OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015
|
|
- Esmée de Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Rianne Broeke 28 april 2015
2 INHOUD * Algemene taalontwikkeling van jonge kinderen * Wat is kritisch en begrijpend luisteren? * Waarom is kritisch en begrijpend luisteren zo belangrijk? * Hoe kan kritisch en begrijpend luisteren gestimuleerd worden? * Voorbeelden uit de klas * Overleg: hoe kan thuis aandacht worden besteed aan kritisch en begrijpend luisteren? * Tips voor thuis.
3 DE TAALONTWIKKELING VAN JONGE KINDEREN 1) Mondelinge taalvaardigheid 2) Ontluikende en beginnende geletterdheid 3) Taalbeschouwing en meta-linguïstische vaardigheden
4
5 WAT IS TAALONTWIKKELING? De taalontwikkeling is de groei of toename op het gebied van luisteren, spreken, lezen, schrijven en de reflectie op deze vaardigheden. Door na te denken over deze vaardigheden ontwikkelen kinderen het taalbewustzijn.
6 ZELF ERVAREN
7 LUISTEREN EN BEGRIJPEN Het leren van taal begint met luisteren en begrijpen. (Verhoeven & Aarnoutse) De luistervaardigheid is de eerste taalvaardigheid die kinderen zich eigen maken. Vanuit deze taalvaardigheid komt de ontwikkeling van andere taalvaardigheden op gang. (Vernooy)
8 WAT IS KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN? Luistervaardigheid kan als passief en receptief worden gezien. Maar het is vooral ook een actief proces van denken en betekenis verlenen. ontwikkeling van begrijpend luisteren. Een proces waarin de luisteraar actief, doelgericht en probleemoplossend denkt en luistert. (Paalman, 2014)
9 KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Begrijpend luisteren is meer dan alleen luisteren: (Bouwhuis) - interactie - praten over.. - nadenken - hardop denken - uitwisselen - voorspellen Deze vaardigheden zorgen ervoor dat een kind tot taalbegrip komt. Deze onderdelen maakt een kind zich niet allemaal zelf eigen, ze moeten aangeleerd worden. modeling (Vernooy)
10 WAAROM IS KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN ZO BELANGRIJK? Goed kunnen begrijpend luisteren is van grote invloed op: - de algemene (kennis)ontwikkeling; - het leren lezen in groep 3; - het latere begrijpend lezen en de daarmee verbonden woordenschatontwikkeling. (Vernooy)
11 WAAROM IS KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN ZO BELANGRIJK? Het begrijpend luisteren is een voorloper van het begrijpend lezen in de latere taalontwikkeling. Uit onderzoek is gebleken dat het begrijpend luisteren van grote invloed is op het leesbegrip. - Woordenschatontwikkeling. - Kennis van het onderwerp aanboren en versterken - Stimuleren van het denken
12 STIMULEREN VAN DE ONTWIKKELING VAN HET KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Aandacht schenken aan de actieve dimensie van het luisteren: het denken en betekenis verlenen. stimuleren van denkvaardigheden Voor het lezen: voorkennis activeren + evt. moeilijke begrippen. Tijdens het lezen: kinderen betrekken / reageren op reacties van kinderen /vragen stellen / voordoen denkstrategieën / ervaringen Na het lezen: napraten over het verhaal / begrip en gevoelsvragen / ervaringen delen
13 VOORBEELDEN UIT DE PRAKTIJK 4 fragmenten: 1) Wat ziet u? 2) Wat doet de leerkracht? 3) Wat doen de leerlingen? 4) Wat maakt deze activiteit zinvol? 5) Kan dit thuis ook?
14 FRAGMENT 1: INTERACTIEF VOORLEZEN IN DE GROTE KRING Wat heeft interactief voorlezen te maken met kritisch en begrijpend luisteren? Situatie: een kringactiviteit waarin het voorlezen van een prentenboek centraal staat. Doel: Het oefenen met de luisterstrategie voorspellen.
15 FRAGMENT 1: INTERACTIEF VOORLEZEN IN DE GROTE KRING Kijkvragen: 1) Wat ziet u? 2) Wat doet de leerkracht?
16 FRAGMENT 1: INTERACTIEF VOORLEZEN IN DE GROTE KRING Kijkvragen: 3) Wat doen de leerlingen? 4) Wat maakt deze activiteit zinvol? 5) Hoe kan dit thuis?
