Inkomensbelasting: Personenbelasting

Transcriptie

1 Inkomensbelasting: Personenbelasting Toepassingsgebied van personenbelasting Art. 3 WIB Rijksinwoners zijn onderworpen aan de personenbelasting Art. 2, 1, 1 WIB Wie zijn rijksinwoners? - Bij de beoordeling van de woonplaats moet rekening gehouden worden met de inschrijving in de bevolkingsregisters (wettelijke woonplaats), maar ook met andere feitelijke elementen zoals de verblijfplaats van de echtgenoot, kinderen, bezit van een huis, plaats van werk, enz. - Art. 2, 1, 1, tweede lid WIB Wet vestigt een vermoeden dat de natuurlijke persoon die ingeschreven is in het rijksregister van de natuurlijke personen, zijn woonplaats of zetel van het fortuin in België heeft gevestigd Dit is een weerlegbaar vermoeden! - Art. 2, 1, 1, derde lid WIB Wet vestigt een vermoeden dat de fiscale woonplaats voor gehuwden bepaald wordt door de plaats waar het gezin gevestigd is Dit is een onweerlegbaar vermoeden! - Zetel van fortuin = plaats van waaruit het vermogen beheerd wordt of van waaruit toezicht wordt uitgeoefend op het beheer, dus NIET de plaats waar het vermogen geleden is! - Woonplaatscriterium = hoofdcriteria - Zetel van fortuin en andere criteria = alternatieve criteria, voor als het woonplaatscriterium geen duidelijke aanwijzing geeft MAAR! Ook personen die in België niet hun woonplaats en evenmin de zetel van fortuin hebben gevestigd, worden in België belast enkel en alleen als zij inkomsten hebben van Belgische oorsprong Zie de belasting van nietinwoners! - Art. 4 WIB Buitenlandse diplomaten en een aantal andere personen, die nochtans in België gevestigd zijn, zijn echter niet onderworpen aan de Belgische personenbelasting! - Op voorwaarde van wederkerigheid = op voorwaarde dat de andere staat dit eveneens doet! Art. 5 WIB Rijksinwoners van België worden aan de personenbelasting onderworpen op basis van hun wereldwijd inkomen, ongeacht in welk land de inkomsten hun oorsprong vinden ( onbeperkte belastingsplicht ) 1

2 Grondslag van personenbelasting Art. 6 WIB Grondslag van de personenbelasting wordt gevormd door 4 verschillende categorieën van inkomsten: - Inkomsten uit onroerende goederen - Inkomsten uit roerende goederen en kapitalen - Beroepsinkomsten - Diverse inkomsten Binnen iedere categorie bepaalt het wetboek: 1) Wat de belastbare inkomsten zijn 2) Wat de aftrekbare kosten zijn 3) Welke elementen van het inkomen worden vrijgesteld, of welke kosten die geen aftrekbare kosten zijn als een fiscale gunstmaatregel toch mogen worden afgetrokken 2

3 ONROERENDE INKOMSTEN (art WIB) ROERENDE INKOMSTEN (art WIB) BEROEPS- INKOMSTEN (art WIB) DIVERSE INKOMSTEN (art WIB) Belastbaar inkomen Aftrekbare kosten (forfait) Vrijstellingen Belastbaar inkomen Aftrekbare kosten (beperkt) Vrijstellingen Belastbaar inkomen Aftrekbare kosten (forfait of reëel) Vrijstellingen Aftrekbare verliezen Belastbaar inkomen Belastingvrije gedeelte (bv. 20% van onderhoudsuitkeringen) Aftrekbare kosten (reëel per categorie) = gezamenlijk belastbaar nettoinkomen = gezamenlijk of afzonderlijk belastbaar netto-inkomen Bevrijdende roerende voorheffing = gezamenlijk of afzonderlijk belastbaar netto-inkomen Meerwaarden en pensioen worden afzonderlijk belastbaar = GLOBALE BELASTBARE INKOMEN Belastbare netto-inkomsten van 4 categorieën worden samengevoegd, met uitzondering van de schuingedrukte elementen = gezamenlijk of afzonderlijk belastbaar netto-inkomen Sommige diverse inkomsten worden afzonderlijk belastbaar (!) Gemeenschappelijke aanslag voor echtgenoten en wettelijk samenwonenden (!) (art WIB) Wettelijk samenwonenden worden gelijkgeschakeld aan gehuwden Gehuwden worden als afzonderlijke subjecten belast, maar dienen samen één formulier in Aansprakelijkheid van de betaling van de belasting rust op de schouders van beide partners Volledige decumul is van toepassing: Afzonderlijke belastingsheffing van de eigen inkomsten (eigen beroeps- en diverse inkomsten) + Helft van de gezamenlijke inkomsten, die niet eigen zijn aan één van beide partners + Meewerkende echtgenoot of niet-verdiener krijgt een stuk (!) Negatief saldo onroerende / beroepsinkomsten mag worden overgeheveld naar de andere partner met overschot (!) AFTREKBARE BESTEDINGEN (art WIB) Dit zijn géén kosten om inkomen te verwerven (zoals de vorige aftrekken), maar aftrekken op bepaalde sympathieke bestedingen van het inkomen! Bijvoorbeeld: Alimentatie, schenkingen, = GLOBALE BELASTBARE NETTO-INKOMEN BEREKENING VAN DE BELASTING = GLOBALE BELASTBARE NETTO-INKOMEN x TARIEF PB (art WIB) BELASTINGVERMINDERINGEN 3

