Cultuur in de Spiegel
|
|
- Katrien Coppens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 14 september 2011
2 Aanleiding Vragen vanuit het werkveld over: Inhoud cultuureducatie Samenhang (intern en extern) Aansluiting (doorlopende leerlijn) en status 2
3 Doelstellingen 1. Het ontwikkelen van een theoretisch kader en 2. De vertaling van dit kader naar een raamleerplan waar scholen en docenten mee uit de voeten kunnen. Kader en raamleerplan bieden inzicht in Inhoud Samenhang (intern en extern) Aansluiting (doorlopende leerlijn) 3
4 Onderzoek( ) Drie leeftijdsgroepen: 4-10; 10-14; scholen, 6 PO, 6 VO en 1 Muziekschool Per school: team van 3-7 docenten + aio + slo er 1. Leertraject / Literatuuronderzoek 2. Ontwikkeltraject / Literatuuronderzoek o Ontwerp o Uitvoering o Evaluatie Raamleerplan (2013) 4
5 Cultuuronderwijs Vooraf: cultuuronderwijs, niet: cultuureducatie Wat is cultuur(onderwijs)? Waarom cultuuronderwijs? Wat is goed cultuuronderwijs (kwaliteit)? 5
6 Cultuuronderwijs? Een potje kleien? Sinterklaas knippen en plakken? Naar Benjamin Britten (of Mozart) luisteren? Een watertoren bezoeken? Hip hop? Architectuur en stedenbouw in de Gouden Eeuw? Voorlezen? Een gesprek over bewaren en verzamelen? Een monument ontwerpen? Enz 6
7 Cultuur? Cultuur is kunst Cultuur is cultureel (zelf)bewustzijn: nieuws (media), geschiedenis (erfgoed), kunst, ideologie, politiek (burgerschap), filosofie Cultuur is wat mensen bindt en ze onderscheidt van andere dieren ( alles wat mensen maken en doen ) Cultuur is aangeleerd gedrag (niet aangeboren) 7
8 Cultuur, cultuur, cultuur en nog eens cultuur! Zelfverbeelding: kunst Zelfbewustzijn: cultuur-in-beperktezin Onderscheidend voor mensen : cultuur-in-brede-zin Aangeleerd gedrag (sociologisch) 8
9 Cultuur is aangeleerd gedrag Niet erfelijk overdraagbaar, maar aangeleerd gedrag (Frans de Waal, De aap en de sushimeester. Culturele bespiegelingen van een primatoloog, 2001) x 9
10 aangeleerd 10
11 2. Cultuur is intentioneel gedrag Dit gedrag onderscheidt mensen van andere dieren. De drie eigenschappen van intentioneel gedrag zijn: o Verdubbeling: het verschil tussen herinnering en hier-en-nu (geheugen en waarneming vallen niet samen) o Omgang met dit verschil (cognitieve vaardigheden) o Reflexiviteit / (zelf)bewustzijn 11
12 intentioneel aangeleerd 12
13 Het DNA van cultuur: de vaardigheden Cultuur is dus een voortdurend proces. Het is iets wat mensen doen. Hoe gebruiken we ons geheugen in de omgang met verschil (cognitieve vaardigheden)? Door vormen van o o o o Waarnemen: het herkennen van situaties Verbeelden: het bedenken en maken van situaties Conceptualiseren: het categoriseren van situaties Analyseren: het ontleden van structuren 13
14 waarnemen verbeelden analyseren conceptualiseren cultuur-in-brede-zin (intentioneel gedrag) 14
15 Bijvoorbeeld: lopen 0. Lopen als aangeboren / aangeleerd vermogen 1. Waarneming: wandelen, rennen of slenteren (schemata) 2. Verbeelding: lopen als een beer, tijger; Nordic walking; snelwandelen, 3. Conceptualisering: rituele vormen van lopen, marcheren schrijden, (volks)dansen 4. Analyseren: het lopen gebruiken om afstanden te meten 15
16 Media: de dragers van cultuur We onderscheiden vier typen media: o Het lichaam (nodig om waar te nemen) o Voorwerpen (het product van de verbeelding - artefact ) o Taal (nodig om te conceptualiseren - begrip ) o Grafische media (om te analyseren - model ) + Het brein ( Wij zijn ons brein ) 16
17 3. Cultuur is cultureel(zelf)bewustzijn Cultuur kan ook betrekking hebben op zichzelf Vormen van cultureel (zelf)bewustzijn zijn: o (zelf)waarneming: het nieuws o (zelf)verbeelding: kunst o (zelf)conceptualisering of (zelf)begrip: ideologie o (zelf)analyse: filosofie; wetenschap 17
18 Het cultureel (zelf)bewustzijn is de basis voor ons (bewuste) handelen. Cultureel (zelf)bewustzijn is o persoonlijk (individueel) o gemeenschappelijk (collectief; historisch) o menselijk (universeel) Voorbeelden van cultureel (zelf)bewustzijn: o Het nieuws; de kerk (godsdienst); politieke debatten; cabaret; de kunsten (muziek, film, literatuur, theater, beeldende kunst); opiniebijlagen; enz. 18
19 zelfbewustzijn intentioneel aangeleerd 19
