Uitbreidingstips voor de kleuterklas

Transcriptie

1 Uitbreidingstips vr de kleuterklas Natuurlijk inspelen p de zne van naaste ntwikkeling binnen een gewn aanbd in de kleuterklas De "zne van naaste ntwikkeling" is belangrijk: een kind kan leren wat nét buiten zijn kennis en vaardigheden niveau zit. De kunst is te weten wat dat niveau is, kind per kind. Je weet dat weet niet dr glbale en unifrme testen te den, maar enkel dr de kinderen heel nauwgezet te bserveren. Dat de je als kleuterjuf eigenlijk vrtdurend, maar met die bservaties kan je k iets den! Hier vlgen enkele tips m hgbegaafde kleuters f kleuters met een ntwikkelingsvrsprng dingen aan te bieden die net iets verder gaan dan wat ze al kennen en kunnen, znder dat je hiervr de hele rganisatie van je klas met mgien. Knippen is een belangrijke vaardigheid. Kleuters verwerven die al dende, tijdens diverse knutselpdrachten. Maar wat als een kleuter zeurt m te mgen lezen en rekenen? Wel, knippen kan je een kleuter perfect laten den met smmenkaartjes f wrdkaartjes. Je slaat dan meteen twee vliegen in één klap. De kleuter ziet dat je p zijn/haar vraag in gaat (dat schept vertruwen: "ik wrd gezien") en je hebt hem/haar k aan het knippen gekregen, wat hij/zij anders wel eens zu durven weigeren f rnduit slecht den m snel weer te kunnen gaan spelen. Je met alleen maar p dat papier smmen zetten aan de ene kant en antwrden aan de andere. Je kan k met wrdjes werken als het kind wil lezen. Laat het kind aan de achterkant zelf een tekeningetje maken f prentje plakken. Je kan dat kind een dsje te geven en zeggen "wel, dan kan jij straks helemaal zelf je eigen smmetjes efenen, versier je dsje maar eens mi". Je vrziene knutselpdracht van eerste kleuter is "vlbracht en aangeleerd", en kind krijgt de uitdaging die het vreg (gesteld dat het wilde rekenen, lezen...). Puzzelen... Bij kleuters zijn er grte verschillen wat puzzelen betreft. De ene zit aan 6 stuks, een andere maakt er 60. De meeste kleuterjuffen kennen de "puzzelladder". De kleuters nemen een puzzel uit de kast, maken die en hun symbltje verhuist p de puzzelladder naar het vlgende stukjesniveau. Het énige wat je vr kinderen die erg graag puzzelen, met den is er enkele niveaus bijvegen. Kmt een kind daarte, wel... des te beter. Dat betekent geen extra inspanning, zeker niet als uders hun ude puzzels af en te dumpen in de kleuterschl. Je kunt bvendien puzzels klas verschrijdend aanbieden. Bewaar alle puzzels van de hele (kleuter)schl in 1 grte puzzelkast die ged vr iedereen tegankelijk is. Z kan elk kind puzzelen p zijn/haar niveau, znder dat er "speciaal" puzzels uit een andere klas aangesleept meten wrden. Puzzels die te gemakkelijk zijn vr bepaalde kinderen kunnen gewn mgedraaid wrden zdat je de tekening niet kunt zien. Laat ze z puzzelen en nadien cntrleren f ze het helemaal juist gedaan hebben. Verschillende puzzels kan je dr elkaar te gien en z laten plssen, dan maak je het vanzelf een beetje meilijker.