4 Onroerende inkomsten Belastbare inkomsten Onroerende inkomsten = alle inkomsten voor het gebruik van een onroerend goed, ongeacht of dit gebruik steunt op een persoonlijk of zakelijk recht (huur, concessie, pacht, opstal), op voorwaarde dat deze verrichtingen plaatsvinden buiten de uitoefening van iedere beroepsactiviteit - Onroerende inkomsten kunnen alleen maar voortkomen uit onroerende goederen die behoren tot het (nietprofessionele) privévermogen - Als het onroerend goed gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden moet er geen kadastraal inkomen worden aangegeven, aangezien het goed geacht wordt bij te dragen tot de beroepsinkomsten (zie later) - Meerwaarden of winsten die verwezenlijkt worden, bijvoorbeeld bij de verkoop van onroerende goederen, worden niet als onroerend inkomen beschouwt, aangezien ze niet periodiek zijn! o Als het onroerend goed gebruikt wordt voor de uitoefening van een beroepsactiviteit, dan wordt zo n meerwaarde in principe als bedrijfsinkomen belast o Als het onroerend goed behoort tot het privévermogen, dan wordt zo n meerwaarde in het algemeen niet belast, behoudens enkele uitzonderingen in de diverse inkomsten Art. 471, 2 WIB Kadastraal inkomen is een forfaitair geraamd jaarlijks netto-huurinkomen voor alle gronden en gebouwen in België - KI is een forfaitair netto-huurinkomen waarin de verwervingskosten al verrekend! Ze mogen dus niet nogmaals van het kadastraal inkomen worden afgetrokken! - Art. 518 WIB KI wordt in theorie door de administratie van het kadaster eens om de tien jaar vastgesteld! In afwachting van een volgende herziening wordt het KI jaarlijks geïndexeerd! Eigen gebruik, niet verhuurde en verhuurde onroerende goederen Art. 7 WIB Belastbaar onroerend inkomen wordt berekend op basis van (zie ook aparte pagina!) Erfpacht of opstal van onroerende goederen Art. 7, 1, 3 WIB Alle vergoedingen en alle andere voordelen verkregen bij de vestiging of overdracht van erfpacht of opstal (in het kader van het privaat vermogen) zijn belastbaar als onroerende inkomsten Art. 10 WIB De waarde van deze voordelen is gelijk aan de waarde die daaraan wordt toegekend voor de heffing van het registratierecht Art. 10 WIB Deze inkomsten zijn belastbaar in het jaar waarin ze worden betaald of toegekend, zelfs indien ze betrekking hebben op de volledige duur van het contract (Recht van erfpacht = tijdelijk zakelijk recht (27 99 jaar) om het volle genot te hebben van een aan een ander toebehorend onroerend goed tegen een jaarlijkse vergoeding in geld of in natura) (Recht van opstal = tijdelijk zakelijk recht (max. 50 jaar) om gebouwen, werken of beplantingen op andermans grond te hebben) 4

5 Vruchtgebruik van onroerende goederen I.t.t. de inkomsten uit verhuur van onroerende goederen, zijn de inkomsten die een belastingplichtige ontvangt uit hoofde van vruchtgebruik in het kader van het privévermogen niet belastbaar als onroerende inkomsten - De vruchtgebruiker zelf wordt wel belast op het kadastraal inkomen! - Als de vruchtgebruiker het goed verhuurt, zal hij zoals de eigenaar belast worden (KI +40% of werkelijke huurinkomsten) Als de inkomsten daarentegen verkregen zijn in het kader van de beroepswerkzaamheid, zullen zijn belastbaar zijn als beroepsinkomsten (zie later) (Recht van vruchtgebruik = recht om van een zaak, waarvan een ander de eigendom heeft, het genot te hebben zoals de eigenaar zelf, onder de verplichting om de zaak zelf in stand te houden) Af te trekken lasten Belastbaar inkomen = kadastraal inkomen Geen aftrek van kosten - Kadastraal inkomen is reeds een netto-inkomen - Uitzondering: art. 14, 1 WIB (Interesten op leningen die ) Belastbaar inkomen = huurontvangsten Forfaitaire aftrek van onderhouds- en herstellingskosten - Art. 13 WIB specificeert de details (met revalorisatiecoëfficiënt aanslagjaar 2013 = 4,10%) - Zelfs al zijn werkelijke onderhouds- en herstellingskosten hoger, van het forfait kan niet worden afgeweken! - Uitzondering: art. 14, 1 WIB (Interesten op leningen die ) Bijvoorbeeld: - Gegevens: o Gebouw KI o Verhuurd onder geregistreerde huur o 2/5 privégedeelte: p/m o 3/5 beroepsgedeelte: p/m - Berekening: o Huurinkomen beroepsgedeelte: x 12 = Forfait kosten: 40% x = Plafond: 2/3 x (1.500 x 4,10) = Netto belastbaar: = o Huurinkomen privégedeelte: (geïndexeerd KI + 40%) x 2/5 2/5 x (2500 x 1,6349 x 1,4) = 2.288,86 - Totaal: ,86 = ,86 5

