INDUSTRIËLE CICHOREI. Overzicht van het onderzoek Wetenschappelijk verslag

Transcriptie

1 JAARVERSLAG CICHOREI

2

3 INDUSTRIËLE CICHOREI D. WITTOUCK K. BOONE S. DEBOSSCHERE C. DEMEESTER A. VANDAELE J. VANDENBULCKE M. BERTEN K. HOSTEN G. GHEKIERE Afgevaardigd bestuurder Inagro: Dr. ir. M. DEMEULEMEESTER Ieperseweg 87 B-8800 Rumbeke Overzicht van het onderzoek Wetenschappelijk verslag

4

5 - 3 - INHOUD Blz. INHOUD... 3 WOORD VOORAF... 5 SAMENWERKING EN BETOELAGING... 6 AANLEG EN UITVOERING VAN DE PROEVEN EN BIOMETRISCHE ANALYSE VAN DE RESULTATEN.. 7 UITGEVOERDE WAARNEMINGEN, METINGEN, TELLINGEN EN ANALYSES... 8 WEERSOMSTANDIGHEDEN... 9 HOOFDSTUK I RASSEN I. RASSENONDERZOEK PROEFJAAR Rassenonderzoek uitgevoerd in samenwerking met het Comité voor de Samenstelling van de Nationale Rassencatalogus voor Landbouwgewassen en de Afdeling Rassenonderzoek van Cultuurgewassen van het ILVO, Eenheid Plant, Teelt en omgeving te Merelbeke Rassenonderzoek uitgevoerd in samenwerking met het Programma Voorlichting Bieten-Cichorei (PVBC) vzw en Cosucra Groupe Warcoing te Warcoing II. RASSENONDERZOEK PROEFJAREN HOOFDSTUK II INVLOED VAN HET OOGSTTIJDSTIP EN DE BEWARING OP DE OPBRENGST EN KWALITEIT Inhoud

6 - 4 -

7 - 5 - WOORD VOORAF Onderhavig wetenschappelijk verslag heeft betrekking op het fytotechnisch onderzoek dat Inagro, afdeling Akkerbouw, te Rumbeke-Beitem in in de provincie West-Vlaanderen op industriële cichorei heeft uitgevoerd. De in dit rapport gepubliceerde onderzoeksresultaten hebben betrekking op het teeltjaar. Ze zijn bijgevolg niet voor veralgemening vatbaar. Om tot algemeen geldende conclusies en tot concrete teeltadviezen te komen, worden de onderzoeksobjecten in principe gedurende minstens 4 jaar aangehouden, dit onder uiteenlopende teelt- en klimaatomstandigheden. Van het rassenonderzoek wordt eveneens een overzicht van de onderzoeksresultaten over meerdere proefjaren weergegeven. Voor de uitwerking van het onderzoek kon een beroep worden gedaan op de gewaardeerde medewerking van een aantal gespecialiseerde instellingen en bedrijven. Deze worden vermeld op blz. 6. Aan allen die medewerkten aan het onderzoek, betuigen wij onze oprechte dank. Op de eerste plaats zijn wij veel dank verschuldigd aan de Provinciale Overheid van West-Vlaanderen en het Programma Voorlichting Bieten-Cichorei (PVBC) vzw voor het ter beschikking stellen van de nodige financiële middelen. Verder danken we de gespecialiseerde instellingen en bedrijven op wiens deskundigheid en/of technische ondersteuning wij een beroep mochten doen en met wie een vruchtbare en prettige samenwerking tot stand kwam. Onze gans bijzondere waardering gaat tevens naar de proefveldhouder. We zijn hem zeer erkentelijk voor de gastvrijheid en de nauwkeurigheid en toewijding waarmee hij de hem toevertrouwde taak heeft behartigd. Vestigen we er tenslotte de aandacht op dat proefveldopbrengsten meestal deze van de praktijkpercelen duidelijk overtreffen. Een verklaring hiervoor is te zoeken in het feit dat proefvelden gunstiger teeltomstandigheden genieten en de verliezen beperkt zijn, ondermeer door het ontbreken van spuitsporen. Rumbeke (Beitem), april Woord vooraf

8 - 6 - SAMENWERKING EN BETOELAGING Samenwerking Het onderzoeksprogramma Industriële cichorei kon uitgevoerd worden dank zij de medewerking van volgende instellingen en bedrijven: Inagro vzw, afdeling Akkerbouw, te Rumbeke-Beitem de Vlaamse overheid, Agentschap voor Landbouw en Visserij, Produktkwaliteitsbeheer, Rassencatalogus Vlaams Gewest, Comité voor de Samenstelling van de Nationale Rassencatalogus voor Landbouwgewassen, te Brussel voor de proef Rassenonderzoek in samenwerking met de Belgische Rassencatalogus de Eenheid Plant-Teelt en Omgeving, afdeling Rassenonderzoek van Cultuurgewassen, Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), te Merelbeke (Afdelingshoofd Eenheid Plant: Kristiaan Van Laecke; wetenschappelijk directeur prof. dr. ir. J. VAN WAES en dr. ir. J. PANNECOUCQUE) voor de proef Rassenonderzoek in samenwerking met de Belgische Rassencatalogus het Programma Voorlichting Bieten-Cichorei (PVBC) vzw, te Tienen (Coördinator: ir. B. MANDERYCK) voor de proef Rassenonderzoek in samenwerking met het PVBC vzw en Cosucra Groupe Warcoing en de proef Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en kwaliteit. het Laboratorium van Inagro, te Rumbeke-Beitem (Afgevaardigd Bestuurder: dr. ir. M. DEMEULEMEESTER) voor de grondanalyses. Chicoline, Research and Chicory Breeding, te Warcoing (Directeur: J.C. VAN HERCK): - voor de zaai van alle proeven - voor de kwaliteitsanalyses betreffende de proef Rassenonderzoek in samenwerking met het PVBC vzw en Cosucra Groupe Warcoing en de proef Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en kwaliteit Cosucra Groupe Warcoing, te Warcoing (Directeur: J. CRAHAY) voor de proef Rassenonderzoek in samenwerking met het PVBC vzw en Cosucra Groupe Warcoing en de proef Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en kwaliteit. Betoelaging Het onderzoeksprogramma Industriële cichorei kon uitgevoerd worden dankzij de financiële steun van: de Provinciale Overheid van West-Vlaanderen het Programma Voorlichting Bieten-Cichorei (PVBC) vzw, te Tienen (Coördinator: ir. B. MANDERYCK). Samenwerking en betoelaging

9 - 7 - AANLEG EN UITVOERING VAN DE PROEVEN EN BIOMETRISCHE ANALYSE VAN DE RESULTATEN De proefvelden worden aangelegd middenin een praktijkveld van een ervaren cichoreiteler. Dit beduidt dat op de proeffactor(en) na, het onderzoek onder praktijkomstandigheden verloopt. Dit komt de gebruikswaarde van de resultaten ten goede. Over de toe te passen teelttechniek wordt vooraf met de proefveldhouder van gedachten gewisseld. Van de proefterreinen wordt steeds een scheikundige grondanalyse uitgevoerd in het voorjaar en wordt tevens de reserve aan minerale stikstof in het bodemprofiel bepaald op het einde van de winter in het voorjaar (0-90 cm). Na de oogst wordt het nitraatresidu in het bodemprofiel (0-90 cm) bepaald. Het zaaien van de proeven gebeurt met een proefveldprecisiezaaimachine van Chicoline Warcoing. Wanneer de vergelijking binnen een proef beperkt blijft tot 1 factor, gaat de voorkeur naar een blokkenproef; bij 2 en meer factoren naar een factoriële proef. Voor de proeven waar opbrengstbepalingen uitgevoerd worden bedraagt de netto-oppervlakte per experimentele eenheid minimum 9,99 m². Voor de proeven Rassenonderzoek in samenwerking met het PVBC vzw en Cosucra Groupe Warcoing en Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en kwaliteit wordt er gewerkt met 4 blokken. Daarentegen wordt voor de proef Rassenonderzoek in samenwerking met de Belgische Rassencatalogus, overeenkomstig het Comité voor de Samenstelling van de Nationale Rassencatalogus voor Landbouwgewassen, geoogst in 3 blokken. De onderhoudsbespuitingen gebeuren door de proefveldhouder met een gewone spuitmachine. Toepassingen die het voorwerp van onderzoek uitmaken, worden toegediend met een proefveldspuit. De gebruikte biometrische verwerking heeft betrekking op de variantie-analyse, de variatiecoëfficiënt, de kleinste wezenlijke verschillen en de Tukey-toets. Binnen de Tukey-toets krijgen de objecten die niet wezenlijk van elkaar verschillen eenzelfde kleine letter. Alleen de toetsen voor HSD (5%) worden opgenomen. Bij proeven waar meer dan 1 factor wordt bestudeerd, wordt nagegaan of er tussen de factoren significante interacties bestaan. Aanleg en uitvoering van de proeven en biometrische analyse van de resultaten

10 - 8 - UITGEVOERDE WAARNEMINGEN, METINGEN, TELLINGEN EN ANALYSES 1. Grond en bodem - Bodemtype - Scheikundige analyse: ph (KCl), gehalte aan fosfor, kalium, magnesium, calcium en natrium (mg P, K, Mg, Ca en Na per 100 g luchtdroge grond) en aan koolstof (%) - Reserve aan minerale stikstof (nitrische en ammoniakale) tussen 0-30 cm, cm en cm diepte (kg/ha) 2. Zaaizaad - Kiemkracht (%) - Duizendzadengewicht (g) 3. Gewaskenmerken - Opkomst (1-9, 9 = snelste opkomst) - Jeugdgroeisnelheid (1-9, 9 = snelste jeugdgroei) - Standdichtheid (planten/ha, wortels/ha) - Volledige bodembedekking (datum wanneer de rijen sluiten) - Loofontwikkeling (schaal 1-9, 9 = meeste loofontwikkeling) - Groenblijven van het loof (schaal 1-9, 9 = langst groenblijven van het loof) - Schieters half augustus en bij oogst (%) - Regelmatigheid van wortelgroei boven de grond (schaal 1-5, 5 = zeer regelmatig) 4. Teeltveiligheid Weerstand tegen meeldauw, bladvlekkenziekte, roest en necrotische bladvlekken. De graad van weerstand ten aanzien van al deze ongunstige factoren, wordt geëvalueerd binnen een 1-9 schaal. Een hoger cijfer stemt overeen met een gunstiger waardering. Zo komt 3 overeen met een slechte, 5 met een matige en 7 met een goede weerstand. 5. Opbrengst De netto-wortelopbrengst, de inulineopbrengst en het wortelgewicht worden weergegeven. De netto-wortelopbrengst is de werkelijke cichoreiopbrengst in kg/ha gewogen bij de oogst na wassen van alle geoogste wortels (volledig geoogste netto-veldje). 6. Kwaliteitsanalyses uitgevoerd op de cichoreiwortel Bij de oogst worden per experimentele eenheid volgende kwaliteitsanalyses verricht (kan variëren naargelang van het type proef): - fructosegehalte (%) - glucosegehalte (%) - verhouding fructose/glucose - totale suikergehalte (fructose + glucose) (%) - inulinegehalte (%) - DP (polymerisatiegraad; is de polymerisatiegraad van inuline, zonder de kleine suikers) - kleine suikers (of vrije suikers; is het percentage van vrije fructose + vrije glucose + sucrose in relatie tot het koolhydraatgehalte) Uitgevoerde waarnemingen, metingen, tellingen en analyses

