Creativiteit, kun je dat afdwingen?

Transcriptie

1 Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid

2 procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan theorie

3 Wat zou een componist kunnen doen om te komen tot het kunstwerk dat hij wil maken? Vlucht van de hommel Rimsky Korsakov

4 Wat zou een kunstenaar kunnen doen om te komen tot het kunstwerk dat hij wil maken?

5 procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan theorie

6

7

8 Proces: brainstormen waarnemen schetsen/ onderzoeken instructie 8

9 Procesgerichte didactiek bij kunstzinnige oriëntatie De wereld intensief waarnemen, verbeelden, onderzoeken en beleven. Gevoelens, ervaringen en ontdekkingen die daarbij worden opgedaan worden op eigen wijze omgezet in een uiting.

10

11 Schematische weergave van het creatieve proces volgens de SLO. Dit zijn lesfasen. kunstzinnigeorientatie.slo.nl

12 Betekenisvolle opdracht / probleemstelling Oriënteren Onderzoek Uitvoeren Evalueren Verwonderen, nieuwsgierig zijn. Waarnemen: kijken, luisteren, voelen, ruiken; innerlijke of uiterlijke wereld; kunst of de werkelijkheid. Verbeelden: bedenken, verzinnen, wat zou het kunnen zijn of betekenen. Voorkennis activeren, wat weten de kinderen al. Inventariseren, samenvatten, BIG PICTURE creëren. Tussentijds reflecteren op het proces en op tussenresultaten. (Alles met betrekking tot de probleemstelling.) Brainstormen, schetsen, experimenteren, loslaten, improviseren, uitproberen, oefenen, proefjes etc Technieken en vaardigheden aanleren en oefenen. Dit mag ook vanuit leerkrachtsturing uitgelegd worden, om daarna de eigen mogelijkheden verder te onderzoeken. Keuzes maken! Plan van aanpak maken. Tussentijds reflecteren op het proces en op tussenresultaten. (Alles met betrekking tot de probleemstelling) Uitvoeren van het plan. (Geoefende) vaardigheden en technieken toepassen. Blijven reflecteren op het proces en op de tussenresultaten. Eventueel plan loslaten en opnieuw onderzoeken/ het plan aanpassen. Herhalen, oefenen, inslijten bij muziek, spel en beweging. Delen van de (tussen)resultaten. (Alles met betrekking tot de probleemstelling.) Reflecteren op de diverse producten in relatie tot de probleemstelling. Ruimte voor persoonlijke verhalen, interpretaties en oplossingen. Reflecteren op de processen in relatie tot de probleemstelling. Ruimte voor persoonlijke ervaringen m.b.t. oriënteren, onderzoeken en uitvoeren. Wat heb ik ervan geleerd? Wat zou ik een volgende keer anders doen? Wat is de waarde van het proces? interpretatie van

13 Talentontwikkeling, Wetenschap, Techniek & Kunstzinnige Oriëntatie Processen in het onderwijs Onderzoekend leren Confrontatie Verkennen Opzetten experiment Uitvoeren experiment Concluderen Communiceren Verdiepen/verbreden Ontwerpend leren Probleem constateren Verkennen Ontwerpvoorstel maken Prototype maken Testen en bijstellen Communiceren Verdiepen/verbreden Kunstzinnige oriëntatie Probleemstelling Orienteren Onderzoeken Uitvoeren Evalueren (kunstzinnigeorientatie.slo.nl)

