Rapport van het inspectiebezoek aan Zorggroep Groningen, locatie Innersdijk in Ten Boer op 23 oktober 2018

Transcriptie

1 Rapport van het inspectiebezoek aan Zorggroep Groningen, locatie Innersdijk in Ten Boer op 23 oktober 2018 Utrecht, januari 2019 V

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding bezoek Beschrijving locatie Innersdijk 3 2 Conclusie Wat gaat goed Wat kan beter Conclusie bezoek 6 3 Wat zijn de vervolgacties De vervolgactie die de inspectie van ZGG locatie Innersdijk verwacht Vervolgactie van de inspectie 8 4 Resultaten Thema Persoonsgerichte zorg Resultaten Thema Deskundige zorgverlener Resultaten Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Resultaten 13 Bijlage 1 Methode 15 Bijlage 2 Geraadpleegde documenten 17 Pagina 2 van 17

3 1 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd bracht op 23 oktober 2018 een aangekondigd bezoek aan locatie Innersdijk in Ten Boer. Deze locatie maakt onderdeel uit van de Zorggroep Groningen in Groningen (ZGG). De inspecteurs toetsen of de zorgaanbieder de zorg geeft zoals is voorgeschreven in wetten, professionele standaarden, veldnormen en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Het toetsingskader is slechts een selectie hieruit. Mochten de inspecteurs het tijdens het bezoek nodig vinden ook andere thema s te onderzoeken dan doen zij dit. De inspecteurs benoemen de onderzochte thema s dan apart in dit rapport. De inspectie schrijft haar rapporten in de tegenwoordige tijd. Dit doet zij om de leesbaarheid te verhogen. De begrippen die gebruikt worden in dit rapport zijn vastgelegd in een verklarende woordenlijst. Bij de observaties, rondleiding, het inzien van documenten en de gesprekken letten de inspecteurs op de volgende thema s: persoonsgerichte zorg, deskundige zorgverlener en sturen op kwaliteit en veiligheid. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. De inspectie zal binnen de normen aanvullende vragen stellen. Deze vragen gaan over de aardbevingsproblematiek. 1.1 Aanleiding bezoek Het is de taak van de inspectie om toezicht te houden op zorgaanbieders. De inspectie doet dit om te toetsen of zorgaanbieders goede en veilige zorg bieden. Deze taak voor de inspectie en de opdracht voor de zorgaanbieders geldt ook voor het aardbevingsgebied. Gezien de bijzondere situatie in dit gebied en de mogelijke extra risico s die daaruit voortvloeien, vindt de inspectie het nodig om in het aardbevingsgebied een aantal inspectiebezoeken te brengen. 1.2 Beschrijving locatie Innersdijk Innersdijk in Ten Boer is een van de vier locaties van ZGG waar men gespecialiseerde intramurale complexe zorg biedt. Zowel cliënten met psychogeriatrische klachten, bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer, als met lichamelijke klachten kunnen hier terecht voor wonen, welzijn, zorg en behandeling. Innersdijk beschikt over een Bopz-aanmerking; dit betekent dat cliënten hier specifieke zorg krijgen en rechtsbescherming genieten die aansluit bij hun psychogeriatrische zorgvraag. De locatie heeft drie psychogeriatrische afdelingen: Hankemaborg, Menkemaborg en Ennemaborg, die ieder twee huiskamers per afdeling hebben. Zorgprofielen Op de dag van het bezoek verblijven er 96 cliënten in Innersdijk. Zij hebben zorgprofielen van 1 t/m 10 inclusief behandeling. Ruim driekwart van de cliënten heeft een ZZP 5. Van de 96 cliënten die in Innersdijk verblijven, zijn er acht cliënten met een indicatie voor eerstelijnsverblijf. Innersdijk heeft 78 Bopz-aangemerkte plaatsen voor cliënten met psycho-geriatrische zorgvragen. Van deze 78 plaatsen zijn acht plaatsen bestemd voor crisisopnamen. Daarnaast beschikt Innersdijk over 18 plaatsen voor cliënten met lichamelijke gezondheidsproblemen. Pagina 3 van 17

