rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Middin, locatie Zorgcentrum Rubroek in Rotterdam op 14 februari 2019

Transcriptie

1 rapport van het inspectiebezoek aan Stichting Middin, locatie Zorgcentrum Rubroek in Rotterdam op 14 februari 2019 Utrecht, april 2019 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving Middin Beschrijving Zorgcentrum Rubroek 3 2 Conclusie 5 3 Wat zijn de vervolgacties 7 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten 14 Bijlage 1 Methode 18 Bijlage 2 Geraadpleegde documenten 20 Pagina 2 van 20

3 1 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd bracht op 14 februari 2019 een onaangekondigd bezoek aan Middin, locatie Zorgcentrum Rubroek (Rubroek) in Rotterdam. De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Als de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De in dit rapport gebruikte begrippen liggen vast in een verklarende woordenlijst. De inspecteurs verzamelen informatie door middel van observaties, een rondleiding, het inzien van documenten en gesprekken. Ze toetsen de thema s persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. 1.1 Aanleiding bezoek De inspectie bezoekt Zorgcentrum Rubroek om zich een beeld te vormen of de geboden zorg voldoet aan wet- en regelgeving. 1.2 Beschrijving Middin Stichting Middin is een zorgaanbieder die zich in de regio met name richt op zorg aan cliënten met een verstandelijke beperking. Middin heeft twee locaties voor ouderen met een somatische en/of psychogeriatrische zorgvraag: Zorgcentrum Rubroek en De Provenier. Naast Rubroek heeft Middin nog een locatie voor ouderen met een somatische en/of psychogeriatrische zorgvraag. Stichting Middin bestaat uit een tweehoofdige raad van bestuur met een raad van toezicht. 1.3 Beschrijving Zorgcentrum Rubroek Zorgcentrum Rubroek ligt in de wijk Crooswijk nabij het centrum van Rotterdam. Rubroek biedt zorg aan cliënten met somatische en psychogeriatrische problematiek. Rubroek heeft een toelating in het kader van de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) en een aanmerking ingevolge de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz). Het managementteam van Rubroek bestaat uit een directeur, een adjunct-directeur ad interim, twee zorgmanagers en een facilitair manager. De directeur en adjunct-directeur zijn ook verantwoordelijk voor andere locaties van Middin. De directeur ad interim is sinds vier weken werkzaam voor 2 dagen per week. Acht teams zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse zorgverlening. De zorgmanagers en begeleiders niveau 5 sturen de teams aan. Iedere zorgmanager stuurt twee afdelingen aan. In het gebouw zit het wijkservicepunt waar bewoners uit de wijk en cliënten gebruik van maken voor diverse activiteiten. Er is een eigen keuken en een restaurant waar cliënten en bezoekers gedurende de dag maaltijden kunnen gebruiken. Alle cliënten beschikken over een eigen appartement met badkamer. Pagina 3 van 20

4 Cliënten Tijdens de inspectie verblijven in Rubroek 127 cliënten die zorg ontvangen vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz). Er zijn vier afdelingen verdeeld over vier verdiepingen. Per verdieping is er een Noord- en Zuid-zijde. Per zijde werkt een subteam. De subteams werken nauw samen op een afdeling. Op de eerste en vierde etage verblijven cliënten met psychogeriatrische problematiek. De eerste etage is een gesloten psychogeriatrische afdeling (pgafdeling) waar 39 cliënten verblijven. Op de vierde etage verblijven 31 cliënten. Het merendeel van de cliënten op de twee pg-afdelingen heeft een zorgprofiel VV5 en sommigen hebben zorgprofiel VV7. Op de vierde etage verblijven 2 cliënten met een zorgprofiel VV4. Op de tweede en derde etage zijn de afdelingen voor cliënten met somatische problematiek. Er zijn in totaal 57 somatische cliënten aanwezig tijdens het inspectiebezoek. Deze cliënten hebben een zorgprofiel VV2 tot en met VV7. Het merendeel heeft een zorgprofiel VV6 of VV4. Per etage zijn er twee huiskamers met een keuken. Tijdens het inspectiebezoek heeft de inspectie zowel een afdeling somatiek als wel een pg-afdeling bezocht. Zorgverleners In totaal is er ca. 94 fte aan zorgverleners werkzaam. De teams bestaan uit verzorgenden niveau 3 en verpleegkundigen niveau 4 en 5 en leerlingen. Op de eerste etage is een vaste activiteitenbegeleider werkzaam. Op iedere etage is een begeleider niveau 5 aanwezig die de zorg coördineert en de teams coacht. Een kwaliteitsverpleegkundige beheert de protocollen, zit in diverse commissies en heeft een vraagbaakfunctie voor de teams. Behandeldienst In Rubroek zijn verschillende disciplines betrokken vanuit een externe organisatie. Dit zijn onder andere een mondhygiënist en een specialist ouderengeneeskunde (SO). De SO is sinds een maand werkzaam in Rubroek. Rubroek is op zoek naar een SO die in dienst komt bij Middin. Een aantal disciplines is wel in dienst van Rubroek. Dit zijn onder andere de psycholoog, de praktijkondersteuner, de geriatrisch verpleegkundige en de wondverpleegkundige. De SO is eindverantwoordelijk voor de medische zorg op alle afdelingen. Verbouwing Rubroek Rubroek is op alle etages bezig met het verbouwen van de huiskamers. Het bouwproject is in het najaar 2018 gestart en zal naar verwachting tot juni 2019 duren. Het doel van de verbouwing is een modernisering van de huiskamers te realiseren. Op deze manier kan Rubroek een meer kleinschalige aanpak van zorg bieden die goed aansluit bij de wensen en behoeften van de cliënten. Tijdens het inspectiebezoek zijn de huiskamers op alle etages aan de Noordzijde klaar en in gebruik. Op de eerste etage zijn meerdere bouwactiviteiten in de huiskamer aan de Zuidzijde. Op de overige etages zijn de huiskamers op de Zuidzijde in voorbereiding op de toekomstige bouwactiviteiten. Op de gangen van alle etages zijn meerdere ruimtes in gebruik als bouwruimte. Bij het trappenhuis is op iedere etage een bouwruimte met een bouwlift. Pagina 4 van 20

