Woordenschat Een vak apart?
|
|
- Bertha de Ruiter
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Woordenschat Een vak apart? Learning words Inside & out Tessa de With Enschede Woensdag 28 oktober 2009
2
3 3 Het voorbeeld van de muis
4 Een model van het leren lezen Begrijpend luisteren Woordenschat Technisch lezen Begrijpend lezen Fonemisch bewustzijn 4
5 Wat doen we al? Met woorden in de weer? Methodelijn? Hele dag? Maar..hoe efficiënt is het? 5
6 Doel woordenschatonderwijs? Woordkennis! Maar Wanneer is een woord gekend? 6
7 Woordkennis Verschillende gradaties in woordkennis 1. Nog nooit van het woord gehoord 2. Van horen zeggen maar de betekenis is onbekend 3. Woord herkennen in een context 4. De verschillende betekenissen zijn bekend en het woord wordt gebruikt in verscheidene contexten Een definitie is niet genoeg 7
8 Doel woordenschatonderwijs? Strategieën! Woordbewustzijn! Centrale thema: hoe zorg ik ervoor dat mijn leerlingen eigenaar worden van hun woordenschatonderwijs? 8
9 Wat is nodig? Expliciet aanleren van: woorden en strategieën Aandacht voor toepassing Verschuiving van woorden aanleren door de leerkracht naar woorden leren door de leerling (woordbewustzijn) 9
10 Wat te doen? We leren nieuwe woorden aan We helpen leerlingen nieuw geleerde woorden toe te passen We laten onze leerlingen zien hoe wij met onbekende woorden omgaan We stimuleren leerlingen om zelf nieuwe woorden te leren 10
11 Impliciet & expliciet Expliciet door instructie o specifieke woorden behandelen o ontwikkelen woordbewustzijn o strategieën voor het leren van onbekende woorden Impliciet door creëren van mogelijkheden o voorlezen o veel lezen over allerlei onderwerpen o taalrijke omgeving 11
12 12 Expliciet vs impliciet niet zo
13 13 Maar zo
14 Conclusie Woordenschatdidactiek bestaat niet alleen uit het aanleren van woordbetekenissen, maar evenzeer uit voordoen van strategieën die leiden tot probleemoplossend gedrag. 14
15 De didactiek Learning words inside & out 5 uitgangspunten Maak woordenschatonderwijs doelgericht Maak woordenschatonderwijs transparant Maak woordenschatonderwijs bruikbaar Maak woordenschatonderwijs persoonlijk Maak woordenschatonderwijs prioriteit 15 Bron: Frey & Fisher (2009)
16 16 Uitgangspunt 1: Maak woordenschatonderwijs doelgericht
17 De kracht van keuze De sleutel om de leerling vaardigheden te vergroten is weten welke woorden expliciet onderwezen moeten worden en welke woorden de leerlingen tegen komen tijdens het lezen 17
18 Welke woorden onderwijzen? Weinig voorkomende woorden Woorden in boeken, kranten & volwassen taalgebruik Basiswoorden in het dagelijks woordgebruik 18 Vernooy (2009)
19 Woorden selecteren (2) Representatie: staat het woord voor een belangrijk idee of concept? Herhaling: komt het woord vaker voor? Transfer: is het woord te gebruiken bij meerdere vakgebieden? 19
20 Woorden selecteren (3) Context: kun je de betekenis uit de tekst afleiden Zo ja: dan hoef je het woord niet specifiek aan te bieden Structuur: is de betekenis af te leiden uit het woord? Zo ja: dan hoef je het woord niet specifiek aan te bieden Niet meer dan 2 à 3 woorden per les!!!! 20
21 Voorbeeld Een taart voor kleine Beer Max Velthuijs 21
22 Welke woorden kies je? Laag 1 woorden Chocoladetaart, proeven, lekkers, verjaardag Laag 3 woorden Citroenrasp, cacao 22
23 Laag 2 woorden Heerlijk, verrukkelijk, ongeduldig, gulzig, aandachtig 23
24 Laag 2 woorden Heerlijk, verrukkelijk, ongeduldig, gulzig, aandachtig 24
