KLANTONDERZOEK WMO LEEUWARDEN

Transcriptie

1 KLANTONDERZOEK WMO LEEUWARDEN

2

3 KLANTONDERZOEK WMO LEEUWARDEN - eindrapport - drs. K.B.M. de Vaan drs. P.E. Vrij Regioplan Nieuwezijds Voorburgwal RD Amsterdam Tel.: +31 (0) Fax : +31 (0)

4 Amsterdam, mei 2014 Publicatienr Regioplan, in opdracht van gemeente Leeuwarden. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Regioplan. Regioplan aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden.

5 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding Aanleiding en doelstelling onderzoek Verantwoording Beperkingen bij maatschappelijke participatie Soort en ernst beperkingen Aanvullende zorgvraag Contact met Bureau Wmo/andere instelling Het gesprek Andere vormen van contact Aansluiting van het advies op de vraag Vormen van zorg en ondersteuning Eigen kracht Partner, familie, vrienden, buren Een of meerdere vrijwilligers Dagactiviteiten Individuele voorzieningen Collectief vervoer Conclusie Bijlage Tevredenheid over dienstverlening per aanbieder van HbH. 41

6

7 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding en doelstelling onderzoek De gemeente Leeuwarden onderzoekt jaarlijks de tevredenheid van burgers die in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hulp vragen bij het opheffen van beperkingen die zij ondervinden bij hun maatschappelijke participatie. Het gaat zowel om de tevredenheid over de dienstverlening als over de toegekende voorzieningen. Dit jaar heeft de gemeente gekozen voor een iets andere aanpak van het onderzoek. Er is niet alleen gekeken naar tevredenheid, maar ook naar de mate waarin de getroffen arrangementen bijdragen aan een betere zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van de betreffende burgers. Ook is nagegaan in hoeverre de Kanteling leidt tot een verschuiving van het zwaartepunt van een beroep op individuele voorzieningen, naar een beroep op eigen kracht, het sociaal netwerk, collectieve voorzieningen en hulp van vrijwilligers. Dit is gebeurd door middel van een vragenlijst onder Wmocliënten en twee focusgroepen met Wmo-cliënten/mantelzorgers en met professionals. 1 Deze rapportage doet verslag van het onderzoek. 1.2 Verantwoording Enquête De enquête is schriftelijk uitgezet. De beoogde respondenten konden kiezen deze via internet of schriftelijk in te vullen. De totale respons is 41,9 procent, tegenover 38 procent in De vragenlijst is uitgezet onder 1000 Wmo-cliënten. Het gaat om 33 cliënten die het uitgebreide gesprek hebben gevoerd, waarin de werkwijze van de Kanteling het meest uitgebreid is uitgewerkt. De overige 967 personen zijn door middel van een steekproef geselecteerd uit het totaal van Wmo-cliënten die in 2013 contact hebben gehad met het Bureau Wmo, Welzijn Centraal, een sociaal wijkteam of een andere instelling. De steekproef is gestratificeerd naar leeftijdscategorieën: een groep tussen jaar oud, een groep tussen jaar oud, een groep tussen jaar oud en een groep van 75 jaar en ouder. Per leeftijdscategorie is een gelijk aantal cliënten aangehouden. 1 Aanvankelijk waren drie focusgroepen beoogd: een met cliënten, een met mantelzorgers/vrijwilligers en een met professionals. Het lukte echter binnen de planning van het onderzoek niet om voldoende mantelzorgers/vrijwilligers bereid te vinden aan een focusgroep deel te nemen. Uiteindelijk bleek een aantal deelnemers van de focusgroep met cliënten (mede) mantelzorger en/of vrijwilliger, waardoor een gecombineerde focusgroep ontstond. 1

8 Tabel 1.1 geeft de leeftijd van de respondenten weer. Tabel 1.1 Verdeling leeftijdscategorieën Leeftijdscategorie Aantal % 17 jaar of jonger jaar jaar jaar jaar en ouder Totaal Geen antwoord 33 Totaal 419 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Van de respondenten is 34 procent man en 66 procent vrouw. De gezinssamenstelling is weergegeven in tabel 1.2. Tabel 1.2 Verdeling gezinssamenstellingen Gezinssamenstelling Aantal % Alleenstaand zonder kinderen Alleenstaand met kinderen 33 9 Gehuwd/samenwonend zonder kinderen Gehuwd/samenwonend met kinderen 14 3 Totaal Geen antwoord 41 Totaal 419 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Van de respondenten heeft 33 procent hulp gehad bij het invullen van de vragenlijst; 26 procent van een naaste (bijvoorbeeld de partner, een familielid of vriend), 5 procent van een hulp- of zorgverlener en 2 procent van iemand anders. Tabel 1.3 bevat een overzicht van de respondenten per wijk. Tabel 1.3 Verdeling respondenten per wijk Wijk Aantal % Bilgaard Grote en Kleine Wielen 0 0 Wielenpôlle 1 0 Vrijheidswijk 23 6 Valerius 9 2 Huizum Oost 13 3 Lekkem/Miedum 5 1 Snakkerburen 18 5 Westeinde 2 1 Oranjewijk 0 0 Blitsaerd

9 Vervolg tabel 1.3 Wijk Aantal % MTV-wijken (=Transvaalwijk & Rengerswijk, 10 3 Vogelwijk & Muziekwijk) Binnenstad 18 5 Oldegalileën/ Bloemenbuurt 0 0 Bedrijventerreinen West + buitengebied 0 0 noordwest Bedrijventerreinen Oost 12 3 Tjerk Hiddes/ Cambuursterhoek 24 6 Nijlân Aldlân 13 3 Vlietzone 21 6 Huizum West 5 1 Hempens/Teerns & Zuiderburen 7 2 Heechterp 10 3 Vosseparkwijk 8 2 Goutum & Zuidlanden 10 3 Schieringen & De Centrale 9 2 Achter de Hoven 3 1 Wirdum, Swichum e.o Camminghaburen 4 1 Schepenbuurt 5 1 Wytgaard 0 0 Dorpen voormalig Boarnsterhim 0 0 Totaal Geen antwoord 40 Totaal 419 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Focusgroepen Er zijn twee focusgroepen gehouden. Aan de focusgroep met professionals namen zes respondenten deel van verschillende organisaties die werkzaam zijn in de uitvoering van de Wmo. Aan de focusgroep met cliënten/mantelzorgers (zie ook voetnoot 1) namen vier cliënten, twee mantelzorgers en een lid van de Wmo Adviesraad deel. 3