2 Schrijfmtriek: I.p.v. de 'standaard' lijntjes en bchtjes te laten vertrekken, zet in ptld (druk)letters en cijfers in het grt en klein die het kind kan vertrekken. Dr ze één keer p papier te zetten en te kpiëren bespaar je meite. Vaak kan je die blaadjes k kpiëren van een cllega van het eerste f tweede leerjaar. Juf f meester: Laat de kinderen in de klas eens zelf eens 'juf' spelen ver nderwerpen die zij eventueel zelf kiezen, bv iets dat ze al ged nder de knie hebben maar de klasgentjes minder. Wedden dat ze dit uitermate geweldig vinden! Vlgens de leerpiramide van Bales is dat dé meest succesvlle manier m zelf iets te leren: het aan een medeleerling uitleggen. Dat "zelf juf spelen" is iets dat je aan alle kleuters kunt vragen, waardr het vr de juf niet eens "iets speciaals vr dat éne kind den" is. Het lukt beter als je iets vrstelt dat alle kids eens mgen lesgeven. Een hb kind zal allicht iets heel anders den dan de anderen en zich kunnen uitleven. Het idee is echt niet dat je een hb kind tt een uitzndering maakt. Als ze allemaal eens iets mgen uitleggen aan anderen, dan kan het hb kind k eens vluit gaan znder "anders" te zijn: iedereen mag het immers eens den. En daar leer je zelf als kind k veel van. Eigenlijk is het chtendgesprek een heel gede gelegenheid m dit te den. Als je kinderen daar écht aan bd laat kmen met hun eigen nderwerpen, dan heb je al snel aanknpingspunten m te vragen "hey, kan je daar binnenkrt eens iets ver meebrengen en erver vertellen aan ns?" (bv: de dinsaurussen, kikkerdril en kikkers vangen, aut s). Getuigenis van meder Kirsten: Mijn zntje vnd het geweldig. Ik weet ng dat de juffen tegen mij zeiden dat hij hun cnstant crrigeerde ten ze leerden ver ridders enz. Zij zeiden alles vrij simpel maar Rbbe wist dat ze eigenlijk andere dingen bedelden dus hij zei het dan crrect. Z heeft hij meerdere lesjes 'vergenmen'. Hij is gewn iemand die zijn mnd niet kan huden als het gaat ver nderwerpen die hem interesseren. Hij det dit truwens ng altijd, als hij interesse in iets heeft dan gaat hij ervr en iedereen zal het geweten hebben. Het is dan aan de juf m dit te plaatsen naar de andere kinderen te, zdat er van jalezie geen sprake kan zijn

3 Kunst "Kunst in de klas" Kijk eens naar het prject van een schltje in Zmergem: Onderpresteerders: Onderpresterende hb kinderen willen niet tnen wat ze eigenlijk al kunnen. Zij passen zich aan de grep aan en denken: die andere kinderen kunnen dat ng niet dus ik k niet. Ze zijn een hele dag druk in de weer met zich aan te passen aan de grep m vral niet p te vallen Getuigenis van een meder Els: Mijn dchter kende ten ze 2,5 jaar was, alle kleuren van de regenbg en een helebel schakeringen, ze kende zelfs kleuren turkis en fuchsia. Tch had ik met de kleuterjuf zeer bizarre gesprekken. Ze vertelde me: het is een flinke in de klas en de kleuren, dat begint nu k te lukken, ze kent nu tch al blauw, rd en geel uit elkaar, dat wilde vrige maand ng niet lukken. Daar ben ik tch wel erg van geschrkken. Blijkbaar kenden de andere kinderen in de klas die kleuren k ng niet en speelde ze tneel, ze deed alsf ze de kleuren k ng niet kende. Ik heb er met de juf een gesprek ver gehad, maar er werd spijtig geneg niet veel mee gedaan. Mijn dchter heeft dat tneelspelen een heel schljaar vlgehuden tt ze p een bepaald mment met geen stkken meer naar schl te krijgen was. Thuis was ze 1 grte dnderwlk die vrtdurend brmde ik haat schl. Als je in je klas z n nderpresterend kind hebt : Leg aan de HB kleuter uit dat het ké is dat hij met smmige dingen (veel) meer kan dan de klasgentjes. Leg uit dat elk kind wel dingen heeft die hij ged, heel ged f minder ged kan: 'Felix kan wel heel mi tekenen hé. En kijk eens he ged he An kan fietsen. Jij hebt heel gede denkhersentjes en daardr kun jij ged lezen en tellen en denken.' Blijf hem aanspreken p wat hij écht kan, ndanks het camufleren en nderpresteren: 'Wuter, ik wéét dat jij dit kunt, dus ik wil dat jij dit nu det.' Neem geen genegen met een 'gemiddeld resultaat' als je weet dat de kleuter in kwestie al veel verder staat. Gede cmmunicatie met uders is in dit geval wel heel belangrijk. Allen z kan je als leerkracht inschatten f juw indruk p schl écht de capaciteiten van het kind recht det. Kangereklasje p kleutermaat. Zet een paar keer per week de meerbegaafde/hgbegaafde kleuters samen in een klasje en werk rnd prjecten f thema s bv. sterren en planeten, wetenschap, prefjes, educatieve spelletjes p cmputer, aanzet tt het leren van een tweede taal,... Je kunt k met de kinderen zelf verleggen wat ze graag aan bd willen zien kmen. Als het meilijk te rganiseren valt binnen de schlwerking, kan er eventueel een berep gedaan wrden p vrijwilligers, zals dat al in de lagere schl gebeurt. Er zijn vast wel mama s en papa s, ma s en pa s te vinden die een thema willen uitwerken. Bekenhek. Je kunt een bekenhek met eenvudige leesbekjes, tijdschriften, schaartjes, papier, schrijfgerief en lettermateriaal inrichten in de klas. Z kunnen de gevrderde kinderen er schltje spelen, samen met kinderen die ng niet kunnen lezen Vrlezen Getuigenis van vader Jnas: Uitgeverij Zwijsen heeft bekjes vr beginnende lezers die vr thuis bedeld zijn. Op de rechterpagina staat dan het verhaaltje dat de uder vrleest en p de linkerpagina enkele wrdjes f een zinnetje dat het kind kan lezen.