20 Cultuur is kunst Kunst is o cultureel (zelf)bewustzijn (een spiegel!) o door verbeelding o in een of meer media Kunst is van alle tijden Kunst hoeft niet mooi te zijn, of verrassend, of nieuw Kunst is geen amusement 20
21 verbeelding zelfbewustzijn intentioneel aangeleerd 21
22 Kunst is een (cultureel) proces, het is doen Kunst vormt het individuele en collectieve zelfbeeld (identiteit) - Kunst is niet één ding, maar een combinatie van vaardigheden: o o o Het vermogen tot zelfbewustzijn Het vermogen te verbeelden De beheersing van één of meer media Deze vaardigheden komen ook in andere combinaties voor 22
23 Cultuuronderwijs Al het onderwijs is onderwijs in cultuur Maar cultuuronderwijs is onderwijs over cultuur, en in cultureel (zelf)bewustzijn nieuws, kunst, geschiedenis, ideologie en politiek, filosofie Kunstonderwijs is onderwijs in cultureel (zelf)bewustzijn door verbeelding: receptief en productief, en in alle media. 23
24 Cultuuronderwijs: de samenhang Cultuuronderwijs is onderwijs in: o Cultureel (zelf)bewustzijn: nieuws, kunst, ideologie, wetenschap o Basisvaardigheden: waarnemen, verbeelden, conceptualiseren, analyseren o Mediavaardigheden: lichaam, voorwerpen, taal, grafisch) 24
25 In het cultuuronderwijs (in de kunstvakken, geschiedenis, maatschappijleer, filosofie) ontwikkelen we dit culturele (zelf)bewustzijn in al zijn vormen (met verschillende vaardigheden en media) Zelfbewustzijn en identiteit in een democratische en open samenleving: geef je vis en of leer je vissen? Voor het onderwijs is vooral van belang dat we proberen te bepalen hoe leerlingen dit culturele (zelf)bewustzijn in al zijn verscheidenheid kunnen ontwikkelen: over welke kennis en over welke vaardigheden zouden ze moeten kunnen beschikken? 25
26 Kunstonderwijs als cultuuronderwijs Kunstonderwijs is onderwijs in minstens drie vaardigheden: o o o Cultureel (zelf)bewustzijn (ook bijv. in filosofie, geschiedenis) Verbeelding (ook bijv. in design, zorg, techniek) Mediavaardigheden (ook bijv. in sport, techniek, communicatie en analyse) Zie ook: Harland, in Cultuur en Educatie 23 (2008) 26
27 Voorbeeld: muziekonderwijs Waarnemen (muziek voelen, horen en zien): ritme, geluid, klank, beweging Verbeelden (muziek maken): stem en instrument, spel, samenspel, stijl Conceptualiseren (muziek in taal): genreregels, begrippen, geschiedenis, betekenis en interpretatie Analyseren (muziek in grafische symbolen): notenschrift, sleutels, partituur 27
28 Aansluiting: een doorlopende leerlijn Voor een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs (waarbij wat later komt aansluit bij en voortbouwt op wat eerder is gedaan) dienen we daarom rekening te houden met de ontwikkeling, bij leerlingen, van 1. het vermogen tot (zelf)bewustzijn 2. de cognitieve basisvaardigheden 3. de mediavaardigheden 28
29 Kwaliteit en status? Wat is goed cultuuronderwijs? De kwaliteit van het cultuuronderwijs, en van het kunstonderwijs, is afhankelijk van 1. De deskundigheid van alle betrokkenen (opleiding; professionalisering) 2. Het inzicht in inhoud en samenhang van cultuur (theorie en raamleerplan CiS) 3. De aansluiting bij relevante ontwikkeling van leerlingen (profiel CiS) 4. De beschikbare middelen / materiaal / tijd / ruimte 5. De organisatie en afstemming tussen alle betrokkenen (onderzoek F. Konings voor FCP) 6. Etc.? 29
30 Cultuuronderwijs? Een potje kleien? Sinterklaas knippen en plakken? Naar Benjamin Britten (of Mozart) luisteren? Een watertoren bezoeken? Hip hop? Architectuur en stedenbouw in de Gouden Eeuw? Voorlezen? Een gesprek over bewaren en verzamelen? Een monument ontwerpen? Enz 30
31 Dank voor uw aandacht
Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs. Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media
Erfgoedonderwijs als cultuuronderwijs Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media 12/14/2012 2 Vragen... Hoe verhoudt erfgoed- zich tot cultuureducatie? Wat zijn kenmerkende eigenschappen van
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs. Regioconferenties Maart 2012
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Regioconferenties Maart 2012 Inhoud Aanleiding tot dit onderzoek De inhoud: wat is cultuur? Wat betekent dit voor cultuuronderwijs?