6 Uitzondering: Art. 14, 1 WIB Werkelijke interesten op leningen die specifiek zijn aangegaan om onroerende goederen te verwerven of te behouden ( financieringskosten ) mogen wél worden afgetrokken van het onroerend inkomen! - Art 14, 2, tweede lid WIB Aftrek is steeds beperkt tot het onroerend inkomen - Art 14, 2, derde lid WIB Ondanks decumul, kunnen gehuwden het negatieve saldo OI van partner 1 aftrekken van het positief saldo OI van partner 2 - MAAR! o Sedert 2005 is het KI van het eigen woonhuis vrijgesteld van federale belasting! (zie later) o Kosten van hypothecaire leningen die vanaf 2005 zijn aangegaan m.b.t. het eigen woonhuis zijn dus niet langer aftrekbaar van het onroerend inkomend want er is geen inkomen... o MAAR art. 104, 9 WIB! Deze kosten zijn daarom aftrekbaar van het geglobaliseerd inkomen / totaal belastbaar inkomen! o Welke kosten exact? Alle kosten van het totaalpakket (interest, kapitaalaflossing lening en premie schuldsaldoverzekering) o Voorwaarden? Zie art. 115 en 116 WIB! Aftrek is dus begrensd per belastingplichtige en per belastbaar tijdperk: Aangiftejaar 2013: (basis: ) Te verhogen met 730 (basis: 500 ) voor eerste 10 jaar Te verhogen met 70 (basis 50 ) voor gezinnen met 3 kinderen Verhogingen vervallen van zodra ander vastgoed verworven wordt! Bijvoorbeeld: Koppel zonder kinderen ten laste koopt enige eigen woning in 2012 met kwalificerende lening in Details: interest: 3.500, aflossingen: 2.000, premie man: 500 en premie vrouw: 450 Totaal aftrekbare kost van het globaal netto-inkomen = MAAR! Beperkt tot Man: = Vrouw: = Opgelet! IJkmoment voor enige, eigen woning is 31 december. In principe moet de woning (enkel) op het ijkmoment betrokken zijn en mag de eigenaar geen andere woning bezitten 6

7 Vrijstellingen en verminderingen Vrijstellingen gelden alleen wanneer er belast wordt op basis van het kadastraal inkomen en niet wanneer de werkelijke huurontvangsten moeten worden aangegeven! Art. 12, 1 WIB Kadastraal inkomen wordt volledig vrijgesteld wanneer het goed zonder winstoogmerk wordt gebruikt voor onderwijs, openbaar uitoefenen van een eredienst, Art. 12, 2 WIB Kadastraal inkomen wordt volledig vrijgesteld wanneer het onroerend goed wordt verhuurd onder het stelsel van de loopbaanpacht Art. 12, 3 WIB Sinds 2005 geldt er een onbeperkte vrijstelling van het kadastraal inkomen van de eigen woning - Er zijn echter enkele voorwaarden! - Dit geldt onverminderd de heffing van de onroerende voorheffing! - Onroerende voorheffing blijft met andere woorden wel nog steeds verschuldigd aan het gewest waar het goed gelegen is, maar zal niet meer verrekenbaar zijn met de federale personenbelasting Art. 15 WIB Er is een proportionele vermindering van het kadastraal inkomen in geval van onproductiviteit van het onroerend goed als 7

8 Inkomsten van roerende goederen en kapitalen Art. 17, 1 WIB Inkomsten van roerende goederen en kapitalen zijn alle opbrengsten van roerend vermogen, op voorwaarde dat deze verrichtingen plaatsvinden buiten de uitoefening van iedere beroepsactiviteit. Zij worden als volgt ingedeeld: - Inkomsten uit risicodragend kapitaal (dividenden) - Inkomsten uit niet-risicodragend kapitaal (interesten) - Inkomsten uit verhuring, verpachting, gebruik en concessie van roerende goederen - Inkomsten uit lijfrenten of tijdelijke renten die geen pensioen zijn - Inkomsten uit de cessie of concessie van auteursrechten en naburige rechten Aandelen zijn altijd privé-bezit, zelfs als je bestuurder bent! Aandelen zijn enkel beroepsbezig als ze aangehouden zijn door een professionele aandelenverhandelaar! Wij veronderstellen hieronder steeds dat een aandeelhouder een natuurlijk persoon is, aangezien we de personenbelasting behandelen! Inkomsten uit dividenden Art. 18 WIB Dividenden omvatten: - Art. 18, 1 WIB Alle voordelen die worden toegekend door een vennootschap aan aandelen (= maatschappelijk kapitaal) en winstbewijzen (= geen maatschappelijk kapitaal) aan de houder ervan. De vorm en benaming van het voordeel zijn irrelevant! Elke vermogenscomponent die een verarming is voor de vennootschap en een verrijking van de aandeelhouder! Alles wat je krijgt als aandeelhouder is een dividend, tenzij het tegendeel bewezen wordt! - Art. 18, 2 WIB Gehele of gedeeltelijke terugbetalingen van het maatschappelijk / gestort kapitaal MAAR! Terugbetalingen van gestort kapitaal worden niet als dividend belast wanneer de terugbetaling gebeurt tengevolge van een formele statutaire ( regelmatige ) beslissing tot kapitaalsvermindering van de algemene vergadering - Art. 18, 2 bis WIB Gehele of gedeeltelijke terugbetalingen van uitgiftepremies MAAR! Terugbetalingen van uitgiftepremies die worden gelijkgesteld met gestort kapitaal worden niet als dividend belast Voorwaarden opdat een uitgiftepremie gelijkgesteld wordt met gestort kapitaal? (zie art. 184 WIB) Uitgiftepremie staat op een afzonderlijke rekening van het eigen vermogen op het passief van de balans Deze afzonderlijke eigen vermogen-rekening is, net zoals het maatschappelijk kapitaal, onbeschikbaar: het kan alleen verminderd worden bij een formele statutaire ( regelmatige ) beslissing tot kapitaalsvermindering van de algemene vergadering 8