25 Uitgangspunt 2: Maak woordenschatonderwijs transparant Maak woordenschatonderwijs transparant 25
26 Maak het transparant: Laat zien hoe je over woorden denkt 26
27 27 Imiteren, een natuurlijke manier van leren
28 Hoe zit het met leren lezen / denken? Is niet zichtbaar voor anderen Door middel van verwoorden van denkstappen Modellen alleen is niet voldoende Leerlingen moeten de mogelijkheid krijgen het toe te passen 28
29 Het belang van modelling Leerlingen zien en horen hoe wij omgaan met (onbekende) woorden. We leren ze nieuwsgierig te zijn naar woorden. We leren ze een houding en strategieën om achter de betekenis van woorden te komen. Ze kunnen onze aanpak om achter de betekenis van woorden te komen nadoen. 29
30 Wat kun je modellen? Gebruik maken van de context Gebruik maken van de opbouw van woorden Gebruik maken van hulpbronnen 30
31 Tips voor modelling Bereid de tekst voor en bedenk vooraf wat je wilt modellen. Laat aan de leerlingen duidelijk zien wanneer je hardop gaat denken (visueel, bv naar je hoofd wijzen) Spreek in de ik-vorm als je hardop denkt: bij dit woord denk ik Denk niet teveel hardop. Kort houden: 5-10 minuten 31
32 Voorbeeld Een taart voor kleine Beer Max Velthuijs 32
33 Laag 2 woorden Heerlijk, verrukkelijk, ongeduldig, gulzig, aandachtig 33
34 Uitgangspunt 3: Maak woordenschatonderwijs bruikbaar Maak woordenschatonderwijs bruikbaar interactie met klasgenoten 34
35 Interactie als consolidatie Nodig voor een dieper begrip Gaat niet vanzelf Leerkracht geeft het vorm En doet mee! 35
36 Tips voor interactie tussen leerlingen Geef het doel aan Varieer in werkvormen en opdrachten Integreer woordenschatactiviteiten in bestaande activiteiten Zoals: verteltafel, huishoek, interactief voorlezen, andere thema activiteiten 36
37 Zwakke taalleerders Andere woorden in de kleinere kring: woorden die voor de rest van de groep al duidelijk zijn Meer behoefte aan interactie, zowel met de leerkracht als met klasgenoten 37
38 Woorden leren & onthouden Drie condities: Integratie: woorden in relatie met elkaar Herhaling door kansen in spreken, lezen en schrijven Betekenisvol gebruiken Nagy,
39 Voorbeelden Keukentje Proefles Verhaal naspelen Verjaardag etc 39
40 40
41 41
42 42
43 43
44 Uitgangspunt 4: maak woordenschatonderwijs persoonlijk Maak woordenschatonderwijs persoonlijk zelfstandig toepassen 44
45 Klassikaal woordenschrift Gedurende elke dag worden woorden bijgeschreven Zowel leerkracht als leerlingen kunnen woorden aandragen Betekenis wordt in eigen woorden van de leerling(en) gegeven en zoveel mogelijk samen met een afbeelding/voorbeeld 45
46 Uitgangspunt 5 Maak woordenschatonderwijs prioriteit 46
47 Wat is nodig? Woordenschatonderwijs moet routine zijn in het handelen van de leerkracht De woordenschathouding moet prioriteit hebben binnen de school en in ieders handelen! Wanneer schoolbreed de focus ligt op woordenschat, zullen de resultaten stijgen! 47
48 Schoolbrede aanpak Woorden van de week: basiswoorden die helpen bij het achterhalen van betekenissen of stam delen. (voorpoten, voordeur, vooraan fietsbel, deurbel, bellen) Let op: een woordmuur is alleen effectief als er ook wat mee gedaan wordt! 48
49 Daarnaast Blijft (voor)lezen uiteraard een belangrijke activiteit Ook voor woordenschat! 49
50 50 Bedankt voor uw aandacht!
51 CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort Postbus BN Amersfoort T [033] F [033] E cps@cps.nl
Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Woordenschatonderwijs zo doe je dat!