5 2 Conclusie Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht. Daarin staat hoe de inspectie de geleverde zorg beoordeelt. Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over Rubroek. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. 2.1 Overzicht van de resultaten Onderstaand diagrammen laten u per thema zien hoe de inspectie uw locatie beoordeelt. 2.2 Wat gaat goed In Rubroek ontvangen cliënten zorg van gemotiveerde zorgverleners. De vaste zorgverleners zijn zeer betrokken en kennen de cliënten goed. De zorgverleners betrekken de cliënt of diens vertegenwoordiger actief bij het maken van afspraken over de zorg en ondersteuning. De zorgverleners stimuleren de regie van de cliënten. Ook biedt Rubroek veel verschillende activiteiten aan die passen bij de wensen van de cliënten. 2.3 Wat kan beter Rubroek kan nog beter zorgen voor een rustige sfeer in de huiskamers. Daarnaast kan het methodisch werken binnen Rubroek beter. Ook kunnen zorgverleners behandelaren eerder betrekken bij de zorgverlening. Tenslotte kan de inhoud en opbouw van het zorgdossier beter. 2.4 Wat moet beter Rubroek moet in onverwachte situaties, zoals bijvoorbeeld de verbouwing, de risico s beter in kaart brengen. Het systematisch bewaken van de veiligheid van cliënten moet beter. Rubroek moet de veiligheid van de cliënten en medewerkers gedurende de verbouwing monitoren en borgen. Rubroek moet ervoor zorgen dat alle nieuwe medewerkers de persoonsgerichte visie uitvoert. Conclusie bezoek Rubroek voldoet aan elf van de veertien getoetste normen, aan twee normen grotendeels niet en aan één norm niet. De inspectie concludeert dat Rubroek niet tijdig acteert op ontwikkelen bij onverwachte en risicovolle situaties. In dit geval was dat een grootschalige verbouwing op locatie Rubroek. Rubroek brengt de risico s van de cliënten onvoldoende in kaart en Rubroek borgt dit niet. De inspectie concludeert daarnaast dat Rubroek persoonsgerichte zorg geeft. De zorgverlening sluit voor een groot deel aan bij de wensen en behoeften van de cliënt. De vaste zorgverleners kennen de wensen en behoeften van de cliënt. Wel vragen de deskundigheid en bezetting meer monitoring en afstemming binnen Rubroek. De cliënten in Rubroek hebben een toenemende zorgvraag. Dit heeft invloed op de nodige bezetting en deskundigheid van de zorgverleners. Ook dient Rubroek ervoor te zorgen dat de vele nieuwe zorgverleners zich de visie over persoonsgerichte zorg eigen maken. Pagina 5 van 20

6 De inspectie ziet daarbij het lerend vermogen van Rubroek. Zij gaat ervan uit dat Rubroek de openstaande verbeterpunten met prioriteit oppakt. Pagina 6 van 20

7 3 Wat zijn de vervolgacties 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht Tijdens het inspectiebezoek was er een grootschalige verbouwing in Rubroek. Rubroek heeft onvoldoende de veiligheidsrisico s voor de cliënten in kaart gebracht. Er was een onveilige situatie ontstaan door de verbouwing. Daarom heeft de inspectie op 15 februari 2019 een bevel gegeven aan Middin op basis van de bevindingen van norm 3.2. Dit bevel heeft de inspectie op 18 februari 2019 beëindigd, omdat de onveilige situatie opgeheven was. Naar aanleiding van het bevel heeft er op 1 april 2019 een bestuursgesprek plaatsgevonden met de raad van bestuur van Middin en de inspectie. Tijdens dit gesprek heeft de raad van bestuur gereflecteerd op de ontstane situatie tijdens de verbouwing. De raad van bestuur heeft maatregelen genomen om een dergelijke situatie tijdens het vervolg van de verbouwing te voorkomen. Als zorgaanbieder moet u voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. Middin moet risico s die ontstaan door onverwachte situaties scherper in beeld hebben. Op basis van de manier waarop Middin het bevel heeft opgepakt en de veiligheid van de cliënt op orde heeft gebracht, heeft de inspectie vertrouwen in de aansturing van Middin. De inspectie gaat ervan uit, dat Middin verbeteracties inzet om te voldoen aan de normen waaraan Rubroek nog niet voldoet of nog niet volledig voldoet. De inspectie verwacht dat Middin de verbetermaatregelen waar nodig ook op andere locaties doorvoert. De inspectie verwacht dat u uiterlijk 7 juni 2019 rapporteert over de voortgang van de verbouwing van locatie Rubroek aan de inspectie. In de aanbiedbrief leest u welke informatie u dient op te nemen in de voortgangsrapportage. 3.2 Vervolgacties van de inspectie De inspectie zal zich naar aanleiding van het voortgangsverslag over de verbouwing beraden of, en zo ja welke, vervolgstappen nog noodzakelijk zijn. De inspectie zal u hierover binnen vier weken na ontvangst van het voortgangsverslag berichten. Pagina 7 van 20