4 Samenstelling van teams De teams van zorgverleners binnen Innersdijk zijn opgebouwd uit activiteitenbegeleiders, helpenden, verzorgenden en verpleegkundigen. Volgens het management kampt Innersdijk met openstaande vacatures voor verzorgenden (IG) en voor verpleegkundigen. Men schrijft dit toe aan het feit dat Oost Groningen een krimpgebied is maar ook omdat er meer zorgaanbieders in de regio actief zijn. Behandeldienst De behandelaren van ZGG zijn ondergebracht in een Expertise Behandelcentrum (EBC). Deze EBC is ondergebracht in een separate bv (besloten vennootschap). Vanuit het EBC wordt de multidisciplinaire behandeling aan cliënten van de locaties van ZGG georganiseerd. De verpleegkundig specialist is als (mede) behandelaar ook ondergebracht in het EBC. Aansturing Een interim-manager stuurt zowel Innersdijk als locatie Bloemhof aan. Bloemhof is tevens een locatie van ZGG in Ten Boer. ZZG kent sinds 1 januari 2018 een eenhoofdige raad van bestuur. Voor die tijd bestond de raad van bestuur uit twee leden. Eind oktober 2018 maakt de enige bestuurder die deze aanstelling heeft en deze 13 jaar heeft vervuld, plaats voor een nieuwe bestuurder. Tijdens het inspectiebezoek heeft ZGG drie managers, waaronder twee interimmanagers, en 15 afdelingshoofden. Actuele ontwikkelingen De organisatie voert momenteel een gefaseerde wijziging door in de organisatiestructuur. Men heeft hiervoor gekozen omdat het bestuur (de raad van bestuur en de raad van toezicht) de managementlaag onder de raad van bestuur wil versterken nu deze raad eenhoofdig is. Dit betreft de eerste fase van de reorganisatie. Direct onder de raad van bestuur worden zes managers aangesteld voor de hele organisatie. Er komen dan vier managers langdurige zorg, één revalidatiezorg en één programma manager Parkinson. De functie van afdelingshoofd vervalt na de wijziging van de organisatie. De organisatie wil dan de coördinatie van zorg beleggen bij de verpleegkundigen in zelfsturende teams. Opscholing van eerst verantwoordelijke verzorgenden (EVV ers) naar de functie van verpleegkundige vindt daarom nu plaats. Daarnaast wil de organisatie de functionele indeling, aansturing per functie care en cure, wijzigen naar een procesgerichte indeling. De organisatie verwacht dat door processen aan de hand van Product-Markt-Combinaties (PMC s) te organiseren, het aanbod en in de interne organisatie zich optimaal kan richten op de (specifieke) wensen en behoeften van diverse cliëntgroepen. Deze wijziging betreft de tweede fase in de reorganisatie. De streefdatum om dit alles te realiseren is 1 januari Op die datum vervalt dan ook de functie van de 15 eerdergenoemde afdelingshoofden. De centrale cliëntenraad en de actuele ontwikkelingen De centrale cliëntenraad (CCR) van ZGG heeft in verband met de wijziging, van de tweede fase, in de organisatiestructuur advies gevraagd aan externe deskundigen. Uiteindelijk heeft de CCR over deze fase een neutraal advies uitgebracht aan het bestuur. De CCR is namelijk van mening dat de veranderingen te snel worden doorgevoerd en ook dat dit proces naar de medewerkers zorgvuldiger doorlopen moet worden. Mede door de actuele toename van de zorgzwaarte en de daarbij behorende werkdruk vindt de CCR dat het nu niet het geschikte moment is om zelfsturing binnen de teams in een hoog tempo in te voeren. Pagina 4 van 17

5 Aardbevingsproblematiek Innersdijk ligt aan de oostzijde van het dorp. Het is een tijdelijke locatie die sinds 2012 in gebruik is totdat de nieuwbouw van Innersdijk in de stad Groningen in de wijk Beijum is gerealiseerd. De oorspronkelijke planning was dat de tijdelijke locatie voor drie jaar zou worden gebruikt. Doordat de plannen van eisen rond de nieuwbouw onduidelijk zijn en voortdurend worden aangepast aan de nieuwe inzichten over de aardbevingsproblematiek, is de nieuwbouw nog niet gestart. De (tijdelijke) locatie is aardbevingsbestendig gebouwd en hoeft om die reden dan ook niet versterkt te worden. De locatie is opgebouwd uit een aantal aaneengeschakelde units van een metalen constructie en de fundering is op betonnen palen gebouwd. In het rapport (Bevings)bestendige zorg in Groningen, dat is opgesteld door de Stuurgroep Zorg in de aardbevingsregio, oormerkt men deze locatie zelfs als tijdelijke voorziening voor andere zorginstellingen die tijdelijk ontruimd moeten worden in de versterkingsoperatie. Geneeskundige Hulpverlening Organisatie in de Regio De afgelopen tijd zijn uit de regio alle betrokken bestuurders (dus ook die van ZGG) van zorginstellingen, waar 24 uur zorg wordt geleverd, uitgenodigd door de Geneeskundige Hulpverlening Organisatie in de Regio (GHOR). De GHOR is onderdeel van de Veiligheidsregio Groningen. Volgens gesprekspartners kijkt deze GHOR voornamelijk naar acute risico s en naar het proces en de procedures rond herstel van schade in de veiligheidsregio. Bestuurders hebben in overleggen met de GHOR de behoefte aan specifieke scholing rond de aardbevingsproblematiek kenbaar gemaakt. Op basis hiervan is, in samenwerking met een hogeschool uit Groningen, een scholingsaanbod ontwikkeld. De aandachtsgebieden in deze scholing zijn: basiskennis aardbevingen, gebouwen, veiligheid, persoonlijke impact, communicatie en gedrag. Het scholingsaanbod is op 28 september 2018 door de GHOR gepresenteerd met als doel dat zorgaanbieders beoordelen of deze scholing meerwaarde voor hen heeft. Tijdens het inspectiebezoek was dit proces nog gaande. Pagina 5 van 17

