Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast in Maastricht & coffeeshopbezoek in Maastricht, Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen

Transcriptie

1 Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast in Maastricht & coffeeshopbezoek in Maastricht, Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen Gebundelde resultaten nulmeting 2011 Opdrachtgever Contactgegevens opdrachtgever Referentie Projectnummer COT Datum Naam contactgegevens adres Telefoonnummer Gemeente Maastricht De heer R. Bongers Postbus BZ Maastricht oktober 2011 Koninginnegracht 26, 2514 AB Den Haag cot@cot.nl

2 Inhoudsopgave Samenvattingen Overkoepelende inleiding Achtergrond Opdracht Leeswijzer Overlast in Maastricht (onderzoek A) Inleiding Achtergrond Opdracht Vraagstelling Methode Overlast en attributie Resultaten Onveiligheidsgevoel Ervaren algemene overlast Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast Ervaren overlast illegale markt Coffeeshopbezoek in Maastricht (onderzoek B) Inleiding Achtergrond Opdracht Onderzoeksopzet Maastricht Resultaten tellingen Resultaten enquêtes Coffeeshopbezoek in Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen (onderzoek C) Inleiding Opdracht Onderzoeksopzet Heerlen Resultaten tellingen Resultaten enquêtes Bezoek Vervoer Aanschaf Maatregelen Basiskenmerken Kerkrade Resultaten tellingen Resultaten enquêtes Bezoek Vervoer Aanschaf Maatregelen Basiskenmerken... 61

3 4.4 Sittard-Geleen Resultaten tellingen Resultaten enquêtes Bezoek Vervoer Aanschaf Maatregelen Basiskenmerken Bijlagen Bijlage I Methodologie bij onderzoek A Bijlage II Data bij onderzoek A Bijlage III Literatuur bij onderzoek A Bijlage IV Bewonersenquête onderzoek A Bijlage V Opzet en uitvoering onderzoek B Bijlage VI Opzet en uitvoering onderzoek C Bijlage VII Locatie coffeeshops onderzoek C Bijlage VIII Factsheet t.b.v. Commissie AZ Maastricht Bijlage IX Vergelijking Over COT

4 Samenvattingen In deze rapportage presenteren wij de gebundelde resultaten van de nulmetingen naar ervaren coffeeshopgerelateerde overlast in Maastricht (onderzoek A), naar coffeeshopbezoek in de gemeente Maastricht (onderzoek B) en naar coffeeshopbezoek in de buurgemeenten Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen (onderzoek C). Onderzoek A is uitgevoerd door het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (verder: COT). Onderzoek B en C zijn door het COT uitgevoerd in samenwerking met onderzoeksbureau Dufec. De drie onderzoeken zijn allen in uitgevoerd en afgerond in opdracht van de gemeente Maastricht. De onderzoeksperiode besloeg het tweede kwartaal van Gegeven de aard van het onderzoek effectmeting moeten deze resultaten worden opgevat als tussen- en geen eindresultaten. Immers, afhankelijk van het moment van invoering van voorgenomen maatregelen, zal nog een eindmeting plaatsvinden. Onderzoek A Onderzoek A betreft een nulmeting naar ervaren overlast onder bewoners in zes gebieden in de omgeving van veertien coffeeshops in Maastricht. De centrale vraag van deze nulmeting is of en welke vormen van overlast bewoners in de omgeving van de Maastrichtse coffeeshops ervaren. De gemeente Maastricht heeft dit onderzoek laten uitvoeren voor de mogelijke invoering van het zogeheten ingezetenencriterium. De gemeente wil graag de toekomstige effecten van deze maatregel op het coffeeshopbezoek in Maastricht kunnen vaststellen. Deze maatregel is vooralsnog niet geëffectueerd. De bevindingen zijn zoals hierboven aangegeven tussenresultaten. Pas na uitvoering van de eindmeting kan worden vastgesteld welke eventuele verandering zich in de ervaren overlast heeft voorgedaan. Enquêteonderzoek 573 huishoudens hebben deelgenomen aan het enquêteonderzoek. Bewoners in zes vooraf geselecteerde gebieden in de omgeving van de Maastrichtse coffeeshops zijn aangeschreven met het verzoek de enquête naar ervaren overlast in te vullen. Het betrof zowel direct omwonenden van de coffeeshops als bewoners woonachtig in de nabijheid van de coffeeshops. De enquête is gebaseerd op een enquête naar overlast en veiligheid die gebruikt wordt binnen een landelijk onderzoek naar coffeeshopgerelateerde overlast in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Ervaren algemene overlast 60,8% van de (deelnemende) bewoners ervaart algemene overlast van afval, vuil en rommel op straat, 48% van parkeer- en verkeersoverlast, 45% van drugsoverlast en 44% ervaart geluidsoverlast. Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast In relatie tot de aanwezige coffeeshops ervaart 44% van de omwonenden overlast van parkeeren verkeersoverlast, 32% van softdruggebruik in de nabijheid van de coffeeshop(s) en 29% van afval en vuil afkomstig van coffeeshopbezoekers. Ervaren overlast illegale markt Voor wat betreft de ervaren overlast in relatie tot de illegale markt ervaart 38% van de ondervraagde bewoners overlast van hinderlijk heen en weer lopen door vermeende dealers, runners en gebruikers, 35% van drugsdealen op straat en 22% van schreeuwen en ruziemaken door dealers, runners en gebruikers. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 1 van 101

