ICT een toegevoegde waarde ICT-competenties in relatie tot leerplandoelen

Transcriptie

1 ICT een toegevoegde waarde ICT-competentie in reatie tot eerpandoeen ONDERWIJSSECRETARIAAT VAN DE STEDEN EN GEMEENTEN VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP VZW RAVENSTEINGALERIJ 3 BUS BRUSSEL - TEL 02/ FAX 02/

2 Voorwoord Twintig jaar geeden begonnen de eerte pionier de uitdagingen van een myterieu medium te verkennen. Het nieuwe medium wa zo facinerend, dat een generatie freak onttond, ook binnen het onderwij, die hee nachten op hun computer zaten of iepen. De meete eraren in het baionderwij waren eerder terughoudend en bekeken die nieuwe media met een zekere angt voor het onbekende. Michien zouden er we uitzonderijke dingen gebeuren a men uit onkunde of onwetendheid op een verkeerd knopje duwde? Gaandeweg hebben maatchappeijke veranderingen voor de inburgering van divere nieuwe eektroniche media gezorgd. De teeviiemogeijkheden ijken we onbegrend, teecommunicatie in het agemeen heeft met de komt van de GSM een even grote evoutie doorgemaakt a de computer. Door het toegenomen bedieningcomfort van de hardware, de grotere gebruikvriendeijkheid van oftware en niet in het mint door fike daing van de prijzen, zijn de moderne media voor een breed pubiek toegankeijk geworden. Het mag worden gezegd dat de computer en andere moderne media zodanig beag eggen op ook a jonge kinderen dat er moet over gewaakt worden dat ommige ontwikkeingapecten nog vodoende tijd krijgen. Dat enthouiame en het chijnbaar probeemoo verwerven van de intrumentee vaardigheden hebben er eveneen voor gezorgd dat in onderwijmidden de overtuiging i gegroeid dat ICT tot het onderwijeerpakket van de baichoo behoort. De dicuie over de taak van de baichoo in verband met het aaneren van kenni en vaardigheden voor een effectief gebruik van deze media i evenwe gebeven. Op wek niveau mogen of moeten verwachtingen van de onderwijgevenden worden geegd? Wie bepaat de norm? Wat zijn maatchappeijke, om ongewente, neveneffecten van de verchiende optie? In weke mate i de geïntegreerde onderwijaanpak zoa hij in de eerpannen wordt gepromoot ook incuief van toepaing op het eren gebruiken van de computer? De overheid heeft in amenpraak met de netten divere initiatieven genomen om de zoektocht naar integratie van ICT in het onderwij te timueren. Hierdoor i er over een breed front geijkgerichtheid gegroeid in de overtuiging weke meerwaarde ICT in het agemeen en de computer in het bijzonder kunnen bieden bij het optimaieren van het onderwijaanbod van het baionderwij. Een werkgroep ICT binnen OVSG heeft de inzichten verhederd en uitgechreven in een viietekt die de krijtijnen aangeeft waarbinnen kwaiteitvo onderwij een paat geeft aan ICT. Deze viietekt biedt een referentiekader voor de eectie en ordening van een hee reek ICT-competentie. Verder werd onderzocht op weke wijze deze competentie op een geïntegreerde wijze kunnen worden ingezet, verworven of verfijnd bij het reaieren van de eerpannen van ae eergebieden. Het reutaat van deze boeiende oefening igt nu voor. De OVSG-werkgroep heeft verdienteijk werk geeverd, maar het za de taak zijn van de gebruiker om vanuit chooeigen accenten een pecifieke invuing te geven aan de dynamiek van het ICTonderwij.

3 Inhoud VOORWOORD 1. VISIE OP ICT EN ONDERWIJS... p.1 Wat i ICT?... p.1 De informatie- en kennimaatchappij... p.1 ICT in het baionderwij... p.3 o Uitgangpunten... p.3 Het eren... p.3 Een krachtige eeromgeving... p.4 o Conequentie voor de choo... p.4 2. GEZOND GEBRUIK VAN ICT OP SCHOOL... p.5 Ergonomie... p.5 o Praktiche tip voor gezond computergebruik op choo... p.6 1. Lokaen... p.6 Schermen... p.6 Stoeen... p.6 Tafe... p.6 Extra... p.7 2. Lichaamhouding... p.7 3. Lange uren... p.7 4. Licht... p.8 5. Langetermijndenken... p.8 Energieverbruik... p.8 o Het uimerverbruik (Stand-by Energy Wate)-probeem... p.8 o Gemidded uimerverbruik per jaar van enkee courante toeteen... p.9 o Ste je computer energiezuinig in... p.9 3. BASISTERMINOLOGIE... p.10 o Agemeen... p.11 Baiwoordenchat... p.11 Facutatief... p.12 o Computerconfiguratie... p.12 Baiwoordenchat... p.12 Facutatief... p.14 o Communicatie... p.15 Baiwoordenchat... p.15 Facutatief... p.15 o Internet... p.16 Baiwoordenchat... p.16 Facutatief... p.16