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 2009-2014 Barend van Heusden Inhoud Wat wilden we bereiken? Wat hebben we bereikt? De context Hoe nu verder? 2 Wat wilden we bereiken?
Nadere informatieEls De Smet, VSKO (2012)
Els De Smet, VSKO (2012) els.desmet@vsko.be Ontwikkelingen in onderwijs m.b.t. erfgoededucatie Achtergrondinformatie m.b.t. het onderzoek CiS Het theoretisch kader van CiS Praktijkvoorbeeld door een CiS-bril
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland. Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013
Cultuur in de Spiegel Vlaanderen-Nederland Barend van Heusden met Emiel Copini en Astrid Rass Groningen, 1 oktober 2013 Het CiS-project: - Vraagstelling: tegemoet komen aan beoefte aan houvast m.b.t. -
Nadere informatieGelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017
Gelijke kansen met cultuur(onderwijs) Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media Rotterdam, 2 november 2017 11/6/2017 2 1. Cultuur 2. Cultuuronderwijs 3. Gelijke kansen 4. Doorlopende leerlijn 6-11-2017
Nadere informatieCultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 10 e Dag van Taal, Kunst & Cultuur
Cultuur in de Spiegel Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs 10 e Dag van Taal, Kunst & Cultuur Barend van Heusden Afdeling Kunsten, Cultuur en Media Bij wijze van inleiding De tijd tussen 11.45-12.30
Nadere informatieDwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz
Datum 15-04-2015 Dwarse verbanden: natuur en techniek, wereldoriëntatie, cultuuronderwijs, enz Barend van Heusden Marnix Academie Utrecht, 18 maart 2016 Datum 15-04-2015 2 Inleiding Een heel bekende tegenstelling:
Nadere informatieCultuureducatie, W&T en wereldoriëntatie
Cultuureducatie, W&T en wereldoriëntatie Barend van Heusden SLO-Conferentie Wetenschap en technologie bij de zaakvakken Utrecht, 16 april 2015 2 Inleiding Wat hebben wetenschap, techniek en wereldoriëntatie
Nadere informatie1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen
1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be - Barend geeft een stavaza van CIS Nederland - Emiel Copini (10-14 jaar) - Theisje van Dorsten (4-10 jaar)
Nadere informatieCultuur in de Spiegel
Cultuur in de Spiegel zelfstudie Wat is de betekenis van Kunst Wat is de kracht van verbeelding Wat is cultureel zelfbewustzijn Wat is de functie van Kunst Wat is blending Aanleiding voor onderzoek Cultuur
Nadere informatieVolledige reactie op de stukken van Diederik Schönau en Evert Bisschop Boele over Cultuur in de Spiegel
Volledige reactie op de stukken van Diederik Schönau en Evert Bisschop Boele over Cultuur in de Spiegel door Barend van Heusden (een samenvatting van deze reactie is gepubliceerd in Kunstzone 6 / mei 2011)
Nadere informatieKunst en in cultuur door Barend van Heusden (gepubliceerd in Kunstgebouw Magazine #2 / november 2011)
Kunst en in cultuur door Barend van Heusden (gepubliceerd in Kunstgebouw Magazine #2 / november 2011) In zijn cultuurbeleid schrijft staatssecretaris Halbe Zijlstra dat hij een stevig fundament voor cultuureducatie
Nadere informatieKunst in (niet: en) cultuur door Barend van Heusden (gepubliceerd in het Magazine Cultuureducatie van Kunstbalie, oktober 2012)
Kunst in (niet: en) cultuur door Barend van Heusden (gepubliceerd in het Magazine Cultuureducatie van Kunstbalie, oktober 2012) Het onderzoek Cultuur in de Spiegel. Naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs,