5 Onderzoek B Onderzoek B betreft een onderzoek naar het coffeeshopbezoek in de gemeente Maastricht. Het onderzoek vond plaats tegen de achtergrond van lokale en landelijke discussies over beleidsmaatregelen om coffeeshopgerelateerde overlast en drugstoerisme te verminderen. De gemeente Maastricht heeft dit onderzoek laten uitvoeren voor de mogelijke invoering van het zogeheten ingezetenencriterium, om de effecten van deze maatregel op het coffeeshopbezoek in Maastricht onderzoeken. Methode Er hebben gelijktijdig tellingen plaatsgevonden bij veertien coffeeshops in Maastricht. De tellingen vonden plaats van maandag 9 mei tot en met zondag 15 mei Tevens zijn enquêtes afgenomen met coffeeshopbezoekers. De enquête bestaat uit vragen gericht op verschillende onderwerpen, waaronder frequentie en reden van het bezoek aan coffeeshops, wijze van vervoer, softdruggebruik en algemene kenmerken. Ook zijn vragen opgenomen over verwacht toekomstige gedragingen van coffeeshopbezoekers na invoering van beleidsmaatregelen zoals het ingezetenencriterium. Er zijn in totaal 1018 enquêtes afgenomen. Resultaten Hieronder presenteren we de belangrijkste resultaten voor de gemeente Maastricht. Het betreft de resultaten van de nulmeting. Er wordt een tweede (=eind)meting uitgevoerd na de mogelijke invoering van het ingezetenencriterium. Deze resultaten dienen zoals aangegeven te worden opgevat als tussenresultaten. A. Tellingen In totaal worden per dag gemiddeld bezoeken gebracht aan de 14 coffeeshops in Maastricht. Dit aantal is de som van het aantal bezoeken van de 14 afzonderlijke coffeeshops in Maastricht. Opgehoogd naar een jaarcijfer bedraagt het totaal aantal bezoeken ruim 4,6 miljoen aan de 14 coffeeshops in Maastricht. Sommige bezoekers gaan op één dag naar meerdere coffeeshops (26,9%). Gemiddeld bezoeken deze mensen 2,72 coffeeshops op één dag. Wanneer hiermee rekening wordt gehouden dan bedraagt het aantal coffeeshopbezoekers in het centrum van Maastricht per dag. Als rekening wordt gehouden met de bezoekfrequentie van bezoekers en het bezoek aan meerdere coffeeshops op één dag, dan kan het aantal bezoekers worden berekend. Afhankelijk van de aannames ligt het aantal bezoekers per jaar tussen 2,3 en 3,0 miljoen. B. Enquêtes Over het algemeen zijn de kwaliteit van het product, het personeel en de sfeer de belangrijkste redenen waarom men kiest voor een bepaalde coffeeshop. 26% van de bezoekers geeft aan twee tot drie keer per week naar een coffeeshop te gaan. Bijna eenderde van de bezoekers bezoekt naast de huidige coffeeshop ook andere coffeeshops in Maastricht, maar niet in andere gemeenten. Ook bijna eenderde bezoekt zowel coffeeshops in Maastricht als ook in andere gemeenten. Iets minder dan de helft, ruim 45%, van de bezoekers komt met de auto naar de coffeeshop toe. Een kwart van de bezoekers reist met het openbaar vervoer. Met name inwoners van Maastricht komen met de fiets of te voet naar de coffeeshop. Van de bezoekers geeft 44%, aan bereid te zijn een coffeecorner in de toekomst te gaan bezoeken. 56% staat niet positief tegenover deze maatregel. Op basis van het totaal aantal bezoeken per jaar van coffeeshops in het centrum, ongeveer 4,6 miljoen, zijn voor de drie locaties van de coffeecorners de volgende bezoekersaantallen berekend: o Maastricht Noord: ± o Maastricht Zuid: ± o Maastricht West: ± Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 2 van 101

6 Bij invoering van het ingezetenencriterium, waarbij de coffeeshops alleen toegankelijk zouden zijn voor inwoners van Maastricht, zou ruim 18% van de huidige bezoekers ervoor kiezen in Maastricht softdrugs te kopen, buiten de coffeeshops om. Ruim 14% van de bezoekers zou een coffeeshop in een andere gemeente gaan bezoeken. De gemeenten, die hierbij het meest genoemd worden, zijn: Sittard-Geleen (34x), Heerlen (22x), Kerkrade (19x), Eindhoven (16x) en Amsterdam (13x). 14% van de ondervraagde bezoekers zou proberen via inwoners van Maastricht aan softdrugs te komen. Bij invoering van het ingezetenencriterium, waarbij de coffeeshops alleen toegankelijk zouden zijn voor inwoners van Nederland, zou voor 33% van de huidige bezoekers niets veranderen. Bijna 22% van de bezoekers zal via het illegale circuit in Maastricht proberen aan softdrugs te komen. Ruim 14% geeft aan via Nederlanders aan softdrugs te komen, die van de coffeeshops afkomstig zijn. Op de vraag of men zich zou laten registreren bij een coffeeshop, indien dit noodzakelijk is om aan softdrugs te komen, wordt verdeeld gereageerd. Net iets minder dan de helft, ruim 46%, staat positief tegenover deze maatregel. Ruim 50% staat negatief tegenover deze maatregel. Van de bezoekers aan een coffeeshop is 84% van het mannelijk geslacht en 16% van het vrouwelijk geslacht. Van de bezoekers aan een coffeeshop heeft 55% een leeftijd tussen de 20 en 30 jaar, 11% van de bezoekers aan een coffeeshop is 40 jaar en ouder. 40% van de bezoekers aan een coffeeshop woont in Nederland, 41% komt uit België, 6% uit Duitsland, ook 6% uit Frankrijk. Daarnaast heeft 6% aangegeven dat ze uit een ander land afkomstig zijn. Vaak genoemde landen zijn: Engeland (9x), de Verenigde Staten (11x), Italië (10x) en Luxemburg (10x). Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 3 van 101

7 Onderzoek C Dit laatste onderzoek vindt plaats tegen dezelfde achtergrond als onderzoek B. De gemeente Maastricht heeft dit onderzoek met instemming van de gemeenten Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen laten uitvoeren voor de mogelijke invoering van het zogeheten ingezetenencriterium. De gemeente wil graag de mogelijke toekomstige effecten van deze maatregel op het coffeeshopbezoek in de genoemde buurgemeenten onderzoeken. Methode Er hebben gelijktijdig tellingen plaatsgevonden bij de coffeeshops in de drie gemeenten (en bij de coffeeshops in Maastricht; onderzoek B). De tellingen vonden plaats van maandag 9 mei tot en met zondag 15 mei Tevens zijn enquêtes afgenomen met coffeeshopbezoekers. De enquête bestaat uit vragen gericht op verschillende onderwerpen, waaronder frequentie en reden van het bezoek aan coffeeshops, wijze van vervoer, softdruggebruik en algemene kenmerken. Ook zijn vragen opgenomen over verwacht toekomstige gedragingen van coffeeshopbezoekers na invoering van beleidsmaatregelen zoals het ingezetenencriterium. Resultaten Hieronder presenteren we de belangrijkste resultaten voor respectievelijk Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen. Het betreft de resultaten van de nulmeting. Er wordt een tweede (eind)meting uitgevoerd na de mogelijke invoering van het ingezetenencriterium. Heerlen: tellingen In totaal worden per dag gemiddeld 1,473 bezoeken gebracht aan de drie coffeeshops in Heerlen. Dit aantal is de som van het aantal bezoeken van de drie afzonderlijke coffeeshops in Heerlen. Opgehoogd naar een jaarcijfer bedraagt het totaal aantal bezoeken ruim aan de drie coffeeshops in Heerlen. Sommige bezoekers gaan op één dag naar meerdere coffeeshops (9,3%). Gemiddeld bezoeken deze mensen 2,33 coffeeshops op één dag. Wanneer hiermee rekening wordt gehouden dan bedraagt het aantal coffeeshopbezoekers aan de drie coffeeshops in Heerlen per dag. Kerkrade: tellingen In totaal worden per dag gemiddeld 1,605 bezoeken gebracht aan de 2 coffeeshops in Kerkrade. Dit aantal is de som van het aantal bezoeken van de 2 afzonderlijke coffeeshops in Kerkrade. Opgehoogd naar een jaarcijfer bedraagt het totaal aantal bezoeken ruim aan de 2 coffeeshops in Kerkrade. Sommige bezoekers gaan op één dag naar meerdere coffeeshops (9,6%). Gemiddeld bezoeken deze mensen 2 coffeeshops op één dag. Wanneer hiermee rekening wordt gehouden dan bedraagt het aantal coffeeshopbezoekers in het centrum van Kerkrade per dag. Sittard-Geleen: tellingen In totaal worden per dag gemiddeld bezoeken gebracht aan de 4 coffeeshops in Sittard- Geleen. Dit aantal is de som van het aantal bezoeken van de 4 afzonderlijke coffeeshops in Sittard-Geleen. Onderverdeeld naar Sittard en Geleen betekent dit 978 bezoeken aan Sittard en bezoeken aan Geleen. Opgehoogd naar een jaarcijfer bedraagt het totaal aantal bezoeken bijna aan de 4 coffeeshops in Sittard-Geleen. Onderverdeeld naar Sittard en Geleen betekent dit ruim bezoeken aan Sittard en bijna bezoeken aan Geleen. Sommige bezoekers gaan op één dag naar meerdere coffeeshops (14,0%). Gemiddeld bezoeken deze mensen 2,35 coffeeshops op één dag. Wanneer hiermee rekening wordt gehouden dan bedraagt het aantal coffeeshopbezoekers in Sittard-Geleen per dag. Onderverdeeld naar Sittard en Geleen betekent dit 899 bezoekers aan Sittard en bezoekers aan Geleen. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 4 van 101

