaties f participanten m veralgemening te te laten - tevallige steekpreftrekking: representativiteit vr ppulatie (ad randm) - tevallige tewijzing aan experimentele cndities: idem criteria niet drtrekken cnstructivisme VARIANT: eclgische validiteit = veralgemeenbaarheid van behandeling in lab naar interventie in levensechte settings 16

17 2.3.1 EPISTEMOLOGISCHE BENADERINGEN Wegwijzer terminlgie handbek Deels andere, deels dezelfde kwaliteitscriteria in kwalitatief en kwantitatief nderzek (1) OBJECTIVITEIT Realisme ~ kwantitatief nderzek: Objectiviteit = uniek rzakelijk verband vaststellen dr cntrle strende variabelen Cnstructivisme ~ kwalitatief nderzek: Intersubjectiviteit = cntextualiseren van fenmeen en cmbineren van perspectieven cntext en beleving één waarheid (2) BETROUWBAARHEID Realisme ~ kwantitatief nderzek: Betruwbaarheid = replicatie herhaalbaarheid is basis vr betruwbaarheid 17

18 Cnstructivisme ~ kwalitatief nderzek: (3) VALIDITEIT Betruwbaarheid = triangulatie cmbinatie van verschillende perspectieven is basis vr betruwbaarheid Realisme ~ kwantitatief nderzek: Externe validiteit = veralgemenen naar brede ppulatie Cnstructivisme ~ kwalitatief nderzek: Theretische validiteit = veralgemenen naar theretische ideeën f inzichten BETROUWBAARHEID IN KWALITATIEF ONDERZOEK Kwalitatief nderzek is vaak meilijk herhaalbaar geen test-retest betruwbaarheid Eigen benadering van betruwbaarheid in kwalitatief nderzek: Triangulatie: betruwbaarheid p basis van cnvergentie tussen verschillende invalsheken f perspectieven p een fenmeen VOORBEELD TRIANGULATIE DATABRONNEN TRIANGULATIE PERSPECTIEVEN TRIANGULATIE Term uit scheepvaart = precies berekenen van lcatie dr de cmbinatie van drie referentiepunten Vrmen van triangulatie: cmbinaties van verschillende databrnnen methden/databrnnen actren/perspectieven van betrkkenen verschillende manieren van zelfde brn data verzamelen, kunnenelkaar aanvullen, verschillende perspectieven: vr vlledig beeld fenmeen 18

19 Triangulatie in kwalitatief nderzek: cnvergentie tussen perspectieven/methden OF = hetzelfde verhaal, versie ver gebeurtenis (zekerheid juist verhaal) cmplementariteit tussen perspectieven/methden ->niet-cnvergentie: kan cmplementair zijn (beleving, nbewuste) TRIANGULATIE : CONVERGENTIE OF COMPLEMENTARITEIT? VALIDITEIT IN KWALITATIEF ONDERZOEK Aandachtspunten vanuit sciaal cnstructivistische benadering: (1) Triangulatie Aandacht vr tegengestelde perspectieven en afwijkende gevallen! (2) Respndent validering : Aandacht vr insider perspectieven participanten, rijke beschrijving van cntext en beleving Bijv. tetsing prcessen uit literatuur ver pesterijen in interviews met experten ( respndents ) (3) Peer validering Openheid vr kritiek en discussie in dialg met andere nderzekers ( peers ) 2.4 BREDE KWALITEITSCRITERIA Criteria vr wetenschappelijke kwaliteit = aandachtspunten bij het berdelen van de wetenschappelijke kwaliteit van nderzek met ruimte vr verschillende benaderingen binnen kwalitatief nderzek BREDE KWALITEITSCRITERIA: EIGENHEID? Taylr 2001 (1) Situering tv literatuur: replicatie eerdere studies? Eigenheid: variabiliteit geen prbleem! 19

20 (2) Heldere en cherente argumenten: niet subjectief f emtineel? Eigenheid: betrkkenheid geen prbleem! (3) Systematische interpretatie: veralgemeenbaar? Eigenheid: synthetiseren, recnstrueren ( ging beynd the data ) maar dicht bij, getruw aan data ( ging back t the data ) (4) Vruchtbare bevindingen: bijdrage aan kennis? Eigenheid: nadruk p therie ntwikkelen, nieuwe ideeën > tetsen! (5) Relevantie: nderzek als instrument vr sciale verandering? (niet ndzakelijk!) Eigenheid: Reflectiviteit mbt machtsrelaties en psities van nderzeker en participanten (3) Tegepast nut: bruikbaar in prfessinele praktijk? (niet ndzakelijk, vaak lange termijn del) Eigenheid: geveligheid vr cntext en perspectieven van participanten in nderzek én praktijk TOEPASSING Oefenvraag: Pas brede kwaliteitscriteria en eigenheid in kwalitatief nderzek te p nderzeksvrbeeld, bijv. pesterijen p het werk Berdeel kritisch de bevindingen in het licht van je infrmatie ver de kwaliteit van het nderzek! 2.5 SCHEMA KWALITEITSBEWAKING (Hwitt bx 14.3) Integrale kwaliteitsbewaking in alle stappen van een nderzekscyclus (Spencer, Ritchel, Lewis & Dilln, 2003) Aandachtspunten ( areas f fcus ) bij elke stap in de cyclus Berdelingsvragen ( appraisal questins ) bij elk aandachtspunt 20

21 3. Cllege 3: zelfrapprtage Leerdelen De unieke functie van zelf-rapprtage data kennen (wat kan zelf-rapprtage je vertellen?) Weten welke claims je niet kunt maken p basis van zelf-rapprtage Verschillende methden van zelf-rapprtage kennen (en weten waar ze vr dienen) Verschillende kennisbenaderingen van zelf-rapprtage (kwantitatief, kwalitatief) kunnen uitleggen en weten wat de methdlgische tepassingen zijn Vragenlijsten Weten waarvr en waarm vragenlijsten gebruikt wrden (en waar niet vr) Weten wat de criteria vr een gede vragenlijst zijn en die kunnen tepassen Kwalitatieve en kwantitatieve benadering De vr en nadelen van verschillende types vragen en antwrdmgelijkheden kennen 3.1 inleiding Infrmatie dr een persn zelf gegeven Verbaal (mndeling f schriftelijk) Vb: Ik ben bang als ik in het penbaar met spreken Vb: dagbek, levensverhaal Verschillende vrmen: 1. Vragenlijsten; specifieke vragen 2. Dagbeken; regelmatig bevragen 3. Interviews; face t face 4. Narratieven; vertel maar Zelf-rapprtage is de enige manier m iets te weten te kmen ver he mensen zich velen f iets subjectief ervaren. (niet wat ze kunnen den, wat vinden jullie ervan? ) Ad 1) Er zijn geen bjectieve maten van gevel, van attitude, van pinie, van de gewaarwrding van je lichaam. Dus de enige manier m als nderzeker iets te weten te kmen ver het menselijk bewustzijn is dr mensen te bevragen. Ad 2) Het is mgelijk dat mensen p andere mmenten een ander antwrd zuden geven! He je dat det gaat wel bepalen wat je vindt.je kunt bijvrbeeld heel pen vragen naar he gelukkig mensen zich velen. Dat is k gebeurd en wel p verschillende manieren. 21

22 Geeft een perspectief p gedachten en gevelens van het mment, maar dit perspectief kan verschillen naargelang; Tijdsperspectief Cntext Maar: Het is mgelijk dat mensen p andere mmenten een ander antwrd zuden geven! Dus als ik nu in het penbaar spreek, valt het wel mee. Gisteren dacht ik ng dat ik er heel angstig ver was. De cntext maakt k uit vr zelf-rapprtage. Zelf-rapprtage hangt af van de cntext: De huidige belevingen van de respndent De vragen die je stelt (methdlgie; bv vragen, frmulering) De relatie tussen respndent en interviewer Vrbeeld: ver geluk Als je wilt weten he gelukkig mensen zich velen (wat een subjectieve ervaring is) dan met je ze dat vragen. Er is geen andere manier. Gevelens: bewuste waarneming, hersenscan met arusal, Ad 1) He je dat det gaat wel bepalen wat je vindt. Dit effect is minder als mensen mesten zeggen he het weer was Bijvrbeeld: Kleine vrbeelden en veralgemeniseren naar grte vraag Opl cntext: - Vaak vragen (dagbek) - Grte vragen niet vragen - Specifiek p mment vragen Wanneer het mi weer is, antwrden mensen dat ze gelukkiger zijn dan wanneer het slecht weer is. Je stemming van het mment, he me je net bent, wat je bezig hudt, hebben allemaal invled p he je vragen beantwrdt k als die vragen gaan ver algemene zaken in je leven. Na het eten van chclade velen mensen zich gelukkiger dan na het eten van een appel, maar het eten van een appel maakt mensen tch gelukkiger dan helemaal niets eten (Macht & Dettmer, 2006) 22

23 Vrbeeld 2 Geluk : Invled van vrgaande taak Vrbeeld van belang he je je vragen stelt 5 jaar geleden psitief: Beschikbaarheidsheuristiek: meilijker p te halen (zal wel niet gelukkig zijn) Dingen die me ten gelukkig maakte zijn weg ~ Negatief 5 jaar geleden -> maakt gelukkiger 3.2 Assimilatie f cntrast maakt een grt verschil. Assimilatie-effect: Na rapprtage van recente gebeurtenissen Cntrast effect: na rapprtage van langer geleden gebeurtenissen Vrbeeld 3: wens tt psitieve zelf-presentatie aan nderzeker Respndenten zeggen meer dat ze recycleren, als duidelijk is dat de nderzekers dat belangrijk vindt. ZELF-RAPPORTAGE: WELKE INFORMATIE? 1. Achtergrnd infrmatie van de deelnemer: he ud, wnplaats, 2. Gevelens 3. Attitudes en meningen (maar geen utispraken ver crrespnderend gedrag) 4. Intenties en verwachtingen Vr deze dingen zijn er eigenlijk geen betere methden dan 4. Kennis 5. Gedrag Dit zijn al nderwerpen waarver je beter met nadenken. Als ik u vraag heveel u weet van de kwalitatieve methden, he betruwbaar is dan uw antwrd? En wat kunt u mij zeggen he ged u recycleert. Denkt u dan aan thuis? Of k aan als u p vakantie bent? 23

24 ZELF-RAPPORTAGE: WELKE INFORMATIE NIET? 1. Tekmstige gevelens (als he vel je je dan?) 2. Verbanden (he kmt het dat je je z velt?) Dit zijn al nderwerpen waarver je beter met nadenken. Als ik u vraag heveel u weet van de kwalitatieve methden, he betruwbaar is dan uw antwrd? En wat kunt u mij zeggen he ged u recycleert. Denkt u dan aan thuis? Of k aan als u p vakantie bent? Vrbeeld 4 Vrspelling van Geluk; affected frecasting Studenten vrspelden dat hun algemene geluk zu afhangen van het studentenhuis (hme) waarin ze terecht zuden kmen (Dunn,Wilsn, & Gilbert, 2003) Het is mgelijk dat mensen zich niet vr kunnen stellen he ze zich in een andere cntext zuden velen. Studenten mesten een vrkeur geven vr een studentenhme. Studenten vrspelden dat De realiteit 1 jaar later, tnde echter geen verschillen.kijk naar de dnkere staven en vergelijk die met de lichte staven Mensen kunnen niet vrspellen Fcussen p één aspect en de rest blijft cnstant IS NIET ZO: dan cmpenseer je, de je andere dingen Bevraging richt zich p 1 gebied van het leven Bv nieuw lief = gelukkig, maar minder vrije tijd, meer geld uitgeven, Perceptie!!! Vrbeeld 5: Redenen van gedrag Participanten zagen een film ver arme mensen in grte steden terwijl: Cnditie 1: Er gebrd werd in de gang Cntrle cnditie : er niet gebrd werd in de gang (Nisbett & Wilsn, 1977) 24

25 Welke invled heeft bren p rapprtage? Rapprteerden bijv. -he sympathiek prtagnist -he aangeslagen andere mensen zuden zijn. Participanten in cnditie 1 dachten dat het bren hun zelf-rapprtage had beïnvled. Dachten: negatiever berdeeld dr bxen In feite, geen andere scres dan participanten in cntrle cnditie, bren geen invled 3.3 ZELF-RAPPORTAGE: CONCLUSIE 1. Zelf-rapprtage is de enige manier m iets te weten te kmen ver he mensen velen f iets subjectief ervaren 2. Zelf-rapprtage maten kunnen je een perspectief p he mensen denken en velen 3. Maar zelf-rapprtage is k afhankelijk van de cntext 4. Triangulatie raadzaam vr: 1. Andere perspectieven 2. Aanvullende infrmatie: bservatie, experiment, 3.4 ZELF-RAPPORTAGE: KENNISAANNAMEN Is zwel verenigbaar met een kwalitatieve als met een kwantitatieve kennisbenadering, maar wrdt verschillend bekeken. Ad 1) Er zijn geen bjectieve maten van gevel, van attitude, van pinie, van de gewaarwrding van je lichaam. Dus de enige manier m als nderzeker iets te weten te kmen ver het menselijk bewustzijn is dr mensen te bevragen. Ad 2) Het is mgelijk dat mensen p andere mmenten een ander antwrd zuden geven! He je dat det gaat wel bepalen wat je vindt. Je kunt bijvrbeeld heel pen vragen naar he gelukkig mensen zich velen. Dat is k gebeurd en wel p verschillende manieren. Kwantitatief Zelf rapprtage is p zijn best een gebrekkige (want gekleurde) weergave van de realiteit Respndenten zijn sms niet in staat m de juiste inf te geven (bv redenen) Respndenten zijn sms gemtiveerd m de werkelijkheid niet te rapprteren (1 e benadering zegt niet he het echt is) Kwalitatief Zelf rapprtage geeft een belangrijk perspectief p de werkelijkheid De relatie met de interviewer/cntext in het algemeen beïnvleden het perspectief van de respndent (het geeft tch een perspectief p de werkelijkheid) 25

26 Oplssing - Geen retrspectieve bevraging (slecht geheugen) De relatie met de interviewer en de cntext duidelijk beschrijven zdat deze transparant - Cntrleren vr sciale wenselijkheid ja/nee knikken wrden (retrspectief, mag geeft perspectief) Niet één npartijdige en bjectieve manier m de werkelijkheid weer te geven [realisme] Verschillende perspectieven p de werkelijkheid [relativisme f cnstructivisme] Wat is sciale wenselijkheid? Tendens van deelnemers m p testitems z te antwrden dat ze zichzelf p sciaal acceptabele manier kunnen vrstellen (King & Bruner, 2000) Dr de aanwezigheid van sciale wenselijkheid kunnen de resultaten van een nderzek sterk vertekend zijn: we weten niet f er echt gemeten werd wat we bedelden te meten Sciale wenselijkheid geeft k een beeld ver he persn zich wil presenteren Onderzekssituaties gevelig vr sciale wenselijkheid: Onderzeken met zelfrapprtage Onderzeken ver gevelige thema s Onderzeken waarbij de annimiteit van de deelnemers niet gegarandeerd is Onderzeken waarbij de deelnemers de antwrden kunnen anticiperen (drzien wat andere vraagt) Nt: udere mensen vertnen minder sciale wenselijkheid dan jnge mensen (~relatie aspect) Vr kwantitatieve benadering: met verhlpen wrden. Kwalitatieve benadering zu eerder geinteresseerd zijn hierin als een fenmeen p zichzelf. Wat is de rl van de relatie met de nderzeker? Is het verschillend als de nderzeker en de respndent een andere relatie hebben? Cntrleren vr sciale wenselijkheid Een aantal items pnemen die extra gevelig zijn aan sciale wenselijkheid pnemen (Crwne & Marlw, 1964) Lage samenhang met delschaal: weinig f geen sciale wenselijkheid Significante samenhang met delschaal: sciale wenselijkheid aanwezig Marlwe-Crwne Sciale Wenselijkheidsschaal Ik rddel wel eens graag. JUIST/FOUT 26

27 Als ik een fut maak, ben ik altijd bereid m deze te te geven. JUIST/FOUT Ik ben al wel eens jalers geweest p het geluk van anderen. JUIST/FOUT Met wie ik k spreek, ik kan altijd ged luisteren. JUIST/FOUT Sciale wenselijkheidsschaal gebruiken m te crrigeren bij de gemeten schaal (thema) Andere manieren m sciale wenselijkheid tegen te gaan Vragen z pstellen dat ze geen sciale wenselijkheid prepen Bv specifiek ipv glbaal Garanderen van de annimiteit van de deelnemers. Annimiteit: Z hebben ze minder het idee dat de nderzekers hen persnlijk evalueren Gebruik maken van impliciete maten Bv cultuurvergelijking znder deelnemers dat weten Ja-knikken/nee-knikken Tendens van deelnemers m in te stemmen (f juist niet) met de items uit de vragenlijst ngeacht de inhud ervan Oplssen Reverse scren Smmige mensen zijn in het algemeen zeer gelukkig. Ze genieten van het leven ngeacht van wat er zich afspeelt; ze prberen er het meeste uit te halen. In welke mate is deze beschrijving p ju van tepassing? Smmige mensen zijn in het algemeen niet z gelukkig. Hewel ze niet depressief zijn, zijn ze nit z gelukkig als ze zuden kunnen zijn. In welke mate is deze beschrijving p ju van tepassing? Reverse items vb GELUK Bij het analyseren van reverse items, wrden ze als vlgt mgescrd:j verander je in 6, 6 verander je in 2 Gaat uit van werkelijkheid nafhankelijk van cmmunicatie werkelijkheid Kwantitatief neutraal maken kwalitatief cntext + rl respndent 27

28 3.4.2 Zelf-repprtage is gesitueerd in de relatie tussen nderzeker en respndent. De rl van de nderzeker/ interviewer met zichtbaar gemaakt wrden, mdat die nit neutraal kan zijn, je met beschrijven: Wie is de nderzeker/interviewer? (man, vruw, ervaring, ) Wat is zijn/haar relatie tt het nderwerp? (ervaring, mening, ) Wat is zijn/haar relatie tt de respndent? (vreemde f niet, status, ) De cntext met zichtbaar gemaakt wrden, mdat die nit neutraal kan zijn De respndent met een rl krijgen in wat er gevraagd wrdt: Wat is belangrijk vr de respndent? He wil deze zich presenteren? 3.5 VRAGENLIJST-ONDERZOEK 1. Hyptheses (f infrmatie) genereren 2. Testen ntwikkelen en valideren 3. Schatting van ppulatieparameters (verschillen in grepen) (4. Hypthesen tetsen) Met deze verschillen in het hfd, zullen we de eerste vrm van zelf-rapprtage vragenlijsten nderzeken. Deze vrm wrdt het meest gebruikt dr een kwantitatieve benadering. Open vragen geven veel infrmatie, maar: VEEL werk m antwrden te cderen Respndenten geven sms dezelfde antwrden p een paar verschillende manieren ( cding errrs ) Als het efficiënt kan znder pen vragen, geen pen vragen gebruiken (te veel werk) Vb: pen vragen: he is uw sex leven? Met deze verschillen in het hfd, zullen we de eerste vrm van zelf-rapprtage vragenlijsten nderzeken. Deze vrm wrdt het meest gebruikt dr een kwantitatieve benadering Hyptheses f infrmatie genereren Je bek nemt 4 redenen m vragenlijsten te gebruiken. Daarvan bespreken we er hier 3 met aandachtspunten van he het te den. 28

29 Ad 1) - een idee krijgen van waar het ver gaat Ad 2) - een gestandaardiseerde test ntwikkelen m bv depressie te meten Ad 3) -wat is de gemiddelde depresssie-scre in een ppulatie? [maar dan met je al een idee hebben van de standaard gestandaardiseerde test met nrm) Ad 4) - wat is het (rzakelijke) verband tussen twee f meerdere cncepten? - bevestigen van de vrpgestelde structuur f samenhang van de items in de test? Geslten vragen praktischer, maar beter niet gebruiken als: Geen duidelijk idee ver de antwrdmgelijkheden (vb eet je wel zuivel) Veel antwrdmgelijkheden (vb welke sprt) Interesse in spntane antwrden (vb wat leeft het meeste) Veel interesse in specifieke persnlijke beleving respndent Met deze verschillen in het hfd, zullen we de eerste vrm van zelf-rapprtage vragenlijsten nderzeken. Deze vrm wrdt het meest gebruikt dr een kwantitatieve benadering. Sms wrdt echt andere infrmatie gekregen p pen dan p geslten vragen Wat is het belangrijkste prbleem in de samenleving vandaag? Spntaan In vergelijking met andere zaken WAAROM DENKT U DAT DAT ZO IS? Open vragen geven sms meer infrmatie ver de betekenis van bepaalde cncepten Is algemeen geluk in verschillende grepen vrspeld dr geluk p dezelfde dmeinen. Vel je je in het algemeen gelukkig? Omcirkel het cijfer dat het beste je mening weergeeft, waarbij 0 duidt p helemaal NIET gelukkig en 10 p helemaal gelukkig ) Gebaseerd p Abdel-Khalek (2006) 2) Gebaseerd p Graham, Eggers & Sukhantar (2004) 3) Gebaseerd p Glenn & Weaver (1981) 29

30 Je kunt scres van verschillende mensen makkelijk verwerken en vergelijken. Maar je kunt je afvragen in heverre je in z n geval weet wat het antwrd betekent. Zuden deze vragen andere antwrden pleveren? (prbeert u het zelf eens) En bedelt dan iedereen hetzelfde met geluk? Betekent geluk hetzelfde vr iedereen? He km je daar achter? Daarvr heb je pen vragen ndig Interviews met 100 respndenten van twee pleidingsniveaus (laag/hg) die gematcht waren p geluksscre in een vragenlijst-nderzek (Markus et al., 2004) (ander idee ver ged leven ) Vraag: Wat betekent het m een ged leven te hebben? Amerikaanse vruw, middelbare schl afgemaakt Een ged leven hebben betekent de dingen hebben die je ndig hebt. Gelukkig en tevreden zijn. In gede gezndheid verkeren. Ik heb het hier ver een dak bven je hfd hebben, een jb, enig gevel van zekerheid. Dat betekent het vr mij m een ged leven hebben. En natuurlijk vrienden en familie, want znder hen zu het maar eenzaam zijn. Vraag: Wat betekent het m een ged leven te hebben? Amerikaanse vruw, universitair geschld Ik vind dat het leven uitdagend met zijn. Als alles te gemakkelijk verlpt, is het geen ged leven. Een hechte familie en sterke familiebanden zijn k belangrijk. Werk hebben dat je graag det leidt tt een ged leven. En het beefenen van activiteiten die ntspannend f juist uitdagend zijn. Tch zelfde scre geluk Laag pgeleid: geen slechte dingen gebeuren Hg pgeleid: uitdaging, er vanuit gaan dat alles ged gaat Testen ntwikkelen en valideren Een gede test: 1. Meet een bepaald cncept 2. Is betruwbaar 3. Is valide 30

31 Meet een cncept DENK NA OVER HET CONCEPT! GELUK kan gemeten wrden via de CES-D He vaak kwam het de afgelpen week vr dat u: 1. Optimistisch was ver de tekmst? 2. Gelukkig was met uw leven? 3. Van het leven gent? 4. U zich zeker z waardevl velde als andere mensen? VUL IN Schaal: =zelden f nit (minder dan 1 dag) 3= het grtste deel van de tijd f altijd (5 7 dagen) 1. Meet een cncept Of GELUK kan gemeten wrden met de Satisfactin with Life scale In heverre zijn de vlgende vragen p u van tepassing? 1. In de meeste pzichten is mijn leven bijna ideaal 2. Mijn levenstestand is uitstekend 3. Ik ben tevreden met mijn leven 4. Tt nu te heb ik de delen die vr mij belangrijk zijn bereikt VUL IN 1= helemaal neens 2=neens 3= niet eens/niet neens 4=eens 5= helemaal eens 5. Als ik mijn leven zu kunnen verden, zu ik bijna niets veranderen Vel ik me gelukkig existentieel geluk Betruwbaar De bedeling is m vragen te stellen die het cncept z ged mgelijk benaderen Heeft de schaal interne betruwbaarheid? (Daarvr kijk je f alle vragen wel samenhangen) 31

32 Ok ged kijken f het wel m één cncept gaat f m meerdere Hangen smmige vragen meer met elkaar samen dan de andere? Zijn er verschillende dimensies? Hangen ze samen? Latent cncept!! Q7 en Q8: niets met cncept te maken, crrelatie laag met andere vragen Vrbeeld: items ver huding t.a.v. rken Kunnen mensen verslaafd raken aan rken? Ruikt en smaakt tabaksrk vreselijk? (suggestief) Denk je dat de rk van de sigaretten van anderen schadelijk is vr ju? Als je bij vrienden bent die rken, ben je dan in staat niet te rken? Als je zenuwachtig bent, ben je dan in staat niet te rken? Denk je dat je een sigaret zult rken p enig mment in het vlgende jaar? Denk je dat je binnen 5 jaar sigaretten zult rken? Is dit een schaal, denk je f meerdere? Prbeer te zien welke verschillende schalen hierin zitten? Validatin f Scales Measuring Attitudes, Self-Efficacy, and Intentin Related t Smking Amng Middle Schl Students. Frd, Kentya H.; Diamnd, Pamela M.; Kelder, Steven H.; Sterling, Kymberle Landrum; McAlister, Alfred L. Psychlgy f Addictive Behavirs Issue: Vlume 23(2), June 2009, p DOI: /a

33 Vrbeeld: huding t.a.v. rken Frd et al (2009) testten en valideerden een aantal schalen die attituden tav rken meten: intentie tt rken, effectne vr gezndheid, gemedstestand, sciale vrdelen, self-efficacy m rken te vermijden. Op de slide staat de gezndheid subschaal. Hier viel een item buiten de schaal bij het valideren If I smke (r were t smke) I wuld cnsider this stupid f me. De andere items zijn: 1. Can peple get addicted t cigarette smking just like they can get addicted t ccaine r herin? 2. Des tbacc kill mre Texans than alchl, AIDS, illegal drugs, aut accidents, suicides, hmicides, and fires cmbined? 3. Des tbacc smke smell and taste hrrible? 4. D yu think smke frm ther peple s cigarettes is harmful t yu? 3 van de 5 subschalen van Frd s vragenlijst vr attitudes t.a.v. rken 33