8 4 Resultaten Dit hoofdstuk beschrijft per thema de normen, het oordeel en de bevindingen. De inspectie beoordeelt de normen op een vierpuntschaal. De kleuren van de vierpuntschaal hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie/afdeling voldoet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm alleen positieve punten. Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels aan de norm. De inspectie constateert op deze norm veelal positieve punten. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm overwegend negatieve punten. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet aan de norm. De inspectie constateert op deze norm nauwelijks tot geen positieve punten. Blauw: De norm is niet getoetst. 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt? Kent hij 1 zijn geschiedenis? Weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en een zorgverlener? Wordt er goed geluisterd naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen van de cliënt centraal? Wordt hier gehoor aan gegeven? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgverlener Resultaten Norm 1.1 Iedere cliënt heeft inspraak in en afspraken over de doelen van de zorg, behandeling en ondersteuning. Volgens de inspectie voldoet Rubroek aan deze norm. Uit gesprekken en de cliëntdossiers blijkt dat cliënten voldoende inspraak hebben over de zorg die zij ontvangen binnen Rubroek. Zorgverleners overleggen ieder half jaar met de cliënt en cliëntvertegenwoordigers over het zorgaanbod. Zij nodigen de cliënten en cliëntvertegenwoordigers uit voor het multidisciplinair overleg (MDO). De zorgafspraken liggen vast in het zorgplan. De inspectie ziet in het cliëntdossier dat de cliënt (-vertegenwoordiger) instemming geeft met het zorgplan. De zorgverleners respecteren de wensen van de cliënt. Zo ziet de inspectie dat de cliënten een huisdier mogen houden op hun kamer. Norm 1.2 Zorgverleners kennen de cliënt, zijn wensen en behoeften. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels aan deze norm. De zorgverleners kennen de wensen en de behoeften van de cliënten. De zorgverleners stemmen de maaltijd af op de voorkeur van de cliënt. Cliënten kunnen tijdens de middagmaaltijd kiezen uit een broodmaaltijd, soep en er zijn 1 Voor de leesbaarheid wordt hier de mannelijke vorm gebruikt; waar hij staat bedoelt de inspectie ook zij. Pagina 8 van 20

9 pannenkoeken en wentelteefjes. De inspectie ziet dat de zorgverleners de keuzemogelijkheden voor bijvoorbeeld broodbeleg actief en meerdere malen aan de cliënten aanbieden. De cliënten krijgen individuele en groepsactiviteiten aangeboden op basis van eigen voorkeuren of behoeften. Zorgverleners vragen aan cliënten en hun vertegenwoordigers wat de levensloop van de cliënt is en welke persoonlijke interesses zij hebben. Op basis hiervan krijgen de cliënten diverse activiteiten aangeboden. Zo krijgt een cliënt die altijd een huisdier heeft gehad, dagelijks een robotkat op bezoek. Een zorgverlener vertelt dat een andere cliënt uit Kaapverdië van Kaapverdische muziek houdt. De zorgverlener zorgt ervoor dat de cliënt deze muziek kan luisteren tijdens de ADL-zorg. Hierdoor ervaart de cliënt deze zorg als prettig. Daarentegen ziet de inspectie dat het zorgaanbod niet altijd volledig passend is voor de individuele wensen van de cliënt. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de briefjes die cliënten op de voordeuren van hun appartement plakken. Hierop staan verzoeken van cliënten voor bepaald eten of drinken. De inspectie ziet ook briefjes hangen met het verzoek om hen niet te vergeten bij bijvoorbeeld koffie en thee uitdelen. Bij navraag blijkt dat de cliënten dit doen, omdat de zorgverleners zich niet houden aan deze afspraken. De huiskamers die nog in voorbereiding zijn voor de verbouwing, zijn gedeeltelijk leeggeruimd en niet veilig (zie ook norm 3.2). Toch gebruiken zorgverleners deze ruimte nog wel voor, het nuttigen van maaltijden en activiteiten. De bevindingen hierover zijn terug te vinden bij de norm 3.2. Norm 1.3 Cliënten voeren, binnen hun mogelijkheden, zelf regie over hun leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet Rubroek aan deze norm. Tijdens de middagmaaltijd ziet de inspectie voorbeelden van zorgverleners die cliënten keuzes geven die afgestemd zijn op de behoeften van de cliënt. Zo eten de cliënten aan een gedekte tafel. Zij bepalen zelf of en wat zij willen eten. De cliënten die dat willen en kunnen, beleggen zelf hun boterham en eten zelfstandig. De zorgverleners en vrijwilligers bieden alle mogelijkheden voor eten en drinken meerdere malen aan. In de huiskamer eten cliënten aan tafels met 3 tot 6 personen. De cliënten die dit niet willen, kunnen ook in hun eigen appartement eten. Rubroek organiseert diverse groepsactiviteiten en individuele activiteiten. Rubroek heeft geïnvesteerd in moderne hulpmiddelen voor activiteiten, zoals een tovertafel, beeldtafel en een robotkat. Uit gesprekken met de zorgverleners en dossierinzage blijkt dat zij per cliënt bepalen welke activiteit het best bij de cliënt past. De vaste activiteitenbegeleider op de eerste etage biedt zowel groeps- als individuele activiteiten aan. Zo bezoekt zij sommige cliënten van de afdeling als clown. Rubroek heeft aandacht voor de laatste levensfase van cliënten. Zij gebruiken de methode zorgpad stervensfase. Deze methodiek inventariseert de individuele behoeften en wensen van cliënt, familie en zijn netwerk in de terminale fase. Om deze methode te borgen organiseert Rubroek een scholing voor aandachtsvelders. Ook start Rubroek een commissie laatste levensfase zo leest de inspectie in het jaarplan Pagina 9 van 20