17 FRAGMENT 2: VOORLEZEN IN DE KLEINE KRING Waarom voorlezen in een kleine kring? Situatie: herhaald voorlezen in de kleine kring. Doel: het verhaal van Kikker is Kikker navertellen aan de hand van de illustraties en het bewust terugvragen van aangeboden woorden. (integratie woordkennis)
18 FRAGMENT 2: VOORLEZEN IN DE KLEINE KRING Kijkwijzer: 2) Wat doet de leerkracht? 3) Wat doen de leerlingen? 4) Wat maakt deze activiteit zinvol? 5) Hoe kan dit thuis?
19 FRAGMENT 3: KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN IN SPELVORM Waarom in spelvorm? Situatie: In tweetallen werken met het ontwikkelingsmateriaal rijgen. Doel: De leerlingen maken een kralenketting door te luisteren naar de gegeven opdracht van de medespeler.
20 FRAGMENT 3: KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN IN SPELVORM Kijkvragen: 1) Wat ziet u? 3) Wat doen de kinderen?
21 FRAGMENT 4: KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN IN SPELVORM Het hoeft niet zo ingewikkeld te zijn Situatie: spelmoment in de kring. Doel: Kritisch luisteren naar de omschrijving ik zie, ik zie en begrijpen wat er bedoeld wordt met het raadsel.
22 FRAGMENT 4: KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN IN SPELVORM
23 OVERLEG: HOE ZOU U HET KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN THUIS KUNNEN STIMULEREN?
24 TIPS VOOR THUIS * Veel voorlezen van verschillende soorten boeken! * Herhaald voorlezen * Laat uw kind het verhaal zelf eens vertellen of maak bewust een verhaalfout. * Begripsvragen stellen (wie/wat/waar/probleem/oplossing/begin/einde) * voorspellingen laten doen * meervoudige opdrachten geven * luister- en denkspelletjes * maar vooral: veel interactie met andere kinderen!
25 TOT SLOT
26 BEDANKT VOOR UW AANDACHT! Rianne Broeke 28 april 2015
Begrijpend Luisteren
WORKSHOP PRENTENBOEKEN Begrijpend Luisteren in de onderbouw van de basisschool Doel Een theoretische verdieping en praktische voorbereiding om een prentenboek interactief voor te kunnen lezen. Begrijpend
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatieHET STIMULEREN VAN BEGRIJPEND LUISTEREN DOOR INTERACTIEF VOORLEZEN
HET STIMULEREN VAN BEGRIJPEND LUISTEREN DOOR INTERACTIEF VOORLEZEN Dr. K. Vernooy 1. Het belang van aandacht voor de ontwikkeling van de luistervaardigheid in de onderbouw De ontwikkeling van het begrijpend
Nadere informatieWoordenschat Een vak apart?
Woordenschat Een vak apart? Learning words Inside & out Tessa de With Enschede Woensdag 28 oktober 2009 3 Het voorbeeld van de muis Een model van het leren lezen Begrijpend luisteren Woordenschat Technisch
Nadere informatieWorkshop Begrijpend lezen MARIABASISSCHOOL
Workshop Begrijpend lezen MARIABASISSCHOOL 08-09-2016 WELKOM Voorstellen Workshopleiders: leerkrachten groep 7 Marion Stokman en Patrick van den Bosch Duur van deze workshop: +/- 30 min. INHOUD Samen kijken
Nadere informatieInteractief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4
Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 OnderwijsBewijs-programma Femke Scheltinga Maud van Druenen Karin van Usen Waarom dit onderzoek? De aanleiding - Grote verschillen
Nadere informatieTabel 1: Weekrooster voor de instructie in het Programma Interactief Taalonderwijs
Evaluatieonderzoek naar Programma Interactief Taalonderwijs ER ZIT PIT IN Het Expertisecentrum Nederlands heeft een evaluatieonderzoek uitgevoerd op negen scholen die het Programma Interactief Taalonderwijs
Nadere informatieen een buitenkring. Voor de leerkracht Van groep 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Stappen: Coöperatief leren
Binnen en buitenkring - onderwerp bedenken - nadenken over de organisatie Interpersoonlijk: Klasbouwer, Sociale vaardigheden oefenen en informatie uitwisselen, denkvaardigheden De kring Binnen buiten kring
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding. 1 Taal en taalonderwijs. 2 Taalverwerving
Inhoudsopgave Inleiding 1 Taal en taalonderwijs 1.1 Achtergrondkennis: wat is taal? 1.1.1 Functies van taal 1.1.2 Betekenis van taal 1.1.3 Systeem van taal 1.1.4 Componenten van de kennis over taal 1.2
Nadere informatieGOEDE. Leesstart. in groep 1 en 2. Digitale implementatiekoffer Taalbeleid Onderwijsachterstanden. Dorien Stolwijk
GOEDE Leesstart in groep 1 en 2 Digitale implementatiekoffer Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dorien Stolwijk December 2007 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Een goede leesstart in groep 1 en 2 3 Hoofdstuk 2:
Nadere informatieDe Voorleesvogel voor ouders en peuters. Workshop voor leid(st)ers
De Voorleesvogel voor ouders en peuters Workshop voor leid(st)ers 1 Gemeentebibliotheek Utrecht Bureau Educatieve Ondersteuning 030-2861943 gbu.beo2@utrecht.nl 2 Inhoud Inleiding... 4 Opzet van de workshop...