34 Validiteit Cnvergent: hangt het instrument samen met andere instrumenten die hetzelfde begen te meten? Divergent: hangt het instrument NIET (negatief) samen met andere instrumenten die iets verschillend begen te meten? Vrbeeld cnvergentie: Geluk 1. Het hier en nu He heb je je de afgelpen week geveld? 2. Een algemeen rdeel f gevel ver je leven He vel je je ver het algemeen in je leven) 3. Geen negatieve gevelens hebben Heb je je gedurende de laatste weken heel ngelukkig/depressief/ geveld? (1 = Ja; 2 = Nee) 4. Wel psitieve gevelens hebben Heb je je gedurende de laatste weken heel enthusiast geveld? 1) Vb. NLS-happiness: Alles bij elkaar genmen, he vel je je dezer dagen? (1 = heel ngelukkig -> 4 = heel gelukkig) 2) Vb. Life-3 delighted-terrible scale: 3) Vb. Bradburn Affect Scale: 5. Intense psitieve gevelens hebben In welke mate vel je je fier/geïnteresseerd/ p dit mment/in het algemeen? 5) PANAS Psitive Affect 6. Geen intense negatieve gevelens hebben In welke mate vel je je vijandig/ zenuwachtig/ p dit mment/in het algemeen? 6) PANAS Negatief Affect: (1 = helemaal niet -> 5 = in sterke mate) CONVERGENTE CONSTRUCTVALIDITEIT: samenhang (maar geen verlap) tussen gelijksrtige schalen (met elkaar te maken maar niet één cncept) Vrbeeld cnvergentie: geluk Samenhang tussen alle facetten, maar varierend van hg Tevredenheid met het leven & welzijnsindex (.6) tt vrij laag Negatief gevel met tevredenheid met het leven (-.2) Hebben dus zeker iets met elkaar te maken, maar vrmen niet echt één cncept. En bij deze schalen is dat inderdaad het geval. ps en neg hangen niet erg samen. 34

35 Vrbeeld divergente validiteit: Geluk Scren gelukkige mensen laag p depressie en angst-vragenlijsten? Gaan gelukkige mensen beter m met stress? Vrbeeld: Geluk 1. Hyptheses (f infrmatie) genereren 2. Testen ntwikkelen en valideren Schatting van ppulatieparameters vragenlijst gebruiken in verschillende culturen We gaan hier een specifiek vb geven van de ppulatieparameters: Als we willen weten f iets meer f minder vrkmt in de ene dan de andere cultuur. Bijvrbeeld hebben mensen in Japan minder zelfwaardering dan mensen in de VS VRAGENLIJSTEN TRANSPORTEREN NAAR ANDERE CULTURELE CONTEXT Drie vragen: a) He relevant is het cncept dat je wilt meten? b) Wrden bepaalde vragen p dezelfde manier begrepen? c) Is het cncept p dezelfde manier verbnden met andere cncepten als in de rsprnkelijke cntext? (Validiteit) Ongeluk stijgt depressive stijgt Cncept begrijpelijk (ver culturen heen) Vragen dr iedereen p zelfde manier begrepen (k vertalingsfuten) Vrspelt vragenlijst zelfde dingen? A) HOE RELEVANT IS HET CONCEPT? Zelfcncept in Westerse landen psitief, veel minder in Japan Japanners scren lager p zelfwaarderings-vragenlijsten (Heine & Leman, 1999) 35

36 Als je Amerikanen vraagt m zichzelf te beschrijven, nemen ze 4 psitieve p 1 negatieve eigenschap; bij Japanners is die verhuding.. FunctieL Zelf-kritiek maakt het mgelijk m te weten he je met verbeteren. Je ged velen ver jezelf is minder belangrijk dan de verwachtingen die anderen hebben naleven, nrmatief handelen. Zelf-kritiek belangrijk, niet zelfwaardering in Japan! Zelfwaarde andere vrspellende waarde in Japan dan USA!! B) WORDEN BEPAALDE VRAGEN OP DEZELFDE MANIER BEGREPEN? Tevredenheid met het leven schaal Japan: luiheid. Je kan/met jezelf altijd verbeteren Op deze vraag scren Japanners bijna altijd lager, maar is het een kwestie van lagere tevredenheid met het leven? Kan zijn dat dit specifieke item helemaal geen tevredenheid met het leven aangeeft; vr Japanners een gebrek aan zelf-kritiek (ER is altijd ruimte tt zelfverbetering) C) validiteit Lage zelfwaardering is in Westerse landen veel sterker gekppeld aan depressie dan in Japan Vrbeeld: Opveding Onderzek van Diana Baumrind ver verschillende uderschapstijlen (1967, 1971) Vrbeeld: Opvedingsstijlen Cntrlerend: Mij vader/meder wil dat ik steeds gehrzaam aan zijn/haar regels Ondersteunend: Mijn vader/meder wil dat ik zelf leer he ik iets met aanpakken 36

37 AUTORITAIR = Ouders verwachten dat het kind zich cnfrmeert, en ze vertruwen p straf en dwang (cntrlerend, niet ndersteunend) Over dat ander beeld: uit VS nderzek blijkt vral dat kinderen van autritaire uders weinig sciale vaardigheden, een lage zelfwaarde en meer kans p depressie hebben. Ze den het niet per se slecht p schl en er is k niet per se veel prbleem gedrag. Gezaghebbend: Ouders eisen veel van hun kinderen maar ze staan k pen vr inbreng van het kind (cntrlerend, ndersteunend) He zuden deze bevindingen generaliseren naar andere culturele cntexten? Maar nderzek geeft aan dat veel uders in andere ethnische grepen in de VS hg scren p autritaire pvedingsstijl Cha (1994, 2001): Chinese uders zijn autritair Ogbu (1994): Zwarte meders in de VS zijn vaak autritair. K: Cha 1994, 2001: vragenlijst nderzek Ogbu, 1994: kmt uit een bek Crss-cultural rts f minrity child develpment, weet niet wat vr nderzek het is Andere verbbanden Cha (1994, 2001): Chinese kinderen van autritaire uders Den het ged p schl Kunnen mgaan met de eisen van de uders, terwijl ze tch hun sciale en schlleven niet verwaarlzen 37

38 Ogbu (1994): Kinderen van autritaite zwarte meders in de VS Zijn niet agressiever dan anders pgevede leeftijdsgenten Velen de autritaire pveding als een teken dat hun meder m hen geeft. TRANSPORTEREN NAAR ANDERE CONTEXT? Let dus p: De relevantie van het cncept De betekenis van bepaalde vragen Andere cnntaties f verbanden van bepaalde cncepten. 4. Cllege 4 : zelfrapprtage LEERDOELEN De meerwaarde van dagbekstudies kennen Weten wat een narratief is en de functies van narratieven kennen en begrijpen Weten wanneer een interview een geschikte manier van dataverzameling is Verschillende srten van interviews kunnen nderscheiden en weten wanneer ze te gebruiken Weten wat een gede interviewer is 4.1 DAGBOEKSTUDIES Eigenlijk gelden dezelfde verwegingen als het gaat m verschillende grepen binnen een cultuur f land. Ik heb een vragenlijst vr depressie die ntwikkeld is vr vruwen. Kan ik die zmaar transprteren naar mannen? Ik heb een vragenlijst vr mtivatie die ntwikkeld is vr jngere mensen. Kan ik die zmaar gebruiken vr bejaarden? Gedrag en beleving in een natuurlijke situatie (Blger et al., 2003 ) Vragenlijst invullen bij pieptn f p het einde van de dag: He vel je je nu/sinds de laatste bevraging Individuen rapprteren ver situaties die ze net beleefd hebben Minder kans p retrspectie (vral bij kwantitatief) enkel belangrijk als je het nu wilt weten Het is duidelijk welke situatie als referentiekader dient vr de zelf-rapprtage 38

39 VOORBEELD Beleven mensen met schizfrenie minder psitieve emties? Zelf-rapprtage studies en interviews suggereren dat patiënten met schizfrenie inderdaad minder psitieve emties beleven (Hran et al., 2006) Uit experimenten blijkt dat ze evenveel psitieve emties beleven als anderen (Kring & Earnst, 1999) Dagbekstudie met een grep schizfrene patienten en een cntrle grep Verscheidene keren per dag 1 week 1. Waar en bij wie ben je? Wat de je? Wat vel je? Emties 2. Waar kijk je naar uit? Heveel plezier verwacht je te beleven bij die activiteit? Schizfrene patiënten verwachten minder plezier te beleven aan delgerichte activiteiten Verwachten minder + -> Minder tekmstige emties dr minder rganisatie -> Emtieregulatie Resultaten: Schizfrene patiënten beleven evenveel plezier als anderen tijdens acitviteiten Schizfrene patiënten den minder delgerichte activiteiten en kijken minder uit naar zulke activiteiten (Gard et al., 2007) 39

40 BELANGRIJK: Respndenten rapprteren emties herhaaldelijk en beschrijven het mment, maar maken zelf niet de link: dat det de nderzeker (respndentennderzek) Kwalitatieve dagbeken Dagbekstudies kunnen k een veel pener frmaat hebben: schrijf p wat je gedaan hebt, velde etc. Kunnen k letterlijk dagbeken zijn: hud een dagbek bij Bestaande dagbeken analyseren Kwantitatief Dagbekstudies gaan vertekening van retrspectieve zelfrapprtage tegen (mensen rapprteren wat ze echt velen) Kwalitatief Dagbekstudies geven weer he mensen dr de dag heen hun gevelens cnstrueren Op mment zelf en achteraf cnstructie -> gebeurt p andere manier Niet één npartijdige en bjectieve manier m de werkelijkheid weer te geven [realisme] Verschillende perspectieven p de werkelijkheid [relativisme f cnstructivisme] VRAAG Wie van de vlgende nderzekers kan het best gebruik maken van dagbeknderzek? a) Jan die geinteresseerd is in de manier waarp rkers hun gedrag rechtvaardigen b) Anne die wil weten wat rkers nderscheidt van niet-rkers c) Martien die wil weten f mensen s avnds meer behefte krijgen aan rken d) Geen van drie c is het beste: tijdsdimensie, cntigentie 4.2 NARRATIEVEN Narratief (een vertelling) = een verhaalde ervaring (meestal verbaal) van een gebeurtenis in het heden f verleden, f van mensen. (Typisch vr kwalitatief nderzek) Interview, eigenlijk k narratief, ander perspectief 40

41 Vrbeeld: Dit is een bek ver agrafbia, dat een aantal kwalitatieve methden gebruikt, m de inzichten van kwantitatieve methden aan te vullen. Kenmerken agrafbie Methde in dit bek: Analyse van narratieven van één vruw, Meg, die aan Lisa (een jnge psychlge) vertelt ver haar paniekaanvallen en haar leven Onderzeksvraag: He ervaart Meg de paniekaanvallen zelf???? Meg, de vruw waar Cnstructing Panic ver gaat zegt zelf: I need t explain my answers fr them t make sense. Wrdt gezien als een ziekte. Daarmee verkmt het de patiënt dat, zu een kwalitatief nderzeker zeggen, is een keuze. Geen aandacht vr het feit dat het een meerderheid vruwen is wie dit verkmt Wat vr vruwen? Waarm vruwen? Is er eigenlijk een reden dat de nderzekers meerderheid mannen deze vruwen als ziek bestempelen. Lisa neemt alle gesprekken p en neemt k cnversaties p tussen Meg en haar gezinsleden ONDERZOEKSVRAGEN: 1. He beleeft Meg paniekaanvallen? 2. He cmmuniceert Meg paniekaanvallen? 3. Wat betekenen paniekaanvallen in de cntext waarin ze vrkmen? De cntext van het levensverhaal Meg wrdt vrgesteld: vruw van 34, 2 kinderen, getruwd, wnt in ged verzrgd huis Lisa, de interviewer, wrdt vrgesteld: vruwelijke psychlge na dissertatie-nderzek Waar hebben ze elkaar leren kennen? Tijdens kwantitatieve fase van het nderzek. Achtergrnd: Meg wilde verder praten. Meg is de actr Waar? Bij Meg thuis en tijdens veel gesprekken. Lisa hecht belang aan het perspectief van Meg zelf 41

42 Meg is actr, gesprekken bij Meg thuis Lisa prbeert te begrijpen he het vr meg is Deze infrmatie dient m alles in de cntext, de actr en de nderzeker dat dit nderzek wellicht heeft beinvledt te expliciteren. De spelregel van transparantie! terugkppelen naar Karen s eerste cllege: transparantie van de vraag, de uitgangspunten van de nderzeker, de cntext die van belang wrdt gevnden. Idee achter het nderzek De structuur van Meg s verhalen belichaamt haar kijk p haar paniekaanvallen, zichzelf en p anderen Verhalen wrden dus serieus genmen: We view stries nt as flawed renditins f reality but as windws int individual and cllective theries f reality Megs verhalen = narratief = verhaal van belangen, gedrag, Grtste paniekaanval Meg gaat lunchen met haar man William en een nicht van haar man, Harriet. Meg zegt dat ze tijdens de lunch dezelfde trillende (aarzeling) bange gevelens had als tijdens een eerder beschreven paniekaanval. Ze zegt niks tegen haar gezelschap en slaagt erin haar angst nder cntrle te krijgen. Dan stelt William vr m Harriet mee te nemen vr een bezekje aan zijn vader. Op weg naar de vader van William kmen ze p de snelweg in de file terecht. Daar heeft Meg de ergste verschijnselen van angst it. Ze gaat dd van de angst p de achterbank. Ze prbeert zichzelf af te leiden dr een bek te lezen, maar het wrdt er alleen erger van. Dan vertelt ze William dat ze lijdt en vraagt m m van de snelweg af te gaan. Ged en wel bij William s vader aangekmen, velde Meg zich ng steeds in paniek. Ze wnd zich erver p dat ze ng terug meten m nicht Harriet naar haar htel te brengen. Ik smeekte William: neem ajb niet weer de snelweg, laten we p de kleine weggetjes blijven. Alstjeblieft.. Ik zei ik kan het gewn niet. Als ik dit ng een tweede keer mee met maken, verleef ik het niet. En als we weer p de snelweg gaan, kmen we weer vast te zitten in het verkeer. Ik Ik Ik kan er niet tegen. Ik kan er gewn niet meer tegen 42

43 Eerst verzette William zich tegen het verzek, maar uiteindelijk stemde hij in m ver de kleine weggetjes terug te keren. Meg ziet dit als een keerpunt in haar leven: Ja, dat was het begin van mijn vermijdingsgedrag, -- vanaf die tijd vermeed ik iedere iedere plek waarin ik me gevangen zu kunnen velen 1. Interview als narratieven 2. De interviewer als c-narratr 3. Narratieven als stellingnames 4. Narratieven als nderhandelingen 5. Narratieven verbinden het uitznderlijke met het nrmale 6. Narratieven stelt nrmen Een interview kan wrden beschuwd als een vrm van narratief, f k als een methde m narratieven te prduceren (vral pen interviews) Heveel vertellers zijn er? Rl van de interviewer is belangrijk bij kwalitatief nderzek! Minder bij kwantitatief (interviewer = nzichtbaar) Veel narratieven gaan uit van één verteller, maar in realiteit gaat het meestal m meer dan een. In kwantatief nderzek wrdt de interviewer nzichtbaar gemaakt f gehuden de neutrale interviewer maar nderzeker speelt natuurlijk wel degelijk een rl In de lp van de uitwisseling kmen tt een wederzijds geaccepteerde versie van het verhaal = c-cnstructin van vertellingen Dat is een belangrijke cmpnent van relaties en interacties in het dagelijks leven The interviewer s presence and frm f engagement hw she r he listens, attends, encurages, interrupts, disgresses, initiates tpics, and terminates respnses is integral t the respndent s accunt. It is in this specific sense that a stry is a jint prductin Narratief dus altijd afhankelijk van he de interviewer zich gedraagt, maar k van wie de interviewer is: Zelfde ervaringen? Zelfde sciale identiteit? (psitive, geslacht, schling) He ziet de interviewer de respndent? (nbewust vrrdelen) Maar k: He ziet de respndent de interviewer? 43

44 C-cnstructie f cnversatineel narratief bestaat uit de vlgende elementen: narratief / c-cnstructie is 1 manier waarp mensen praten Vragen ver de beschrijving Verduidelijkingen ver de chrnlgie Onderhandelingen ver de betekenis van de gebeurtenis Speculaties ver de verklaring Dit is belangrijk in menselijke verhudingen in het algemeen (Ochs & Capps, 2001) - Narratief bestaat uit de vlgende elementen: - Een beschrijving - Een chrnlgie - Een evaluatie - Een verklaring (Ochs & Capps, 2001) - Dus narratieven nemen psitie, evalueren de waarde van persnen en gedragingen, en leggen verbanden. - Narratieven zijn belangrijke sciale stellingnames. stelling krijgt reacties Narratieven als zelf-presentaties & presentaties van plaats in de wereld (geen neutrale beschrijving) Bijvrbeeld: Cnstructing Panic Meg: Ik denk dat ik mezelf z n beetje beschuw als iemand met agrafbie en ik denk niet Euhm ik beschuw andere mensen als nrmaal Ik vel mij gewn slecht () dat ik hen tekrt de dr mijn agrafbie Psitinering verklaring van gedrag naar anderen Dat zijn sciale daden Meg: I guess I srt f define myself as an agraphbic and I dn t Uh I lk at ther peple as nrmal I just feel bad () f what I m depriving them f because f my agraphbia Meg vertelt na het bek dat ze, ndanks haar agrafbia, een reis heeft gemaakt met het vliegtuig: Ik kan niet zeggen dat ik genezen ben van mijn fbie, maar t is wel ged dat ik niet ben () blijf hangen in, ik beschuw mijzelf niet, () eerst en vral als iemand met agrfbie en en ten ik in de ergste fase van deze () strnis was, Dat was echt mijn identiteit. I can t say I am phbia free, but ne gd thing is that lately I am () find that I dn t dwell n, I dn t think f myself, () first and fremst as an agraphbic and and.when I was really in () the wrst thres f this () disrder, That was really my identity. 44

45 Dus:vertelt niet zzeer wat er gebeurd is, maar vral wat het vr haar betekent Om een narratief te kunnen vertellen, met je de aandacht van anderen peisen. Dat is al een legitimering van het verhaal (mensen meetrekken in verhaal) Vrbeeld: Vader: Ik met jullie vertellen waar ze reclame vr aan het waren maken p Glenview ( ) Glenview Avenue p de weg naar huis Sean: Kijkt naar papa Beth: Kijkt naar papa Mama: Wat? (vl spanning) Narratief vernderstelt akkrd met de betekenisverlening Dad: I gt t tell yu what they were advertising n Glenview (..) Glennview Avenue n the way hme Sean: Lks at dad Beth Lks at dad Mm: What? (anxiusly) Duidelijk wanneer dit akkrd niet verkregen wrdt (gedeelte werdelijkheid) Vrbeeld Owen: Mama() was dat niet grappig? Was dat niet grappig ten je () dacht dat dat ding een augurk was? En ik het pat? Meder: Nee dat was niet grappig. Owen: Mmmy () wasn t it funny? Wasn t it funny when yu () thught that thing was a pickle? And I ate it? Mther: N that wasn t funny Verbinden het uitznderlijke met het nrmale f verwachte Vrbeeld: Kanker-narratief van een vruw die een meilijk leven heeft = Verbindt de kanker met de rest van haar leven Vrbeeld: vruw met kanker I: Had u een masdectmie f een lumpdectmy? R: Nee, een lumpdectmie. I: OK R: Ja, dus ik had dat en ten een heel jaar chem en bestraling en ik ging dr een hel, helemaal alleen. I: Hmmm R: Geen man, weet u, en drie kinderen. Ze waren ng jng. I: O, dat met zwaar geweest zijn R: Het was afschuwelijk. Ik had geen mrele steun, niemand m me te helpen Helemaal alleen zijn: verbinding ngetruwd zijn Onderzek naar de manier waarp de identiteit van een kind van 2 ½ jaar wrdt verhaald in Taiwan en in de VS. (nrmen!) Dat is de leeftijd waarin een gevel van identiteit (zelfbesef) zich ntwikkelt. 45

46 Miller keek naar de manier waarp de meder het kind hielp verhalen ver zichzelf te vertellen. Zelf-narratieven van een peuter lijken altijd een c-cnstructie van meder en kind te zijn. Culturele verschillen in de wijze waarp de identiteit f het zelf van een kind verhaald wrdt Amerikaanse meders halen gebeurtenissen aan waarin het kind iets geds deed en prijzen Taiwanese meders laten zien he hun kind sciale nrmen vertreedt en prberen het kind futen te laten inzien in de lp van een dialg C-cnstructie Taiwan (nrm = kritisch naar zichzelf kijken) Meder (kijkt naar kind) Uh, de dag dat jij met mama en met je (udere) zus naar muziekles meeging. Was dat leuk? Kind: Dat was leuk Meder: Maar was er iets dat de juf ju niet gaf? Kind: Gaf mij geen sticker Meder: Gaf je geen sticker. En ten, wat deed je ten? Kind: Huilen Meder: O, je huilde he? Je huilde dat je geen sticker kreeg (zeur-tn). Je zei waarm krijg ik geen sticker? Niet? (Kind kijkt p van een bek, glimlacht tegen meder, en slaat dan de gen neer) Werkelijkheid is c-cnstructie Beschrijving, chrnlgie, evalautie, verklaring C-cnstructie Taiwan Zus tegen de meder: Ja, waarm krijg ik geen sticker? (det zeuren na) Meder tegen kind: Sticker (zucht). Oh, je liet mama afgaan (lett. Gezicht verliezen). Ik wu wel dr de grnd zakken. He? Dat is wat mama wu den (glimlacht, schudt het hfd, glimlacht weer) Kind wijst naar het bek en zegt iets nverstaanbaars Zus: Mama viel bijna flauw, bijna Beth: Mijn wiskundeleerkracht? Ik vind haar niet leuk. Ze is altijd Ze det z van: Ik weet dat als je naar je vraagstuk kijkt, dat je denkt maar allee, he met dit nu? Mama: Je wiskundeleerkracht zegt dat Beth: Ze zegt dat vaak Mama: Maar allee, he met dit nu? Beth: Ze zegt z allee. Mama: Ja, da s niet z ( ) ged. Beth: My math teacher? I dn t like her She s always She ll g: I knw when yu are lking at yur math prblem that yu ll think OMG Mm: Yur math teacher says that Beth: She says that a lt Mm: O my Gd? Beth: She ll g :h Gd Mm: Yeah, that is nt very ( ) gd. Gedkeuring niet krijgen raar gesprek werkelijkheid anders presenteren 46

47 Niet slechts neutrale gegevens, maar een perspectief p de wereld Interviews veel prblemen neutraal te zijn In de c-cnstructie van narratieven wrdt dit perspectief nderhandeld f gedgekeurd. IN HOEVERRE ZIJN INTERVIEWS NARRATIEVEN? 4.3 INTERVIEWS 1. Wanneer kies je vr een interview als methde van data-verzameling? 2. Verschilende vrmen van interviews 3. He maak je een interview? 4. De interviewer als instrument van dataverzameling He verwerk je de gegevens van een interview? (kmt in je bek vr, maar zal vr ns in een andere les ter sprake kmen) Als je geïnteresseerd bent in zelf-rapprtage Vrdeel t..v. vragenlijsten is de flexibiliteit van de vragen: Makkelijk m vragen te stellen p basis van de vrgaande antwrden van de geïnterviewde (makkelijk verduidelijking vragen) Veel gebruikte techniek a. Vlledig gestructureerd interview: Vaste vragen en vraf bepaalde antwrden Vrbeeld: He vaak beefent u de vlgende sprten? Vrdeel: makkelijk te kwantificeren data, vergelijkbaarheid en cnsistentie van de data, steeds dezelfde nderwerpen behandel Nadeel: geen nieuwe ntdekkingen, geen mgelijkheden vr geinterviewden m eigen infrmatie te te vegen Wanneer gebruiken? Als je al weet wat de belangrijke nderwerpen en antwrden zijn. Als het vrdelen heeft m de vragen mndeling te stellen(mensen die niet ged abstract denken, schriftelijk, ngeletterden) Vanwege de vrbereiding van de respndenten Filter-vragen (f: cmputer): heb je dit it gedaan/meegemaakt? Aanpassing vragen Type respndenten (niet gewend aan schriftelijk antwrden) 47

48 Vragenlijsten ver emties aan laag f ngeschlden niet gewend m te lezen, f ingewikkelde frmulieren in te vullen Filtervragen (zie later) Heeft u kinderen? Zja, in welke leeftijd. Vragen zelf meten ng aangepast wrden: Kunt u mij vertellen ver een keer waarp een cllege f klasgent u beledigde? Ja, dat was Jan, de jngen die altijd naast mij zat tijdens wiskunde. Hij hield zijn hand vr zijn werk, alsf ik het zu cpieren. Dat vnd ik beledigend. Alsf ik zelf niet in staat was m te vraagstukken p te lssen. Kunt u mij vertellen wat u precies velde ten Jan dat deed? Of waarm denkt u dat Jan dat deed? b. Ongestructureerd interview: Onderwerpen f thema s gespecifeerd, maar geen vragen (geen enkel interview is 100% ngestructureerd) Vrbeeld: vertel eens iets ver de relatie met uw eerste lief Vrdeel: het interview kent een vrij verlp, er kunnen nverwachte antwrden en vragen kmen Nadeel: Vaak meilijker te analyseren (zie: inhudsanalyse) Vral te gebruiken als: er weinig bekend is ver het nderwerp je geinteresseerd bent in de spntane gedachtengang van het individu c. Semi-gestructureerd interview: Interviewer kan de precieze bewrding van de vragen f de vlgrde mdraaien naar aanleiding van het verlp van het interview (laat je leiden dr de participant, gestructureerd kan dienen als standaard) makkelijker te vergelijken eerst: U det aan sprt? Welke? daarna: Is dat in clubverband? Welke club? Onderliggende vernderstellingen: a. Gestructureerd interview Vragen zijn relevant vr iedereen Zullen dr iedereen p eenzelfde wijze wrden begrepen 48

49 b. Ongestructureerd interview Kwantitatief - nbekend wat de meest relevante vragen zijn - vraagstelling wrdt aangepast aan respndenten In het bek wrdt er gesprken ver kwantitatieve kwalitatieve interviews Kwalitatief Gaat m het perspectief van respndent zveel mgelijk aan het wrd laten EN: bestaat er wel ziets als een ngestructureerd interview? Een minimale heveelheid planning is namelijk altijd vereist! Therie! (WAT WIL JE WETEN?) - Outline: wat zijn de nderwerpen die je aan de rde wilt laten kmen? - Brainstrmen, infrmeren en uitprberen! - Mgen specifieke vragen zijn, maar heft niet - Kunnen respndenten ze beantwrden? - Opstellen van verschillende types vragen Types vragen Essentiele vragen: Gaan ver het nderwerp van het nderzek Extra vragen: Equivalent met de essentiele vragen, maar anders gefrmuleerd checken vr geveligheid aan frmulering en vr cnsistentie (f betruwbaarheid) Weggivragen: Leiden af van een gevelig nderwerp (vr de relatie) O, wat ik net vergeten te vragen was: Heveel zussen en brers waren er in uw gezin? geven respndent een mment m af te kelen. Prmpts : Kunt u dat verder uitleggen? Wat gebeurde er ten? Prbing: [prbeer een respndent meer te laten vertellen, vraag m uitleg kunst p de juiste manier vraagstellen 49