4 De juf van Jlien (1ste kleuterklas) heeft dit aangegrepen m samen met Jlien het verhaaltje vr te lezen aan de klas, ieder zijn gedeelte. Vlgens mij een ideale manier m de hb-kleuter te laten merken dat je het mag tnen als je iets kan (Jlien deed dat nit p schl) en k m de andere kleuters te leren mgaan met het anders-zijn. Je kan het natuurlijk k met andere bekjes den al naargelang de leeftijd. De bekjes die bij znnekind zitten werken vlgens hetzelfde principe: aan de ene kant een eenvudige zin vr het eerste leerjaar (avi1-2), aan de andere kant een paar meilijkere zinnen (avi3-4) vr het tweede leerjaar. Dus 2 x hetzelfde verhaal, maar in verschillende meilijkheidsgraden. Getuigenis van meder Annemie: De juf van de laatste kleuterklas liet nze zn, die zeer vlt las, af en te eens een verhaaltje vrlezen. Nadat hij eens spntaan een brief vr de uders luidp begn te lezen heeft hij dat daarna ng verschillende keren mgen den. De briefjes vr de uders, waarvan k de kleuters p de hgte mchten zijn, mcht hij dan vrlezen. Deze juf had de feeling m talenten bij alle kleuters te ntdekken en die dan flink in de verf te zetten. Dat was vr nze zn zeer belangrijk want z kwam hij niet in een uitznderingspsitie terecht, hij kn dan wel ged lezen maar Miet kn heel ged lpen en Lien kn al heel ged zwemmen en z mi als Pieter kn niemand anders in de klas tekenen. Stp bij het vrlezen eens wat vreger en laat de kinderen zelf het einde van het verhaal bedenken. Ze kunnen dat in grep den f elk kind kan een tekening maken ver he het verhaal aflpt. Laat daarna de kinderen in een kringgesprek hun einde vertellen. Je kunt het einde van een verhaal k eens laten uitbeelden. Leuk is als je al die mgelijke scenari s met elkaar kan vergelijken en daarna eens gaat kijken he het verhaal echt aflpt. Tt 10 tellen: laat kinderen die dit al ged kunnen tellen eerder aftellen tt 1, bv. Tijdens het verstppertje spelen. Experimenteren. Laat hen experimenteren met eenvudige materialen. Je kan een grte ds vullen met dsjes en wc-rlletjes en hiermee buwwerkjes laten maken, een extra meilijkheidgraad hierin is de buwwerkjes laten memriseren, dan de tren mgien en p de juiste manier terug p te buwen. Laat ze vr elke tren een eigen naam bedenken. Vul eens een ds met allerlei dekjes en vraag hen wat ze er allemaal mee zuden kunnen den (was phangen, met krdjes rnd een ppje draperen,als dekentje, als sjaal gebruiken) Op het internet kan je heel wat infrmatie vinden ver werken met zulke ntdekdzen in de kleuterklas. Hier vind je alvast meer ver een ntdekds dppen en deksels : Ok leuk zijn ntdekdzen met magneten, knpen, tuwtjes en linten, laat je fantasie maar de vrije lp. Op zlder f in ma s naaikist kan je vast ng wel wat schatten vinden die niet meer gebruikt wrden. Ok p rmmelmarkten kan je vaak vr een prikje heel wat materiaal p de kp tikken. Bvendien zijn k de uders zeker bereid m het ndige materiaal mee in te zamelen. In eerste instantie kan je de kinderen zelf laten ntdekken wat ze met het materiaal kunnen den, als die fase vrbij is kan je hen pdrachten laten uitveren met het materiaal uit de ds.