4 4. ICT COMPETENTIES... p.17 Informatiebron... p.19 Communicatiekanaa... p.20 Taakuitvoering... p ICT-COMPETENTIES GELINKT AAN DE OVSG-LEERPLANNEN EN DIDACTISCHE SUGGESTIES... p.23 o Opmaakchema... p.24 Informatiebron... p.25 K1 De eeringen kunnen internet omchrijven a een weredwijd interactief informatienetwerk... p.25 TV2 De eeringen kunnen zoekopdrachten uitvoeren door midde van eenvoudige procedure... p.25 TV3 De eeringen kunnen de verchiende tappen van intructie die op het beedcherm verchijnen uitvoeren voor het omgaan met informatie... p.28 TV4 De eeringen kunnen eektroniche gegevenbetanden raadpegen om informatie op te zoeken en te verzameen... p.29 TV5 De eeringen kunnen een zoekmachine hanteren om pecifieke informatie op te zoeken en te verzameen... p.31 SV6 De eeringen kunnen nagaan of de gevonden informatie overeenkomt met het doe van de zoekopdracht en turen eventuee hun zoekproce bij... p.32 SV7 De eeringen kunnen de meet gepate informatiebronnen kiezen om bepaade gegeven zo efficiënt mogeijk te vinden... p.33 SV8 De eeringen kunnen een informatiebron raadpegen op de meet aangewezen manier... p.34 SV9 De eeringen kunnen verzamede informatie eecteren, ordenen en bewaren... p.35 A10 De eeringen maken pontaan, verantwoord en doebewut gebruik van eektroniche informatiebronnen... p.35 A11 De eeringen vermeden de bronnen die ze gehanteerd hebben... p.38 A12 De eeringen nemen een kritiche houding aan tegenover de bechikbare informatie... p.38 A13 De eeringen tonen bereidheid en voharding bij het zoeken naar informatie... p.41 A14 De eeringen treven naar orde, nauwkeurigheid en ytematiek bij het raadpegen, verzameen, eecteren, ordenen en bewaren van informatie... p.41 Communicatiekanaa... p.42 K1 De eeringen kunnen divere eektroniche communicatie -kanaen benoemen... p.42 K2 De eeringen kunnen de voor- en nadeen van eektroniche t.o.v. traditionee communicatiemiddeen verwoorden... p.42

5 K3 De eeringen weten dat iemand via eektroniche communicatiekanaen zich ander kan voordoen dan dat hij/zij in werkeijkheid i... p.43 K4 De eeringen zijn zich ervan bewut dat computerbetanden computerviruen kunnen bevatten... p.43 TV5 De eeringen kunnen een eektronich bericht opteen, verturen en ontvangen... p.44 TV6 De eeringen kunnen efficiënt communiceren via de gangbare communicatiemiddeen... p.45 TV7 De eeringen kunnen een werktuk preenteren met behup van gepate oftware... p.46 SV8 De eeringen kunnen bewut kiezen voor het meet gechikte communicatiekanaa... p.48 SV9 De eeringen kunnen hun taagebruik aanpaen aan de eigenheid van de peroon voor wie de boodchap bedoed i... p.48 SV10 De eeringen kunnen refecteren over de kwaiteit van hun communicatie en kunnen dit indien nodig bijturen... p.49 A11 De eeringen repecteren de privacy van anderen... p.50 A12 De eeringen zijn terughoudend bij het doorpeen van peroonijke gegeven... p.51 A13 De eeringen repecteren de agemene omgangvormen (de zgn. netiquette) bij het eektronich communiceren... p.51 A14 De eeringen verwittigen een bekende vowaene ingeva van ongewente boodchappen... p.51 Taakuitvoering... p.52 K1 De eeringen kennen de functie van divere chermeementen om gerichte handeingen en taken uit te voeren (pictogrammen, weergaveknoppen, menu )... p.52 K2 De eeringen begrijpen eenvoudige, ingebouwde procedure in programma... p.52 TV3 De eeringen kunnen de eementaire functie van een computer en de randapparatuur gebruiken... p.52 TV4 De eeringen kunnen zeftandig intructie die op het beedcherm verchijnen uitvoeren... p.53 TV5 De eeringen kunnen een werktuk met een paend computerprogramma maken en bewerken... p.54 TV6 De eeringen kunnen een tekt controeren en verbeteren door gebruik te maken van de eektroniche peingcontroe... p.57 TV7 De eeringen kunnen educatieve oftware gebruiken ter onderteuning van het eerproce... p.57 TV8 De eeringen kunnen met verchiende programma imutaan werken (bv. brower en tektverwerker)... p.59 SV9 De eeringen kunnen programma en/of hupmiddeen kiezen in functie van de te verrichten taken... p.59

6 A10 De eeringen houden zich aan afpraken en rege in het kader van ICT-gebruik... p.60 A11 De eeringen dragen zorg voor materiaen en apparaten... p.61 A12 De eeringen houden rekening met de financiëe en ecoogiche apecten van ICT-gebruik... p.61 A13 De eeringen maken pontaan gebruik van ICT bij een concrete opdracht... p.61 A14 De eeringen refecteren over de pecifieke meerwaarde van het ICT-gebruik binnen een concrete opdracht... p.62 o Bronnen... p.63