11 - 9 - WEERSOMSTANDIGHEDEN Waarnemingen te Helkijn Bron: Metypaal, Helkijn. Maand Minimum temperatuur Maximum temperatuur Neerslag ( C) ( C) (l/m²) januari - 3,50 2,92 2,2 februari 1,68 7,86 37,8 maart 3,68 14,10 50,0 april 1,76 14,37 8,4 mei 8,73 21,05 35,6 juni 12,57 26,10 49,7 juli 12,22 26,56 47,2 augustus 12,78 24,35 82,8 september 8,68 18,18 80,6 oktober 8,69 15,08 55,2 november december (-) geen gegevens beschikbaar Weersomstandigheden

12 HOOFDSTUK I RASSEN Doel rassenonderzoek Het rassenonderzoek poogt uit te maken welke rassen industriële cichorei het meest geschikt zijn voor verbouw in onze contreien. Hiertoe worden nieuwe beloftevolle rassen uitgezaaid naast de in ons land/regio meest geteelde. De belangrijkste facetten van het rassenonderzoek zijn de netto-wortelopbrengst, de inulineopbrengst, de teeltveiligheid en de kwaliteit. Deze laatste heeft betrekking op het inulinegehalte, het fructose- en glucosegehalte, de verhouding fructose/glucose, de polymerisatiegraad (DP) en het gehalte kleine suikers. I RASSENONDERZOEK PROEFJAAR 1 Rassenonderzoek uitgevoerd in samenwerking met het Comité voor de Samenstelling van de Nationale Rassencatalogus voor Landbouwgewassen en de Afdeling Rassenonderzoek van Cultuurgewassen van het ILVO, Eenheid Plant, Teelt en omgeving te Merelbeke Proefveldhouder: Inagro vzw, Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke-Beitem Proefplaats: Vierkeerstraat, 8551 Heestert 1.1 Objecten Overzicht van de rassen in proef Ras (1) Jaar van opname in de rassenlijst (*) Kweker Mandataris Canzona S B (2010) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Hera S B (1998) ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Koto S B () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Krips S B (2012) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Legato S B (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Selenite S B (2013) Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk RW (**) C2 RW (**) C2 RW (**) C1 RW (**) C1 (*) Jaar van opname in de rassenlijst : B = ras van de Belgische rassenlijst (**) Niet erkend ras Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België L. Erauw-Jacquery, S.A., Péruwelz, België (1) S = potentiële standaardrassen Rassenonderzoek van Cultuurgewassen en fungeren als getuigen : Canzona, Hera, Koto, Krips, Legato en Selenite C1 = 1 e jaar Cultuur- en Gebruikswaarde (CGW) proeven C2 = 2 e jaar Cultuur- en Gebruikswaarde (CGW) proeven Hoofdstuk I - Rassen Rassenonderzoek

13 1.2 Proefomstandigheden Bodemkarakteristieken Scheikundige grondontleding : Datum : 20 maart Bepaling Analyse Streefzone Beoordeling grondsoort zandleem ph (KCl) 5,8 5,5-6,0 normaal Koolstof (%) 1,02 1,0-1,5 normaal Fosfor (P) hoog Kalium (K) normaal Magnesium (Mg) 12, normaal Calcium (Ca) normaal Natrium (Na) 4,1 3,1 6,7 normaal Reserve aan minerale stikstof einde winter : Datum : 20 maart Kg/ha N (0-90 cm): 67,20 waarvan 62,36 kg nitrische Diepte in cm Nitrische stikstof in kg N/ha Ammoniakale stikstof in kg N/ha ,53 2, ,30 1, ,53 1,61 N-bemestingsadvies Inagro : 0 kg/ha Voorvruchten : suikerbieten : stamslabonen 2014: wintertarwe Bodembewerkingen Ploegen : 8 april Zaaibedbereiding : 10 april Zaai - datum : 10 april - tussen rij afstand : 45 cm - afstand in de rij : 15 cm (na opéénzetten) - diepte : 0,5-1 cm - toestand van het zaaibed : goed Bemesting Stikstof : - Kalium: 160 E o.v.v. samengestelde meststof 40 K + 6 MgO, 15 maart Magnesium: 24 E Gewasbescherming Onkruidbestrijding : Chemisch: Voor zaai (10/04/) : Bonalan 8 l/ha Kort na zaaien (13/04/) : Kerb 400 SC 1 l + Cryptic 0,5 l + Legurame 1 l/ha Na opkomst : Ziektebestrijding : - Insectenbestrijding : Oogst 9 oktober, manuele rooiing 05/05/ : Kerb 400 SC 0,3 l + Safari 5 g + Legurame 0,5 l/ha 16/05/ : Safari 5 g + Boa 0,03 l + Legurame 0,5 l/ha + Trend 90 0,1% 25/05/ : Safari 15 g + Dual Gold 0,15 l + Frontier Elite 0,15 l + Boa 0,15 l/ha 10/06/ : Safari 15 g + Dual Gold 0,15 l + Frontier Elite 0,15 l + Boa 0,15 l/ha 27/06/ : Safari 15 g + Boa 0,4 l + CIPC 0,5 l + Frontier Elite 0,5 l/ha Proefaanleg Oppervlakte van de experimentele eenheden : - bruto oppervlakte : 18,90 m² (6 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 7 m lengte) - geoogste oppervlakte : 10,08 m² (4 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 5,60 m lengte) Aantal blokken : 4, waarvan 3 te oogsten 1.3 Teeltverloop Geslaagde teelt. 1.4 Proefresultaten De proefresultaten werden niet opgenomen in dit verslag. Hoofdstuk I - Rassen Rassenonderzoek

14 Rassenonderzoek uitgevoerd in samenwerking met het Programma Voorlichting Bieten-Cichorei (PVBC) vzw en Cosucra Groupe Warcoing te Warcoing Proefveldhouder: Inagro vzw, Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke-Beitem Proefplaats: Vierkeerstraat, 8551 Heestert 2.1 Objecten Overzicht van de rassen in proef Ras Jaar van opname in de rassenlijst (*) Kweker Mandataris Benulite (**) NL () Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk Cadence F (2009) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Canzona B (2010) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Fugato NL (2012) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Koto B () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Larigot F (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Legato B (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Maestoso NL (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Oboe (***) B () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Quena F () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België L. Erauw-Jacquery, S.A., Péruwelz, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Selenite B (2013) Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk L. Erauw-Jacquery, S.A., Péruwelz, België (*) Jaar van opname in de rassenlijst : B = ras van de Belgische rassenlijst F = ras van de Franse rassenlijst NL = ras van de Nederlandse rassenlijst (**) Benulite: dit ras is geen klassiek ras, maar een ras tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (***) Oboe: hybride Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek

15 Proefomstandigheden Bodemkarakteristieken Scheikundige grondontleding : Datum : 20 maart Bepaling Analyse Streefzone Beoordeling grondsoort zandleem ph (KCl) 5,8 5,5-6,0 normaal Koolstof (%) 1,02 1,0-1,5 normaal Fosfor (P) hoog Kalium (K) normaal Magnesium (Mg) 12, normaal Calcium (Ca) normaal Natrium (Na) 4,1 3,1 6,7 normaal Reserve aan minerale stikstof einde winter : Datum : 20 maart Kg/ha N (0-90 cm): 67,20 waarvan 62,36 kg nitrische Diepte in cm Nitrische stikstof in kg N/ha Ammoniakale stikstof in kg N/ha ,53 2, ,30 1, ,53 1,61 N-bemestingsadvies Inagro : 0 kg/ha Voorvruchten : suikerbieten : stamslabonen 2014: wintertarwe Bodembewerkingen Ploegen : 8 april Zaaibedbereiding : 10 april Zaai - datum : 10 april - tussen rij afstand : 45 cm - afstand in de rij : 15 cm (na opéénzetten) - diepte : 0,5-1 cm - toestand van het zaaibed : goed Bemesting Stikstof : - Kalium: 160 E o.v.v. samengestelde meststof 40 K + 6 MgO, 15 maart Magnesium: 24 E Gewasbescherming Onkruidbestrijding : Chemisch: Voor zaai (10/04/) : Bonalan 8 l/ha Kort na zaaien (13/04/) : Kerb 400 SC 1 l + Cryptic 0,5 l + Legurame 1 l/ha Na opkomst : Ziektebestrijding : - Insectenbestrijding : Oogst 16 oktober, manuele rooiing 05/05/ : Kerb 400 SC 0,3 l + Safari 5 g + Legurame 0,5 l/ha 16/05/ : Safari 5 g + Boa 0,03 l + Legurame 0,5 l/ha + Trend 90 0,1% 25/05/ : Safari 15 g + Dual Gold 0,15 l + Frontier Elite 0,15 l + Boa 0,15 l/ha 10/06/ : Safari 15 g + Dual Gold 0,15 l + Frontier Elite 0,15 l + Boa 0,15 l/ha 27/06/ : Safari 15 g + Boa 0,4 l + CIPC 0,5 l + Frontier Elite 0,5 l/ha Proefaanleg Oppervlakte van de experimentele eenheden : - bruto oppervlakte : 18,90 m² (6 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 7 m lengte) - geoogste oppervlakte : 10,08 m² (4 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 5,60 m lengte) Aantal blokken : Teeltverloop Geslaagde teelt. Hoofdstuk I - Rassen Rassenonderzoek

16 Proefresultaten Oogstresultaten a. Werkwijze oogst De bruto oppervlakte van elk individueel perceel bedroeg 18,90 m² (6 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 7 m lengte). Per perceel werden de 4 binnenste rijen geoogst waarbij aan beide uiteinden telkens 0,70 m uit proef gelaten werd. De geoogste oppervlakte per perceel bedroeg aldus 10,08 m² (4 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 5,60 m lengte). Vermits de proef aangelegd werd in 4 parallellen werd er per object 40,32 m² geoogst (10,08 m² x 4 parallellen). De oogst gebeurde manueel. b. Resultaten Ras kg/ha Netto-wortelopbrengst relatief t.o.v. getuigen (%) (*) Wortelgewicht (g) fructose (%) Suikergehalte (**) glucose (%) Verhouding fructose/glucose Inulinegehalte (% op vers materiaal) Benulite abc 101,1 525 ab 18,70 bcd 1,70 de 20,40 bcd 10,99 a 17,66 bcd ab 97,1 14,80 ab 4,38 ab Cadence abc 104,1 528 ab 19,25 abcd 1,91 a 21,17 abc 10,06 cd 18,36 abc ab 104,0 13,34 d 4,11 b Canzona c 94,1 454 c 19,56 abc 1,89 ab 21,45 ab 10,35 abcd 18,61 ab b 95,2 13,85 bcd 4,10 b Fugato abc 101,9 497 bc 19,17 abcd 1,74 cde 20,92 abcd 11,00 a 18,18 abcd ab 100,8 14,52 abc 3,86 b Koto bc 98,7 499 abc 19,68 ab 1,81 abcde 21,49 ab 10,88 ab 18,66 ab ab 100,2 14,58 abc 3,97 b Larigot abc 102,9 531 ab 19,00 abcd 1,76 bcde 20,76 abcd 10,79 ab 18,00 abcd ab 100,8 14,42 abc 4,20 ab Legato abc 104,2 526 ab 20,16 a 1,90 a 22,07 a 10,59 abc 19,21 a a 108,9 13,92 abcd 3,75 b Maestoso abc 103,1 524 ab 18,51 bcd 1,82 abcd 20,33 bcd 10,20 bcd 17,59 bcd ab 98,8 13,68 cd 4,36 ab Oboe a 109,7 566 a 18,02 d 1,68 e 19,70 d 10,74 abc 17,01 d ab 101,5 14,87 a 4,62 ab Quena abc 99,8 492 bc 18,35 cd 1,71 de 20,06 cd 10,75 abc 17,34 cd b 94,1 14,60 abc 4,43 ab totaal (%) kg/ha Inulineopbrengst relatief t.o.v. getuigen (%) (*) DP (***) Kleine suikers (% op koolhydraatgehalte) (****) Selenite ab 105,4 556 ab 18,10 d 1,88 abc 19,98 cd 9,64 d 17,19 cd ab 98,6 13,23 d 5,02 a Getuigen (*) Gemiddelde 11 rassen ,95 1,80 20,76 10,54 17, ,17 4,26 HSD (5%) kg 10,05% 67 g 1,25% 0,14% 1,33% 0,72 1,23% kg 12,30% 0,97 0,89% V.C. (%) 4,09 4,09 5,26 2,68 3,09 2,61 2,78 2,79 5,00 5,00 2,78 8,47 (*) Getuigen = van de rassen Cadence, Canzona en Fugato. (**) Het glucose- en fructosegehalte werd bepaald via H.P.L.C. en wordt uitgedrukt in % op vers materiaal. (***) DP is de polymerisatiegraad van inuline, zonder de kleine suikers; hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. (****) Kleine suikers (of vrije suikers) = het percentage van vrije fructose + vrije glucose + sucrose in relatie tot het koolhydraatgehalte; hoe lager het gehalte, hoe beter voor de industrie. Alle analyses (suikergehalte, inulinegehalte, DP en gehalte kleine suikers) werden uitgevoerd op vers materiaal. Hoofdstuk I - Rassen Rassenonderzoek