10 Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels aan deze norm. De inspectie ziet en hoort dat de zorgverleners de cliënten met respect en aandacht bejegenen. Zij tonen betrokkenheid, zoeken oogcontact en passen zo nodig het volume van hun stem en het spreektempo aan. De inspectie ziet dat zes zorgverleners in de gelegenheid zijn om de cliënten aan iedere tafel tijd en aandacht te geven en maaltijden bij de cliënten in de appartementen te brengen. Er zijn gesprekken tussen zorgverleners en cliënten. De inspectie observeert dat de zorgverleners andere cliënten aan tafel ook stimuleren om deel te nemen aan het gesprek. De inspectie hoort dat er verschillende cliënten zijn die de Nederlandse taal niet goed kunnen spreken. Samen met de activiteitenbegeleider hebben zorgverleners naar oplossingen gezocht om goed met de cliënten te communiceren. Daartegenover ziet de inspectie dat zorgverleners heen en weer lopen tussen de verschillende tafels en de keuken. Ook hoort de inspectie de zorgverleners hard praten met elkaar. De inspectie ziet dat dit leidt tot onrust bij de cliënten. Norm 1.5 Zorgverleners ondersteunen cliënten om hun informele netwerk in stand te houden of uit te breiden. Volgens de inspectie voldoet Rubroek aan deze norm. Rubroek heeft 115 vrijwilligers. De inspectie ziet tijdens het inspectiebezoek een aantal vrijwilligers actief bezig. Zij ondersteunen de cliënten bijvoorbeeld tijdens de maaltijd of doen een activiteit met hen. Rubroek betrekt vrijwilligers ook bij de organisatie van activiteiten. Een vrijwilligersambassadeur is lid van de welzijnscommissie. Ook betrekt Rubroek vrijwilligers bij beleidsvorming over persoonsgerichte zorg. Een gesprekspartner vertelt dat cliënten met een verstandelijke beperking en zorg ontvangen bij Middin, vrijwilligerswerk doen bij Rubroek. De inspectie hoort dat de zorgverleners veel weten over het sociale netwerk van de cliënt. De inspectie ziet dat zorgverleners in gesprek gaan met familieleden van cliënten. Hieruit blijkt dat zij de zorg met hen afstemt. Een zorgverlener vertelt dat een familielid iedere avond de maaltijd verzorgt van een cliënt. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige zorgverleners in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de zorgvragen van de cliënten. De zorgverleners zijn voldoende deskundig. Zij kennen de grenzen van hun deskundigheid. Daarnaast zijn zorgverleners in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor de voorwaarden waaronder zorgverleners methodisch Pagina 10 van 20

11 kunnen werken. De zorgverlener is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle zorgverleners. Methodisch werken houdt in dat zorgverleners werken volgens de Plan-Do-Check- Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en een plan maken hoe deze kunnen verbeteren. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat oplevert. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg en ondersteuning op basis van gesignaleerde risico s, wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels aan deze norm. Uit gesprekken en de dossierinzage blijkt dat de zorgverleners de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt in voldoende mate betrekken bij het maken van professionele afwegingen. Het maken van de professionele afweging gebeurt echter niet in alle gevallen. Bij de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen (VBM) vindt een navolgbare afweging plaats. Verschillende gesprekspartners vertellen dat zij eerst alternatieven inzetten. De inzet van VBM wordt besproken in de wekelijkse visiteronde van de SO. Ook bespreken zorgverleners de inzet van VBM en de SO tijdens het MDO. De psycholoog vertelt dat zij niet actief betrokken is bij inzet van VBM. De zorgverleners beoordelen zorginhoudelijke risico s en verwerken deze in de doelen van het zorgplan. Een voorbeeld hiervan is een cliënt die drager is van een resistente bacterie. De eerst verantwoordelijk verzorgende (evv er) heeft dit verwerkt in een doel met een koppeling naar het werkvoorschrift voor de extra maatregelen bij de ADL-zorg. Daartegenover maken zorgverleners onvoldoende een professionele inschatting over de veiligheidsrisico s voor de cliënten in en nabij bouwgebieden. De inspectie ziet en hoort dat zorgverleners wel signaleren dat cliënten overlast hebben, maar ondernemen onvoldoende actie hierin. Zie ook norm 3.2. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch. Zij leggen dit hele proces inzichtelijk vast in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels niet aan deze norm. Uit gesprekken en dossierinzage blijkt dat het cliëntdossier gestructureerd is opgebouwd, maar zorgverleners hebben niet altijd een methodische werkwijze in het zorgproces. Pagina 11 van 20