9 - Inkomsten die een aandeelhouder krijgt die worden aangemerkt als dividenden in de artikelen 189, 187 of 209 WIB in geval van gehele of gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk kapitaal ( liquidatieboni voor vereffende vennootschap) of van verkrijging van eigen aandelen ( inkoopboni voor inkopende vennootschap) MAAR! Art. 21, 2 WIB Zo n inkomsten afkomstig van Belgische en niet-belgische beleggingsvennootschappen zijn vrijgesteld! Bijvoorbeeld: BEVEKs met veranderlijk kapitaal en kapitalisatie-aandelen Aandeelhouder verzilvert belegging door aandelen aan BEVEK te verkopen = inkoop eigen aandelen Onbelast BEVAKs met vast kapitaal en distributie-aandelen Aandeelhouder casht zijn belegging in door ontvangst van dividenden door BEVAK = dividenduitkering Gewoon belastingregime (maar vast tarief van 15%) MAAR! Liquidatieboni of inkoopboni die de aandeelhouder verkrijgt van fix-fondsen of fondsen met +40% geïnvesteerd in vastrentende effecten worden fiscaal als interesten gekwalificeerd! Zie volgende titel voor meer info! - Meerwaarden verkregen bij de verkoop van aandelen worden niet als roerende inkomsten beschouwd, aangezien het geen periodieke opbrengst is! - Interesten op voorschotten die ontvangen worden door een aandeelhouder of een bedrijfsleider van een vennootschap die een functie of een opdracht uitvoert als vermeld in art. 32, eerste lid, 1 WIB op voorwaarde dat één van de volgende grenzen worden overschreden: o Door de vennootschap toegepaste rentevoet >> Normale marktrente o Totaal bedrag van de rentegevende voorschotten en leningen ( besmette leningen ) >> Som van het gestort kapitaal (bij het einde van het belastbare tijdperk) en de belastbare reserves (bij het begin van het belastbare tijdperk) Beide grensoverschrijdingen worden cumulatief ( in de mate van die overschrijding ) toegepast: Als de rente de marktrente overstijgt, wordt het overschot op de hele lening als dividend belast. Als de lening dan nog het kapitaal overschrijdt, wordt de interest op het leningoverschot ook nog als dividend belast! Interesten die de echtgenoot van de aandeelhouder of bedrijfsleider ontvangt, worden op dezelfde wijze behandeld! Interesten die de kinderen van de aandeelhouder of bedrijfsleider ontvangen, worden op dezelfde wijze behandeld als de aandeelhouder of bedrijfsleider het wettelijk genot van de inkomsten van die kinderen hebben! MAAR! Deze herkwalificatie is niet van toepassing op openbaar uitgegeven obligaties, vorderingen op erkende coöperatieve vennootschappen of vorderingen van een binnenlandse vennootschap! 9

10 Deze herkwalificatie van interesten op voorschotten als dividenden werd in het leven geroepen om te vermijden dat aandeelhouders of bedrijfsleiders zich excessieve interesten zouden uitkeren ( fiscaal gemotiveerde onderkapitalisatie ). Deze handelswijze was immers fiscaal interessant aangezien de vennootschap de uitbetaalde interesten kan aftrekken, terwijl dividenden niet de ontvangen interesten voor de aandeelhouder of bedrijfsleider enkel onderworpen zijn aan de bevrijdende roerende voorheffing (~ toen 15 en 21%) De herkwalificatie als dividenden heeft tot gevolg dat de vennootschap de interesten niet kan aftrekken en dus belastbaar zijn de ontvangen interesten voor de aandeelhouder of bedrijfsleider onderworpen zijn aan de bevrijdende roerende voorheffing aan het hogere tarief voor dividenden (~ 25%) Maar onlangs heeft de regering Di Rupo beslist om het tarief van de bevrijdende roerende voorheffing zowel voor dividenden als voor interesten vast te leggen op 25%. Enkel voor de vennootschap blijft deze schuldfinanciering interessant omdat de interest aftrekbaar is, maar ook dit is relatief nu de vennootschap die zich met eigen vermogen financiert geniet van de aftrek voor risicokapitaal ( notionele interest-aftrek ). Sowieso is het systeem dus al minder interessant! Bijvoorbeeld: Een aandeelhouder (natuurlijke persoon) van een BVBA leent aan zijn vennootschap. Hij ontvangt daarvoor aan interesten (met interestvoet is 10%). Het kapitaal van de BVBA bedraagt , bestaande uit gestort kapitaal en geïncorporeerde belaste reserves. De niet-geïncorporeerde vrijgestelde reserves bedragen en de belaste reserves De markrente is 7%. 1 e grens (overschrijding van marktrente): 10% x = % x = Excess van e grens (overschrijding van voorschot): 7% x ( ( )) = 7% x = Totale herkwalificatie van interesten in dividenden: = Bijvoorbeeld: Zie aparte slides Inkomsten uit interesten Art. 19 WIB Interesten omvatten: - Art. 19, 1, 1 WIB Alle opbrengsten van leningen (al dan niet vertegenwoordigd door effecten), schuldvorderingen en gelddeposito s Als ik je middelen ter beschikking stel en ik krijg daarvoor een voordeel, dan is dat voordeel belastbaar MAAR! Nalatigheidsinteresten of moratoire interesten voor laattijdige betaling die het karakter hebben van een schadeloosstelling worden niet als beleggingsinkomen beschouwd! 10