Nadere informatieCultuuronderwijs op het Praedinius
Cultuuronderwijs op het Praedinius 'Wat CiS het Praedinius opleverde, en wat ook niet..' Astrid Rass Cultuur in de Spiegel/SLO Met dank aan Joke Holwerda van het Praedinius Gymnasium en Emiel Copini van
Nadere informatietekst barend van Heusden ARtikeL CuLtuuR in De spiegel Kunst en in cultuur
tekst Barend van Heusden artikel Cultuur in de Spiegel Kunst en in cultuur 12 Ons onderzoek, dat nog doorloopt tot januari 2013, heeft als doel een theoretisch kader te ontwikkelen voor een doorlopende
Nadere informatieTheorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht
1 Theorie in de praktijk: een kader voor zelfinzicht Hoe ontwikkelt het begrip van dit theoretisch kader zich bij docenten, en op welke wijze helpt het ze cultuuronderwijs vorm te geven? Emiel Copini e.j.copini@rug.nl
Nadere informatieUniversity of Groningen. Tussen willen en weten Copini, Emiel Jacob
University of Groningen Tussen willen en weten Copini, Emiel Jacob IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieCultuur in de Spiegel
11-2-2011 1 Cultuur in de Spiegel Discussie theoretisch kader Cultuurnetwerk Nederland, 3 februari 2011 Barend van Heusden Kunsten, Cultuur en Media 11-2-2011 2 Theoretisch kader 1. Achtergronden 2. Kernpunten
Nadere informatie1 en 2 oktober 2013. Bezoek aan Groningen
1 en 2 oktober 2013 Bezoek aan Groningen programma 1-2 oktober 2013 www.cultuurindespiegel.be 1. Stavaza van CIS Nederland 2. Emiel Copini (14-18jaar) en Theisje van Dorsten (4-10 jaar) 3. Astrid Rass
Nadere informatieAAN HET WERK MET EEN KERK
Logica brengt je van A naar B verbeelding brengt je overal Einstein Heleen van den Broek februari 2013 Als je een kerk bezoekt met een klas kinderen en je ziet een toren zoals die van de foto, kan er dit
Nadere informatieOnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden
OnsOnderwijs2032: Het domein Taal & Cultuur de (on)mogelijkheden 29 september 2016 Netwerkdag Taalcoördinatoren en -specialisten Stéfanie van Tuinen SLO Opbouw workshop OnsOnderwijs2032 Cultuuronderwijs
Nadere informatieWORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen
WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP
Nadere informatieTeamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING
Teamtraining MEER DOEN MET JE CULTURELE OMGEVING Agenda 1. Wat is onze culturele omgeving? (30 min) -introductie -wat doen we al? -kunnen we de culturele omgeving definiëren? 2. Waarom willen we er iets
Nadere informatieGrip op cultuuronderwijs
Grip op cultuuronderwijs door Emiel Copini (RuG) en Astrid Rass (SLO) (een beknoptere versie van dit artikel is verschenen in Kunstzone 1, januari 2012) Het onderzoeksproject Cultuur in de Spiegel (2008
Nadere informatieFianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij
Fianne Konings en Marjo Berendsen over Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs door Jacolien de Nooij De publicatie van Fianne Konings, Culturele instellingen en een doorlopende
Nadere informatieWerkconferentie 6 juni 2012
Werkconferentie 6 juni 2012 1 Afsluitende werkconferentie Cultuur in de Spiegel Astrid Rassen Barendvan Heusden Amersfoort, 6 juni2012 De aanleiding tot dit onderzoek waren vragen: Wat is cultuur? (Inhoud)
Nadere informatieSamenvatting Cultuur in de Spiegel, Culturele instellingen en de doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Promotieonderzoek Fianne E.M.