10 4

11 2 BEPERKINGEN BIJ MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE 2.1 Soort en ernst beperkingen Aan respondenten is gevraagd om aan te geven welke beperkingen zij ervoeren toen zij contact met de gemeente zochten. Tabel 2.1 biedt hier een overzicht van. Tabel 2.1 Beperkingen ten tijde van eerste contact Beperking Aantal %* Door fysieke/psychische beperkingen kon ik het huishouden niet goed doen (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) De inrichting van mijn woning leidde ertoe dat ik het huishouden niet goed kon doen 22 5 De inrichting van mijn woning maakte dat ik me niet goed door de woning kon bewegen 26 6 Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in en om de woning verplaatsen Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in de buurt van mijn woning verplaatsen (25 km rondom de woning) Door fysieke/psychische beperkingen was ik weinig in de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten en deel te nemen aan recreatieve/maatschappelijke/religieuze activiteiten Door fysieke/psychische beperkingen had ik behoefte aan zorg Ik had financiële problemen 10 2 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen meerdere beperkingen kunnen hebben, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Van de respondenten geeft 55 procent aan het huishouden destijds niet goed te hebben kunnen doen (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) door fysieke/psychische beperkingen. Verder zegt 38 procent van de respondenten zich ten tijde van het eerste contact niet goed in de buurt van de woning te hebben kunnen verplaatsen (25 km rondom de woning) door fysieke beperkingen. 64 procent ervoer (tevens) een andere beperking, zoals aangegeven in tabel 2.1. Van de beperkingen die de respondenten aangaven, is gevraagd hoe ernstig die op dat moment waren. Figuur 2.1 bevat het antwoord. 5

12 Figuur 2.1 Ernst beperkingen ten tijde van eerste contact Fysiek/psychisch huishouden Inrichting woning huishouden Inrichting woning binnen bewegen Fysiek bewegen in/om woning Fysiek bewegen in buurt woning Fysiek/psychisch ontmoeting Fysiek/psychisch zorg nodig Financiële problemen Nauwelijks beperkend Enigszins beperkend Behoorlijk beperkend Zeer ernstig beperkend Licht beperkend Redelijk beperkend Ernstig beperkend We zien dat bij vrijwel alle vormen van beperkingen respondenten aangeven dat zij deze als behoorlijk beperkend of ernstiger beperkend ervaren. De beperkingen die verband houden met de inrichting van de woning in relatie tot het kunnen voeren van een huishouden worden als het minst beperkend ervaren. Vervolgens is respondenten gevraagd om dezelfde vragen te beantwoorden voor de huidige situatie, dat wil zeggen: welke beperkingen ervaren zij nu (nog) en hoe ernstig zijn die. Het antwoord wordt weergegeven in tabel

13 Tabel 2.2 Beperkingen op dit moment Beperking Aantal %* Door fysieke/psychische beperkingen kon ik het huishouden niet goed doen (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) De inrichting van mijn woning leidde ertoe dat ik het huishouden niet goed kon doen 24 6 De inrichting van mijn woning maakte dat ik me niet goed door de woning kon bewegen 18 4 Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in en om de woning verplaatsen Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in de buurt van mijn woning verplaatsen (25 km rondom de woning) Door fysieke/psychische beperkingen was ik weinig in de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten en deel te nemen aan recreatieve/maatschappelijke/religieuze activiteiten Door fysieke/psychische beperkingen had ik behoefte aan zorg Ik had financiële problemen 24 6 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen meerdere beperkingen kunnen hebben, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Van de respondenten geeft 43 procent aan het huishouden op dit moment niet goed te kunnen doen (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) door fysieke/psychische beperkingen. Verder zegt 32 procent van de respondenten zich niet goed in de buurt van de woning te kunnen verplaatsen (25 km rondom de woning) door fysieke beperkingen. 63 procent ervoer (nog) een andere beperking, zoals aangegeven in tabel 2.2. Van de beperkingen die zij aangaven, is gevraagd hoe ernstig die op dat moment waren. Figuur 2.2 bevat het antwoord. 7

14 Figuur 2.2 Ernst beperkingen op dit moment Fysiek/psychisch huishouden Inrichting woning huishouden Inrichting woning binnen bewegen Fysiek bewegen in/om woning Fysiek bewegen in buurt woning Fysiek/psychisch ontmoeting Fysiek/psychisch zorg nodig Financiële problemen Nauwelijks beperkend Enigszins beperkend Behoorlijk beperkend Zeer ernstig beperkend Licht beperkend Redelijk beperkend Ernstig beperkend Ook op dit moment ervaren de meeste respondenten hun beperkingen als behoorlijk beperkend of ernstiger, wat blijkt uit de relatief lichte kleur van de balken in de figuur (hoe lichter, hoe ernstiger de beperking wordt ervaren). Tabel 2.3 geeft een overzicht weer van de verschillen tussen beperkingen ten tijde van het eerste contact en beperkingen op dit moment. 8

15 Tabel 2.3 Beperkingen ten tijde van eerste contact en op dit moment Beperking Eerste contact Dit moment Door fysieke/psychische beperkingen kon ik het huishouden niet goed doen (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) De inrichting van mijn woning leidde ertoe dat ik het huishouden niet goed kon doen De inrichting van mijn woning maakte dat ik me niet goed door de woning kon bewegen Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in en om de woning verplaatsen Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in de buurt van mijn woning verplaatsen (25 km rondom de woning) Door fysieke/psychische beperkingen was ik weinig in de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten en deel te nemen aan recreatieve/ maatschappelijke/ religieuze activiteiten Door fysieke/psychische beperkingen had ik behoefte aan zorg Ik had financiële problemen Gemiddelde* n Gemiddelde* n 4, , , , , , , , , , , , , , , ,91 22 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Gemiddelden zijn berekend op een schaal van 1 tot 7 waarbij 1 staat voor nauwelijks beperkend en 7 voor zeer ernstig beperkend. Tabel 2.3 laat zien dat er sprake is van subtiele veranderingen in beperkingen ten tijde van het eerste contact en beperkingen op dit moment, die veelal een lichte vermindering inhouden, maar in het geval van beperkingen bij het doen van het huishouden, voortvloeiend uit de inrichting van de woning een duidelijke verslechtering. 9