6 2 Conclusie In dit hoofdstuk staat hoe de inspectie de geleverde zorg beoordeelt en geeft de inspectie haar conclusie over Innersdijk. Een toelichting op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven. 2.1 Wat gaat goed De inspectie ziet dat de cultuur in Innersdijk er in belangrijke mate aan bijdraagt dat cliënten, binnen hun eigen mogelijkheden, zelf regie voeren over hun leven. Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip en zij worden door zorgverleners met respect behandeld. 2.2 Wat kan beter Zorgverleners voelen zich onvoldoende betrokken bij veranderingen binnen de organisatie. Dit geldt zowel voor wijzigingen in de visie en structuur van de organisatie als wijzigingen in de aansturing van de zorgverleners. Het besluit om afscheid te nemen van de afdelingshoofden kwam voor een deel van de zorgverleners dan ook onverwachts terwijl dit de organisatie en de uitvoering van hun dagelijkse werkzaamheden direct raakt. Ook de CCR voelt zich niet altijd gehoord terwijl zij zich vanuit de vertegenwoordiging van cliënten mede verantwoordelijk voelen voor het bewaken van de kwaliteit van zorg. Zowel zorgverleners als de cliëntenraad zijn belangrijke pijlers waarop een organisatie draait en die een gezicht geven aan de zorg. Een open communicatie met hen draagt bij aan loyaliteit aan de organisatie en komt de cliëntenzorg ten goede. Op basis van de informatie die de inspectie verkregen heeft tijdens het inspectiebezoek, is zij van mening dat de informatieverstrekking naar betrokkenen beter kan. Daarnaast is het een gemiste kans dat het verantwoordelijk management in- en tegenspraak van verschillende partijen onvoldoende benut bij het nemen van belangrijke beslissingen. 2.3 Conclusie bezoek Uit het inspectiebezoek komt naar voren dat Innersdijk persoonsgerichte zorg biedt die aansluit bij de zorgvraag van haar cliënten. Toch is de inspectie niet helemaal gerust over de stabiliteit van de organisatie. ZGG, maar ook Innersdijk, bevinden zich in een dynamische fase. Het bestuur is nog niet zo lang geleden in omvang gewijzigd van een tweehoofdige raad van bestuur naar een eenhoofdige raad van bestuur. De organisatiestructuur en de aansturing van de verschillende afdelingen en locaties is drastisch gewijzigd en eind vorig jaar is de bestuurder opgevolgd door een nieuwe bestuurder. Al deze wijzigingen, in een relatief kort tijdsbestek, kunnen de organisatie kwetsbaar maken. Om die reden houdt de inspectie vinger aan de pols door te volgen of de organisatie in staat blijkt om de zorg en behandeling aan de kwetsbare groep cliënten waaraan zij zorg biedt, op peil te houden. Aardbevingsproblematiek De inspectie heeft niet kunnen vaststellen dat de kwaliteit van de zorg aan cliënten in Innersdijk lijdt onder de aardbevingsproblematiek. Het management en zorgverleners weten de kwaliteit van de zorg met grote inzet en flexibiliteit vast te houden. Pagina 6 van 17

7 Zorgverleners hebben in hun omgang met cliënten aandacht voor de mogelijke gevolgen van aardbevingsproblematiek binnen hun kring van familie of bekenden. Zorgverleners passen hun communicatie hierover aan op de individuele zorgvragen en leefwereld van de betreffende cliënten. De inspectie ziet wel dat de aanhoudende onduidelijkheid in de bestuurlijke omgeving van zorgaanbieders, bestuurders van zorginstellingen verhindert om hun rol optimaal te vervullen. Onduidelijkheid over de kosten en vergoedingen van de benodigde versterkingen, eventuele verhuizingen en het plannen van nieuwbouw, belemmeren bestuurders om de regie te nemen en hun organisatie strategisch te sturen zoals zij dat zouden willen. Zij stellen het ontwikkelen van zorginhoudelijk beleid en keuzes over zorginhoudelijke investeringen uit. Het toekomstperspectief van de tijdelijke locatie Innersdijk is voor een deel onzeker omdat het nog niet duidelijk is aan welk plan van eisen een nieuwe locatie moet voldoen. Daarnaast is ook niet duidelijk wie deze extra veiligheidseisen gaat betalen. De aardbevingsproblematiek in de regio komt bovenop diverse problematiek zoals krimp maar ook bovenop landelijke thema s als de transitie in de ouderenzorg. De inspectie signaleert dat de voortdurende onduidelijkheid in de aardbevingsregio Groningen een belemmerende factor kan zijn voor innovatie van de zorg. Pagina 7 van 17