8 1 Overkoepelende inleiding 1.1 Achtergrond De gemeente Maastricht heeft te maken met coffeeshopgerelateerde overlast en coffeeshoptoeristen. Deze overlast wordt volgens de gemeente vooral veroorzaakt door de geconcentreerde aanwezigheid van coffeeshops in de binnenstad en de omvang van het drugstoerisme in Maastricht. Het drugstoerisme leidt, zo staat beschreven in een raadsinformatiebrief d.d. 8 december 2010, tot overlast en objectieve en subjectieve onveiligheid bij bezoekers en bewoners van binnenstad en aangrenzende wijken. Het reduceren van die overlast en onveiligheid is een centraal uitgangspunt van het Maastrichtse coffeeshopbeleid. 1 Een voorgenomen maatregel om het aantal coffeeshoptoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast terug te dringen, is door toepassing van het zogeheten ingezetenencriterium (of Woonlandbeginsel). Het ingezetenencriterium is opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en verbiedt coffeeshophouders andere personen dan ingezetenen in hun coffeeshop toe te laten of daarin te laten verblijven. De maatregel is momenteel nog niet geëffectueerd. 1.2 Opdracht De gemeente Maastricht wil na toepassing van deze maatregel inzicht krijgen in de mogelijke effecten op onder andere de ervaren overlast binnen de gemeente én eventuele verspreidingseffecten hiervan voor omliggende gemeenten. De gemeente Maastricht heeft om die reden het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (verder: COT) opdracht gegeven de effecten van het ingezetenencriterium te onderzoeken. Specifiek gaat het om de effecten op de ervaren overlast door inwoners van Maastricht en op het coffeeshopbezoek in Maastricht en de buurgemeenten Kerkrade, Heerlen en Sittard-Geleen. Om die reden worden er drie onderzoeken uitgevoerd: A. Een onderzoek naar de ervaren overlast door inwoners van Maastricht; en B. Een onderzoek naar coffeeshopbezoek in Maastricht C. Een onderzoek naar coffeeshopbezoek in de Maastrichtse buurgemeenten Kerkrade, Heerlen en Sittard-Geleen. Voor u ligt de rapportage waarin wij de resultaten presenteren van deze drie onderzoeken. Deze drie onderzoeken hebben elk een aparte rapportage opgeleverd, die in deze rapportage zijn gebundeld. Vergelijkbaarheid resultaten 2011 met de onderzoeksresultaten uit 2008 In 2008 is in opdracht van de gemeente Maastricht eveneens onderzoek gedaan naar coffeeshopbezoek in Maastricht. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Intraval/OWP. Hoewel het huidige onderzoek (2011) zoveel mogelijk in lijn met het eerdere onderzoek is uitgevoerd, is door de onderzoekers, omwille van de optimale kwaliteit en betrouwbaarheid van de resultaten, op punten beredeneerd afgeweken van de eerder gehanteerde methode. Omdat een sec vergelijking hierdoor niet zuiver kan worden gemaakt, zijn de resultaten omwille van de vergelijkbaarheid tevens berekend op basis van het in 2008 gehanteerde rekenmodel. Zie voor het resultaat van deze vergelijking Bijlage IX: Vergelijking Stand van zaken coffeeshopbeleid gemeente Maastricht, 8 december Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 5 van 101

9 1.3 Leeswijzer Onderzoek A bestaat uit een overlastmeting ('nulmeting'); een meting naar ervaren overlast onder bewoners in zes gebieden in de omgeving van veertien coffeeshops in Maastricht. In hoofdstuk 2 staan de resultaten van het onderzoek: algemeen ervaren overlast, ervaren coffeeshopgerelateerde overlast en ervaren overlast van de illegale markt in de gemeente Maastricht. In hoofdstuk 3 staan de bevindingen van onderzoek B. Dit betreft een onderzoek naar het coffeeshopbezoek aan de veertien coffeeshops in Maastricht. Aansluitend, in hoofdstuk 4, volgen de resultaten van onderzoek C. Dit betreft een onderzoek naar coffeeshopbezoek in de buurgemeenten van Maastricht, namelijk Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 6 van 101