16 2.2 Aanvullende zorgvraag Het is goed mogelijk dat mensen die hulp/ondersteuning vanuit de Wmo vragen en ontvangen, ook zorg of ondersteuning vanuit de Awbz krijgen. Om dit na te gaan is aan de respondenten gevraagd om voor een aantal vormen van Awbz-zorg/-ondersteuning aan te geven of zij die ontvangen. Tabel 2.4 bevat de uitkomsten. Tabel 2.4 Aanvullende zorg/ondersteuning vanuit de Awbz Zorg/ondersteuning Aantal %* Wel Niet Weet niet Wel Niet Weet niet (Individuele) begeleiding vanuit de Awbz % 74% 12% Begeleiding door middel van groepsactiviteiten % 87% 7% vanuit de Awbz Persoonlijke verzorging vanuit de Awbz % 75% 7% Behandeling vanuit de Awbz % 83% 9% Verpleging vanuit de Awbz % 85% 8% Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen meerdere vormen van zorg/ondersteuning kunnen ontvangen, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. De tabel laat zien dat 56 procent van de respondenten één of meerdere vormen van zorg/ondersteuning vanuit de Awbz ontvangt. Dit is een indicatie: niet alle cliënten zullen het verschil tussen de Wmo en de Awbz weten en de antwoorden moeten daarom met enig voorbehoud worden beschouwd. 10

17 3 CONTACT MET BUREAU WMO/ANDERE INSTELLING Inwoners kunnen met verschillende instanties contact opnemen met een vraag om hulp/ondersteuning vanuit de Wmo. Tabel 3.1 laat zien hoe de contacten verdeeld zijn over de diverse instellingen. Tabel 3.1 Meeste contact met instellingen Instelling Aantal % Bureau Wmo Het sociaal wijkteam 15 4 Stichting Welzijn Centraal 5 1 Een andere instelling Totaal Geen antwoord 45 Totaal 419 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Verreweg de meeste respondenten hebben (het meeste) contact gehad met Bureau Wmo. Slechts een heel klein deel heeft contact gehad met Stichting Welzijn Centraal. 3.1 Het gesprek Het gesprek is de uitgebreide intake die in het kader van de Kanteling wordt gevoerd met inwoners die voor hulp/ondersteuning aankloppen bij de gemeente. Van de mensen die in 2013 het gesprek hebben gevoerd, zijn er 33 benaderd voor dit onderzoek. In totaal geven echter 151 respondenten die de vragenlijst hebben ingevuld aan het gesprek te hebben gevoerd, omschreven als een gesprek bij u thuis ( keukentafelgesprek ). 2 Tabel 3.2 bevat een overzicht van de achtergrondkenmerken van de hele groep respondenten die heeft aangegeven een gesprek thuis gehad te hebben. Tabel 3.2 Achtergrondkenmerken deelnemers het gesprek Kenmerk Categorie Aantal % Leeftijdscategorie 17 jaar of jonger jaar jaar jaar jaar en ouder Totaal Geen antwoord 9 Totaal In tegenstelling met wat deze mensen aangeven, is met hen dus niet het keukentafelgesprek gevoerd. 11

18 Vervolg tabel 3.2 Kenmerk Categorie Aantal % Geslacht Man Vrouw Totaal Geen antwoord 7 Totaal 151 Gezinssamenstelling Alleenstaand zonder kinderen Alleenstaand met 12 9 kinderen Gehuwd/samenwonend zonder kinderen Gehuwd/samenwonend 6 4 met kinderen Totaal Geen antwoord 9 Totaal 151 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Tabel 3.3 laat zien met welke beperkingen deze groep ten tijde van het gesprek kampte. Tabel 3.3 Beperkingen deelnemers het gesprek Beperking Aantal %* Door fysieke/psychische beperkingen kon ik het huishouden niet goed doen (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) De inrichting van mijn woning leidde ertoe dat ik het huishouden niet goed kon doen 12 8 De inrichting van mijn woning maakte dat ik me niet goed door de woning kon bewegen Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in en om de woning verplaatsen Door fysieke beperkingen kon ik me niet goed in de buurt van mijn woning verplaatsen (25 km rondom de woning) Door fysieke/psychische beperkingen was ik weinig in de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten en deel te nemen aan recreatieve/maatschappelijke/religieuze activiteiten Door fysieke/psychische beperkingen had ik behoefte aan zorg Ik had financiële problemen 6 4 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen meerdere beperkingen kunnen hebben, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Figuur 3.1 laat hun tevredenheid zien over een aantal aspecten van het gesprek. 12

19 Figuur 3.1 Hoe tevreden bent u over De informatie die u van te voren hebt gekregen over de aard van het gesprek? Hoe u behandeld bent bij het gesprek? De deskundigheid van de mensen met wie u bij het gesprek te maken had? De tijd die voor u genomen werd bij het gesprek? De informatie over de afhandeling van het gesprek? (zeer) tevreden neutraal (zeer) ontevreden In algemene zin zijn respondenten (zeer) tevreden over het gesprek. Het meest tevreden is men over de tijd die voor hen genomen werd bij het gesprek (93%) en over hoe zij tijdens het gesprek werden behandeld (92%). Respondenten geven over het algemeen aan dat in dit gesprek globaal werd ingegaan op hun persoonlijke situatie. Dit strookt met de informatie uit de groepsgesprekken: het gesprek waarin met behulp van de gekantelde werkwijze zeer uitgebreid op de persoonlijke situatie van de cliënt wordt ingegaan, is tot op heden nog met weinig mensen gevoerd. In de focusgroep met cliënten/mantelzorgers hebben respondenten aangegeven een duidelijke meerwaarde te zien in het gesprek. Die is drieledig: Mensen weten niet altijd goed waar ze recht op hebben, en een grondige verkenning van hun persoonlijke situatie en mogelijkheden kan hen hier beter inzicht in bieden. Mensen weten ook niet altijd goed wat ze zelf zouden kunnen doen om hun situatie te verbeteren; ook hier kan een uitgebreid gesprek bij helpen. Bovendien kan een gesprek leiden tot creatieve oplossingen die beter maatwerk vormen voor de cliënt en tegelijkertijd de gemeenschap minder belasten. Het gesprek biedt mensen de gelegenheid om hun verhaal te doen. Los van een eventuele zorgvraag voorziet ook dit in een behoefte bij een doelgroep die zich vaak niet goed gehoord of gekend voelt. 13