8 3 Wat zijn de vervolgacties In dit hoofdstuk staat wat de inspectie van Innersdijk verwacht. Daarna geeft de inspectie weer wat zij zal doen naar aanleiding van dit bezoek. 3.1 De vervolgactie die de inspectie van ZGG locatie Innersdijk verwacht Een zorgaanbieder moet voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. Over de normen waaraan Innersdijk grotendeels niet voldoet, verwacht de inspectie binnen 5 maanden een resultaatsverslag. In dit een resultaatsverslag dienen tevens de resultaten van de implementatie van de organisatorische wijzigingen binnen ZGG en de locatie Innersdijk te zijn opgenomen. Daarnaast verwacht de inspectie dat ZGG de locatie gebonden verbetermaatregelen ook op andere locaties doorvoert. 3.2 Vervolgactie van de inspectie Op basis van de bevindingen en bovenstaande conclusie zal de inspectie het komend jaar opnieuw een bezoek brengen aan één van uw locaties. De inspectie verwacht dat ZGG voldoet aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen. Waar de inspectie naar kijkt ligt vast in een toetsingskader. Het kan zijn dat de inspectie tijdens een volgend bezoek andere normen toetst. Pagina 8 van 17

9 4 Resultaten In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm beoordeelt. De inspectie scoorde tijdens het bezoek of Innersdijk wel, deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per thema. Per thema zijn het oordeel, de normen en de bevindingen weergegeven. Achtereenvolgens komen alle beoordeelde thema s aan bod. De normen worden in een vierpuntsschaal aangegeven in kleuren. De kleuren hebben de volgende betekenis: Donker groen: De locatie/afdeling voldoet aan de norm Licht groen: De locatie/afdeling voldoet grotendeels aan de norm De instelling is goed op weg; verbetering is mogelijk. Geel: De locatie/afdeling voldoet grotendeels niet aan de norm De instelling heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk. Rood: De locatie/afdeling voldoet niet aan de norm De instelling heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk. Blauw: De norm is niet getoetst 4.1 Thema Persoonsgerichte zorg Het startpunt voor het geven van de zorg zijn de wensen en verlangens van de cliënt. Kent de zorgverlener de cliënt, kent hij zijn geschiedenis, weet hij wat de cliënt belangrijk vindt en wat de cliënt niet wil? Is er sprake van een evenwichtige en respectvolle relatie tussen een cliënt en de zorgverlener? Luistert de zorgverlener goed naar de cliënt en zijn naasten? En belangrijker, staan de wensen en verlangens van de cliënt centraal? Geeft de zorgverlener hier gehoor aan? De cliënt heeft de regie en wordt daarbij ondersteund door zijn naasten en de zorgverleners Resultaten Norm 1.2 Zorgverleners kennen de cliënt en zijn wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk grotendeels aan deze norm. Tijdens de observaties ziet de inspectie dat zorgverleners in Innersdijk betrokken zijn en hun cliënten kennen. Zij kennen hun persoonlijke voorkeuren en houden daar rekening mee. Zorgverleners weten wie de cliënt is en op welke wijze de cliënt wil worden aangesproken. De cliënten zien er verzorgd uit en zorgverleners staan hen met geduld te woord. In de zorgdossiers ziet de inspectie specifieke informatie over de cliënt. Elke zorgverlener kan hiermee de cliënt op passende manier benaderen. Daarentegen is het de inspectie niet duidelijk of de fysieke leefomgeving van de cliënten volledig aansluit bij hun behoeften. Tijdens de observaties ziet de inspectie bijvoorbeeld dat er in de huiskamer een televisie aanstaat zonder geluid en ook staat de radio ingeschakeld op een popzender. Bij navraag door de inspectie hierover konden zorgverleners niet duidelijk aangeven waarom men voor deze muziek kiest en ook niet wat cliënten er van vinden. Pagina 9 van 17