11 - Art 19, 1, 2 WIB Financiële inkomsten ( rentecomponent ) uit onroerende leasing Rentecomponent = volledige bedrag van de periodieke leasingbetalingen gedeelte dat dient om het kapitaal belegd in het gebouw terug weder samen te stellen - Art. 19, 2 WIB Periodieke inkomsten van vastrentende effecten (bv. obligatie of kasbon) MAAR! Kapitalisatiebons en zero bonds betalen geen periodieke interest, maar accumuleren het jaarlijks en voegen het bij het kapitaal Probleem Bijvoorbeeld: Zero bond wordt uitgegeven aan 100 tegen 0% interest Terugbetaling na 5 jaar aan 150 (met geaccumuleerde interest = 50) Bij verkoop voor vervaldag is de gerealiseerde meerwaarde niet belastbaar Om dit te vermijden worden tussentijdse verhandelingen belastbaar: Bij tussentijdse verhandeling van bv. een zero bond (vóór de vervaldag) realiseert de belastingplichtige verkoper geen meerwaarde, maar wel interest! Iedere som + uitgifteprijs worden belastbaar als interest ten name van elke houder in verhouding tot het tijdperk waarin hij houder is geweest Meerwaarde ( koerswinst ) bij verkoop is niet belastbaar Meerwaarde van de geaccumuleerde interest is wel belastbaar - Art. 19, 3 WIB Met betrekking tot gelddeposito s worden als interesten beschouwd: de opbrengsten uit verrichtingen door de ene partij van een som geld aan de tegenpartij, waarbij deze laatste tegenover de eerste de verbintenis aangaat om op een vooraf bepaalde datum of gedurende een overeengekomen periode een hogere som geld terug te geven waarvan het bedrag bij aanvang is overeengekomen! De wetgever doelt hier o.a. op swaps in deviezen en goud, die misbruikt werden! Voorbeeld: Vrouw met 1 miljoen euro wilt dit bedrag beleggen Bankier 1: Vrouw belegt het in een spaarboekje en krijgt 3% rente o Totale interest = x 0,03 = o Roerende voorheffing van 15% = x 0,15 = o Totaal bedrag na 1 jaar = ( ) = Bankier 2: Vrouw spreekt een swap tegen 2,8% af met haar bankier o Bankier geeft het 1 miljoen nog niet aan de vrouw, maar zet het eerst om in een laagrentende vreemde munt (bv. dollar) en geeft het daarna pas aan de vrouw o Bankier krijgt hiervoor 0,1% op deze dollars o Meerwaardes op deviezen voor particulieren zijn niet belastbaar! o Totaal bedrag voor vrouw = (1.000 x 0,15) =

12 Anti-swap bepaling speelt hierop in door te stellen: Als je geld geeft en je bent zeker dat je na het einde meer terugkrijgt, dan is dat saldo belastbaar Enkel als je kan winnen of verliezen bij de swap, dan is de eventuele meerwaarde niet belastbaar MAAR! Art. 21, 5 WIB Rente op spaardeposito s voor een eerste schijf van 1830 (aangiftejaar 2013) is vrijgesteld! De belangrijkste voorwaarde die hiervoor is vastgelegd bij koninklijk besluit: Rente + getrouwheidspremie + aangroeipremie = maximaal 6% Deze limiet geldt afzonderlijk voor gehuwden! Op een gezamenlijk spaardeposito krijgen zij dus een vrijstelling van 3660! (Maar géén verdubbeling van het 6% percentage!) - Art. 19, 1, 3 WIB Als interesten worden beschouwd de kapitalen en afkoopwaarden van levensverzekeringen van type tak 21 en type tak 23 mét gewaarborgd rendement Er bestaan 2 soorten levensverzekeringen: Type tak 21: Contracten met gewaarborgd rendement Geen enkele premie heeft aanleiding gegeven tot een aftrek voor eigen woning of een belastingsvermindering van het lange termijnsparen Kortlopende levensverzekeringscontracten die een rendement waarborgen dat de marktinterestvoet benadert Ik geef geld aan de verzekeraar. Als ik sterf, dan krijgt mijn erfgename het geld en rente. Als ik niet sterf, dan krijg ik het geld en rente. Zogenaamde verzekeringsbons Financieel zeer vergelijkbaar met kasbons, en fiscaal zelfde regime Type tak 23: Levensverzekeringen gekoppeld aan een beleggingsfonds Twee soorten tak 23 levensverzekeringen: o Tak 23 die geen vast rendement garanderen ( zuivere tak 23 ) o Tak 23 waarbij bij inschrijving verbintenissen inzake de duur en bedrag/rendement worden aangegaan ( kapitaalgarantie of gewaarborgd rendement ) Bieden een mogelijk hoger rendement dan tak 21, maar zonder enige garantie Bedrag van de uitkering na afloop is afhankelijk van de evolutie van het fonds Verzekeraar belooft de verzekerde kapitalen in units (= delen van het beleggingsfonds) uit te betalen Verzekeraar is een soort tussenpersoon die units in beleggingsfondsen koopt (Uitkeringen van individuele levensverzekeringen die geen tak 21 of tak 23 zijn, worden beschouwd als pensioenen! Zie later!) 12