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Woordenschatonderwijs zo doe je dat! WWW.CPS.NL Contactgegevens Annemarieke Kool a.kool@cps.nl 06 55 81 87 65 WWW.CPS.NL Welkom! Waar gaat het over in de
Nadere informatieNetwerkbijeenkomsten Taal voor Havo en Vwo april Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS
Netwerkbijeenkomsten Taal voor Havo en Vwo april 2012 Lydia van Deelen Meeng, managing consultant CPS l.vandeelen@cps.nl M:06-55898565 Inhoud van deze bijeenkomst Bewust en Belang: Theoretische achtergrond
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 Is spellingonderwijs nog relevant als we met behulp
Nadere informatieBegrijpend lezen is denken. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1
Het belang van Begrijpend luisteren en Begrijpend lezen 11 april 2016 Karin van de Mortel 2 Een ieder die werk wil maken van begrijpend luisteren en begrijpend lezen geeft aandacht aan: Begrijpend lezen
Nadere informatieConferentie
ECNO 16 november 2017 Karin van de Mortel Begrijpend lezen: toepassen! WWW.CPS.NL Contactgegevens Karin van de Mortel k.vandemortel@cps.nl 06 290 446 14 Wat komt aan de orde? Begrijpend lezen: denken over
Nadere informatieLeesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms
Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk
Nadere informatieBegrijpend luisteren Karin van de Mortel
Begrijpend luisteren Karin van de Mortel LOAN 10 en 11 april 2018 WWW.CPS.NL Karin van de Mortel k.vandemortel@cps.nl 06 29044614 1. Achtergrondkennis begrijpend luisteren en lezen 1 Luisteren -> Lezen
Nadere informatiePlanmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen. Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer
Planmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer Masterclass Waarom, waarvoor, hoe? Verdieping m.b.t. taalontwikkeling en werken met groepsplannen
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Woordenschat in de bovenbouw WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Woordenschat in de bovenbouw WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 (G)een vak apart De reiger in de klas Ooit was men
Nadere informatieWelke rol speelt begrijpend luisteren. in de doorgaande lijn? Aafke Bouwman. 13 oktober 2016
Welke rol speelt begrijpend luisteren in de doorgaande lijn? Aafke Bouwman 13 oktober 2016 WWW.CPS.NL Aafke Bouwman a.bouwman@cps.nl 0655 824 098 Doelen workshop U heeft kennis en praktische handvatten
Nadere informatieDeep Learning met resultaat
Deep Learning met resultaat Panama 2015 Suzanne de Lange Pieter Gerrits Wat komt aan de orde? Aanleiding, definitie en kader 3 technieken en oefening daarmee 3 Probleemstelling Ogw leidt tot oppervlakkigheid
Nadere informatieEEN GOEDE WOORDENSCHAT: DE BASIS VOOR EEN GOEDE SCHOOLLOOPBAAN
EEN GOEDE WOORDENSCHAT: DE BASIS VOOR EEN GOEDE SCHOOLLOOPBAAN Leren als een op taal gebaseerde activiteit is sterk afhankelijk van woordkennis. Lezers begrijpen niet wat ze lezen als ze de betekenis van
Nadere informatieOUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015
OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Rianne Broeke 28 april 2015 INHOUD * Algemene taalontwikkeling van jonge kinderen * Wat is kritisch en begrijpend luisteren? * Waarom is kritisch en begrijpend
Nadere informatieGecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters
Gecijferd bewustzijn door middel van rekenconflicten bij kleuters 25 januari 2012 Marije Bakker Welkom en programma Leerlijnen,domeinen, organisatie en praktische toepassing van gecijferd bewustzijn. 2
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieElke rekencoach een VIP bij de implementatie het van het ERWD Protocol. 11 december Henk Logtenberg
Elke rekencoach een VIP bij de implementatie het van het ERWD Protocol 11 december Henk Logtenberg Opbrengst 1. Kennis van de rollen en taken van een rekencoach bij het werken met het ERWD- Protocol 2.
Nadere informatieAudit WoordenSchatuitbreiding.
Naam: Groep: Audit WoordenSchatuitbreiding. Invoeringsfase: Opmerkingen (knelpunten afspraken): Datum: Tijd: 1. Doelen: a. b. c. 2. Discussie en/of reflectie: 3. Klassenbezoek / feedback: Werkwijze: Observatiepunten
Nadere informatieEffectief leesonderwijs
Effectief leesonderwijs Het CPS heeft in de afgelopen jaren een aantal projecten op het gebied van lezen ontwikkeld en uitgevoerd. Deze projecten zijn in te zetten in de schakelklassen en met name bij
Nadere informatieBegrijpend lezen in de groepen 3 en 4
Begrijpend lezen in de groepen 3 en 4 Sine Limite 30 maart 2016 WWW.CPS.NL Sonja Sinkeldam 06 10936030 s.sinkeldam@cps.nl Wat komt aan de orde? Bewustwording Achtergrondkennis & terugblik Begrijpend luisteren/lezen
Nadere informatieBegrijpend Lezen APPRIS
Begrijpend Lezen Inhoud Begrijpend lezen Doelen, voorwaarden, problemen en strategieën Modelen Voordoen, hardop denken, oefenen Doelen van begrijpend lezen Het vinden van informatie, het thema en de hoofdgedachte
Nadere informatieDoelen. Wat doen we eraan in groep 1-2. Boekentaal BEGRIJPEND LUISTEREN MET STRATEGIEËN. Waar gaat het om bij begrijpend lezen?