10 Norm 1.3 Cliënten voeren binnen hun mogelijkheden zelf regie over leven en welbevinden. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk aan deze norm. De inspectie ziet tijdens de observaties dat zorgverleners de cliënten stimuleren om de eigen regie te voeren binnen hun eigen mogelijkheden. Zo ziet de inspectie dat er een cliënt is met veel loopdrang die in een huiskamer gaat zitten die niet de hare is. De zorgverleners reageren vriendelijk en dekken de tafel voor deze cliënt zodat ze gewoon kan mee eten. In een andere huiskamer ziet de inspectie dat zorgverleners de cliënten stimuleren om mee te helpen de tafel te dekken. In een zorgdossier leest de inspectie dat zorgverleners de eigen regie van de cliënt stimuleren omdat deze cliënt de eigen regie zo veel mogelijk wil behouden. De filosofie binnen Innersdijk is volgens de zorgverleners dat er veel mogelijk ruimte is voor cliënten en dat zij zo veel mogelijk hun eigen gang kunnen gaan zonder dat dit ten koste van hun (fysieke) vrijheid gaat. Norm 1.4 Cliënten ervaren nabijheid, geborgenheid, vertrouwen en begrip. Zij worden met respect behandeld. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk aan deze norm. De inspectie ziet dat zorgverleners cliënten respectvol benaderen en behandelen. Zorgverleners praten in een rustig tempo en maken hierbij oogcontact. Zij geven een cliënt complimenten over haar breiwerk en maken een praatje aan de hand van artikelen in de krant. In het zorgdossier ziet de inspectie levensgeschiedenissen terug die zorgverleners ondersteunt om in het contact met cliënten aan te sluiten bij hun persoonlijkheid. Hoe zorgverleners een cliënt aanspreken, bepalen zij in overleg met de cliënt zelf of met de familie. Zorgverleners leggen afspraken hierover vast in het dossier van de cliënt. 4.2 Thema Deskundige zorgverlener De zorgaanbieder zet voldoende en deskundige medewerkers in. Hij schoolt, ondersteunt en stimuleert hen structureel. De samenstelling van het personeel past bij de cliënten voor wie wordt gezorgd. De zorgverleners zijn hiervoor voldoende deskundig. Zij weten ook wanneer hun deskundigheid niet voldoende is. Daarnaast zijn zorgverleners in staat om samen te werken. De zorgaanbieder zorgt voor een omgeving waarin zorgverleners methodisch kunnen werken. De zorgverlener is in staat methodisch te werken. Methodisch werken garandeert dat het verbeteren van de kwaliteit van de zorg continu onder de aandacht is van alle medewerkers. Methodisch werken houdt in dat er wordt gewerkt volgens de Plan-Do-Check-Act(PDCA)-cyclus: - Plan: kijken naar de werkzaamheden en plannen hoe deze kunnen worden verbeterd. - Do: de verbeteringen uitvoeren. - Check: beoordelen of het resultaat van de veranderingen het gewenste resultaat oplevert. - Act: de werkzaamheden bijstellen aan de hand van de gevonden resultaten. Het methodisch werken is ook van toepassing op het thema Sturen op kwaliteit en veiligheid. Pagina 10 van 17

11 4.2.1 Resultaten Norm 2.1 Zorgverleners maken hun professionele afwegingen over de benodigde zorg, ondersteuning en risico s op basis van de wensen, behoeften, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk aan deze norm. Zorgverleners tonen oprechte aandacht voor de wensen en behoeften van hun cliënten. De inspectie ziet dit terug bij de observaties in de huiskamers. In de zorgdossiers leest de inspectie specifieke wensen en behoeften terug. Een cliënt houdt veel van klassieke muziek en heeft daarom ook een radio op haar kamer die de zorgverleners voor haar aanzetten. Niet alleen ter voorbereiding van het zorgleefplangesprek brengen zorgverleners risico s in kaart maar ook bij wijzigingen in de gezondheidstoestand van de cliënt of bij mobiliteitsproblemen. Met de psycholoog bespreken zorgverleners cliënten in een omgangsoverleg. De psycholoog ondersteunt de teams bij de omgang met onbegrepen gedrag. De inspectie ziet dat zorgverleners de vrijheidsbeperkende maatregelen vast leggen in het zorgdossier, dat deze worden besproken in het multidisciplinaire overleg (MDO) en dat structurele evaluatie navolgbaar is. Norm 2.2 Zorgverleners werken methodisch, passend bij hun functieniveau. Dit hele proces wordt inzichtelijk vastgelegd in het cliëntdossier. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk grotendeels aan deze norm. De inspectie ziet dat zorgverleners in Innersdijk methodisch werken op een wijze die past bij hun functieniveau. In het dossier ziet de inspectie dat zorgverleners op doelen rapporteren. Ook ziet de inspectie de samenhang tussen de rapportages en het zorgplan terug. Zorgverleners rapporteren over zowel lichamelijke aspecten als over gedrag. In het dossier ziet de inspectie dat zorgverleners verschillende momenten in het jaar het zorgleefplan evalueren en vervolgens doelen en afspraken bijstellen. Zorgverleners geven echter aan dat vanwege de werkdruk het methodisch werken onder druk staat. Dit zou met name een negatief effect hebben op het tijdig signaleren en bespreken van de veranderende gezondheid van cliënten waardoor de behandeling niet altijd aansluit op de actuele behoeften. Norm 2.5 De zorgaanbieder zorgt dat er voldoende deskundige zorgverleners beschikbaar zijn, afgestemd op de aanwezige cliënten en actuele zorgvragen. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk grotendeels niet aan deze norm. Tijdens het inspectiebezoek hoort de inspectie van diverse gesprekspartners signalen over werkdruk en problemen om de dienstlijst rond te krijgen. Er zijn langdurige zieken en een groot aantal EVV ers volgt een opleiding tot verpleegkundige waardoor zij niet altijd inzetbaar zijn. Daarnaast zijn er vacatures die niet ingevuld raken. Voor Innersdijk is een specialist ouderengeneeskunde (SO) aangesteld. Deze SO vervult tevens de rol van waarnemend Bopz-arts, opleider van Aio s (SO in Pagina 11 van 17

