Begeleiding ADHD-leerling; klacht gedeeltelijk gegrond; primair onderwijs.

Transcriptie

1 Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (mr. J.S. Duttenhofer, S.J. Drijver, R.C.A. Wilcke) Uitspraaknr Datum: 8 december 2006 Begeleiding ADHD-leerling; klacht gedeeltelijk gegrond; primair onderwijs. De klacht Een moeder klaagt over de situatie rondom het onderwijs op de school. Daarvoor stelt zij de directie verantwoordelijk. Zij stelt dat haar zoon eind 2005 door de leerkracht van groep 8 is mishandeld. Bovendien wordt bij het geven van het onderwijs nauwelijks rekening gehouden met het feit dat haar zoon ADHD heeft en tot het najaar van 2005 medicijnen slikte. In de tweede helft van het schooljaar is haar zoon psychisch mishandeld (of getreiterd), hetgeen uiteindelijk tot een uit-de-groep-plaatsing begin 2006 heeft geleid. Ook is haar zoon vanaf dat moment vijf maanden het onderwijs van groep 8, waar hij recht op had, onthouden. Haar zoon heeft verder schade opgelopen door de onderwijskundige methode van de school. Voorts stelt de moeder dat de communicatie vanuit de school met haar vanaf eind 2005 onvoldoende is geweest. De moeder klaagt ten slotte over de handelwijze van het schoolbestuur dat naar haar oordeel de kwaliteit van het onderwijs op de school onvoldoende bewaakt. Ook is het bestuur de tijdens een gesprek gemaakte afspraken niet nagekomen. De visie van partijen De moeder heeft haar klacht uitvoerig toegelicht. Verder heeft zij aangevoerd dat zij het aanbod van overplaatsing naar een andere locatie van de school heeft afgeslagen omdat het niet goed is een kind met ADHD na ruim zeven jaar te verplaatsen en zij van de vertrouwenspersoon van de onderwijsinspectie negatieve berichten over deze locatie had gehad. De school heeft haar nooit om een medische verklaring inzake ADHD gevraagd. De moeder heeft destijds in groep 3/4 bezwaar gemaakt tegen dossiervorming omdat, bij gebrek aan regels daarover op dat moment, de school zaken in het dossier kon opnemen zonder dat een ouder daar weet van heeft. De directeur heeft een overzicht gegeven van de gebeurtenissen en zijn visie daarop gegeven. Tijdens de ontwikkelingen met de zoon heeft de school permanent drie belangen voor ogen gehad: het belang van de zoon, het belang van het welzijn van een leerkracht en het belang van de overige leerlingen in groep 8. Hij zag zich geplaatst voor een situatie waarbij er op geen enkele manier meer sprake was van respect bij een leerling voor zijn leerkracht. De directeur heeft keuzes gemaakt waarbij hij voornoemde belangen zo goed mogelijk heeft proberen te dienen. Door die keuzes is hij, ondersteund door het team van de school en het schoolbestuur erin geslaagd de zoon tot de zomer op school te houden en geen dag onderwijs te onthouden. Hij heeft de gelegenheid gehad het programma voor groep 8 voort te zetten. Verder is de zoon geplaatst op de school van zijn keuze, heeft de leerkracht haar werk in groep 8 kunnen voortzetten en is voor de overige leerlingen het schooljaar zonder verdere

2 problemen verlopen. Hierdoor is de directeur gesterkt in de juistheid van de genomen beslissingen. Het was de bedoeling met de uit-de-groep-plaatsing rust te creëren. Dat is niet op die wijze met de moeder besproken. De directeur heeft aangenomen dat de moeder daar vertrouwen in zou hebben. Er is geen leerlingdossier van de zoon waaruit blijkt dat hij een ADHD-kind is. Er is ook geen handelingsplan. De moeder heeft dossiervorming hierover geweigerd. Ook mochten de leerkrachten van de moeder geen informatie bij deskundigen inwinnen. Hoewel de school in het verleden de moeder meermalen een medische verklaring van de ADHD van haar zoon heeft gevraagd, is deze nooit overgelegd. Overigens is de zoon door de school wel aangemerkt als ADHD-kind. Het schoolbestuur is van mening