Doelen BEGRIJPEND LUISTEREN MET STRATEGIEËN Je weet welke factoren begrijpend lezen beïnvloeden Je kunt vertellen hoe de doorgaande lijn in de didactiek voor begrijpend lezen eruit ziet Je weet hoe je
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatieCPS Onderwijsontwikkeling en advies. Doelgericht en planmatig werken aan leesontwikkeling in groep 1en 2. WAT en HOE in groep 1 en 2
Leesverbeterplan Enschede 2007-2010 Doelgericht en planmatig werken aan leesontwikkeling in groep 1en 2 PROJECTBUREAU KWALITEIT (PK!) Enschede, september 2010 Yvonne Leenders & Mariët Förrer 2 3 Leesverbeterplan
Nadere informatieRijke rekenvragen in prentenboeken verdiepen (reken)taal.
Rijke rekenvragen in prentenboeken verdiepen (reken)taal. Panama 2015 Annemarieke Kool Aafke Bouwman Inhoud werkgroep Onderzoek: Academische taal, taxonomie Bloom, begrijpend luisteren als basis voor gebruik
Nadere informatieHet IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen
Het IGDI model Leesverbetertraject Enschede 8/11/07 Het belang van goede Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller
Nadere informatieCHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN
CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN Binnen de Taallijn staat de deskundigheidsbevordering van (toekomstige) leidsters centraal. De nadruk in de scholing ligt dan ook
Nadere informatiePUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal.
PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal. # STEL MEDESPELER ENKELE GESLOTEN VRAGEN EN STEL ENKELE OPEN VRAGEN. LEUKE TAALACTIVITEIT BIJ HET THEMA HATSJOE! IS...
Nadere informatiemijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren
mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste
Nadere informatieExcellent Rekenen. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1. Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo. Programma. Probleemstelling
Excellent Rekenen Goede tot zeer goede rekenaars in het vmbo Programma People search Presentatie onderzoek Uitwisselopdracht Afsluiten 2 Probleemstelling De 20 procent hoogst scorende rekenaars in de onderbouw
Nadere informatieLisbo Begrijpend Lezen
Wat en waarom Lisbo Begrijpend Lezen Begrijpend lezen op de Tine Marcusschool Technisch lezen op orde Verzoek CPS mee te doen aan Lisbo-BL 9 SBO-scholen + 1 school cluster 2 (ESM) Binnen het taal-leesverbetertraject
Nadere informatieSchooltaalwoorden in de ISK
Schooltaalwoorden in de ISK De beste manier om ervoor te zorgen dat de leerling een woord zal vergeten, is dat de leraar een korte, heldere uitleg van een woord geeft en vervolgens doorgaat met de rest
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieDe Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012
De Referentieniveaus Taal BAVO Eemlanden 14 maart 2012 2 Wat komt aan de orde? Aanleiding tot de referentieniveaus Wat zijn referentieniveaus? Status en ontwikkelingen rond de referentieniveaus Referentieniveaus
Nadere informatieSOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België
SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België De principes van opbrengstgericht werken Linda Odenthal Opbrengstgericht werken is geen doel maar een middel!