12 opleiding), supervisor van de HAIO (huisarts in opleiding) en de Verpleegkundig Specialist (VS). Daarnaast kent de psychogeriatrische crisisafdeling een hoge doorloop van cliënten. Volgens de SO zet dit grote takenpakket de kwaliteit van haar handelen onder druk. Gesprekspartners vertellen dat het evalueren van de zorgplannen in een MDO enkele maanden tijdens de zomerperiode niet plaatsvond. Vanuit het EBC nemen andere SO s waar, bij spoedeisende behandelingen aan cliënten in Innersdijk, als de betreffende SO afwezig is Zorgverleners vertellen dat zij door het jaar heen verschillende scholingen aangeboden hebben gekregen en deze ook volgen. Een zorgverlener laat het overzicht aan de inspectie zien in het digitale Leerplein. De zorgverlener vertel t dat er verplichte scholingen zijn zoals de BHV en de scholingen van voorbehouden- en risicovolle handelen voor de Wet BIG. De inspectie ziet het scholingsplan van vorig jaar en van 2018 in en dit is in lijn met wat zorgverleners hierover vertellen. De inspectie hoort van zorgverleners dat zij onder andere scholingen over dementie volgden. Aardbevingsproblematiek Volgens verschillende gesprekspartners is de aardbevingsproblematiek niet duidelijk van invloed op de beschikbaarheid van zorgverleners. Ondanks een aantal openstaande vacatures van zorgverleners geeft het management aan dat er volgens hen geen verband is tussen het vinden van voldoende deskundige zorgverleners en de aardbevingsproblematiek. Men schrijft dit eerder toe aan de krimpregio die Oost Groningen is en het relatief grote aantal zorgaanbieders in de regio. Andere gesprekspartners geven echter aan dat mensen (die in het gebied wonen) gevangen zitten in hun situatie; dit geldt ook voor zorgverleners. De problematiek is volgens hen van invloed op de arbeidsmobiliteit. Wanneer een behandelaar of zorgverlener wil verhuizen naar een ander deel van het land om daar zijn carrière voort te zetten, wordt deze persoon hierin belemmert door de waarde (vermindering) van zijn huis. Omgekeerd geldt dit ook voor zorgverleners van buiten de regio; wat gebeurt er met een huis dat zij kopen en is dit wel een veilig huis? Dat zou weer van invloed zijn op het slagingssucces bij het werven van behandelaren, met name van artsen, voor de regio Oost Groningen. Gesprekspartners vertellen aan de inspectie dat 65% van de inwoners met eigen huizen in Ten Boer schade heeft aan hun woning. Daaraan wordt door gesprekspartners ook de conclusie verbonden dat iedere bewoner en/of zorgverlener in Innersdijk op de een of andere manier door (familie)relaties betrokken is bij de aardbevingsproblematiek. Een aantal medewerkers woont bijvoorbeeld in Hogeschild; over dit dorp zeggen gesprekspartners dat het mogelijk helemaal herbouwd zou moeten worden. Daarentegen verteld het management dat bij hen over zorgverleners die in Innersdijk werken geen nijpende gevallen bekend zijn door de gevolgen van de aardbevingsproblematiek. Zorgverleners geven bij de inspectie aan dat de onduidelijkheid over de toekomst van Innersdijk en ook de zorgen in hun privéleven soms leidt tot onzekerheid. Innersdijk zit nu al ruim zes jaar noodgedwongen op de tijdelijke locatie. De oorzaak ligt voor een deel in het ontbreken van stabiliteit in de geldende veiligheidsnormen. Verder speelt de onduidelijkheid over de vergoedingen, van extra kosten die versterkingen met zich meebrengen, een rol. Voor sommige zorgverleners is de ligging van de tijdelijke locatie Innersdijk aan de rand van de bebouwde kom een nadeel. Het openbaar vervoer naar Innersdijk is bijvoorbeeld niet optimaal geregeld. Pagina 12 van 17