13 Art. 19, 4 WIB Belastbaar bedrag bij tak 21 en tak 23 met gewaarborgd rendement = totaal uitgekeerde bedrag (minus eventueel winstdeelname, art. 40 WIB) gestorte premies MAAR! Belastbaar bedrag mag niet minder bedragen dan het bedrag dat overeenstemt met de kapitalisatie van de gestorte premies tegen 4,75% per jaar OPEGELET! Zuivere tak 23 s zonder vast rendement zijn niet belastbaar! Art. 21, 9 WIB Er bestaat een vrijstelling voor inkomsten uit tak 21 of tak 23 met gewaarborgd rendement in elk van de volgende gevallen: De belastingplichtige die het contract heeft aangegaan heeft alleen zichzelf verzekerd én de voordelen van het contract zijn enkel ten gunste van de verzekerde én het contract voorziet bij het overlijden in het betalen van een bedrag gelijk aan ten minste 130% van de gestorte premies of Het contract is gesloten voor meer dan 8 jaar en de uitbetaling wordt effectief pas betaald meer dan acht jaar na het sluiten van het contract - Art. 19, 1, 4 WIB Inkomsten verkregen uit fix-fondsen Fix-fondsen = BEVEKs waarvan bij de openbare uitgifte van de aandelen garanties aan de aandeelhouder zijn gegeven over het terugbetaalde bedrag of rendement en waarvan deze garantie loopt over vaste looptijd van max. 8 jaar = obligatie-beveks = BEVEKs die in obligaties en vastrentende effecten beleggen Art. 19, 2 WIB Iedere som die boven de uitgifteprijs wordt betaald of toegekend is belastbaar, ongeacht of de toekenning plaatsheeft op de vervaldag of voordien! - Art. 19bis WIB Inkomsten verkregen uit fondsen met +40% geïnvesteerd in vastrentende effecten Fondsen met +40% geïnvesteerd in vastrentende effecten = BEVEKs die meer dan 40% van hun vermogen rechtstreeks of onrechtstreeks belegd hebben in vastrentende effecten (bv. obligaties) en dus minstens 60% in aandelen Dit wetsartikel viseert in de eerste plaats kapitalisatiebeveks, aangezien zij voorheen toelieten om belaste interesten (bij rechtstreekse investering) om te zetten in onbelaste dividenden door investering via BEVEK (zie boven art. 21, 2 WIB) 13

14 Welke voorwaarden zijn aan dit wetsartikel verbonden? De inkomsten hebben betrekking op de periode gedurende dewelke de verkrijger houder was van de rechten van deelneming. Er vindt een verlening van deze periode plaats indien de verkrijger deze rechten door schenking heeft gekregen. De verlening omvat de periode gedurende dewelke de schenker houder geweest is van de rechten van deelneming. De verrichtingen zijn slechts belastbaar indien ze betrekking hebben op rechten van deelneming van een collectieve beleggingsinstelling waarvan de statuten of het fondsreglement geen uitkering van de netto-opbrengst voorzien (= collectieve beleggingsinstelling van het type kapitalisatie). Een collectieve beleggingsinstelling waarvan de statuten niet in de jaarlijkse uitkering voorzien van alle inkomsten die werden verkregen, na aftrek van bezoldigingen, commissies en kosten wordt geacht hieronder te vallen. Het gaat om inkomsten van een collectieve beleggingsinstelling met Europees paspoort of een niet-europese instelling waarop het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap van toepassing is en De collectieve beleggingsinstelling heeft 40% in vastrentende effecten belegd (!) Opgelet Percentage is onlangs verlaagd naar 25% (!) Welk bedrag van deze inkomsten is belastbaar? Geheel van inkomsten die rechtstreeks of onrechtstreeks onder de vorm van interesten, meerwaarden of minderwaarden voortkomen van de onderliggende belegging in schuldvorderingen op voorwaarde dat de beheerder van de beleggingsinstelling de opsplitsing van de inkomsten maakt! Doet de beheerder dit niet (en is er dus een gebrek aan bewijs van de belaste component), dan wordt het belastbaar inkomen forfaitair bepaald als: = (Door de belegger ontvangen bedrag Aanschaffingsprijs van de aandelen) x Percentage van het vermogen dat de beleggingsinstelling in schuldvorderingen heeft belegd Gevolg van vorige gegevens: Belegging in een kapitalisatiebevek is onbelast (art. 21, 2 WIB) als Geen fix-fonds (art. 19, 1, 4 WIB) Gemengd fonds met minder dan 40% vastrentend effecten (art. 19bis WIB) 14

15 Inkomsten uit verhuring van roerende goederen = Alle mogelijke opbrengsten voor het gebruik van een roerend goed of van onlichamelijke roerende rechten, die deel uitmaken van een particulier vermogen (d.w.z. die door de eigenaar niet voor beroepsdoeleinden worden gebruikt)! Bijvoorbeeld: - Niet-professionele verhuring van strandstoelen of andere meubelen - Royalty s en auteursrechten die niet aan de uitvinder of auteur zelf toebehoren, maar aan zijn nabestaanden MAAR! Royalty s of auteursrechten die aan de auteur zelf worden uitbetaald, zijn een aparte categorie van roerende inkomsten! Inkomsten begrepen in lijfrenten of tijdelijke renten = Alle inkomsten die voortvloeien uit renten in de vorm van periodieke betalingen ten laste van een rechtspersoon of een onderneming OPGELET! Alleen belastbaar als de schuldenaar een rechtspersoon of onderneming is! Bij bijvoorbeeld verkoop op lijfrente aan een particulier is het niet belastbaar! We maken een onderscheid tussen lijfrente aangelegd met prijsgave kapitaal of zonder prijsgave kapitaal : - Zonder prijsgave kapitaal: o art. 17, 1, 4 WIB o Rentegenieter ( begunstigde ) stort eerst het kapitaal bij de verzekeraar die het belegt o Verzekeraar betaalt daarna periodiek rente aan de rentegenieter o Op vervaldag van het contract betaalt de verzekeraar het volledige kapitaal terug o Belastbaar bedrag van de rente als roerend inkomen = volledige rente - Met prijsgave kapitaal: o art. 20 WIB o Rentegenieter ( begunstigde ) stort eerst het kapitaal bij de verzekeraar die het belegt o Verzekeraar betaalt daarna periodiek rente aan de rentegenieter, maar vanaf de eerste periode betaalt de verzekeraar ook een deel kapitaal terug o Periodieke rente wordt veelal betaald tot op het ogenblik van overlijden van begunstigde o Kapitaal wordt afgestaan; begunstigde krijgt dit niet meer terug als hoofdsom o Bijvoorbeeld: Verkoop van een onroerend goed op lijfrente In zo n geval: Waarde van het kapitaal = Registratierecht (10% in Vlaanderen) o Belastbaar bedrag van de rente als roerend inkomen = slechts 3% van het kapitaal 15