50 VRAGEN Inhudelijk belangrijk welke vraag eerst kmt: Bedreigende vragen later denk aan mgelijke invled van eerdere vraag p latere vraag. Vrbeeld: Heeft uw meder u it geslagen? He is de relatie met uw meder? f mgekeerd LET OP: Assimilatie en cntrast! Meteen dicht slaan bij vraag 1, assimilatie en cntrast! VRAGEN Geen suggestieve vragen Geen vernderstelling alvrens vraag te stellen Stel eerst hfdvraag, dan bijvragen U det tch wel vragen z pen mgelijk Interviewen gaat ver de relatie tussen interviewer en respndent. Twee manieren m die relatie te beschuwen: Kwantitatief de rl van de interviewer met neutraal en prfessineel zijn Keuze heeft invled p srt data Kwalitatief De rl van de interviewer met zichtbaar gemaakt wrden, mdat die nit neutraal kan zijn INTERVIEW TECHNIEK Actief luisteren: Naar de persn kijken Ogcntact huden Lichtjes naar de persn buigen Open en relaxte lichaamshuding, maar niet nnchalent Bevestigen (knikken, uhuhum, etc.) 50

51 Nn-verbale cmmunicatie: Uiterlijk en kledij aanpassen Wees bewust van bewegingen en huding Beleefdheidsvrmen in andere culturen Interactie met respndent: Aanmediging (praat maar verder) Stiltes zijn niet ndzakelijk negatief Wees niet pdringerig Drvragen!!! = prbing Nit denken dat je antwrd wel kan raden, vraag het! VB. VAN PROBING Ruth ndervraagt een 15-jarige jngen p de middelbare schl die als een van de weinigen in een rlstel zit. Ruth: He vel je je ver de manier waarp je dr anderen behandeld wrdt p schl Jngen: Gaat wel Heel slecht eigenlijk. Ik heb al tegen mijn uders gezegd dat ik hier weg wil. Ik vind het hier vreselijk. Ruth: Als je echt beslten hebt dat je hier wegwil, waarm ben je hier dan eigenlijk ng? Gemiste kans: Vertel eens wat er hier z vreselijk is. Kan je me ver een specifiek vrval vertellen? 51

52 Ruth: Als je echt beslten hebt dat je hier wegwil, waarm ben je hier dan eigenlijk ng Jngen: Het det er niet te, want mijn uders willen niet dat ik van schl verander. Zij vinden het belangrijk dat de schl z dicht bij huis is Ruth: Denk je dat dat (dicht bij huis naar schl gaan) een psitieve invled heeft p je schlwerk? Gemiste kans: Heb je daar cnflicten ver met je uders? Of: Kan je me vertellen he het gesprek met je uders ver deze zaken vaak verlpt? Ruth: Denk je dat dat (dicht bij huis naar schl gaan) een psitieve invled heeft p je schlwerk? Jngen: Nee, eigenlijk niet. Ik weet dat ik swies gede punten haal. Dat is nafhankelijk van de schl. Ik zu wel heel graag willen dat mijn uders me naar die andere schl laten gaan, maar dat betekent niet dat ik mijn best niet meer de p schl Gemiste kans: Wat is er z aantrekkelijk aan die Andere schl? Waarm zu je daar liever naar schl gaan? DUS: Actief luisteren en pvlgen, verder vragen SOORTEN PROMPTS Open-ended (m meer detail te krijgen) Kan je me daar ng wat meer ver vertellen? Open-ended (m verduidelijking te vragen) Ik weet niet zeker f ik dat begrijp. Kan je ng een keer uitleggen wat je bedelde? Gedetailleerd (m meer gegevens van een bepaald type te krijgen) Wie was ng meet aanwezig? Wanneer gebeurde dat precies? Waar was het? 52

53 5. Cllege 5 : fcus grepen LESINDELING EN LEERDOELEN 1. Definitie fcusgrep: wat zijn fcusgrepen? he verschilt fcusgrep van interview? vrbeeld pvedingsndersteuning 2. Ontwikkeling fcusgrep: he ntstaan in marketing nderzek? 3. Wanneer fcusgrep: wanneer gebruik je fcusgrep? 4. He fcusgrepen pzetten? welke stappen? vrbeeld pvedingsndersteuning nieuwe variant: nline discussiegrepen 5. Wetenschappelijke benadering fcusgrep in de psychlgie: denken als sciale activiteit nderzeksvrbeeld vrrdeel 5.1 SITUERING Fcusgrep = kwalitatieve methde van dataverzameling kwalitatief interview (vrige week) (k praten maar individueel natuurlijke bservatie (vlgende week) 5.2 Definitie fcusgrepen METHODEN VAN DATAVERZAMELING: ZELFRAPPORTAGE Onderzeksvraag Persnlijke beleving van mensen - Frequentie en intensiteit van bepaalde ervaringen/ meningen (bv geluk) - Algemene verbanden (bv rijkdm geluk) Omstandigheden/mmenten van de ervaring Subjectieve betekenis van de ervaring VOORBIJ ZELFRAPPORTAGE Onderzeksvraag Wat zijn rzaken van bepaald gedrag (bv rken, kind straffen, )? He gedragen mensen zich spntaan in natuurlijke cntext (bv meder interacties thuis) He vrmen mensen zich een mening in interactie met andere grepen? Methde van dataverzameling Zelf-rapprtage nderzek Geslten vragenlijsten/interviews aan grtere grepen Dagbeknderzek Ongestructureerde f kwalitatieve interviews Methde van dataverzameling (Quasi) experimentele studies Naturalistische bservatiestudies fcusgrepen Kwantitatief Kwalitatief Kwantitatief Kwalitatief 53

54 5.2.1 KENMERKEN Fcusgrep = delgerichte grepsdiscussies ver een bepaald nderwerp dat dr een nderzeker wrdt ingeleid (=fcus) Nadruk p natuurlijk taalgebruik in sciale interacties tussen grepsleden (mening in meningvrming) tijdens gerganiseerde grepsdicussies IMPLICATIES Interactie tussen grepsleden centraal! interactie met nderzeker in interview Onderzeker = mderatr f facilitatr rl interviewer Prces bewaken, bij nderwerp blijven, iedereen aan de beurt laten kmen Selectie grepsleden ifv ptimale kwaliteit discussie tevallige steekpref gede cmbinatie mensen + het aantal mensen (5-10) EIGENHEID Eigenheid fcusgrepen tav vragenlijsten en interviews (Gamsn, 1992) (1) Participanten gebruiken alledaagse taal Inzicht in alledaagse kennis en vanzelfsprekendheden (2) Participanten zeken naar gemeenschappelijkheden Inzicht in (vaak impliciete) gedeelde aannames binnen een sciale grep wat mensen nrmaal vinden (3) Participanten verschillen van mening Inzicht in he mensen redeneren bv hun standpunten, argumenten en tegenargumenten VOORBEELD OPVOEDINGSONDERSTEUNING: EIGENHEID FOCUSGROEP? Onderzek als vrbereiding p interventie: SAMIK prject ( Studie en Actie met MIgrantenvruwen en hun Kinderen ; Phalet, 1995) 1. Tijdens huisbezeken (nderzeker+bemiddelaar) Kwalitatief interview meder det haar verhaal: nadruk p persnlijke beleving, bijv huwelijksprblemen, prblemen met het kkind meders zagen het vaak als kans m ver prblemen te praten Natuurlijke bservatie wat det meder met kind? Nadruk p pvedingsgedrag, bijv. autritair en tegeeflijk ptreden t.a.v. kind 54

55 2. Mederbijeenkmsten in buurtcentrum Fcusgrepen (nderzeker + sciale werker + bemiddelaar) VRAAG: WAAROM FOCUSGROEPEN? Welke inzichten in pveding kunnen fcusgrups pleveren naast je infrmatie uit kwalitatieve interviews en bservaties tijdens het huisbezek? Alledaagse taal: aansluiten bij manieren van praten/denken ver pveding van meders Zeken naar gemeenschappelijkheid: kmen tt gezamenlijke standpunten ver sciale prblemen, bijv. cntacten met de schl verbeteren Meningsverschillen: in discussie gaan ver bijv. racisme vs eigen verantwrdelijkheid van uders (meningen + standpunten van anderen) Empwerment! meders vrmen grep en treden sterk en slidair naar buiten, bijv. rnd schl, huisvesting interviews = nadruk p privéleven en psle beleving... Veel gebruikte techniek in marketing en in plitieke campagnes in de VS Later vergenmen en verfijnd in wetenschappelijk nderzek Campbell & Muncer (1987) Mdels f anger and agressin in the scial talk f wmen and men he verwrden mannen en vruwen hun eigen kwaadheid en agressie? Gamsn (1992) Talking plitics he denken mensen ver kernenergie? EEN TEVREDEN GEBRUIKER VAN FOCUSGROEPEN the pll-driven, fcus-grup-tested, made-fr-televisin president Clintn liet zijn ptredens en speechen altijd eerst testen in fcus-grepen. Jurnalist Paul Andersn: It is well recgnized by decisin-makers that the mst pwerful peple in Washingtn are the annymus members f the fcus grup. Rger Ailes, a Republican strategist: "When I die, I want t cme back with real pwer. I want t cme back as a member f a fcus grup." EEN ONTEVREDEN NIET-GEBRUIKER In vlle strijd met Pepsi Cla in de VS, lanceert Cca Cla p 23 april 1985 het prduct New Cke (eerste wijziging frmule in 99 jaar), en neemt de ude cla uit de rulatie. Bijna 200,000 smaaktests hadden uitgewezen dat men de New Cke het lekkerst vnd. 55

56 De classic cla kwam in juli 1985 terug,.m. na prtest van de Sciety fr the Preservatin f the Real Thing, Old Cla Drinkers f America Tenmalig Cca-Cla CEO Rbert Gizueta had grtste marketingblunder it kunnen vermijden. In hadden fcusgrepen uitgewezen dat het publiek sterk negatief reageerde p mgelijkheid dat ude cla uit de handel zu verdwijnen. Dit bleek evenwel niet uit individuele interviews! Met vervanging van Budweiser-bier dr nieuwe prduct had men geen prblemen, wel met vernieuwing van Cca Cla EEN ONTEVREDEN GEBRUIKER Het lpt k wel eens fut: Kim Campbell tijdens de Canadese presidentsverkiezingen 1993 Deze uittredend presidentskandidate mispakte zich lelijk aan een televisie-spt waarin gelachen werd met het spraakgebrek van tegenstrever Jean Chrétien. De tv-spt, die vlgens velen flink aan het einde van haar plitieke carrière (en dat van haar partij) heeft bijgedragen, was haar aangeraden dr een Amerikaanse campagnemaker p basis van fcusgrepen Waneer kies je vr een fcusgrep als methde van dataverzameling? Primaire nderzeksdelen Bestuderen van natuurlijke cnversatie in grepen Bestuderen he mensen in grepen de realiteit cnstrueren - en er cnsensus ver bereiken (grepsdiscussie fenmeen) Secndaire nderzeksdelen In vrege fase nderzek: eerste stap naar vragenlijstcnstructie verkenning van een prblematiek bv nieuwe culturele grep In eindfase nderzek: verdieping van bevindingen uit kwantitatief nderzek terugkppeling bevindingen naar delgrep / stakehlders (respndentvalidering) Als nderzek p zich: zie primaire nderzeksdelen (grepsdiscussie fenmeen) 56

57 Dus... geen simultaan interview van verschillende individuen! grepsinteractie => het geheel is meer dan de sm van de delen! He verlpt een fcusgrep nderzek? - Stappenplan - Vrbeelden: pvedingsndersteuning nline VOORBEELD OPVOEDINGSONDERSTEUNING SAMIK nderzek (Phalet, 1995) Studie en Actie met Migrantenvruwen en hun Kinderen Del van gesprekken Turkse en Markkaanse meders in Antwerpen aan het wrd laten ver pvedingsprblemen met g p beschrijving pvedingsideeën en ntwikkeling pvedingsndersteuning p maat Verlp: Intense en langdurige nderlinge discussie, veel herhaling van zelfde kwesties, vrtdurende rechtvaardiging, bevestiging en kritiek van verschillende (Turkse/Markkaanse en Belgische) ziens- en handelswijzen mbt pveding Stappenplan dataverzameling en analyse = chrnlgisch Stap 1: planning nderzek Stap 2 en 3: participanten selecteren en grepen samenstellen Stap 4: aantal, timing en lcatie bepalen (cncretisering, regie) Stap 5: vragen vrbereiden Stap 6: rl mderatr tijdens gesprek + Stap 7: gesprek pnemen? Wat en he pnemen? + Stap 8: resultaten analyseren Prbleemstelling en gezichtspunt kiezen externe pdracht nderzeksprbleem 57

58 Onderzeker = mderatr grijpt inhudelijk z weinig mgelijk in: participanten praten met elkaar hudt grep bij de les: geeft thema en grenzen aan z ndig aandacht verdelen en dminante figuren intmen is ged vrbereid: kent het terrein en (ir)relevante inhuden Waarnemer f assistent zeken en trainen (nabespreken! technische hulp (cassette bedienen, etc.) praktische zaken (licht, drankjes, etc.) neemt ntities (nn-verbaal gedrag, vlgrde sprekers) vertlkt f vertaalt in anders/meertalige grepen Prbleemstelling: Opdracht Kind en Gezin: allchtne meders niet gemtiveerd vr aanbd pvedingsndersteuning (kant-en-klare pakketten straffen en belnen, slaap en rust etc.) slten niet aan wat ervaren zij zelf als pvedingsprblemen, plssingen, ndersteuning? Wetenschappelijke vraagstelling: Prbleem van transprteren westerse middenklasse pveding naar andere sciale en culturele cntexten (zie cllege 3!) pvedingsideeën allchtne meders vanuit hun eigen perspectief in kaart brengen Onderzeksteam: Alle begeleiders vlgden training van 2 dagdelen Turkse grep: 2 Belgische en 2 Turkse begeleiders (2 educatief medewerkers, 1 ervaringsdeskundige en 1 tlk) Markkaanse grep: 2 Belgische en 2 Berbers-Markkaanse begeleiders (2 educatief medewerkers, 1 ervaringsdeskundige en 1 tlk) Onderzeker aanwezig bij 1ste, 3de en laatste grepsgesprek en bij nabesprekingen met begeleiders 4 à 12 persnen 58

59 Meestal hmgene grepen (bijv. naar sciale status, leeftijd, kennis mbt nderwerp, ) Deelnemers kennen elkaar meestal niet ged vraf Sms is dynamiek van bestaande grepen vrwerp van nderzek (deelnemers zijn bijv. cllega s f actief bij zelfde vereniging) Uitndiging en screening in huisbezek dr nderzeker met Turkse/Markkaanse begeleider Meestal bekenden, geen persnlijke vrienden 8 15 Berbers-Markkaanse meders Antwerpen Brgerhut en 7 12 Turkse meders Antwerpen Zuid kind nder 6 jaar (meestal k udere kinderen) Ingetruwde eerste generatievruwen Stap 4: aantal, timing, lcatie Geschikte lcatie niet te grt en niet te klein niet bedreigende, liefst vertruwde mgeving gede akestiek in de ruimte Psitinering zitplaatsen alle deelnemers meten elkaar kunnen zien (kring) dminante deelnemers: naast mderatr verlegen deelnemers: tegenver mderatr Timing: kies ged tijdstip en check cncurrerende activiteiten Aantal en duur: 1 f meer bijeenkmsten van 1 à 2 uur + tijd vr binnenkmen, kffie, Lcatie: wijkcentrum vertruwd in buurt Zitplaatsen: stelen in halve cirkel, 2 begeleiders vraan, 2 tussen deelnemers, grte witte muur met kaartjes (cf verder) Timing: nvember-december 1992: Turkse grep 8 en Markkaanse grep 7 vrmiddagen Tijdens schluren: 9-12 am = brut tijd, incl. begreten, inleiden, en afrnden 59

60 Stap 5: vragen vrbereiden Op vrhand thema afbakenen Lijst met tpics maken (cf. pen interview in cllege 4) Tpics vraf verkennen in pilt interviews met delgrepen Discussiegids pstellen als leidraad Ruimte laten vr nvrbereide relevante tpics Duidelijke vragen vrleggen in alledaagse spreektaal Vlgrde vragen bepalen: gesprek penen inleiden vergangsvragen maken kernvragen afrndende vragen Participanten meten z actief mgelijk de discussie bepalen Thema: de tekmst van nze kinderen als ingang vr discussie ver pvedingsprblemen Terreinkennis en verkenning in interviews tijdens huisbezeken Leidraad: in kaart brengen van gedeelde pvedingsprblemen Fasering van tpics in 7-8 gesprekken: Openen: verwelkmen en kennismaken Inleiden: tekmstdrm vr kinderen Overgang: van psitieve tekmstwensen naar hindernissen Kernvragen: wat zijn belangrijke gemeenschappelijke prblemen Afrnden: grtere prbleemclusters afbakenen en benemen wat willen we naar buiten brengen, waaraan willen we werken? Stap 6: rl mderatr tijdens gesprek Verduidelijk del van gesprekken Stel pen vragen en vermijd ja-neen vragen Herhaal wat gezegd wrdt (check ged begrip) Bevestig znder ged te keuren Bewaak grenzen van het thema (niet alle tijd in prbleem van één persn) Reguleer zndig grepsdruk (ntlading, humr ) 60

61 Maak gebruik van pauzes Verdeel spreektijd Stap 7 en 8: gesprek pnemen en analyseren Rapprteur Audicassettes (videtapes) Gede apparatuur Gede psitinering van participanten Aanvullen met geschreven ntities Nn-verbale gedragingen nteren Resultaat: Visuele vrstelling grepscnsensus Gedeelde pvedingsprblemen wrden p kaartjes geschreven en aan de muur gehangen Prblemen wrden gesrteerd in grtere clusters Opname verlp grepsgesprekken Nabesprekingen Bandpnames (vide niet mgelijk) Nta s verlpen met begeleiders en aanvulling nta s meteen na gesprek Beperking: natuurlijk taalgebruik minder makkelijk in detail te analyseren dr taalbarrière (bijv. Berbers = mndelinge taal) 50-tal kaartjes 6 thema s 1. Band uders-kind (= wederzijds begrip als prbleem) 2. Opveding thuis (= discipline als prbleem) 3. Onderwijs (= gemiste kansen als prbleem) 4. Kind en vrienden (= slechte invleden als prbleem) 5. Racisme / discriminatie (= sciaal-culturele acceptatie als prbleem) 6. Huisvesting / vader en werk (= sciaal-ecnmische kansarmede als prbleem) 61

62 Stap 8: analyse Inhudelijke verbanden tussen thema s = mederschap in sciale cntext centrale pvedingsdelen meders: - verbndenheid uder-kind (cluster 1) - uderlijk gezag (clusters 2) pvedingscntexten: dwarsverbanden met - nmiddellijke mgeving kind (schl en peer grup in clusters 3-4) - mringende buitenwereld (maatschappelijke psitie gezin in clusters 5-6) Vrbeeld: thema 4 Kind en vrienden kind speelt met kind dat wij niet ged vinden kind kan niet kiezen, kiest slechte vrienden het is meilijk m gede vrienden vr kind te vinden mensen in mgeving zijn slecht vrbeeld vr kind Dwarsverbanden met andere thema s? Gezagsprblemen thuis (cluster 1, bijv kind luistert niet naar uders ) Racisme in samenleving (cluster 5, bijv mdat er racisme is zijn we bang, durven we niet buitenkmen ) NIEUWE VARIANT: ON-LINE FOCUSGROEP Mensen ntmeten elkaar niet in levende lijve, maar discussiëren in chatrm Mderatr is peratr (p-rights) 5 tt 8 participanten (vraf gerecruteerd vlgens bepaald prfiel) Meerdere chatsessies met verschillende grepen Interactie verlpt anders Vrdeel: direct lg-file 62

63 5.3 Fcusgrepen: wetenschappelijke benadering Uitgangspunt = beperkingen van attitudemetingen in geslten vragenlijsten aan grte grepen algemene stelling ver zelfrapprtage: Alleen mdat mensen je een antwrd geven p een vraag betekent dat ng niet dat het antwrd waar is! Cntext, vraagstelling nderzeker Enkele vrbeelden van prblemen met geslten vragen naar mening van mensen zie cllege 3! - attituden vaak slechte vrspellers van gedrag (bijv belang milieubehud en afval srteren) - vraagverwrdingseffecten (bijv. antwrdschalen) - antwrdstijlen (bijv ja-knikken, sciale wenselijkheid) - nn-attituden (bijv vertruwen in instellingen als nep-prbleem, nit ver nagedacht) The hallmark f fcus grups is the explicit use f the grup interactin t prduce data and insights that wuld be less accessible withut the interactin fund in a grup 63

64 Fcus grups are useful wen it cmes t investigating what participants think but they excel at uncvering why participants think as they d (Mrgan, 1988) DENKEN ALS SOCIALE ACTIVITEIT Benadering achter fcusgrepen in de psychlgie: He mensen met elkaar praten ver een thema laat zien he zij denken: he zij meningen vrmen, rechtvaardigen, tegenspreken Spntane manier van denken (vaak) in interactie met anderen ~ sciaal cnstructinisme als wetenschapsbenadering (zie cllege 2) In cnversaties f discussies met anderen p werk, in café, thuis aan tafel nemen mensen stelling ver de gede handels- f zienswijze (= mening vrmen), geven zij argumenten vr hun ziens- f handelswijze (= rechtvaardigen), bevestigen f bekritiseren zij andere ziens- en handelswijzen (= al f niet tegenspreken) VOORBEELD DENKEN ALS SOCIALE ACTIVITEIT (O BYRNE ET AL., 1995): Fcus grup, Vraag was he je de uitndiging van een vriend m naar een café te gaan p zaterdagavnd zu afslaan. Cam: That depends if they re like really anxius r keen fr yu t g (.) fr whatever reasn basically yu might like cme up with an excuse t let em dwn sftly (.) therwise yu might just g, ah (.) nup (.) dn t feel like it Kyle: Direct apprach Cam: Yep Kyle: N tha(heh)nkyu (.) I m feeling seedy frm last night Mike: Yu might cme up with smething t say sme ther way yu re feeling at that time that night I m sick s I ll be in bed r I m ging ut with smene else r I m having dinner with my grandparents that kind f thing s M: Yep Jasn: Depends n why yu dn t want t g if yu dn t want t g cause yu dn t want t g that s what I d srt f like tell em but that I gt ther stuff n well I d say I m busy M: Yep Jasn: S try nt t lie t much Fcus grup, zelfs als staan hier een aantal suggesties vr directe afwijzing in, ze zijn allemaal vergezeld van verzachtende spraakcdes. Ah & micrpause: waarschuwen de ander dat er iets negatiefs aankmt verzachtend Thank yu: drukt appreciatie uit 64

65 I am feeling seedy frm last night: an excuus dat uitdrukt dat je niet in staat bent, niet dat je nwillend bent I am busy is redelijk direct, maar is ng steeds geen plain n./` Overwegingen Er bestaan directe versus subtiele/indirecte afwijzingen Stelling nemen Indirecte afwijzingen zijn beter [zelfs de directe afwijzingen in het fcusgrep-gesprek wrden eigenlijk indirecter gemaakt] Bevestiging f neens zijn Onderzeksvrbeeld vrrdeel: Redelijk Racisme gesprekken ver allchtnen in ude stadswijken dr Maykel Verkuyten, 1997 Onderzeksvragen Verkuyten: He praten autchtn Nederlandse buurtbewners in ude stadswijken ver allchtnen? He denken zij ver allchtnen: he beargumenteren zij hun meningen? Onderzekspzet: waarm fcusgrepen? Attitudemetingen van vrrdeel in vragenlijsten geven geen antwrd p de vraag he mensen hun (negatief) rdeel verwrden en beargumenteren Selecteren alleen cnsistente infrmatie en nttrekken z veelvrkmende twijfel en tegenspraak aan het zicht Geinteresseerd in he racisme leeft: He zien alledaagse sciale interacties tussen buurtbewners eruit en p welke wijze speelt racisme daar een rl? Welke interpretatiekaders den de rnde waaruit iedereen kan putten m zich een mening te vrmen? Interpretatiekaders (Ptter & Wetherell) = bestaande culturele thema s waaruit mensen putten in hun spreken en denken Dataverzameling: fcusgrepen Wie? 4 grepjes van 5 6 autchtne bewners 65

66 tussen 33 en 70 jaar meestal laagpgeleid gehuwd met kinderen gebren f reeds lang wnend in de wijk bekenden maar geen persnlijke vrienden in bijzijn van 1 van de 3 nderzekers Materiaal: 621 pagina s geregistreerde tekst (transcripts grepsgesprekken) Citaat p.84 ver Turkse en Markkaanse vruwen die het park vervuilen: Vrig jaar k, d r zit naast me z n mens en dan maar vreten jngens en hup en alles p die grnd dumpen, p n gegeven mment lpt er z n klein jchie, nu schne luier, ver de nek achter in die bsjes, ja dan hu ik m n mnd niet meer ik zeg srry mevruw, ik zeg ik zit er naast ik zeg eh het stinkt een beetje, ik zeg eh, ja neem een plastic zakje mee, en ja, dan neem je het mee naar huis en dan gi je het netjes thuis weg en dan denk ik van t is k n bepaalde manier van eh srry dat ik het zeggen met maar de huizen waar de buitenlanders in wnen wrden ver het algemeen uitgewnd. Het is z n bepaalde mentaliteit, het lijkt wel f ze zeggen van het is tch niet van ns, eh wij hebben nit veel heven te betalen, wij krijgen alles dus wat zal het ns n zrg zijn he het er uit ziet en eh wat er mee gebeurt. Dat idee krijg je hier in de buurt. D r wrdt wel elke keer geprbeerd m weer wat te den, m weer wat leefbaar te maken, maar elke keer wrdt het weer vergald. BETOOGLIJN Mentaliteit buitenlanders is anders Kmt vrt uit het feit dat ze alles in de scht gewrpen krijgen /nergens vr heven betalen Te veel zrg leidt tt vrijblijvenheid (alleen als ze financieel meten bijdragen, krijgen ze verantwrdelijkheid) Kritiek p sciale vrzieningen Dit is dus een vb van een interpretatief kader. De vruw zegt dit k niet echt, maar verwijst ernaar waardr de ideeen bevestigd wrden vr anderen die dit interpretatieve kader hebben. 66