Nadere informatieKRACHTIG LEESONDERWIJS. Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is
KRACHTIG LEESONDERWIJS Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is Handelingsgericht werken: - Omgaan met specifieke onderwijsbehoeften - Transactioneel referentiekader (wisselwerking)
Nadere informatieNationaal Congres Taal en lezen. 13 oktober De rol van de goede tekst in relatie tot leesmotivatie. Bianca Lammers
Nationaal Congres Taal en lezen 13 oktober 2016 De rol van de goede tekst in relatie tot leesmotivatie Bianca Lammers WWW.CPS.NL Contactgegevens Bianca Lammers b.lammers@cps.nl 06 29502901 Lezen is heerlijk
Nadere informatieUitwerking kerndoel 12 Nederlandse taal
Uitwerking kerndoel 12 Nederlandse taal Tussendoelen en leerlijnen Nederlandse taal Primair onderwijs In samenwerking met het expertisecentrum Nederlands Enschede, 1 juni 2006 Nederlands kerndoel 12 Stichting
Nadere informatieONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT?
ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT? Dr. Kees Vernooy Lector hogeschool Edith Stein Enschedese Lees- en Rekenverbeterplan september 2011 Wat is er nodig om van elk kind een goede
Nadere informatieOp weg naar een inspirerende woordenschatcultuur
Op weg naar een inspirerende woordenschatcultuur 5 november 2015 Leeuwarden ECNO conferentie Piers van der Sluis 2 Wat levert deze workshop je wel en niet op Niet: Hogere Cito scores in januari Allemaal
Nadere informatieWorkshop Begrijpend luisteren in groep 1-2
Workshop Begrijpend luisteren in groep 1-2 Mini-symposium Onderwijs 19 mei 2016 jopie.deboer@ijsselgroep.nl Wat komt er aan de orde? Wat is begrijpend luisteren? Begrijpend luisteren en de relatie met
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 5
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 5 Programma Mededelingen Begrijpend lezen Woordenschat Leeskilometers Minor Dyslexie 1-5 2 mededelingen Toetsvragen: - begrippen en omschrijvingen
Nadere informatieWerken aan een woordenschatcultuur
Taal Ontwikkeling van een grote woordenschat Werken aan een Kinderen met een grote woordenschat hebben op school profijt van hun woordkennis. Met name bij begrijpend lezen is een goede woordenschat essentieel
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieZaakvakwoorden consolideren met speels gemak.
Philip Oldenbeuving meertaal Zaakvakwoorden consolideren met speels gemak. Effectief aan de slag met woordenschatuitbreiding in de bovenbouw. De laatste jaren groeit het besef binnen het onderwijs, dat
Nadere informatieMC Peilen en stimuleren van meetkunde via speelse activiteiten bij jonge kinderen.
MC Peilen en stimuleren van meetkunde via speelse activiteiten bij jonge kinderen. Preventie en interventies om waar mogelijk rekenproblemen te voorkomen. 10 december 2014 Aafke Bouwman Inhoud Waarom?
Nadere informatieDigiborden bij kleuters. Marloes de Vetten Onderwijsconsulent
Digiborden bij kleuters Marloes de Vetten Onderwijsconsulent Inhoud Waarom een bord bij de kleuters Organisatie Leidt het bord af? Plan van aanpak voor implementatie Wanneer NIET? Valkuilen Doelgericht
Nadere informatieMT-bijeenkomst GP/CGO workshop implementatie
MT-bijeenkomst GP/CGO workshop implementatie Cees de Jong Groenhorst College Almere Almere 11-10-2011 voorstellen Cees de Jong Adviesgroep Groen beroepsonderwijs CPS Betrokken bij o.a.: Invoeren CGO VMBO,
Nadere informatieBrochure Begrijpend lezen VMBO 1
Brochure Begrijpend lezen VMBO 1 Brochure Begrijpend lezen VMBO 2 Inleiding Het belang van begrijpend lezen kan nauwelijks overschat worden. Het niveau van begrijpend lezen dat kinderen aan het einde van
Nadere informatieEffectief spellingonderwijs
Effectief spellingonderwijs Foutloos kunnen spellen is een belangrijke vaardigheid om je goed en correct te kunnen uitdrukken op papier en in de digitale wereld. Maar hoe maakt u van alle leerlingen goede
Nadere informatieBegrijpend lezen is kwestie van denken
S P E C I A L Plezier in begrijpend lezen Begrijpend lezen is weinig populair, veel leerkrachten en leerlingen vinden het een rotvak. Maar wie het anders aanpakt, kan het plezier in lezen hervinden en
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Differentiëren bij taal en lezen
