Logopedie en Nieuwsbegrip. Yvet van Noordt

Transcriptie

1 Logopedie en Nieuwsbegrip Yvet van Noordt

2 Wat beïnvloedt het begrijpend lezen? Levenservaring Kennis van de wereld Kennis van teksten GJLSKJLS;D Taal Mondelinge taalvaardigheid Kennis structuur taal Woordenschat Culturele invloeden Kennis Begrijpend lezen Vlot lezen Motivatie & Betrokkenheid Leesstrategieën Redeneervaardigheden Metacognitie Goede toon Snelheid/automatisering Nauwkeurigheid Decoderen Fonemisch bewustzijn

3 Verkeerde opvattingen Het doel van een les begrijpend lezen is het begrijpen van de tekst. Door veel teksten te lezen en veel vragen te beantwoorden, leren de leerlingen vanzelf begrijpend te lezen. Om teksten te begrijpen moeten de leerlingen vooral heel nauwkeurig lezen.

4 Belangrijke didactische uitgangspunten Af te leiden uit leesproces: Begrijpend lezen moet gebeuren in een betekenisvolle context (bijv. de actualiteit of een vakles) Leerlingen moeten leren om actief te lezen: tijdens het lezen verbanden leggen met voorkennis, het eigen tekstbegrip monitoren en adequate strategieën inzetten De teksten/leestaken moeten passen bij het ontwikkelingsniveau vd leerling

5 Belangrijke didactische uitgangspunten (II) Algemeen: Bij het aanleren van vaardigheden en strategieën is goed voorbeeldgedrag belangrijk Leerlingen moeten gelegenheid krijgen tot toepassing van de vaardigheid en moeten feedback ontvangen op deze toepassing Samenwerken biedt gelegenheid tot oefenen (in een veilige setting) en leerlingen kunnen leren van elkaar

6 Nieuwsbegrip in de kern Koppeling van begrijpend leesonderwijs aan de actualiteit. Doelen: Leerlingen (weer) motiveren voor begrijpend lezen Uitbreiding van kennis van de wereld en woordenschat als basis voor lezen bij andere vakken Transfer van leesstrategieën en woordleerstrategieën

7 Onderdelen van Nieuwsbegrip Nieuwsbegrip Schrijven NIEUWSBEGRIP Nieuwsrekenen Nieuwsbegrip financieel Nieuwsbegrip Basis Begrijpend lezen van informatieve teksten (DOWNLOADEN) Nieuwsbegrip XL Begrijpend lezen van andere tekstsoorten, woordenschat, toetsen (ONLINE)

8 Hoe werkt Nieuwsbegrip Basis? Gebruikers dragen onderwerpen voor de teksten aan Wekelijks via de website een actuele les (informatieve tekst + opdrachten + handleiding), beschikbaar op maandagavond Alles op vijf niveaus U print en kopieert zelf het materiaal Basismaterialen: algemene handleiding, stappenplan lezen met woordhulp, strategiepicto s, rollenkaarten

9 Website:

10 De Nieuwsbegrip leerlijn Focus op vijf belangrijke leesstrategieën: voorspellen vragen stellen samenvatten onduidelijkheden ophelderen aandacht voor relaties & verwijswoorden De strategieën zijn verwerkt in het stappenplan

11 Het stappenplan lezen met de woordhulp NB. Beschikbaar in drie verschillende versies

12 De Nieuwsbegrip leerlijn (vervolg) Inoefening door herhaalde toepassing op verschillende teksten Blokken van zes weken: vijf lessen waarin wekelijks een andere strategie centraal staat Strategie relaties en verwijswoorden komt twee keer aan bod in blok 2, 4 en 6 (i.p.v. voorspellen) na vijf weken een integratieles ( blokles ) Verdieping via cyclische aanpak: per niveau complexere teksten per blok en per niveau aandacht voor verschillende aspecten van een strategie

