de vezel het onderzoek grootschalig de bevinding blijken in kaart brengen het cliché de peiling serveren onder de loep nemen de zuivel uitsluitend

Transcriptie

1 Handleiding niveau C Nederlanders eten te weinig groente en fruit, vis en vezels. Dit bleek uit een grootschalig onderzoek van het RIVM. Verschillende scholen hebben aangegeven hierover een tekst te willen. Vanwege de gespreide herfstvakantie blijft deze les twee weken staan. De strategie die deze week centraal staat, is ophelderen van onduidelijkheden. Het sleutelschema dat in opdracht 3 ingevuld wordt, is een www-schema. De denkactiviteit die hierbij aan de orde komt, is het combineren. De intelligenties die in opdracht 4 aangesproken worden, zijn de intrapersoonlijke (zelfknap) en de naturalistische (natuurknap) intelligentie. Het CLIB-niveau van de leestekst is 79/8+. De extra les op Nieuwsbegrip XL gaat dieper in op de tekstsoort recept. De leerlingen schrijven een recept. De woorden uit de basisteksten die deze week in Nieuwsbegrip XL (extra licentie) aan de orde komen zijn: de vitamine de vezel grootschalig de vezel het onderzoek het onderzoek in kaart brengen de bevinding blijken het resultaat het cliché de peiling serveren serveren uitsluitend onder de loep nemen bereiden voorschrijven voornamelijk aanraden de bladgroente vrijwel aanbevelen per de overeenkomst kunstmatig anderzijds vrijwel compenseren de richtlijn het bestanddeel aanbevelen gemeen hebben baat hebben bij Voor elke leerling een exemplaar van de tekst Nederlanders eten te weinig groente en fruit (niveau C) met bijbehorende opdrachten voor niveau C, het stappenplan met woordhulp (te downloaden bij Basismateriaal op de website). Eventueel rolkaarten voor de leerlingen (zie ook Basismateriaal). Kopieer de woordenlijst achteraan deze handleiding zo veel keer als u nodig denkt te hebben voor uw leerlingen. Neem de Algemene handleiding een keer door (te downloaden bij Basismateriaal op de website). Voor scholen die de filmpjes gebruiken: voor iedere leerling een kopie van het stappenplan Luisteren en kijken (te downloaden op de website onder basismateriaal). pagina 1 van 5 pagina 1 van 5

2 U kunt (voorlopig) gratis gebruikmaken van Nieuwsrekenen, rekenopdrachten bij Nieuwsbegrip. Zie U kunt leerlingen met dyslexie gebruik laten maken van de optie om de tekst voor te laten lezen (bij elk niveau na inloggen). Nieuwsbegrip maakt daarvoor gebruik van het programma Readspeaker. Zie Tekst lezen (klassikaal) Doe de opdracht klassikaal of laat de leerlingen in groepen werken. Behandel de tekst aan de hand van het stappenplan. Gebruik hierbij de principes van rolwisselend lezen. 'Model' de tekst. Het modelen wordt opgebouwd. Er zijn vier verschillende fasen. In het begin bent u de expert. U geeft hardop aan wat u denkt en doet terwijl u de tekst leest met het stappenplan. Na verloop van tijd neemt een leerling de rol van expert over. In de Algemene handleiding vindt u meer informatie over de verschillende fasen bij het rolwisselend lezen. Bepaal zelf in welke fase de leerlingen zijn en werk dan volgens die fase. 1. Bespreek het antwoord op de vraag. Eten de leerlingen in de klas veel groente en fruit? 2. Laat de leerlingen de woordenschatvragen beantwoorden. De leerlingen kunnen de betekenissen met behulp van de woordhulp op het stappenplan achterhalen. Bespreek de woorden en de gevonden betekenissen kort. Ophelderen van onduidelijkheden (tweetallen) 1. Lees de uitleg met de klas. 2. Laat de leerlingen in tweetallen de betekenis van de samengestelde woorden achterhalen met behulp van de woordhulp. 3. Laat de leerlingen de overige samengestelde woorden uit de tekst halen. 4. Laat de leerlingen de antwoorden nakijken met behulp van het antwoordenblad. Een WWW-schema invullen (alleen) Laat de leerlingen de antwoorden op de vragen opzoeken in de tekst. Zie voor de antwoorden het antwoordenblad. Een eetdagboek bijhouden (alleen) De leerlingen houden gedurende één dag in de week bij wat zij allemaal eten op een dag, gedurende de eetmomenten ontbijt, lunch, avondeten en tussendoor. Stel samen met de leerlingen één dag vast waarop iedereen dit gaat doen. Bespreek na afloop wat de leerlingen gegeten hebben, opvallende zaken hierin en of ze genoeg groente en fruit hebben gegeten. pagina 2 van 5 pagina 2 van 5

3 1. Doe de opdracht klassikaal. Laat de leerlingen het Stappenplan Luisteren en kijken voor zich nemen (te downloaden bij Basismateriaal op de website). Laat de leerlingen het filmpje zien (log in op ga naar recent materiaal en klik op de link). Volg de stappen van het stappenplan. 2. Stel de leerlingen naar aanleiding van het filmpje de volgende vragen: Hoeveel lepels groente moeten kinderen per dag eten? Wat zijn de voordelen van gezond eten? Hoe heet het winnende broodje in De beste schoollunch van Nederland? pagina 3 van 5 pagina 3 van 5

4 2a. Grootschalig = van grote omvang 2b. Voedselconsumptiepeiling = onderzoek naar wat mensen eten 2c. Roerbakgroenten = groenten die je al omscheppend op hoog vuur bakt 2d. Voedingsdeskundige = iemand die veel weet over eten 2e. Zoetekauw = iemand die heel erg van zoetigheid houdt 2f. Zwaarlijvigheid = iemand die heel erg zwaar (te dik) is 2g. Wisselwerking = de invloed die iets op iets anders heeft 2h. Bestanddeel = de stof die ergens in zit 2i. Andere samengestelde woorden in de tekst zijn: Rijksinstituut Volksgezondheid Aardappelland Aardappeleters Avondmaaltijd Bladgroenten Voedingscentrum Eetmomenten Denkfout Langdurig Wanneer vond de grootschalige voedselconsumptiepeiling plaats? Tussen 2007 en 2010 (onder ruim Nederlanders). Wie voerde de peiling uit? Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. Welke vitamines en mineralen krijgen Nederlanders te weinig binnen? Waarom is Nederland een aardappelland? Vitamine A, B1, C en E, magnesium, kalium en zink. Omdat gemiddeld tweehonderd dagen van het jaar aardappels gegeten worden tijdens de avondmaaltijd. Ook goed: omdat Nederlanders veel aardappels eten. pagina 4 van 5 pagina 4 van 5

5 Hoe verschuiven de dagelijkse eetmomenten? Vier tot twaalf procent van de volwassenen ontbijt nooit, maar eet meer dan zeven keer per dag iets. Wat is het verschil tussen vitamines in groente en fruit en vitamines in vitaminepillen? De doses vitamines zijn anders, de combinatie met andere stoffen is anders en soms werken synthetische vitamines anders dan die in voeding. pagina 5 van 5 pagina 5 van 5