16 Inkomsten uit auteursrechten Nieuwe regeling sedert 01/01/2008 om een einde te maken aan de discussie of inkomsten uit auteursrechten dienden te worden beschouwd als beroepsinkomsten, roerende inkomsten of diverse inkomsten Art. 37, tweede lid WIB Inkomsten uit auteursrechten worden geclassificeerd als roerende inkomsten, zelfs al is het inkomen behaald in het kader van een beroepsactiviteit MAAR! Op voorwaarde dat het inkomen uit auteursrecht lager is dan (aangiftejaar 2013)! Bij overschrijding van deze grens wordt het excess belast als beroepsinkomsten tegen het progressieve tarief! Tweede lid van art. 37 WIB vormt dus een uitzondering op het eerste lid! Af te trekken lasten Art. 22 WIB Welke kosten zijn aftrekbaar? Bevrijdende roerende voorheffing Art. 261 WIB Roerende inkomsten worden in principe aan de bron belast door afhouding van de roerende voorheffing door de debiteur Art. 269 WIB Tarief van de roerende voorheffing varieert tussen 10% en 25% Roerende inkomsten die aan de roerende voorheffing zijn onderworpen, hoeven NIET te worden aangegeven bij de personenbelasting! Roerende voorheffing = bevrijdend = eindheffing MAAR! Belastingplichtige mag deze roerende inkomsten wel nog steeds aangeven! o Alleen bij aangifte van deze roerend inkomsten vervult roerende voorheffing nog zijn eigenlijke functie van voorschot op de personenbelasting voor deze inkomsten o Hij heeft er alleen belang bij om dit te doen wanneer het progressief tarief op het roerend inkomen lager is dan de roerende voorheffing o Aangezien de roerende voorheffing verrekenbaar is met de aanslag aan het progressief tarief, is het overschot terugbetaalbaar! o Wanneer interessant? Vooral als de belastingplichtige een laag inkomen heeft dat hoofdzakelijk bestaat uit roerende inkomsten! Roerende inkomsten waarop geen roerende voorheffing wordt geheven, moeten WEL worden aangegeven bij de personenbelasting! Bijvoorbeeld: (art. 262 en 313 WIB) o Inkomsten die in het buitenland werden betaald via een niet-belgische bank o Hypothecaire inkomsten o Inkomsten van verhuring roerende goederen o Inkomsten van lijfrenten en tijdelijke renten o 16

17 Omwentelingen in 2012 door Di Rupo-maatregelen: - Invoering rijkentaks 4% o Veel onduidelijkheden Lokt veel reactie uit Word terug afgeschaft vanaf Afschaffing van de bevrijdende aangifte: verplichte aangifte van alle roerende inkomsten, ondanks reeds ingehouden roerende voorheffing! o Maatregel wordt afgezwakt en bevrijdende aangifte weer mogelijk vanaf aangiftejaar

18 Beroepsinkomsten Algemene principes Art. 23 WIB Beroepsinkomsten zijn alle inkomsten die rechtstreeks of onrechtstreeks voortkomen uit werkzaamheden van alle aard, met name: - Winsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen (art WIB) - Baten van vrije beroepen en winstgevende bezigheden (art. 27 WIB) - Winsten en baten van vorige beroepswerkzaamheid (art. 28 WIB) - Bezoldigingen (art WIB) - Pensioenen (art WIB) Art. 183 WIB Regels inzake de bepaling van de (netto) belastbare winst in de personenbelasting zijn dezelfde voor de bepaling van de (netto) belastbare winst in de vennootschapsbelasting - Inkomsten van een vennootschap, die onderworpen is aan de vennootschapsbelasting, worden geacht steeds voort te komen uit een activiteit die beroepsmatig wordt uitgevoerd! Deze inkomsten worden dan ook als winsten gekwalificeerd! - Met uitzondering van: o Specifieke excepties in de vennootschapsbelasting o Regels uit de personenbelasting die zinloos zijn in de vennootschapsbelasting Art. 37, eerste lid WIB Onroerende en roerende inkomsten uit vermogen dat beroepsmatig wordt aangewend, worden fiscaal behandeld als beroepsinkomsten Gevolgen: - Voor het eigen onroerend goed dat bedrijfsmatig wordt gebruikt, moet geen afzonderlijk kadastraal inkomen worden aangegeven! - Geen bevrijdende roerende voorheffing mogelijk voor roerende inkomsten die een beroepsmatig karakter hebben! - Regels voor de aftrek van kosten zijn deze van de beroepsinkomsten en niet deze van onroerende inkomsten en roerende inkomsten! MAAR! Art. 37, tweede lid WIB Auteursrechten die aan de auteur zelf worden uitbetaald worden wel gekwalificeerd als roerende inkomsten als ze niet hoger zijn dan Tijdstip van belastbaarheid Inkomsten worden slechts belastbaar op het ogenblik dat de verkrijger er daadwerkelijk over kan beschikken / op het ogenblik dat ze hem effectief zijn betaald of dat hij er de volledige beschikkingsbevoegdheid over verwerft = belastbaarheid op cash-basis MAAR! Winsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen worden reeds belastbaar vanaf het ogenblik dat zij een zekere en vaststaande vordering verwerven in de uitoefening van de beroepsactiviteit, en dus niet op het ogenblik dat de vordering effectief betaald wordt! Gevolg: Ondernemingen kunnen belast worden op inkomsten die nog niet ontvangen zijn! Gevolg: Ondernemingen kunnen belast worden op winsten uit vorderingen die achteraf niet effectief betaald worden! Om dit soort onaangename verrassingen te voorkomen, laat de belastingswet toe om van de ondernemingswinst waardeverminderingen af te trekken voor scherp omschrijven toekomstige verliezen op zo n vorderingen! (art. 48 WIB) 18