17 Plant- en gewaskenmerken Standdichtheid, jeugdgroeisnelheid, loofontwikkeling, groenblijven van het loof, regelmatigheid van wortelgroei boven de grond en schieters Ras Standdichtheid Jeugdgroei- Loof- Groenblijven Regelmatigheid Schieters (aantal snelheid ontwikkeling van het loof wortels/ha) (*) (10/07/) (schaal 1-9) (**) (03/10/) (schaal 1-9) (**) (03/10/) (schaal 1-9) (**) van wortelgroei boven de grond (03/10/) (schaal 1-5) (***) 17/08/ (%) 03/10/ (%) Benulite a 7,38 a 6,75 cd 6,00 a 2,63 ab 0 0 Cadence a 6,63 b 7,00 bcd 6,13 a 2,38 b 0 0 Canzona a 6,88 ab 7,38 abcd 6,00 a 2,88 ab 0 0 Fugato a 6,38 b 6,75 cd 6,25 a 2,75 ab 0 0 Koto a 6,50 b 7,13 abcd 6,25 a 3,25 a 0 0 Larigot a 6,63 b 7,00 bcd 6,38 a 3,13 ab 0 0 Legato a 6,63 b 7,88 a 6,50 a 2,63 ab 0 0 Maestoso a 6,38 b 6,63 d 6,25 a 3,38 a 0 0 Oboe a 6,50 b 7,75 ab 6,88 a 3,00 ab 0 0 Quena a 6,38 b 7,50 abc 6,88 a 2,63 ab 0 0 Selenite a 6,63 b 7,88 a 7,00 a 2,75 ab 0 0,1 Gemiddelde ,62 7,24 6,41 2,85 0 0,009 HSD (5%) ,50 0,75 1,04 0,87 V.C. (%) 3,67 3,10 4,23 6,57 12,36 (*) Bij de oogst werd per ras het aantal geoogste wortels geteld en omgerekend naar het aantal wortels per ha. (**) Schaal 1-9; 9 = snelste jeugdgroei, meeste loofontwikkeling, langst groenblijven van het loof (***) Schaal 1-5; 5 = zeer regelmatige wortelgroei boven de grond Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek

18 LEGATO CADENCE OBOE LARIGOT FUGATO KOTO MAESTOSO SELENITE BENULITE CANZONA QUENA 92,5 93,5 95,7 96,0 94,1 94,1 94,3 95,2 97,9 97,1 Relatieven (%) 99,9 98,9 98,7 98,8 98,6 99,8 101,5 100,8 100,8 100,2 101,5 101,2 104,5 104,2 104,0 104,1 102,9 101,9 101,1 103,1 105,4 108,9 109, Samenvattend overzicht INULINEOPBRENGST, INULINEGEHALTE en NETTO-WORTELOPBRENGST (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst inulineopbrengst inulinegehalte netto-wortelopbrengst inulineopbrengst: 100% = kg/ha inulinegehalte: 100% = 18,39 % netto-wortelopbrengst: 100% = kg/ha Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek

19 LEGATO CADENCE OBOE LARIGOT FUGATO KOTO MAESTOSO SELENITE BENULITE CANZONA QUENA Polymerisatiegraad (DP) (*) Kleine suikers (**) Samenvattend overzicht (vervolg) POLYMERISATIEGRAAD (DP) en KLEINE SUIKERS Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst Hoe hoger de polymerisatiegraad (DP), hoe beter voor de industrie Hoe lager het gehalte kleine suikers, hoe beter voor de industrie polymerisatiegraad (DP) kleine suikers ,92 abcd 13,34 d 14,87 a 14,42 abc 14,52 abc 14,58 abc 13,68 cd 13,23 d 14,80 ab 13,85 bcd 14,60 abc ,75 b 4,11 b 4,62 ab 4,20 ab 3,86 b 3,97 b 4,36 ab 5,02 a 4,38 ab 4,10 b 4,43 ab (*) Polymerisatiegraad (DP) = polymerisatiegraad van inuline, zonder de kleine suikers (**) Kleine suikers (of vrije suikers) = % van vrije fructose + vrije glucose + sucrose in relatie tot het koolhydraatgehalte Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek

20 II RASSENONDERZOEK PROEFJAREN Hierna worden de meerjarige onderzoeksresultaten van de vergelijkende rassenproeven industriële cichorei weergegeven, aangelegd door Inagro, afdeling Akkerbouw, gevestigd te Rumbeke-Beitem. Het betreft de onderzoeksresultaten van enkel de laatste 5 proefjaren, namelijk van 2013 tot en met. De rassenproeven werden aangelegd in het zandleemgebied te Heestert (2013, 2014, en ) en Rumbeke-Beitem (). Het onderzoek verliep in samenwerking met Cosucra Groupe Warcoing te Warcoing en met het Programma Voorlichting Bieten-Cichorei (PVBC) vzw. 1 Rassen in proef Overzicht van de rassen in proef Ras Jaar van opname in de rassenlijst (*) Kweker Mandataris Benulite (**) NL () Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk L. Erauw-Jacquery S.A., Péruwelz, België Cadence F (2009) Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Canzona B (2010) Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België Chrysolite (**) F (2008) Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk L. Erauw-Jacquery S.A., Péruwelz, België Dacapo B (2013) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Diabolus NL (2011) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Dolce NL (2009) Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Fugato NL (2012) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Hera B (1998) ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Kodaly F (2012) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Koto B () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Krips B (2012) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Larigot F (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Legato B (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Maestoso NL (2014) Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Melci B (2001) ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Oboe (***) B () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra Groupe Warcoing, Warcoing, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Orchies EU (1996) Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk L. Erauw-Jacquery S.A., Péruwelz, België Quena F () Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België ILVO Plant Toegepaste Genetica en Veredeling, Melle, België Chicoline Cosucra - Groupe Warcoing, Warcoing, België Selenite B (2013) Florimond Desprez Vve et Fils, Cappelle en Pévèle, Frankrijk L. Erauw-Jacquery S.A., Péruwelz, België (*) Opname in de rassenlijst: B = ras van de Belgische rassenlijst EU = ras van de Europese rassenlijst F = ras van de Franse rassenlijst NL = ras van de Nederlandse rassenlijst (**) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (***) Oboe = hybride Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

21 Proefgegevens 2.1 Overzicht van de rassen opgenomen in het onderzoek tijdens de respectievelijke proefjaren Ras (Heestert) (Heestert) (Rumbeke-Beitem) (Heestert) (Heestert) Benulite (*) X X Cadence X X X X X Canzona X X X X X Chrysolite (*) X X Dacapo X X X Diabolus X X Dolce X X Fugato X X X X X Hera X X Kodaly X X X X Koto X X Krips X X X Larigot X X X Legato X X X Maestoso X X X Melci X X Oboe X X Orchies X X Quena X X Selenite X X X X (*) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea 2.2 Zaai- en oogstdatum (Heestert) (Heestert) (Heestert) (Rumbeke-Beitem) (Heestert) (Heestert) Zaaidatum 31 maart 20 april 9 april 17 april 22 april 10 april Oogstdatum 15 oktober 21 oktober 20 oktober 19 oktober 17 oktober 16 oktober Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

22 Proefresultaten Het overzicht van het Rassenonderzoek omvat de netto-wortelopbrengst, het inulinegehalte, de inulineopbrengst, de polymerisatiegraad (DP) en het gehalte kleine suikers. Elke waarde is weergegeven in absolute cijfers en in relatieve cijfers (procenten) ten aanzien van het gemiddeld resultaat van de getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato. De waarden van een ras over de proefjaren heen worden berekend vertrekkend van de relatieve cijfers. De rassen die gedurende de laatste 5 jaar (vanaf 2013) onafgelopen beproefd werden waren Cadence, Canzona en Fugato. Het ras Hera werd in het verleden meerdere jaren in proef opgenomen, doch lag in de periode enkel in proef in 2014 en. Hiernavolgende rassen werden voor het eerst in proef opgenomen: - vanaf 2014: Selenite - vanaf : Larigot, Legato en Maestoso - vanaf : Benulite, Koto, Oboe en Quena Bij de rassen waarvan maximaal twee jaar resultaten beschikbaar zijn, is de nodige omzichtigheid geboden bij de beoordeling. 3.1 Netto-wortelopbrengst Ras Gemiddelde kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) relatief (****) jaren in proef Benulite (**) ,1 a ,1 abc 103,1 (101,1 en 105,1) ( en ) Cadence ,6 a ,2 b ,8 ab ,0 abcde ,1 abc 101,9 (100,0 tot 104,1) (2013 t.e.m. ) Canzona ,5 bcd ,8 ef ,2 cde ,6 ef ,1 c 94,2 (91,8 tot 95,5) (2013 t.e.m. ) Chrysolite (**) ,4 ef ,8 ef Dacapo ,5 f ,6 f ,6 e Diabolus ,1 ab ,0 cde Dolce ,6 def ,0 de Fugato ,9 a ,0 a ,0 abc ,4 a ,9 abc 103,8 (101,9 tot 108,0) (2013 t.e.m. ) Hera ,6 b ,9 bcde Kodaly ,5 ab ,4 bcd ,5 abcd ,2 abc Koto ,7 cdef ,7 bc 97,7 (96,7 en 98,7) ( en ) Krips ,5 abc ,0 cde ,3 de Larigot ,4 abcd ,9 abcd ,9 abc 101,4 (100,4 tot 102,9) ( t.e.m. ) Legato ,7 abcd ,8 f ,2 abc 98,2 (92,8 tot 104,2) ( t.e.m. ) Maestoso ,4 a ,4 ab ,1 abc 103,6 (103,1 tot 104,4) ( t.e.m. ) Melci ,0 abc ,2 bc Oboe (***) ,9 def ,7 a 102,3 (94,9 en 109,7) ( en ) Orchies ,5 cde ,8 de Quena ,7 bcdef ,8 abc 98,7 (97,7 en 99,8) ( en ) Selenite ,9 b ,3 abcd ,6 cdef ,4 ab 100,5 (95,6 tot 105,4) (2014 t.e.m. ) Getuigen (*) K.W.V. P0, kg 5,58% kg 4,66% kg 6,26% kg 5,48% HSD (5%): kg 10,05% V.C. (%) 3,86 3,86 3,26 3,26 4,33 4,33 3,79 3,79 4,09 4,09 F-ber. 9,02** 9,02** 11,30** 11,30** 3,73** 3,73** 5,13** 5,13** (*) Getuigen = van de rassen Cadence, Canzona en Fugato (**) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (***) Oboe = hybride (****) Gemiddelde relatieve netto-wortelopbrengst: tussen haakjes wordt respectievelijk de minimum en de maximum waarde vermeld Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