Nadere informatieList en meertaligheid
List en meertaligheid Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO karin.elferink@hu.nl Programma Welkom Moedertaal als springplank Van DAT naar CAT Taken van de lezer Rol van scaffolding bij lezen Moedertaal
Nadere informatieBegrijpend lezen is denken. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1
Het belang van Begrijpend luisteren en Begrijpend lezen 11 april 2016 Karin van de Mortel 2 Een ieder die werk wil maken van begrijpend luisteren en begrijpend lezen geeft aandacht aan: Begrijpend lezen
Nadere informatieStimuleren begrijpend luisteren in groep 1-2
Seminarium voor Orthopedagogiek opleidingen, begeleiding, onderzoek, projecten, advies Stimuleren begrijpend luisteren in groep 1-2 CPS conferentie Amersfoort 2007 Eveline Wouters, Seminarium voor Orthopedagogiek
Nadere informatieRegistratieblad aanbod doelen SLO groep 1 en 2
Registratieblad aanbod doelen SLO groep 1 en 2 Mondelinge taalvaardigheid: aanbod doelen voor groep 1 en 2 verwerkt in de kleuterthema s Woordenschat en woordgebruik Th 1 2 3 4 5 6 totaal uitbreiden van
Nadere informatieTussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling
Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling 0 1;6 2 2;6 3 3,6 4 4;6 1. Praat in één-woordzinnen ( bal? betekent bijvoorbeeld: ik wil de bal hebben). 2. Kent de betekenis van ongeveer 70 3. Kan woorden
Nadere informatieOgo en taal van methode naar bronnenboek
Ogo en taal van methode naar bronnenboek Help!! Wat nu?? Niet in 1 keer alles loslaten Gefaseerd invoeren van werken met OGO thema s Gefaseerd invoeren van taal binnen thema s ???Taaltrapeze en OGO???
Nadere informatieWorkshop Begrijpend luisteren in groep 1-2
Workshop Begrijpend luisteren in groep 1-2 Mini-symposium Onderwijs 19 mei 2016 jopie.deboer@ijsselgroep.nl Wat komt er aan de orde? Wat is begrijpend luisteren? Begrijpend luisteren en de relatie met
Nadere informatieBegrijpend luisteren Karin van de Mortel
Begrijpend luisteren Karin van de Mortel LOAN 10 en 11 april 2018 WWW.CPS.NL Karin van de Mortel k.vandemortel@cps.nl 06 29044614 1. Achtergrondkennis begrijpend luisteren en lezen 1 Luisteren -> Lezen
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatieVoorlezen en vertellen - ROC 4. Voorlezen en vertellen ROC 4
Voorlezen en vertellen ROC 4 135 136 Voorlezen en vertellen - ROC 4 1. Interactief voorlezen Waar gaat het over? Tijdens je stage heb je vast wel eens een juf zien voorlezen aan de klas. Tijdens het voorlezen
Nadere informatieTAAL EN LEESMETHODEN Aanbod voor Jonge Kinderen Doe meer met Bas
TAAL EN LEESMETHODEN Aanbod voor Jonge Kinderen Doe meer met Bas Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze methode zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatieCPS Onderwijsontwikkeling en advies. Doelgericht en planmatig werken aan leesontwikkeling in groep 1en 2. WAT en HOE in groep 1 en 2
Leesverbeterplan Enschede 2007-2010 Doelgericht en planmatig werken aan leesontwikkeling in groep 1en 2 PROJECTBUREAU KWALITEIT (PK!) Enschede, september 2010 Yvonne Leenders & Mariët Förrer 2 3 Leesverbeterplan
Nadere informatieWelke rol speelt begrijpend luisteren. in de doorgaande lijn? Aafke Bouwman. 13 oktober 2016
Welke rol speelt begrijpend luisteren in de doorgaande lijn? Aafke Bouwman 13 oktober 2016 WWW.CPS.NL Aafke Bouwman a.bouwman@cps.nl 0655 824 098 Doelen workshop U heeft kennis en praktische handvatten