20 Ook de professionals met wie is gesproken, geven aan dat alleen al aandacht voor en luisteren naar cliënten kan helpen zonder dat een voorziening nodig is. Vrijwilligers kunnen hier een belangrijke functie vervullen: door te praten met mensen, maar ook door hen te helpen bij eenvoudige, praktische problemen die zonder hulp uitgroeien tot complexe problematiek. Figuur 3.2 bevat een overzicht van hoe belangrijk de respondenten in de enquête verschillende te onderscheiden aspecten van het gesprek dat zij met de instelling voeren vinden. Figuur 3.2 Belang verschillende aspecten het gesprek Vooraf voldoende informatie ontvangen over de aard van 'het gesprek' Mij goed behandeld voelen tijdens het gesprek Te maken hebben met deskundige mensen Voldoende tijd voor het voeren van het gesprek Informatie krijgen over de afhandeling Gedetailleerd in kunnen gaan op mijn persoonlijke situatie Zeer onbelangrijk Onbelangrijk Belangrijk Zeer belangrijk Behoorlijk onbelangrijk Neutraal Behoorlijk belangrijk Alle verschillende te onderscheiden aspecten werden door het grootste deel van de respondenten behoorlijk belangrijk gevonden, zoals blijkt uit de lichte kleur van de balken in de figuur. 3.2 Andere vormen van contact Respondenten die geen intake in de vorm van een persoonlijk gesprek bij hen thuis kregen, hadden op andere manieren contact met Bureau Wmo of een andere instelling over hun vraag om zorg/ondersteuning. Tabel 3.4 bevat een overzicht hiervan. 14

21 Tabel 3.4 Andere vormen van contact Contactvorm Aantal %* Een persoonlijk gesprek elders (bijvoorbeeld bij het Bureau Wmo, bij een naaste of bij een instantie) Een telefonisch gesprek Contact uitsluitend schriftelijk/per Iemand anders heeft voor mij dit contact gevoerd 19 9 Anders/ik weet niet precies wat voor vorm het contact had 13 6 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen verschillende vormen van contact kunnen hebben gehad, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. 3.3 Aansluiting van het advies op de vraag Respondenten geven in meerderheid aan dat het advies dat zij naar aanleiding van het contact kregen goed aansluit op hun vraag. Figuur 3.3 laat dit zien. Figuur 3.3 Aansluiting advies en vraag Ja, zeer goed Ja, behoorlijk Ja, voldoende Neutraal Nee, onvoldoende Nee, niet echt Nee, helemaal niet Wel moet hierbij rekening gehouden worden met het feit dat het voor het overgrote deel ging om gewone aanvragen van hulpmiddelen om de beperkingen weg te nemen. Op een aantal experimenten na, zo blijkt uit de focusgroep met professionals, wordt er nog niet veel gezocht naar creatieve oplossingen die de eigen kracht van mensen en de sociale kracht van buurten beter benutten. 15

22 16

23 4 VORMEN VAN ZORG EN ONDERSTEUNING Inwoners van Leeuwarden kunnen op diverse manieren worden ondersteund bij hun maatschappelijke participatie. Ook kunnen zij zelf in overleg met de Wmo-consulent zoeken naar oplossingen voor de beperkingen die zij ervaren. Tabel 4.1 bevat een overzicht van de vormen van zorg en ondersteuning waarop respondenten geadviseerd zijn een beroep te doen na het contact dat zij in het kader van de Wmo met Bureau Wmo of een andere instelling hadden. De tabel laat ook zien hoeveel respondenten is geadviseerd te proberen de beperkingen (al dan niet gedeeltelijk) zelf op te lossen (eigen kracht). Tabel 4.1 Zorg/ondersteuning waarop is geadviseerd een beroep te doen Zorg/ondersteuning Aantal %* Eigen kracht Partner, familie, vrienden, buren Een of meerdere vrijwilligers 17 5 Dagactiviteiten Individuele voorzieningen Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen kunnen zijn geadviseerd op meerdere vormen van zorg/ondersteuning, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Van de respondenten is 66 procent geadviseerd een beroep te doen op individuele voorzieningen. Slechts 5 procent is geadviseerd een beroep te doen op een of meerdere vrijwilligers. Aan respondenten is per vorm van zorg/ondersteuning en voor het beroep op de eigen kracht gevraagd naar hun ervaringen. Deze worden in de volgende paragrafen beschreven. 4.1 Eigen kracht 24 procent van de respondenten heeft aangegeven te zijn geadviseerd een beroep te doen op hun eigen kracht. Wat dit beroep inhoudt, wordt weergegeven in tabel 4.2. Tabel 4.2 Betekenis beroep op eigen kracht Vorm van eigen kracht Aantal %* Zelf regelen van de oplossing Er zelf voor zorgen dat iemand anders de oplossing regelt Zelf financieren van de oplossing Anders Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat het beroep op eigen kracht meerdere betekenissen kan hebben gehad, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. 17

24 De oplossing die via eigen kracht gezocht wordt, kan betrekking hebben op alle onderdelen van participatie die onder de Wmo vallen. Hulp bij het doen van het huishouden en bij het zich in de buurt van de woning kunnen verplaatsen komen het meeste voor. Tabel 4.3 laat dit zien. Tabel 4.3 Verdeling adviezen beroep op eigen kracht Zorg/ondersteuning Aantal %* Hulp bij het doen van het huishouden (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) De inrichting van mijn woning 9 11 Me in en om de woning kunnen verplaatsen Me in de buurt van mijn woning kunnen verplaatsen (25 km rondom de woning) Andere mensen kunnen ontmoeten en deel kunnen nemen aan recreatieve/maatschappelijke/religieuze activiteiten Zorg Mijn financiële situatie 6 7 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat het beroep op eigen kracht op meerdere aspecten betrekking kan hebben gehad, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. De meeste respondenten hebben het advies om een beroep te doen op hun eigen kracht (gedeeltelijk) opgevolgd (87%). Figuur 4.1 laat zien in hoeverre dit ertoe leidde dat zij zich minder beperkt voelen. Figuur 4.1 Vermindering beperking door beroep op eigen kracht Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Figuur 4.1 moet als volgt worden gelezen: hoe donkerder de kleur, hoe minder het beroep op eigen kracht ertoe heeft geleid dat mensen zich minder beperkt voelen. De figuur laat dus zien dat het grootste deel van de respondenten zich 18