13 Zorgverleners moeten daardoor zelf over eigen vervoersmogelijkheden beschikken. Volgens de gesprekspartners is dit van enige invloed op de openstaande vacatures. 4.3 Thema Sturen op kwaliteit en veiligheid Goede zorg en deze goed houden begint bij een goed management. Managers sturen op de kwaliteit van zorg en coördineren en controleren wat er gebeurt op de werkvloer. Onvoldoende sturing door het management betekent risico s op de werkvloer die zorgverleners niet altijd kunnen voorkomen Resultaten Norm 3.1 De zorgaanbieder stelt de persoonsgerichte zorg en ondersteuning centraal en borgt de veiligheid van de cliënt. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk aan deze norm. ZGG heeft persoonsgerichte zorg voor een deel vertaald naar Marte Meo. ZGG vindt dat het belang van cliënten voorop staat. Inzicht in wat cliënten willen, vindt de organisatie belangrijk. Om dit te achterhalen is volgens de organisatie goede communicatie een voorwaarde. Volgens ZGG is een methode om de communicatie te verbeteren de Marte Meo methode. Marte Meo betekent vrij vertaald op eigen kracht. De basisgedachte van de methode is dat de interacties tussen zorgverleners en cliënten worden geanalyseerd. Van zorgverleners hoort de inspectie dat zij volgens deze methode te werk gaan en dat het hen helpt bij de communicatie met cliënten en hun naasten. Aardbevingsproblematiek Volgens de gesprekspartners is de aardbevingsproblematiek niet tot nauwelijks van invloed op het welbevinden van cliënten. Er is van een cliënt bekend dat hij als gevolg van aardbevingsschade noodgedwongen in Innersdijk is komen wonen. Cliënten voelen zich volgens de gesprekspartners veilig in het huidige gebouw. Risico s ten gevolge van aardbevingen zijn volgens de organisatie opgenomen in ontruimingsplannen en zorgcontinuïteitsplannen van de locaties. Het ontruimingsplan wordt volgens de organisatie jaarlijks geoefend. De ontruimingsplannen en zorgcontinuïteitsplannen gaan uit van aardbevingen die op beperkte schaal gevolgen hebben voor een locatie. Met de veiligheidsregio is afgesproken dat de zorgaanbieder in dit soort gevallen zelf de regie houdt. Als zich bevingen voordoen die ook gevolgen hebben voor een groter deel van de omgeving dan wordt door de Veiligheidsregio opgeschaald en wordt de regie overgenomen door deze partij. Het toekomstperspectief van de tijdelijke locatie Innersdijk is voor een deel onzeker omdat het nog niet duidelijk is aan welk plan van eisen de nieuwe locatie moet voldoen. Daarnaast is ook niet duidelijk wie deze extra veiligheidseisen gaat betalen. Norm 3.3 De zorgaanbieder bewaakt, beheerst en verbetert systematisch de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Volgens de inspectie voldoet Innersdijk grotendeels niet aan deze norm. De inspectie hoort van zorgverleners dat het management hen niet altijd betrekt bij ontwikkelingen. Zij vertellen bijvoorbeeld aan de inspectie dat zij zich niet betrokken Pagina 13 van 17

14 voelen in de wijziging van organisatiestructuur. Zo kwam het besluit om afscheid te nemen van de afdelingshoofden voor hen onverwacht. Ondanks het neutrale advies van de CCR over de wijziging in de organisatiestructuur meent het bestuur van ZGG toch te moeten doorgaan op de ingeslagen weg. Met beoogde PMC s managers worden op de dag van het inspectiebezoek sollicitatiegesprekken gevoerd. Verder krijgt de inspectie van verschillende gesprekspartners signalen over de hoge werkdruk en de krappe bezetting. Dit heeft onder andere gevolgen voor de planning van de MDO s. Het management geeft aan dat er geen problemen zijn met het opvullen van vacatures van de behandeldienst maar geeft aan dat zij zich niet gerealiseerd hebben dat het veelomvattende takenpakket van de SO noodgedwongen leidt tot het maken van keuzes in de uitvoering van deze taken. Om de bedrijfsvoering binnen Innersdijk te sturen, maakt het management gebruik van verschillende vormen van sturingsinformatie. Zo kent de organisatie een regiegroep Kwaliteit en Veiligheid die maandelijks bijeenkomt en zich met tal van zorginhoudelijke onderwerpen bezighoudt. Men benut daarnaast een ondersteunend digitaal systeem om, op basis van incidenten, klachten, het vermoeden van ouderenmishandeling en gevaarlijke situaties, verbetermaatregelen te nemen. ZGG beschikt over het HKZ-certificaat. Ten behoeve van dit kwaliteitskeurmerk laat het management interne en externe audits uitvoeren. Alle verpleegkundigen en verzorgenden zijn via de organisatie aangemeld in het Kwaliteitsregister van de beroepsvereniging V&VN (verpleegkundigen en verzorgenden Nederland). Zorgverleners in Innersdijk hebben daarnaast aandachtsgebieden waarbinnen zij aan kwaliteitsbewaking op hun afdeling doen. Aardbevingsproblematiek Eind 2017 heeft ZGG een bijeenkomst georganiseerd voor cliënten en hun naasten om over de aardbevingsproblematiek te spreken. Voor deze bijeenkomst bestond nauwelijks animo. Het management vertelt dat de raad van toezicht de aardbevingsproblematiek volgt. Er is binnen de raad van toezicht geen portefeuillehouder aangesteld omdat volgens het management hiervoor de problematiek niet groot genoeg is. Pagina 14 van 17