dat zij de met de moeder gemaakte afspraken volledig is nagekomen. Ook heeft het gemotiveerd aangegeven dat er geen aanleiding is te veronderstellen dat er van de zijde van het schoolbestuur onvoldoende toezicht op de kwaliteit van het onderwijs op de school wordt uitgeoefend. Het bewuste gesprek met de moeder werd beëindigd met een aantal concrete afspraken. Het schoolbestuur kan zich niet herinneren dat partijen expliciet tijdens dit gesprek hebben afgesproken een verslag te maken. Er is geen verslag gemaakt, alhoewel het bestuur het denkbaar achtte dat een dergelijk verslag wel zou zijn gemaakt. Ten slotte heeft de leerkracht nog een toelichting gegeven op de gebeurtenissen. Overwegingen van de Commissie De moeder heeft haar stelling dat de leerkracht van groep 8 haar zoon heeft mishandeld naar het oordeel van de Commissie niet met feiten kunnen onderbouwen. Ook overigens is dit voor de Commissie niet vast komen te staan. Hiertoe gelden de volgende overwegingen. De situatie waarbij twee leerlingen in de klas achter elkaar aanrennen terwijl er warme gerechten op tafel staan is door de leerkracht terecht bestempeld als gevaarlijk. De situatie maakte het noodzakelijk dat, toen de zoon ondanks herhaald en dringend verzoek van de leerkracht hiermee doorging, zij de zoon probeerde te stoppen toen hij langs haar rende. In een dergelijk geval is lichamelijk contact onvermijdelijk. Het feit dat lichamelijk contact bij ADHD kinderen niet gewenst is doet hier niet aan af, nu de leerkracht eerst op andere wijze heeft geprobeerd de zoon tot stoppen te brengen. Hoewel door het vastpakken het overhemd van de zoon is gescheurd, kan het gebeurde, waarbij iemand in de loop wordt vastgepakt om hem te stoppen, niet getypeerd worden als mishandeling. Overigens is de schade aan het overhemd door de school vergoed. De Commissie acht dit onderdeel van de klacht ongegrond De Commissie gaat er vanuit dat de school tot en met groep 7 redelijk goed met (het gedrag van) de zoon heeft kunnen omgaan. Haar zijn verder geen stukken overgelegd waaruit het tegendeel blijkt. Ook in de eerste helft van groep 8 was blijkens de informatie van partijen en het heen-enweer-schrift, de leerkracht in overleg met de moeder in staat de begeleiding van de zoon redelijk adequaat vorm te geven. Omdat er geen medische gegevens staan vermeld in het dossier van de zoon zijn er nooit handelingsplannen voor de zoon in verband met zijn ADHD

3 opgesteld. Het ontbreken van medische gegevens in het dossier houdt verband met het feit dat de moeder in groep 3/4 zou hebben aangegeven bezwaar te hebben tegen een dergelijke dossiervorming. Het mag van de school verwacht worden dat deze de weigering gezien de problematiek met de zoon niet zondermeer accepteert, maar op een later moment de moeder hierop nog eens aanspreekt. De Commissie zal hierover een aanbeveling doen. Juist toen de zoon in groep 8, door welke oorzaak dan ook, extremer gedrag ging vertonen zou het opstellen van een handelingsplan met raadpleging van deskundigen wenselijk zijn geweest. Gelet op het feit dat de directeur heeft verklaard dat de zoon wel werd aangemerkt als een ADHD-kind is het opmerkelijk dat toen het probleem voor de school niet meer hanteerbaar was hiertoe niet is besloten. De school heeft daarentegen in het laatste half jaar van de basisschoolloopbaan van de zoon gekozen voor een strategie, waarbij risico s werden vermeden en de zoon in een geïsoleerde positie werd geplaatst. Deze keuze werd mede ingegeven doordat de moeder het vertrouwen in de school en de leerkracht had opgezegd, zodat het gezamenlijk optreden zoals dat met name in groep 7 en het begin van groep 8 had plaatsgevonden, wegviel. De stelling van de moeder is dus in zoverre juist dat de school in dit laatste half jaar niet expliciet rekening heeft gehouden met