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Differentiëren bij taal en lezen WWW.CPS.NL Contactgegevens Aafke Bouwman A.bouwman@cps.nl 0655824098 Doelen Deelnemers hebben meer inzicht en overzicht
Nadere informatieVERTELCYCLUS WEEK 8: BAKKER VERSIE 1 (5-12- 2014)
VERTELCYCLUS WEEK 8: BAKKER VERSIE 1 (5-12- 2014) 1 BOEKEN:! WERELDWOORDEN: Titel: Een taart voor kleine Beer Auteur: Max Velthuijs Jaartal: 2011 Uitgeverij: De Vier Windstreken Bloem: een wit poeder dat
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Begrijpend luisteren WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Begrijpend luisteren WWW.CPS.NL Contactgegevens Annemarieke Kool a.kool@cps.nl 06 55 81 87 65 Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Theorie strategieën
Nadere informatieLezen voor Beroep en Studie. 2 e trainingsavond, 13 oktober 2014
Lezen voor Beroep en Studie 2 e trainingsavond, 13 oktober 2014 Doelen van de tweede trainingsdag - Deelnemers kijken terug op de eerste bijeenkomst - Deelnemers maken kennis met de inhoud en opzet van
Nadere informatieWOORDENSCHAT - MIDDENBOUW Met woorden aan de gang
WOORDENSCHAT - MIDDENBOUW Met woorden aan de gang Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek
Nadere informatieSinemiddag Verdiepend lezem. 30 maart 2016 Plezier beleven aan leren en lezen
Sinemiddag Verdiepend lezem 30 maart 2016 Plezier beleven aan leren en lezen WWW.CPS.NL Contactgegevens Bianca Lammers b.lammers@cps.nl 06 29502901 Lezen is heerlijk Het kan heerlijk wezen om een boek
Nadere informatieStimuleren begrijpend luisteren in groep 1-2
Seminarium voor Orthopedagogiek opleidingen, begeleiding, onderzoek, projecten, advies Stimuleren begrijpend luisteren in groep 1-2 CPS conferentie Amersfoort 2007 Eveline Wouters, Seminarium voor Orthopedagogiek
Nadere informatieAanschuifmodule Een goede leesstart.
Aanschuifmodule Een goede leesstart. Een goede leesstart is van groot belang voor het met succes leren (technisch) lezen. Lang niet alle kinderen maken zo n goede start. Juist met het oog op deze kinderen
Nadere informatieE-learning Solliciteren. Sanne van Hoof 2 juli 2014
E-learning Solliciteren Sanne van Hoof 2 juli 2014 Inhoud workshop 1. Introductie 2. E-learning 3. Nieuwe module: Solliciteren 4. Didactisch concept 5. Inhoud 6. Aanvullend materiaal: Handreikingen 7.
Nadere informatieFocus op woordenschat Florence Servais
1 Focus op woordenschat Florence Servais 2 Bron: Volkswagen, Piano staircase, The Fun Theory.com 3 schoolachterstand woordenschatachterstand We think with words; therefore, to improve thinking, teach vocabulary
Nadere informatieMarzano (2003) Scholen maken het verschil
Programma Effectieve directe instructie Opfrismiddag 20 oktober 2010 Dortie Mijs Wat is het IGDI-model? Verdieping op twee aspecten: - Doelen formuleren - Werken met IGDI in een combinatiegroep Voorbereiden
Nadere informatieWoordenschatonderwijs. Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs
Schooljaar 2011-2012 Woordenschatonderwijs Ideeën, modellen en (werk)vormen die de leerkrachten kunnen inzetten in de klas om het woordenschatonderwijs te verbeteren opbrengsten Schooljaar 2012-2013 Woordleerstrategieën
Nadere informatieDoelen. Differentiëren is te leren. Stichting Passend Primair Onderwijs. Haaglanden
Differentiëren is te leren Stichting Passend Primair Onderwijs Haaglanden thema: STER(K) VOOR DE KLAS 09-11-2016 Aafke Bouwman & Ineke Bruning WWW.CPS.NL WWW.CPS.NL Doelen Jullie kennen de lagen van de
Nadere informatieTekst: Berber Groenenberg
Een goede woordenschatontwikkeling is voor peuters en kleuters van cruciaal belang om de basisschool succesvol te doorlopen. LOGO 3000 is lesmateriaal voor leidsters en leerkrachten om de woordenschat
Nadere informatieBegrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL
Begrijpend luisteren Annemarieke Kool CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Strategieën en voorbeelden 4. Differentiëren mbv taxonomie 5. Oefening
Nadere informatieEen overtuigende tekst schrijven
Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen
Nadere informatieDoe dag Groen Proeven
Competentiegericht beoordelen en normeren als middel voor differentiëren (workshop) Cees de Jong (CPS)/Bert van Opstal (MBC Tilburg) Doe dag Groen Proeven Driebergen 27 maart 2012 Welkom Cees de Jong -consultant
Nadere informatieAutomatiseren in de rekenles: Wat je moet weten
