Stimuleren begrijpend luisteren in groep 1-2

Transcriptie

1 Seminarium voor Orthopedagogiek opleidingen, begeleiding, onderzoek, projecten, advies Stimuleren begrijpend luisteren in groep 1-2 CPS conferentie Amersfoort 2007 Eveline Wouters, Seminarium voor Orthopedagogiek 1

2 Programma Toets Tussendoelen Mondelinge Communicatie Theorie: begrijpend luisteren/woordenschat Praktisch: interactief voorlezen Aandacht voor verschillende teksten Leerkrachtvaardigheden 3 praktijktips 2

3 Tussendoelen mondelinge communicatie: begrijpend luisteren Kinderen kunnen hun aandacht richten en gedurende lange tijd vasthouden Ze hebben een positieve houding tegenover het luisteren naar een verhaal of presentatie Ze begrijpen een verhaal of informatieve tekst die voorgelezen wordt Ze kunnen belangrijke en minder belangrijke informatie in een verhaal of presentatie onderscheiden Ze kunnen het plot van een verhaal of de hoofdgedachte van een presentatie weergeven 3

4 Begrijpend luisteren: Passief of actief? 4

5 Samenhang vaardigheden Fonemisch bewustzijn Woordenschat Decoderen Vlot lezen Begrijpend lezen Zinsopbouw, praten Begrijpend luisteren 5

6 Grafiek woordenschatgrootte 6

7 Belang van woordkennis Hij heeft zijn geld op de bank staan Druk het licht aan Hij is met biljarten gestopt- hij had geen keus 7

8 Woorden in netwerken opgeslagen in brein 8

9 Interactief voorlezen Voorlezen en interacties vooraf/tijdens/nadien Opbouwen van luisterdoelen (kan gevisualiseerd) Eisen/verwachtingen bij verwerkingsactiviteiten Belangrijk om goed aan te sluiten bij beginsituatie van kinderen Allerlei strategieën aan de orde stellen 9

10 Voorbereiding interactief voorlezen Ontdekken wat betekenis heeft voor kinderen: anker Rekening houden met het taalvaardigheidsniveau Organiseren van voorleessituaties in kleine groepen Nagaan: met welke woorden kinderen moeite hebben hoe het verhaal geïntroduceerd kan worden Welke samenvattende vragen gesteld kunnen worden Met welke vragen het best bij de leerlingen voorspellingen uitgelokt kunnen worden 10

11 Videofragment Zoek met je buurman/buurvrouw naar de TOPS 11

12 Introductie Belangstelling opwekken Over het boek vertellen (vorm) Kennis/ervaringen verkennen (voorkennis activeren) Voorspellingen over de inhoud laten doen Luisterdoel meegeven 12

13 Tijdens het voorlezen Verhaal voorlezen (plaatjes tonen) Verhaal uitdiepen en uitbreiden door - vragen stellen - vragen uitlokken - nadenken stimuleren Wat is er gebeurd? Waarom is er? Zal er..? Hoe zal het verhaal aflopen? 13

14 Strategieën om kinderen na te laten denken Meegaan met een uitspraak of redenering Opzettelijk een fout maken Twijfel zaaien Doorvragen Is dat echt zo? Leg eens uit? 14

15 Na het voorlezen Nabespreking - luisterdoel terughalen - ingaan op wat kinderen zeggen - toevoegen aan wat kinderen zeggen - koppeling naar de oriënterende fase Vervolgactiviteiten Verhaal herlezen 15

16 Verhaal herlezen?! Uit onderzoek blijkt dat kleuters van drie à vier keer hetzelfde boek voorlezen meer nieuwe woorden leren dan van een reeks verschillende boeken (Bus e.a. 2005). 16

17 Krachtige routines Boekenrekje Boek van de week Werken met picto s Verteltafel/vertelkoffer Visualiseringen van opgedane ervaringen Het maken van koppelingen d.m.v. thematiseren 17

18 Verschillende teksten Verhalend karakters situatie probleem ontknoping afsluiting Informatief titel onderwerp hoofdidee ondersteunende details 18

19 Leerkrachtvaardigheden Kwaliteit van de interactie hangt af van het interactiegedrag van leerkracht en leerlingen! Ruimte scheppen voor actieve deelname Antennes voor mooie taalsituaties Leerkracht als model: let op eigen taalgebruik Samen genieten van taal 19

20 Drie praktijktips Ga na welke plaats begrijpend luisteren in de taal/leeslijn van groep 1-2 inneemt. Leg die uitkomst naast de informatie van vandaag. Begrijpend luisteren als een dagelijkse routine geïntegreerd in betekenisvolle activiteiten. Digitale camera! Stel niet alleen vragen, maar doe een prikkelende uitspraak! 20

21 Afsluiting Wat neemt u hier van mee? Waar wilt u mee aan de slag? eveline.wouters@hu.nl 21