23 Relatieven (%) 91,8 95,5 95,2 94,6 94,1 94,2 92,8 95,6 94,9 97,7 96,7 101,9 102,0 101,9 105,4 103,8 102,6 100,2 100,0 99,3 98,2 98,7 97,7 97,7 102,8 101,9 101,9 100,5 100,4 104,1 105,4 104,4 103,4 103,1 103,6 100,9 102,9 101,4 101,1 99,8 98,7 104,2 105,1 103,1 102,3 108,0 109, Netto-wortelopbrengst per ras over de proefjaren (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) (Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst binnen eenzelfde beproevingsperiode) Fugato Cadence Canzona Selenite Maestoso Larigot Legato Benulite Koto Oboe Quena 5 jaar (2013 t.e.m. ) 4 jaar (2014 t.e.m. ) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

24 Inulinegehalte (*) Ras Gemiddelde % relatief t.o.v. getuigen (**) % relatief t.o.v. getuigen (**) % relatief t.o.v. getuigen (**) % relatief t.o.v. getuigen (**) % relatief t.o.v. getuigen (**) relatief (*****) jaren in proef Benulite (***) ,68 98,9 ab 17,66 96,0 bcd 97,5 (96,0 tot 98,9) ( en ) Cadence 17,26 99,4 bc 16,79 97,1 c 17,58 99,4 cd 18,80 99,5 ab 18,36 99,9 abc 99,1 (97,1 tot 99,9) (2013 t.e.m. ) Canzona 17,84 102,8 ab 17,59 101,8 b 18,49 104,5 b 19,22 101,7 a 18,61 101,2 ab 102,4 (101,2 tot 104,5) (2013 t.e.m. ) Chrysolite (***) 15,70 90,4 e 16,39 94,8 cd Dacapo 18,30 105,4 a 18,58 107,5 a 19,28 109,0 a Diabolus 16,25 93,6 de 15,96 92,3 d Dolce 17,19 99,0 bc 17,82 103,1 b Fugato 16,99 97,9 bcd 17,46 101,1 b 17,00 96,1 de 18,65 98,7 ab 18,18 98,9 abcd 98,5 (96,1 tot 101,1) (2013 t.e.m. ) Hera ,61 96,1 c 16,72 94,5 e Kodaly 16,69 96,1 cd 16,85 97,5 c 17,68 99,9 cd 18,62 98,6 abc Koto ,00 100,6 a 18,66 101,5 ab 101,1 (100,6 en 101,5) ( en ) Krips 17,54 101,0 abc 18,02 104,3 b 17,62 99,6 cd Larigot ,87 101,0 bc 18,81 99,6 ab 18,00 97,9 abcd 99,5 (97,9 tot 101,0) ( t.e.m. ) Legato ,24 103,1 bc 18,37 97,2 abcd 19,21 104,5 a 101,6 (97,2 tot 104,5) ( t.e.m. ) Maestoso ,66 99,8 cd 18,35 97,1 abcd 17,59 95,7 bcd 97,5 (95,7 tot 99,8) ( t.e.m. ) Melci 16,78 96,6 cd 16,87 97,6 c Oboe (****) ,74 93,9 cd 17,01 92,5 d 93,2 (92,5 en 93,9) ( en ) Orchies 16,27 93,7 de 16,83 97,4 c Quena ,05 95,6 bcd 17,34 94,3 cd 94,9 (94,3 en 95,6) ( en ) Selenite ,79 97,2 c 17,01 96,2 de 17,54 92,9 d 17,19 93,5 cd 94,9 (92,9 tot 97,2) (2014 t.e.m. ) Getuigen (**) 17, , , , , K.W.V. P0,05 0,78% 0,54% 0,70% 0,80% HSD (5%): 1,23% V.C. (%) 3,20 2,22 2,74 3,01 2,79 F-ber. 7,73** 14,67** 9,08** 3,23** (*) Inulinegehalte = bepaald op vers materiaal (**) Getuigen = van de rassen Cadence, Canzona en Fugato (***) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (****) Oboe = hybride (*****) Gemiddeld relatief inulinegehalte: tussen haakjes wordt respectievelijk de minimum en de maximum waarde vermeld Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

25 ,9 93,5 92,5 Relatieven (%) 94,9 96,1 95,7 93,9 93,2 94,3 97,9 98,7 98,9 98,5 97,1 97,2 96,2 97,1 97,5 97,9 96,0 95,6 94,9 97,2 97,5 99,4 99,4 99,5 99,9 99,1 101,1 102,8 101,8 101,7 101,2 99,8 99,6 102,4 101,0 99,5 98,9 104,5 103,1 101,6 100,6 101,5 101,1 104, Inulinegehalte per ras over de proefjaren (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) (Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst binnen eenzelfde beproevingsperiode) Fugato Cadence Canzona Selenite Maestoso Larigot Legato Benulite Koto Oboe Quena 5 jaar (2013 t.e.m. ) 4 jaar (2014 t.e.m. ) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

26 Inulineopbrengst Ras Gemiddelde kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) kg/ha relatief t.o.v. getuigen (*) relatief (****) jaren in proef Benulite (**) ,0 a ,1 ab 100,5 (97,1 en 104,0) ( en ) Cadence ,9 a ,4 bc ,3 ab ,6 ab ,0 ab 101,0 (97,4 tot 104,0) (2013 t.e.m. ) Canzona ,3 abc ,4 cd ,6 abc ,3 abcd ,2 b 96,5 (93,4 tot 99,6) (2013 t.e.m. ) Chrysolite (**) ,1 f ,1 f Dacapo ,3 cde ,2 bcd ,7 abc Diabolus ,8 abcd ,7 ef Dolce ,7 de ,9 bc Fugato ,8 ab ,2 a ,1 abc ,1 a ,8 ab 102,4 (98,1 tot 109,2) (2013 t.e.m. ) Hera ,6 bc ,7 d Kodaly ,7 abcd ,9 bcd ,5 abc ,9 ab Koto ,3 abc ,2 ab 98,8 (97,3 en 100,2) ( en ) Krips ,6 abc ,1 b ,0 cd Larigot ,5 abc ,5 ab ,8 ab 101,0 (100,5 tot 101,5) ( t.e.m. ) Legato ,7 abc ,3 cd ,9 a 100,0 (90,3 tot 108,9) ( t.e.m. ) Maestoso ,3 a ,6 ab ,8 ab 101,2 (98,8 tot 104,3) ( t.e.m. ) Melci ,8 bcde ,8 bc Oboe (***) ,2 d ,5 ab 95,4 (89,2 en 101,5) ( en ) Orchies ,9 ef ,4 de Quena ,4 bcd ,1 b 93,8 (93,4 en 94,1) ( en ) Selenite ,0 b ,5 bcd ,8 d ,6 ab 95,5 (88,8 tot 99,0) (2014 t.e.m. ) Getuigen (*) K.W.V. P0, kg 7,39% 517 kg 4,82% 807 kg 6,76% 873 kg 7,43% HSD (5%): kg 12,30% V.C. (%) 5,12 5,12 3,37 3,37 4,68 4,68 5,14 5,14 5,00 5,00 F-ber. 7,11** 7,11** 12,57** 12,57** 2,90* 2,90* 4,76** 4,76** (*) Getuigen = van de rassen Cadence, Canzona en Fugato (**) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (***) Oboe = hybride (****) Gemiddelde relatieve inulineopbrengst: tussen haakjes wordt respectievelijk de minimum en de maximum waarde vermeld Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

27 ,8 90,3 89,2 Relatieven (%) 93,4 93,4 98,1 97,4 96,3 95,2 96,5 95,5 95,5 95,4 94,1 93,8 99,8 100,8 99,6 98,3 99,6 99,0 98,6 98,8 97,1 97,3 102,4 101,9 102,3 101,0 100,6 101,2 101,5 100,5 100,8 101,0 100,7 100,0 98,8 100,5 100,2 101,5 104,1 104,0 104,3 104,0 109,2 108, Inulineopbrengst per ras over de proefjaren (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) (Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst binnen eenzelfde beproevingsperiode) Fugato Cadence Canzona Selenite Maestoso Larigot Legato Benulite Koto Oboe Quena 5 jaar (2013 t.e.m.) 4 jaar (2014 t.e.m.) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

28 Polymerisatiegraad (DP) (= polymerisatiegraad van inuline, zonder de kleine suikers) Hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. Ras Gemiddelde DP relatief t.o.v. getuigen (*) DP relatief t.o.v. getuigen (*) DP relatief t.o.v. getuigen (*) DP relatief t.o.v. getuigen (*) DP relatief t.o.v. getuigen (*) relatief (****) jaren in proef Benulite (**) ,89 101,1 abc 14,80 106,5 ab 103,8 (101,1 en 106,5) ( en ) Cadence 11,79 95,1 de 12,80 93,7 de 10,38 99,1 bcd 12,69 99,6 abc 13,34 95,9 d 96,7 (93,7 tot 99,6) (2013 t.e.m. ) Canzona 12,46 100,5 bcd 14,55 106,5 a 10,49 100,2 bcd 12,64 99,2 abc 13,85 99,6 bcd 101,2 (99,2 tot 106,5) (2013 t.e.m. ) Chrysolite (**) 11,70 94,3 de 13,09 95,8 bcde Dacapo 13,37 107,8 a 15,09 110,5 a 11,28 107,7 a Diabolus 12,10 97,6 cde 13,50 98,8 bcd Dolce 12,33 99,4 bcde 13,60 99,6 bc Fugato 12,96 104,5 ab 13,63 99,8 b 10,54 100,7 bc 12,91 101,3 abc 14,52 104,5 abc 102,1 (99,8 tot 104,5) (2013 t.e.m. ) Hera ,87 94,2 cde 9,93 94,8 de Kodaly 11,49 92,6 e 12,80 93,7 de 10,19 97,3 cd 12,59 98,7 bc Koto ,29 104,2 ab 14,58 104,8 abc 104,5 (104,2 en 104,8) ( en ) Krips 12,84 103,5 abc 13,70 100,3 b 10,94 104,5 ab Larigot ,29 98,3 cd 12,65 99,2 abc 14,42 103,7 abc 100,4 (98,3 tot 103,7) ( t.e.m. ) Legato ,58 101,1 bc 13,09 102,7 abc 13,92 100,2 abcd 101,3 (100,2 tot 102,7) ( t.e.m. ) Maestoso ,17 97,1 cd 12,53 98,3 c 13,68 98,4 cd 97,9 (97,1 tot 98,4) ( t.e.m. ) Melci 12,02 96,9 cde 12,49 91,4 ef Oboe (***) ,34 104,6 a 14,87 107,0 a 105,8 (104,6 en 107,0) ( en ) Orchies 11,79 95,1 de 12,39 90,7 ef Quena ,79 100,3 abc 14,60 105,0 abc 102,7 (100,3 en 105,0) ( en ) Selenite ,90 87,1 f 9,60 91,7 e 11,91 93,4 d 13,23 95,1 d 91,8 (87,1 tot 95,1) (2014 t.e.m. ) Getuigen (*) 12, , , , , K.W.V. P0,05 0,75 0,68 0,53 0,62 HSD (5%): 0,97 V.C. (%) 4,22 3,58 3,52 3,35 2,78 F-ber. 5,27** 13,79** 6,25** 3,18** (*) Getuigen = van de rassen Cadence, Canzona en Fugato (**) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (***) Oboe = hybride (****) Gemiddelde relatieve polymerisatiegraad: tussen haakjes wordt respectievelijk de minimum en de maximum waarde vermeld Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