15 Bijlage 1 Methode De inspectie toetst of de zorg wordt gegeven zoals is voorgeschreven in wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. Om tot een goed onderbouwd oordeel te komen, gebruikt de inspectie tijdens het bezoek verschillende informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen, beoordeelt de inspectie of de door Innersdijk geboden zorg voldoet aan relevante wetten, veldnormen, professionele standaarden en in het veld vastgestelde kwaliteitskaders. In de bevindingen beschrijft de inspectie per norm welke informatiebronnen zijn gebruikt om tot dit oordeel te komen en welke methode zij daarvoor gebruikt heeft. Tijdens het bezoek heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: - observatie van vier cliënten op huiskamer twee van afdeling Hankemaborg, zie uitleg over de methode hieronder; - gesprekken met vijf uitvoerende medewerkers van afdeling; - gesprek met één behandelaar; - gesprekken met het management(team); - vijf cliëntdossiers; - documenten, genoemd in bijlage 2; - een rondgang door Innersdijk. Inspecteurs beoordelen op de werkvloer of de zorgaanbieder goede zorg verleent. Om een beeld te krijgen van deze locatie starten de inspecteurs met een kort gesprek met de eindverantwoordelijke van die dag of de leidinggevende. Daarnaast vindt een rondleiding door de locatie plaats waardoor de inspecteurs zich een beeld kunnen vormen van de leefsituatie van de cliënten en de werksituatie van de zorgverleners. Daarna zijn de inspecteurs voor een groot deel van de tijd op de afdelingen of in de woningen aanwezig. In verschillende huiskamers observeren de inspecteurs cliënten en zorgverleners. Tijdens de observatie kijken de inspecteurs hoe zorgverleners de cliënten aanspreken en hoe het contact tussen de cliënten en zorgverleners is. Verder kijken de inspecteurs waarom vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. Wat valt op en waar hebben de inspecteurs vragen over? De inspecteurs voeren door de dag heen gesprekken met zorgverleners, behandelaren, cliëntvertegenwoordigers en cliëntenraadleden. Ook worden cliëntdossiers en documenten ingezien. Overlegvormen kunnen bijgewoond worden zoals bijvoorbeeld een multidisciplinair overleg of een overdrachtsmoment. Pagina 15 van 17

16 Uitleg observatiemethode SOFI De inspectie maakt gebruik van een gestandaardiseerde methode om cliënten te observeren als extra informatiebron. Deze methode heet SOFI, Short Observational Framework for Inspection. Dit hulpmiddel is ontwikkeld door de Universiteit van Bradford en CQC (de Engelse Inspectie voor de Gezondheidszorg). Krijgt de cliënt overdag activiteiten aangeboden die hij of zij zinvol of leuk vindt? Spreekt de zorgverlener de cliënt aan op een manier die de cliënt plezierig vindt? Hoe de cliënt de zorg ervaart, maakt onderdeel uit van de kwaliteit. Cliënten kunnen vaak moeilijk zelf aangeven wat hun wensen zijn. Hoe kan een inspecteur dan beoordelen of de zorg aansluit bij de wensen van deze cliënt? Met SOFI zitten twee inspecteurs ieder in een huiskamer. Zij observeren hoe zorgverleners reageren op een cliënt, en andersom. Stimuleren de zorgverleners activiteiten voor cliënten? Wordt met de cliënten gepraat, een liedje gezongen, een spelletje gedaan, gewandeld? Hoe is de stemming van cliënten, hoe betrokken zijn zij bij hun omgeving? Na de observatie volgt een gesprek met de zorgverleners waarin situaties die de inspecteurs hebben gezien aan de orde komen. Zo krijgen de inspecteurs een beter beeld hoe de individuele cliënten de zorg ervaren. Wilt u meer weten over SOFI dan kunt u dit lezen op de website van de Universiteit van Bradford. Pagina 16 van 17

17 Bijlage 2 Geraadpleegde documenten - Overzicht van ZZP s van cliënten in Innersdijk op Overzicht van fte s van zorgverleners en behandelaars Innersdijk. - Overzicht van ziekteverzuim en personeelsverloop van Innersdijk. - Overzicht van scholing in Innersdijk en de planning voor het lopende jaar. - Overzicht van MIC-meldingen en daarvoor ingezette verbeteracties binnen Innersdijk. - Zorggroep Groningen op weg naar Productmarktcombinaties, RvB Zorggroep Groningen, versie 1.1, juli Kwaliteitsverslag Zorggroep Groningen 2017, Continu(l)eren en ontwikkelen. - Kwaliteitsplan Zorggroep Groningen 2018, Continu(l)eren en ontwikkelen, versie 1.7, januari Kwaliteitsplan Zorggroep Groningen , Continu(l)eren en ontwikkelen, welke activiteiten kunnen uit het kwaliteitsbudget worden gefinancierd? Versie 17 oktober Pagina 17 van 17