het feit dat de zoon ADHD heeft (medicijnen werden blijkens de verklaring van de moeder op dat moment niet meer geslikt). De Commissie acht dit onderdeel van de klacht deels gegrond. Uit hetgeen door de leerkracht en de moeder is opgeschreven in het heen-en-weer-schrift heeft de Commissie niet af kunnen leiden, dat er tot begin 2006 sprake is geweest van psychische mishandeling van de zoon. Voor wat betreft de periode erna heeft de moeder weliswaar gesteld dat er sprake is geweest van psychische mishandeling, maar dit niet nader onderbouwd met feiten of verklaringen van derden zodat de Commissie dit niet heeft kunnen vaststellen. Het enkele, niet-betwiste, feit dat de zoon in een ander lokaal dan groep 8 werd geplaatst en met zijn rug naar de klas zat acht de Commissie hiervoor niet voldoende. De Commissie acht dit onderdeel van de klacht ongegrond. Gelet op de toelichting ter zitting door partijen geldt dat de zoon vanaf zeker moment geen les meer heeft gehad van zijn eigen leerkracht en met zijn eigen groep 8. Met behulp van schriftelijke instructie door de leerkracht van groep 8 werkte hij (zelfstandig) in de lokalen van onder meer groep 3 (gedurende twee maanden) en groep 7 en de laatste periode in de kamer van de directeur. De leerkracht bij wie hij in de klas zat gaf zonodig nog enige toelichting en het werk werd door de eigen leerkracht gecorrigeerd. Hiermee is voldoende aannemelijk geworden dat de zoon in ieder geval het grootste deel van de leerstof van groep 8 aangeboden heeft gekregen. Echter, onderwijs (in dit geval op een basisschool) is meer dan alleen het schriftelijk verwerken van de aangeboden leerstof in de daarvoor beschikbare onderwijstijd. Er is ook sprake van pedagogische aspecten, interactie tussen leerkracht en leerling en de sociale setting van een groep. Deze aspecten van groep 8 zijn het laatste half jaar, een, naar het oordeel van de Commissie, te lange periode, aan de zoon onthouden. Voor wat betreft deze pedagogische aspecten acht de Commissie dit onderdeel van de klacht gegrond. De stelling dat de zoon schade heeft opgelopen van de onderwijskundige methode van de school moet blijkens de toelichting door de moeder ter zitting worden begrepen als schade door de wijze waarop de zoon is benaderd en de sterk geïsoleerde positie waarin hij is

4 geplaatst. De Commissie acht het niet uitgesloten dat de pedagogische aanpak van de school een negatieve invloed heeft gehad op de zoon. De moeder heeft deze stelling echter niet nader schriftelijk onderbouwd met feiten waaruit onomstotelijk blijkt van eventuele zichtbare of meetbare schade en welke schade dat dan zou zijn. De Commissie heeft derhalve niet kunnen vaststellen dat er sprake is geweest van bedoelde schade en komt daarmee ook niet toe aan de vraag of de handelwijze van de school die mogelijke schade heeft veroorzaakt. Dit onderdeel van de klacht acht de Commissie ongegrond. Het resultaat van het begin 2006 besprokene met de juridisch medewerker van het schoolbestuur, namelijk dat bij herhaald wangedrag van de zoon de moeder op school zou worden ontboden en haar zou worden meegedeeld dat de zoon uit de groep wordt geplaatst, is niet met de moeder gecommuniceerd. Overigens acht de Commissie het een goed initiatief van de directeur om zich te laten voorlichten over de (juridische) mogelijkheden die er voor hem waren als de problemen met de zoon zouden verergeren. Maar er had tevens van hem verwacht mogen worden dat hij in het kader van een zorgvuldige procedure ook in dit stadium deze informatie met de moeder had gecommuniceerd zodat zij met de zoon had kunnen bespreken, hoe er voor te zorgen dat het niet zover zou komen. Dit klemt te meer omdat de school in besprekingen met de moeder eind 2005 de mogelijkheid van het uit de groep plaatsen had voorgesteld, maar de moeder