7 1. VISIE OP ICT EN ONDERWIJS Watt ii IICT? ICT taat voor informatietechnoogie en communicatietechnoogie. - Informatietechnoogie (IT): IT i een technoogie die de gebruiker toegang vereent tot een grote hoeveeheid van divere oorten informatie; IT integreert divere media; IT heeft een niet-ineair karakter; IT combineert tekt, beed en kank; IT vertoont een andere tructuur dan andere informatiebronnen: we kunnen de informatie op divere manieren ontdekken en dooropen; - Communicatietechnoogie (CT): de huidige ontwikkeingen teen on in taat op een nee manier te communiceren en informatie uit te wieen ongeacht de paat waar we on bevinden: e-mai, internet, chatboxen, videoconferentie, gm, m De iinffoorrma n ttiie- e enn kke nnnniimaattcchappppiijj Via ICT komt een maa informatie op on af. Met informatie bedoeen we bechikbare gegeven, a dan niet getructureerd. Het adequaat omgaan met informatie om probemen op te oen of nieuwe informatie te genereren, zowe op individuee vak a in een maatchappeijke context, eidt tot meer kenni. Daarom kan onze ameneving getypeerd worden a een informatie- en kennimaatchappij. Een informatie- en kennimaatchappij kenmerkt zich onder meer door: - een pectacuaire toename van informatie; - een grote impact van deze informatie op de ameneving; - nieuwe informatiedrager met een teed grotere opagcapaciteit en met een teed toenemende neheid; - een weredwijde bereikbaarheid van gegeven aan een haabare kotprij. 1

8 In de huidige informatie- en kennimaatchappij merken we een nieuw oort van kanarmoede op die zich teed verder ontwikket. Er zijn daarin verchiende oorzaken te definiëren die ek op een andere manier om opoingen vragen: - ommigen hebben geen toegang tot de technoogie en de bijbehorende informatie; - anderen bechikken niet over de nodige kenni, vaardigheden om de informatie te verwerven; - nog anderen bechikken niet over de nodige kenni, vaardigheden en attitude om die informatie te verwerken. Naat de aangeboden informatie peet kenni een grote ro in onze ameneving. Daaraan zijn enkee maatchappeijke componenten verbonden: - de hoeveeheid informatie neemt exponentiee toe. Om de zeven jaar verdubbet de hoeveeheid bechikbare informatie; - in onze hedendaage maatchappij i kenni onontbeerijk om vowaardig te participeren. Kenni berut op informatie. We worden echter meer en meer geconfronteerd met een overvoed aan informatie. De eectie en de verwerking van die informatie moeten du de nodige aandacht krijgen; - onderwij wordt meer dan ooit een bepaende factor voor o.a. kan op werk, oopbaanmogeijkheden e.d.; - evenang eren dringt zich op om de nee evoutie te kunnen bijbenen; - ICT i enerzijd een individuee gebeuren maar biedt anderzijd ruime mogeijkheden en kanen tot interactie met anderen dichtbij (bv. amen een probeem opoen) en veraf (e-mai, internet ). 2

9 IICT n iin hett baiioonnderrwiijj In een informatie- en kennimaatchappij dienen de burger du over aangepate competentie te bechikken. Hier igt een duideijke taak en opdracht voor het onderwij. De eerkracht za eren en onderwijzen op een aanta punten een andere invuing moeten geven. De organiatie van een krachtige eeromgeving, waarin het eren van kinderen centraa taat, vervut hierbij een cruciae ro om onze choen te aten evoueren tot erende gemeenchappen. Uittgangpuntten HH eett erreenn e In het icht van de expoieve toename van informatie kan het doe van het onderwij er zeker niet in betaan bij eeringen de opname van kant-en-kare kenni en procedure na te treven. We zuen bij kinderen eerder de vaardigheid moeten ontwikkeen tot het vot verwerven van informatie, om te eren eren en om probeemopoend te denken. Leren i in deze context du voora een (inter)actief en zefgetuurd proce van kenniverwerving, betekenigeving en vaardigheidontwikkeing. ICT biedt hee wat kanen om zeftandig informatie te raadpegen. Dit patform biedt on ook hee wat mogeijkheden om onder andere via communiceren met anderen de informatie te verwerken tot bruikbare bouwtenen voor het opoen van concrete contextgebonden probemen. Hier kunnen we ICT du zien a een hefboom om onderwijdoeteingen te reaieren. Het i een uitdaging voor ek chooteam om de eeromgeving dermate te organieren dat de eeringen de nodige vaardigheden ontwikkeen om zefgetuurd probemen aan te pakken. Het gebruik van ICT i hierbij (onderwij)onderteunend. Dat de eeringen zefturend, zij het met de nodige begeeiding, hun eerproce kunnen uittekenen, i een beangrijke meerwaarde van de interactieve mutimedia. Zefturing, interactief amenwerken, probeemopoende vaardigheden... komen meeta niet pontaan tot ontwikkeing. Ervaring eert on dat ze moeten worden aangeeerd en geoefend. Dit verondertet een gechikte aanpak en een doordachte organiatie van de eeromgeving. 3