29 ,1 Relatieven (%) 91,7 91,8 93,7 93,4 95,1 95,9 95,1 96,7 97,1 99,8 99,1 100,7 99,6 101,3 102,1 100,5 100,2 99,2 98,3 98,4 97,9 98,3 99,6 101,2 99,2 100,4 101,1 100,2 104,5 104,5 103,7 102,7 101,3 101,1 100,3 103,8 104,2 102,7 106,5 106,5 104,8 104,5 104,6 107,0 105,8 105, Polymerisatiegraad (DP) per ras over de proefjaren (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) Hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. (Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst binnen eenzelfde beproevingsperiode) Fugato Cadence Canzona Selenite Maestoso Larigot Legato Benulite Koto Oboe Quena 5 jaar (2013 t.e.m.) 4 jaar (2014 t.e.m.) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Hoofdstuk I - Rassen Rassenonderzoek 2013-

30 Gehalte kleine suikers (of vrije suikers) (= % van vrije fructose + vrije glucose + sucrose in relatie tot het koolhydraatgehalte) Hoe lager het gehalte kleine suikers, hoe beter voor de industrie. Ras Gemiddelde % op koolhydraatgehalte relatief t.o.v. getuigen (*) % op koolhydraatgehalte relatief t.o.v. getuigen (*) % op koolhydraatgehalte relatief t.o.v. getuigen (*) % op koolhydraatgehalte relatief t.o.v. getuigen (*) % op koolhydraatgehalte relatief t.o.v. getuigen (*) relatief (****) jaren in proef Benulite (**) ,98 102,9 bc 4,38 108,9 ab 105,9 (102,9 en 108,9) ( en ) Cadence 4,43 103,5 cd 7,12 113,0 a 4,98 110,3 bc 3,91 101,1 bc 4,11 102,1 b 106,0 (101,1 tot 113,0) (2013 t.e.m. ) Canzona 4,41 103,0 cd 6,31 100,1 b 4,27 94,6 ef 3,92 101,4 bc 4,10 101,9 b 100,2 (94,6 tot 103,0) (2013 t.e.m. ) Chrysolite (**) 5,43 126,9 a 7,08 112,3 a Dacapo 4,12 96,3 d 5,54 87,9 cde 4,00 88,6 f Diabolus 4,75 111,0 bc 6,52 103,4 b Dolce 4,63 108,2 bc 6,05 96,0 bcd Fugato 4,00 93,5 d 5,48 86,9 de 4,29 95,1 ef 3,77 97,5 c 3,86 95,9 b 93,8 (86,9 tot 97,5) (2013 t.e.m. ) Hera - - 6,11 96,9 bc 5,32 117,9 ab Kodaly 4,71 110,0 bc 5,95 94,4 bcd 5,05 111,9 bc 4,30 111,2 ab Koto ,82 98,8 c 3,97 98,5 b 98,6 (98,5 en 98,8) ( en ) Krips 4,03 94,2 d 5,06 80,3 e 4,22 93,5 ef Larigot ,47 99,1 de 3,95 102,2 bc 4,20 104,2 ab 101,8 (99,1 tot 104,2) ( t.e.m. ) Legato ,44 98,4 de 3,83 98,9 c 3,75 93,0 b 96,8 (93,0 tot 98,9) ( t.e.m. ) Maestoso ,79 106,1 cd 4,18 108,2 abc 4,36 108,3 ab 107,5 (106,1 tot 108,3) ( t.e.m. ) Melci 4,77 111,4 bc 5,92 93,9 bcd Oboe (***) ,17 107,8 abc 4,62 114,8 ab 111,3 (107,8 en 114,8) ( en ) Orchies 4,96 115,9 b 6,27 99,5 b Quena ,15 107,3 abc 4,43 110,0 ab 108,7 (107,3 en 110,0) ( en ) Selenite - - 6,45 102,3 b 5,53 122,5 a 4,58 118,3 a 5,02 124,6 a 116,9 (102,3 tot 124,6) (2014 t.e.m. ) Getuigen (*) 4, , , , , K.W.V. P0,05 0,44 0,55 0,37 0,38 HSD (5%): 0,89% V.C. (%) 6,63 6,29 5,43 5,98 8,47 F-ber. 8,07** 9,34** 15,29** 3,77** (*) Getuigen = van de rassen Cadence, Canzona en Fugato (**) Benulite en Chrysolite = deze rassen zijn geen klassieke rassen, maar rassen tolerant aan herbiciden behorend tot de groep van de sulfonylurea (***) Oboe = hybride (****) Gemiddeld relatief gehalte kleine suikers: tussen haakjes wordt respectievelijk de minimum en de maximum waarde vermeld Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

31 ,9 93,5 93,8 95,1 95,9 94,6 93,0 Relatieven (%) 97,5 101,1 103,5 102,1 100,1 100,2 99,1 98,4 96,8 98,9 98,8 98,5 98,6 103,0 101,4 101,9 102,3 102,2 104,2 101,8 102,9 106,0 106,1 110,3 108,2 108,3 107,5 105,9 108,9 107,8 107,3 113,0 111,3 110,0 108,7 118,3 116,9 114,8 122,5 124, Gehalte kleine suikers per ras over de proefjaren (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) Hoe lager het gehalte kleine suikers, hoe beter voor de industrie. (Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst binnen eenzelfde beproevingsperiode) Fugato Cadence Canzona Selenite Maestoso Larigot Legato Benulite Koto Oboe Quena 5 jaar (2013 t.e.m.) 4 jaar (2014 t.e.m.) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

32 FUGATO CADENCE CANZONA SELENITE MAESTOSO LARIGOT LEGATO BENULITE KOTO OBOE QUENA 93,2 Relatieven (%) 94,2 93,8 96,5 95,5 94,9 95,4 94,9 98,5 99,1 97,5 97,5 99,5 98,2 98,8 97,7 98,7 102,4 101,0 101,2 101,0 100,0 101,9 100,5 100,5 102,4 101,4 101,6 101,1 103,8 103,6 103,1 102,3 3.7 Samenvatting INULINEOPBRENGST, INULINEGEHALTE, NETTO-WORTELOPBRENGST (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst inulineopbrengst inulinegehalte netto-wortelopbrengst jaar (2013 t.e.m. ) 4 jaar (2014 t.e.m. ) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Getuigerassen (Cadence, Canzona en Fugato): inulineopbrengst: 100% = kg/ha inulinegehalte : 100% = 17,92 % netto-wortelopbrengst : 100% = kg/ha Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

33 FUGATO CADENCE CANZONA SELENITE MAESTOSO LARIGOT LEGATO BENULITE KOTO OBOE QUENA 91,8 Relatieven (%) 93,8 96,7 97,9 96,8 98,6 102,1 101,2 100,2 100,4 101,8 101,3 106,0 103,8 104,5 105,8 102,7 107,5 105,9 111,3 108,7 116, Samenvatting (vervolg) POLYMERISATIEGRAAD (DP) en GEHALTE KLEINE SUIKERS (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) Rangschikking van de rassen naar afnemende inulineopbrengst Hoe hoger de polymerisatiegraad (DP), hoe beter voor de industrie Hoe lager het gehalte kleine suikers, hoe beter voor de industrie polymerisatiegraad (DP) gehalte kleine suikers jaar (2013 t.e.m. ) 4 jaar (2014 t.e.m. ) 3 jaar ( t.e.m. ) 2 jaar ( en ) Getuigerassen (Cadence, Canzona en Fugato): polymerisatiegraad (DP): 100% = 12,64 gehalte kleine suikers : 100% = 4,60 % op koolhydraatgehalte Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

34 Samenvatting (vervolg) JEUGDGROEISNELHEID (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) 4 jaar (2013, 2014,, ) 3 jaar (2014,, ) slechts 2 jaar ( en ) LOOFONTWIKKELING (relatieven t.o.v. getuigerassen Cadence, Canzona en Fugato) Verslag Cichorei Hoofdstuk I - Rassen - Rassenonderzoek 2013-

35 HOOFDSTUK II INVLOED VAN HET OOGSTTIJDSTIP EN DE BEWARING OP DE OPBRENGST EN KWALITEIT Proefveldhouder: Inagro vzw, Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke-Beitem Proefplaats: Vierkeerstraat, 8551 Heestert 1 Doel De invloed onderzoeken van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en kwaliteit (suikergehalte, verhouding fructose/glucose, inulinegehalte, polymerisatiegraad en gehalte kleine suikers) binnen diverse rassen industriële cichorei. 2 Objecten a. Rassen Cadence Canzona Fugato Koto Larigot Legato Maestoso Oboe Quena b. Oogsttijdstip en bewaring binnen elk ras - Oogsttijdstippen: - 12 september - 16 oktober - 13 november - Bewaring: de wortelen van de derde oogst (13 november ) werden in een netzak in een bewaarhoop geplaatst (per ras en per blok; per individueel perceel 2 zakken; de zakken werden op een gelijke hoogte in de hoop geplaatst). Op deze manier werd een reële bewaring nagebootst. De bewaarhoop werd niet afgedekt. De wortelen werden bewaard gedurende bijna 4 weken (namelijk van 15 november tot 12 december ). Na de bewaarperiode werd het gewicht en de kwaliteit van de wortels bepaald voor elk ras. Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