Samenvatting Cultuur in de Spiegel, Culturele instellingen en de doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Promotieonderzoek Fianne E.M. Konings, 2011 1. Introductie pag.1 1.1 Inleiding 1.2 Aanleiding 1.3
Nadere informatieFormat aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind
Format aanvragen subsidieregeling cultuureducatie cultuur voor ieder kind Dit format is bedoeld voor scholen die in 2015 een tweede aanvraag doen voor de subsidieregeling cultuur voor ieder kind van de
Nadere informatieBasis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing
Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing Ronald Kox, hoofd Cultuureducatie Nieuwegein, 17 maart 2017 ronaldkox@lkca.nl Waarom kunst en cultuur? Artistiek-creatief proces Iteratief proces Universeel
Nadere informatieCULTUUR SPIEGEL in het kort SPIEGEL. in de
CULTUUR SPIEGEL in het kort SPIEGEL in de Cultuur is niet het kledingstuk, de maaltijd, of het schilderij, maar de vorm en betekenis die de mensen die de kleding dragen, de maaltijd nuttigen of het schilderij
Nadere informatieVeelgestelde vragen (FAQ) door Astrid Rass en Barend van Heusden
Veelgestelde vragen (FAQ) door Astrid Rass en Barend van Heusden Hieronder een compleet overzicht van de veelgestelde vragen die op onze website te vinden zijn. De vragen in de grijze kaders zijn nieuw
Nadere informatieGEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken
GEDURFD OF DUF? cultureel erfgoed en de kunstvakken ICC-netwerkmiddag Kunst & Onderwijs Cultureel erfgoed en de kunstvakken. Gedurfd of duf? 22 maart 2017 Programma 14.30 uur Miriam van Meer informeert
Nadere informatieCultuur als bindmiddel
Cultuur als bindmiddel Actiegroep Diversiteit/Cultuureducatie Dit werk is gelicenseerd onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel-GeenAfgeleideWerken 2.0 België licentie Cultuur doet bewegen
Nadere informatieKunstproject Wereldverhalen voor het VMBO
Kunstproject Wereldverhalen voor het VMBO BIJLAGE VI ONDERWIJSCURRICULUM INHOUD I II III NIVEAU, VAKKEN EN LEERDOELEN THEORETISCH KADER CULTUUR IN DE SPIEGEL AANSLUITING BIJ REGULIER ONDERWIJSCURRICULUM!
Nadere informatieLeerplan/lessenserie Cultuur in de Spiegel:
kernteam Leerplan/lessenserie Cultuur in de Spiegel: Docent(en): Bestemd voor groep(en): Vak(ken)/vakgebied(en): Aantal leerlingen: Aantal weken/lessen Onderwerp Omschrijving Verantwoording keuze (Nr.
Nadere informatieEen geslaagde activiteit
Een geslaagde activiteit Toelichting: Een geslaagde activiteit Voor Quest 4 heb ik een handleiding gemaakt met daarbij de bijpassend schema. Om het voor de leerkrachten overzichtelijk te maken heb ik gebruik
Nadere informatieSamenhangend cultuuronderwijs op het Praedinius
Samenhangend cultuuronderwijs op het Praedinius! 1 en 2 oktober 2013 Het Praedinius Gymnasium 2 De Praediniaan 3 Is er een probleem? Status van cultuurprofielen is laag. Cultuuronderwijs op het Praedinius
Nadere informatieKunst onderzoekt de wereld. 5 niveaus procesgerichte didactiek
Kunst onderzoekt de wereld 5 niveaus procesgerichte didactiek rekenen mens en wereld sociaal emotionele ontwikkeling taal innerlijke wereld leerling het onderwijs versterkt het versterkt het het kunstzinnige
Nadere informatieCultuur in de Spiegel onder de loep - Visie op kunsteducatie anno 2011 -
Cultuur in de Spiegel onder de loep - Visie op kunsteducatie anno 2011 - Twee jaar geleden is het onderzoek Cultuur in de Spiegel gestart. Doel is het opzetten van een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs.
Nadere informatieREFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN)
1 REFLECTEREN OP MULTICULTURALITEIT (60 MIN) INVULLING DEELSESSIE 11.45 12.45 Deelsessie ronde B programma II 15.00 16.00 Deelsessies ronde B programma I Kennismaking Projectuitleg Situaties opdracht Discussie
Nadere informatieEen analyse-instrument Fianne E.M. Konings
Een analyse-instrument Fianne E.M. Konings Inhoudsopgave Culturele instellingen en een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Een analyse-instrument Uitgave van het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP)
Nadere informatieCultuuronderwijs door kunstenaars
` Cultuuronderwijs door kunstenaars Toepassing van een analyse-instrument op de visie en lessen van beroepskunstenaars in de klas Master-scriptie Kunsten, Cultuur en Media, Rijksuniversiteit Groningen
Nadere informatieErfgoedonderwijs. 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren. 4. Erfgoed in de klas voorbeelden
Erfgoedonderwijs 1. Wat is erfgoed? 2. Waarom erfgoedonderwijs? 3. Erfgoedonderwijs en 21e eeuws leren 4. Erfgoed in de klas voorbeelden ERFGOED DOEN! Wat is erfgoed? Wat is erfgoed? Definitie Materiële
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieJe culturele vermogens, hoe werk je eraan?