12 Rubroek werkt sinds oktober 2018 met een nieuw elektronisch cliëntdossier (ECD). De zorgverleners gebruiken daarnaast papieren zorgkaarten. De eerst verantwoordelijke verzorgende (evv er) is verantwoordelijk dat de inhoud van de zorgkaart overeenkomt met het ECD. De zorgverleners vertellen dat dit lastig is, omdat de inhoud van de zorgkaarten verspreid in het ECD staat. De zorgverleners vertellen dat het voornemen er is om een apart tabblad zorgkaart in het ECD te bouwen om dit op te lossen. De behandelaren werken in een eigen digitaal dossier met een behandelplan. Zij zetten opdrachten voor behandel- en begeleidingsadviezen en controles via dit systeem door in het ECD. Uit gesprekken met behandelaren blijkt dat niet al hun adviezen en verzoeken op de zorgkaarten komen. De zorgdoelen worden ieder half jaar besproken tijdens het MDO. Naar aanleiding hiervan stelt de evv er het zorgplan bij. Uit dossierinzage en gesprekken blijkt dat de besluiten uit het MDO niet of niet navolgbaar worden vastgelegd in het ECD. Iedere discipline werkt het MDO voor zichzelf uit met eigen aandachtspunten in het zorg- of behandelplan. Informatie uit MDO is hierdoor niet altijd eenvoudig terug te vinden in het zorgplan of ECD. Sommige zorgverleners geven aan dat er onvoldoende borging is op besluiten die genomen zijn in het MDO. Hierdoor is het onduidelijk of het zorgplan actueel is. De inzet van VBM is terug te vinden in het cliëntdossier. De inspectie hoort en ziet dat de behandelaren VBM terughoudend inzetten. De inspectie ziet dat zij de inzet van VBM niet structureel evalueren. Uit gesprekken blijkt dat dit wel mondeling gebeurt, maar dit is niet terug te vinden in het cliëntdossier. Zo ziet de inspectie dat een sensor niet geëvalueerd is. Het is niet duidelijk wie het initiatief voor de evaluatie moet nemen voor de betrokkenen. Daartegenover ziet de inspectie een logische en heldere opbouw van het ECD. De zorgverleners hoeven niet veel te zoeken of onnodig te klikken in het ECD. De inspectie ziet dat de evv ers de doelen en acties concreet beschrijven in het zorgplan. Zo leest de inspectie: mw. heeft een hoofddoek. Niet zelf de hoofddoek eraf halen en wees attent op het zo voorzichtig mogelijk uitdoen van de bovenkleding zodat de hoofddoek niet van mw. haar hoofd valt. Norm 2.3 De zorgaanbieder zorgt dat zorgverleners ruimte krijgen om systematisch te reflecteren op goede, veilige en persoonsgerichte zorg. Vanuit de reflectie kunnen zorgverleners verbeteringen toepassen. Volgens de inspectie voldoet Rubroek aan deze norm. Verschillende gesprekspartners geven aan dat er intern voldoende gelegenheid is voor reflectie. Periodiek is er teamoverleg waar zorgverleners op basis van casuïstiek reflecteren. De psycholoog en de zorgmanagers sluiten aan bij de teamoverleggen. De psycholoog heeft met de zorgteams ook een traject doorlopen hoe zij als team functioneren en wat het effect is van het eigen handelen. Een coach op de werkvloer is sinds vorig jaar beschikbaar om de teams te coachen. Uit gesprekken blijkt dat dit een positief effect heeft gehad op de werkbeleving. Pagina 12 van 20