36 3 Proefomstandigheden Bodemkarakteristieken Scheikundige grondontleding : Datum : 20 maart Bepaling Analyse Streefzone Beoordeling grondsoort zandleem ph (KCl) 5,8 5,5-6,0 normaal Koolstof (%) 1,02 1,0-1,5 normaal Fosfor (P) hoog Kalium (K) normaal Magnesium (Mg) 12, normaal Calcium (Ca) normaal Natrium (Na) 4,1 3,1 6,7 normaal Reserve aan minerale stikstof einde winter : Datum : 20 maart Kg/ha N (0-90 cm): 67,20 waarvan 62,36 kg nitrische Diepte in cm Nitrische stikstof in kg N/ha Ammoniakale stikstof in kg N/ha ,53 2, ,30 1, ,53 1,61 N-bemestingsadvies Inagro : 0 kg/ha 3.2 Voorvruchten : suikerbieten : stamslabonen 2014: wintertarwe 3.3 Bodembewerkingen Ploegen : 8 april Zaaibedbereiding : 10 april 3.4 Zaai - datum : 10 april - tussen rij afstand : 45 cm - afstand in de rij : 15 cm (na opéénzetten) - diepte : 0,5-1 cm - toestand van het zaaibed : goed 3.5 Bemesting Stikstof : - Kalium: 160 E o.v.v. samengestelde meststof 40 K + 6 MgO, 15 maart Magnesium: 24 E 3.6 Gewasbescherming Onkruidbestrijding : Chemisch: Voor zaai (10/04/) : Bonalan 8 l/ha Kort na zaaien (13/04/) : Kerb 400 SC 1 l + Cryptic 0,5 l + Legurame 1 l/ha Na opkomst : Ziektebestrijding : - Insectenbestrijding : Oogst Manuele rooiing 05/05/ : Kerb 400 SC 0,3 l + Safari 5 g + Legurame 0,5 l/ha 16/05/ : Safari 5 g + Boa 0,03 l + Legurame 0,5 l/ha + Trend 90 0,1% 25/05/ : Safari 15 g + Dual Gold 0,15 l + Frontier Elite 0,15 l + Boa 0,15 l/ha 10/06/ : Safari 15 g + Dual Gold 0,15 l + Frontier Elite 0,15 l + Boa 0,15 l/ha 27/06/ : Safari 15 g + Boa 0,4 l + CIPC 0,5 l + Frontier Elite 0,5 l/ha 3.8 Proefaanleg Oppervlakte van de experimentele eenheden : - bruto oppervlakte : 18,90 m² (6 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 7 m lengte) - geoogste oppervlakte : 10,08 m² (4 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 5,60 m lengte) Aantal blokken : 4 4 Teeltverloop Geslaagde teelt. Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

37 a. Verloop van de buitentemperatuur vanaf april tot half december Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 april 30 april zaai: 10 april Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 mei 31 mei Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

38 Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 juni 30 juni Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 juli 31 juli Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

39 Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 augustus 31 augustus Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 september 30 september oogst 1 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

40 Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 oktober 31 oktober oogst 2 Temperatuursverloop (in C) Helkijn (KMI) 1 november 12 december oogst 3 bewaring oogst 3 einde bewaring Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

41 b. Temperatuursverloop tijdens de bewaring De wortelen van de rassen van de derde oogst (13 november ) werden in een netzak in een bewaarhoop geplaatst gedurende bijna 4 weken, namelijk van 15 november tot 12 december. Op deze manier werd een reële bewaring nagebootst. De bewaarhoop werd niet afgedekt. Na de bewaarperiode werd het gewicht en de kwaliteit van de wortels bepaald bij de diverse rassen. Temperatuursverloop in de bewaarhoop 15 november 12 december De sonde werd in een netzak geplaatst. Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

42 Proefresultaten en bespreking 5.1 Oogstresultaten Werkwijze oogst en bewaring Alle rassen werden op alle drie de oogsttijdstippen geoogst (respectievelijk 12 september, 16 oktober en 13 november). De bruto oppervlakte van elk individueel perceel bedroeg 18,90 m² (6 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 7 m lengte). Per perceel werden de 4 binnenste rijen geoogst waarbij aan beide uiteinden telkens 0,70 m uit proef gelaten werd. De geoogste oppervlakte per perceel bedroeg aldus 10,08 m² (4 rijen x 0,45 m tussen rijafstand x 5,60 m lengte). Vermits de proef aangelegd werd in 4 parallellen werd er per object 40,32 m² geoogst (10,08 m² x 4 parallellen). De oogst gebeurde manueel. Tevens werden bij deze rassen de wortelen van de derde oogst (13 november ) in een netzak in een bewaarhoop geplaatst (per ras en per blok; per individueel perceel 2 zakken; de zakken werden op een gelijke hoogte in de hoop geplaatst) gedurende bijna 4 weken (van 15 november tot 12 december ). Op deze manier werd een reële bewaring nagebootst. De bewaarhoop werd niet afgedekt. Alle analyses (suikergehalte, inulinegehalte, DP en gehalte kleine suikers) werden uitgevoerd op vers materiaal Oogstresultaten per ras en per oogsttijdstip Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er geen significante interactie voor het wortelgewicht, het fructosegehalte, het totale suikergehalte en het inulinegehalte. Dit beduidt ondermeer dat binnen elk genoemd kenmerk, alle rassen op een indentieke wijze reageerden op de vier factoren oogsttijdstippen. Bovendien was binnen elk genoemd kenmerk de rangorde tussen alle rassen identiek bij elke factor oogsttijdstip. Daarentegen was er een significante interactie voor de netto-wortelopbrengst en de inulineopbrengst, en een zeer significante interactie voor het glucosegehalte, de verhouding fructose/glucose, de polymerisatiegraad (DP) en het gehalte kleine suikers. Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

43 Ras Oogsttijdstip Nettowortelopbrengst Wortelgewicht Suikergehalte (*) Verhouding fructose/glucose Inulinegehalte Inulineopbrengst DP (**) Kleine suikers (% op koolhydraat- (kg/ha) (g) fructose (%) glucose (%) totaal (%) (% op vers materiaal) (kg/ha) gehalte) (***) Cadence 12 september ,40 1,56 19,96 11,84 17, ,87 3,70 16 oktober ,25 1,91 21,17 10,06 18, ,34 4,11 13 november ,51 2,48 19,99 7,10 17, ,72 5,86 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,39 2,31 18,71 7,10 15, ,52 9,60 Canzona 12 september ,79 1,71 20,50 11,02 17, ,93 3,99 16 oktober ,56 1,89 21,45 10,35 18, ,85 4,10 13 november ,84 2,41 20,25 7,40 17, ,13 5,56 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,10 2,24 19,34 7,61 16, ,10 8,41 Fugato 12 september ,41 1,60 20,01 11,53 17, ,31 3,76 16 oktober ,17 1,74 20,92 11,00 18, ,52 3,86 13 november ,91 2,17 20,08 8,26 17, ,20 5,21 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,83 2,17 18,00 7,29 14, ,76 10,07 Koto 12 september ,02 1,63 20,65 11,65 17, ,68 3,86 16 oktober ,68 1,81 21,49 10,88 18, ,58 3,97 13 november ,15 2,11 20,26 8,64 17, ,81 5,14 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,20 2,19 19,39 7,88 16, ,60 8,36 Larigot 12 september ,15 1,66 19,81 10,93 17, ,73 4,15 16 oktober ,00 1,76 20,76 10,79 18, ,42 4,20 13 november ,51 2,29 19,80 7,64 16, ,45 5,54 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,39 2,36 18,74 6,98 15, ,29 9,95 Legato 12 september ,59 1,67 20,26 11,16 17, ,94 3,82 16 oktober ,16 1,90 22,07 10,59 19, ,92 3,75 13 november ,13 2,33 20,46 7,79 17, ,60 5,31 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,29 2,21 19,50 7,85 16, ,64 8,35 Maestoso 12 september ,34 1,62 19,96 11,32 17, ,19 4,00 16 oktober ,51 1,82 20,33 10,20 17, ,68 4,36 13 november ,42 2,37 19,79 7,38 16, ,14 5,80 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,20 2,27 18,47 7,14 15, ,51 10,22 Oboe 12 september ,72 1,47 18,19 11,36 15, ,91 4,47 16 oktober ,02 1,68 19,70 10,74 17, ,87 4,62 13 november ,70 2,18 18,88 7,67 16, ,59 5,69 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,26 1,95 17,21 7,83 14, ,53 9,11 Quena 12 september ,02 1,58 19,60 11,44 17, ,47 4,00 16 oktober ,35 1,71 20,06 10,75 17, ,60 4,43 13 november ,66 2,31 19,97 7,64 17, ,43 5,54 na 4 weken bewaring oogst 13 november ,57 2,24 18,81 7,44 15, ,90 9,04 V.C. (%) 2,99 4,51 2,72 4,03 2,63 3,30 2,86 3,84 3,28 8,69 F-ber. ras x oogst 1,69* 1,07 1,34 3,13*** 1,29 3,90*** 1,37 1,70* 3,96*** 2,45** (*) Het glucose- en fructosegehalte werd bepaald via H.P.L.C. en wordt uitgedrukt in % op vers materiaal. (**) DP is de polymerisatiegraad van inuline, zonder de kleine suikers; hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. (***) Kleine suikers (of vrije suikers) = het percentage van vrije fructose + vrije glucose + sucrose in relatie tot het koolhydraatgehalte; hoe lager het gehalte, hoe beter voor de industrie. Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

44 Wortelgewicht, fructosegehalte, totale suikergehalte en inulinegehalte Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er geen significante interactie voor het wortelgewicht, het fructosegehalte, het totale suikergehalte en het inulinegehalte. Dit beduidt ondermeer dat binnen elk genoemd kenmerk, alle rassen op een identieke wijze reageerden op de vier factoren oogsttijdstippen. Bovendien was binnen elk genoemd kenmerk de rangorde tussen alle rassen identiek bij elke factor oogsttijdstip. a. Gemiddelde oogstresultaten per oogsttijdstip Oogsttijdstip Wortelgewicht Suikergehalte (% op vers materiaal) Inulinegehalte (g) fructose (%) totaal (%) (% op vers materiaal) 12 september 450 b 18,27 ab 19,88 b 17,27 b 16 oktober 513 a 19,08 a 20,88 a 18,11 a 13 november 531 a 17,65 b 19,94 b 17,07 b na 4 weken bewaring oogst 13 november 524 a 16,47 c 18,69 c 15,42 c HSD (5%) 34 g 0,87% 0,88% 0,80% V.C. (%) 9,29 6,64 6,05 6,43 F-ber. 22,68*** 30,94*** 20,23*** 38,13*** Voor het wortelgewicht, het fructosegehalte, het totale suikergehalte en het inulinegehalte was er een zeer significante invloed van het oogsttijdstip. wortelgewicht inulinegehalte Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

45 Cadence Canzona Fugato Koto Larigot Legato Maestoso Oboe Quena gram b. Gemiddelde oogstresultaten per ras Oogsttijdstip Wortelgewicht Suikergehalte (% op vers materiaal) Inulinegehalte (g) fructose (%) totaal (%) (% op vers materiaal) Cadence 512 ab 17,89 ab 19,96 ab 17,04 ab Canzona 459 b 18,32 ab 20,38 a 17,46 a Fugato 515 ab 17,83 ab 19,75 ab 16,89 ab Koto 477 b 18,51 a 20,45 a 17,54 a Larigot 515 ab 17,76 ab 19,78 ab 16,87 ab Legato 509 ab 18,54 a 20,57 a 17,65 a Maestoso 513 ab 17,62 ab 19,64 ab 16,73 ab Oboe 555 a 16,68 b 18,50 b 15,77 b Quena 484 b 17,65 ab 19,61 ab 16,75 ab Gemiddelde 9 rassen ,87 19,85 16,97 HSD (5%) 66 g 1,66% 1,68% 1,53% V.C. (%) 9,61 2,77 2,68 2,83 F-ber. 5,28*** 21,45*** 22,08*** 22,53*** Zowel voor het wortelgewicht, het fructosegehalte, het totale suikergehalte en het inulinegehalte was er een zeer significante invloed van het ras a 512 ab 515 ab 515 ab 509 ab 513 ab b 484 b 459 b wortelgewicht inulinegehalte Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

46 inulinegehalte (%) c. Inulinegehalte (% op vers materiaal) oogst 12 september oogst 16 oktober oogst 13 november na bewaring oogst 13 november 20 19, ,61 18, ,38 18,36 17,05 17,80 17,32 17,42 18,18 17,24 17,96 17,40 17,18 18,00 16,95 17,62 17,55 17,33 17,59 16,89 17,01 17,02 17,34 17, ,38 16,09 16,14 15,35 16,24 15,73 16,13 15,55 15, ,73 14,23 14 CADENCE CANZONA FUGATO KOTO LARIGOT LEGATO MAESTOSO OBOE QUENA Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