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie
Nadere informatieStijgen/Dalen. Effectief rekenonderwijs
Effectief rekenonderwijs Stijgen/Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag 2. Is het antwoord op jou van toepassing; ga je staan. Is het niet bij jou van toepassing: blijf je zitten. Kan ook met voorwerp/
Nadere informatieInhoud Trainersmap Verdieping
Inhoud Trainersmap Verdieping 2 Module 9 Taal Module 10 Rekenen/wiskunde en Science (basisonderwijs) Module 11 Sociaal-emotionele ontwikkeling - verdieping Module 12 Sensomotorische ontwikkeling - verdieping
Nadere informatieDoelen. Wat doen we eraan in groep 1-2. Boekentaal BEGRIJPEND LUISTEREN MET STRATEGIEËN. Waar gaat het om bij begrijpend lezen?
Doelen BEGRIJPEND LUISTEREN MET STRATEGIEËN Je weet welke factoren begrijpend lezen beïnvloeden Je kunt vertellen hoe de doorgaande lijn in de didactiek voor begrijpend lezen eruit ziet Je weet hoe je
Nadere informatieTAALLEREN IN INTERACTIE
TAALLEREN IN INTERACTIE alleen voor cluster 2? Ciska Heertjes-Groen Logopediste Taalbrug SO Begeleidster TII SBO INHOUD Video opname TOS klas op de Taalbrug SO Wat zie je? Wat is taalleren in interactie?
Nadere informatieTips voor het hardopdenkend leren lezen
Tips voor het hardopdenkend leren lezen Hardopdenkend lezen draagt bij aan: Achtergrondkennis Luisterbegrip als voorloper voor leesbegrip Luisterwoordenschat Kennis van gangbare en minder gangbare woorden
Nadere informatieObservatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 6
Kindgegevens: Voornaam Achternaam Geboortedatum Groep Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 6 Thuistaal Opvoeding tweetalig n.v.t. ja nee notatiewijze: kijkpunt is nog niet in ontwikkeling
Nadere informatieLeerlijn domein mondelinge taalvaardigheid
Leerlijn domein mondelinge taalvaardigheid Kerndoelen: 1. Leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie mondeling (of schriftelijk) gestructureerd weer te
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieA. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door
A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen
Nadere informatieHoorspel deel A. Algemene handleiding
Algemene handleiding 1 Inhoud 1. Inleiding... 4 2. Doelstelling... 5 3. Achtergrond... 6 3.1 De vaardigheid van het begrijpend luisteren... 6 3.2 Het belang van begrijpend luisteren... 6 4. Doelgroep...
Nadere informatieStimuleren van ouderbetrokkenheid bij ontluikende geletterdheid. Voorbeelden uit onderzoek en praktijk.
Stimuleren van ouderbetrokkenheid bij ontluikende geletterdheid. Voorbeelden uit onderzoek en praktijk. Aike Broens & Eke Krijnen, LOGO gebruikersdag, Utrecht, 27 september 2017 Wie zijn wij? Aike Broens,
Nadere informatieObservatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 5
Kindgegevens: Voornaam Achternaam Geboortedatum Groep Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (tpo) FASE 5 Thuistaal Opvoeding tweetalig n.v.t. ja nee notatiewijze: kijkpunt is nog niet in ontwikkeling
Nadere informatieDe BLIKSEM-aanpak. Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands)
De BLIKSEM-aanpak Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands) Aan de orde komt Waarom BLIKSEM en wat houdt het in? Wat zijn de resultaten na twee jaar onderzoek op 40 scholen?