5 Speelhekje: zrg dat er ergens minstens 1 hekje 'vrij' is vr rustige spelletjes, desnds afgebakend zdat andere kindjes het spel niet verstren f stuk maken. Faalangst: Vaak zijn hb kinderen ngal perfectinistisch ingesteld. Ga er niet van uit dat ze zelf wel hun uitdagingen zullen pzeken, vaak den ze dat net niet. Ze zullen dan eerder een gemakkelijke puzzel maken, waar ze zeker van zijn dat ze die snel en efficiënt kunnen plssen. Tch is het belangrijk m hen meilijker materiaal in handen te geven. Enkel p die manier kan hij k eens falen en mislukken en er k iets uit leren. Als je dan k daar heel gewn ver det en k het hb kind het recht geeft m te mislukken dan kan je hem een stevige basis geven en hem bij brengen dat futen maken ged is en ndzakelijk m iets te leren. Op die manier help je als kleuterjuf reeds mee m faalangst te vrkmen. Differentiëren: Prbeer k in de kleuterklas het materiaal al wat aan te passen aan het niveau en interesse van de kleuter. Niets is z frustrerend vr een kind dat vlt tt 10 kan rekenen m steeds maar weer tt 3 te tellen en 3 bllen f 3 paddestelen p een blad te meten kleven. Veel hb kinderen zullen dit srt werkjes weigeren f alles den m ernder uit te glippen en het werkje niet te heven maken. Je kunt hen tch k een werkhuding aanleren dr hen aangepast materiaal aan te bieden. Tch met je pletten dat je het hb kind niet te veel in een uitznderingspsitie plaatst. Zrg ervr dat je materiaal zekt dat vr alle kleuters beiend is en dat je dr een kleine ingreep k uitdagend f beiend kan maken vr de hb kleuters in je klas, zdat het niet pvalt dat smmige kinderen een ander werkje maken. Een geheime taal. Kinderen vinden knutselen met taal heerlijk. Je kunt met de kinderen een eigen taal ntwerpen. Zek nieuwe wrden en zek er een betekenis vr. De aanleiding zu een verspreking van 1 van je kleuters kunnen zijn waardr er een nieuw wrd ntstaat. Zek k nieuwe betekenissen bij die wrden. Z ntstaat er een eigen geheime taal! De kinderen die kunnen schrijven en lezen kunnen de wrden pschrijven, andere kunnen de betekenis tekenen. Z kan je een wrdenbekje aanleggen. De kleuters zullen zich dr hun geheime taal ng meer met elkaar verbnden velen. Ok de anderstalige kleuters zullen dit een leuk spel vinden. Open cmmunicatie: Zrg vr een pen schlklimaat waar hgbegaafdheid bespreekbaar is. Sta pen vr de verhalen van de uders en luister naar hun verhaal znder hen te verrdelen. Als je dat niet det bestaat de kans dat de relatie tussen uders en schl verzuurt. Heel wat uders van hb kinderen hebben het gevel dat ze beschuwd wrden als uders die hun kind te hard pushen, hewel dat niet het geval is. Zrg vr een pen cmmunicatie laat hen velen dat je hun verhaal au sérieux neemt. Z kan er een klimaat van wederzijds respect ntstaan, waar zwel uders als schl pen staan vr elkaars verhalen en vragen. Dat is enkel in het vrdeel van de kinderen. Interessante website: : een massa bruikbaar materiaal Kijk k regelmatig p nze materialen pagina s! Een interessant bekje rnd uitbreidingsmateriaal vr de kleuterklas: Tanya de Kruijf, Hgbleiers, laat ze bleien, te bestellen via prductief: Van harte dank aan Helene Derijcke en Liesbet van Gmpel vr het samenstellen van dit dcument, De meeste tips werden verzameld via HBBK