13 Norm 2.4 Zorgverleners houden relevante ontwikkelingen in hun vakgebied bij om goede, veilige en persoonsgerichte zorg te kunnen bieden. Volgens de inspectie voldoet Rubroek aan deze norm. De zorgverleners geven aan dat Rubroek hen in de gelegenheid stelt om scholing in hun vakgebied te kunnen volgen. Zij volgen via het leerportaal scholing over hun vakgebied of verdere loopbaanontwikkeling. Ook is scholing een vast onderdeel van de functioneringsgesprekken. De zorgverleners geven elkaar klinische lessen over bijvoorbeeld triage tijdens het teamoverleg. Zij wisselen op die manier kennis uit. De zorgverleners geven aan dat Rubroek ook in de planning goed rekening houdt met tijd voor scholing. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels niet aan deze norm. De bezetting De personele bezetting is volgens zorgverleners, behandelaren en zorgmanagers kwetsbaar. Dit hoort de inspectie terug tijdens de gesprekken en ziet de inspectie tijdens de observatie. Rubroek heeft moeite gehad met het invullen van vacatures. Hierdoor is er een tijdelijke cliëntenstop geweest, deze is nu opgeheven. Op dit moment zijn er voldoende fte beschikbaar om het rooster rond te krijgen. Ook in de avonden, nacht en weekenden. Dit lukt echter niet zonder inzet van externe krachten. Er is een flexpool van Middin beschikbaar. Daarnaast werkt Rubroek met uitzendkrachten. Per zorgteam zijn verschillen in het percentage van de inzet van flexpoolmedewerkers en uitzendkrachten. Dit varieert van ca. 8% tot 17% ten opzichte van vast personeel. Rubroek heeft acties ondernomen om de formatie op orde te krijgen. In gesprekken geven zorgverleners aan dat zij soms een te hoge werkdruk ervaren, ook omdat zij extra taken hebben zoals aandachtsvelder of lid zijn van een commissie. De ervaren werkdruk is per zorgteam verschillend. Ook het verzuimpercentage wisselt van 6% op de ene etage van 18% op een andere etage. Het gemiddelde verzuimpercentage is 9.3% Wel zet Rubroek meer zorgverleners in dan de normale bezetting in verband met negatieve gevolgen die de verbouwing voor de cliënten kan hebben. De deskundigheid Het managementteam brengt sinds vorig jaar de persoonsgerichte zorg meer onder de aandacht van zorgverleners. Dit was met name een aandachtspunt op de afdelingen somatiek. De toename van zorgzwaarte van cliënten en veranderingen in de zorgbehoeften vroegen om deze aanpak. De kennis omtrent persoonsgerichte zorg en welzijn is niet altijd aanwezig bij de zorgverleners. Op de pg-afdeling hebben zorgverleners meer aandacht voor persoonsgerichte zorg en welzijn. In het scholingsplan 2019 en het scholingsoverzicht 2018 leest de inspectie dat Rubroek de zorgverleners scholing aanbiedt over welzijn, gedrag en persoonlijkheidsproblematiek. Ook werkt Rubroek met aandachtsvelders voor bepaalde thema, bijvoorbeeld voor infectiepreventie, medicatieveiligheid en vrijheidsbeperking. Zorgverleners volgen ook scholing over de doelgroep waar ze werkzaam zijn. Voor meerdere van deze thema s zijn commissies ingesteld waar Pagina 13 van 20

14 zorgverleners, behandelaren, de kwaliteitsverpleegkundigen en het management in zitten. Meerdere gesprekspartners geven aan dat er verschillen zijn in de deskundigheid en betrokkenheid tussen externe zorgverleners en zorgverleners vast in dienst. Dit komt omdat niet alle externe zorgverleners de scholingen volgen. Norm 2.6 Zorgverleners handelen volgens de afspraken zoals beschreven in protocollen, richtlijnen en handreikingen. Zij weten wanneer zij wel en niet kunnen afwijken. De norm is niet getoetst. Norm 2.7 Zorgverleners werken multidisciplinair en schakelen tijdig disciplines en specifieke expertise in van binnen of buiten de organisatie. In deze samenwerking maken zorgverleners afspraken wie waarvoor verantwoordelijk is. Volgens de inspectie Rubroek grotendeels aan deze norm. Rubroek schakelt verschillende disciplines in, zoals een mondhygiënist, psychiater, diverse paramedici en een praktijkondersteuner. Voor specialistische zorg buiten Rubroek, bijvoorbeeld een behandeling van een specialist in het ziekenhuis, vormt de physician assistent de schakel tussen de externe behandelaar, bijvoorbeeld de psychiater of dermatoloog, en de cliënt. De gedragsvisite met de psycholoog en zorgverleners is één keer per twee weken. De zorgverleners geven aan dat zij van deze mogelijkheid gebruik maken om dan gesignaleerd onbegrepen gedrag te bespreken. De psycholoog vertelt dat zorgverleners haar tijdig in consult roepen. Dit doen zij ook bij onverwacht afwijkend gedrag zoals agressie. Door de diverse commissies en periodieke overlegstructuren, zoals de wekelijkse visiteronde van de arts en de gedragsvisite, kunnen de juiste disciplines tijdig betrokken worden bij bepaald ziektebeeld of problematiek. Maar de behandelaren vertellen dat zorgverleners hen soms te laat of te vroeg inschakelen. Er is tijdens teamoverleggen aandacht geweest voor triage om dit te verbeteren. Zorgverleners volgen niet altijd de opdrachten vanuit behandelaren op, zoals bijvoorbeeld het wegen van cliënten. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze op niveau houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg, coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgverleners niet altijd kunnen voorkomen Resultaten Norm 3.1 De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels aan deze norm. Pagina 14 van 20