Nadere informatieLisbo Begrijpend Lezen
Wat en waarom Lisbo Begrijpend Lezen Begrijpend lezen op de Tine Marcusschool Technisch lezen op orde Verzoek CPS mee te doen aan Lisbo-BL 9 SBO-scholen + 1 school cluster 2 (ESM) Binnen het taal-leesverbetertraject
Nadere informatieSignaleringslijst voor Kleuters 2.0 1)
Spreken en luisteren Beheerst het Nederlandse klanksysteem Spreekt vrijuit Neemt actief deel aan gesprekken in kleine groepen Neemt actief deel aan gesprekken in grote groepen Kan op eigen initiatief een
Nadere informatieWoordenschat Spinnen
Woordenschat Spinnen Bij de methode In vogelvlucht is er voor groep 7 een woordenschatprogramma om de woorden extra aan te bieden. Helaas is er niet altijd voor iedereen een computer beschikbaar en even
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatiemaakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) begint steeds meer woorden te herhalen en (na) te zeggen
Mondelinge taal 1 Spraak-taalontwikkeling Baby blauw maakt (kirrende) geluidjes of brabbelt (tegen personen en speelgoed) herhaalt geluidjes Dreumes brabbelt bij (eigen) spel oranje begint steeds meer
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Mondelinge taalvaardigheid: Van pingpongen naar tafelvoetballen WWW.CPS.NL Wat ben ik? Wat staat bovenaan m n verlanglijst? Het programma: van pingpongen
Nadere informatie1
Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining PPOZO DAG 1 PPOZO Marije Fris leerkracht basisonderwijs trainer & masterclassdocent St. DKJL Dag 1 donderdag 24 november Dag 2
Nadere informatieLuisteren. Wat is luistervaardigheid?
Luisteren Wat is luistervaardigheid? Luistervaardigheid is, net als lezen, een receptieve vaardigheid. Receptieve vaardigheden staan tegenover de productieve vaardigheden spreken en schrijven. Met de term
Nadere informatiePlanmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen. Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer
Planmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer Masterclass Waarom, waarvoor, hoe? Verdieping m.b.t. taalontwikkeling en werken met groepsplannen
Nadere informatieLogopedie op SBO de Evenaar
Logopedie op SBO de Evenaar Schooljaar 2010-2011 Presentatie van: Corine Brouwer en Olga van Schaik Inhoud De visie afgezet tegen de behandelcriteria voor logopedie Verdeling logopedie schooljaar 2010-2011
Nadere informatieVCLB De Wissel - Antwerpen
VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding LEERLIJN LEZEN Of Hoe kunnen we voorkomen dat veel kinderen leesmoeilijkheden krijgen? Elke leerkracht, ouder en kind weet dat lezen de
Nadere informatieOpbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete
10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je
Nadere informatieKo observatielijst/ Kern(tussen)doelen TULE SLO Van November 2006
1 Ko observatielijst/ Kern(tussen)doelen TULE SLO Van November 2006 Mondeling onderwijs Kerndoel 1 Kerndoel 2 Kerndoel 3 Schriftelijk onderwijs Kerndoel 4 Bijlage kerndoel 4 leestechniek Kerndoel 5 Kerndoel
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Tijd voor lezen en taal. Tijd voor lezen en taal. Taal / lezen / rekenen
KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Deze kwaliteitskaart bevat tijdschema s voor het inrichten van het taal- en leesonderwijs. De kaart is bedoeld om het gesprek binnen het schoolteam over de betekenis
Nadere informatieAuditief geheugen Begrippen Cijfers Dans en beweging
Auditief geheugen Lessen met als doel het oefenen van het auditief geheugen zijn bedoeld om leerlingen te helpen, informatie die ze horen goed op te slaan. Het geven van enkelvoudige (pak de bal) en meervoudige
Nadere informatiePeuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3
1. Ontluikende- en beginnende geletterdheid Peuters Groep 1 Groep 2 Groep 3 BP MP EP M1 E1 M2 E2 M3 Boekoriëntatie Verhaalbegrip - Tonen belangstelling voor boekjes het boek goed vasthouden - Doen ervaring
Nadere informatieMarzano (2003) Scholen maken het verschil
Programma Effectieve directe instructie Opfrismiddag 20 oktober 2010 Dortie Mijs Wat is het IGDI-model? Verdieping op twee aspecten: - Doelen formuleren - Werken met IGDI in een combinatiegroep Voorbereiden