10 EE eenn krraacchh tti iigee g eeerroomm e ggeevvi iingg n (door het gebruik van ICT) Krachtige eeromgevingen worden gekenmerkt door een goed evenwicht tuen enerzijd het creëren van kanen tot zeftandig exporeren door de eeringen en anderzijd het bieden van vodoende ytematiche onderteuning en begeeiding door de eerkracht. Boventaande viie op eren en de paat van ICT daarin chept mogeijkheden om een krachtiger eeromgeving te organieren met behup van ICT. We denken daarbij enerzijd aan een organiatoriche en anderzijd aan een inhoudeijke meerwaarde. ICT biedt organiatoriche faciiteiten die het mogeijk maken om eeringen op eigen niveau en op eigen tempo aan het werk te zetten. ICT kan du bijdragen tot het creëren van een eeromgeving die fexibe kan inpeen op eeringenbehoeften en didactiche wenen van eerkrachten. ICT biedt teven inhoudeijke mogeijkheden om bepaade eerproceen op een pecifieke manier te benaderen. Bij het organieren van de onderwijeerituatie taan eerkrachten du voor de opdracht om ICT-toepaingen functionee te integreren zodat via ICT een krachtiger eeromgeving onttaat voor de eeringen. Conequentti ie vvoorr de choo Vanuit het toenemende maatchappeijke beang van ICT en onze viie op eren en onderwijzen binnen een krachtige eeromgeving wordt de choo voor een beangrijke ICT-opdracht gepaatt. Door het teed beangrijker aandee van ICT in de eefwered van kinderen en in het kader van het bieden van geijke kanen aan kinderen dient de choo het a één van haar kerntaken te bechouwen om ae eeringen de nodige ICTcompetentie bij te brengen, rekening houdend met de diveriteit van de popuatie. Zo krijgen ae kinderen toegang tot de technoogie en de informatie. Dit betekent dat wij onze choo a organiatie durven te bevragen en te herdenken. Beangrijke refectie betreffen de groeperingvormen van kinderen en de aanwending van de middeen. De keuze die de choo maakt zijn een teamaangeegenheid. Boventaande viie op ICT in het baionderwij kan en mag uiteraard niet o worden gezien van de OVSG-viie op goed baionderwij. Deze viie op goed baionderwij wordt gekenmerkt door amenhang, totae peroonijkheidontwikkeing, zorgverbreding, actief eren en een continue ontwikkeingijn. 4

11 2. GEZOND GEBRUIK VAN ICT OP SCHOOL Errggoonnoomiie Ahoewe de mediche wered nog geen uitend antwoord kan bieden op de vraag naar pychoociae en fyieke gevogen van computergebruik, i het aan te raden om het voorzorgprincipe voorop te teen. De choo kan met een preventief beeid eventuee riico uituiten door de eeringen niet overdreven ang voor de computer te zetten en door te vermijden dat ze voortdurend in een verkeerde houding werken. Overmatig gebruik van computer komt voor bij een keine minderheid van de Vaame jeugd, het gaat daarbij voornameijk om het peen van computerpeetje. Secht poradich hoor je in onderwijverband de term repetitive train injury (RSI) vaen. RSI i een verzamenaam voor ichameijke kachten die optreden door vaak dezefde bewegingen uit te voeren. In de vokmond wordt RSI vaak de muiarm genoemd. In feite gaat het om een reek van aandoeningen die reiken van de vinger tot de chouder. Ze worden veroorzaakt door microcopich keine cheurtje in het weefe van zenuwen, pieren en pezen. Die onttaan door in een voortdurend verkeerde houding voor de computer te zitten. Het kan jaren duren voor computergebruiker RSI ontwikkeen maar eenmaa de chade i aangericht, i de weg terug erg moeiijk en pijnijk. Er betaat weredwijd nog weinig wetenchappeijk onderzoek naar RSI op choo. Toch zijn er de aatte jaren teed meer aanwijzingen dat ook kinderen en jongeren ijden onder pier- en peeaandoeningen die veroorzaakt kunnen worden door computergebruik. Een ander onderwerp waarover vee wordt gepecueerd, i het effect van het computercherm op het viuee vermogen van kinderen. Kachten over geprikkede ogen, oogmoeheid, een wazig gezichtved en hoofdpijn worden betemped a het computerviieyndroom (CVS). De meete wetenchapper zijn het erover een dat intenief computergebruik echt een ichte impact heeft op de ogen van kinderen. Toch dienen de choen er voor te zorgen dat de beating van de ogen tot een minimum beperkt bijft. Een integrae preventietrategie igt net a bij de RSI op twee fronten. In de eerte paat moet bij mogeijke oogprobemen rekening worden gehouden bij de inrichting van de kaokaen. De verichting in de ka moet adequaat zijn en de computerchermen moeten goed opgeted worden. Daarnaat moeten eeringen en eraren geenibiieerd worden om vodoende pauze tuen verchiende eie in te aen. 5