13 Niveaus van Nieuwsbegrip (1) Niveaus naar doelgroep Niveau AA: groep 4 basisonderwijs Niveau A: groep 5 en 6 basisonderwijs Niveau B: Niveau C: Niveau D: - groep 7 en 8 basisonderwijs - leerjaar 1 en 2 vmbo (b/k) - leerjaar 1 en 2 havo/vwo - bovenbouw vmbo - betere lezers in het basisonderwijs - leerjaar 3 en 4 havo/vwo - mbo niveau 3 en 4

14 Niveaus van Nieuwsbegrip (2) Tekstniveaus op basis van AVI of Clib - Niveau AA: oplopend van AVI3-AVI5 (E3-E4) - Niveau A: Clib 25/5-43/6 - Niveau B: Clib 45/7-68/8 - Niveau C: Clib vanaf 75/8+ - Niveau D: Clib vanaf 87/8++ Ook koppeling met wettelijke referentieniveaus ( Meijerink zakelijk lezen) Ref.niveau <1F 1F 2F 2F 3F Nieuwsbegrip A B C D

15 Niveau Blok 1 en 2 Blok 3, 4, 5 Blok 6 en 7 AA AVI 3 AVI 4 AVI 5 A 25/5 30/5 31/6 36/6 37/6-43/6 B 45/7 52/7 53/7 60/8 61/8 68/8 C (8+) (8+) D Vanaf 87 / 8++

16 Filmpje wekelijks gemaakt door te bekijken vanaf knop Jeugdjournaal sluit inhoudelijk aan op de teksten (geen volledige overlap!) bevat de doelwoorden uit de lessen kijk- en luistervragen bij download en print bij download en print en Stappenplannen : stappenplan kijken & luisteren

17 Digibordtoepassingen te benaderen via knop Digibord bedoeld om het modelen te ondersteunen altijd: strategie voorspellen plus : centrale strategie van die week/les beschikbaar vanaf dinsdagochtend handleiding digibord te vinden onder download en print, tabblad handleidingen

18 Twee didactische concepten Modelen = expertgedrag zichtbaar maken in het geval van begrijpend lezen: hardop denkend een goede leesaanpak voordoen Rolwisselend lezen: toenemende zelfstandigheid in het leesleerproces eerst is de logopedist expert, later modelen leerlingen zelf in groepjes voor elkaar

19 Meester-gezelonderwijs Een expert (kan de logopedist zijn) doet aan een leerling voor aan hoe een bepaalde complexe vaardigheid uitgevoerd moet worden. Daarna voert de leerling die vaardigheid ook uit, eerst in vereenvoudigde vorm en met veel begeleiding, later steeds completer en zelfstandiger.

20 Don t tell, show! De essentie van goed lesgeven is: leerlingen laten zien wat ze moeten doen, hoe ze succesvol kunnen zijn, en is niet vertellen. Dus: Leerlingen laten zien hoe vaardige lezers betekenis verlenen aan een tekst is in essentie de taak van een leerkracht die begrijpend lezen aanleert. (Elaine McEwan, 7 Strategies of Highly Effective Readers, 2004)

21 Modelen kijken naar een voorbeeld Wat valt je op? Zie je jezelf dit doen?

22 Oriëntatie op de tekst m.b.v. de digibordapplicatie Voorspellen

23 Praktische tips Geef de Basisles zo vroeg mogelijk in de week, in verband met de actualiteit van de tekst. Bereid het modelen voor!

24 Afsluiting en evaluatie Begrijpt u de uitgangspunten achter en opbouw van Nieuwsbegrip? Weet u hoe u Nieuwsbegrip op een goede manier kunt inzetten?

25 Praktijkopdracht Ga aan de slag met Nieuwsbegrip in uw klas. Probeer de nieuwe inzichten toe te passen! Maak gebruik van het zelfevaluatieformulier om uw eigen lessen te evalueren. Ontwikkeling Masterclasses: Marianne Molendijk, Colette Mathijssen, Mirjam de Bruijne, Laure Galjart, Paul de Maat Met dank aan: Ernst Keijsers, Yvet van Noordt, Regine Bots, Astrid Kraal