47 Netto-wortelopbrengst Wisselwerking tussen ras en oogsttijdstip Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er een significante interactie voor de netto-wortelopbrengst. Biometrische verwerking: Variatiecoëfficiënt = 2,99% Variatiecoëfficiënt oogsttijdstip = 4,67% Variatiecoëfficiënt ras = 5,72% F-ber. oogsttijdstip: 303,80*** F-ber. ras: 12,87*** F-ber. ras x oogsttijdstip: 1,69* a. Vergelijking van de rassen binnen de oogsttijdstippen Rangschikking naar toenemende netto-wortelopbrengst Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november Na 4 weken bewaring ras netto-wortelopbrengst (kg/ha) ras netto-wortelopbrengst (kg/ha) ras netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogst 13 november netto-wortelopbrengst (kg/ha) Canzona b Canzona c Canzona d Canzona d Koto b Koto bc Koto d Koto cd Quena b Quena bc Cadence cd Cadence bcd Fugato ab Fugato abc Quena bcd Quena bcd Legato ab Larigot abc Larigot bc Larigot bc Cadence ab Maestoso abc Legato abc Legato abc Larigot ab Cadence ab Fugato abc Maestoso ab Maestoso ab Legato ab Maestoso ab Fugato ab Oboe a Oboe a Oboe a Oboe a Gemiddelde 9 rassen HSD (5%) kg kg kg kg ras Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

48 oogst 12 september oogst 16 oktober oogst 13 november na bewaring oogst 13 november Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

49 b. Vergelijking van de oogsttijdstippen binnen de rassen Rangschikking volgens oogstdatum Cadence Canzona Fugato oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogst 12 september b oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 16 oktober a oogst 16 oktober b oogst 16 oktober b oogst 13 november a oogst 13 november a oogst 13 november a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) kg kg kg Koto Larigot Legato oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 16 oktober b oogst 16 oktober b oogst 16 oktober b oogst 13 november a oogst 13 november a oogst 13 november a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring ab oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) kg kg kg Maestoso Oboe Quena oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogsttijdstip netto-wortelopbrengst (kg/ha) oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 16 oktober b oogst 16 oktober b oogst 16 oktober b oogst 13 november a oogst 13 november a oogst 13 november a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) kg kg kg Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

50 CADENCE CANZONA FUGATO KOTO LARIGOT LEGATO MAESTOSO OBOE QUENA Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

51 % glucose Wisselwerking tussen ras en oogsttijdstip Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er een zeer significante interactie voor het % glucose. Biometrische verwerking: Variatiecoëfficiënt = 4,03% Variatiecoëfficiënt oogsttijdstip = 9,76% Variatiecoëfficiënt ras = 4,00% F-ber. oogsttijdstip: 103,23*** F-ber. ras: 16,34*** F-ber. ras x oogsttijdstip: 3,13*** a. Vergelijking van de rassen binnen de oogsttijdstippen Rangschikking naar toenemend gehalte glucose Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november Na 4 weken bewaring oogst 13 november ras % glucose ras % glucose ras % glucose ras % glucose Oboe 1,47 d Oboe 1,68 c Koto 2,11 c Oboe 1,95 b Cadence 1,56 cd Quena 1,71 c Fugato 2,18 bc Fugato 2,17 a Quena 1,58 bc Fugato 1,74 c Oboe 2,18 bc Koto 2,19 a Fugato 1,60 bc Larigot 1,76 bc Larigot 2,29 abc Legato 2,21 a Maestoso 1,62 abc Koto 1,81 abc Quena 2,31 abc Quena 2,24 a Koto 1,63 abc Maestoso 1,82 abc Legato 2,33 abc Canzona 2,25 a Larigot 1,66 ab Canzona 1,90 ab Maestoso 2,37 abc Maestoso 2,27 a Legato 1,67 ab Legato 1,90 a Canzona 2,41 ab Cadence 2,31 a Canzona 1,71 a Cadence 1,91 a Cadence 2,48 a Larigot 2,36 a Gemiddelde 9 rassen 1,61 1,80 2,30 2,21 HSD (5%) 0,10% 0,14% 0,27% 0,21% Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

52 b. Vergelijking van de oogsttijdstippen binnen de rassen Rangschikking volgens oogstdatum Cadence Canzona Fugato oogsttijdstip % glucose oogsttijdstip % glucose oogsttijdstip % glucose oogst 12 september 1,56 c oogst 12 september 1,71 d oogst 12 september 1,60 b oogst 16 oktober 1,91 b oogst 16 oktober 1,90 c oogst 16 oktober 1,74 b oogst 13 november 2,48 a oogst 13 november 2,41 a oogst 13 november 2,18 a na 4 weken bewaring 2,31 a na 4 weken bewaring 2,25 b na 4 weken bewaring 2,17 a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 0,28% 0,15% 0,15% Koto Larigot Legato oogsttijdstip % glucose oogsttijdstip % glucose oogsttijdstip % glucose oogst 12 september 1,63 b oogst 12 september 1,66 b oogst 12 september 1,67 c oogst 16 oktober 1,81 b oogst 16 oktober 1,76 b oogst 16 oktober 1,90 b oogst 13 november 2,11 a oogst 13 november 2,29 a oogst 13 november 2,33 a na 4 weken bewaring oogst 13 november 2,19 a na 4 weken bewaring oogst 13 november 2,36 a na 4 weken bewaring oogst 13 november 2,21 a HSD (5%) 0,25% 0,24% 0,21% Maestoso Oboe Quena oogsttijdstip % glucose oogsttijdstip % glucose oogsttijdstip % glucose oogst 12 september 1,62 b oogst 12 september 1,47 d oogst 12 september 1,58 b oogst 16 oktober 1,82 b oogst 16 oktober 1,68 c oogst 16 oktober 1,71 b oogst 13 november 2,37 a oogst 13 november 2,18 a oogst 13 november 2,31 a na 4 weken bewaring oogst 13 november 2,27 a na 4 weken bewaring oogst 13 november 1,95 b na 4 weken bewaring oogst 13 november 2,24 a HSD (5%) 0,27% 0,15% 0,22% Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

53 Verhouding fructose/glucose Wisselwerking tussen ras en oogsttijdstip Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er een zeer significante interactie voor de verhouding fructose/glucose. Biometrische verwerking: Variatiecoëfficiënt = 3,30% Variatiecoëfficiënt oogsttijdstip = 12,11% Variatiecoëfficiënt ras = 3,37% F-ber. oogsttijdstip: 112,01*** F-ber. ras: 10,65*** F-ber. ras x oogsttijdstip: 3,90*** a. Vergelijking van de rassen binnen de oogsttijdstippen Rangschikking naar toenemende verhouding fructose/glucose Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november Na 4 weken bewaring ras verhouding fructose/glucose ras verhouding fructose/glucose ras verhouding fructose/glucose oogst 13 november ras verhouding fructose/glucose Larigot 10,93 d Cadence 10,06 c Cadence 7,10 c Larigot 6,98 c Canzona 11,02 cd Maestoso 10,20 bc Maestoso 7,38 bc Cadence 7,10 c Legato 11,16 bcd Canzona 10,35 abc Canzona 7,40 bc Maestoso 7,14 bc Maestoso 11,32 abcd Legato 10,59 abc Quena 7,64 bc Fugato 7,29 abc Oboe 11,36 abcd Oboe 10,74 abc Larigot 7,64 bc Quena 7,44 abc Quena 11,44 abcd Quena 10,75 abc Oboe 7,67 bc Canzona 7,61 abc Fugato 11,53 abc Larigot 10,79 abc Legato 7,79 abc Oboe 7,83 ab Koto 11,65 ab Koto 10,88 ab Fugato 8,26 ab Legato 7,85 ab Cadence 11,84 a Fugato 11,00 a Koto 8,64 a Koto 7,88 a Gemiddelde 9 rassen 11,36 10,59 7,72 7,46 HSD (5%) 0,56 0,75 0,90 0,71 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

54 b. Vergelijking van de oogsttijdstippen binnen de rassen Rangschikking volgens oogstdatum oogsttijdstip Cadence Canzona Fugato verhouding oogsttijdstip verhouding oogsttijdstip fructose/glucose fructose/glucose verhouding fructose/glucose oogst 12 september 11,84 a oogst 12 september 11,02 a oogst 12 september 11,53 a oogst 16 oktober 10,06 b oogst 16 oktober 10,35 a oogst 16 oktober 11,00 a oogst 13 november 7,10 c oogst 13 november 7,40 b oogst 13 november 8,26 b na 4 weken bewaring 7,10 c na 4 weken bewaring 7,61 b na 4 weken bewaring 7,29 c oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 1,19 1,15 0,82 oogsttijdstip Koto Larigot Legato verhouding oogsttijdstip verhouding oogsttijdstip fructose/glucose fructose/glucose verhouding fructose/glucose oogst 12 september 11,65 a oogst 12 september 10,93 a oogst 12 september 11,16 a oogst 16 oktober 10,88 a oogst 16 oktober 10,79 a oogst 16 oktober 10,59 a oogst 13 november 8,64 b oogst 13 november 7,64 b oogst 13 november 7,79 b na 4 weken bewaring 7,88 b na 4 weken bewaring 6,98 b na 4 weken bewaring 7,85 b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 0,94 0,99 0,82 oogsttijdstip Maestoso Oboe Quena verhouding oogsttijdstip verhouding oogsttijdstip fructose/glucose fructose/glucose verhouding fructose/glucose oogst 12 september 11,32 a oogst 12 september 11,36 a oogst 12 september 11,44 a oogst 16 oktober 10,20 b oogst 16 oktober 10,74 a oogst 16 oktober 10,75 a oogst 13 november 7,38 c oogst 13 november 7,67 b oogst 13 november 7,64 b na 4 weken bewaring 7,14 c na 4 weken bewaring 7,83 b na 4 weken bewaring 7,44 b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 0,60 0,89 1,65 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

55 Polymerisatiegraad (DP) Wisselwerking tussen ras en oogsttijdstip Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er een zeer significante interactie voor de polymerisatiegraad (DP). Biometrische verwerking: Variatiecoëfficiënt = 3,28% Variatiecoëfficiënt oogsttijdstip = 11,85% Variatiecoëfficiënt ras = 3,16% F-ber. oogsttijdstip: 87,38*** F-ber. ras: 14,04*** F-ber. ras x oogsttijdstip: 3,96*** a. Vergelijking van de rassen binnen de oogsttijdstippen Hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. Rangschikking naar toenemende polymerisatiegraad (DP) (*) Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november Na 4 weken bewaring ras polymerisatiegraad (DP) ras polymerisatiegraad (DP) ras polymerisatiegraad (DP) oogst 13 november ras polymerisatiegraad (DP) Larigot 14,73 c Cadence 13,34 c Cadence 9,72 c Larigot 10,29 b Canzona 14,93 bc Maestoso 13,68 bc Canzona 10,13 bc Maestoso 10,52 b Legato 14,94 bc Canzona 13,85 bc Maestoso 10,14 bc Cadence 10,53 b Maestoso 15,19 abc Legato 13,93 abc Quena 10,43 bc Fugato 10,75 ab Fugato 15,32 abc Larigot 14,42 ab Larigot 10,45 bc Quena 10,90 ab Quena 15,47 abc Fugato 14,52 ab Oboe 10,59 abc Canzona 11,10 ab Koto 15,68 ab Koto 14,58 ab Legato 10,59 abc Oboe 11,53 a Cadence 15,87 a Quena 14,60 ab Fugato 11,20 ab Koto 11,60 a Oboe 15,91 a Oboe 14,87 a Koto 11,81 a Legato 11,64 a Gemiddelde 9 rassen 15,34 14,20 10,56 10,98 HSD (5%) 0,78 1,00 1,25 0,91 (*) DP is de polymerisatiegraad van inuline, zonder de kleine suikers; hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