25 niet of nauwelijks minder beperkt voelt door hun beroep op eigen kracht of antwoordt neutraal (64%). Respondenten die het advies om een beroep te doen op eigen kracht niet hebben opgevolgd, geven als reden dat zij onvoldoende geld hadden om het zelf te kunnen financieren (10%), niet wisten hoe ze de oplossing zelf moesten regelen (9%), om een andere reden (6%) of dat de beperking minder werd, zodat er geen noodzaak meer was om iets te regelen (12%). Uit beide gehouden focusgroepen blijkt dat mensen over het algemeen goed aanspreekbaar zijn op wat zij zelf kunnen doen. Vaak treffen ze ook zelf al maatregelen, waar ze mogelijk vanuit de Wmo recht op hebben, omdat het niet bij hen opkomt om daar ondersteuning voor te vragen. Ze vinden het ook vanzelfsprekend om te sparen voor hun oude dag, en voor hulpmiddelen die ze dan nodig kunnen hebben om nog te kunnen blijven participeren. Maar daar zijn wel grenzen aan: niet iedereen heeft de mogelijkheid om (voldoende) te sparen. 4.2 Partner, familie, vrienden, buren 23 procent van de respondenten heeft aangegeven te zijn geadviseerd een beroep te doen op hun partner, familie, vrienden en/of buren. Tabel 4.4 laat zien op welke onderdelen van participatie dit advies betrekking heeft. Tabel 4.4 Verdeling adviezen beroep op partner, familie, vrienden en/of buren Zorg/ondersteuning Aantal %* Hulp bij het doen van het huishouden (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) De inrichting van mijn woning 9 11 Me in en om de woning kunnen verplaatsen Me in de buurt van mijn woning kunnen verplaatsen (25 km rondom de woning) Andere mensen kunnen ontmoeten en deel kunnen nemen aan recreatieve/maatschappelijke/religieuze activiteiten Zorg Mijn financiële situatie Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat het beroep op de partner, familie, vrienden en/of buren op meerdere aspecten betrekking kan hebben gehad, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Het grootste deel van de respondenten werd geadviseerd een beroep te doen op de partner, familie, vrienden en/of buren voor hulp bij het doen van het huishouden (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en dergelijke) (57%). 19

26 De meeste respondenten hebben het advies om een beroep te doen op hun partner, familie, vrienden en/of buren (gedeeltelijk) opgevolgd (81%). Tabel 4.5 laat zien op wie zij een beroep hebben gedaan. Veelal betreft het de partner of familie. Tabel 4.5 Keuze beroep op partner, familie, vrienden en/of buren Relatie Aantal %* Partner Familie Vrienden Buren 9 15 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen een beroep hebben kunnen doen op meerdere relaties, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Gemiddeld ontvingen respondenten van deze personen 25 uur per week zorg/ondersteuning. Gevraagd of dit aantal uren uitgebreid zou kunnen worden, antwoordt 12 procent ja, en één respondent geeft aan met twee uur per week. Figuur 4.2 laat zien in hoeverre de hulp van de partner, familie, vrienden en/of buren ertoe leidde dat respondenten zich minder beperkt voelen. Figuur 4.2 Vermindering beperking door hulp van partner, familie, vrienden en/of buren Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Het grootste deel van de respondenten voelt zich niet minder beperkt door de hulp die zij ontvangen van hun partner, familie, vrienden en/of buren of antwoordt hier neutraal op (71%). 20

27 Gevraagd om op een schaal van 1 tot 10 aan te geven hoe tevreden respondenten zijn over de hulp die zij van hun partner, familie, vrienden en/of buren ontvangen, geven zij gemiddeld een 8. Respondenten die het advies om een beroep te doen op hun partner, familie, vrienden en/of buren niet hebben opgevolgd, geven aan dat zij dit niet deden omdat zij geen partner, familie, vrienden en/of buren hebben die hen kunnen helpen (7%), dat hun partner, familie, vrienden en/of buren (door drukte of om andere redenen) niet in staat zijn om te helpen (15%), dat ze liever geen beroep doen op hun familie, vrienden en/of buren (10%), dat de beperking minder werd zodat er geen noodzaak meer was om iets te regelen (4%) en om een andere reden (7%). In de focusgroep met cliënten/mantelzorgers zijn duidelijk de grenzen van mantelzorg aangegeven. Ten eerste is mantelzorg niet altijd beschikbaar (als er geen partner is of geen familie in de buurt woont). Hulp van vrienden en/of buren wordt wel op incidentele basis gevraagd, maar niet op structurele basis: men wil anderen dan familie niet belasten met vaste verplichtingen en vindt dat de overheid dan bij moet springen. Ook kinderen belast men liever niet met structurele zorgtaken, zeker als deze kinderen het zelf al druk hebben. Ook is aangegeven dat mantelzorg een zware belasting is, zeker als het mantelzorg van een dementerende partner betreft. Mensen nemen mantelzorg als vanzelfsprekend op zich, en vinden ook niet dat een ander die zorg moet leveren, maar voelen zich daar wel zwaar door belast. Tot slot is benoemd dat mensen in de omgeving vaak zelf met beperkingen kampen (bijvoorbeeld omdat senioren vaak in dezelfde buurten geconcentreerd zijn) waardoor de hulp die zij elkaar kunnen bieden beperkt is. 4.3 Een of meerdere vrijwilligers 5 procent van de respondenten heeft aangegeven te zijn geadviseerd een beroep te doen op een of meerdere vrijwilligers. Tabel 4.6 laat zien op welke onderdelen van participatie dit advies betrekking heeft. 21

28 Tabel 4.6 Verdeling adviezen beroep op een of meerdere vrijwilligers Zorg/ondersteuning Aantal %* Hulp bij het doen van het huishouden (schoonmaken, opruimen, de was doen, boodschappen doen, koken en 3 18 dergelijke) De inrichting van mijn woning 1 6 Me in en om de woning kunnen verplaatsen 2 12 Me in de buurt van mijn woning kunnen verplaatsen (25 km rondom de woning) 7 41 Andere mensen kunnen ontmoeten en deel kunnen nemen 6 35 aan recreatieve/maatschappelijke/religieuze activiteiten Zorg 3 17 Mijn financiële situatie 2 12 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat het beroep op een of meerdere vrijwilligers op meerdere aspecten betrekking kan hebben gehad, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Het gaat slechts om een klein aantal respondenten, waarvan het grootste deel het advies om een beroep te doen op een of meerdere vrijwilligers wel (gedeeltelijk) heeft opgevolgd (71%). Gemiddeld ontvingen respondenten van deze personen twee uur per week zorg/ondersteuning. Gevraagd of dit aantal uren uitgebreid zou kunnen worden, antwoordt 13 procent ja, maar geen van de respondenten geeft aan met hoeveel uur per week. Figuur 4.3 laat zien in hoeverre dit ertoe leidde dat zij zich minder beperkt voelen. Figuur 4.3 Vermindering beperking door hulp van een of meerdere vrijwilligers Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen 22