12 Prraktti iche tti ip vvoorr gezond computterrgebrrui ik op choo Het i een mivertand dat RSI en oogprobemen te voorkomen zijn door een verbetering van de werkpek aeen. Een geïntegreerde trategie tegen RSI wordt amengevat in de vijf W : Werktaken, Werktijden, Werkwijze, Werkpek en Werkdruk. Toegepat op de choocontext kun je een integrae gezondheidtrategie amenvatten in vijf aitererende trefwoorden. De vijf L geven de aandachtgebieden weer die de choo voor ogen dient te houden bij de preventie van RSI en andere ichameijke riico : Lokaen, Lichaamhouding, Lange uren, Licht en Langetermijndenken. 1) Lokaen Vee eeringen gebruiken toeen en tafe die ontworpen zijn voor vowaenen. Bij de inrichting van de computerokaen moet de directie en/of de ICT-coördinator opteren voor de aankoop van ergonomiche meubeen op kindermaat. Er zijn echter ook minder dure opoingen. Voetteunen voorzien of de chermen verhogen of veragen koten bijvoorbeed weinig of niet. g Schermen: de opteing van de monitor en het toetenbord i van kapitaa beang. Het cherm moet evenwijdig met de breedte van het ichaam gepaatt worden en du niet in een hoekje van de tafe. De combinatie gedraaid zitten en zijdeing kijken verhoogt de kan op RSI terk. De meete expert raden aan om het midden van het cherm net onder ooghoogte te paaten zodat de kinderen ichtje naar beneden kijken. Vermijd verouderde chermen die te vee fikkering veroorzaken of paat eventuee een fiter voor het cherm. Voeten pat op de grond of op voetenteun. Knieën een beetje ager dan de heupen. Ogen ter hoogte van het cherm. Po in neutrae tand (geen gebogen poen). Toetenbord recht voor zich Mui naat toetenbord en op zefde hoogte. Schouder en heupen op een rechte ijn. Stoeruggeteun in de kromming van de rug. Armteunen van de eebogen. Voorrand van de zitting wat ager dan de kniekui. g Stoeen: een vertebare toe i de ideae opoing voor kinderen van verchiende grootte maar het betekent we een extra invetering. Om bengeende benen te vermijden kan een voetteun oeaa bieden. De toeen moeten teun verenen aan de rug. Krukje om op te zitten zijn abouut uit den boze! g Tafe: de tafe moeten indien mogeijk op kindermaat zijn. Ze dienen ook ronde randen te hebben om chade aan de poen te vermijden. De poen moeten bij het tikken comfortabe kunnen ruten. De tafe moeten breed genoeg zijn om paat te bieden aan een cherm, een toetenbord en een te armen. 6

13 g Extra : a de computer echt intenief worden gebruikt, kan de directie overwegen om ergonomiche toetenborden en muizen aan te kopen. De RSI-effecten van de roende mui zijn te vermijden met een optiche mui. Er zijn nu ook muizen voor keine kinderen op de markt die perfect paen in de kinderhand en de beating op de arm verminderen. Het gebruik van geavanceerde hupmiddeen a aerpennen en chermen i ook het overwegen waard. 2) Lichaamhouding Een juite ichaamhouding vermijdt het onttaan van RSI op choo. Bovendien kweken de eeringen op die manier een poitieve gewoonte aan die ze ater zuen behouden. A eraar kun je de jeugdige computergebruiker ook eren reageren op pijn. Kinderen hebben immer vaak de neiging om opkomende pijn te negeren. A eraar kun je de eeringen de vogende tip voor een juite ichaamhouding meegeven. Hang ze ook uit op een wandpaat: g je voorarmen moeten op geijke hoogte taan met het toetenbord, je voor- en bovenarmen moeten een winkehaak vormen; g je knieën moeten op dezefde hoogte komen a de heupen of net iet ager; g eun niet voortdurend met je hoofd naar voren; g je rug moet zo getrekt mogeijk bijven en onderteund worden door de euning van je toe; g je kunt het contrat en de hederheid van het cherm aanpaen; g je mag gerut met je handpam op de mui teunen en intuen met één vinger kikken. Dat i beter voor je po en je nek; g a je een pc deet met je kagenoten, zorg dan dat ook de anderen dicht genoeg bij het cherm zitten zodat ze niet voorover moeten eunen; g bij de eerte tekenen van pijn of irritatie top je bet met werken aan de pc. 3) Lange uren Kinderen moeten ek euur een keine pauze nemen zodat de handen, de poen en de ha kunnen worden ogegooid. g RSI-peciaiten raden ek uur tien minuten pauze aan. Het i ook mogeijk om de vijf minuten micropauze van enkee tientaen econden in te aen. g Even ophouden met tikken of kikken om de armen te trekken, vermindert de kan op RSI. g Ook voor de ogen beveen expert een pauze aan. Even wegkijken van je cherm, reduceert de kan op oogirritatie en focuprobemen. Je kunt de 20/20/20-rege toepaen: neem eke 20 minuten 20 econden pauze om 20 voet (6 meter) ver te kijken. 7

14 4) Licht De ogen worden vermoeid a er te vee of te weinig icht i. Over de optimae ichtterkte vat te dicuiëren, maar a agemene terege kan gehanteerd worden dat de ichtterkte van het computercherm de heft i van het icht dat aanwezig i in het okaa. Ramen of andere ichtbronnen mogen niet in het cherm gerefecteerd worden. Om dat te vermijden kunnen de chermen verpaatt worden, maar je kunt ook gewoon de ramen verduiteren. 5) Langetermijndenken De boventaande preventietip moeten dageijke routine worden voor de eeringen. De promotie van gezond computergebruik moet dee uitmaken van het ICT-beeid. De choo kan in haar ICT-beeidpan voorchriften opnemen over de maximae duur van het computergebruik op choo en het aanta pauze dat dient opgenomen te worden. Ennerrggiievverrb rruuiik k Hett uimerrvverrbrrui ik ((Sttand--by Enerrgy Watte))--prrob eem Eektriciteit die verbruikt wordt in de tand-by tand door aerei op grote chaa verpreide toeteen, wordt ook we het uimerverbruik genoemd. De hoeveeheid eektriche energie die veroren gaat door uimerverbruik i zonder meer gigantich. Uit berekeningen bijkt dat de tand-by energie tot 10 % van het totae energieverbruik van het gezinverbruik kan opopen. Groo modo betekent het dat hiervoor voor hee Europa één kernreactor 24 uur op 24 uur draaiende moet worden gehouden. Het uimerverbruik van aeen a tv-toeteen i in Europa goed voor 7,3 mijard kwh. In het kadertje wordt het gemidded uimerverbruik per jaar van enkee courante eektriche toeteen aangegeven. In de derde koom i ook de kotprij van het verbruik uitgerekend. Op jaarbai kunnen a deze toeteen du etterijk een hee om ged koten repectieveijk beparen. Uitkijken du naar toeteen zonder 'tand-by verbruik, of ze echt uitchakeen. 8