56 oogst 12 september oogst 16 oktober oogst 13 november na bewaring oogst 13 november Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

57 b. Vergelijking van de oogsttijdstippen binnen de rassen Hoe hoger de waarde, hoe beter voor de industrie. Rangschikking volgens oogstdatum Cadence Canzona Fugato oogsttijdstip DP oogsttijdstip DP oogsttijdstip DP oogst 12 september 15,87 a oogst 12 september 14,93 a oogst 12 september 15,32 a oogst 16 oktober 13,34 b oogst 16 oktober 13,85 a oogst 16 oktober 14,52 a oogst 13 november 9,72 c oogst 13 november 10,13 b oogst 13 november 11,20 b na 4 weken bewaring 10,53 c na 4 weken bewaring 11,10 b na 4 weken bewaring 10,75 b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 1,58 1,29 1,16 Koto Larigot Legato oogsttijdstip DP oogsttijdstip DP oogsttijdstip DP oogst 12 september 15,68 a oogst 12 september 14,73 a oogst 12 september 14,94 a oogst 16 oktober 14,58 a oogst 16 oktober 14,42 a oogst 16 oktober 13,93 a oogst 13 november 11,81 b oogst 13 november 10,45 b oogst 13 november 10,59 b na 4 weken bewaring 11,60 b na 4 weken bewaring 10,29 b na 4 weken bewaring 11,64 b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 1,24 1,23 1,38 Maestoso Oboe Quena oogsttijdstip DP oogsttijdstip DP oogsttijdstip DP oogst 12 september 15,19 a oogst 12 september 15,91 a oogst 12 september 15,47 a oogst 16 oktober 13,68 b oogst 16 oktober 14,87 a oogst 16 oktober 14,60 a oogst 13 november 10,14 c oogst 13 november 10,59 b oogst 13 november 10,43 b na 4 weken bewaring 10,52 c na 4 weken bewaring 11,53 b na 4 weken bewaring 10,90 b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 1,26 1,16 2,16 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

58 CADENCE CANZONA FUGATO KOTO LARIGOT LEGATO MAESTOSO OBOE QUENA Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

59 Gehalte kleine suikers (of vrije suikers) Wisselwerking tussen ras en oogsttijdstip (= % van vrije fructose + vrije glucose + sucrose in relatie tot het koolhydraatgehalte) Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er een zeer significante interactie voor het gehalte kleine suikers. Biometrische verwerking: Variatiecoëfficiënt = 8,69% Variatiecoëfficiënt oogsttijdstip = 14,85% Variatiecoëfficiënt ras = 7,89% F-ber. oogsttijdstip: 297,64*** F-ber. ras: 6,28*** F-ber. ras x oogsttijdstip: 2,45** a. Vergelijking van de rassen binnen de oogsttijdstippen Hoe lager het gehalte kleine suikers, hoe beter voor de industrie. Rangschikking naar toenemend gehalte kleine suikers Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november Na 4 weken bewaring ras gehalte kleine suikers (%) ras gehalte kleine suikers (%) ras gehalte kleine suikers (%) oogst 13 november ras gehalte kleine suikers (%) Cadence 3,70 c Legato 3,75 a Koto 5,13 a Legato 8,35 a Fugato 3,76 bc Fugato 3,86 a Fugato 5,21 a Koto 8,36 a Legato 3,82 bc Koto 3,97 a Legato 5,31 a Canzona 8,41 a Koto 3,87 bc Canzona 4,10 a Quena 5,54 a Quena 9,04 a Canzona 3,98 bc Cadence 4,11 a Larigot 5,54 a Oboe 9,11 a Maestoso 4,00 bc Larigot 4,20 a Canzona 5,56 a Cadence 9,60 a Quena 4,00 bc Maestoso 4,36 a Oboe 5,69 a Larigot 9,96 a Larigot 4,15 ab Quena 4,43 a Maestoso 5,80 a Fugato 10,07 a Oboe 4,47 a Oboe 4,62 a Cadence 5,86 a Maestoso 10,22 a Gemiddelde 9 rassen 3,97 4,16 5,52 9,23 HSD (5%) 0,43 0,88 0,82 1,96 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

60 oogst 12 september oogst 16 oktober oogst 13 november na bewaring oogst 13 november Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

61 b. Vergelijking van de oogsttijdstippen binnen de rassen Hoe lager het gehalte kleine suikers, hoe beter voor de industrie. Rangschikking volgens oogstdatum Cadence Canzona Fugato oogsttijdstip gehalte kleine suikers (%) oogsttijdstip gehalte kleine suikers (%) oogsttijdstip gehalte kleine suikers (%) oogst 12 september 3,70 c oogst 12 september 3,98 c oogst 12 september 3,76 c oogst 16 oktober 4,11 c oogst 16 oktober 4,10 c oogst 16 oktober 3,86 c oogst 13 november 5,86 b oogst 13 november 5,56 b oogst 13 november 5,21 b na 4 weken bewaring 9,60 a na 4 weken bewaring 8,41 a na 4 weken bewaring 10,07 a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 1,48 0,84 0,80 oogsttijdstip Koto Larigot Legato gehalte kleine suikers oogsttijdstip gehalte kleine suikers oogsttijdstip (%) (%) gehalte kleine suikers (%) oogst 12 september 3,87 c oogst 12 september 4,15 b oogst 12 september 3,82 c oogst 16 oktober 3,97 c oogst 16 oktober 4,20 b oogst 16 oktober 3,75 c oogst 13 november 5,13 b oogst 13 november 5,54 b oogst 13 november 5,31 b na 4 weken bewaring 8,36 a na 4 weken bewaring 9,96 a na 4 weken bewaring 8,35 a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 0,78 1,68 0,50 oogsttijdstip Maestoso Oboe Quena gehalte kleine suikers oogsttijdstip gehalte kleine suikers oogsttijdstip (%) (%) gehalte kleine suikers (%) oogst 12 september 4,00 c oogst 12 september 4,47 c oogst 12 september 4,00 c oogst 16 oktober 4,36 bc oogst 16 oktober 4,62 bc oogst 16 oktober 4,43 bc oogst 13 november 5,80 b oogst 13 november 5,69 b oogst 13 november 5,54 b na 4 weken bewaring 10,22 a na 4 weken bewaring 9,11 a na 4 weken bewaring 9,04 a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 1,48 1,18 1,53 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

62 gehalte kleine suikers (%) oogst 12 september oogst 16 oktober oogst 13 november na bewaring oogst 13 november ,60 a 8,41 a 10,07 a 8,36 a 9,96 a 8,35 a 10,22 a 9,11 a 9,04 a ,70 c 4,11 c 5,86 b 3,98 c 4,10 c 5,56 b 3,76 c 3,86 c 5,21 b 3,87 c 3,97 c 5,13 b 4,20 b 4,15 b 5,54 b 3,75 c 3,82 c 5,31 b 4,36 bc 4,00 c 5,80 b 5,69 b 4,62 bc 4,47 c 4,43 bc 4,00 c 5,54 b CADENCE CANZONA FUGATO KOTO LARIGOT LEGATO MAESTOSO OBOE QUENA Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

63 Inulineopbrengst Wisselwerking tussen ras en oogsttijdstip Tussen de rassen en de oogsttijdstippen was er een significante interactie voor de inulineopbrengst. Biometrische verwerking: Variatiecoëfficiënt = 3,84% Variatiecoëfficiënt oogsttijdstip = 7,81% Variatiecoëfficiënt ras = 6,98% F-ber. oogsttijdstip: 93,97*** F-ber. ras: 4,04** F-ber. ras x oogsttijdstip: 1,70* a. Vergelijking van de rassen binnen de oogsttijdstippen Rangschikking naar toenemende inulineopbrengst Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november Na 4 weken bewaring ras inulineopbrengst (kg/ha) ras inulineopbrengst (kg/ha) ras inulineopbrengst (kg/ha) oogst 13 november ras inulineopbrengst (kg/ha) Canzona a Quena b Canzona c Canzona b Quena a Canzona b Koto bc Cadence ab Koto a Maestoso ab Cadence abc Koto ab Oboe a Koto ab Quena abc Quena ab Fugato a Fugato ab Larigot abc Fugato ab Larigot a Larigot ab Oboe ab Larigot ab Cadence a Oboe ab Maestoso ab Oboe ab Maestoso a Cadence ab Legato ab Maestoso ab Legato a Legato a Fugato a Legato a Gemiddelde 9 rassen HSD (5%) kg kg kg kg Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

64 oogst 12 september oogst 16 oktober oogst 13 november na bewaring oogst 13 november Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

65 b. Vergelijking van de oogsttijdstippen binnen de rassen Rangschikking volgens oogstdatum oogsttijdstip Cadence Canzona Fugato inulineopbrengst oogsttijdstip inulineopbrengst oogsttijdstip (kg/ha) (kg/ha) inulineopbrengst (kg/ha) oogst 12 september c oogst 12 september b oogst 12 september c oogst 16 oktober a oogst 16 oktober a oogst 16 oktober b oogst 13 november a oogst 13 november a oogst 13 november a na 4 weken bewaring b na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 855 kg kg 871 kg oogsttijdstip Koto Larigot Legato inulineopbrengst oogsttijdstip inulineopbrengst oogsttijdstip (kg/ha) (kg/ha) inulineopbrengst (kg/ha) oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 12 september b oogst 16 oktober a oogst 16 oktober ab oogst 16 oktober a oogst 13 november a oogst 13 november a oogst 13 november a na 4 weken bewaring b na 4 weken bewaring b na 4 weken bewaring a oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) 527 kg kg kg oogsttijdstip Maestoso Oboe Quena inulineopbrengst oogsttijdstip inulineopbrengst oogsttijdstip (kg/ha) (kg/ha) inulineopbrengst (kg/ha) oogst 12 september b oogst 12 september c oogst 12 september c oogst 16 oktober a oogst 16 oktober ab oogst 16 oktober ab oogst 13 november a oogst 13 november a oogst 13 november a na 4 weken bewaring a na 4 weken bewaring b na 4 weken bewaring b oogst 13 november oogst 13 november oogst 13 november HSD (5%) kg 920 kg kg Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

66 CADENCE CANZONA FUGATO KOTO LARIGOT LEGATO MAESTOSO OBOE QUENA Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

67 Standdichtheid Bij de respectievelijke oogstdata werd per ras het aantal geoogste wortels geteld en omgerekend naar het aantal wortels per ha. Ras Oogst 12 september Oogst 16 oktober Oogst 13 november aantal wortels/ha aantal wortels/ha aantal wortels/ha Cadence b a a Canzona ab a a Fugato b a a Koto ab a a Larigot a a a Legato ab a a Maestoso ab a a Oboe ab a a Quena ab a a Gemiddelde 9 rassen HSD (5%) V.C. (%) , , ,16 Hoofdstuk II Invloed van het oogsttijdstip en de bewaring op de opbrengst en de kwaliteit

68