15 De inspectie leest in de visie op persoonsgerichte zorg het volgende: Middin gebruikt verschillende instrumenten en methodes om de zorg en ondersteuning persoons-gerichter te maken: Dit Vind Ik Ervan, het Elektronisch Cliënten Dossier en kleinschalig georganiseerde zorg. Om ons een beeld te kunnen vormen van een cliënt gaan we in gesprek met de cliënt en zijn familie, gebruiken we diagnostiek en gaan we de onderzoekende dialoog aan met Dit Vind Ik Ervan (DVIE). Rubroek heeft scholing voor medewerkers georganiseerd over Dit Vind Ik Ervan en toepassing hiervan in de praktijk. Tijdens de gesprekken en observaties ziet de inspectie dat zorgverleners bovenstaande visie in de praktijk brengen. Dit Vind Ik Ervan leeft onder de zorgverleners en de cliënten. Dit vormt de basis voor de zorgverlening. De inspectie ziet tijdens de rondleiding op verschillende afdelingen een visie op zorgverlening en samenwerking op canvasborden staan. De zorgverleners hebben dit met elkaar besproken tijdens een teamoverleg en dit op de borden geplaatst. De inspectie hoort tijdens gesprekken dat de focus van Middin vooral ligt op mensen met een verstandelijke beperking. Hierdoor sluiten procedures van Middin op sommige vlakken minder goed aan bij de ouderenzorg die Rubroek levert. Uit gesprekken en observaties blijkt dat de zorgaanbieder het veiligheidsbewustzijn bij zorgverleners nog onvoldoende stimuleert, zie ook norm 3.2. Norm 3.2 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Rubroek niet aan deze norm. Veiligheidsrisico s bouwactiviteiten Er is een grootschalige verbouwing aan de gang tijdens het inspectiebezoek. De inspectie ziet dat Rubroek de veiligheidsrisico s voor cliënten en medewerkers onvoldoende in kaart heeft gebracht. Het managementteam gebruikt een bouwplanningsdocument voor informatie en om de voortgang van de verbouwing te monitoren. De verbouwing heeft op de eerste verdieping veel impact op de cliënten. Het zorgt voor meer onrust dan op andere verdiepingen, vertelt het management. Er is extra personeel ingezet om de cliënten meer op te vangen en te begeleiden tijdens de verbouwing. Het is niet duidelijk voor de inspectie waarom het management deze situatie laat bestaan en geen actie onderneemt om de veiligheidsrisico s weg te nemen. Vanuit observaties en gesprekken blijkt dat tijdens verbouwingsactiviteiten de veiligheid voor de cliënten en de hygiëne in de directe leefomgeving niet gewaarborgd is. Eerste etage Tijdens de rondgang op de eerste etage ziet de inspectie dat bouwactiviteiten gelijktijdig plaatsvinden met de zorgverlening aan de cliënten in dezelfde ruimtes. De cliënten verblijven in de huiskamer aan de Zuidzijde waar bouwmedewerkers doorheen lopen om naar de direct aangrenzende bouwgebieden te gaan. De bouwmedewerkers vervoeren bouwmateriaal en apparatuur door de huiskamer. Pagina 15 van 20

16 De inspectie ziet dat meerdere toegangsdeuren tot de bouwgebieden open staan of open gemaakt kunnen worden waardoor deze bouwgebieden zonder enige vorm van getroffen veiligheidsmaatregelen- toegankelijk zijn voor cliënten. Ook ziet de inspectie cliënten pogingen doen om bouwdeuren te openen. De inspectie ziet dat cliënten risico lopen om zich te bezeren aan bouwmateriaal, zoals uitstekende draden en pijpen. Ook ziet de inspectie risico s op valgevaar, doordat bouwmaterialen verspreid op de etage aanwezig zijn. In de gang naar de Noordzijde treft de inspectie een bouwruimte aan die is afgesloten met een losstaand, laag uitklapbaar hekje. Ook dit geeft risico s op vallen, bezeren en onbedoelde toegang tot het bouwgebied voor cliënten. In de huiskamer is stof en vuil aanwezig op de vloeren, werkplekken en hulpmiddelen, zoals tilliften. Ook ziet de inspectie dat er open linnenkarren met schoon linnengoed staan in de huiskamer of in de aangrenzende gang. De luchtkwaliteit in de huiskamer en direct aangrenzende ruimtes is merkbaar slecht door de aanwezigheid van stof en vuil. Daarnaast is er geluidsoverlast van de bouwactiviteiten. Er zijn cliënten die wonen in appartementen die direct grenzen aan de huiskamer aan de Zuidzijde. Het vuil en stof is ook aanwezig in deze appartementen. Tweede, derde en vierde etage Tijdens de rondgang op deze etages ziet de inspectie meerdere bouwactiviteiten gelijktijdig plaatsvinden met de zorgverlening aan cliënten. De huiskamers aan de Zuidzijde en de aangrenzende gangen zijn in voorbereiding op de bouwwerkzaamheden. In de gangen naar de Noordzijde zijn sommige bouwruimtes alleen afgesloten met een losstaand, laag uitklapbaar hekje, zoals ook aangetroffen op de eerste etage. De inspectie ziet dat meerdere toegangsdeuren tot de bouwgebieden open staan of open gemaakt kunnen worden waardoor deze bouwgebieden zonder enige vorm van getroffen veiligheidsmaatregelen- toegankelijk zijn voor cliënten. Ook ziet de inspectie cliënten pogingen doen om bouwdeuren te openen. De inspectie ziet dat cliënten risico lopen om zich te bezeren aan bouwmateriaal, zoals uitstekende draden en pijpen. Ook ziet de inspectie risico s op valgevaar, doordat bouwmaterialen verspreid op de etage aanwezig zijn. In de huiskamers en de gangen aan de Zuidzijde op de drie etages is stof en vuil aanwezig op de vloeren, werkplekken en hulpmiddelen zoals tilliften. Ook staan er open linnenkarren met schoon linnengoed in deze huiskamers en in de aangrenzende gangen. De inspectie ziet open plafonds en open luchtventilatiekanalen die stof en vuile lucht aanvoeren vanuit de bouwgebieden. Bewaken, beheersen, verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van andere aspecten dan de verbouwing Uit gesprekken en de documentinzage blijkt dat Rubroek zorgverleners voldoende betrekt bij het verbeterproces. De zorgverleners vertellen enthousiast over hun deelname aan verschillende commissies. Zij hebben ook inspraak gehad over de inrichting van de nieuwe huiskamers. Rubroek betrekt cliënten bij het beleid en de ontwikkelingen. Zo organiseert Rubroek huiskamerbijeenkomsten voor hen. Uit gesprekken en de documentinzage blijkt dat de zorgverleners in wisselende mate open zijn over fouten en incidenten en deze melden. In de kwartaalrapportages van de MIC-meldingen leest de inspectie dat Rubroek zicht heeft op het aantal en type meldingen. De MIC-commissie analyseert iedere twee maanden de MIC-meldingen Pagina 16 van 20