Automatiseren in de rekenles: Wat je moet weten Er is veel aandacht voor het verbeteren van basisvaardigheden rekenen. Terecht, want deze vaardigheden zijn onmisbaar voor het succes van kinderen in andere
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatieStap 2 Leeractiviteiten ontwerpen
Stap 2 Leeractiviteiten ontwerpen Bij het ontwerpen van een leeractiviteit is het belangrijk dat je vertrekt vanuit het doel dat je ermee hebt. Het overzicht leeractiviteit organiseren geeft een aantal
Nadere informatieWoordenschatonderwijs
Woordenschatonderwijs 1 Inleiding: Aanleiding om op de Mauritsschool woordenschatonderwijs speerpunt van verbetering te maken: -we hebben te maken met tegenvallende resultaten bij dit vakgebied -kijkend
Nadere informatieWELKOM. Hèt Congres November Angeline van der Kamp MA
WELKOM Hèt Congres November 2013 Angeline van der Kamp MA Workshop: Marzano en ik? Wat werkt voor mij en mijn Leerlingen? Workshop Hèt Congres 29 november 2013 Angeline van der Kamp MA a.vanderkamp@fontys.nl
Nadere informatieInterventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken
Nadere informatieDKJL PPOZO deel 2 25 november 2015 Nienke Bakker. Wat gaan we doen? Doel van de training
DKJL PPOZO deel 2 25 november 2015 Nienke Bakker 1 Wat gaan we doen? Hoe gaat het? Tips m.b.t. de lesvoorbereiding Coöperatieve werkvormen Leerlijnen De kijkwijzer 3 Doel van de training Weten hoe er gewerkt
Nadere informatieBlauwe stenen leer je zo
Handleiding groep 3-8 Blauwe stenen leer je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een steen van Jeelo leert. Voor groep 3-4 wijzer 2009 Zo leer je blauwe stenen
Nadere informatieTitel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1
Titel: Creatief met (kilo) gram Groep 5 rekenen 1 De leerlingen gaan in deze les op een speelse en kritische manier een verdieping leggen in de begrippen kilogram en gram aangezien de meeste leerlingen
Nadere informatiew o o r d e n s c h at o n t w i k k e l i n g & d i d a c t i e k
Lezend woorden leren team w o o r d e n s c h at o n t w i k k e l i n g & d i d a c t i e k Eerste hulp bij woorden Paul De meest extreme vorm Filipiak van het lossewoordjesonderwijs vond je vroeger in
Nadere informatieRTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.
RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.00 uur Vragen die beantwoord worden: Wat is RTI, wat zijn het doel en de
Nadere informatieBegrijpend Luisteren
WORKSHOP PRENTENBOEKEN Begrijpend Luisteren in de onderbouw van de basisschool Doel Een theoretische verdieping en praktische voorbereiding om een prentenboek interactief voor te kunnen lezen. Begrijpend
Nadere informatieGrip krijgen op de ontwikkeling van leesbegrip
Grip krijgen op de ontwikkeling Karin van de Mortel, taal- en leesexpert bij CPS van leesbegrip E-book Grip krijgen op de ontwikkeling van leesbegrip Grip krijgen op de ontwikkeling van leesbegrip karin
Nadere informatieInteractief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4
Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 OnderwijsBewijs-programma Femke Scheltinga Maud van Druenen Karin van Usen Waarom dit onderzoek? De aanleiding - Grote verschillen
Nadere informatieTaalconferentie Hoera! Lezen. In gesprek met de inspectie. Programma. Uw beeld. Marja de Boer
Taalconferentie Hoera! Lezen Kansen en uitdagingen voor begrijpend lezen In gesprek met de inspectie Marja de Boer Programma Hoe beoordeelt de inspectie kwaliteit onderwijs BL? Uw beeld Een aantal misvattingen
Nadere informatieWeet wat je leest! woordenschat in relatie met begrijpend lezen. Bas van Eerd
Weet wat je leest! woordenschat in relatie met begrijpend lezen Bas van Eerd www.leesvaardig.nl de banaan label concept Wat is woordenschat? opbouw in je hoofd LABELS = communiceren = lezen CONCEPTEN =
Nadere informatieHoofdstuk 7 Evaluatieformulier
Hoofdstuk 7 Evaluatieformulier U print dit formulier uit en vult het in nadat u alle hoofdstukken heeft gemaakt. Zo mogelijk bespreekt u het met uw mede-cursisten en uw docent. Bewaar alle evaluatieformulieren
Nadere informatieElk kind een lezer (2)
leerlingen zijn betrokken lezers die voorspellingen doen, vragen bij de tekst stellen, bevestiging voor hun vragen zoeken en zichzelf tijdens het lezen corrigeren Het doel van lezen is begrijpen (Stahl2002).