Nadere informatieVakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist
Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze
Nadere informatieTaalleermechanisme het kind praat uitgebreid en op eigen initiatief: hij gebruikt zo creatief en actief mogelijk zijn kennis van de taal
Gesprekken Wat is gespreksvaardigheid? Het subdomein gesprekken heeft betrekking op alle mondelinge taalactiviteit waarbij sprake is van interactie (van informele gesprekjes en kringgesprekken tot overleg,
Nadere informatie2. Sil en Lis op safari
2. Sil en Lis op safari Tijdens deze activiteit: leest u het digitale prentenboek Sil en Lis op safari voor. Taal Ontluikende en beginnende geletterdheid Oriëntatie op boek en verhaal Groep 1 Groep 2 Gebruikt
Nadere informatieDe competenties. A Vertellen en voorlezen. A 1.2 Competenties. Competenties
De competenties A Vertellen en voorlezen A 1.2 A1 A2 A3 A4 Je kunt verhalen om voor te lezen of te vertellen kiezen voor iedere leeftijdsgroep van de basisschool. Je kunt het voorlezen of vertellen van
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Begrijpend luisteren WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Begrijpend luisteren WWW.CPS.NL Contactgegevens Annemarieke Kool a.kool@cps.nl 06 55 81 87 65 Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Theorie strategieën
Nadere informatieVoorbereidend lees- en rekenonderwijs in relatie tot het werken met groepsplannen. IB-netwerkbijeenkomsten 16-17-18 januari 2012 Yvonne Leenders
Voorbereidend lees- en rekenonderwijs in relatie tot het werken met groepsplannen IB-netwerkbijeenkomsten 16-17-18 januari 2012 Yvonne Leenders De onderwerpen Voorbereidend lees- en rekeonderwijs in kleutergroepen
Nadere informatieInterventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer
Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken
Nadere informatieDe Voorleesvogel. Tips bij interactief voorlezen
De Voorleesvogel Tips bij interactief voorlezen 1 Dienst Openbare Bibliotheek Den Haag Onderwijsbureau 070-3534552 hwi@dobdenhaag.nl 2 Interactief voorlezen Het is de kunst van interactief voorlezen om
Nadere informatieMaak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St.
Maak betekenisvolle onderwerpen bespreekbaar Individuele docententraining DAG 3 PPOZO Marije Fris trainer & masterclassdocent St. DKJL Met de deur in huis.. Schrijf zoveel mogelijk thema s op die jij geschikt
Nadere informatieLogeer boeken. Groep 1-2
Logeer boeken Groep 1-2 INHOUD 1 Inleiding... 1 1.1 Doelstelling... 1 2 Logeerboeken... 2 2.1 Organisatie... 2 2.2 Voorbereiding... 4 2.3 Algemene Lessuggesties... 5 3 Bijlagen... 8 3.1 Informatiebrief
Nadere informatieNEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING LEERKRACHTEN GROEP 7 EN 8
NEDERLAND LEEST JUNIOR HANDLEIDING LEERKRACHTEN GROEP 7 EN 8 In 2017 wordt voor de tweede maal Nederland Leest Junior georganiseerd. Het thema dit jaar is robotica en het boek dat centraal staat is Cyberboy
Nadere informatieLezen voor Beroep en Studie. 2 e trainingsavond, 13 oktober 2014
Lezen voor Beroep en Studie 2 e trainingsavond, 13 oktober 2014 Doelen van de tweede trainingsdag - Deelnemers kijken terug op de eerste bijeenkomst - Deelnemers maken kennis met de inhoud en opzet van
Nadere informatieDidactische verantwoording. Allemaal taal. Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal
Didactische verantwoording Allemaal taal Taal en communicatie voor pedagogisch medewerkers in de kinderopvang en op de peuterspeelzaal Jenny van der Ende Taalondersteuning bij kinderen Naast behoefte aan
Nadere informatieKinderen vertellen zelf het verhaal Interactief voorlezen Geschikt prentenboek
Kinderen vertellen zelf het verhaal Het voorlezen van een prentenboek is een regelmatig terugkerende activiteit in de onderbouw. Door dit uit te breiden naar interactief voorlezen werk je effectief aan
Nadere informatieKRACHTIG LEESONDERWIJS. Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is
KRACHTIG LEESONDERWIJS Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is Handelingsgericht werken: - Omgaan met specifieke onderwijsbehoeften - Transactioneel referentiekader (wisselwerking)