29 Een groot deel van de respondenten voelt zich niet minder beperkt door de hulp die zij ontvangen van een of meerdere vrijwilligers (de meest donkere kleur in de balk, 46%). Gevraagd om op een schaal van 1 tot 10 aan te geven hoe tevreden respondenten zijn over de hulp die zij van een of meerdere vrijwilligers ontvangen, geven zij gemiddeld een 8. Respondenten die het advies om een beroep te doen op een of meerdere vrijwilligers niet hebben opgevolgd, geven daar in meerderheid geen reden voor aan. 4.4 Dagactiviteiten 11 procent van de respondenten heeft aangegeven te zijn geadviseerd een beroep te doen op (een) dagactiviteit(en) (zoals sportieve, educatieve, of recreatieve activiteiten of een maaltijdvoorziening). 56 procent van de respondenten die werden geadviseerd een beroep te doen op (een) dagactiviteit(en) heeft een overzicht gekregen van de dagactiviteiten die er zijn. De meeste respondenten hebben het advies om gebruik te maken van (een) dagactiviteit(en) (gedeeltelijk) opgevolgd (70%). Tabel 4.7 laat zien van welke dagactiviteit respondenten gebruikmaken. Tabel 4.7 Gebruik dagactiviteiten Onderdeel Aantal %* Dagopvang via een instelling (bijvoorbeeld Stichting Palet) 8 35 Maaltijdvoorziening 6 26 Creatieve, sportieve of sociale activiteiten 8 35 Anders 5 22 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen gebruik kunnen maken van meerdere dagactiviteiten, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. Figuur 4.4 laat zien in hoeverre dit ertoe leidde dat zij zich minder beperkt voelen. 23

30 Figuur 4.4 Vermindering beperking door beroep op dagactiviteiten Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Het grootste deel van de respondenten is neutraal in zijn of haar mening over de vermindering van hun beperking door de dagactiviteiten (36%). Gevraagd om op een schaal van 1 tot 10 aan te geven hoe tevreden respondenten zijn over het gebruik van (een) dagactiviteit(en), geven zij gemiddeld een 7. Respondenten die het advies om gebruik te maken van (een) dagactiviteit(en), geven aan dat zij dit niet deden omdat zij niet wisten wat het aanbod van dagactiviteiten was (9%), omdat het aanbod van de dagactiviteiten niet bij hen paste (21%), omdat de beperking minder werd zodat er geen noodzaak meer was voor dagactiviteiten (6%) en om een andere reden (15%). Uit de focusgroep met cliënten/vrijwilligers blijkt dat kosten mogelijk ook een belemmering zijn om gebruik te maken van dagactiviteiten. 4.5 Individuele voorzieningen 66 procent van de respondenten heeft aangegeven te zijn geadviseerd een beroep te doen op individuele voorzieningen. Tabel 4.9 laat zien om welke voorzieningen het daarbij gaat. 24

31 Tabel 4.8 Verdeling adviezen individuele voorzieningen Voorziening Aantal %* Hulp bij het huishouden Een woonvoorziening Een rolstoel Een scootmobiel Een tegemoetkoming in vervoerskosten Persoonlijke verzorging Een verhuiskostenvergoeding 5 2 Een gehandicaptenparkeerkaart Een gehandicaptenparkeerplaats 6 3 Bijzondere bijstand 6 3 Een andere individuele voorziening Bron: Regioplan Beleidsonderzoek * Omdat mensen geadviseerd kunnen zijn geweest om op meerdere individuele voorzieningen een beroep te doen, tellen de cijfers niet op tot 100 procent. De meeste respondenten werd geadviseerd een beroep te doen op hulp bij het huishouden. Slechts enkelen werden geadviseerd een beroep te doen op een verhuiskostenvergoeding, een tegemoetkoming voor vervoerskosten en bijzondere bijstand. De meeste, maar lang niet alle respondenten hebben zich ook daadwerkelijk voor een of meerdere individuele voorziening(en) aangemeld (69%). Tabel 4.9 laat zien in hoeverre hun de voorziening is toegekend. Tabel 4.9 Verdeling toekenning voorzieningen Toekenning? Aantal % Ja, alle voorzieningen waar ik me voor heb aangemeld Ja, een deel van de voorzieningen waar ik me voor heb aangemeld De aanmelding is nog in behandeling 3 2 Nee 14 7 Totaal Geen antwoord 213 Totaal 419 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Figuur 4.5 geeft weer hoe tevreden respondenten zijn over de wachttijd tussen de aanmelding en het daadwerkelijk verkrijgen van de hulp of voorziening. 25

32 Figuur 4.5 Tevredenheid wachttijd hulp en/of voorziening Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Het grootste deel van de respondenten is (zeer) tevreden over de wachttijd tussen de aanmelding en het daadwerkelijk verkrijgen van de hulp of voorziening (84%). De meeste respondenten die geen aanvraag voor (een) individuele voorziening(en) hebben ingediend, deden dat omdat zij de eigen bijdrage te hoog vonden (5%), omdat zij liever zelf een voorziening wilden regelen (8%), omdat de beperking minder werd zodat de noodzaak er niet meer was voor een voorziening (2%) en om een andere reden (32%) Hulp bij het huishouden Tabel 4.10 geeft een overzicht van het aantal respondenten dat is geadviseerd een beroep te doen op individuele voorzieningen en op dit moment hulp krijgt bij het huishouden (ongeacht of hen bij het contact in 2013 is geadviseerd die aan te vragen). Tabel 4.10 Hulp bij het huishouden Aantal % Wel Niet Totaal Geen antwoord 28 Totaal 230 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Tabel 4.11 geeft een overzicht van de respondenten die een persoonsgebonden budget of persoonsgebonden budget/dienstverlening aan huis (voormalige alphahulp) hebben. 26