10 2 Ervaren overlast in Maastricht (onderzoek A) 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk presenteren wij de resultaten van de overlastmeting ('nulmeting') onder bewoners in de gemeente Maastricht (onderzoek A). Het betreft een onderzoek naar ervaren overlast onder bewoners in zes gebieden in de omgeving van veertien coffeeshops in Maastricht. We rapporteren over algemeen ervaren overlast, ervaren coffeeshopgerelateerde overlast en ervaren overlast van de illegale markt Achtergrond De gemeente Maastricht heeft te maken met coffeeshopgerelateerde overlast en coffeeshoptoeristen. De overlast wordt volgens de gemeente vooral veroorzaakt door de geconcentreerde aanwezigheid van coffeeshops in de binnenstad en de omvang van het drugstoerisme in Maastricht. Het drugstoerisme leidt, zo staat beschreven in een raadsinformatiebrief d.d. 8 december 2010, tot overlast en objectieve en subjectieve onveiligheid bij bezoekers en bewoners van binnenstad en aangrenzende wijken. Het reduceren van die overlast en onveiligheid is een centraal uitgangspunt van het Maastrichtse coffeeshopbeleid. 2 Een voorgenomen maatregel om het aantal coffeeshoptoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast terug te dringen, is door toepassing van het zogeheten ingezetenencriterium (of Woonlandbeginsel). Het ingezetenencriterium is opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en verbiedt coffeeshophouders andere personen dan ingezetenen in hun coffeeshop toe te laten of daarin te laten verblijven. De maatregel is momenteel nog niet geëffectueerd Opdracht De gemeente Maastricht wil na toepassing van deze maatregel inzicht krijgen in de mogelijke effecten op onder andere de ervaren overlast binnen de gemeente én eventuele verspreidingseffecten hiervan voor omliggende gemeenten. De gemeente Maastricht heeft om die reden het COT gevraagd de effecten op de ervaren overlast door inwoners van Maastricht te onderzoeken. Dit onderzoek is gebaseerd op een landelijk onderzoek naar coffeeshopgerelateerde overlast van het Ministerie van veiligheid & Justitie. De resultaten van deze nulmeting moeten worden opgevat als een tussenresultaat. Gegeven de onderzoeksopzet zal pas na uitvoering van de eindmeting het eindresultaat van dit onderzoek kunnen worden gepresenteerd. De eindmeting vindt plaats na de mogelijke invoering van het ingezetenencriterium. Door de vergelijking van de huidige toestand (nulmeting) met de toekomstige toestand (eindmeting) kunnen eventuele veranderingen in de ervaren overlast worden vastgesteld. 2 Stand van zaken coffeeshopbeleid gemeente Maastricht, 8 december Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 7 van 101

11 2.1.3 Vraagstelling De centrale idee achter het ingezetenencriterium is dat door een beperking van het aantal (overwegend buitenlandse) coffeeshopbezoekers de ervaren overlast in Maastricht afneemt. Hiertoe is het noodzakelijk de huidige situatie in beeld te brengen, evenals de toestand na invoering van het ingezetenencriterium. De centrale vraag van de nulmeting (gericht op de huidige situatie) luidt als volgt: Ervaren bewoners in de omgeving van de Maastrichtse coffeeshops overlast en zo ja, welke vormen van overlast ervaren zij? Het onderzoek wordt herhaald na de mogelijke invoering van het ingezetenencriterium. Op basis van de resultaten van de nul- en eindmeting is een vergelijking mogelijk tussen de huidige en toekomstige toestand. Het onderzoek is weergegeven in figuur 1. Figuur 1 Schematische weergave onderzoek 0-meting eindmeting Nulsituatie Toepassing ingezetenencriterium Tijd Methode In het kader van het onderzoek zijn 3600 bewonersenquêtes verstuurd. De enquêtes zijn in de maanden april-mei 2011 verzonden aan bewoners in de omgeving van coffeeshops in Maastricht. Een deel van de dataverzameling vond plaats in de maanden december januari De enquête is gebaseerd op een enquête naar overlast en veiligheid die gebruikt wordt binnen een landelijk onderzoek in opdracht van Ministerie van Veiligheid en Justitie. De steekproef wordt gevormd door een random selectie van steeds één bewoner per huishouden. Respondenten is de gelegenheid geboden een online dan wel hard-copy enquête in te vullen. Tevens is een reminder verstuurd om bewoners nogmaals te verzoeken de enquête in te vullen. De verzending van 3600 enquêtes heeft geresulteerd in een respons van 573 huishoudens. Vooraf is gestreefd naar ongeveer 600 geretourneerde enquêtes, zodat de betrouwbaarheid en validiteit van het onderzoek gewaarborgd blijven. Het streefaantal is bijna gehaald. Een vertekening van de onderzoeksresultaten wordt niet verwacht Overlast en attributie Wat als overlast wordt ervaren is sterk persoons-, tijd- en contextafhankelijk (Pleysier en DeKlerck, 2006). Het verschilt dan ook van persoon tot persoon wat als overlast wordt ervaren. We hanteren in dit onderzoek om die reden de term gepercipieerde of ervaren overlast. Kortom, overlast is overlast als mensen dat als zodanig ervaren. In overlastonderzoek en zeker in onderzoek naar coffeeshopgerelateerde overlast, spelen onvermijdelijk zogeheten attributievraagstukken op. Hiermee bedoelen we vraagstukken over aan wie (personen, groepen, gelegenheden) bepaalde vormen van overlast zijn toe te schrijven Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 8 van 101

12 (of worden toegeschreven). Zo kan het zijn dat bijvoorbeeld horecagerelateerde overlast door burgers wordt toegeschreven aan coffeeshops, evenals overlast die wordt veroorzaakt door bewegingen van dealers en runners in de illegale straathandel. In praktijk is het vaak lastig een inschatting te maken waar bepaalde overlast vandaan komt, kortom wie de veroorzaker van door burgers ervaren overlast is. Het gevaar bestaat dat overlast wordt toegeschreven aan in het straatbeeld herkenbare objecten zoals coffeeshops en subjecten zoals groepen jongeren. Het gevaar bestaat dat deze objecten en/of subjecten hierdoor tot zondebok worden van door burgers ervaren overlast, hoewel zij feitelijk niet voor overlast zorgen dan wel hiervoor verantwoordelijk gehouden kunnen worden. We hebben getracht hierop te anticiperen door de vraagstelling in de bewonersenquête. Er is zodoende onderscheid gemaakt tussen algemeen ervaren overlast, coffeeshopgerelateerde overlast en illegale marktgerelateerde overlast. Ook is een extra controlevraag opgenomen in de enquête, waarin burgers gevraagd is in hoeverre zij ervan overtuigd zijn dat de ervaren overlast is te attribueren aan coffeeshops (zie grafiek en resultaten in paragraaf 2.3). 2.2 Resultaten In dit hoofdstuk presenteren we de resultaten voor de diverse vormen van overlast. Achtereenvolgens komen aan bod: algemene ervaren overlast, ervaren coffeeshopgerelateerde overlast en ervaren overlast van de illegale markt. Ook enkele gegevens over onveiligheidsgevoelens komen aan bod Onveiligheidsgevoel In de enquête is bewoners de vraag gesteld of zij zich wel eens onveilig voelen. 56% van de bewoners geeft aan zich wel eens onveilig te voelen, 43% beantwoordt deze vraag ontkennend. 1% van de bewoners weet niet of zij zich wel eens onveilig voelt of wil dit niet zeggen. Aan de bewoners die bij deze vraag aangaven zich wel eens onveilig te voelen is de vraag gesteld of zij zich wel eens onveilig voelen in de eigen buurt. 42% van de bewoners geeft aan zich soms onveilig te voelen in de eigen buurt, 10% voelt zich vaak onveilig. Op de vraag of mensen zich wel eens onveilig voelen in de directe omgeving van de coffeeshop in hun buurt, geeft 27% van de bewoners aan zich soms onveilig te voelen. 3 21% voelt zich vaak onveilig in de directe omgeving van de coffeeshop in hun buurt. 41% geeft aan zich nooit onveilig te voelen in de directe omgeving van de coffeeshop in hun buurt. Tevens is bekeken of er significante verschillen bestaan tussen bewoners in de nabijheid van de coffeeshop en direct omwonenden van de coffeeshop. Direct omwonenden zijn burgers die woonachtig zijn in de straat waar een coffeeshop is gevestigd. Uit de analyse blijkt dat direct omwonenden zich niet significant meer onveilig voelen in algemene zin, in de eigen buurt of in de omgeving van de coffeeshop in hun buurt, dan niet-direct omwonenden. 3 Deze vraag is niet gesteld aan bewoners die aangaven zich nooit onveilig te voelen in de eigen buurt. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 9 van 101