67 VOORBEELD REDELIJK RACISME Gekeken naar gebruik van cultuur en mentaliteit in gesprekken ver allchtnen 1) Stap 1: expliciete bdschap = inhudelijke betekenis van cultuur en mentaliteit Expliciete bdschap: wat is betekenis van cultuurverschil als reëel ervaringsgegeven in cntact met allchtnen? cultuur verwijst naar uitdaging van vanzelfsprekendheden dr aanwezigheid van cultureel andere grepen cf. cultuurcnflict rnd rde en netheid, mgangsvrmen, pveden kinderen, mslim vruwen bijv. citaat stelt wanrde en nrmlsheid als mentaliteit van allchtnen tegenver rde en netheid als vanzelfsprekende nrm 2) Stap 2: impliciete f geïmpliceerde bdschap = uitsluitende functie van cultuur en mentaliteit wrdt afgeleid uit vrm en cntext van taalgebruik Impliciete bdschap: welke functie vervult het gebruik van cultuur in gesprekken ver allchtnen? cultuur dient ter verantwrding van uitsluiting allchtnen uit mrele gemeenschap van gede burgers cf cultureel racisme als hedendaagse pvlger van sciaal niet meer aanvaard bilgisch racisme bijv. citaat verbindt mentaliteit van allchtnen met nverantwrdelijkheid en bekritiseert tegang allchtnen tt sciale vrzieningen CONCLUSIE VOORBEELD Wat leren de grepsgesprekken ver he autchtne bewners denken ver allchtnen? In attitudevragenlijsten verschijnt negatief rdeel ver allchtnen als nredelijk vrrdeel. Grepsgesprekken laten zien he bewners zelf het samenleven met allchtnen ervaren en he zij hun negatieve rdelen rechtvaardigen, redenen geven. Z wrden twijfels en tegenspraken achter negatieve rdelen zichtbaar. 67

68 6. Cllege 6: bservatiestudies LESINDELING & LEERDOELEN Definitie van bservatie nderzek kunnen geven en nderscheiden van zelfrapprtage Wanneer kiezen psychlgen vr bservatienderzek? Het bservatie experiment: het bystander effect als vrbeeld Vrmen van bservatie kunnen plaatsen p cntinuum kwantitatieve kwalitatieve methden van dataverzameling Vrmen van bservatie kunnen plaatsen p cntinuum kwantitatieve kwalitatieve methden van dataverzameling Natuurlijke bservatie: meder-kindinteracties als vrbeeld Definitie en ntwikkeling van kwalitatief bservatienderzek: etngrafisch nderzek en participerende bservatie He den psychlgen bservatienderzek: vrbeelden van bservatietechnieken 6.1 OBSERVATIE ONDERZOEK: DEFINITIE Algemene definitie Observatie-nderzek is een methde van dataverzameling die bestaat uit aandachtig f gericht waarnemen Tegenhanger van zelf-rapprtage als veel gebruikte psychlgische nderzeksmethde Stelling: bservatie speelt een sleutelrl zwel in kwantitatief als in kawlitatief psychlgisch nderzek Stelling: bservatie speelt een sleutelrl in zwel kwalitatief als kwantitatief psychlgisch nderzek Observaties: wanneer? Om infrmatie te krijgen die mensen meilijk zelf kunnen rapprteren: He gedragsveranderingen zijn gerelateerd aan veranderingen in de situatie bijv. (impliciete) situatinele nrmen: papiersnippers pruimgedrag Mensen kunnen niet echt zeggen waarm ze pruimen He mensen interageren: verbale en nn-verbale cmmunicatie! bijv. respnsiviteit in meder-kind interacties videtherapie bij hechtingsprblemen (tepassing) Mama en kleine baby met prblemen hechting (filmen en film laten zien aan mama; mama de taal van de baby aanleren meerrespnsiviteit) He mensen emtineel reageren: bijv blik afwenden, gelaatsuitdrukking, lichaamshuding 68

69 VOORBEELD: EIGENHEID OBSERVATIE? Klassieke studie vetbalgeweld (Marsh, Rsser & Harré, 1978) Observatie = films van incidenten vanuit plitiecamera s in stadium Zelfrapprtage = interviews met vetbal hligans ver incidenten Vetbalgeweld: analyse van incidenten Zelfrapprtage fan: Film incident: extreem gewelddadige weergave van peenvlgende feiten wederzijds beledigen en dreigen maar geen fysiek geweld en geen gewnden Reactie fans p film: verantwrding: we weten wanneer we meten stppen Incrrecte sequenties filmbeelden ( breaching studies ): fans geven mgelijke crrecte sequenties aan Inductie impliciete spelregels dr nderzeker is mgelijk dr cmbinatie zelfrapprtage bservatie Cnclusie vetbalgeweld: Attirbutiefut: geen ngecntrleerd f extreem geweld rituele cnfrntaties vlgens impliciete spelregels Zichzelf Anderen Ged Intern situatie Slecht Extern Intern Observatie nderzek Gestructureerd Ongestructureerd Smal Breed Experiment Natuurlijke setting Deductie Inductie Kwantitatief Kwalitatief Behaviral signature: lichaamshuding, gelaatsuitdrukking, gcntact, Vb vetbalgeweld: agressieve verhalen, nauwelijks gewnden Breaching studies: fans herkennen nep filmpjes p basis van sequentie 69

70 Observatie nderzek Gestructureerd Ongestructureerd HET OMSTAANDER EFFECT LATANÉ & DARLEY (1970) Klassieke studie van het bystander effect ( het mstaander effect ) Mrd p Kitty Genvese: Bij de mrd p Kitty Genvese leken mensen zelf niet ged te weten waarm ze de plitie niet gebeld hadden reeks experimentele bservaties die vrtkwam uit de tevallige bservatie van een waar gebeurd drama: de mrd p Kitty Genvese WAAROM HEEFT NIEMAND GEHOLPEN? Six days later, the plice arrested Winstn Mseley, a 29-year-ld business-machine peratr, and charged him with the hmicide. Mseley had n previus recrd. He is married, has tw children and wns a hme at Sutter Avenue, Suth Ozne Park, Queens. On Wednesday, a curt cmmitted him t Kings Cunty Hspital fr psychiatric bservatin. The plice stressed hw simple it wuld have been t get in tuch with them. A phne call, said ne f the detectives, wuld have dne it. Lieut. Bernard Jacbs, wh handled the investigatin by the detectives, said: It is ne f the better neighbrhds. There are few reprts f crimes. Yu nly get the usual cmplaints abut bys playing r garbage cans being turned ver. The plice said mst persns had tld them they had been afraid t call, but had given meaningless answers when asked what they had feared. We can understand the reticence f peple t becme invlved in an area f vilence, Lieutenant Jacbs said, but where they are in their hmes, near phnes, why shuld they be afraid t call the plice? 70

71 He said that his men were able t piece tgether what happened and capture the suspect because the residents furnished all the infrmatin when detectives rang drbells during the days fllwing the slaying. But why didn t smene call us that night? he asked unbelievingly. Witnesses sme f them unable t believe what they had allwed t happen tld a reprter why. A husewife, knwingly if quite casual, said, We thught it was a lvers quarrel. A husband and wife bth said, Frankly, we were afraid. They seemed aware f the fact that events might have been different. A distraught wman, wiping her hands in her aprn, said, I didn t want my husband t get invlved. ONDERZOEKSVRAAG:,WANNEER HELPEN MENSEN (NIET)? He nderzek je ziets? Mag je mensen gelven als je hen hierver ndervraagt? Wat zu je den als Wat zuden de 38 mensen bij het geval Kitty Genvese p je vragen antwrden? INDUCTIE: NATUURLIJKE OBSERVATIE Observeer zelf het mstaander-effect in een natuurlijke mgeving Let p de vlgende dingen: Waarnaar kijken de mensen die vrbij kmen naar? Welke emties zie je p hun gezichten? Welke andere gedragingen bserveer je? HYPOTHESE Vraag naar de cdering. Was het meilijk? Teveel gedragingen tegelijkertijd? Accrding t the bystander effect if yu are a persn in need, yur chances f getting help increase as the number f peple available t help yu decrease DEDUCTIE: OBSERVATIE EXPERIMENT Experiment: Vruw zit in andere kamer. Je hrt haar p een stel klimmen m iets te pakken. Je hrt een schreeuw en de val van de vruw en geklaag nadien: ik kan niet bewegen, ik zit vast Cndities: je bent alleen in kppel met bekende, in kppel met nbekende, met pseud-participant die niet reageert 71

72 Verwachting: je zal de vruw minder gauw helpen in aanwezigheid van nbekende f niet helpende pseud-participant. Klpt dit? RESULTATEN 4 cndities Subjecten alleen 70% helpen Subjecten in kppels (nbekenden) 40% helpen Subjecten in kppels (bekenden) 70% helpen Subjecten in bijzijn van stentatieve niet-reageerder 20% helpen CONCLUSIE Vraag naar de cdering. Was het meilijk? Teveel gedragingen tegelijkertijd? Accrding t the bystander effect if yu are a persn in need, yur chances f getting help increase as the number f peple available t help yu decrease THEORIEVORMING: WANNEER HELPEN MENSEN (NIET)? Om bij het vrbeeld van Kitty Genvese te blijven: Bib Latane & Jn darly redeneerden dat mensen alleen zullen helpen als er aan een aantal vrwaarden is vldaan. Latane en Darle gelfden k dat mensen juist minder verantwrdelijkheid zuden nemen als er meer mensen aanwezig waren k mgelijk dat mensen de situatie niet ernstig nemen, als anderen de situatie niet reageren. Zij nemden dat gespreide verantwrdelijkheid TOETSING: REEKS OBSERVATIE EXPERIMENTEN 72

73 Experimentele manipulaties: aandacht afleiden, ernst van het incident, rlmdel verantwrdelijk gedrag, samen laten beslissen, bijv. rkntwikkeling bijv. bled f niet bijv. pseud-participant die actief helpt f niet bijv. verleg tss participanten tyelaten f niet CONCLUSIE: VERKLARING OMSTAANDER EFFECT Om bij het vrbeeld van Kitty Genvese te blijven: Bib Latane & Jn darly redeneerden dat mensen alleen zullen helpen als er aan een aantal vrwaarden is vldaan. Latane en Darle gelfden k dat mensen juist minder verantwrdelijkheid zuden nemen als er meer mensen aanwezig waren k mgelijk dat mensen de situatie niet ernstig nemen, als anderen de situatie niet reageren. Zij nemden dat gespreide verantwrdelijkheid Filmpje man ligt p de weg: Aantal mensen stijgt kans p helpen daalt (bij niet kennen, geen ged vrbeeld stellen) TOETS JEZELF! 1) pmerken 2) ernstige ndsituatie: wilt de persn dat ik help 3) verantwrdelijkheid 4) iets kunnen den: wat is efficiënte hulp helpen Waar plaats je de bservatiestudies van Latané en Darley ver het mstaander effect? Plaats p cntinuum? Gestructureerd Ongestructureerd Smal Breed Experiment Natuurlijke setting Deductie Inductie Gestructureerd en smal: helpgedrag natuurlijke + experimentele inductie (vanuit genvese) en deductie (vanuit 4 stappen m te helpen) = experimentele bservatie 73

74 KLASSIEKE STUDIE: HECHTING (BOWLBY: ATTACHMENT ) Hechting is een verlevingsmechanisme. Zrgt ervr dat meder en kind bij elkaar blijven. Drie hechtingsstijlen, gekenmerkt dr een uniek patrn van emties. Veilig gehechte kinderen tnen psitieve zwel als negatieve emties Ambivalent gehechte kinderen tnen meer negatieve emties. Vermijdende kinderen tnen weinig emties, ngeacht de valentie. Attachment thery Bwlby: The attachment system perates within the parent-child relatinship s that parent and infant stay clse t each ther (evlutinarily derived aspect f the p-c relatinship activated when the infant experiences a threat). Mre current appraches include mre aspects f the p-c relatinship in attachment --> als psitive rewards. Each attachment style has a specific pattern f emtinality: Secure infants shw bth psitive and negative emtins, as well as neutrality. Ambivalent infants shw mre negative emtins. Avidant infants shw fewer emtins f all kinds. He ntstaan die verschillende patrnen van hechting: Parents f secure infants respnd mst t a wide range f emtins. Parents f ambivalent infants were mst respnsive t negative emtins, least respnsive t psitive emtins (parents are incnsistent babies need t be nisy t be heard). Parents f avidant infants least respnsive t their babies negative emtin. STRANGE SITUATION Meder en baby samen Onbekende kmt binnen en blijft even Meder verlaat de kamer Meder kmt terug, nbekende vertrekt Meder laat baby alleen Onbekende en baby samen Meder kmt terug Om het hechtingsgedrag van babies te bestuderen, ntwikkelde Mary Ainswrth, een ud-student van Bwlby een experiment waarin babies p een systematische manier p de pref werden gesteld. De meder verlaat de baby tweemaal en kmt tweemaal terug. Het idee was dat babies die veilig gehecht waren zwel hun negatieve als hun psitieve emties laten zien. Ik ga je nu een baby laten zien in de strange situatin. Wat ik van jullie wil vragen, is dat je de baby bserveert en p grnd van de baby s emties bepaald wat vr srt hechting de baby heeft. 74

75 Veilig = teruggaan naar mama Ambivalent= kwaad wrden p mama Vermijden = negeren mama WELKE HECHTINGSSTIJL? HECHTINGSTHEORIE Hechtingsstijl vrspelt: Relaties met vlwassen hechtingsfiguren, bijv. in een intieme relatie Hechtingsstijl van eigen kinderen Krte bservaties ( strange situatin ) kunnen dus uitkmsten vr de rest van het leven vrspellen! TOETS JEZELF! Waar plaats je de strange situatin studie ver hechtingsstijlen? Cultuurverschillen affect!! gestructureerd, breed, natuurlijk, inductie STUDIE OVER HECHTING Plaats p cntinuum? Gestructureerd Ongestructureerd Smal Breed Experiment Natuurlijke setting Deductie Inductie Gestructureerd + smal = helpgedrag Natuurlijke + experimentele bepaald wanneer mama vertrekt Inductie en deductie Studie Elif Dürgel (2010): Turkse en Nederlandse meder-kind interacties 10-MIN SPEL SESSIE 10-MIN VOORLEES SESSIE VOORBEELD CODEERSCHEMA 75

76 Child-Rearing Practices Vrbeeld thematische clusters Psitief Affect: Taalstimulatie: Meder tnt warmte f psitieve gevelens aan het kind Bijv. Gebruik van ksnaampjes (e.g., schatje, zetje, canım, aslan ğlum, biricik kızım ) Aandeel meder in verbale interactie Bijv. aantal gesprken zinnen Verbndenheid: Opzeken van nabijheid Bijv. Fysieke afstand tt het kind tijdens sessies CULTUURVERSCHIL IN GEDRAG? VOORBEELD FYSIEKE NABIJHEID CULTUURVERSCHIL IN OPVOEDINGSPRAKTIJKEN? Cvariates Mthers age 76

77 Mthers educatin VOORDEEL INDUCTIE? Inductieve cdering en interpretatie van natuurlijke bservaties standaard checklists van pvedingspraktijken vanuit westers cultureel perspectief Bijv. Psitief affect > kinderen prijzen = typische categrie in standaard checklist ~ self-fcused psitive affect in westers cultureel perspectief Bijv. Psitief affect = fysieke nabijheid, ksnaampjes = inductieve categrieën die niet vrkmen in checklists ~ ther-fcused psitive affect in Turks cultureel perspectief Bijv. Taalstimulatie > beken vrlezen =typische vraag in standaard checklist ~ cgnitieve stimulatie vanuit middenklasse perspectief: vrnderstelt leescultuur en geletterde taalkennis Bijv. Taalstimulatie = heveel praat meder spntaan = inductieve categrie die niet vrkmt in standaard checklists ~ cgnitieve stimulatie vanuit breder perspectief: vrnderstelt geen leescultuur f geletterde taalkennis Inductieve benadering van bservaties sluit beter aan bij de pvedingscntext in allchtne gezinnen dan standaard checklists 77

78 STUDIE MOEDER-KINDINTERACTIES Plaats p cntinuum? Gestructureerd Ongestructureerd Smal Breed Experiment Natuurlijke setting Deductie Inductie 6.2 Etngrafie: GESCHIEDENIS: MARGARET MEAD ( ) Antrplgie Cultuur en persnlijkheid schl Klassieke studies: Cming f age in Sama (1928) Sex and temperament in three primitive scieties (1935) MARGARET MEAD ( ) Thematiek: relaties tussen cultuur en ntwikkeling van de persnlijkheid Bijv. Cming f age in Sama : Seksualiteit bij adlescenten (adlescentie = crisis f gewn turbulent?) Bijv. Sex and temperament ver sekserltraining: Zijn meisjes assertiever dan jngens f mgekeerd? Kritiek: Onterechte rmantisering van jeugd en seksuele vrijheid dr nderzeker? DEFINITIE ETNOGRAFIE Afkmstig van antrplgen die niet-westerse culturen uit eerste hand bestuderen: pinier = Malinwski in Nieuw Guinea Cmplexe en gelijktijdige methde van dataverzamelen: niet alleen bservaties! Gespreid ver langere peride(n) van veldwerk: drgaans één f meer jaren Waarbij nderzeker actief lid wrdt van de cultuur f gemeenschap f rganisatie die hij bestudeert: insider status als tetssteen! Actief lid: taal, cultuur kennen, vertruwen 78

79 6.2.2 Participerende bservatie: Brede betekenis: brede strategie van dataverzameling in natuurlijke settings ( veldwerk ) GESCHIEDENIS: ERVING GOFFMAN ( ) Klassieke studie: Asylums = gekkenhuis bservatie sciaal leven psychiatrische patiënten in geslten instelling ERVING GOFFMAN ( ) Benadering: any grup f persns prisners, primitives, pilts, r patients - develp a life f their wn that becmes meaningful, reasnable and nrmal nce yu get clse t it (Gffman, 1961) GESCHIEDENIS: WILLIAM FOOT WHITE ( ) Stadsscilgie: Chicag schl Klassieke studie: Street crner sciety: The scial structure f an Italian slum (1943) Observatie van het sciale leven in een Italiaanse wijk in Bstn: Beschrijving van (semi)criminele scène van binnenuit middels pen interviews met infrmanten en langdurige betrkkenheid in activiteiten van de gemeenschap Kritiek subjectiviteit : nterechte criminalisering van gehele Italiaanse buurt en gemeenschap dr nderzeker? DEFINITIE PARTICIPERENDE OBSERVATIE Methde van dataverzamelen afkmstig uit antrplgie en scilgie Specifieke methde: Observatie nderzek in een natuurlijke setting waarbij de nderzeker actief deelneemt in het leven van de gemeenschap, rganisatie f cultuur van nderzek bijv. Marienthal studie Lazarsfeld ea: 79

80 Klassieke studie naar de betekenis van massale werklsheid tijdens jaren 30 crisis p het gezins- en gemeenschapsleven nderzeker werkt als vrijwilliger vr hulprganisatie tweedehandskleren etngrafie participerende bservatie? - Znder participerende bservatie geen etngrafie! - Participerende bservatie kan k ls van een mvattend etngrafisch nderzek gebeuren - Etngrafie cmbineert participerende bservatie met andere methden, zals interviews met infrmanten, beeldmateriaal, levensverhalen Etngrafie > participerende bservatie 6.3 ROL VAN DE ONDERZOEKER Klassiek = cmplete bserver Overt : penheid, eerlijkheid (ik ben nderzeker) Participanten kunnen meer f minder inzicht krijgen in het nderzek Onderzeker kan meer f minder aanwezig en actief zijn Paradx van de waarneming (Labv): Onderzeker wil gedrag in natuurlijke setting bestuderen maar zijn aanwezigheid verstrt die natuurlijkheid Meilijk m in een keer alle relevante aspecten van de situatie waar te nemen. Verschillende manieren van cderen die je niet allemaal in een keer kunt tepassen. DAAROM VIDEO-OPNAMEN EN PROGRAMMA S OM BEELDEN TE SYSTEMATISEREN 6.4 APPARATUUR OM VIDEO TE MAKEN Om een vide-pname te maken, richt je best p elke interactiepartner een camera. Vr de duidelijkheid zijn de camera s hier zichtbaar pgesteld, maar je kunt ze natuurlijk k verbergen. De prefleider zit aan een aparte tafel (meestal in het kamertje ernaast) en krijgt de videsignalen binnen p de cmputer 80

81 En dit is het beeld p de cmputer. Je kunt er k vr zrgen dat het beeld van elke camera slechts p de helft van scherm wrdt getnd, zdat je beide persnen tegelijkertijd kunt vlgen. OPNAMEN Intermittent Tijdsintervallen Gebeurtenisintervallen Vlledig Analyse kan dan selecteren ANALYSE: HET STILL FACE EXPERIMENT Met het still-face experiment wil men de emtinele beleving van jnge kinderen nagaan (hier zijn ze 1 jaar). 81

82 Analyse: interactie prgramma IK laat je zien he het prgramma werkt dat wij hier in huis hebben werkt. Dat prgramma heet interact, maar er is een aantal gelijksrtige prgramma s beschikbaar. Eerst met je dus beslissen wat je wil analyseren en daarvr cdes maken Hier een aantal gedragingen van de meder en van het kind gecdeerd. Vr de meder: GEZICHT STIL HOUDEN, psitieve en negatieve emtie. Vr het kind: kijken naar de meder, glimlachen, reiken naar de meder, naar iets anders wijzen, ngelukkig zijn. Terwijl je de vide bekijkt, duw je p de knppen vr de cdes. In het cntrl panel (rechts) wrdt de tijd bijgehuden In dit verzichtje zie je welke elementen je al gecdeerd hebt. Dr p 1 van de gecdeerde fragmenten te klikken, wrdt deze afgespeeld. Z kun je het precieze beginpunt en eindpunt van het gebserveerde gedrag aanpassen 82

83 Stap 3: analyse van de cdering: tijdslijn Wanneer je klaar bent met cderen kun je het gecdeerde gedrag bekijken ver de tijd. Uit deze visuele vrstelling kun je bv afleiden dat het kind eerst prbeert de aandacht van de meder te trekken p een psitieve manier (lachen), daarna ergens anders naarte wijst, dan prbeert m de meder aan te raken, distressed wrdt als dit allemaal niet werkt, maar tch pnieuw prbeert, zij het ietsje krter (lachen en prberen de meder vast te pakken). Stap 3: analyse van de cdering: statistische utput Je kunt k statistische gegevens pvragen vr het gecdeerde gedrag, zals het aantal keer dat het vrkwam (cunt), he lang het duurde, het percentage van de tijd, de gemiddelde duur enz. En bvendien kan je ver respndenten heen infrmatie vragen: he vaak kmt het vr dat het kind gaat lachen nadat de meder haar gezicht is begnnen stil te huden? 7. Cllege 7 : Het verwerken van kwalitatieve gegevens LEERDOELEN Per methde van dataverzameling weten wat je met de gegevens kan den m ze analyseerbaar te maken Weten welke technische ndersteuning vr het verwerken van de data beschikbaar is en he die technische ndersteuning werkt (transcriptie-prgramma, LIWC, cmputer ) Weten wanneer tekst getranscribeerd met wrden met en znder prsdie? Verschillende manieren kennen m beeldmateriaal te cderenen (weten wat SPAFF is) 83

84 7.1 METHODEN VAN DATAVERZAMELING We hebben tt nu te een heel aantal manieren van data-verzameling gezien, maar he ga je ermee m als je die data eenmaal hebt? He verwerk je de data? VRAGENLIJSTEN MET OPEN ANTWOORDEN Welke gegevens verzamel je? Geschreven tekst in antwrd p een bepaalde vraag Wat met je met die tekst den? VOORBEELD: ged leven 1. Wat betekent het m een ged leven te hebben? Respndent Om ten vlle te leven en dicht bij de mensen te zijn m wie je geeft. Nemen wat het leven te bieden heeft en je niet laten den dr kleine tegenslagen. Een liefhebbende familie en echtgent hebben, geven m en delen van vreugde/ zrgen met de mensen die je graag ziet. SEGMENTEREN In stukjes pdelen f segmenteren ipv 1 grt thema Wat betekent het m een ged leven te hebben? Respndent Om ten vlle te leven en dicht bij de mensen te zijn m wie je geeft. Nemen wat het leven te bieden heeft en je niet laten den dr kleine tegenslagen. Een liefhebbende familie en echtgent hebben, geven m en delen van vreugde/ zrgen met de mensen die je graag ziet. Cderen: kijken f cdeersysteem gedeeld wrdt dr anderen (verschillende manieren cderen): Inhudelijk gecdeerd nafhankelijk van del ga je dan In zinnen gecdeerd? Categrieën maken 84

85 CATEGORIEËN (PARTIËLE WEERGAVE) Relaties Algemene referentie naar Familie ( FamAlg ) een liefhebbende familie en echtgent emtinele, familale steun hebben Algemene referentie naar Relaties ( RelAlg ) gede relaties (vrienden, familie cllega s) mgeven zijn dr mensen die ik graag zie en die mij graag zien Echtgent, huwelijk, rmantische partner ( Echtgent ) CATEGORIEËN (PARTIËLE WEERGAVE) Zelf-ntwikkeling Vervulling van persnlijke grei (Vervul) m mezelf te begrijpen m ten vlle te leven Ander Fcus p het Psitieve (Psi) af raken vh negatieve in het leven psitieve kijk p de dingen Drzetten/Inspanning/Efficiënt(Drzet) geef alles wat je kan al mijn inzet geven Wat betekent het m een ged leven te hebben? Respndent Om ten vlle te leven en dicht bij de mensen te zijn m wie je geeft. Nemen wat het leven te bieden heeft en je niet laten den dr kleine tegenslagen. Een liefhebbende familie en echtgent hebben, geven m en delen van vreugde/ zrgen met de mensen die je graag ziet. VOORBEELD OPEN ANTWOORDEN 1. Wat betekent het een ged leven te hebben? 85

86 Om ten vlle te leven dicht bij de mensen te zijn m wie je geeft Nemen wat het leven te bieden heeft en je niet laten den dr kleine tegenslagen Een liefhebbende familie en echtgent hebben, geven m en delen van vreugde/ zrgen met de mensen die je graag ziet. kijken naar hgste welzijnsscres (wat nemen ze?) aftetsen bij de hge welzijnsscres Vervul RelAlg Drzet Psi FamAlg Echtgent RelAlg INTERVIEWS EN FOCUSGROEPEN Welke gegevens verzamel je? Geschreven tekst in antwrd p een bepaalde vraag Wat met je met die tekst den? Transcriptie m p terug te vallen!! Transcriptie Op schrif stellen van infrmatie p (audi)tapes Cderen Reductie van infrmatie Alle nderzek is data reductie: Kwalitatief: vraf Kwantiatief: achteraf Vrbeeld het eiland: eenvudige transcript interview Prtut: Ik zie dat gij al dikwijls van werk zijt veranderd Alain: ja maar dat kmt mdat ik mij nit echt p mijn gemak velde en euh ik dacht dat dat aan de cllega s lag en dan ben ik daar es gaan praten met iemand anders en die zei dat ik dan es bij mijn eigen zelve es mest gaan kijken. Ik heb k een assertiviteitscursus gevlgd maar `t staat er allemaal in zenne. HET IS HEEL LETTERLIJK DIT IS DE EERSTE UITWISSELING, DIT IS ALLEEN TEXT. Transcriptin Tegenwrdig wrdt het prces vergemakkelijkt dr transcriptieprgramma s bijvrbeeld F4 en freeware. 86