15 Gemidded uimerrvverrbrrui ik perr jjaarr vvan enkee courrantte ttoette en:: toete Verbruik op jaarbai van de uimertand Kotprij op jaarbai (gemidded tarief 2002) videorecorder 120 kwh 18,74 teeviie 105 kwh 16,40 tereoketen 96 kwh 15,00 cd-peer 50 kwh 7,81 computer 42 kwh 6,56 draadoze teefoon 42 kwh 6,56 totaa 455 kwh 71,07 Stte jje computterr enerrgi iezuinig in i Een computer die gemidded vier uur per dag optaat, verbruikt ongeveer 150 kwh (kiowattuur) per jaar. Met powermanagement echt 80 kwh. Dit betekent een jaarijke beparing van ongeveer 20. En ook het miieu wordt er beter van: 100 kwh betekent 30,6 kg CO 2 uittoot per jaar. Powermanagement evert per computer en per jaar du een miieuwint van 21,42 kg CO 2 op. Enkee tip: Schake de chermbeveiiging uit; chermbeveiiging vraagt om nog meer energie dan gewoon gebruik. Ste de computer zo in dat hij na 15 minuten de harde chijf en het beedcherm uitchaket. Heroptarten gaat dan ne. Zet de computer na 30 minuten in tand-by. Hij chaket zichzef gedeeteijk uit en je kunt ne weer optarten. Zet je computer na 45 minuten in aaptand. Er zijn dan geen functie meer in werking. 9

16 3. BASISTERMINOLOGIE Hieronder vogt een ijt met termen en begrippen die bij ICT-toepaingen op choo kunnen worden gebruikt. Omdat we on tot de baichoo richten i deze ijt uiteraard onvoedig. Om dezefde reden i er (zovee mogeijk) gekozen voor Nederandtaige woorden. De bedoeing i om door deze verkarende woordenijt een correcte verkaring aan te bieden zodat woorden zoa bijvoorbeed menubak, knoppenbak, chuifbak, werkbak, map, betand, foder paend worden gebruikt. Tegeijkertijd i deze ijt een midde om op chooniveau het ICTtaagebruik uniform te maken. Leraren en ICT-coördinatoren hanteren het bet dezefde termen en begrippen. Deze woordenchat kan tijden ICT-activiteiten door de eraren worden gebruikt en maakt eerder dee uit van de paieve woordenchat van de eeringen (begrijpen). Het i geenzin de bedoeing dat eeringen de verkaringen van deze termen en begrippen kunnen geven en ook niet dat ze a deze woorden actief gebruiken. 10

17 Agemeen Baiwoordenchat programma intaeren (et-up) optarten afuiten map betand document eecteren openen kopiëren knippen pakken opaan (a) afdrukken kembord tektverwerker tekenprogramma preentatieprogramma kiobyte (KB) Een programma i nodig om een computer een bepaade taak of meer taken te aten uitvoeren. De manier om programma te intaeren om met een computer en de eventuee randapparaten amen te werken, m.a.w. het gebruikkaar maken van een programma. Een programma activeren. Een programma beëindigen. 'Map' en 'foder' hebben dezefde betekeni nameijk: een verzameing van betanden en eventuee nog andere foder. Een verzameing informatie waaraan een naam i gegeven. Er zijn verchiende oorten betanden: rekenbad, tekt, gegevenbetand, foto', tekeningen, geuiden, videobeeden, programma'... Agemene benaming voor betanden. Het kiezen van een optie, pictogram, afbeeding, een tuk tekt aangemaakt vanuit een programma waarmee wordt aangegeven dat de vogende handeing daarop betrekking heeft. De inhoud van een document of gegevenbetand in een venter weergeven. Een bewerking om een geeecteerde tekt of een iutratie te kopiëren en op het kembord te paaten. De tekt of de iutratie verdwijnt niet van de oorpronkeijke paat. Een bewerking om een geeecteerde tekt of een iutratie uit te knippen en op het kembord te paaten. De tekt of de iutratie verdwijnt van de oorpronkeijke paat. Een bewerking om een geeecteerde een tekt of een iutratie opgeagen op het kembord te gebruiken. Bewaren van gegeven op de harde chijf, een dikette, een cd-rom Opaan a: bewaren van een kopie. Grafiche uitvoer via de printer. Een dee van het computergeheugen waarin tijdeijk informatie wordt opgeagen door te knippen of te kopiëren. Deze informatie kan onmiddeijk terug worden opgeroepen door te pakken. Een programma waarmee je tekten kan typen op de computer en ze bewerken, verbeteren en naar eigen maak opmaken. Een programma waarmee het mogeijk i om chema' en tekeningen te maken en te bewerken. Een programma waarmee het mogeijk i om een diavoorteing of een preentatie te maken en te bewerken. Maateenheid voor het computergeheugen. (1 KB = 2 10 = 1024 byte) 11