13 2.2.2 Ervaren algemene overlast Bewoners ervaren de meeste overlast van afval, vuil en rommel op straat (61%), parkeer- en verkeersoverlast (48%), drugsoverlast (45%) en geluidsoverlast (44%). Dit is het percentage bewoners dat aangeeft altijd tot vaak overlast te ervaren. 100% 80% 60% 40% 20% 0% Grafiek Algemeen ervaren overlast Geluidsoverlast Afval Vandalisme Stankoverlast Parkeeroverlast Overlast van jongeren Overlast van omwonenden Overlast van horeca Overlast van daklozen Overlast van prostituees Drugsoverlast Overig Weet niet Nooit Zelden Soms Vaak Altijd Wederom is bekeken of er significante verschillen bestaan tussen bewoners in de nabijheid van de coffeeshop en direct omwonenden van de coffeeshop. Het blijkt dat direct omwonenden van coffeeshops in hun buurt over het algemeen meer overlast ervaren dan niet direct-omwonenden van bepaalde overlastvormen. Het gaat daarbij om: stankoverlast; parkeer- en verkeersoverlast; horecagelegenheden zoals cafés en restaurants. Voor de overige overlastvormen zoals rommel en vuil op straat, ervaren omwonenden niet significant meer overlast dan niet-direct omwonenden. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 10 van 101

14 2.2.3 Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast Bewoners ervaren de meeste coffeeshopgerelateerde overlast van parkeer- en verkeersoverlast (44%), softdruggebruik in de nabijheid van de coffeeshop(s) (32%) en afval en vuil afkomstig van coffeeshopbezoekers (29%). 100% Grafiek Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast 80% 60% 40% 20% weet niet nooit zelden soms vaak altijd 0% Agressief gedrag Geluidsoverlast Stankoverlast Gebruik van softdrugs Afval of vuil op straat Verkeer- en/of parkeeroverlast Samenscholing van jongeren Vernielingen Overig 21% van de bewoners ervaart nooit coffeeshopgerelateerde overlast. De ervaren coffeeshopgerelateerde overlast is volgens 44% van de bewoners de afgelopen drie maanden gelijk gebleven. 17% van bewoners weet niet of deze overlast is toe-, afgenomen of gelijk is gebleven of wil dit niet zeggen. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 11 van 101

15 Grafiek Attributie 4 In hoeverre denkt u dat de overlast met zekerheid is toe te schrijven aan de coffeeshops in uw buurt? 4% 25% 10% 36% Zeker Waarschijnlijk Waarschijnlijk niet Zeker niet Weet niet 25% 36% van de bewoners is van mening dat de overlast die zij ervaren zeker is toe te schrijven aan de coffeeshop en/of coffeeshopbezoekers in hun buurt. 25% van de bewoners is van mening dat de ervaren overlast waarschijnlijk is te relateren aan coffeeshops en/of coffeeshopbezoekers. Eenzelfde percentage geeft aan dit lastig te kunnen inschatten of weet niet of de ervaren overlast is te relateren aan de coffeeshop en/of coffeeshopbezoekers. 4 In de bewonersenquête in het kader van het landelijk coffeeshop pilotonderzoek is de attributievraag niet gesteld. Deze vraag is extra toegevoegd aan de bewonersenquête in de overige gebieden op verzoek van de opdrachtgever. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 12 van 101

16 Grafiek Ervaren coffeeshopgerelateerde overlast direct omwonenden 100% 80% 60% 40% 20% 0% Agressief gedrag Geluidsoverlast Stankoverlast Gebruik van softdrugs Afval of vuil op straat Verkeer- en/of parkeeroverlast Samenscholing van jongeren Vernielingen Overig weet niet nooit zelden soms vaak altijd De direct omwonenden van coffeeshops, mensen woonachtig in de straat waar een coffeeshop is gevestigd, ervaren de meeste overlast van parkeer- en verkeersoverlast (66%), het gebruik van softdrugs in de nabijheid van coffeeshop(s) (45%) en geluidsoverlast door de coffeeshop en/of coffeeshopbezoekers (43,5%). Tevens valt op dat direct omwonenden van coffeeshops significant meer coffeeshopgerelateerde overlast ervaren dan niet-direct omwonenden. Dit is in lijn met eerder onderzoek naar coffeeshopgerelateerde overlast (Intraval, 2008). Meer in het bijzonder zijn deze verschillen zichtbaar voor bepaalde overlastvormen, namelijk: lawaai en/of geluidsoverlast van de coffeeshop en/of coffeeshopbezoekers; gebruik van softdrugs in de nabijheid van de coffeeshop; parkeer- en verkeersoverlast bij coffeeshops in de buurt; samenscholing door jongeren rondom de coffeeshop in de buurt; andere vormen van overlast rondom coffeeshops in de buurt. Voor de overige vormen van coffeeshopgerelateerde overlast waaronder agressief en intimiderend gedrag van coffeeshopbezoekers en afval of vuil op straat afkomstig van de bezoekers van de coffeeshop ervaren omwonenden niet significant meer overlast dan nietdirect omwonenden Ervaren overlast illegale markt Bewoners ervaren de meeste illegale markgerelateerde overlast van hinderlijk heen en weer lopen door vermeende dealers, runners en gebruikers (38%), drugsdealen op straat (35%) en schreeuwen en ruziemaken door dealers, runners en gebruikers (22%). Grafiek Ervaren overlast illegale markt Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 13 van 101