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie Groep 1 en 2. Analyse doelen Jonge kind
Protocol leesproblemen en dyslexie Groep 1 en 2 Analyse doelen Jonge kind Maart 2013 Verantwoording 2013 SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), Enschede Mits de bron wordt vermeld, is het
Nadere informatiemijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren
mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste
Nadere informatieBegrijpend lezen in de groepen 3 en 4
Begrijpend lezen in de groepen 3 en 4 Sine Limite 30 maart 2016 WWW.CPS.NL Sonja Sinkeldam 06 10936030 s.sinkeldam@cps.nl Wat komt aan de orde? Bewustwording Achtergrondkennis & terugblik Begrijpend luisteren/lezen
Nadere informatieDigiborden bij kleuters. Marloes de Vetten Onderwijsconsulent
Digiborden bij kleuters Marloes de Vetten Onderwijsconsulent Inhoud Waarom een bord bij de kleuters Organisatie Leidt het bord af? Plan van aanpak voor implementatie Wanneer NIET? Valkuilen Doelgericht
Nadere informatieKWALITEITSKAART. Begrijpend luisteren. De doorgaande didactische lijn begrijpend luisteren/lezen in groep 1-8
KWALITEITSKAART Opbrengstgericht werken in de kleuterperiode PO Onder begrijpend luisteren bij kleuters verstaan we het luisteren naar een voorgelezen verhaal of andere tekst. Het is het equivalent van
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Handboek Lezen: Effectief leesonderwijs in de doorgaande lijn
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Handboek Lezen: Effectief leesonderwijs in de doorgaande lijn WWW.CPS.NL Contactgegevens Aafke Bouwman A.bouwman@cps.nl 0655824098 Doelen Deelnemers nemen
Nadere informatieWat is de rol van eigentijds taalonderwijs?
Wat is de rol van eigentijds taalonderwijs? Taalconferentie 13 oktober Ineke Bruning WWW.CPS.NL Ineke Bruning i.bruning@cps.nl 06 25 065 512 Aan het einde van de workshop o Heeft u een beeld van wat eigentijds
Nadere informatieBegrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL
Begrijpend luisteren Annemarieke Kool CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Strategieën en voorbeelden 4. Differentiëren mbv taxonomie 5. Oefening
Nadere informatieNieuwsbrief 3 De Vreedzame School
Nieuwsbrief 3 De Vreedzame School Blok 3 Blok 3: We hebben oor voor elkaar Blok 3: Algemeen: In dit blok stimuleren we de kinderen om oor voor elkaar te hebben. De lessen gaan over communicatie, over praten
Nadere informatieBeter lezen en beleven met theaterlezen
Beter lezen en beleven met theaterlezen Iemand die met een levendige stem voorleest, geeft zich helemaal bloot. Als hij niet weet wat hij leest, is hij onwetend ondanks zijn woorden. En dat is een ramp,
Nadere informatieBROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!-
-! BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- Lezen? ja graag! Kinderen lezen tegenwoordig veel minder, vinden lezen lastig of beginnen er niet eens aan. Misschien lijkt het lezen van een boek teveel op een schoolopdracht,
Nadere informatieSchool Video Interactie Begeleiding (SVIB) als intervisie
School Video Interactie Begeleiding (SVIB) als intervisie Inspiratiedag 3 maart 2016 Annelies Sepers Onderwerpen vandaag Informatie over SVIB (algemeen) Intervisie: doel, resultaat Intervisie volgens SVIB-principes:
Nadere informatieType titel. Interactief voorlezen in 5 stappen. Type naam presentator. Hanneke van Bakel en Loes Luijten
Type titel Interactief voorlezen in 5 stappen Type naam presentator Hanneke van Bakel en Loes Luijten Voor ALLE kinderen geldt dat hun taalverwerving profiteert van interactief voorlezen ofwel samen een
Nadere informatiePraktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen
Praktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen Siméa 16 april 2010 Loes Wauters en Annet de Klerk Professionalisering leerkracht D/SH Basiskennis PABO op gebied van
Nadere informatieLeerlijn taalontwikkeling groep 1
Leerlijn taalontwikkeling groep 1 Spreken Uitbreiden actieve woordenschat Woordvorming ( werkwoordsvormen en meervoud ) Zinsbouw ( 4 á 5 woorden) Zelf een verhaaltje vertellen Logisch rangschikken / rubriceren
Nadere informatieAudit WoordenSchatuitbreiding.