33 Tabel 4.11 Persoonsgebonden budget/dienstverlening aan huis (alphahulp) Aantal % Wel Niet Totaal Geen antwoord 19 Totaal 142 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek Tabel 4.12 laat zien van welke organisaties respondenten hulp bij het huishouden krijgen. Tabel 4.12 Verdeling hulporganisaties Organisatie Aantal % Interzorg 2 2 Noorderbreedte Zorggarant (t/m 2013) 0 0 Hulp in huis 4 3 Thuiszorg Service Nederland 1 1 Zorgkompas 3 2 Het Friese Land Palet De Nieuwe Zorg Thuis 2 2 Thuiszorg in Holland 0 0 Totaal Geen antwoord 18 Totaal 142 Bron: Regioplan Beleidsonderzoek De meeste respondenten geven aan dat zij geen keuze gekregen hebben uit de verschillende organisaties die huishoudelijke hulp aanbieden (46%). Figuur 4.6 geeft weer hoe tevreden respondenten zijn over verschillende aspecten van de huishoudelijke hulp die hen wordt aangeboden. 27

34 Figuur 4.6 Tevredenheidaspecten huishoudelijke hulp De telefonische bereikbaarheid van de organisatie waar u hulp van ontvangt Vervanging bij ziekte van de vaste hulp Vervanging bij vakantie van de vaste hulp Wisselingen van medewerkers (het aantal verschillende mensen dat bij u thuis komt) De inzet van de medewerker(s) (doen ze hun uiterste best) De aandacht en interesse die medewerker(s) voor u hebben De kwaliteit van het schoonmaakwerk (zeer) tevreden neutraal (zeer) ontevreden De meeste respondenten die huishoudelijke hulp ontvangen zijn (zeer) tevreden over alle aspecten daarvan, zo blijkt uit de overwegend donkere kleur van de balken in de figuur. Met name over de aandacht en interesse die de medewerker(s) voor hen hebben (87%) en de inzet van de medewerker(s) is men tevreden (86%). Hierin is nauwelijks verschil tussen mensen met en zonder persoonsgebonden budget en/of persoonsgebonden budget/dienstverlening aan huis. De meeste ontevredenheid is gerapporteerd met betrekking tot wisselingen van medewerkers (11%). In de bijlage bij dit rapport zijn figuren over de tevredenheid per zorgaanbieder opgenomen. 28

35 Figuur 4.7 bevat een overzicht van hoe belangrijk de respondenten die gebruikmaken van hulp bij het huishouden verschillende te onderscheiden aspecten van hulp bij het huishouden vinden. Figuur 4.7 Belang verschillende aspecten hulp bij het huishouden De telefonische bereikbaarheid van de organisatie waar u hulp van ontvangt? Vervanging bij ziekte van de vaste hulp? Vervanging bij vakantie van de vaste hulp? Wisselingen van medewerkers (het aantal verschillende mensen dat bij u thuiskomt)? De inzet van de medewerker(s) (doen ze hun uiterste best)? De aandacht en interesse die de medewerker(s) voor u hebben? De kwaliteit van het schoonmaakwerk? Zeer onbelangrijk Onbelangrijk Belangrijk Zeer belangrijk Behoorlijk onbelangrijk Neutraal Behoorlijk belangrijk De kwaliteit van het schoonmaakwerk wordt het meest belangrijk gevonden. Maar ook de andere te onderscheiden aspecten worden overwegend belangrijk, behoorlijk belangrijk of zeer belangrijk gevonden door de respondenten, blijkt uit de lichte kleur van de figuur. Figuur 4.8 laat zien in hoeverre de hulp bij het huishouden ertoe leidde dat de respondenten zich minder beperkt voelen. 29

36 Figuur 4.8 Vermindering beperking door hulp bij het huishouden Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Voor de meeste respondenten geldt dat zij zich minder beperkt voelen door de hulp bij het huishouden (52%) Wmo-hulpmiddelen Woonvoorziening Van de respondenten heeft 34 procent een woonvoorziening. Figuur 4.9 laat de tevredenheid zien van respondenten over een aantal aspecten van de woonvoorziening. Figuur 4.9 Hoe tevreden bent u over De dienstverlening van de leverancier? De kwaliteit van de woonvoorziening? Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden 30

37 De meeste respondenten zijn (zeer) tevreden over de dienstverlening van de leverancier (91%) en tevreden over de kwaliteit van de woonvoorziening (87%). Slechts enkele respondenten zijn (zeer) ontevreden over deze aspecten. Figuur 4.10 laat zien in hoeverre de woonvoorziening ertoe leidde dat zij zich minder beperkt voelen. Figuur 4.10 Vermindering beperking door woonvoorziening Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Een meerderheid van de respondenten (59%) voelt zich minder beperkt door de woonvoorziening. Rolstoel Van de respondenten heeft 14 procent een rolstoel. Figuur 4.11 laat de tevredenheid zien van respondenten over een aantal aspecten van de rolstoel. 31

38 Figuur 4.11 Hoe tevreden bent u over De dienstverlening van de leverancier? De kwaliteit van de rolstoel? Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden De meeste respondenten zijn (zeer) tevreden over de dienstverlening van de leverancier (77%) en (zeer) tevreden over de kwaliteit van de rolstoel (82%). Geen van de respondenten is zeer ontevreden over deze aspecten. Figuur 4.12 laat zien in hoeverre de rolstoel ertoe leidde dat zij zich minder beperkt voelen. Figuur 4.12 Vermindering beperking door rolstoel Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Het grootste deel van de respondenten voelt zich niet minder beperkt door de rolstoel, of heeft een neutrale houding ten opzichte van deze vraag (83%). 32

39 Scootmobiel Van de respondenten heeft 23 procent een scootmobiel. Figuur 4.13 laat de tevredenheid zien van respondenten over een aantal aspecten van de scootmobiel. Figuur 4.13 Hoe tevreden bent u over De dienstverlening van de leverancier? De kwaliteit van de scootmobiel? Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden De meeste respondenten zijn tevreden over de dienstverlening van de leverancier van de scootmobiel (41%) en tevreden over de kwaliteit van de scootmobiel (51%). Figuur 4.14 laat zien in hoeverre de scootmobiel ertoe leidde dat zij zich minder beperkt voelen. Figuur 4.14 Vermindering beperking door scootmobiel Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen 33