17 100% 80% 60% 40% 20% Weet niet Nooit Zelden Soms Vaak Altijd 0% Geluidsoverlast Stankoverlast Hinderlijk heen en weer lopen Schreeuwen en ruziemaken Drugs dealen Aangesproken of lastig gevallen Overig De ervaren overlast van illegale markt is de afgelopen drie maanden gelijk gebleven volgens 56% van de bewoners. 19% is van mening dat de illegale marktgerelateerde overlast is toegenomen, 12% van bewoners weet niet of deze overlast is toe-, afgenomen of gelijk is gebleven. Direct omwonenden ervaren over het algemeen niet meer overlast van de illegale drugsmarkt dan niet-direct omwonenden. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 14 van 101

18 3 Coffeeshopbezoek in Maastricht (onderzoek B) 3.1 Inleiding In dit hoofdstuk presenteren wij de resultaten van onderzoek B. Het betreft een onderzoek naar coffeeshopbezoek aan de veertien coffeeshops in Maastricht. Het onderzoek is uitgevoerd door het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement en Dufec in opdracht van de gemeente Maastricht. De coffeeshopexploitanten zijn vooraf op de hoogte gesteld van het onderzoek en hebben hun instemming verleend aan de uitvoering van het onderzoek. De instemming van de coffeeshopexploitanten stellen wij bijzonder op prijs. Zonder hun medewerking was dit onderzoek niet mogelijk geweest. Op hetzelfde moment heeft een vergelijkbaar onderzoek plaatsgevonden in de gemeenten Heerlen, Kerkrade en Sittard-Geleen. Dit onderzoek is eveneens uitgevoerd door het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement en Dufec in opdracht van de gemeente Maastricht. Over de resultaten van dit onderzoek wordt in hoofdstuk 4 gerapporteerd Achtergrond De gemeente Maastricht heeft te maken met coffeeshopgerelateerde overlast en coffeeshoptoeristen. De overlast wordt volgens de gemeente vooral veroorzaakt door de geconcentreerde aanwezigheid van coffeeshops in de binnenstad en de omvang van het drugstoerisme in Maastricht. Het drugstoerisme leidt, zo staat beschreven in een raadsinformatiebrief d.d. 8 december 2010, tot overlast en objectieve en subjectieve onveiligheid bij bezoekers en bewoners van binnenstad en aangrenzende wijken. Het reduceren van die overlast en onveiligheid is een centraal uitgangspunt van het Maastrichtse coffeeshopbeleid. 5 Er zijn in Maastricht veertien coffeeshops. Een centrale pijler om het aantal drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast terug te dringen, is door toepassing van het zogeheten ingezetenencriterium (of Woonlandbeginsel). Het ingezetenencriterium is opgenomen in de APV en verbiedt coffeeshophouders andere personen dan ingezetenen in hun coffeeshop toe te laten of daarin te verblijven. De maatregel is momenteel nog niet geëffectueerd. De gemeente Maastricht is geïnteresseerd in de effecten van deze maatregel. Het COT is gevraagd de effecten van de maatregel te onderzoeken. De uitvoering van het onderzoek heeft plaatsgevonden in samenwerking met Dufec Opdracht De gemeente Maastricht heeft het COT en Dufec opdracht gegeven de effecten van het ingezetenencriterium te onderzoeken op het coffeeshopbezoek in Maastricht. De centrale idee achter het ingezetenencriterium is dat door een beperking van het aantal (overwegend buitenlandse) coffeeshopbezoekers de ervaren overlast in Maastricht afneemt. Hiertoe is het noodzakelijk zowel de huidige toestand in beeld te brengen, alsmede de toestand na invoering van het ingezetenencriterium. 5 Stand van zaken coffeeshopbeleid gemeente Maastricht, 8 december Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 15 van 101

19 De centrale vragen van de nulmeting (gericht op de huidige toestand) van dit onderzoek luiden als volgt: Hoeveel coffeeshopbezoeken worden er gemiddeld afgelegd aan de coffeeshops in Maastricht? Wat zijn de basiskenmerken van de geënquêteerde coffeeshopbezoekers in Maastricht? Hoe zullen de geënquêteerde bezoekers reageren op mogelijke beleidsinterventies, zoals de invoering van het ingezetenencriterium? Het onderzoek wordt herhaald na de mogelijke invoering van het ingezetenencriterium. Op basis van de resultaten van de nul- en eindmeting is een vergelijking mogelijk tussen de huidige en toekomstige toestand. Om deze vragen te beantwoorden zijn tellingen van coffeeshopbezoekers uitgevoerd en enquêtes afgenomen bij bezoekers van de coffeeshop Onderzoeksopzet De tellingen en enquêtes zijn uitgevoerd bij veertien coffeeshops in de gemeente Maastricht. Deze coffeeshops zijn: 1. Easy Going 2. Mississippi 3. Smoky 4. Kosbor 5. Rastafarihouse "Boni" 6. Black Widow 7. Club Cool Running 9. Heaven Fantasia 11. Lucky Time 12. Missouri 13. Maxcy's 14. Slow Motion N Figuur 1: Locaties coffeeshops Maastricht Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 16 van 101

20 Voorafgaand aan het veldonderzoek is een rondgang langs alle coffeeshops gemaakt om de eigenaren van de coffeeshops op de hoogte te stellen van de komst van waarnemers van Dufec. De eigenaar van de coffeeshop is op de hoogte van het onderzoek en de waarnemer stelt zich steeds voor bij het personeel. Bij de tellingen wordt door medewerkers van de coffeeshop gedurende de telperioden meegeteld, zodat de resultaten vergeleken kunnen worden met de telcijfers van de coffeeshops. Telling Op zeven aaneengesloten dagen, vanaf maandag 9 mei tot en met zondag 15 mei 2011, zijn gedurende vier perioden tellingen verricht: - telperiode 1: 12:00 13:00 uur - telperiode 2: 15:30 16:30 uur - telperiode 3: 19:30 20:30 uur - telperiode 4: 22:00 23:00 uur De telling heeft plaatsgevonden gedurende het volledige uur, per 15 minuten, van het aantal ingaande en uitgaande bezoekers. Gedurende de periode van 15 minuten is de begin- en eindtijd exact geregistreerd om zo het onderzoek gelijk te houden aan de in het verleden uitgevoerde tellingen. Een bezoeker, die naar buiten loopt, daar blijft staan (om bijvoorbeeld te roken of om op iemand te wachten) en vervolgens weer naar binnen loopt, wordt niet geteld (niet geteld als uitgaand en niet geteld als ingaand). Dit om dubbeltellingen van een unieke bezoeker te voorkomen. Enquêtes Op dezelfde onderzoeksdagen zijn onder bezoekers van de coffeeshops enquêtes afgenomen. Er zijn ongeveer zestig succesvolle enquêtes per coffeeshop afgenomen. De enquête is faceto-face of semi face-to-face afgenomen. Dat houdt in dat de enquêteur de enquêtevragen aan de respondent heeft voorgelezen en de antwoorden van de respondent direct heeft genoteerd. Indien dat niet mogelijk bleek, bijvoorbeeld vanwege taalbarrières, bestond de mogelijkheid de enquête zelfstandig, maar in nabijheid van de enquêteur in te vullen (semi face-to-face). Er is één soort enquête, welke in vier talen (Nederlands, Duits, Frans en Engels) beschikbaar is. De enquête bestaat uit vragen gericht op verschillende onderwerpen, waaronder frequentie en reden van het bezoek aan coffeeshop, wijze van vervoer, softdruggebruik en algemene persoonskenmerken. Tevens zijn vragen opgenomen over verwachte toekomstige gedragingen van coffeeshopbezoekers na invoering van beleidsmaatregelen. 3.2 Maastricht In deze paragraaf presenteren we de resultaten van de tellingen en bezoekersenquêtes in de gemeente Maastricht. We presenteren eerst de resultaten van de tellingen en vervolgens de resultaten van de enquêtes Resultaten tellingen Bij de 14 coffeeshops in Maastricht zijn een week lang, van maandag 9 mei tot en met zondag 15 mei 2011, tellingen uitgevoerd van het aantal bezoekers, gedurende de volgende telperioden: - telperiode 1: 12:00 13:00 uur - telperiode 2: 15:30 16:30 uur - telperiode 3: 19:30 20:30 uur - telperiode 4: 22:00 23:00 uur Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 17 van 101