Je culturele vermogens, hoe werk je eraan? kunst & maatschappij context biedt (bronnen voor) context aan legt verbanden culturele instelling of externe vakdocent leerkracht of docent tussen leerstof analyseren
Nadere informatieCreativiteit, kun je dat afdwingen?
Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan
Nadere informatieCULTUUR in de Spiegel
CULTUUR in de Spiegel icc keuzemodule INHOUD PAGINA Korte toelichting 3 Lesschema bijeenkomst 1 voor trainer 4 Lesschema bijeenkomst 2 voor trainer 6 Bijlage 1 bijeenkomst 1: Creatieve starter Science
Nadere informatieVmbo. Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo.
Vmbo Wat je als professional moet weten over kunst en cultuur in het vmbo. Kunst en cultuur onderbouw De onderbouw in het vmbo omvat de eerste twee leerjaren. Kunst en cultuur komen aan de orde in het
Nadere informatieVELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact:
VELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact: wim.lauwers@ucll.be ONDERZOEK VRAGEN EN KADER Hoe cultuureducatie integreren
Nadere informatiePROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE
PROFESSIONAL LEARNING COMMUNITIES IN ACTIE LKCA-conferentie, Utrecht, 24 november 2014 Lode Vermeersch, Lysbeth Jans, Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Kim Tintel contact: lode.vermeersch@kuleuven.be
Nadere informatieGratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8
Gratis cultuuronderwijs voor Haagse basisscholen: een digitale ladekast met 128 projecten voor de groepen 1-8 Cultuuronderwijs op zijn Haags Met het project Cultuuronderwijs op zijn Haags (COH) zorgen
Nadere informatieWillibrordus: cultuur in ons hart
1. Willibrordus: cultuur in ons hart De huidige maatschappij vraagt om creatieve burgers die nieuwe ideeën kunnen bedenken en uitwerken. Daarom mag je op de Willibrordus door spelen wijs(er) worden! Kom
Nadere informatieOok voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.
CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en
Nadere informatiePortfolio 2014 / 2015 CKV Voor klas 3
Portfolio 2014 / 2015 CKV Voor klas 3 Naam: Klas: Inleiding Dit is jouw persoonlijke CKV-portfolio, waarmee je het onderdeel CKV in het derde en vierde leerjaar afrondt. CKV is een wettelijk verplicht
Nadere informatienaar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Barend van Heusden
Barend van Heusden Cultuur in de Spiegel 2 Barend van Heusden 3 Inhoud 5 6 10 13 1 7 19 21 24 25 26 2 8 3 1 33 35 36 Inleiding 1 Achtergrond 2 Cultuur en cognitie 3 De vier culturele basisvaardigheden
Nadere informatieNieuwsblad over cultuureducatie
3 Nieuwsblad over cultuureducatie in het Voortgezet Onderwijs februari 2012 In dit nummer: Cultuur in de Spiegel Oneindig Noord-Holland in de klas Landschap en kunst in Low Holland Kenniskring Cultuur
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 203 T 6002 15 Spelling en werkwoordspelling. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatieReactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie
Reactieformulier tussenproduct Curriculum.nu Kunst en Cultuur reactie conceptvisie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het
Nadere informatiePTA Kunst VWO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie
Nadere informatieBrabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit
Brabantse aanpak Cultuureducatie met Kwaliteit Hoe breng je meer lijn en structuur in je cultuureducatie en hoe werk je gericht aan de persoonlijke (creativiteits)- ontwikkeling van leerlingen? Basisscholen
Nadere informatiePresentatie VTOI 8 april 2016. Paul Schnabel
Presentatie VTOI 8 april 2016 Paul Schnabel Visie Ingrediënten voor het eindadvies Resultaten dialoog Wetenschappelijke inzichten Internationale vergelijkingen Huidige wet- en regelgeving en onderwijspraktijk
Nadere informatieSTUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009. Versie november 2010
STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009 Versie november 2010 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Aardrijkskunde... 2 Biologie... 3 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 4 Duitse taal en literatuur... 5 Economie... 6
Nadere informatieSTUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011. versie oktober 2011
STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011 versie oktober 2011 Inhoudsopgave Aardrijkskunde... 3 Biologie... 4 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 5 Duitse taal en literatuur... 6 Economie... 7 Engelse taal en literatuur...
