Nationaal Congres Taal en lezen. 13 oktober De rol van de goede tekst in relatie tot leesmotivatie. Bianca Lammers

Transcriptie

1 Nationaal Congres Taal en lezen 13 oktober 2016 De rol van de goede tekst in relatie tot leesmotivatie Bianca Lammers

2 Contactgegevens Bianca Lammers

3 Lezen is heerlijk Het kan heerlijk wezen om een boek te lezen: boom-roos-vis-vuur en een boek is heus niet duur. Hier op bladzij tachtig is mijn boek zo prachtig, want daar gaat een wit konijn naar zijn oma met de trein. En op bladzij honderd: pispot omgedonderd. Ha, wat moet ik lachen, man. Krijg er bijna buikpijn van. Maar bij bladzij zeven huil ik altijd even, want daar gaat een kikker dood ergens in een boerensloot. 3 Willem Wilmink

4 Inhoud van het leesonderwijs motivatie en leesplezier 4 Leren lezen: correct vlot vloeiend Lezen om te leren: lezen met begrip Taalontwikkeling groep 1 en 2 Mondelinge taal Beginnende geletterdheid Begrijpend luisteren Fonemisch bewustzijn + letterkennis woordenschat en kennis van de wereld

5 Leesmotivatie in Nederland Nederlandse basisschoolleerlingen hebben een zeer matige leesmotivatie (Inspectie voor het onderwijs, 2014; Netten, Droop, Verhoeven, Meelissen, Drent & Punter, 2012 Bij de Progress in International Reading Literacy Study uit 2011 (PIRLS-2011) is ook opgemerkt dat de leesmotivatie van Nederlandse leerlingen uit groep 6 in internationaal opzicht erg laag is: in slechts 7 van de 49 deelnemende landen hadden kinderen een lagere leesmotivatie (Netten e.a., 2012, pp. 66, 84).

6 De vijf meest invloedrijke factoren voor leesmotivatie die bleken uit het theorieonderzoek waren: self-efficacy betrokkenheid bij lezen autonomie belang van lezen interactie

7 Self-efficacy = iemands geloof dat hij succesvol kan zijn in lezen Leesvaardigheid Leeservaring Eigen verwachting

8 Intrinsieke motivatie nieuwsgierigheid en interesse betrokkenheid bij lezen belang van lezen Interventies: (a) 20 minuten lezen (b) dagelijks lezen (c) vrijheid bij het kiezen van boeken (d) de leerkracht actief, het leesgesprek (e) geen interrupties toegestaan (f) stimulatie om een leesdagboek bij te houden

9 Vragen stellen in de taxonomie van Bloom 9 Creëren Evalueren Analyseren Toepassen Begrijpen Herinneren Kun je een nieuw plan maken voor Wat kun je doen om Wat zou er gebeuren als. Bedenk eens Wat vind je er nu van? Ben je het eens met en waaruit blijkt dat? Waardoor vind je het een goede oplossing? Wat is het probleem, de kerngedachte? Waardoor komt dat? Hoe komt dat? Wat wil jij veranderen? Hoe zou jij dit probleem oplossen? Welke vragen stel je bij Hoe leg jij dat uit? Wat gebeurt er als? Bedenk eens Wat gebeurde er na? Hoe vaak? Wie was? Welke kleur.?

10 Leesdoel en taxonomie versterken de motivatie Als je dit boek/tekst leest kom je erachter Vind een andere oplossing voor het probleem Wat vind jij van de hoofdpersoon, waarop baseer je dat.

11 Autonomie Leeskilometers Veel lezen Lezen wat je zelf hebt uitgekozen Leestechniek, leesbegrip en leesplezier combineren 11

12 Interactie Denk aan het laatste boek dat je gelezen hebt Lees om-de-beurt een vraag aan de persoon links van je Beantwoord de vraag De anderen vragen door op het antwoord Als je het antwoord gegeven hebt, kies je een vraag voor de persoon links van je 12 Oplopende moeilijkheidsgraad A-C D=gedichten

13 Interactie leerkracht-leerling

14 Goede tekst. De goede tekst fictie/non fictie, print of on-line biedt de mogelijkheid tot: modeling van de tekstkenmerken modeling van de tekststructuur wordt ondersteund door illustraties en over de illustraties kan modeling toegepast kan worden leidt tot verwondering, verrassing en dat leidt tot vragen ( aan de auteur )

15

16 De leraar zorgt er voor dat er een balans is tussen fictie en non-fictie er een balans is tussen digitale teksten en print teksten binnen de tekstsoort ook verschillende genres worden gebruikt begrijpen van non-fictie moet onderwezen worden

17 Digitale teksten Op welke manier is de (informatieve) tekst samengesteld: hyperlink, internetsite of een.com? Omdat een boek op een tablet wordt gezet (of een tekst) wil dit nog niet zeggen dat het interactief is!

18 Chambers: De typische leraarsvraag "Waar gaat dit boek eigenlijk over?" moet vermeden worden: Het is de meest afschuwelijke vraag die er is. Het is de eerste vraag die een leraar stelt, nadat een boek gelezen is en die slaat alles dood 18

19 De leescirkel van Aidan Chambers KIEZEN (aanbod, beschikbaarheid, toegankelijkheid, presentatie) 19 LEZEN (tijd om te lezen, voorgelezen worden, voor jezelf lezen) DE HELPENDE VOLWASSENE REAGEREN (praten over beleving, boekenpraatjes, logboekje)

20 Kiezen: aanbod Zorg voor verschillende leesniveaus belevingsniveaus genres typen boeken (informatie, strips, poëzie) typen ander leesmateriaal (tijdschrift, kidsweek, krant, verhalen) Tip: oude en saaie boekendoos 20 20

21 Kiezen: beschikbaarheid en toegankelijkheid In de buurt Geordend Ooghoogte Op meer plaatsen Snuffelen 21 21

22 REAGEREN: praten Woorden zoeken 22

23 Reageren: vastleggen Logboekje Boeken top tien Recensiebord Recensiemap 23 23

24 Reageren: 3 wijzen van delen Delen van enthousiasme wat vind je leuk wat vind je niet leuk Delen van patronen ontdekken van samenhang in taal, symbolen, personen, gebeurtenissen. Delen van moeilijkheden aansluiten bij voorgeschiedenis en delen van oplossingen door het stellen vragen 24

25 4 basisvragen Wat vond je leuk, mooi of goed aan het verhaal/boek? Wat vond je niet leuk, mooi of goed? Wat vind je moeilijk of onduidelijk? Zag je een patroon en welke? 25

26 Verwerking en leesmotivatie Denk bij verwerking aan: Boekentafel Poster Presenteerstip Muziek, klanken Uitbeelden Speel het vragenspel Leesbord buiten ieder lokaal met recensies en aanbevelingen 26

27 Tot slot Plan leesactiviteiten voor het hele jaar! Betrek ouders Betrek leerlingen Zorg voor goede boeken Maak het schoolbeleid!!! Wees zelf de bevlogen, enthousiaste en motiverende lezer.

28

29 CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg BB Amersfoort T [033] Postbus 1592 F [033] BN Amersfoort E cps@cps.nl