21 Bij de verwerking van de telgegevens en de omrekening naar een dag-, week- en jaarcijfer zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: - De berekeningen zijn uitgevoerd op gelijke wijze zoals OWP/Intraval het aantal bezoeken en de bezoekersaantallen heeft berekend in Hiervoor is gekozen zodat een vergelijking kan worden gemaakt tussen de resultaten uit 2008 en de resultaten in Bij de bepaling is ervan uitgegaan dat de vier telperioden representatief zijn voor een hele dag. - Bij de ophoging van de tellingen naar een week en een jaar is ervan uitgegaan dat de week representatief is voor het hele jaar. De telling heeft plaatsgevonden gedurende het volledige uur, per 15 minuten, van het aantal ingaande en uitgaande bezoekers. Bij het onderzoek in 2008 is steeds één kwartier geregistreerd, nu is er vier keer één kwartier geregistreerd. Hierdoor is de betrouwbaarheid van het onderzoek groter. Met behulp van de resultaten van de zestien telperioden (van ieder één kwartier) wordt voor elke coffeeshop voor elke teldag een dagtotaal berekend. Telcijfers van de telperioden worden per dag opgehoogd naar de totale periode dat de coffeeshop open was (de openingstijd van de coffeeshop als startpunt en de sluitingstijd van de coffeeshop als eindpunt). De te berekenen variabele is "het aantal binnenkomende bezoekers per seconde". Door de berekende getallen voor elke seconde tussen openings- en sluitingstijd bij elkaar op te tellen, wordt het totale aantal bezoeken van de betreffende coffeeshop op die dag verkregen. Bepaling aantal bezoeken aan een coffeeshop in Maastricht Uiteindelijk is per coffeeshop een gemiddelde berekend per dag (Sommatie bezoekersaantallen per coffeeshop van alle teldagen / 7). De sommatie van de bezoekersaantallen van de 14 coffeeshops geeft een totaal van bezoeken op een gemiddelde dag. Ervan uitgaande dat de telweek representatief is voor een normale week in het jaar zijn de gegevens verhoogd naar een week (*7) en naar een jaar (*52). Het jaarcijfer bedraagt dan: bezoeken aan de 14 coffeeshops. Tabel 1: Bezoeken coffeeshops Maastricht Gem. Dag Gem. Week Gem. Jaar Totaal bezoeken Totaal bezoeken waarbij softdrugs wordt gekocht Bepaling aantal bezoeken aan een coffeeshop in Maastricht, waarbij softdrugs wordt gekocht Uit de enquête onder coffeeshopbezoekers, die tegelijkertijd is uitgevoerd, blijkt dat niet altijd bij een bezoek aan een coffeeshop softdrugs wordt gekocht. Ongeveer bij 5% van de bezoeken aan een coffeeshop wordt geen softdrugs gekocht. Het betreft bezoekers die enkel een coffeeshop bezoeken omdat een vriend softdrugs gaat kopen of om gewoon wat te drinken of te eten. Op basis van dit percentage is in tabel 1 eveneens weergegeven bij hoeveel bezoeken aan de 14 coffeeshops van Maastricht op een gemiddelde dag daadwerkelijk softdrugs wordt gekocht. Dit aantal ligt op gemiddeld Bepaling aantal bezoekers centrum Maastricht Uit de enquête komt naar voren dat bezoekers meerdere coffeeshops bezoeken in het centrum van Maastricht op één dag (Hierbij wordt met het centrum van Maastricht bedoeld alle 14 coffeeshops tezamen). Dit percentage bedraagt 26,9%. Tevens komt uit de enquête naar voren dat deze bezoekers gemiddeld 2,72 coffeeshops bezoeken op een gemiddelde dag. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 18 van 101