14 Talentontwikkeling, Wetenschap, Techniek & Kunstzinnige Oriëntatie Processen in het onderwijs IPC leerproces: - startpunt - kennisoogst - uitleg thema - big picture - onderzoek - verwerking - afsluiting Tekst leren schrijven. Voorbeeld uit Methode: Stap 1: nadenken (voor wie is de tekst bedoeld? Wat wil ik schrijven? Met welke bedoeling schrijf ik? Wat voor tekstvorm kies ik?). Stap 2: verzamelen (Wat weet ik al? Waar kan ik nog iets vinden? Welke gegevens kan ik gebruiken? Hoe orden ik de gegevens?). Stap 3: schrijven (Ik schrijf de eerste versie van de tekst). Stap 4: afwerken (Ik kijk de tekst goed na en verbeter hem. Ik schrijf de tekst in het net). Fasen van betekenis geven aan de wereld: 1. Waarnemen 2. Verbeelden 3. Conceptualiseren 4. Analyseren

15 VAARDIGHEDEN van betekenisgeving Waarnemen: geuren, smaken, geluiden, beelden, lokaliseren, observeren, ontdekken, opmerken, herinnering/ herkennen van Verbeelden: doen alsof, inschatten, verzinnen, voorstellen, voorspellen, maken, fantaseren, manipuleren, construeren, ontwerpen Analyseren: verbanden leggen, patronen zoeken, verklaren, testen, onderzoeken, logisch denken, concluderen ontleden, hypotheses opstellen, integreren, evalueren Conceptualiseren: vertellen, classificeren, labelen, rechtvaardigen, debatteren, becommentariëren, oordelen, benoemen, interpreteren, formuleren, bloggen, twitteren Cultuur2, basis voor cultuuronderwijs, van Heusden, Rass en Tans

16 docent docent

17 1 LITERATUUR 1. schrijf een verhaal over wat je hebt meegemaakt op de schoolreis. denk even na: wat vond je leuk en wat niet. Ga je gang. Minstens een blaadje vol. schoolreisje OPSTEL schrijven. Vrije expressie. Juf, ik weet niets... Juf: Maar je weet toch wel wat je allemaal gedaan hebt? Daar kun je toch iets over opschrijven? Nou, doe dat maar. (Voorbeeld uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs) 17

18 contact maken met innerlijke beelden en emoties van kinderen: in de kring gesprek over het schoolreisje. open vragen, kinderen vertellen. ruimte voor gevoelens, feiten en fantasie. doorvragen op beeldende details. 3. opdracht geven: we gaan een kwartiertje schrijven over het schoolreisje. 5. in de loop van de week werken de kinderen verder aan hun teksten. en maken er tekeningen bij. schoolreisje OPSTEL schrijven. Procesgerichte aanpak mindmap 4. na een kwartier vraagt de juf of iemand al iets wil voorlezen. voorlezers krijgen tips en tops van de klas. (Deels uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs) 18

19 contact maken met innerlijke beelden en emoties van kinderen: in de kring gesprek over het schoolreisje. open vragen, kinderen vertellen. ruimte voor gevoelens, feiten en fantasie. doorvragen op beeldende details. beschouwen (innerlijke wereld) 3. we gaan een kwartiertje schrijven over het schoolreisje. experimenteren 5. in de loop van de week werken de kinderen verder aan hun teksten. en maken tekeningen erbij. schoolreisje OPSTEL schrijven. Procesgerichte aanpak. 2. mindmap 2 brainstormen 4 4. na een kwartier vraagt de juf of iemand al iets wil voorlezen. voorlezers krijgen tips en tops van de klas. informeren/ (Deels uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs) reflecteren 19

20 Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid. Aan de slag: Leg het A-5 naast een workshop van jezelf. Kijk welke procescomponenten je toe zou kunnen voegen aan deze workshop.

21 Creativiteit, kun je dat afdwingen?

22 Publicatie procesgerichte didactiek, boekje: - kosten 7,50 excl. - mail naar: saskia.endeman@rijnbrink.nl Downloaden: informatiebank/procesgerichtedidactiek-de-basis-vancultuureducatie-met-kwaliteit

23 Voor interesse in de verdiepende training procesgerichte didactiek mail naar: Meer info: omschrijvingen/ Bij voldoende deelname wordt deze gepland in de regio.