18 megabyte (MB) Maateenheid voor het computergeheugen. (1 MB = 1024 x 1024 = byte) gigabyte (GB) Maateenheid voor het computergeheugen. (1 GB = 1024 x 1024 x 1024 = byte) Facutatief tekt opmaken Een tekt verfraaien en/of aanpaen. De ondertaande parameter kunnen op voorhand worden ingeted voor de voedige tekt. Tektgedeeten kunnen teed opgemaakt worden door ze te eecteren en door het aankikken van het gewente pictogram van de knoppenbak (of menubak Opmaak ). ettertype Soort etterteken, bv. Time New Roman, Comic an M, Aria. ettergrootte Grootte van de etterteken bijvoorbeed: grootte = 14. curief Schuingedrukte etterteken ( I = Itaic ). vet Vetgedrukte etterteken ( B = Bod ). ondertrepen Ondertreepte etterteken ( U = underine). uitijnen Keuze uit ink of recht uitijnen, centreren, uitvuen. Computterrconfi igurratti ie Baiwoordenchat computer (pc) aptop beedcherm bureaubad venter tartknop chuifbak menubak Woord afgeeid van het Engee to compute dat rekenen betekent. Het i een informatieverwerkende machine die eektronich een groot aanta rekenkundige en ogiche handeingen kan verrichten. Gebruiker kunnen hiermee aerhande taken uitvoeren, met anderen communiceren en informatie opzoeken. Draagbare computer, ook we chootcomputer genoemd. Maakt viuee communicatie met de computer mogeijk. Hieronder vogen een aanta typiche beedchermeementen. Openingcherm van waaruit computerprogramma kunnen worden getart. Een dee van het cherm waarin een programma, document of boodchap wordt weergegeven. Er kunnen vercheidene venter geijktijdig op het beedcherm geopend worden. Knop ink onderaan het cherm die het tartmenu activeert. Een mae bak recht of onderaan het venter. Om het zichtbare gedeete van een venter te wijzigen door aankikken op de pijtje, door het epen van de bak zef of door kikken boven of onder of ink of recht van de bak. De menubak bevat o.a. de uitromenu Betand, Bewerken, Beed, Invoegen, Opmaak, Hep... Door op een item te kikken verchijnt een romenu waarin je voor verdere actie kunt kiezen. 12

19 mui knoppenbak werkbak icoon / pictogram knop curor muiwietje aankikken dubbekikken epen inkermuiknop rechtermuiknop printer toetenbord functietoeten Ecape TAB-toet Backpace Shift Lock Shift (hoofdettertoet) Verzameing van knoppen. Door op een knop te kikken, tart je een webepaade actie die door een icoon op de knop wordt weergegeven. Door de knop met de curor aan te wijzen verchijnt er doorgaan een korte tekt ( tootip ). Een of meer werkbaken vormen amen een knoppenbak (een nieuwe werkbak kun je kiezen door in de menubak op Beed te kikken). Afbeeding op knop, op bureaubad of in een venter die viuee informatie geeft over de actie die wordt uitgevoerd wanneer je erop kikt. Onderdee van de knoppenbak. Met de computer verbonden invoerapparaat waarmee men door het over de tafe te roen de curor over het beedcherm kan doen bewegen om zo opdrachten aan de computer te geven. Aan een mui i er o.a. ook een inkeren rechtermuiknop waarmee je ne bepaade beveen aan de computer kunt geven (objecten aanwijzen, eecteren en activeren). Zie ook muiwietje. Over het beedcherm bewegend (knipperend) pijtje, verticaa treepje (tekt), handje (hyperink), zandoper (even gedud), potood, penee, verfbu (tekenen, inkeuren)... De curor geeft op het beedcherm aan waar een bewerking kan worden uitgevoerd. Wordt met behup van de mui of de pijtjetoeten verpaatt. Een wietje tuen de inker- en rechtermuiknop. Door aan het wie te draaien kun je door het venter, het document, de pagina op het beedcherm croen. Een muiknop indrukken. Tweemaa ne na ekaar een muiknop indrukken. Sepen gebeurt door een object te eecteren, de inkermuiknop in te drukken, ondertuen met de mui naar de gewente paat te gaan en dan de inkermuiknop o te aten om figuren en venter te verpaaten, ook om figuren en venter te vergroten. Dient o.a. om de curor op een bepaade paat te poitioneren. Wordt vaak gebruikt om de normae vooruitgang van een programma te onderbreken, om een nemenu te activeren... Toete om documenten (tekten, grafieken, tabeen, foto, afbeedingen ) af te drukken. Toete om via toeten gegeven in de computer in te voeren (etter, cijfer, en/of commando ). Toeten bovenaan toetenbord (F1 F12). Ze activeren een bepaade functie eigen aan het programma. F1 i doorgaan de hep-functie. Wordt gebruikt om een bewerking af te breken. Wordt gebruikt om de curor naar de vogende paat (vak) te aten verpringen. In documenten kan dit worden ingeted, bij tabeen pringt de curor naar het vogende vak. Deze toet wordt gebrukt om tekt van recht naar ink te wien. A deze toet wordt ingedrukt (LED aan) verchijnen ae etter vanaf dan in hoofdetter. Het geijktijdig indrukken van deze toet en een ettertoet geeft een hoofdetter. 13