Naam: Groep: Audit WoordenSchatuitbreiding. Invoeringsfase: Opmerkingen (knelpunten afspraken): Datum: Tijd: 1. Doelen: a. b. c. 2. Discussie en/of reflectie: 3. Klassenbezoek / feedback: Werkwijze: Observatiepunten
Nadere informatieCHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN
CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN Binnen de Taallijn staat de deskundigheidsbevordering van (toekomstige) leidsters centraal. De nadruk in de scholing ligt dan ook
Nadere informatieLUISTERVAARDIGHEID EN
LUISTERVAARDIGHEID EN SCHRIJFVAARDIGHEID IN DE ISK Goede zinnen schrijven vind ik best moeilijk. Lies Alons Bijeenkomst 8-15 november 2016 DOELEN VANDAAG 1. Je kijkt nog een keer naar luistervaardigheid
Nadere informatieKWALITEITSKAART GOEDE LEESSTART. Voorbereiding op Begrijpend en Technisch Lezen Groep 1 & 2. Beginnende geletterdheid
KWALITEITSKAART PO Beginnende geletterdheid GOEDE LEESSTART Voorbereiding op Begrijpend en Technisch Lezen Groep 1 & 2 1 Goede Leesstart voor Groep 1 & 2 Hoofdstuk 1: Een goede leesstart in groep 1 en
Nadere informatieList en meertaligheid
List en meertaligheid Roxanne Blokker en Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO Programma Welkom Van DAT naar CAT Taken van de lezer Moedertaal als springplank Rol van scaffolding bij lezen Het zal duidelijk
Nadere informatieDocentenhandleiding Onze moedertaal, onze onbewuste kennis
Docentenhandleiding Onze moedertaal, onze onbewuste kennis 1. Verantwoording 2. Didactische verantwoording 3. Uitvoering van de les 4. Geraadpleegde bronnen Verantwoording Deze les is ontwikkeld voor de
Nadere informatieDoor te luisteren kan je soms heel veel zeggen
Les 6 Door te luisteren kan je soms heel veel zeggen Luisteren is het bewust en doelgericht waarnemen, begrijpen, selecteren en verwerken van informatie De docent fluistert een zin in het oor van een van
Nadere informatieDalton (samenwerking/ samenwerkend leren) en Coöperatief leren
Dalton (samenwerking/ samenwerkend leren) en Coöperatief leren Vijf basiskenmerken van coöperatief leren: 1. Positieve wederzijdse verantwoordelijkheid. De leerlingen moeten het gevoel hebben elkaar nodig
Nadere informatieLeren lukt beter met taaldenkgesprekken
Essentie geschiedenisonderwijs Leren lukt beter met taaldenkgesprekken Taal om te leren = alle kinderen uitdagen tot denken en praten Resi Damhuis Historisch besef Niet alleen jaartallen en feitenkennis
Nadere informatieGOEDE LEESSTART. Voorbereiding op Begrijpend en Technisch Lezen. In groep 1 en 2 PAPER. Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dorien Stolwijk
GOEDE LEESSTART Voorbereiding op Begrijpend en Technisch Lezen In groep 1 en 2 PAPER Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dorien Stolwijk GOEDE LEESSTART Voorbereiding op Begrijpend en Technisch Lezen In
Nadere informatieHet flexibel inzetten van de taalmethode heeft te maken met de functie van taal.
Taal: vakspecifieke toelichting en tips Taalverwerving en -onderwijs verlopen als het ware in cirkels: het gaat vaak om dezelfde inhouden, maar de complexiteit en de mate van beheersing nemen toe. Anders
Nadere informatieONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT?
ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT? Dr. Kees Vernooy Lector hogeschool Edith Stein Enschedese Lees- en Rekenverbeterplan september 2011 Wat is er nodig om van elk kind een goede
Nadere informatieLezen Denken Begrijpen. Begrijpend lezen op de Valentijnschool
Lezen Denken Begrijpen Begrijpend lezen op de Valentijnschool De pikkel en de wob Een wob mufte zijn frinse fruin. Een pikkel beunde snerp in de fruin van de wob. Groes mijn bale fruin,loeg de wob biest.
Nadere informatieHoe lees je een prentenboek voor?
taal Drie voorleesmanieren onder de loep Hoe lees je een prentenboek voor? Op een ochtend werd Konijn wakker. Hij stapte uit zijn hol het stralende zonlicht in. Het was een prachtige dag. Maar er was iets
Nadere informatie