hiermee niet kon instemmen. Nu de directeur kennelijk voornemens was om, wanneer de situatie verder zou escaleren, deze maatregel ook daadwerkelijk toe te passen, had het in de rede gelegen de moeder hierover te informeren. Op zeker moment werd de moeder vervolgens rauwelijks geconfronteerd met de door de school opgelegde maatregel dat de zoon uit de groep werd geplaatst. Door de school is gesteld dat er sprake was van een maatregel voor één dag die vaker wordt opgelegd zonder de ouders daarover te informeren. De Commissie acht het echter niet aannemelijk dat deze maatregel slechts bedoeld was voor één dag gelet op het feit dat reeds de volgende dag een brief aan de moeder is gestuurd met de mededeling dat de zoon voor onbepaalde tijd buiten de groep was geplaatst. Ook de conclusie van voornoemd gesprek van de directeur begin 2006, het steeds problematischer wordende gedrag van de zoon zoals geschetst door de leerkracht en het feit dat de moeder kort daarvoor het vertrouwen in de leerkracht had opgezegd doen anders vermoeden. In deze situatie met deze voorgeschiedenis mocht verwacht worden dat de moeder tevoren over de zonodig te nemen maatregel zou zijn geïnformeerd. De Commissie acht dit onderdeel van de klacht gegrond. De Commissie acht de klacht dat het schoolbestuur de kwaliteit van het onderwijs op de school onvoldoende bewaakt niet gegrond. De moeder heeft geen concrete feiten en omstandigheden aangevoerd waaruit deze zo brede en algemene stelling bewezen kan worden geacht. Ten aanzien van de vraag of het schoolbestuur de afspraken van begin 2006 is nagekomen geldt dat door het ontbreken van een verslag van deze bijeenkomst en het verschil in visie hierover tussen partijen moeilijk valt na te gaan wat precies besproken, besloten en uitgevoerd is. De Commissie acht op grond hiervan het onderdeel van de klacht dat gemaakte afspraken niet zijn nagekomen, ongegrond.

5 Van een professionele organisatie als een bestuursbureau van een stichting die scholen in stand houdt mag echter worden verwacht dat besprekingen als die van begin 2006, schriftelijk worden vastgelegd en terugkoppeling over de resultaten van gemaakte afspraken binnen redelijke termijn plaatsvindt. In casu is dat blijkens verklaringen van partijen, los van de vraag of hierover iets was afgesproken, in ieder geval niet gebeurd. De Commissie zal hierover een aanbeveling doen. Het oordeel van de Commissie De klacht is gegrond voor wat betreft de onderdelen dat de school in het laatste half jaar in groep 8 niet expliciet rekening heeft gehouden met het feit dat de zoon ADHD heeft, dat de zoon vijf maanden het onderwijs van groep 8 voor wat betreft de pedagogische aspecten en de sociale setting is onthouden en dat de communicatie met de moeder vanaf eind 2005 onvoldoende is geweest. Voor het overige is de klacht ongegrond. Aanbevelingen van de Commissie De Commissie beveelt het schoolbestuur aan er voor zorg te dragen dat: er binnen de school duidelijke richtlijnen zijn welke gegevens, buiten de onderwijsontwikkeling van een leerling, in overleg met de ouders in het leerlingdossier worden opgenomen, hoe daarmee omgegaan wordt en hoe gehandeld wordt als ouders weigeren dat bepaalde gegevens in het dossier van hun kind worden opgenomen; te allen tijde met ouders wordt gecommuniceerd over te nemen beslissingen van ingrijpende aard ten aanzien van leerlingen en de bedoeling en achtergrond hiervan; schriftelijke handelingsplannen voor leerlingen die zorg behoeven worden opgesteld en bewaakt, waarbij eventuele voor de leerling noodzakelijk externe specifieke deskundigheid, die in de school ontbreekt, betrokken kan worden; afspraken en besluiten van enige importantie tussen school en ouders altijd schriftelijk worden vastgelegd en een afschrift hiervan aan de betrokken ouders ter hand wordt gesteld.