Nadere informatieEvalueren van Cultuuronderwijs
Datum 25-11-2013 1 Evalueren van Cultuuronderwijs Onderzoeksconferentie Cultuureducatie en Cultuurparticipatie Tilburg, 25 november 2013 Anne Sasbrink j.a.sasbrink@rug.nl Datum 25-11-2013 2 Wat is het
Nadere informatieFormat analyse bij vervolgaanvraag subsidieregeling cultuureducatie 'cultuur voor ieder kind' 2019
Format analyse bij vervolgaanvraag subsidieregeling cultuureducatie 'cultuur voor ieder kind' 2019 Dit format is bedoeld voor scholen die een vervolgaanvraag doen voor de subsidieregeling cultuur voor
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 5002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 203 T 5003 15 Spelling en werkwoordspelling. 204 T 5004 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatieNOTITIE DOORLOPENDE LEERLIJN CULTUUREDUCATIE/ CULTUURONDERWIJS IVAK Kunststation C
NOTITIE DOORLOPENDE LEERLIJN CULTUUREDUCATIE/ CULTUURONDERWIJS IVAK Kunststation C 7 februari 2011 Inleiding In voorliggende notitie beargumenteren IVAK en KunstStation C dat de inzet van beide instellingen
Nadere informatieBasisonderwijs in cultuur
Masterscriptie Basisonderwijs in cultuur Een onderzoek naar het versterken van de positie van cultuuronderwijs door middel van een diagnose-instrument. Anja Sinnige Jaltadaheerd 39, 9737 HB Groningen Telefoonnummer:
Nadere informatieOver doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch
Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Bureau Babel is een intermediair tussen
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 15 Spelling en werkwoordspelling. 203 T 6002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatieKLASSIEKE MUZIEK DOOR DE OGEN VAN BOVENBOUWLEERLINGEN
Beeldvorming over klassieke muziek bij leerlingen (10-12 jaar), gezien vanuit de ontwikkeling van het cultureel zelfbewustzijn KLASSIEKE MUZIEK DOOR DE OGEN VAN BOVENBOUWLEERLINGEN Minke van der Stelt
Nadere informatieBuurten met Erfgoed in DILBEEK Startdag 07/10/16
Buurten met Erfgoed in DILBEEK Startdag 07/10/16 Een initiatief van Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei en de gemeente Dilbeek i.s.m. Mooss vzw (procesbegeleiding) Vaststelling: Basisscholen gebruiken
Nadere informatieCultuur in de Spiegel, naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs
Cultuur in de Spiegel, naar een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs Onderzoeksproject onder verantwoording van: Rijksuniversiteit Groningen; Faculteit der Letteren, afdeling Kunsten, Cultuur & Media.
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal 201 T 3001 5 PTA Spelling. 202 T 3002 5 PTA Schrijfopdracht. 203 T 3003 10 PTA Kijk- en luisteropdracht. 204 T 3004 10 PTA Leesvaardig. 205 T 3005 10 PTA Spreekvaardig. 206 T 3006 5 PTA
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 15 Spelling en werkwoordspelling. 203 T 6002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatieCultuureducatie met Kwaliteit
ontwerp fourpack Cultuureducatie met Kwaliteit Onze ambities 1 2 3 Stappenplan Het kwadrant Drie domeinen 1 Intake 5 Scholingsactiviteiten VERBREDEN 2 Assessment 6 Meerjarenvisie In huis 3 Ambitiegesprek
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING. VWO 4, 5 en Versie september 2018
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING, 5 en 6 2018-2021 Versie september 2018 PTA VWO aardrijkskunde 2018-2021 Leerjaar Onderwerp Soort Afname Duur (min.) Weegfac tor Herkansbaar week B1 Samenhang en verscheidenheid
Nadere informatieAan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie. 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom
Aan de slag met een leerlijn Erfgoededucatie 13 Juni 2013 World Trade Center Rotterdom Op zoek naar mogelijkheden en kansen voor een leerlijn erfgoededucatie in het Rotterdamse basisonderwijs Opzet presentatie
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 15 Spelling en werkwoordspelling. 203 T 6002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 5002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 203 T 5003 15 Spelling en werkwoordspelling. 204 T 5004 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatiePTA Kunst VWO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 15 Spelling en werkwoordspelling. 203 T 6002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatiePTA CKV VWO, Belgisch Park, cohort
A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Het
Nadere informatieThema:. Quest 4. Didactisch model 10 stappen ontwerpen cultuuronderwijs.