19 Voordelen van alle aard (VAA) Naast de rechtstreekse vergoedingen voor de beroepsactiviteit, worden ook alle onrechtstreekse vergoedingen tot het bedrijfsinkomen gerekend! = voordelen van alle aard (VAA) = ieder voordeel dat rechtstreeks of onrechtstreeks behaald werd ter gelegenheid van de uitoefening van de beroepsactiviteit Dit geldt zowel voor: o Winsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen o Baten van vrije beroepen en winstgevende bezigheden o Bezoldigingen Oorzakelijk verband tussen het voordeel en de beroepsactiviteit moet bewezen worden door de fiscus! Bijvoorbeeld: o Gratis gebruik van bedrijfswagen o Gratis gebruik van woning o Privéreizen o Art. 36, 1 WIB Voordelen van alle aard zijn belastbaar voor hun werkelijke waarde bij de verkrijger MAAR! Koning kan deze waarde ook forfaitair bepalen! Art. 36, 2 WIB Persoonlijk of privaat gebruik van een door de werkgever kosteloos ter beschikking gesteld voertuig ( bedrijfswagen ) vormt eveneens een voordeel van alle aard! Persoonlijk gebruik van een voertuig = eigenlijke privéverplaatsingen tijdens weekends, vakanties of vrije tijd én woon-werkverplaatsingen Berekening van dit voordeel gebeurt als volgt: = CO 2-percentage x ([cataloguswaarde x leeftijdspercentage] x 6/7) Cataloguswaarde wordt vermenigvuldigd met een percentage dat toelaat rekening te houden met de leeftijd van de auto sinds de datum van de eerste inschrijving ervan! CO 2-basispercentage bedraagt 5,5% voor een referentie-uitstoot van Vermeerdering/vermindering van het CO 2-percentage afhankelijk van de uitstoot Voordeel van alle aard mag nooit minder bedragen van 820 per jaar! Als het voordeel niet kosteloos ter beschikking wordt gesteld, wordt het voordeel van alle aard berekend zoals hierboven, maar wordt het verminderd met de bijdrage die door de genieter van het voordeel zelf is betaald! ( eigen bijdrage ) 19

20 Winsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen Art. 24 WIB Winsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen kunnen worden onderverdeeld: - Art. 24, 1 WIB Winst uit alle beroepsmatige verrichtingen Bijvoorbeeld: Verkoop van vlees door een slager Bijvoorbeeld: Winst gemaakt op de verkoop van rollen drukpapier door een krantenuitgever - Art. 24, 2 WIB In boekhouding uitgedrukte of gerealiseerde meerwaardes op activa / minderwaardes op passiva (zie later) - Art. 24, 3 WIB Stille reserves zijn niet belastbaar, tenzij het waardestijgingen zijn van FVA waarop vroeger fiscaal minderwaardes zijn aanvaard (zie later) - Art. 24, 4 WIB Stille reserves zijn niet belastbaar, tenzij het een onderwaardering van activa / overwaardering van passiva is die in strijd is met de boekhoudwet (= anti-fraude bepaling waardoor alle onverklaarbare waardeverschillen ook tot de belastbare ondernemingswinst worden gerekend (zie later)) Boekhouding is uitgangspunt voor winstbepaling, maar tal van fiscale correcties worden toegepast! Opbrengsten van bedrijfsverrichtingen doen zich over het algemeen regelmatiger voor, dan opbrengsten van waardeveranderingen Art. 25, 6 WIB Tot de belastbare winsten behoren eveneens de vergoedingen die de ondernemer krijgt - ter compensatie van een handeling die een vermindering van winst tot gevolg kan hebben Bijvoorbeeld: Vergoeding vanwege de wegenwerken voor de deur van de visboer - tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke winstderving Bijvoorbeeld: Ziektevergoeding die de visboer krijgt omdat hij tijdelijke arbeidsongeschikt is vanwege rookinhalatie bij een brand Art. 26, eerste lid WIB Als een Belgische onderneming een abnormaal of goedgunstig voordeel verleent, moet de waarde van dit voordeel bij haar eigen winst worden gevoegd! - Abnormaal = niet overeenstemmend met hetgeen gebruikelijk is - Goedgunstig = zonder tegenprestatie - Abnormaal of goedgunstig voordeel = voordeel dat afwijkt van de voorwaarden die onder omstandigheden van vrije mededingen gebruikelijk zijn tussen onafhankelijke partijen = at arms-length principe Bewijslast ligt bij de fiscus, die moet bewijzen dat er überhaupt een voordeel is verleent én dat dit voordeel een abnormaal of goedgunstig karakter heeft! WAAROM? O.a. om winstverschuiving binnen een vennootschappengroep tegen te gaan! (zie apart blad) 20