22 Wanneer met bovenstaande gegevens rekening wordt gehouden dan bedraagt het aantal bezoekers aan het centrum van Maastricht over een dag gezien: - aantal bezoekers aan één coffeeshop: (1-0,269)* = aantal bezoekers aan meerdere coffeeshops: (0,269*12.749)/2,72 = totaal aantal bezoekers per dag aan het centrum van Maastricht: = Bepaling aantal bezoekers per jaar centrum Maastricht Als rekening wordt gehouden met de bezoekfrequentie van bezoekers en het bezoek aan meerdere coffeeshops op één dag, dan kan het aantal bezoekers worden berekend. Afhankelijk van de aannames ligt het aantal bezoekers per jaar tussen 2,3 (minimumscenario) en 3,0 miljoen (maximumscenario). Hieronder staan de aannames, die gehanteerd zijn. Minimumscenario Maximumscenario 1. Meerdere keren per dag 2 keer per dag 3 keer per dag 2. Eén keer per dag 1 keer per dag 1 keer per dag 3. 2 tot 3 keer per week 2 keer per week 3 keer per week 4. Eén keer per week 1 keer per week 1 keer per week 5. 2 tot 3 keer per maand 2 keer per maand 3 keer per maand 6. Eén keer per maand 1 keer per maand 1 keer per maand 7. Minder dan één keer per maand 2 keer per jaar 6 keer per jaar 8. Dit is mijn eerste keer 2 keer per jaar 6 keer per jaar Beperking telmethode Voorwaarde voor bovenstaande berekening van het aantal bezoekers en het aantal bezoeken is dat de telperioden representatief staan voor de gehele dag. Voor de coffeeshops, waarbij de openingstijd en sluitingstijd aansluiten bij de telperiode (openingstijd ± 11:00 uur en sluitingstijd ± 00:00 uur) zal dit gelden. Dit geldt echter niet voor alle coffeeshops in Maastricht. Enkele coffeeshops openen eerder en sluiten later. Ervan uitgaande dat de eerste uren en de laatste uren rustiger zullen zijn dan de overige uren mag je er van uitgaan dat de berekening van het huidige aantal bezoeken voor een aantal coffeeshops in Maastricht te hoog worden ingeschat. Kortom, er mag van worden uitgegaan dat het aantal bezoeken en het aantal bezoekers bij de huidige methode te hoog worden ingeschat. Box 1: Vergelijking onderzoek 2008 en 2011 Coffeeshopbezoek Intraval/OWP deed in 2008 onderzoek naar coffeeshopbezoek in Maastricht. Zij berekenden dat er gemiddeld bezoeken per dag aan coffeeshops in Maastricht worden afgelegd. Gemiddeld zijn dat 74 duizend bezoeken per week en 3,9 miljoen bezoeken per jaar (Intraval/OWP, 2008: 15). Uit de tellingen van 2011 blijkt dat er op een gemiddelde dag bezoeken worden afgelegd aan de coffeeshops in Maastricht. Het jaarcijfer bedraagt dan: bezoeken aan de 14 coffeeshops. Coffeeshopbezoekers Tevens berekenden de onderzoekers van Intraval/OWP het aantal bezoekers op jaarbasis. Rekening houdend met de bezoekfrequentie en het bezoek aan meerdere coffeeshops op een dag zou het gaan om 2,1 miljoen bezoekers (Intraval/OWP, 2008: 15). Omdat aanvankelijk niet bekend was hoe de berekening in 2008 tot stand gekomen is, hebben wij twee varianten berekend (zie voorgaande paragraaf). Afhankelijk van de aannames ligt het aantal bezoekers per jaar tussen 2,3 (minimumscenario) en 3,0 miljoen (maximumscenario). Hierbij is rekening gehouden met de bezoekfrequentie van bezoekers en het bezoek aan meerdere coffeeshops op één dag. Later zijn de resultaten 2011 alsnog volgens het in 2008 gehanteerde rekenmodel doorgerekend. Zie voor het resultaat hiervan Bijlage IX. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 19 van 101

23 3.2.2 Resultaten enquêtes Rondom de telperiodes zijn enquêtes afgenomen bij bezoekers van de coffeeshops, zodat een goede spreiding over de dag beschikbaar is. Tabel 2 toont het aantal enquêtes dat is meegenomen in de analyse. Tabel 2: Aantal enquêtes onder coffeeshopbezoekers in Maastricht Ma 9-5 Di 10-5 Wo 11-5 Do 12-5 Vr 13-5 Za 14-5 Zo 15-5 Totaal % Eindtotaal % 14% 16% 16% 15% 11% 12% 15% 100% Op de volgende bladzijden wordt per vraag een frequentietabel getoond met de gegeven antwoorden. Vraag 1: Hoe vaak bezoek je deze coffeeshop? Tabel 3: Frequentie bezoek huidige coffeeshop Totaal 1. Meerdere keren per dag % 2. Eén keer per dag % 3. 2 tot 3 keer per week % 4. Eén keer per week % 5. 2 tot 3 keer per maand % 6. Eén keer per maand 76 7% 7. < één keer per maand 90 9% 8. Dit is mijn eerste keer 95 9% Geen antwoord 1 0% Eindtotaal % Het hoogst scorende antwoord verschilt per coffeeshop. Over het totaal gezien komen de meeste bezoekers, 26%, twee tot drie keer per week naar de coffeeshop. Vraag 2: Waarom bezoek je juist deze coffeeshop? Tabel 4: Reden bezoek huidige coffeeshop Kwaliteit Prijs Personeel Sfeer Nabijheid Legaal Anders Totaal 515 (24%) 140 (7%) 443 (21%) 526 (25%) 195 (9%) 158 (8%) 127 (6%) 2104 Aan de bezoeker is gevraagd waarom men juist heeft gekozen voor de coffeeshop, waar de bezoeker zich op dat moment bevindt. Over het algemeen, en ook geldend voor de meeste coffeeshops, zijn de kwaliteit van het product, het personeel en de sfeer de belangrijkste redenen waarom men kiest voor een bepaalde coffeeshop. De overige antwoorden scoren lager. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 20 van 101

24 Bij antwoord G: Anders, namelijk zijn onder andere de volgende antwoorden gegeven: - Vrienden komen ook in dezelfde coffeeshop - Het is een gewoonte geworden om dezelfde coffeeshop te bezoeken - Aanbevolen door vrienden - Makkelijk bereikbaar. Bij de volgende vragen (vraag 3 t/m vraag 15) worden de resultaten gepresenteerd voor het totaal aantal ondervraagde bezoekers (indien hiervan wordt afgeweken, wordt dit aangegeven bij de betreffende vraag). Vraag 3: Bezoek je ook wel eens andere coffeeshops? Tabel 5: Bezoek andere coffeeshops 1. Ja, alleen in Maastricht % 2. Ja, alleen in andere gemeenten 92 9% 3. Nee, ik bezoek alleen deze coffeeshop % 4. Dit is mijn eerste bezoek aan een coffeeshop 42 4% 5. Zowel in Maastricht als ook in andere steden % Geen antwoord 1 0% Totaal % Aan de bezoeker is gevraagd of men, naast de huidige coffeeshop, ook andere coffeeshops in Maastricht, of ook in andere gemeenten bezoekt. Bijna een derde van de bezoekers bezoekt naast de huidige coffeeshop ook andere coffeeshops in Maastricht, maar niet in andere gemeenten. Ook bijna een derde bezoekt zowel coffeeshops in Maastricht als ook in andere gemeenten. Ruim een kwart bezoekt alleen de betreffende coffeeshop. Vraag 4: Hoe vaak bezoek je andere coffeeshops in Maastricht? Tabel 6: Frequentie bezoek andere coffeeshops 1. Meerdere keren per dag 27 4% 2. Eén keer per dag 49 8% 3. 2 tot 3 keer per week % 4. Eén keer per week 97 16% 5. 2 tot 3 keer per maand % 6. Eén keer per maand 87 14% 7. < één keer per maand % 8. Dit is mijn eerste keer 12 2% Geen antwoord 2 0% Totaal % Aan de bezoekers, die bij vraag 3 hebben aangegeven dat ze ook naar andere coffeeshops in Maastricht toe gaan, is gevraagd hoe vaak ze andere coffeeshops bezoeken. Antwoord 7, minder dan één keer per maand, is door 22% van deze bezoekers, en daarmee het meest, genoemd. De antwoorden 3, 4, 5 en 6 scoren hoger dan 10%. Coffeeshoponderzoeken Gemeente Maastricht Resultaten Nulmeting 2011 pagina 21 van 101