Nadere informatieHoe geef ik een toolbox?
Hoe geef ik een toolbox? Dag voor de preventiemedewerker Arbouw Mirjam Kousbroek Wat is een toolboxmeeting? Periodieke bijeenkomst Doel: arbeidsveiligheid bevorderen Over een specifiek onderwerp Voorlichting
Nadere informatieEEN GOEDE WOORDEN- SCHAT. De basis voor een goede schoolloopbaan. Digitale implementatiekoffer Taalbeleid Onderwijsachterstanden.
EEN GOEDE WOORDEN- SCHAT De basis voor een goede schoolloopbaan Digitale implementatiekoffer Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dr Kees Vernooy December 2007/Januari 2008 Kees Vernooy 08-01-16 Taalpilots
Nadere informatieEen eigen verbouwing. Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal
Een eigen verbouwing Omdat ik het leuk vind om te verbouwen en leuk dat elk groepje een eigen verbouwing had. 19 maart 2015, Anne Remmerswaal Educatie- en Competentiestudies (ECS), Wageningen Universiteit
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatieLezen met begrip: de sleutel tot schoolsucces
Lezen met begrip: de sleutel tot schoolsucces Mariët Förrer is Senior consultant CPS onderwijsontwikkeling en advies te Amersfoort. E-mail: m.förrer@cps.nl Dit artikel verkent, vanuit het perspectief van
Nadere informatieDe zesde rol van de leraar
De zesde rol van de leraar De leercoach Susan Potiek Ariena Verbaan Ten behoeve van de leesbaarheid van dit boek is in veel gevallen bij de verwijzing naar personen gekozen voor het gebruik van hij. Het
Nadere informatieIk tel tot 10! Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016. Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10!
Volgens Bartjens Studentendag vrijdag 15 april 2016 Ik tel tot 10! Wat: Rekendag voor Pabo-studenten Thema: Ik tel tot 10! Plaats: CPS, Amersfoort (8 min. lopen vanaf NS Amersfoort-Schothorst) Wanneer:
Nadere informatieLESBRIEF. Laat uw leerlingen 10 minuten lezen in 7Days. Uw leerlingen mogen zelf weten welke artikelen ze deze 10 minuten lezen.
Vrijdag 15 januari 016 Artikelen: Alle artikelen - 7Days week Inhoud: De leerlingen leren om kritisch te kijken naar de verschillende artikelen uit 7Days. De leerlingen leren strategieën toe te passen
Nadere informatieDe Viertakt van Verhallen
De Viertakt van Verhallen Waarom werken met de Viertakt van Verhallen? Vooral in groep 3 leren de kinderen veel nieuwe woorden. Niet alleen tijdens het lezen, maar ook gewoon tijdens de lessen. Het is
Nadere informatieDe rekenlessen van het ICT College (mbo-3) Een praktijkonderzoek van Laura Martens
De rekenlessen van het ICT College (mbo-3) Een praktijkonderzoek van Laura Martens Onderwerpen Voorstellen Waar speelt het zich af? Startsituatie 2011-2012 Praktijkprobleem en onderzoeksvraag Theorie:
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Plezier beleven aan leren en lezen WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Plezier beleven aan leren en lezen WWW.CPS.NL Lezen is heerlijk Het kan heerlijk wezen om een boek te lezen: boom-roos-vis-vuur en een boek is heus niet
Nadere informatie