Thema:. Quest 4 Didactisch model 10 stappen ontwerpen cultuuronderwijs. Stap 1: Onderwerp ( ontwerpprincipe: nieuwsgierigheid) Kies een onderwerp dat bij de ervaringen, ontwikkelingen en de thuis taal
Nadere informatiePTA ckv Havo, Belgisch Park, cohort
Het eindexamen ckv bestaat uit een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domeinen ckv Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Domein
Nadere informatieCultuur in de Spiegel in de praktijk
Cultuur in de Spiegel in de praktijk Een leerplankader voor cultuuronderwijs SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Cultuur in de Spiegel in de praktijk Een leerplankader voor cultuuronderwijs
Nadere informatieHet beleidsplan cultuureducatie
Het beleidsplan cultuureducatie Beleidsplannen voor cultuureducatie kunnen variëren van 1 A4 tot een compleet beleidsplan. Belangrijk hierbij is dat het cultuureducatiebeleid onderdeel is van het schoolplan.
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Literatuurgeschiedenis. 202 T 6001 15 Spelling en werkwoordspelling. 203 T 6002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 204 T 6003 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatiedoor Frances Overwater en Cilia Hespe
door Frances Overwater en Cilia Hespe Basisschool De Kraal 2015 2019 2 Wie met open ogen kijkt zal steeds iets nieuws ontdekken. 3 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Wat is cultuuronderwijs? 4 3 Doelen cultuuronderwijs
Nadere informatieKWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE
KWALITEITSCRITERIA FONDS CULTUUREDUCATIE ZWOLLE Fonds Cultuureducatie Zwolle en kwaliteit cultuuronderwijs De gemeente Zwolle wil dat alle basisschoolleerlingen een stevige culturele basis krijgen. Hiervoor
Nadere informatieCULTUUREDUCATIE BOVEN
CULTUUREDUCATIE BOVEN KCE ZEEUWS- VLAANDEREN WIE KCE ZEEUWS-VLAANDEREN HET PROGRAMMA Van 13.30 tot 14.15 uur Presentatie Van 14.15 tot 14.30 uur Van 14.30 tot 15.00 uur Koffie en thee in de foyer Dansduet
Nadere informatieAanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier
Aanbod Kunst- en Cultuureducatie voor de basisscholen in De Lier Dario Fo, ondernemers in de kunst Poeldijk, 13 december 2012 Inleiding Op de vraag van de gezamenlijke basisscholen uit De Lier voor een
Nadere informatieDocentenhandleiding Educatieprogramma
Docentenhandleiding Educatieprogramma Hoe, wat & waar Primair Onderwijs groep 3 t/m 6 Inhoud Het Dordrechts Museum..p.3 Algemene doelstelling programma...p.3 Aansluiting bij kerndoelen. p.3,4 Programma:Hoe,
Nadere informatieC.S.G. Willem van Oranje Programma voor Toetsing en Afsluiting Mavo 3
Vak: Nederlands Schrijfdossier ens de cursus zijn er 2 schrijfopdrachten (elke schrijfopdracht wordt met een voortgangscijfer beoordeeld). Fictiedossier 2 boeken zelfstandig lezen; titel en auteur meedelen
Nadere informatieStudiewijzer per opleiding
Nederlandse taal en literatuur 201 T 5001 15 Spelling en werkwoordspelling. 202 T 5002 20 Spreekvaardigheid: mondelinge voordracht. 203 T 5003 15 Literatuurgeschiedenis. 204 T 5004 25 Schrijfvaardigheid.
Nadere informatiePiet Mondriaan. Inspirators voor de toekomst
Piet Mondriaan 74 VSO DE HELDRING IN AMSTERDAM: MEER ZELFVERTROUWEN DANKZIJ CULTURELE EDUCATIE 75 Dankzij culturele educatie krijgen onze leerlingen meer zelfvertrouwen en zijn ze gelukkiger. Naam: VSO
Nadere informatieDe leerlingen leggen hun ervaringen vast in een portfolio.
Het leergebied Arts in de bovenbouw staat voor: Leerlingen ontwikkelen kennis en vaardigheden om de wereld van kunst en cultuur te verkennen, begrijpen en zelf een bijdrage te leveren. Creativiteit is
Nadere informatieToetsing en Afsluiting
Programma van Toetsing en Afsluiting Examen 2020 Afdeling vwo, leerjaar 4 PLANNING SCHOOLEXAMENS 2017-2018 DATUM VAK OMSCHRIJVING TIJD/MIN BIJZONDERHEDEN PERIODE 1 maatschappijleer schoolexamen 1 50 NOVEMBER
Nadere informatieCultuuronderwijs. Visietekst van het GO! onderwijs van de. september 2012. Vlaamse Gemeenschap
Cultuuronderwijs Visietekst van het GO! september 2012 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 2 Inleiding 3 3 Situering 4 3.1 Begripsomschrijving 4 3.1.1 Cultuureducatie
Nadere informatie