87 87

88 Wat met in de transcriptie? Belangrijke selectie van de data Wat je in de transcriptie pneemt, gaat je nderzeksresultaten beïnvleden. Hangt af van de nderzeksvraag: Inhudsanalyse letterlijke tekst (zie hiervr) (bek: rthgraphic/secretarial/playscript transcriptin) Discurse f cnversatie-analyse: andere elementen van de cmmunicatie, zals prsdie, paralinguistische en extralinguistische elementen Cnventie he je het aangeeft Bv jeffersn (tekentjes niet kennen) Andere elementen vr transcriptie: Paralinguïstische cmmunicatie Chrnemische (= tijds-) cmmunicatie Extralinguïstische signalen (prxemic en kinesic cmmunicatin) Intnatie, nadruk (karakteristieken van de stem) Snelheid, pauzes Afstand, gebaren Indicatren vr: 1. Intnatie, tnhgte paralinguïstisch 2. Spraak vlume 3. Snelheid 4. Nadruk binnen wrden chrnemische 5. Pauzes f gebrek daaraan 6. Overlappende spraak 7. Lachen en andere niet-wrden extralinguïstisch 8. Extra inf vr de nderzeker 9. Blik nagaan (vr vide-cdering) Waarm zu je dit srt dingen willen weten? Waar staan die vr? Kijk maar eens bij het fragment dat we eerder zagen. Let vral p snelheid, en pauzes f gebrek daar aan. Waar staan die vr vlgens ju? 88

89 1 persn Je heft geen andere Jeffersn symblen uit je hfd te kennen. Tekst van het eerste stukje van het interview is al gegeven (2 slides na de film) eerste twee stappen van de transcriptie: Indruk van het interview & tekst plus sprekers uitgeschreven. TRANSCRIPTIE INTERVIEW Prtut: Ik zie dat gij al dikwijls van werk zijt veranderd Alain: ja maar dat kmt mdat ik mij nit echt p mijn gemak velde en euh..ik dacht dat dat aan de cllega s lag en dan ben ik daar es gaan praten met iemand anders en die zei dat ik dan es bij mijn eigen zelve es mest gaan kijken. Ik heb k een assertiviteitscursus gevlgd maar t staat er allemaal in zenne. Prtut: Kalm, kalm phe..maar wat weet ge van ns bedrijf? Alain: Alles, echt alles, euh:, Synalc Medics is een euh:, euhm:, Nee, het is weg ja vilà, k hebbe kik nen black ut é, dat is van de zenuwen é, veel van buiten geleerd denk ik en dan van nu, nee: allez mannen tch Alain jngen! Prtut: Ssssst Kijk es in mijn gen. Allez,? Kijk in m n gen.? Ja, ik zie een warme mens. Prtut: Ik zie dat gij al dikwijls van werk zijt veranderd Alain: ja maar dat kmt mdat ik mij nit echt p mijn gemak velde en euh [ ]ik dacht dat dat aan de cllega s lag en [ ] dan ben ik daar es gaan praten met iemand anders en [ ]die zei dat ik dan es bij mijn eigen zelve es mest gaan kijken. Ik heb k een assertiviteitscursus gevlgd [ ]maar t staat er allemaal in zenne. EENVOUDIGE TRANSCRIPTIE INTERVIEW Prtut: Kalm, kalm phe (2.) Maar wat weet ge van ns bedrijf? Alain: Alles, echt alles, euh:, Synalc Medics is een euh:, (2.) euhm:, (2.) Nee, het is weg (2.) ja vilà, k hebbe kik nen black ut é, dat is van de zenuwen é, veel van buiten geleerd denk ik en dan van nu, nee: allez mannen tch Alain jngen! Prtut: Ssssst (2.) Kijk es in mijn gen. (2.) Allez,? Kijk in m n gen.? (2.) Ja, (2.) ik zie een warme mens. 89

90 PROSODIE Wat waren de belangrijke elementen van prsdie in het interview? Alain: Versnelling in het begin van het interview geen pauzes Prtut: geruststellende tn, neemt veel pauzes Alain: pauzes in het tweede deel van het interview, schreeuwt Prtut: geruststellende tn, veel pauzes Transcript betekenis pauzes,.. Bek nemt Jeffersn methd een lw-level cding : Het is een eerste selectie van wat er interessant is aan je data Daarna kan je er dan ng verder betekenis aan geven. (= higher level cding) Als je een transcriptie hebt, kan je cderen (Cderen= data-reductie) Je met je data reduceren m tt cnclusies te kunnen kmen Handmatig (zie eerder vrbeeld) ; vreger gebeurde alles handmatig Tekstanalyse met de cmputer (frequentie van wrden) Cmputer-ndersteund cderen (je maakt zelf categriën) Makkelijker cmbinaties Heveel interviews in categrie A Helpt ntwikkelen cdes: he je ze gebruikt, ze geneg verschillend zijn TEKSTANALYSE MET COMPUTER Bijvrbeeld, Linguistic Inquiry and Wrd Cunt (LIWC; Pennebaker, 1993): : Analyseert geschreven tekst dr te zeken naar bepaalde typen Berekent het percentage wrden dat in elk van die categrieen valt. Werkt met een wrdenbek waarin gedefinieerd wrdt welke wrden meten wrden geteld in een bepaalde tekst. (wrdenbek zelf definiëren) 90

91 7.1.4 EXPRESSIVE WRITING: LIWC Wrdenbekcategrieën: (linguïstisch) Standaard linguistische dimensies (Bijv. aantal wrden, ntkenningen) Psychlgische prcessen (Bijv. emtineel, cgnitief, sciaal) Relativiteit (tijd, ruimte) Cgnitieve wrden Inzicht: dus Causaal: mdat, dr Discrepantie: maar Inclusie: k.. Affect Negatieve emties Psitieve wrden Vrbeeld: Expressive writing Mensen die ver hun emtinele ervaringen schrijven, hebben daar zwel mentaal als fysiek baat bij (e.g., Pennebaker, 1997) Maar het lijkt er k ver te gaan HOE mensen ver hun gevelens schrijven. Naarmate mensen meer wrden gebruiken die cgnitieve verwerking beduiden, gaan zij er meer p vruit (e.g., Pennebaker & Francis, 1996) minder lijden nder trauma EXPRESSIVE WRITING IN BELGIË Respndenten: 34 Vlaamse studenten Taak: schrijf 20 minuten lang ver een intense emtinele gebeurtenis znder je pen van papier te halen (1 dag per week, 3 weken) (cntrle grep schreef ver alle dingen die ze deden als ze s chtends wakker werden, enkel alledaagse zaken) 91

92 Vr en na-metingen mentaal en fysiek welzijn Psitive and Negative Affect Schedule (PANAS) Perceived Stress Scale (PSS) Pennebaker Inventry f Limbic Languidness (PILL) Vr elke persn 3 files met tekst Daarin telt het prgramma wrden Die tellingen kmen in een data-file Vergeleken met degenen die het minst baat hadden bij het schrijven, gebruikten degenen met de meeste baat: In tenemene mate causale wrden Het verwerken van de emtie wrdt gehlpen als de persn er een betekenisvl en samenhangend verhaal van weet te maken 92

93 Meer psitieve en minder negatieve emtiewrden VOORBEELD EXPRESSIVE WRITING TIJD 1 Jngen met vriendin p vakantie Zij wil armbandje, maar vindt 2 eur te duur Zij steekt het armbandje in haar zak Hij ziet verkper aankmen maar kan niet p tijd waarschuwen Ze wrden uitgeschlden dr verkper en meten armband teruggeven Ze wrden later uitgelachen dr de bazin mwille van de pging tt diefstal 4 negatief, 0 psitief 8 cgnitief Dr deze ervaring waren we allebei geschkt, vral mijn vriendin want zij mest er cnstant ver nadenken en mest vaak huilen en wu terug naar huis k al waren we ng maar minder dan een week p vakantie. Maar ik mest er k vreselijk cnstant aan denken, k al was ik niet diegene die het bijna had gestlen, daar heb ik een paar slapelze nachten van gehad. Rd en schuin = cgnitief zwart en dik = negatieve emtie Tijd 2 Samen hebben we er niet ver gesprken, alleen die ene keer ten wij zeiden dat we er ng allebei aan mesten denken. Vr de rest hebben we het tegen niemand verteld. Een heel jaar heb ik er aan meten denken, als ik iets aan het lezen was f z. Of tijdens de examens. Maar die gedachten zijn nu gestpt mdat ik dit jaar terug p vakantie was en vrbij het winkeltje was gepasseerd. Tijd 3: 2 neg 5 ps, 6 cgnitief, Ik denk er mmenteel nit aan, alleen in deze sessies, maar deze ervaring heeft mij wel geraakt. Het heeft een heel jaar dr mijn hfd gespkt, waarbij ik bij leren f lezen steeds mijn cncentratie verlr en mij alleen fcuste p die gedachte. Maar uiteindelijk heeft die ervaring mij een betere jngen gemaakt. Schrik vr het slechte. En ik heb geleerd dat m een gedachte tt rust te brengen je eerder de cnfrntatie met aangaan in plaats van alles te censureren. Ik ben het jaar erna en vrig jaar er gewn vrbij gewandeld en het was niet dat ze me herkenden, dus ik was tevreden, ik kan weer gaan en staan waar ik wu. Ok al ben ik er niet tevreden ver dat ik dit heb meegemaakt, in een zin heeft het mij een beetje ged gedaan. Ik zal nit meer iets den waar een kans is m betrapt te wrden, z een ervaring wil ik niet meer meemaken! Onderzekers maken aantekeningen + beeldpname van bservatie cderen Beeldpnamen (wat er mee den?) 93

94 Tekst en beelden kunnen apart wrden gecdeerd Individuele uitspraken Prsdie Individuele bservaties gedrag Interactieve bservaties Individuele gedragingen p letterlijk niveau pgetekend: zeer tijdrvend Hfd Ogen Gezicht Lichaam Schud Kijkt naar partner f iets anders Trekt wenkbrauwen p Haalt schuders p Knikt Kijkt weg Perst lippen p elkaar/ gefrceerde glimlach Beweegt hand/arm ter ndersteuning spraak Sluit langer dan ndig Spert pen zucht JE KUNT OOK KIJKEN NAAR DE BETEKENIS VAN GEDRAG (VERBAAL & NON-VERBAAL SAMEN) Bijv. SPAFF: Ontwikkeld vr het bserveren van interacties tussen getruwde kppels. Er zijn 16 verschillende cdes (Gthmann) Hier 2 vrbeelden: Kritiek Verdedigen Functie Aanval karakter f persnlijkheid Schuld afweren, niet luisteren Kritiek: Functie is een aanval p iemands persnlijkheid p een manier die de schuld helemaal bij die ander legt Gedrag: De schuld geven (grve manier) Aanval p iemands persnlijkheid, karakter (jij det altijd ) Lange lijst met klachten Beschuldiging dat de ander je verraden heeft ( he kun je dat den? Negatief gedachten lezen (vr iemand anders invullen wat hij/zij velt, denkt) 94

95 Defensief Functie is het afwenden f ntkennen van verantwrdelijkheid. Persn stelt z p als slachtffer. Verdediging van zichzelf f van iemand van wie ze huden. Gedrag: Ja-maar krte vereenstemming, maar nmiddellijk ertegen in gaan Terugklagen (ipv. te reageren p een klacht) Minimaliseren van het prbleem (dus niet serieus nemen van de klacht) Excuses (ik kn er niets aan den) Aggressieve verdediging (dat heb ik niet gedaan) Handen gevuwen vr de brst, stem hger en harder 4 vrspellers van echtscheiding (90% crrect na 7 jaar): Kritiek Verdediging Minachting Zich vlledig afsluiten vr wat de ander zegt (stnewalling) Gttman (1998): Marital Satisfactin During discussin, the cuples are taped and their emtins and behavirs are cded. One thing that is interesting is that several emtinal features f the relatinship were highly reliable when measured with an interval f several years in between (Gttman & Levensn, Family Prceedings, 1999). Secnd, cmparing cuples headed fr divrce and stable cuples, ths headed fr divrce had a much lwer psitive t negative emtins rati. Interestingly, there are cuples wh are vlatile and have lts f psitive and lts f negative emtins. There are als very harmnius cuples wh express very little negative emtin, but wh are als less passinate. These different styles f marriage may all wrk, but a wrking marriage is cnstituted by an verwhelming amunt f psitive emtin cmpared t negative. A last very gd predictr f divrce are the fur hrsemen f the apcalypse: It is being critical f the persn, nt wanting t really listen t what the ther has t say, cntempt, and stne walling (= listener withdrawal). OEFENING Kritiek Verdedigen Indicatr Schuld geven Ja, maar Jij altijd/nit Excuses Kan je niet schelen Minimaliseren Verraad stellingen Agressieve verdediging Fysiek Geen wenkbrauwen TRANSCRIPT VAN DE TEKST Hij: Hey Zij: De mama? 95

96 Zij: Allez, ze is dan tch al weg. t Is k al iets. Hij: Efkes. Ze vreg zich eigenlijk al af wanneer dat ze mag terugkmen. Zij: dat is wel heel straf. Echt ieder gesprek dat wij veren met tch ver haar gaan, niet? (kritiek) Hij: Ja, euh, zet, het is nu k wel tevallig dat ze juist nu belt hé. (minimaliseren, verdedigen) Zij: Nee, dat bewijst alleen maar he aanwezig ze is, zelfs al is ze hier niet. Hij: Ja, ewel ja, srry, mijn meder is ntzettend belangrijk vr mij, ja. (excuses: verdedigen) Zij: Dat had ik al dr. De vraag is eigenlijk: ben ik dat k? (verraad, kritiek) Hij: Maar natuurlijk zijde gij belangrijk vr mij! Natuurlijk! Ik heb tch aan ns mama gevraagd f dat ze wu vertrekken? (agressief; verdedigen) Zij: Omdat je niet anders kn. Omdat ik u vr de keuze heb gesteld. Maar je speelt het niet eerlijk. (aanval, kritiek) Hij: Maar jawel! Zij: Nee, want gij weet k dat ze hier binnen twee dagen zal terug staan, als ze het al zlang vlhudt tenminste. Hij: Maar zet, als wij dat niet willen (minimalisering) Zij: Zelfs al wilde gij dat niet, dan ng hebde gij het lef niet m haar dat te zeggen. (kritiek) Hij: Wie zu dat wel den met zijn eigen meder, hé? Zij: Gij. Mest ge geïnteresseerd zijn in mij, gij. Hij: Maar wat is dat nu tch zeg, natuurlijk benne kik in u geïnteresseerd! Zij: Laat het z. Echt het heeft geen zin. Hij: Maar zet, laat mij dan p zijn minst mij verdedigen hé! Zij: Pieter, ik heb heel de dag kunnen nadenken. Kzie het niet meer zitten. Hij: Maar ik, ik kies vr u! Zij: Ge met geen dingen zeggen die ge niet meent f die ge niet kunt waarmaken. Srry, het is ver. Opeenvlging kritiek verdediging VOORDEEL VAN FUNCTIONELE CODEN Makkelijker Dichter bij psychlgische betekenis. 8. Cllege 8: Gevalsstudies GEVALSSTUDIE: OVERZICHT (1) Kenmerken van gevalsstudie als nderzekspzet in de psychlgie (2) Wanneer gebruik je een gevalsstudie? Vrbeeld De late dienst (3) Wat is de definitie van een gevalsstudie? (4) He zet je een gevalsstudie p? Therientwikkeling, afgrenzing, analyse eenheden, selectie van geval(len) (5) Welke srten van gevalsstudies zijn er? Enkelvudige en meervudige gevallen (6) Kwaliteitscriteria vr gevalsstudies? 96

97 8.1 ONDERZOEKSOPZET: GEVALSSTUDIE 1) Hfdstrm (meest gebruikt): grt aantal 15 à 20 /cel (cnditie) betruwbaarheid 2) Single-cases vs multiple cases 3) Kwantitatief nderzek ntwikkeld vr kleinere grepen typen van nderzekspzet (1) Grte N nderzek variable-riented = veel cases, weinig variabelen Test afnemen bij 100 mensen ver bv verbale intelligentie (2) Gevalsstudie heel veel weten ver 1 specifiek geval case-riented = veel variabelen, weinig cases (3) Kleine N nderzek Typen van nderzekspzet: (1) variable-riented : studie van één f enkele fcale variabelen (vs. cntrle variabelen) ver een grt aantal gevallen tevallige selectie (steekpref uit ppulatie) en/f tevallige tewijzing van gevallen (aan experimentele cndities) fcale variabele: waar we in geïnteresseerd zijn Randmisering veralgemenen (2) case-riented research : studie van een grt aantal aspecten in één f enkele gevallen delgerichte selectie van één f enkele gevallen dr nderzeker (1) Hfdstrm = grte N nderzek (N > 15-20) experimenten f surveys meestal kwantitatief (2) Alternatief = gevalsstudie (N = 1, 2 f 3) 97

98 enkelvudig (n=1) f meervudig (n=2, 3 ) meestal kwalitatief (3) Tussenvrm = kleine N nderzek (3 < N < 15-20) k meervudige gevalsstudie genemd kwalitatief en/f kwantitatief Grensfenmeen: cntext verschuiven (bv partner betrekken) 8.2 GEVALSSTUDIES IN DE PSYCHOLOGIE Histrisch belangrijke nderzekspzet: - Vr therie ntwikkeling in de psychlgie - Vr tegepast nderzek in de psychlgie Lange tijd verwaarlsd (wetenschappelijkheid?), recent pnieuw ntdekt kwalitatief als cmplementair Vrbeelden: Bijv. klinische casussen in klinische psychlgie Bijv. beleidsvergelijkend nderzek in rganisatiepsychlgie Bijv. tegepast interventie-nderzek in klinische sectr, schlen, bedrijven Misvatting: Gevalsstudies zijn geen gede basis vr veralgemening wegens Selectieve steekpref: te weinig cases en niet tevallig getrkken uit de ppulatie Experimenteel pzet: 1 cnditie (geen cntrlecnditie) en alleen pst-meting (geen pre- f basislijn-meting vrafgaand aan behandeling ) 98

99 Waarm misvatting? Andere kwaliteitscriteria vr gevalsstudies dan vr grte-n nderzek (surveys f experimenten)! (geen statistische veralgemeningen, welveralgemening in de diepte) VOORBEELD GEVALSSTUDIE: DE LATE DIENST Yesterday in the news: The first and nly female tp manager in the federal Belgian gvernment said that wmen shuld chse between a family and a career. Several ther wmen in high psitins amng whm the Secretary f Interir Affairs respnded saying the remark was discuraging fr yung wmen, untrue, and ffensive (as if they were nt able t take care f their families). The female tp manager said she knew there were wmen wh culd cmbine the tw tasks, but that these were exceptins. That the majrity f wmen was unable t pull it ff, and that the realistic picture wuld be that wmen had t make a chice. What d yu think? VOORBEELD GEVALSSTUDIE:HOCHSCHILD S DE LATE DIENST Fenmeen? strmversnelling in gezin verwijst naar gevlgen van intrede vruwen / meders in arbeidsmarkt vr gezinsleven, die vral vruwen blijken te treffen Vlaamse tpvruw beweerde dat ambitieuze carrière niet te cmbineren valt met kinderen Wat betekent de late dienst? Werkende meders in VS jaren 1960/ 1970 werkten 3 uur later per werkdag dan vaders, als je betaalde arbeid en zrgarbeid vr huishuden en kinderen bij elkaar ptelt! KWANTITATIEF ONDERZOEK: BRUSSEL SURVEY (CeS/CSCP, 2007) Vruwen zuden niet buitenshuis meten werken als er kleine kinderen zijn Werkende meder met kinderen met kunnen! Belg Man Vruw (autchtn) % mee eens 24 8 BRUSSEL SURVEY 2 Grte N nderzek in Brussel (2007) Gewenste taakverdeling: zrgen vr kleine kinderen? Gelijkheid is gedeelde nrm! 99

100 Belg Man Vruw (autchtn) Vral meder Gelijk Anders 1 1 BRUSSEL SURVEY 3 Gewenste taakverdeling: zrgen vr huishuden? Gelijkheid is gedeelde nrm! Belg Man Vruw (autchtn) Vral meder Gelijk Anders 2 0 BRUSSEL SURVEY 4 Feitelijke taakverdeling: zrgen vr kinderen? Meders en vaders zijn het niet eens! Afstand wens-feiten grter vr meders Belg Man Vruw (autchtn) Vral meder Gelijk Anders 6 0 BRUSSEL SURVEY 5 Feitelijke taakverdeling: zrgen vr huishuden? Meders en vaders zijn het niet eens! Afstand wens-feiten grter vr meders Belg Man Vruw (autchtn) Vral meder Gelijk Anders

101 BRUSSELS SURVEY 6 Tevredenheid met taakverdeling thuis? Meders zijn minder vaak tevreden dan vaders Belg Man Vruw (autchtn) Niet tevreden ONDERZOEKSVRAGEN: BRUSSEL SURVEY Brussel survey = vrbeeld van Grte N nderzek Onderzeksvragen die wrden beantwrd zijn: - Heveel mannen en vruwen hebben gelijke pvattingen ver gender rllen? - He vaak zijn taken thuis (n)gelijk verdeeld in de gen van mannen en vruwen? - He verschillen de percepties van mannen en vruwen? - He verschilt de gepercipieerde taakverdeling van de gewenste verdeling? TOEPASSING Oefenvraag: Geef vrbeelden van vragen ver fenmeen De late dienst die grtschalig survey nderzek niet kan beantwrden! 8.3 GEVALSSTUDIE: WANNEER? Gevalsstudie geeft antwrd p he en waarm vragen ver een fenmeen, Gevalsstudies zijn NIET geschikt m te antwrden p vragen naar wie, waar, wanneer, in welke mate, heveel, meer f minder, rzaak f gevlg ONDERZOEKSVRAGEN: DE LATE DIENST De late dienst = vrbeeld van gevalsstudie Gevalsstudie beantwrdt vragen die in grtschalig nderzek nbeantwrd blijven: - Waarm den buitenshuis werkende vruwen ng altijd meer vr kinderen en huishuden dan mannen? - He nderhandelen mannen en vruwen de taakverdeling thuis? - He berdelen en beleven mannen en vruwen die (meestal ngelijke) taakverdeling? - Participanten: 12 gezinnen met 2 fulltime werkende partners en kinderen < 6 jaar representatief vr drsnee witte gezinnen in Berkeley, Califrnia (arbeiders, bedienden ) 101

102 Dataverzameling: Herhaalde diepte interviews van beide partners met 3 nderzeksters : 2 5 jaar lang cntact met alle gezinnen Observaties thuis tijdens drdeweekse avndpiek, tijdens weekeinde en p uitndiging tijdens maaltijden, uitstapjes Dagbek van beide partners: tijdsmetingen ahv dagverlp Gezinsmgeving: k interviews met ppas, buren, vrienden, nderwijzers, begeleiders van kinderen 8.4 GEVALSSTUDIE: DEFINITIE Literatuur: Designing Case Studies Chapter 2 frm Yin, Rbert K. (2003). Case study research: Design and methds (3rd ed). Thusand Oaks: Sage Gevalsstudie = vrm van empirisch nderzek die een eigentijds fenmeen bestudeert in zijn natuurlijke cntext ( real-life cntext ) - waarbij grenzen tss fenmeen en cntext niet vraf vast heven te liggen - waarbij in één f enkele gevallen een grt aantal relevante variabelen in kaart wrden gebracht TOEPASSING Oefenvraag Vldet vrbeeld de late dienst aan de definitie van een gevalsstudie? Checklist: - Welk eigentijds fenmeen? - In welke natuurlijke cntext? - Grenzen tussen fenmeen en cntext? - Aantal variabelen > aantal gevallen? Verschillende brnnen vr veel inf, ja! Gevalsstudie!! VOORBEELD: GEVAL NANCY & EVAN HOLT Observatiefragment: een drdeweekse avnd N kmt thuis van haar werk met haar zn Jey aan de ene hqnden een zak bdschappen in de andere. Ze zet de bdschappen p de grnd, det de vrdeur pen en ziet een stapel pst p de grnd, een aangegeten stuk tast van J p het tafeltje in de hal en het knipperende rde lampje van het antwrdapparaat: een stilleven dat haar herinnert aan de chtendspits, 102

103 het mment waarp het gezin de buitenwereld intrekt N heeft al 7 jaar een baan als sciaal werkster, is een kleine, slanke, blnde vruw van 30 die snel beweegt en praat. Ze legt de pst p het tafeltje in de hal en lpt naar de keuken terwijl ze haar jas lsknpt. J lpt achter haar aan en legt haar driftig uit he een kiepkar zijn lading eruit kiept. J is een levendig jngetje van 4 dat vaak lacht als hij iets leuk vindt. E, haar man, heeft inmiddels de rde statinwagen weggezet. Hij kmt binnen en hangt zijn jas p. Hij heeft N pgehaald van het werk en ze zijn samen thuisgekmen. Hij is kennelijk ng niet te aan de drukte in de keuken maar hij mag ng niet gaan zitten met de krant, dus neemt hij traag de pst dr. E is k 30, verkpt meubels aan de detailhandel, heeft dun blnd haar, is stevig gebuwd, heeft iets vriendelijks, iets aarzelends. N rep vanuit de keuken, waar ze druk bezig is: Eva-an, wil je ajb de tafel dekken? In het ajb klinkt een wereld van irritatie dr. Ze draait heen en weer tussen aanrecht, frnuis en ijskast en wil kennelijk dat E haar helpt maar ze lijkt het vervelend te vinden m het te meten vragen. E kijkt p van de pst, werpt een geërgerde blik naar de keuken, wellicht gepikeerd dr haar manier van vragen. Hij begint langzaam messen en vrken neer te leggen en vraagt f er k lepels ndig zijn N en E beschrijven hun gezinsleven als bijznder gelukkig als J zijn prbleem maar niet had. J kan slechts met de grtste meite in slaap kmen. Ze beginnen het m 8u te prberen. E det een pging maar J wijst hem af. N heeft meer succes: tegen half 9 is ze erin geslaagd m J p zijn bed te leggen, ng niet erin. J kruipt en springt rnd p het bed. Na 9 rept hij ng steeds m water, speelged, kmt uit zijn bed m stiekem het licht aan te den Dat gaat z dr tt half 11. Om ngeveer 11u klaagt J dat hij het eng vindt in zijn bedje en dat hij alleen kan slapen in het bed van vader en meder. Uitgeput gaat N p zijn vrstel in Nancy & Evan Hlt = extreem geval - sterke gelijkheidswens van Nancy - penlijk cnflict met Evan Observatiefragment thuiskmen na het werk: taak- en terreinverdeling, interactie Nancy en Evan, bedritueel zntje Jey Herhaalde interviews Nancy s gelijkheidswens Evan s lijdelijk verzet = passief verzet (E. is niet vragende partij vr verandering) Jey s prbleem Tijdstip 1: dagbek en interviews met Nancy en Evan - dagbek ngelijke taakverdeling, tijdsindeling Nancy zwaarder en strakker: meer werk, minder autnmie 103