40 Het grootste deel van de respondenten voelt zich veel minder beperkt door de scootmobiel (66%). Tegemoetkoming voor vervoerskosten Van de respondenten heeft 40 procent een tegemoetkoming voor vervoerskosten. Figuur 4.15 laat zien in hoeverre de tegemoetkoming in vervoerskosten ertoe leidde dat respondenten zich minder beperkt voelen. Figuur 4.15 Vermindering beperking door tegemoetkoming in vervoerskosten Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen Bijna zestig procent van de respondenten voelt zich veel minder beperkt door de tegemoetkoming in vervoerskosten. 4.6 Collectief vervoer Van de respondenten maakt 45 procent gebruik van Taxi Witteveen en 8 procent van Taxi Wolters (de aanbieder in de eerste helft van 2013). 56 procent van de respondenten maakt geen gebruik van collectief vervoer. Figuur 4.16 laat de tevredenheid zien van respondenten over een aantal aspecten van Taxi Witteveen. 34

41 Figuur 4.16 Hoe tevreden bent u over Het gemak waarmee u het collectief vervoer kunt bestellen? Het contact met de centrale bij het bestellen van de rit? De wachttijden voordat u wordt opgehaald? De behulpzaamheid van de chauffeur? De omrijtijden? De afstand die u met het collectief vervoer kunt reizen? Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Nvt De meeste respondenten zijn tevreden over de aspecten van de dienstverlening van Taxi Witteveen. De grootste tevredenheid bestaat over het contact met de centrale bij het bestellen van de rit (66%). In de focusgroep met cliënten/mantelzorgers is wel op een ander aspect van de dienstverlening door Taxi Witteveen kritiek geuit, namelijk de kwaliteit van de bussen: de opstap voor de bus is te hoog, de vering onvoldoende voor mensen met beperkingen, de stoelen te hoog om goed te kunnen gaan zitten en er is ook een voorbeeld genoemd van iemand die haar bekken brak toen ze viel bij het instappen. Deze problemen deden zich bij Taxi Wolters niet voor en ze zouden ertoe leiden dat meer cliënten met taxi s in plaats van met bussen vervoerd moeten worden. Figuur 4.17 laat de tevredenheid zien van respondenten over een aantal aspecten van Taxi Wolters. 35

42 Figuur 4.17 Hoe tevreden bent u over Het gemak waarmee u het collectief vervoer kunt bestellen? Het contact met de centrale bij het bestellen van de rit? De wachttijden voordat u wordt opgehaald? De behulpzaamheid van de chauffeur? De omrijtijden? De afstand die u met het collectief vervoer kunt reizen? Zeer tevreden Tevreden Neutraal Ontevreden Zeer ontevreden Nvt De meeste respondenten zijn tevreden over de aspecten van de dienstverlening van Taxi Wolters. De grootste tevredenheid bestaat over het gemak waarmee men het collectief vervoer kan bestellen (64%). Figuur 4.18 laat zien in hoeverre het gebruik van collectief vervoer ertoe leidde dat respondenten zich minder beperkt voelen. Figuur 4.18 Vermindering beperking door gebruik collectief vervoer Nee, ik voel me niet minder beperkt Nee, ik voel me amper minder beperkt Nee, ik voel me maar iets minder beperkt Neutraal Ja, ik voel me behoorlijk minder beperkt Ja, ik voel me veel minder beperkt Ja, de beperking is geheel weggenomen 36

43 Het grootste deel van de respondenten geeft aan dat de beperking is verminderd of zelfs geheel is weggenomen door het gebruik van collectief vervoer. 37

44 38

45 5 CONCLUSIE De enquête biedt de gemeente inzicht in de mening van cliënten over de benadering jegens hen in het kader van de Wmo, en over de voorzieningen die aan hen worden toegekend. Wij gaan deze resultaten hier niet herhalen. Wel willen we aandacht besteden aan een aantal opvallende zaken in het kader van de Kanteling en met het oog op de aanstaande decentralisatie van de Awbz. Ten eerste blijkt dat mensen zich met een beroep op eigen kracht, mantelzorg of vrijwilligers niet zozeer minder beperkt gaan voelen, hoewel ze wel tevreden zijn over de hulp die ze op die manier krijgen of de oplossingen die ze zelf vinden. Met individuele voorzieningen lijken mensen zich meer geholpen te voelen. Dit lijkt tegenstrijdig en is besproken in de focusgroep met cliënten/ mantelzorgers. Naar hun mening moet de verklaring gezocht worden in de wens van mensen om zich zo veel mogelijk zelf te kunnen redden. Individuele voorzieningen stellen hen daar veelal toe in staat: met een scootmobiel kan men zichzelf bewegen, met een woonvoorziening kan men zich in de woning beter redden en met collectief vervoer kan men zelf ergens naartoe gaan. Hulp van mantelzorgers en vrijwilligers kan dit niet realiseren. Dingen nog of weer daadwerkelijk zelf kunnen doen, blijkt dus van groot belang in het minder voelen van de beperkingen. Daarnaast valt op dat de beperkingen die respondenten ervaren tussen het moment van contact met veelal het Bureau Wmo en het moment van de enquête nauwelijks verminderd zijn, terwijl ze zich met veel individuele voorzieningen en ook het collectief vervoer wel geholpen voelen. Ook hier lijkt sprake van een tegenstrijdigheid. Wij hebben er echter geen verklaring voor kunnen vinden. Tot slot laat het onderzoek zien dat er duidelijke grenzen zitten aan mantelzorg. Die grenzen worden zowel door de mensen met beperkingen als door de mantelzorgers zelf ervaren. Een beroep doen op de partner vindt men vaak nog wel vanzelfsprekend, maar bij kinderen en andere familieleden ligt het al anders. Het geval bestaat snel de ander te belasten en men doet daarom liever een beroep op de overheid. Maar mantelzorgers kunnen ook wel degelijk overbelast zijn. Mantelzorg is iets wat mensen overkomt, ze kiezen er niet voor, en het kan niet alleen in tijd, maar ook psychisch belastend zijn. De Kanteling is zeker veelbelovend, zo blijkt ook uit initiatieven waarvan er inmiddels diverse in Leeuwarden zijn en die zijn besproken met de professionals in de tweede focusgroep. Voorbeelden zijn de werkwijze van Miso, samenwerking in de wijkteams en de ervaringen met Buurtvrouwen. Tijd en vrijheid voor de professionals zijn daarbij belangrijk, zodat zij samen met cliënten kunnen zoeken naar maatwerkoplossingen. Ook moet ingezet worden 39