List en meertaligheid

Transcriptie

1 List en meertaligheid Roxanne Blokker en Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO

2 Programma Welkom Van DAT naar CAT Taken van de lezer Moedertaal als springplank Rol van scaffolding bij lezen

3

4 Het zal duidelijk zijn dat de lezer vele strategieën gebruikt om tot betekenis van een tekst te komen

5 Welke taken heeft een lezer? (Gibbons, 2015) Decoderen: klank- letter koppeling Lezen van links naar rechts Participeren: connectie tussen tekst en kennis over het onderwerp (kennis van de wereld, cultuur en constructen bv logeren) Tekst gebruiker: Hoe sta je als gebruiker tegenover lezen voor plezier of lezen ter informatie bv religieuze teksten of praktische informatie Analyseren: kritisch lezen, visie van de schrijver herkennen, tussen de regels lezen

6 L. Ehri Begrip is een integraal onderdeel van de automatisering van de woordherkenning. Als kinderen met lezen oefenen is het van belang om de woorden niet alleen te laten uitspreken, maar ook de betekenis te activeren. Dit is nodig om een geschreven woord zodanig in het geheugen te verankeren dat directe woordherkenning mogelijk wordt Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO

7 Twee keer hetzelfde?

8 Van DAT naar CAT Wat vraagt dit van taalonderwijs? Luisteren/ Spreken: Interactie/ taalgelegenheid creëren Feedback op taalgebruik Lezen/ Schrijven: (Voor)lezen; Schriftelijke taal bevat veel CAT Schrijven; context aanbrengen, modellen, samendoen.

9 Taalklas of reguliere basisschool Hajer 19 maart, 2017, NRC Migrantenkinderen krijgen nu één of twee jaar taalles in de taalklas, waarna ze meegaan in het reguliere onderwijs. Onderzoek plaatst vraagtekens bij de effectiviteit van deze aanpak. Contact met Nederlandstalige leeftijdsgenootjes is vanaf het eerste moment cruciaal Het leren van kinderen verloopt via de moedertaal, dát is de springplank.

10 In vijf jaar van DAT naar CAT DAT : Dagelijks Algemene Taalvaardigheden (mondelinge taal) CAT : Cognitief Academische Taalvaardigheden (schooltaal)

11 Op elke school aanwezig

12 Groep 1 en 2 Mee doen met de thema s in de groep Voorlezen en herhaald lezen (in de kleine kring of digitaal) Schrijven Groep 2 laag 3 de voorschotbenadering of werken met het programma Bouw

13 van DAT naar CAT The teaching and learning cycle 1 Building the field 2 Modeling the genre 3 Joint construction 4 Independent writing

14 Scaffolding

15 Decoderen Lezen en schrijven in het Latijnse schrift Lezen en schrijven in een ander schrift Nog analfabeet

16 Connect klanken en letters _en_letters.pdf Laag 3 in groep 3 De essentie van het programma is ook heel geschikt voor het leren lezen van oudere nieuwe taal-leerders.

17 Hommel lezen Nieuwkomers die in het Latijnse schrift zijn gealfabetiseerd Duo/ tutor/digitaal lezen Laat de kinderen geregeld in hun moedertaal lezen en schrijven om ontwikkelingsstagnatie te voorkomen. Laat ze nadien de verhalen in het Nederlands toelichten. Mondelinge taalvaardigheid in niet alleen het Nederlands maar ook de thuistaal, is een significante voorspeller is van schoolsucces. Prevoo, Malda, Mesman & van IJzendoorn (2016)

18

19 Nieuwkomers met een ander schrift Eerst leren decoderen in Latijns schrift Schriftsysteem dat ze al kennen gebruiken. Op internet zijn vergelijkingslijstjes en soms ook toetsenbordstickers te vinden. De wellicht andere schrijfrichting van links naar rechts vraagt extra aandacht. In aanvang is (samen) lezen en schrijven vooral gericht op het leren herkennen en lezen van het nieuwe schriftsysteem. (Connect klanken en letters)

20

21 Stillezers Ondersteuning middels: Boekenbabbels Voorlezen leerkracht Luisterboek Ralfi light Google translate Recensies van boeken Boekpresentaties/ -promotie activiteiten

22 Participeren: Connectie tussen tekst en kennis over het onderwerp (woordenschat, cultuur en constructen)

23 Voorafgaand Bespreek niet teveel woorden maar geef de essentie van de tekst Bespreek eventuele nieuwe concepten (logeren) of vaktaal Haal voorkennis op of breng die aan Laat het verhaal vooraf in eigen taal lezen Open ook het moedertaal netwerk: Maak een woordveld in Ned. en eigen taal (talen)

24 Tijdens Lees langzaam Laat ze meelezen van een eigen kopie/ koorlezen/ duo lezen Wijs de leesrichting aan Herhaald lezen/ digitaal prentenboek/ digitaal voorleesboek

25 Herhaald lezen Bereslim.nl Leesplanet.nl Karaokelezen.nl Yoleo.nl

26 Na afloop Schrijfactiviteiten met ondersteuning (bv Tekster) Laat reageren op de tekst middels gesprekjes/ drama/ creatieve activiteiten Gebruik schrijfsels voor grammatica uitleg

27 Tekst gebruiker: Hoe model jij als leerkracht het lezen voor plezier of lezen ter informatie? Welke ondersteuning gebruik je nu voor nieuwkomers binnen LIST? Waar zou je morgen mee aan de slag willen gaan?