104 - interviews Nancy wil en eist gelijke verdeling; Evan gaat akkrd maar zijn lijdelijk verzet leidt tt pen cnflict Tijdstip 2: herhaalde interviews met Nancy en Evan territriumverdeling tussen bvenhuis (Nancy s huishuding) en suterrain (Evan s atelier) als cmprmis m cnflict te beëindigen en vrtbestaan als gezin mgelijk te maken bliksemafleider vr spanningen: het prbleem van Jey wrdt vrgesteld als externe rzaak van slapelze en sekslze nachten. 8.5 GEVALSSTUDIE: HOE? He zet je een gevalsstudie p? 4 Stappen: (1) Therie ntwikkelen: wat is er aan de hand? (2) Afgrenzing fenmeen Vruw/man? (3) Keuze nderzekseenheid nderzekseenheden (4) Selectie van gevallen: heveel kppels en welke kppels? Enkelvudige gevalsstudie Meervudige gevalsstudie THEORIE ONTWIKKELEN (INDUCTIE) EN TOETSEN (DEDUCTIE) THEORIE ONTWIKKELEN Gevalsstudies zijn bij uitstek geschikt m nieuwe therie te ntwikkelen (INDUCTIE) He? Zrgvuldig beschrijven van geval laat patrnen zien die data linken met therie: patrngelijkenis tussen parallelle cases Patrnen ver de tijd: tijdsverlp Systematische therie ntwikkeling ver een fenmeen 104

105 Meervudige gevalsstudies zijn k geschikt m therie te tetsen (DEDUCTIE) He? Dr replicatie: nagaan f je therie k klpt in andere gevallen Vind je het verwachte patrn terug? Zijn er rivaliserende verklaringen vr een bepaald patrn? VOORBEELD: INDUCTIE (1) Therie ntwikkelen Hchschild beschrijft cnflict rnd taakverdeling Nancy en Evan patrn dr de tijd: nderhandelde gelijkheid + passief verzet escalatie cmprmis Verklarende therie vanuit maatschappelijke verhudingen: nieuw cultureel steretype supermeder rechtvaardigen en bestendigen ngelijkheid in gezin VOORBEELD: DEDUCTIE (2) Therie tetsen Klpt Hchschild s therie k in andere gevallen dan Nancy en Evan? Zelfde patrn? NEE: escalatie cnflict niet gerepliceerd JA: gelijkheidswensen bij vruw en (schijn)plssingen in nadeel vruw wel gerepliceerd Rivaliserende verklaringen? Bijv. kenmerken persnlijkheid Nancy f Evan (bijv. cping stijlen) AFGRENZING 105

106 EENHEID Definitie analyse-eenheden meer cncrete eenheden - individu - gezin - rganisatie - schl - buurt Welke analyse eenheid + meer dan 1 ndig? meer abstracte eenheden - relatie - prces (besluitvrming, keuzeprces ) - gemeenschap - interventie (behandeling, prject ) TOEPASSING Oefenvragen Nem analyse-eenheden in vrbeeld de late dienst E en C N relatie kppel (A) gezin (A) Ingebedde vrm (kppel, zn, ) Geef vrbeeld van meer cncrete en meer abstracte analyse-eenheid Gaat het m een hlistische f een ingebedde vrm van gevalsstudie? Waarm? SELECTIE Selectie van gevallen? Algemene regel: delgerichte selectie van gevallen vanuit therie ver te nderzeken fenmeen Beschrijvende therie ver een fenmeen = verhaal ver actren, gebeurtenissen en prcessen (denken, velen, handelen) in een welbepaalde cntext Stelling: Theriegeleid nderzekspzet is ndzakelijke vrwaarde vr analytische veralgemening (niet statistiek veralgemening) typen van veralgemening LEVEL 2 VERALGEMENING f analytische veralgemening = van geval (f ppulatiekenmerk f experimenteel effect) naar therie LEVEL 1 VERALGEMENING statistische veralgemening = van tevalssteekpref naar ppulatie f van tevalstewijzing aan cndities naar experimenteel effect 106

107 Gevalsselectie: srten Typisch geval: gemiddelde Prblematische gevallen: staart + psitief afwijkend Parallel zeken naar: - Gelijkend: vind je zelfde patrn - Verschillend: grenzen veralgemening aftasten Single case Multiple case Bv persnskenmerken slechte match maatschappelijke factren, strnis zn, Rivaliserende verklaringen uitsluiten is meilijk (vrzichtig mee zijn) Enkelvudige gevalsstudie ( single case ) 1. typisch geval (meest vrkmend?) 2. kritisch geval (meest kans p weerlegging therie?) 3. extreem geval (meest afwijkend?) 4. uniek geval = specifiek 5. nthullend geval (tegankelijkheid); Gevallen die weinig vrkmen 6. lngitudinaal geval (tijdsdimensie) Meervudige gevalsstudie ( multiple cases ) Gevallen zijn geen steekpref uit ppulatie, wel replicaties f parallelstudies van zelfde fenmeen 107

108 (1) letterlijke replicatie = gelijkende gevallen (del: fenmeen accuraat beschrijven) gelijkaardige gevallen: nuancering (2) theretische replicatie = afwijkende gevallen (del: grenzen van een therie tetsen) ; lngitudinaal = kritische gevallen (del: kans p weerlegging maximaliseren) heel verschillend geval Beperking meervudige gevalsstudie: 2 f meer gevallen verschillen meestal p meerdere nafhankelijke variabelen tegelijk van elkaar TOEPASSING Oefenvragen nch peratinele cntrle (cf experimenten), nch statistische cntrle ver strende variabelen (cf surveys) theretische verklaring van een fenmeen is altijd kwetsbaar vr andere mgelijke verklaringen ( rivaliserende therieën ) Is vrbeeld de late dienst enkelvudige f meervudige gevalsstudie? Welk srt enkelvudig geval zijn Nancy & Evan Hlt? Waarm? Geef zelf vrbeeld van letterlijke en theretische replicatie van het geval Nancy en Evan Hlt in de late dienst? Leg uit. 8.6 KWALITEIT GEVALSSTUDIE Cnstructvaliditeit: van meting naar cncept? Interne validiteit: van patrn naar causale verklaring? (verklaring, rzakelijk verband) Externe validiteit: veralgemeenbaarheid naar andere gevallen? Betruwbaarheid: herhaalbaar? (replicatie) Strategieën van kwaliteitsbewaking in gevalsstudies in grte N nderzek! KWALITEIT: EXTERNE VALIDITEIT Is een nadeel van gevalsstudies dat je niet kunt veralgemenen? JA en NEEN NEEN veralgemening p basis van gevalsstudies is niet statistisch = veralgemening naar een ppulatie 108

109 want gevallen zijn geen tevallige steekpref JA wel analytisch = veralgemening naar een therie want gevallen zijn p theretische grnden geselecteerd BETROUWBAARHEID Is een nadeel van gevalsstudies dat ze niet betruwbaar zijn? JA en NEEN NEEN gevalsstudies zijn vaak meilijk herhaalbaar geen test-retest betruwbaarheid JA betruwbaarheid berust p cnvergentie tussen meerdere data, methden, en/f nderzekers betruwbaarheid dr triangulatie van databrnnen, methden en/f nderzekers TOEPASSING KWALITEIT Meer efenvragen Is het geval van van Nancy & Evan Hlt analytisch veralgemeenbaar naar Hchschild s therie ver de strmversnelling in het gezin? En he dan? Maakt vrbeeld de late dienst gebruik van triangulatie m de betruwbaarheid te verhgen? En z ja, he? 9. Cllege 9: Gecmbineerde Methden Leerdelen Bekend zijn met 5 verschillende nderzekspzetten en kunnen mtiveren wanneer deze gebruikt meten wrden Cnvergent gelijktijdige nderzekspzet Verdiepende nderzekspzet Vrbereidende nderzekspzet Ingebedde nderzekspzet (NIET: Transfrmatieve nderzekspzet) Veelfasige nderzekspzet Kennis hebben van de sterktes en zwaktes van kwantitatief en kwalitatief nderzek Begrijpen he kwalitatief en kwantitatief nderzek vr elkaar zwaktes kunnen cmpenseren 109

110 Terminlgisch nderscheid Gecmbineerde methden (Mixed Methds): Cmbinatie van kwalitatieve als kwantitatieve dataverzameling f nderzeksmethden in een nderzek Gemengde methden (Blended Methds): Verschillende srten kwalitatief (f kwantitatief) nderzek. bijv. Zwel interviews als bservatie 9.1 CONVERGENT GELIJKTIJDIGE ONDERZOEKSOPZET Nt :vaak crss cultureel nderzek, kwantitatiefs andere cultuur vaak niet vldende Triangulatie: Je wilt weten f verschillende methden leiden tt eenzelfde perspectief We zullen van ieder van deze mdellen van gecmbineerde methden vrbeelden laten zien en aan de hand daarvan ng eens bespreken he kwantitatieve en kwantitatieve methden elkaar kunnen aanvullen. Vrbeeld Uniek f Deviant? Cultuurvergelijkend nderzek tussen Aziaten en Amerikanen naar de betekenis van anders zijn f alleen zijn CONVERGENT GELIJKTIJDIGE ONDERZOEKSOPZET 110

111 Kwalitatief: advertenties; he presenteren alleen zijn? China: prducten aangeprijs dr meer dan 1 persn USA: 1 persn => individu is anders We weten reacties p advertenties niet 111

112 Kwantitatief: Experiment ver vrkeuren Unique Pen Chice: Internatinal Airprt (Kim & Markus, 1999) * Vragenlijst Kies een pen(zak met veel rde/grene) Resultaat: Azië: majr USA: minr 112

113 kan sms k niet cnvergeren (vervlgnderzek) 9.2 VERDIEPENDE ONDERZOEKSOPZET Emergerend nderzekspzet: Tijdens nderzek kmt nderzekpzet tt stand Representatieve studie ver welzijn Laag en hgpgeleide Amerikanen geven aan even gelukkig te zijn. Maar hebben niet dezelfde kansen/ levenskwaliteit. Dus he valt dat te rijmen? Kwalitatieve vragen ter verdieping Interviews met 100 respndenten van twee pleidingsniveaus (laag/hg) die gematcht waren p geluksscre in een vragenlijstnderzek (Markus et al., 2004) Narratieven geven meer infrmatie ver betekenis van vragenlijst Wat betekent het m een ged leven te hebben? Amerikaanse vruw, middelbare schl afgemaakt Een ged leven hebben betekent de dingen hebben die je ndig hebt. Gelukkig en tevreden zijn. In gede gezndheid verkeren. Ik heb het hier ver een dak bven je hfd hebben, een jb, enig gevel van zekerheid. Dat betekent het vr mij m een ged leven hebben. En natuurlijk vrienden en familie, want znder hen zu het maar eenzaam zijn. 113

114 Vraag: Wat betekent het m een ged leven te hebben? Amerikaanse vruw, universitair geschld Ik vind dat het leven uitdagend met zijn. Als alles te gemakkelijk verlpt, is het geen ged leven. Een hechte familie en sterke familiebanden zijn k belangrijk. Werk hebben dat je graag det leidt tt een ged leven. En het beefenen van activiteiten die ntspannend f juist uitdagend zijn. Znder kwalitaitef geen grepsindeling, niet weten grep als geheel zijn VOORBEREIDENDE ONDERZOEKSOPZET Kwalitatieve fase Emtie-narratieven Vergelijking van emties bij Amerikaanse en Japanse respndenten. Inhudelijk verschillende reacties Participants: 41 Americans 52 Japanese Stimulus: Situatie van belediging American Wman, 35 yr ld, married, cllege-edu I tld them I can d it, [assertive] s it might have bthered me that they thught I culdn't d it. But I did it..[regain cntrl] The ther wman wh butted in was there fr a while and she will try t take cntrl.. I guess [I felt] disgust.. Her persnality bthered me, and I knew that yu can't 114

115 change anybdy, s I knew what t expect. [blame/vilify ] She is the type f persn that likes t knw everything that is ging n with ther peple, and she likes t have her ft in ther peple s business. N, it wuldn t d any gd [t d r say anything else], because I knew her persnality [blaming and in that, als re-affirming self].. I wuldn t want t have a persnality like hers. I thught abut thanking Gd I'm nt like that [villify blame].. It wuld have been nice if she had nt said anything [t me after that incident] [distancing], but she did [i.e. kept talking t me]. She was like that, s it didn t surprise me. Japanese man, 56 yr ld, married, cllege-edu Then sme executive member was mad at us I think that she has an eagerness [t d things herself] that is gd fr an rganizatin. Whenever I tried t call smebdy [t invite him r her], this ther executive member had already reached him r her. This wman had been wrried that she culd nt rely n me. I think she is very mtivated [trying t understand her justify/analyze].perhaps mre than I am [self-criticism]. [I am nt as eager, because] I am mre inclined t be cnsiderate f what is cnvenient fr thers...i wuld like t tell the peple [I call fr these alumni meetings] that the meetings are nt mandatry, but I agree that fewer peple will cme t the meetings if yu make them vluntary [type f self-criticism].unless we frce peple t cme, they wn t. (Interviewer: Can t yu just say I d nt want that respnsibility, we shuld nt make the meetings mandatry ). Yes, I am cnsidering quitting if smebdy were t cmplain t me..[withdraw frm cnflict, but als frm what yu dn t want t d] cderingen In een situatie van belediging zei >50% van de Amerikanen Dat de ander de schuld had Dat ze agressief f assertief waren geweest Dat ze zich afgewezen velde Japanners Dat de ander de schuld had Dat ze zich prbeerden in te leven in de ander Dat ze niks deden [slide 13]The mst prevalent emtinal respnses in the American grup are blaming, feeling rejected, and assertiveness, all respnses that reinfrce the self as bunded, and in ppsitin with the ffender. Telichting dat het in een factr kmt. On the ther side, the ffense reactins in the Japanese grup are characterized nt nly by blame, but als by respnses aimed at recvering r nt further harming the relatinship, such as sympathizing with the ffender and ding nthing. These are very different cntents f emtinal experience, and cntents that fit with the respective mdels f self and relating. He algemeen verspreid zijn de culturele verschillen in bsheidsprfielen? Zijn de verschillen te herleiden tt verschillen in de gerapprteerde situaties? Zelfde verhaal ng steeds verschillende reacties? 115

116 Kwantitatieve fase Vignettes met beledigingen die waren gebaseerd p de pen interviews VOORBEREIDENDE ONDERZOEKSOPZET American 1 One afternn, while Jane was wrking n a histry assignment in her drm rm, she received a call frm her father. Jane s father infrmed her that her grandmther was in the hspital and wuld be underging majr surgery in tw days. Jane, f curse, was greatly upset and wrried abut her grandmther s precarius health. Sn after talking with her father, Jane ran int her best friend Amy and began t relate her grandmther s cnditin t Amy. After a few minutes, Amy interrupted and tld Jane that she was actually n her way t the bank and that she wuld talk t her later. After three days, Jane still had nt heard back frm Amy. Imagine yu were Jane. Japanese 1 Anne's sister, Jill, was playing a tennis game clse t where Anne lived. They agreed t meet each ther after the tennis game was ver. Jill tld Anne that she wuld call her as sn as she knew whether she had wn, s that they culd plan a precise time. Anne waited arund the huse fr the call, but Jill never did call t infrm Anne that she had wn and that she needed t stay and play mre games. The phne call came right befre Jill was actually cming ver. A similar thing had happened the year befre, when Anne and Jill had agreed t meet their father in a restaurant. At that time, Anne ended up ging all by herself. Imagine yu were Ann? T what extent wuld yu be assertive t Jill, and give her a piece f yur mind? T what extent wuld yu be yell at Jill? = mre independent T what extent wuld yu d nthing? T what extent wuld yu try t understand things frm Jill s perspective =mre relatinal/interdependent AM = amerika JP = japan 116

117 VOORBEREIDENDE ONDERZOEKSOPZET INGEBEDDE ONDERZOEKSOPZET Kwalitatief met kwantitatieve vragen Emtie verschillend bij Surinaamse en Turkse Nederlanders? Zelfde srt situaties? Intensiteit: he recent Narratieven van zelfde intensiteit vergelijke Kwalitatieve vraag naar aanleiding emties Zveel mgelijk kwantiatief = makkelijker 117

118 VEELFASIGE ONDERZOEKSOPZET He zit het met afwisselend kwantitatief en kwalitatief? Vb vijandschap in West-Afrika: 1) Observatie: n man is withut enemy 2) Gestructureerde interview: kwalitatief interview kwantiatief verwerkt Vijandschap = een persnlijke relatie van haat, slechtwillendheid, en tegenwerking. Afrikaanse cntexten zitten vl met verwijzingen naar vijandschap: bumperstickers, vlksverhalen, gedichten vb van bservaties die leiden tt een vragenlijst N man is withut an enemy. Yu dn't knw what yu are talking abut if yu say that Because yu are helpful kind frank lving happy-g-lucky, Yu believe that just everybdy lves yu. Fr it may happen that yur mst intimate f friends can turn ut the mst treacherus f friends actually at the helm pltting yur dwnfall; At the helm f the mechanics planning yur death. There is n man withut an enemy. 118

119 Specifieke, kwantificeerbare hypthesen.b.v. deze bservaties: Mensen in W. Africa hebben een kleiner netwerk van vrienden dan mensen in de VS Mensen in de VS velen zich vaker eenzaam dan mensen in W. Africa Mensen in W. Africa zien meer reden m vrzichtig te zijn met vrienden dan mensen in de VS Mensen in W. Africa zullen meer geneigd zijn iemand met veel vrienden vr gek te verslijten Mensen in de VS zullen meer medelijden hebben met iemand znder vrienden, mensen in W. Africa zullen zulke mensen meer verrdelen Ghana: gebren in vriendennetwerk, die kunnen claim p je den Interviews met 100 vlwassenen (50 Ghanezen en 50 Amerikanen) -- individueel en in kleine grepjes (cmbinatie interview en fcus grep) Vijf vragen (gestructureerd): Heveel vrienden? Meer/minder vrienden dan anderen? Definitie van een vriend Mening ver iemand van hetzelfde geslacht die zegt geen vrienden te hebben..die zegt veel vrienden, ng. 50, te hebben. A priri categrieën die hypthesen knden testen Data-analyse: Antwrden gecategriseerd in a priri categrieën Bijv. Categrie: heveel vrienden meer dan 5 Percentages Ghanezen en Amerikanen in iedere categrie berekend en statistisch vergeleken Bevindingen en Interpretaties Bijv, 82% Amerikanen en 64% Ghanezen zegt meer dan 5 vrienden te hebben; dat is een statistisch significant verschil Mensen in de VS velen zich vaker eenzaam dan mensen in W. Africa 10% van de Amerikanen vs. 0% van de Afrikaanden rapprteerden spntaan dat ze eenzaam waren. 119

120 Mensen in W. Africa zien meer reden m vrzichtig te zijn met vrienden dan mensen in de VS 44% van de Ghanezen vs. 4% van de Amerikanen nemden dat je vrzichtig met zijn met vrienden Mensen in W. Africa zullen meer geneigd zijn iemand met veel vrienden vr gek te verslijten 29% van de Ghanezen vs. 4% van de Amerikanen Geen vrienden = egïstisch Mensen in de VS zullen meer medelijden hebben met iemand znder vrienden, mensen in W. Africa zullen zulke mensen meer verrdelen Medelijden: 59% van de Amerikanen vs. 8% van de Ghanezen Verrdeling: 67% van de Ghanezen vs. 24% van de Amerikanen. De keerzijde van de medaille: Vriendschap Amerikaanse cntext Maakt een relatief vrije benadering van vriendschap mgelijk en maakt het denlijk m aan prblematische relaties te ntsnappen. West Afrikaanse Cntext Nadruk p verplichtingen in vriendschappen; meilijk m je ls te maken van vriendschappen die belastend wrden meer vrzichtigheid gebden bij het aangaan van vriendschappen Wat is vriendschap? Uit het interviewnderzek: Belangrijkste categrie in Ghana: materiele en practische steun (56% van de mensen vs. 12% in de VS) In VS: emtinele steun (52% in de VS vs,. 32% in Ghana) gezelschap (46% vs. 38% in Ghana) 120

121 Accra = stad N = platteland U = unief 121

122 waar kmen vijanden vr? Wat denken Amerikanen en Ghanezen eigenlijk precies ver vijanden Interview met een aantal van de mensen in de survey: Vertel eens, heeft u vijanden? Wie zijn dat? Als iemand zu zeggen dat hij vijanden had, wat zu u dan denken / Als iemand zu zeggen dat hij geen vijanden had, wat zu u dan denken? Vijanden zijn nrmaal: Ghanese Setting Natuurlijk heb ik vijanden. Niemand in deze wereld is znder. Ik ken mijn vijanden niet, maar het is lgisch dat ik ze heb. Het is niet nrmaal m vijanden te hebben: VS Ik zu zeggen dat ik er geen heb. Ik gelf niet dat ik vijanden heb. Het is mgelijk hr, maar niet vrzver mij bekend.ik kan me gewn niet vrstellen dat er iemand zu zijn die dat srt dingen zu den. 122

123 De meeste mensen hebben vlgens mij geen echte vijanden. Misschien iemand die ze niet mag fz, maar niemand die echt p hun ndergang uit is. Verbrgen vijanden Ik zu denken dat ze paranide waren, tenzij er echt een gede reden was als ze me zuden kunnen uitleggen dat er een legitieme reden was dat iemand ze haatte. Maar als iemand gewn gelft dat een tevallige ander erp uit is ze te schaden, dat zu ik wel een beetje raar vinden.. Geen vijanden" Persn : Ghana Die persn begrijpt niet he mensen in elkaar zitten. Want het is natuurlijk z dat mensen sciale wezens zijn. Die persn is niet meer helemaal bij. Die kan ik niet nrmaal nemen. Dan is ze een grte leugenaar. Ze wil gewn niet accepteren dat ze wel vijanden heeft. Zelfs Jezus Christus had vijanden wie denk je wel niet dat je bent m geen vijanden te hebben? Als je jezelf vr de gek wil huden en denken dat je in het paradijs wnt, prima. Maar ik... Ik laat me niks wijs maken: ik heb vijanden. Observatie: vijandschap is een thema in de cultuur Betekenis van vrienden en de algemene cntext van relaties Hevaak kmt het vr dat mensen vijanden hebben? Wat is de betekenis van vijanden hebben en van geen vijanden hebben? Waarm gecmbineerde methden? Kwantitatieve en kwalitatieve methden hebben ieder hun sterktes en zwaktes Het cmbineren van beide methden kan ervr zrgen dat zwaktes gecmpenseerd wrden Cmbineren In alle fasen van het nderzek: Vraagstelling: He vaak kmt het vr en wat betekent het? Dataverzameling: ratingschalen en pen interviews Analyse: eerst cderen en dan kwantificeren 123

124 Wat zijn de sterktes/zwaktes van kwal en kwan methden? Kwantitatief Specifiek, vaak therietetsend Heveel mensen, in welke mate een verschijnsel, verschillen in distributie? Vrspellend, verklarend Kwalitatief Explratief, inductief (maar kan k therie-tetsend zijn) Beschrijving van fenmenen in hun natuurlijke cntext, betekenis begrepen vanuit het individu f cllectief Interpreterend in cntext, verbanden leggen 10. Cllege 10: Inhudsanalyse Leerdelen Weten wat een inhudsanalyse inhudt en welke verschillende stappen kunnen wrden nderscheiden in thematische analyse Weten wanneer thematische analyse aangewezen is Kwalitatieve en kwantitatieve criteria kennen vr een ged cderingssysteem (en weten wat een kappa is) Op de hgte zijn van de mgelijkheden van cmputerprgramma s vr het cderen van tekst (en specifiek van de functies van Atlas.ti) 10.1 Wanneer gebruik je inhudsanalyse? Inhudsanalyse = thematische analyse Wanneer je een tekst met veel details/infrmatie wilt benutten vr nderzek Vrbeelden: Open interviews, fcusgrepen, krantenartikelen Inhudsanalyse wrdt zwel dr kwalitatief als kwantitatief geörienteerde psychlgen gebruikt He de je inhudsanalyse? 1) Tekst verzamelen/ neerschrijven 2) Analyseren: wat zit er in de data 3) Thema s, (sub)categriën Niet lineair, gaat heen en weer 124

125 Je begint met tekst. In het geval van interviews en fcusgrepen met je die tekst eerst transcriberen. Daarna vlgt wat je bek beschrijft als analytic effrt= je prbeert greep te krijgen p de tekst en de verschillende srten ideeen te thematiseren. Dit is ver het algemeen niet in een keer gedaan: je gaat steeds terug naar de data en prbeert de categrieen te verfijnen, ervr de zrgen dat de categrieen echt weerspiegelen wat er in de tekst staat, etc. Op het laatst prbeer je de thema s te benemen en er echt een systeem van te maken (dwz. De relatie tussen de thema s vast te leggen) Vrbeeld 1 gevalsstudie ver agrafbie De betekenis van paniekaanvallen KWALITATIEF ONDERZOEK: Gevalsstudie van één vruw, Meg, die aan Lisa (een jnge psychlge) vertelt ver haar paniekaanvallen en haar leven Grtste paniekaanval Meg zegt dat ze tijdens de lunch dezelfde trillende (aarzeling) bange gevelens had als tijdens een eerder beschreven paniekaanval. Ze zegt niks tegen haar gezelschap en slaagt erin haar angst nder cntrle te krijgen. Dan stelt William vr m Harriet mee te nemen vr een bezekje aan zijn vader. Daar heeft Meg de ergste verschijnselen van angst it. Ze gaat dd van de angst p de achterbank. Ze prbeert zichzelf af te leiden dr een bek te lezen, maar het wrdt er alleen erger van. Dan vertelt ze William dat ze lijdt en vraagt m m van de snelweg af te gaan. Ged en wel bij William s vader aangekmen, velde Meg zich ng steeds in paniek. Ze wnd zich erver p dat ze ng terug meten m nicht Harriet naar haar htel te brengen. Ik smeekte William: neem ajb niet weer de snelweg, laten we p de kleine weggetjes blijven. Alstjeblieft.. Ik zei ik kan het gewn niet. Als ik dit ng een tweede keer mee met maken, verleef ik het niet. En als we weer p de snelweg gaan, kmen we weer vast te zitten in het verkeer. Ik Ik Ik kan er niet tegen. Ik kan er gewn niet meer tegen Eerst verzette William zich tegen het verzek, maar uiteindelijk stemde hij in m ver de kleine weggetjes terug te keren. Meg ziet dit als een keerpunt in haar leven: Ja, dat was het begin van mijn vermijdingsgedrag, -- vanaf die tijd vermeed ik iedere iedere plek waarin ik me gevangen zu kunnen velen HOE CODEREN? Ik smeekte William: neem ajb niet weer de snelweg, laten we p de kleine weggetjes blijven. Alstjeblieft.. Ik zei ik kan het gewn niet. Als ik dit ng een tweede keer mee met maken, verleef ik het niet. En als we weer p de snelweg gaan, kmen we weer vast te zitten in het verkeer. Ik Ik Ik kan er niet tegen. Ik kan er gewn niet meer tegen 125