17 op afdelings- en locatieniveau. Trends in meldingen worden op deze manier vastgesteld. In de MIC-commissie nemen de aandachtsvelders MIC samen met de kwaliteitsverpleegkundige, SO en fysiotherapeut aan deel. Op basis van de analyse worden acties uitgezet en koppelt de MIC-commissie dit terug naar de teams. Een systematische analyse naar basisoorzaken ontbreekt. Gesprekspartners vertellen dat er wel diverse verbetermaatregelen zijn genomen naar aanleiding van de MIC-meldingen. Zo heeft de fysiotherapeut een klinische les gegeven over valrisico. Ook doen zorgverleners sinds kort interne audits bij elkaar over medicatieveiligheid. Rubroek heeft hier nog geen uitkomsten van. Norm 3.3 De zorgaanbieder schept voorwaarden voor een cultuur gericht op leren en verbeteren. Volgens de inspectie voldoet Rubroek grotendeels aan deze norm. Zorgverleners van Rubroek kunnen een kijkje in de keuken nemen bij locaties van Middin die zich richten op zorg aan mensen met een verstandelijke beperking. Dit geldt andersom ook. Zorgverleners die bij andere locaties een dag hebben meegelopen, vertellen dat zij dit als waardevol en leerzaam hebben ervaren. Verschillende gesprekspartners benoemen de cultuur als open. Zorgverleners spreken elkaar onderling aan op naleving van gedragsafspraken bijvoorbeeld bij medicatiebereiding en hygiënevoorschriften. De aandachtsvelders en de kwaliteitsverpleegkundige hebben hier een voorbeeldfunctie. Middin neemt deel aan Conforte. Hier is het lerend netwerk in georganiseerd. De zorgmanagers van Rubroek zijn op zoek naar collega-zorgmanagers om een lerend netwerk mee te vormen voor de verpleeghuizen van Middin. Pagina 17 van 20

18 Bijlage 1 Methode De inspecteur toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. De inspectie vergelijkt en weegt de informatie uit deze bronnen. Vervolgens beoordeelt de inspectie of de geboden zorg door Rubroek voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - Gesprekken met cliënten - Gesprekken met cliëntvertegenwoordigers - Observatie van aantal cliënten verschillende afdelingen, zie uitleg over de methode hieronder; - Gesprekken met uitvoerende medewerkers van verschillende afdelingen; - Gesprekken met behandelaren - Gesprekken met het management; - Cliëntdossiers van cliënten van verschillende afdelingen; - documenten, genoemd in bijlage 2; - een rondgang door de locatie. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. De inspecteurs passen zich zo veel mogelijk aan het ritme van de dag op de locatie aan. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs zo mogelijk met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats zodat de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgverleners. Verder zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende huiskamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgverleners. Hiervoor gebruiken zij de observatiemethode SOFI (zie de uitleg hieronder). Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgverleners de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgverleners is. De inspecteurs voeren door de dag heen, waar mogelijk, gesprekken met managers, zorgverleners, cliënten, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadsleden. Zij zien ook cliëntdossiers en documenten in. De inspecteurs kunnen overlegvormen zoals bijvoorbeeld een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment bijwonen. Pagina 18 van 20

19 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgverlener de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een huiskamer. Zij observeren hoe zorgverleners reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgverleners activiteiten voor cliënten? Praten zorgverleners met de cliënten, zingen zij een liedje, doen ze een spelletje of gaan zij wandelen met de cliënt. Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgverleners waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 19 van 20

20 Bijlage 2 Geraadpleegde documenten - Overzicht van de zorgprofielen van cliënten van de Rubroek; - Overzicht van fte s van zorgverleners en behandelaars; - Overzicht van ziekteverzuim; - Scholingsplanning; - Overzicht van MIC-meldingen; - Actiepuntenlijsten MIC-commissie; - Notulen MIC-Commissie; - Visie en kernwaarden van de zorgaanbieder; - Visie op persoonsgerichte zorg; - Kwaliteitsplan; - Kwaliteitsverslag; - Jaarplan 2019 Rubroek; - 5 weken planning verbouwing Zuid. Pagina 20 van 20