126 Eerste analyse van de data (bek: analytic effrt ): 1. Wrd vertruwd met de data 2. Regel per regel samenvatting f samenvatting van iets grtere stukjes 3. Dit kan een herhaald prces zijn, waarbij je prbeert z dicht mgelijk bij de data te kmen Ik smeekte William: neem ajb niet weer de snelweg, laten we p de kleine weggetjes blijven. Alstjeblieft.. Ik zei ik kan het gewn niet. Als ik dit ng een tweede keer mee met maken, verleef ik het niet. En als we weer p de snelweg gaan, kmen we weer vast te zitten in het verkeer. Ik Ik Ik kan er niet tegen. Ik kan er gewn niet meer tegen Vragen Heveel verschillende bdschappen zitten hierin? Wat is de inhud van ieder van die bdschappen? vrbeeld 1: Analyseren 1) vraagt hulp 2) hulpelsheid 3) negatieve tekmstverwachting 4) negatieve tekmstverwachting/ negatieve gebeurtenis 5) zelf hulpelsheid Paniekepisde Vrbeeld 2 Betekenis van chrnische ziekte Hier een vb van één interview bij de inhudsanalyse van die vrbeeld vielen de eenheden samen met de punctuatie: iedere punt f kmma was het begin van een nieuw te beschrijven stukje. Praten ver ziekte 126

127 Stukje uit een interview met een 37-jarige vruw die aan Lupus lijdt: Als je lupus hebt, ik bedel, de ene dag is het mijn lever, de vlgende mijn gewrichten, dan weer mijn hfd. /Mensen beginnen echt te denken dat je hypchndrisch bent als je blijft zagen ver al die verschillende pijntjes../je velt dat je beter niks kunt zeggen, / mdat mensen gaan denken, pas p, km niet te dicht bij haar, want alles wat ze det is tch klagen. Praten ver ziekte Ik denk dat dat de reden is dat ik er nit iets ver zeg,/want alles wat ik heb is p de een f andere manier verbnden met lupus, /maar de meeste mensen weten niet dat ik lupus heb.. /en zelfs diegenen die het wel weten, zullen tch niet gelven dat 10 heel verschillende klachten daarmee te maken hebben. /En ik wil niet dat mensen gaan zeggen van daar met je niet in de buurt kmen, want al die det is klagen. / Interpretatie: bang vr kritiek (beide juist) intersubjectiviteit 127

128 Thematiseren Thema s en subthema s identificeren: Abstractere cdes die een aantal van de descriptieve cdes van de eerste keer samennemen Interpretaties van de belangrijkste thema s Vrbeeld 1: thema s Analyse van de hele episde: Wat zijn de grtere thema s? Opbuw Meg s verhaal: 1. Een gebeurtenis die prblematisch is Vastzitten p de snelweg 2. Een psychlgische respns, inclusief de paniekaanval Paniek dat ze niet wegkan, paniek dat ze k ver de snelweg terugmet 3. Pging m aan de situatie te ntsnappen (succesvl) pleidi m landwegen te nemen Vrbeeld van lupus patient 2 grte thema s 128

129 Therie Hieruit kan een therie kmen Welke cncepten spelen een rl? He hangen die cncepten samen? Bijvrbeeld (lupus patient) Een therie zu zijn dat chrnische patiënten prberen m de cnsequenties van hun ziekte te beperken Eens je z n therie hebt, kun je testen f deze k bevestigd wrdt in andere interviews met chrnische patiënten Vrbeeld 1: therie Cmmentaar p manifeste inhud Meg interpreteert de situaties vrafgaand aan de paniekaanvallen als prblemen De pbuw van Meg s verhalen maakt de paniekaanval nredelijk en nbegrijpelijk (paniek als het verkeer vast zit) Stelt Meg vr als iemand die geen grip heeft p haar eigen gevelens. Lisa s duiding De achterliggende structuur van Meg s paniekaanvallen: Een familielid det een vrstel vr een activiteit waar Meg in betrkken is Meg heeft geen zin, maar laat dat niet weten Meg det mee in de geplande activiteit Terwijl ze meedet met die activiteit, krijgt ze een aanval van paniek. Lisa s duiding: SOCIALE CONTEXT RONDOM PANIEK? Als nicht Harriet pbelt, zegt William: We willen je graag zien Harriet. Laat ns je kmen phalen en uit lunchen nemen. [Meg velt geen keus] De cntext: Het is kersttijd en Meg heeft ng heel veel te den m zich vr te bereiden (kekjes bakken, kerstkad s inpakken). Verder is het swies een stresserende tijd, want de zn van haar zus heeft (vr nbepaalde tijd) zijn tevlucht gezcht bij Meg en William [het kmt Meg slecht uit] Meg: Dus we laten alles waar we mee bezig waren vallen en gaan Harriet phalen. Lisa: Heb je daar ruzie ver gemaakt? 129

130 Meg: Ruzie? Nee, dat niet. Ik was alleen niet echt enthusiast. [Meg velt wel weerstand, maar zegt niets] Lisa s duiding Z bezien is de paniekaanval: Een vrm van assertiviteit: Eenmaal in paniek is Meg niet in staat m ng te den waar ze geen zin in had Eigenlijk hudt Meg haar mgeving in de greep terwijl ze er zelf niet verantwrdelijk vr kan wrden gehuden: Ze weet immers niet waarm ze panikeert. Lisa s duiding Z bezien is de paniekaanval: Ratineel (niet irratineel): Paniek stelt haar in staat zich te verzetten tegen activiteiten die ze niet graag det ze handelt in vereenstemming met haar belangen. Tegelijkertijd: acceptatie van haar rl als vlgzame vruw Breekt niet uit de rl, maar gebruikt de mgelijkheden van de rl m met de marges te spelen; m tch iets van agency te hevven 10.3 Wat is inhudsanalyse Een tekst analyseren p thema s Thema s zijn data-gedreven f therie-gedreven (bttm-up f tp-dwn f een cmbinatie) VB. EMOTIE-ONDERZOEK IN BELGIE EN DE VS (Interviews ver schaamte) He beleven Belgen en Amerikanen hun schaamte? Uitgaande van bestaande therieën van emties Uitgaande van de interviews zelf Wat is inhudsanalyse: tp-dwn Bestaande therieën van schaamte (bijv. Tangney, 1991) Schaamte = Negatieve evaluatie van zichzelf als persn 130

131 Wat is inhudsanalyse: tp-dwn Amerikaanse respndent ver schaamte: (Situatie waarin de student ziek was p zijn kt en zijn vrienden hem belachelijk maakten) Ten ik dat ding aan het den was en iedereen was aan het lachen, was mijn eerste reactie van wat is er mis met mij? en zdra ik mij realiseerde van waarm kan het mij iets schelen wat hij aan het den is fz, ten begn ik gewn kwaad te wrden. Belgische respndent ver schaamte: (Mannelijke student ver een situatie waarin hij vreger mest stppen met een lptraining p schl mdat hij zijn knie had bezeerd en zijn vrienden met hem waren aan het lachen) Awel, ik zei tegen hem Ik had eigenlijk niet verstaan waarm hij het gezegd had, dus vreg ik waarm [ ] Ik verstnd gewn niet echt waarm ze dat gezegd hadden, ik denk dat ze me beu meten geweest zijn fz. Ziets. Wat is inhudsanalyse: bttm-up Amerikaanse respndent ver schaamte: Ten ik dat ding aan het den was en iedereen was aan het lachen, was mijn eerste reactie van wat is er mis met mij? en zdra ik mij realiseerde van waarm kan het mij iets schelen wat hij aan het den is fz, ten begn ik gewn kwaad te wrden. schuld geven aan een ander, kwaad wrden Belgische respndent ver schaamte: Awel, ik zei tegen hem Ik had eigenlijk niet verstaan waarm hij het gezegd had, dus vreg ik waarm [ ] Ik verstnd gewn niet echt waarm ze dat gezegd hadden, ik denk dat ze me beu meten geweest zijn fz. Ziets. nbegrip In schaamtenarratieven zit altijd (waargenmen) negatieve evaluatie van zelf. In VS k: bsheid, schuld geven In Belgie k: nbegrip 10.4 Cmputer-ndersteuning van inhudsanalyse Inhudsanalyse: gebruik van prgramma s 131

132 = herhalend prces Zit hem vral in stap 3, 4,5: search f themes in initial cding, reviews f themes, theme definitin and labeling. Geeft duidelijk aan dat inhudsanalyse niet helemaal lineair is, maar dat je heen en weer gaat en prbeert m: - de thema s z beschrijvend mgelijk te maken; geen thema s waar geen vrbeelden van zijn, nderscheidingen maken die in de tekst zijn en belangrijk lijken - de thema s nderling niet verlappend te maken 1) bekend maken met data 2) initiële cdering 3) thema s zeken + 4) review thema s 5) definiëren / labeling thema s 6) schriftelijk Gefaseerd prces, waarbij je werkt van de tekst naar bredere cnceptuele begrippen en relaties Veel hercderen Tijdens het prces heb je gedachten die je het best meteen pschrijft. Om je te helpen met dit prces bestaan er kwalitatieve analyse-prgramma s Vrbeelden: nviv, Atlas.ti Die prgramma s den het analyseren niet vr je (anders dan LIWC); maar helpen je m de transparantie en rganisatie van het cderen te vergrten. Analyseren tekst niet, enkel inhudsnalayse rganiseren (wat je anders met de hand det) Atlas.ti iets handiger vr kwalitatief nderzek Een sftwareprgramma waarmee je tekst, ft s en vide s kan cderen 132

133 Vlaamse studie naar ideeën ver migranten Drie srten tekstmateriaal 2007 verkiezingsprgramma s van alle 9 Vlaamse partijen 80 pinie artikelen ver diversiteit in De Standaard en Het Laatste Nieuws (februari juli 2009) 300 nline lezerscmmentaren p pinieartikelen In deze studie hebben we p grnd van deze teksten een therie ntwikkeld Ideeen ver migranten kmen altijd in clusters, die bestaan uit een prbleemdefinitie en een plssing De gecdeerde teksten waren de data Overkepelende thema s: 1. Andere cultuur is slecht, achterlijk f wijkt af 2. Bedreiging van de welvaartsmaatschappij 3. Gelijke kansen Regering met plssing bieden Lijst maken van (nieuwe cdes) + aantekeningen Handig bij het samen nemen van cdes tt thema s (stap 3) 133

134 CD&V Plitieke partijprgramma: partijprgramma 2007 Migratie is van alle tijden en alle werelddelen. Vlgens de Wereldbank zal grensverschrijdende migratie in cmbinatie met een hersenvlucht (braindrain) vanuit de ntwikkelingslanden naar de welvarende regi s het uitzicht van de wereld in de 21e eeuw bepalen. De samenleving zal hierdr permanent uitgedaagd wrden p het vlak van integratie. Er is vandaag ng een integratieprbleem bij de narlgse generatie arbeidsmigranten en hun nageslacht p vlak van integratie, tewerkstelling, Daarenbven hebben we een blijvende testrm van mensen die naar Belgie kmen via gezinshereniging, gezinsvrming en asiel enerzijds, en via illegale migratie anderzijds. Stap 2: ruwe cdes tekennen (initial cding generatin) Cderen: cdes aanmaken 134

135 - Je kan cdes tevegen vr elk wrd, elke zin, elke paragraaf, - Hier is er gecdeerd per paragraaf dit is dus eigenlijk een eerste analyse Supercde = thema Mem s Mem: autchtnen willen hun dminante psitie in de samenleving behuden. 135

136 Stap 3: Thema s frmuleren p basis van de eerste cdering (searching themes based n the initial cding) Maak nieuwe cdes: Query tl Stap 4: Verfijning van de thema s (review f the themes) Citaten vr: ieders culturele eigenheid respecteren 2:3 Gren! pleit vr interculturele dialg 2:19 Alle erkende levensbeschuwingen respecteren 4:1 Vlaanderen inclusief 136

137 Wat is inhudsanalyse: thema s Vlaamse studie naar ideeen ver migranten: 5 e fase themadefinitie 1. Het prbleem 2. De plssing 1. Wat is het prbleem? 2. Wie is verantwrdelijk vr het prbleem 1. Wat is de plssing? 2. Wie met zrgen vr de plssing? 137

138 Finale Categrieën Prbleem 1. Wat is het prbleem? 1. Migrantencultuur is achterlijk, slecht 2. Grte testrm van immigranten 3. Ons stelsel van sciale zekerheid staat nder druk 4. Discriminatie van migranten 2. Wie is verantwrdelijk vr het prbleem? 1. Minderheidsgrepen zelf 2. De regering 3. De meerderheid (Belgen f Vlamingen zelf) Oplssingen 1. Wat is de plssing? 1. Aanpassen aan de Vlaamse cultuur 2. Respect vr nze demcratie en nze mensenrechten 3. Gelijke kansen 2. Wie met vr de plssing zrgen? 1. Minderheidsgrepen zelf 2. De regering 3. De meerderheid (Belgen f Vlamingen zelf) 138

139 10.5 Wat is een ged cderingssysteem? 1. Categrieën wrden dr verschillende berdelaars hetzelfde begrepen. 2. Categrieën beschrijven een grt deel van de data 3. Categrieën bieden inzicht in het materiaal (meer weten als ervr) Interberdelaarsbetruwbaarheid Categrieën wrden dr verschillende berdelaars hetzelfde begrepen: Kwantitatieve maten van interberdelaars-betruwbaarheid : Chen s kappa, percentage vereenstemming. Chen s kappa: intersubjectiviteit Categrieën beschrijven een grt deel van de data: KWAL: Passen de categrieen bij de tekst? He zijn de categrieen ntwikkeld? Stappen beschrijven, citaten geven, KWANT: Welk percentage van de data kan gecdeerd wrden? percentage kan slaan p wrden, cdeerbare segmenten en interviews) 139

140 Categrieën bieden inzicht in het materiaal In heverre is de therie bruikbaar, vrspellend, inzichtgevend, etc? 11. Cllege 11: Vertganalyse LEERDOELEN (1) Welke databrnnen en kentheretische benadering lenen zich vr vertganalyse? (2) Wat is vertganalyse? Welke kenmerken? (3) Wrdenschat bij taalpvatting in vertganalyse herkennen en tepassen in vrbeelden (4) Taalfilsfische grndslagen vertganalyse? (5) Stappen in cnstructinistische en fucauldiaanse vertganalyse herkennen en tepassen in vrbeelden (6) Overeenkmst en verschil tss sciaal cnstructinistische en fucauldiaanse vertganalyse? Vertganalyse = discurse analysis W 11.1 WELKE DATABRONNEN? 140

141 Andere databrnnen: natuurlijke cnversatie in levensechte setting bijv. klinische cnsultaties / therapeutische sessies narratieve analyse: c-cnstructie levensverhaal cliënt bijv. plitieverhren nav verdenking schijnhuwelijk vertganalyse: welke vertgen ver huwelijk en echte liefde? Andere databrnnen: bestaande, meestal geschreven teksten bijv. bestaande krantenartikels f plitieke partijprgramma s ver thema migranten / integratie vertganalyse: identificatie van uitsluitende vertgen? bijv. bestaande dagbeken f blgs van chrnisch zieke patiënten? narratieve analyse: eigen beleving en zingeving dr patiënt? VOORBEELD VOOROORDEEL Studie Van Acker (2012) : Analyse van vertgen ver migranten in Vlaanderen MIGRANTEN ALS PROBLEEM Nwadays, much media and plitical cmmunicatin in Western-Eurpe represents majrity-minrity relatins as prblematic (Bmgaarden & Vliegenthart, 2007; ter Wal, 2004, Vergeer, Lubbers, & Scheepers, 2000). The idea that cultural diversity is an asset has cme t be seriusly questined in many Western-Eurpean cuntries (e.g., Vertvec & Wessendrf, 2010). The wrds f German Chancellr Angela Merkel are a case in pint: Of curse we used t say, let s adpt the multicultural cncept and live happily side by side, and let s be happy t be living with each ther. But this cncept has failed, and failed utterly (The Guardian, Octber 17, 2010). INTERPRETATIEVE REPERTOIRES 1. Wat is het prbleem? Verschillende definities van het prbleem dat migratie stelt in nze samenleving 2. Wie is de rzaak van het prbleem? Verschillende attributies van verantwrdelijkheid 141

142 A cntent analysis f media and plitical discurse is used t identify the mst prevalent cllective representatins f majrity-minrity relatins. Specifically, we examine the ways in which the relatinship between immigrant minrities and the majrity is defined as well as the implicatins f these different definitins f the relatinship fr attributins f respnsibility. We expected that different representatins f majrity-minrity relatins wuld refer t different assessments f the prblem, and that they wuld be characterized by cmpeting cnstruals f respnsibility. DATABRONNEN T ensure brad sampling, we cllected media and plitical cmmunicatins n immigratin and diversity frm several surces: plitical platfrms, newspaper articles, and nline cmmentaries n these articles. We included the 2007 plitical platfrms f all eight Flemish-Belgian parties at the time. Furthermre, pinin articles, editrials and interviews frm the tw largest newspapers in the Flemish part f Belgium (De Standaard, Het Laatste Nieuws) were selected ver a perid f six mnths (February July 2009); De Standaard targets a mre educated readership, Het Laatste Nieuws is a ppular newspaper (De Bens & Raeymaeckers, 2007). The specific texts t be cded were selected using a list f predefined keywrds tapping ethn-cultural diversity 1. Finally, we randmly selected a sample f 356 ut f nline cmmentaries that, ver the same six mnths perid, appeared in the nline versins f the tw newspapers. All text samples, thus btained, were divided int separate paragraphs that served as the entries fr further analyses; the cmplete dataset t be cded cnsisted f 918 paragraphs (articles N = 460; cmmentaries N = 356; plitical parties N = 102). Our findings cnfirm that much media and plitical cmmunicatin in Flanders represents majrityminrity relatins as prblematic. Only 3.6% f all the sampled paragraphs f text made reference t diversity as a surce f enrichment. The vast majrity f cmmunicatins thus refers t the relatinship between the majrity and immigrant minrities as prblematic. 142

143 Our findings als shw that the debate n immigratin and diversity in a Western-Eurpean cntext centers arund the attributin f respnsibility fr prblems ( they threaten us vs. we disrespect them ). A representatin that prtrays minrities as threatening t the majrity attributes respnsibility t immigrant minrities. It assigns a perpetratr rle t ethnic minrities and a victim rle t the majrity. In cntrast, a representatin that acknwledges discriminatin and stigmatizatin f minrities by the majrity, attributes respnsibility t the majrity. It hus assigns a perpetratr rle t the majrity and a victim rle t ethn-cultural minrities. VERTOOG 1: Bedreiging What did the media cmmunicatin lk like cncretely. I am shwing yu tw examples. The first example describes immigrants as the cause f an ecnmic prblem f which the majrity is the victim. The article discusses that in ghent 2 ut f 3 peple living n unemplyment benefits are freigners. The article states that many f these freigners are f Muslim rigin. Here is the secnd example f an article that describes immigrants as a threat, namely a threat t ur cultural values. Immigrants are prtrayed as a threat t sme f ur central values: gender equality. The article discussed hw there is an hnr killing in Belgium every fur mnths. The article states that sexism is the majr mtivatin behind these killings and that the free partner chice f wmen is nt respected.(is belangrijk als threat f a central cultural value) VERTOOG 2: Discriminatie Here is ne example f a newspaper articles that pints at discriminatin by the majrity. In this article, a curt case f dicriminatin was discussed. A tempral emplyment agency, adecc interim, was fund t keep files f the ethnic rgin f emplyees. Several well-knwn cmpanies frequently requested that they did nt want Arabs t be hired. This drew attentin t the frequent discriminatin that immigrant minrities encunter n the jb market. 143

144 Attributies van verantwrdelijkheid CONCLUSIES Attributin f respnsibility either t immigrant minrities r t the majrity fllws frm the ways in which the existing prblems are defined. Fr instance, by defining the prblem as immigrant minrities threatening the majrity, immigrant minrities are blamed. Yet, there may be alternative understandings prevailing in public discurse n intergrup relatins which attribute at least sme respnsibility t the majrity. One way in which respnsibility can be attributed t the majrity is by pinting at discriminatin and stigmatizatin by the majrity. Gemeenschappelijk vertgkader in Vlaanderen: media, kranten en nline fra zien migranten als een prbleem vr de samenleving Verschillende vertgen rndm bedreiging en discriminatie leggen de verantwrdelijkheid vr het prbleem vral bij migranten f bij autchtne Vlamingen This study shws that, cnsistent with the hstile climate twards Muslim minrities that exists in Western Eurpean cuntries, mst cllective representatins f intergrup relatins in Flemish-Belgian media and plitical cmmunicatins refer t majrity-minrity relatins as prblematic. In additin, ur analysis cnfirms that there are different ways in which current discurse attributes respnsibility fr the existing prblems. Whereas previus research has primarily cntrasted psitive and negative representatins f intergrup relatins (i.e. psitive as in enrichment vs. negative as in threat) (e.g., Chrs & Stelzi, 2010; Duriez, Meeus & Vansteenkiste, 2012; Pintkwski, Rhman & Flrack, 2002), ur findings suggest that the debate n immigratin and diversity in a Western-Eurpean cntext centers arund the attributin f respnsibility fr prblems ( they threaten us vs. we disrespect them ), rather than arund the value f diversity 11.2 WELKE BENADERINGEN? VAN DATA NAAR THEORIE 144

145 Deels gelijklpend en deels vlgend p transcriptie en cdering = interpretatie en theriebuw (1) Nadruk p inductie (maar k deductie) (2) Sciaal cnstructinisme (vs. realisme) (3) Verschillende vrmen van dataverwerking: van meer beschrijvend naar meer interpreterend INDUCTIE (EN DEDUCTIE) SOCIAAL CONSTRUCTIONISME Kentheretische benaderingen in psychlgisch nderzek: (1) Realisme: nderzeker ntdekt bjectieve realiteit die reeds bestaat buiten haar/hem m en zich kenbaar maakt in data (2) Sciaal cnstructinisme: nderzeker cnstrueert gedeelde f intersubjectieve betekenis in interactie met participanten in nderzek Dichter bij data blijft (beschrijvend) f therie pbuw (tussen regels lezen) Thematisch = truw blijven aan data Implicaties vr rl nderzeker! (1) Realisme: nderzeker als neutrale, afstandelijke waarnemer van fenmenen (2) Sciaal cnstructinisme: nderzeker als betrkken, actieve deelnemer in het prces van betekeniscnstructie vereiste van reflectiviteit : nderzeker is geen nbeschreven blad je persnlijke achtergrnd en vernderstellingen expliciet maken en kritisch bevragen is belangrijk! BESCHRIJVEN EN INTERPRETEREN Naieve pvatting: tweedeling tussen (1) zrgvuldig beschrijven van fenmeen (2) theretisch interpreteren van fenmeen 145

146 Genuanceerde pvatting: cntinuum van meer beschrijvende naar meer interpreterende analyse 11.3 VORMEN VAN DATAVERWERKING CONSTRUCTIONISME EN TAALOPVATTING WELKE BENADERINGEN? Wanneer is vertganalyse aangewezen? Bijv. Vrbeeld vrrdeel: migranten als prbleem (1) Sciaal-cnstructinistische benadering (2) Taalpvatting: taal als sciale (inter)actie (3) Maatschappelijk kader: aandacht vr machtsverhudingen in bredere maatschappelijke cntext 146

147 11.4 WAT IS EEN VERTOOG? WELKE KENMERKEN? Engels: Discurse analysis Kenmerken vertganalyse : Bijv. rmantische en realistische discursen ver huwelijk (bx 9.4) he sciale actren taal gebruiken (1) m betekenis en realiteit te maken (cnstructie) (2) gesitueerd in bepaalde sciale cntext (cntext) (3) met bepaalde functie / gevlgen (actiegericht) THEORETISCHE BENADERING Vertganalyse is niet alleen een methde van kwalitatieve data-analyse Vertganalyse staat k vr een theretische benadering in de (sciale) psychlgie: Discursieve Cgnitieve psychlgie VOORBEELD VOOROORDEEL Cgnitieve Psychlgie: bijv. vrrdeel als (negatieve) attitude tav migranten Mentale prcessen: vertekening van infrmatie ver allchtnen Cgnitie: mentale vrstelling in het hfd van de bevrrdeelde persn Vrwerp: allchtnen als bjectief bestaand verschijnsel in realiteit DISCURSIEVE PSYCHOLOGIE PRATEN ALS SOCIALE ACTIVITEIT Centrale stelling Discursieve Psychlgie: he mensen met elkaar praten ver een thema laat zienhe zij denken (cf. cllege fcus grups) - Taal de je: benemd verdriet (cnstructie) is niet hetzelfde als verdriet ervr (wrdt verwerkt) 147

148 In cnversaties f discussies met anderen p het werk, p café, thuis aan tafel (1) nemen mensen vrtdurend stelling, (2) verantwrden zij hun ziens- f handelswijze, (3) bevestigen f bekritiseren zij andere ziens- fhandelswijzen DENKEN = PRATEN Citaat Turks-Nederlandse studente Maar hier zien de mensen mij k niet echt als Nederlander. Ik had een paar maanden geleden een bijbaantje in een crissanterie, ten kwam er een echtpaar binnen ( ) en ten zegt die man van ja, hier werkten tch heel veel studenten? WERKTEN Ik zeg ja, die werken er ng steeds, ik ben zelf k student O,,, maar jij bent tch buitenlands, dat zie ik aan je. Ik zeg ja, maar ik studeer wel, ik ben hier gebren. Zulke dingen. (ref. Phalet, Vanltringen & Entzinger, 2000) (2) WELKE KENMERKEN? - Stellingname? = Ik hr thuis hier in Nederland - Achtergrndstelling? = Ze zien mij niet als Nederlander - Verantwrding en kritiek? = Ik ben hier gebren en ik ben student, dus ik heb recht en zij den me nrecht VOORBEELD REDELIJK RACISME Gesprekken ver allchtnen in ude stadswijken Citaat p 90 (zie cllege fcus grepen )dr Maykel Verkuyten, 1997 Rb: Die Markkaan die bij mij bven zit, dat meisje, die kmt de deur niet uit hr Trees: Nee dat is hun cultuur Rb: die meisjes kmen de deur niet uit hr Marleen: Nee dat ligt aan die mannen he, aan die vaders Trees: En dat met gewn, als ze hier kmen, dan meten ze gewn buiten veranderen, binnen mgen ze den wat ze willen. Buiten met je Nederlander wezen. Je wilt in Nederland wnen, je wilt ns geld gebruiken Marleen: Cultuur willen ze bewaren k he Trees: Nu dat meten ze maar binnen den en niet buiten. Dan met je hier niet kmen wnen 148

149 Tepassing kenmerken vertganalyse: (kapstkken bij fig 9.3) Cnstructie: sciale cnstructie van allchtnen als cultureel afwijkend Cntext: sciale relaties tussen autchtne buurtbewners Actiegerichtheid: indirect uitsluitende manieren van spreken ver allchtnen 11.5 WOORDENSCHAT VOORBEELD REDELIJK RACISME Citaat p 90 Rb: Die Markkaan die bij mij bven zit, dat meisje, die kmt de deur niet uit hr Trees: Nee dat is hun cultuur Rb: die meisjes kmen de deur niet uit hr Marleen: Nee dat ligt aan die mannen he, aan die vaders Trees: En dat met gewn, als ze hier kmen, dan meten ze gewn buiten veranderen, binnen mgen ze den wat ze willen. Buiten met je Nederlander wezen. Je wilt in Nederland wnen, je wilt ns geld gebruiken Marleen: Cultuur willen ze bewaren k he Trees: Nu dat meten ze maar binnen den en niet buiten. Dan met je hier niet kmen wnen Registers: verschillende manieren/stijlen van taalgebruik in bepaalde situaties bijv. herhaalde verwijzingen naar cultuur en cultuurverschil specifieker dan genre Genres: brede vrmen van taalgebruik in sciale setting (bijv wetenschappelijk nderzeksrapprt, rman, plitieke tespraak, sllicitatiebrief ) bijv. infrmele gedachtenwisseling tss (autchtne) buren (fcus grup discussie) Fting: citeren / gebruik maken van andermans wrden f van bestaande kaders sprekers gebruiken bestaande kaders, bijv. ver integratie (aanpassen), nderscheid privé-publiek (binnen / buitenshuis), nderdrukking mslim vruwen (kmen niet buiten) 149

150 Dialg: argumenten en tegenargumenten bijv. (impliciet) tegenargument van recht p cultuurvehud wrdt tegengesprken met argument dat aanâssing buitenshuis wel met argument tegen minderheden beleid Rhetriek: vertuigingskracht, begd effect bijv. anecdten, argumenten meten luisteraar vertuigen van assimilatie als plssing = begd effect (zij meten zich gewn aanpassen) meten, willen, Betrkkenheid en verantwrding ( stake, accunt ): taalgebruik is niet neutraal f vrijblijvend (rechtvaardiging!) bijv. buurtbewners zijn betrkken partij en verantwrden hun zienswijze p spanning tss autchtnen en allchtnen Face : acceptabele zelfpresentatie bijv. zelfpresentatie als redelijk ( gewn ) en niet bevrrdeeld ( binnen mgen ze 11.6 FILOSOFISCHE GRONDSLAGEN 2 invledrijke taalfilsfen: Wittgenstein: - taalspelen = vrmen van taalgebruik vlgens impliciete sciale regels - er bestaat geen private taal : velen, denken ligt niet achter taal maar is vervat in publiek taalgebruik - Geen verdriet znder uitspraak verdriet Bijv. uitspraak ik ben verdrietig Austin: uitspraak verwijst niet naar achterliggend innerlijk gevel van verdriet maar IS verdriet - taal akt = perfrmatieve functie van taalgebruik cnstatatieve functie - taal is gedrag : mensen den dingen met taal - Cnstatatieve : benemen perfrmatieve : actiegericht bijv. wrden kwetsen, trsten, vertuigen 150

151 VAN GRONDSLAGEN TERUG NAAR KENMERKEN Kenmerken van vertganalyse: (1) Cnstructie: HOE gebruiken mensen taal? (2) Cntext: in welke CONTEXT den ze dit? (3) Actiegericht: met welke EFFECTEN f FUNCTIES? Geïllustreerd met vrbeeld agrafbie Sciale cnstructive Taal creëert een werkelijkheid (niet alleen een reflectie ervan) Vrbeeld: dr de taal die Meg gebruikt, schetst ze zichzelf als hulpels HOE GEBRUIKT MEG TAAL? Vrbeeld: Meg s taalgebruik suggereert hulpelsheid: Geen verantwrdelijkheid vr gevelens Pltseling werd ik vervallen dr die symptmen, de ergste angstsymptmen die ik it gehad heb. Geen mgelijkheid m vlgens haar gevelens te handelen Ik wu wel uit de aut stappen, maar het was nmgelijk. KENMERKEN (2+3) CONTEXT + ACTIEGERICHT Cntext en Actiegerichtheid: gesitueerd en functineel taalgebruik Vrbeeld Meg s hulpelsheid (vervlgd): In welke CONTEXT? Meg bevindt zich in situatie die ze niet wil maar waar ze mee heeft ingestemd Met welk EFFECT/FUNCTIE? Meg haakt af en legt verantwrdelijkheid buiten zichzelf 11.7 STAPPEN IN VERTOOGANALYSE Stappen in Vertganalyse (Ptter) (fig 9.5) (1) Materiaal verzamelen: mndelinge f geschreven data (2) Transcriptie (indien mndeling) (3) Ideeën genereren: inductie (dus ideeën zijn geen hypthesen in strikte zin!) Ideeën ver he interpreteren (4) Cderen: lijn-per-lijn langere stukken tekst greperen rndm ideeën ~ Verwerking kwalitatieve data en thematische analyse 151

152 (5-6) Wisselwerking analyseren en valideren: inductie en deductie Analyseren (fragmenten -> thema s) Valideren:thema s alles dekken? Tetsen Patrn: sequentie, dingen die terugkmen Wisselwerking analyseren en valideren: 4 prcedures (Ptter) Patrnen pzeken: vertnen data het verwachte patrn? Opeenvlging: heeft idee verwachte effect ifv peenvlging argumenten/psities in tekst? Afwijkende gevallen: zijn er citaten die niet passen in het verwachte patrn? Ander materiaal: drstaat idee tetsing aan ander materiaal? 3 vragen (Willig) (cf. fig. 9.6): (1) Cnstructie: he cnstrueert de tekst de werkelijkheid? bijv. allchtnen als cultureel anders Cultuur: cntrast, prbleem, allchtnen (2) Variabiliteit: welke verschillende interpretatieve repertires wrden gebruikt ivm cultuur allchtnen? dr elkaar gebruikt met cntext MAAR andere accenten (functie) (3) Cntext: he zijn repertires gericht p actie f welke gevlgen hebben ze binnen bepaalde cntext? Dctrine emancipatie erfenis terugkeer mentaliteit verplichting assimilatie VOORBEELD REDELIJK RACISME Citaat p 90 Rb: Die Markkaan die bij mij bven zit, dat meisje, die kmt de deur niet uit hr Trees: Nee dat is hun cultuur Rb: die meisjes kmen de deur niet uit hr Marleen: Nee dat ligt aan die mannen he, aan die vaders Trees: En dat met gewn, als ze hier kmen, dan meten ze gewn buiten veranderen, binnen mgen ze den wat ze willen. Buiten met je Nederlander wezen. Je wilt in Nederland wnen, je wilt ns geld gebruiken Marleen: Cultuur willen ze bewaren k he Trees: Nu dat meten ze maar binnen den en niet buiten. Dan met je hier niet kmen wnen 152

153 STAPPEN TOEPASSEN: ANALYSEREN EN VALIDEREN (1) Cnstructie: cultuur en mentaliteit als centraal bject in gesprekken ver allchtnen (84 keer gebruikt in gesprekken) Cultuur verwijst altijd naar allchtnen (vral Turken, Markkanen, mslims) en wrdt afgezet tegenver wat nrmaal is (nrmen en waarden van autchtnen) Cultuur gaat altijd ver verschil tussen wij en zij Cultuur is altijd een prblematisch gegeven (2) Variabiliteit: cultuur wrdt p verschillende wijzen gebruikt m prbleem te definiëren Cultuur als dctrine: ze mgen niet Cultuur als erfenis: ze kunnen niet Cultuur als mentaliteit: ze willen niet (3) Actiegerichtheid: met verschillende plssingen als gevlg Assimilatie als emancipatie Terugkeer als enige plssing Assimilatie als plicht 11.8 CONSTRUCTIONISTISCHE EN FOUCAULDIAANSE VERTOOGANALYSE Nadruk p niveaus van vertgen (6) VERTOOGPRAKTIJKEN EN KADERS Nadruk p vertgpraktijken = gemtiveerde en gesitueerde manieren van spreken Vraag: he praten mensen ver thema? Analyseniveau = MICRO Onmiddellijke situatie, specifieke sciale interacties Specifieke vrmen taalgebruik( bv fcusgrepen) Nadruk p vertgkaders = brede culturele beteknissystemen waaruit mensen putten Vraag: waarm spreken mensen z en niet anders? Analyseniveau = MACRO Breder cultuurhistrische, maatschappelijke, institutinele cntexten maatschappelijk 153

154 (6) FOUCAULDIAANSE = KRITISCHE VERTOOGANALYSE Vrbeeld Fucault: L histire de la flie = histrische vertgkaders ver aard en behandeling van geestesziekte als religieus mreel pathlgisch prbleem macr-maatschappelijke functie en gevlg = bescherming burgerlijke mraal, afzndering in gespecialiseerde instituties Hedendaags vrbeeld: Lisa Apignanesi: Mad, bad, sad = histrische vertgkaders ver vruwen en geestesziekte macr-functie en gevlg = bestendiging ngelijke sekserllen dr privatisering vruwenleed TERUG NAAR (5) STAPPEN IN ANALYSE Pas stappen te p vrbeeld La flie! (Willig) (cf. bx 9.4) (1) He wrdt bject gecnstrueerd? Bijv. la flie als bject van vertg (2) Identificeer verschillende vertgen ver zelfde bject? (bijv mreel, medisch) (3) Identificeer actiegerichtheid: gevlgen van verschillende vertgen? (bijv. herpveding f therapie ) = zelfde vragen als in sciaal cnstructinistische vertganalyse Pas stappen te p vrbeeld La flie! (Willig) (cf. bx 9.4) (4) Welke subjectpsities f machtsverhudingen definieert een vertg? Rechten, plichten, macht, nmacht (bijv. rechten patiënt, ngelijke machtsrelatie therapeut - cliënt ) (5) Welke actiemgelijkheden m machtsverhudingen te veranderen sluit f pent een vertg? (bijv. cllcatie ) = specifieke aandachtspunten in Fucauldiaanse vertganalyse 154

155 Tegepast met vrbeeld agrafbie (6) CONSTRUCTIONISTISCHE & FOUCAULDIAANSE ANALYSE TOEPASSEN Meg s hulpelze manier van spreken is een vertgpraktijk die put uit bestaande vertgkaders, bijv. steretype gender rl pvatting ver vruw als hulpels wezen dat ten pri is aan haar emties In patriarchale samenleving als macr-cntext, bijv. hudt ngelijke machtsverhuding tussen man en vruw in stand dr vruw als nmndig en nverantwrdelijk vr te stellen 12. Cllege 12: Onderzeksethiek SITUERING ONDERZOEKSETHIEK Onderzeker kiest welbepaald nderzekspzet vanuit wetenschappelijke verwegingen: kwaliteit? praktische verwegingen: haalbaarheid? ethische verwegingen: wenselijkheid? een nderzeker maakt bij elke stap in het nderzeksprces afwegingen tussen wetenschappelijke, praktische en ethische vereisten LEERDOELEN (1) Wat zijn ethische basisprincipes? Pas principes te p stappen nderzekscyclus. Situeer in relatie tt ethische mgeving nderzeker. (2) Waarm/wanneer zijn misleiding en infrmed cnsent, gebruik incentives, schending privacy, plagiaat ethische kwesties? (3) Welke specifieke vereisten hren wel f niet thuis in ethische cdes en ethische prcedures? (4) Wat zijn fraude en twijfelachtige nderzekspraktijken en he vaak kmen ze vr in de psychlgie? (5) Welke plssingen stellen psychlgen vr m nethische praktijken te detecteren / ntmedigen? (6) Gelden dezelfde f andere ethische aandachtspunten en richtlijnen k in kwalitatief psychlgisch nderzek? 155

156 12.1 ETHISCHE BASISPRINCIPES 1) Psychlgisch nderzek geeft vrrang aan welbevinden ( beneficence principle ) 2) Psychlgen respecteren rechten en waardigheid van persn ( respect principle ) 3) Psychlgen zijn verantwrdelijk en betruwbaar ( fidelity & respnsibility principle ) 4) Psychlgen zijn integer ( integrity principle ) 5) Psychlgisch nderzek is sciaal rechtvaardig ( justice principle ) 1) Psychlgen geven vrrang aan het welbevinden van participanten / cliënten ( beneficence principle ) 2) Psychlgen respecteren de rechten en waardigheid van participanten / cliënten ( respect principle ) 3) Psychlgen zijn verantwrdelijk en betruwbaar in relatie tt participanten / cliënten en peers / cllega s ( fidelity & respnsibility principle ) 4) Psychlgen zijn integer in relatie tt participanten / cliënten en peers / cllega s ( integrity principle ) 5) Psychlgisch nderzek is sciaal rechtvaardig ( justice principle ) Smalle interpretatie Brede interpretatie maximaal cmfrt en beperking psychlgen dragen bij aan van ngemak f risic tijdens (psychisch) welbevinden en nderzek vermijden / beperken cfr experiment Migram (shcks) (psychische) schade vr ppn veel psychlgische schade participanten / cliënten / (wreging geweten) delgrepen van nderzek vrije en ged geïnfrmeerde psychlgen tnen in hun keuze van participanten vraf prfessinele huding respect en tijdens het nderzek vr de persn van ( infrmed cnsent ) participanten f cliënten - Verbreding = bescherming van de zwakkere! ppn mgen stppen wanneer (kinderen, dementie; inf ze willen snappen + nee zeggen?) - gaan vertruwensrelatie aan met participanten / cliënten - nemen verantwrdelijkheid vr (ngewenste f nbedelde effecten van) prfessineel handelen naar participanten / cliënten - en vr (gede kwaliteit en cmmunicatie van) bevindingen naar peers / stakehlders - Zelfs verkeerde citaat (bv krant) rechtzetten verantwrd gebruik van misleiding ( deceptin ) en debriefing : psychlgen meten misleiding wetenschappelijk mtiveren, schadelijke gevlgen vermijden, en participanten / cliënten inzage geven in del en prcedure nderzek psychlgen maken geen misbruik van hun prfessinele autriteit f macht in relatie tt participanten / cliënten - Verbreding = stellen hun persnlijk perspectief en mgelijke vertekeningen f blinde vlekken in vraag (jezelf in vraag stellen, baat vs ksten) psychlgen zijn eerlijk en waarheidsgetruw naar participanten / cliënten en peers / cllega s CFR das experiment streven naar eerlijke verdeling ksten en baten van psychlgisch nderzek vr de samenleving CFR seksueel misbruik cliënten, Milgram 156

157 1) Psychlgisch nderzek geeft vrrang aan welbevinden ( beneficence principle ) 2) Psychlgen respecteren rechten en waardigheid van persn ( respect principle ) 3) Psychlgen zijn verantwrdelijk en betruwbaar ( fidelity & respnsibility principle ) 4) Psychlgen zijn integer ( integrity principle ) 5) Psychlgisch nderzek is sciaal rechtvaardig ( justice principle ) (1) ETHISCHE PRINCIPES IN STAPPEN ONDERZOEKSPROCES OEFENING: PAS ETHISCHE PRINCIPES TOE OP STAPPEN IN PROCES 157

158 = huding ETHISCHE OMGEVING 12.2 ETHISCHE KWESTIES: INFORMED CONSENT Histriek: Nuerenberg Cde in 1947 nav Nazi experimenten nder dwang met mensen - 10 regels:.a. vrijwillige medewerking, vrdelen vr maatschappij, minimale ptentiële schade - Infrmed Cnsent = vrijwillige en geïnfrmeerde testemming van participanten aan nderzek f behandeling Welk ethisch basisprincipes ligt ten grndslag aan infrmed cnsent? Psychlgen respecteren rechten en waardigheid van persn ( respect principle ) OOK andere principes tellen mee in ethische kwesties mbt infrmed cnsent Psychlgen geven vrrang aan welbevinden Psychlgen zijn verantwrdelijk en betruwbaar Psychlgen zijn integer 158

159 TOEPASSING INFORMED CONSENT Wrdt ingevuld dr participanten en/f wrdt samen met de nderzeker drgenmen. 1. Ik begrijp dat het del van dit nderzek is: 2. Ik weet dat ik zal deelnemen aan vlgende preven f testen: 3. Ik weet dat er vlgende risic's f ngemakken kunnen verbnden zijn aan mijn deelname: 4. Ikzelf f anderen vinden eventueel baat bij dit nderzek p vlgende wijze: Ik neem uit vrije wil deel aan dit nderzek. De resultaten van dit nderzek kunnen gebruikt wrden vr wetenschappelijke deleinden en mgen gepubliceerd wrden. Mijn naam wrdt daarbij niet gepubliceerd en de vertruwelijkheid van de gegevens is in elk stadium van het nderzek gewaarbrgd. Ik behud het recht m p elk mment mijn deelname aan het nderzek stp te zetten. Datum: Naam en handtekening van de participant: Naam en handtekening van de nderzeker: INBREUKEN OP INFORMED CONSENT Inbreuken fysieke, financiële f psychische dwang f druk keuze is niet vrijwillig! Misleiding f niet geven van vldende infrmatie keuze is niet ged geïnfrmeerd! Grijze zne! DWANG OF DRUK Wanneer is aanmedigen tt deelname prblematisch? Gebruik van incentives deprivatie: Bijv. geld, studiepunten, gratis behandeling aanbieden behandeling ntzeggen aan zieken f kansarmen Zwijgen is niet altijd testemmen: Bijv. pt-ut prcedure vr uders (minderjarige) leerlingen bij testafnames p schl: weigerstrkjes indien bezwaar zijn wettelijk tegelaten maar staan ethisch ter discussie Deprivatie duidelijk bij ziekte en behandeling niet kunnen betalen 159

160 He actief met je vrije keuze aanmedigen? verhgd risic p nn-respns! extra investering in cmmunicatie en pvlging Bijv. pt-in prcedure (ipv pt-ut ): geen testafname znder instemmingsstrkje uders Bijv. weigering tijdens f na testafname: nline f achteraf wissen van data Bijv. vertaling in andere thuistalen: wettelijk niet verplicht maar ethisch geldt vrije en geïnfrmeerde keuze k vr Nederlands-ngeletterde uders MISLEIDING OF ONVOLLEDIGE INFORMATIE Wanneer is misleiding ( deceptin ) f het niet geven van bepaalde infrmatie prblematisch? Bijv. discriminatie experimenten Vrbeeld discriminatie experimenten: manipulatie vreemde naam (Marc f Ali) in standaard sllicitatiebrief met CV aan werkgever Kans uitgendiging vr gesprek ifv naam? Bevinding: Ali wrdt significant minder uitgendigd met zelfde CV en brief als Marc Discussie: is misleiding werkgevers als participanten ethisch verantwrd? ETHISCHE KWESTIES: SCHENDING PRIVACY EN DATABESCHERMING Wanneer is infrmatie ver participanten / cliënten gebruiken / drgeven ethisch prblematisch? 160

161 Bescherming privacy: persnlijke infrmatie ver participanten mag niet identificeerbaar zijn vr derden Oplssing = annymisering van data vr gebruik dr nderzekers Data sharing: nderzeker is nit alleen, dus wetenschappelijke data zijn gedeelde data! Oplssing: databeheer vraf vastleggen in vereenkmsten met partners / peers Heveel bescherming met je bieden indien annymisering niet vlstaat? Schaarse bservaties kunnen traceerbaar zijn Bijv. psychlgische nderzek naar zelfdding nder studenten met g p gericht preventiebeleid aan KU Leuven Kppeling met externe data kan prblematisch zijn Bijv. KU Leuven nderzek naar predictiviteit nieuwe riëntatiepref kppelt met administratieve student-gegevens: subcategrieën (bijv. internatinale f beurs-studenten, niet geslaagden ) zijn traceerbaar Heveel bescherming kun je bieden indien annymisering niet mgelijk is? Aandachtspunt in kwalitatief nderzek! Bijv. vide pnames van gesprekken tussen partners ver verlies kind m relatinele dimensie ruwprces te nderzeker = identificeerbaar + gevelige infrmatie! Testemming participanten ndig m videmateriaal te tnen p cnferentie, studiedag, pleiding vr ruwtherapeuten ETHISCHE KWESTIES: PLAGIAAT EN BRONVERMELDING Ethiek ver verslag schrijven en publicatie ethische standaarden in nderzek rapprteren: verzinsels ver data zijn ethisch verkeerd sms zal nderzeker realiseren dat futen in data-analyse die gepubliceerd zijn prberen te verbeteren plagiaat : als iemand werk van iemand anders verneemt znder crrecte erkenning van brn en het impressie geeft dat het hun eigen werk is data beschikbaar maken vr verificatie/cntrle : zdra analyse van data gepubliceerd is, dan met data beschikbaar gesteld wrden vr check-up dr zij die daar bekwaam vr zijn 161

162 gepast aanzien vr auteurschap van publicaties : met starten bij persn die meest bijgedragen heeft aan nderzek en gaat tt persn die minst (maar wel ng aanzienlijk geneg) heeft bijgedragen herhaalde publicatie van zelfde data : bx: practical advice: ethiek en kwalitatief nderzek p internet verificatie van identiteit van participant is internet publieke f private ruimte? geheimhuding infrmed cnsent debriefing prcedures en internet kritiek en cntrle: data delen 12.3 ETHISCHE CODES Natinal Cmmissin fr the Prtectin f Human Subjects f Bimedical and Behaviral Research ( 1974) American Psychlgical Assciatin: Cde f Ethics KU Leuven: Ethische Cmmissie = Interdisciplinair samengesteld (bimedici, filsfen, psychlg ) Taak: gedkeuring p ethische vereisten van gedetailleerde nderzeksvrstellen (zie handbek: infrmatieblad) ETHISCHE PROCEDURES: INSTITUTIONAL CLEARANCE = institutinele telating vr nderzek p basis van ethische berdeling ( ethical review ) - Instanties: universiteit en externe instanties (diensten, bedrijven, klinieken ) - Kader: dentlgisch wettelijk kader Wettelijk kader: bijv. juridische dienst KU Leuven verbiedt gebruik examenresultaten in studentennderzek bv privacy regulaties Dentlgisch kader: bijv. ethische cmmissie KU Leuven met alle individueel en cllectief nderzek waaraan eerstejaars deelnemen gedkeuren bv ethical review ETHISCHE PROCEDURES: INFORMATIEBLAD Zie p. 473 handbek Infrmatieblad = checklist vr precieze beschrijving & verantwrding nderzek Oefening: - Van welke ethische principes zijn specifieke vereisten in de checklist tepassing? 162

163 - Deel de checklist in bij de stappen in het nderzeksprces! (Merk p: databeheer hrt bij laatste stap: cmmunicatie bevindingen!) Indeling checklist bij stappen in het nderzeksprces: - Onderzekspzet: precieze beschrijving & verantwrding keuze methde, selectie participanten, prcedure - Dataverzameling: precieze beschrijving metingen, manipulaties - Databeheer: precieze beschrijving vrzrgen tegen misbruik data, bescherming privacy Aanvulling p handbek - Recente aandachtspunten nav fraude: data sharing en replicatiestudies met/dr peers (zie nder leerdel 5) Functineel autnmie: lsgekppeld van de eingelijke delen Citatie indexen + impact he vaak geciteerd bepaald fnds verheid 12.4 FRAUDE:CRISIS IN PSYCHOLOGIE? HET GEVAL STAPEL 163

164 WAAROM? Ik werd er k steeds bedrevener in gebruik te maken van technieken die matige resultaten knden ppmpen. [ ] Wat ik deed, was niet keurig wit, maar k niet pikzwart. Het was grijs en het was usance. He kwamen al die anderen anders aan al die schitterende resultaten? [ ] Na jaren van vr en p het randje balanceren werd het grijs steeds dnkerder zwart, en uiteindelijk dnderde ik naar beneden. Surce: D. Stapel, 2012, p Ellemers, N. (2013). Cnnecting the dts: Mbilizing thery t reveal the big picture in scial psychlgy (and why we shuld d this). Eurpean Jurnal f Scial Psychlgy, 43(1), 1-8. di: /ejsp.1932 Fiedler, K. (2013). The Lng Way frm α-cntrl t Validity Prper: Prblems with the Current Debate n Bad Practices. Paper presented at the Mving beynd questinable research practices: Sympsium n gd research practice in behaviral sciences Brussel. REPLICEERBAARHEID? 164

165 Replicaties mstaandereffect als vrbeeld POWER FAILURE ALS je rekening hudt met beperkte statistische pwer van meeste experimenten (kleine aantallen bservaties minder kans m nulhypthese te verwerpen!) Effect A is weinig gelfwaardig mdat het te vaak succesvl wrdt gerepliceerd Effect B is wel gelfwaardig mdat het aantal mislukte replicaties vereenkmt met verwachting! FRAUDE? Priming studies Bijv. Bargh, Chen & Burrws (1996). Jurnal f Persnality and Scial Psychlgy Mensen wandelden trager wanneer geprimed met steretype van bejaarde (taakje: unscramble sentences with wrds like: wrried, grey, wrinkle, ) wan in cntrlecnditie (neutraal taakje: unscramble sentences with wrds like: thirsty, clean, private, ) = straf effect met grte invled p psychlgisch nderzek! Vrbeeld van gedragsverandering dr schijnbaar minieme manipulatie ( straf effect ) Tnde belang van nbewuste prcessen Gaf impuls aan veel nderzek naar belichaamde cgnitie 165

166 Dyen, Klein, Pichn & Cleeremans (2012). PLS One Exacte replicatie Bargh et al priming studie vindt geen significant effect. Dit is p niet ngewn f verdacht (Waarm niet? zie nder pwer failure!) Maar wel significant in cnditie waar prefleider weet wat het verwachte effect is experimenter bias? (=vertekening dr nderzeker in instructies/prcedure/afname) Deze (Belgische) studie lkte veel discussie uit ver het risic van vertekening en de ndzaak van exacte replicaties TWIJFELACHTIGE ONDERZOEKSPRAKTIJKEN FRAUDE Inbreuken p integriteitsprincipe = questinable research practices Limb = grijze zne, verselling = gebrek aan nuancering, te weinig aandacht vr minder sterke kanten van nderzek; zwakke punten wegmffelen (beter dan het is vrden) pst-hc verhaal = je hypthesen aanpassen aan je bevindingen, p-value fishing = zie vlgende slide ver data massage, creative utliers = afwijkende bservaties weglaten znder gede statistische redenen (uitbijters), plagiarism = plagiaat f vernemen van infrmatie znder brnvermelding, nn-publicatie : tegenevidentie vr je therie niet publiceren (enkel succesvlle publiceren) partial publicatin : alleen die studies uit een reeks f die cndities/metingen uit een studie die klppen met je therie publiceren, inventing data : je data deels f geheel zelf fabriceren. Fraude = data fabriceren en/f brnnen plagiëren 166

167 65% 2 nd dependent 57% sequential testing 41% remved utliers 23% misreprted p value 48% publicatin bias P value: items weglaten, meer bservaties FRAUDE:HOE VAAK? Fraude in psychlgisch nderzek: 2% rapprteert fraude bv 18 annieme niet-representatieve surveys van psychlgen Meest fraude gerapprteerd in bimedisch nderzek (meta-analyse 18 surveys). Waarm? Grte financiële belangen in (duur) medisch vs psychlgisch nderzek? Grtere geveligheid vr frauderisic in medisch nderzek? 167