20 Enter Deete (witoet) pijtjetoeten cd-rom (compact dic) cd-rompeer cd-romchrijver dvd-rom (digita veratie dic) dvd-rompeer dvd-romchrijver dikette dikettetation harde chijf Wordt meeta gebruikt om een actie te bevetigen, een actie verder te zetten of om een nieuwe ainea te beginnen... Wordt gebruikt om geeecteerde objecten (tekt, figuur, nekoppeing ) te verwijderen of niet geeecteerde tekt van ink naar recht te wien. Worden gebruikt om de curor een teken of rij naar ink, recht, onder of boven te verchuiven. Cirkevormig hard chijfje om gegeven op te aan. Een cd-rom kan tot ± 700 MB opaan. Toete om van een cd-rom te ezen. Toete om op een cd-rom te chrijven. Cirkevormig hard chijfje om via optich-digitae techniek geuid, beed en gegeven op te aan. Toete om een DVD-rom te ezen. Toete om op een daartoe gechikt chijfje te chrijven. Een oepe chijfje dat in een hard patieken omhue pat. Op zo een chijfje kun je 1,4 megabyte gegeven opaan. Toete om op een dikette informatie op te aan of om van een dikette informatie te ezen. Toete waarop programma en informatie wordt opgeagen. Facutatief croen nekoppeing Met behup van de mui (muiwietje) door een tekt, document, venter bewegen m.a.w. het zichtbare gedeete van een document wijzigen. Door op dit onderdee van het bureaubad te kikken, tart de toepaing, het programma waarnaar deze nekoppeing verwijt. toetenbord PgUp (Page Up) De curor pringt een cherm, een pagina omhoog. PgDn (Page Down) De curor pringt een cherm, een pagina omaag. Inert Om etter of woorden te overchrijven. Home De curor pringt naar het begin van de ijn, een ved,... End De curor pringt naar het einde van de ijn, een ved... At Gr Toet die tegeijkertijd wordt ingedrukt met een toet waarop in de rechterbenedenhoek een peciaa teken taat moet. Het reutaat i het afgebeede peciae teken. Ctr Toet die in combinatie met andere toeten bepaade functie kan uitvoeren (bijvoorbeed Ctr + C = kopiëren, Ctr + V = pakken ) At Toet die in combinatie met andere toeten bepaade functie kan uitvoeren. (bijvoorbeed At + F4 = toepaing uiten...) menutoet Om via het toetenbord het menu van het geeecteerde object te openen. Windowtoet Om het windowtartmenu te openen of om in combinatie met andere toeten toepaingen of functie te tarten. modem Toete om verbinding met andere computer te maken. 14

21 canner kaartezer geuidkaart netwerk cd-r / dvd-r cd-rw Toete om informatie die op papier werd vatgeegd (tekt, iutratie, foto ) in een computer in te voeren. Toete om geheugenkaartje (bv. van digitae fototoeteen) in te ezen. Maakt het mogeijk dat de computer geuiden kan weergeven (geproken tekt en muziek). Een groep computer die met ekaar in verbinding kunnen taan. Een CD die eenmaa kan worden bechreven. Een herchrijfbare variant van de cd-r. Niet aeen kan deze cd-rom of dvdrom worden bechreven, maar het bechrevene kan ook gewit worden om het chijfje opnieuw bechrijven. Communicatti ie Baiwoordenchat e-mai e-maiadre maien potvak IN potvak UIT verzonden item onderwerp bijage adreboek chatten Een bericht dat via het internet wordt verzonden. Het adre van de betemmeing van een e-mai. Het eerte dee i de naam van of een aanduiding van de peroon, het tweede dee geeft de provider aan waarnaar de e-mai wordt getuurd. Naar ekaar doorturen van berichten via het internet. Lijt met de ontvangen e-mai. Lijt met de te verzenden e-mai. Lijt met de reed verzonden e-mai. Korte informatie over de inhoud van een e-maibericht. Een betand dat aan een e-mai wordt toegevoegd en er amen mee wordt verzonden. Lijt met ae opgeagen e-maiadreen. Hierdoor kun je via het internet met ekaar preken. Dit gebeurt door boodchappen in te tikken en te ezen. Dit tekentje wordt gebruikt in e-maiadreen. Het wordt uitgeproken a at. Facutatief eektroniche pot cc (cc = carbon copy) De Nederande naam voor het Engee woord e-mai. Het e-mai adre van een of meer peronen naar wie je een kopie van een e-mai wi verzenden. Er wordt geen antwoord verwacht, maar de andere betemmeingen zien we wie het bericht ook heeft gekregen. 15

22 Intterrnett Baiwoordenchat webite (ite) webadre webpagina zoekmachine (zoekrobot) urfen favorieten downoaden Een verzameing webpagina met hetzefde (bai-)webadre. De term die je moet intikken om een webite in je brower te openen (bijvoorbeed Een pagina van het internet die in een brower zichtbaar gemaakt wordt. Een peciae webite om informatie op het internet te kunnen opzoeken. Door op (hyper)ink te kikken van de ene naar de andere webpagina pringen. Een ijt met internetadreen, bewaard in je brower, die het mogeijk maakt om met één muikik een vroeger bezochte internetpagina terug op te roepen. Gegeven van een andere computer via internet binnenhaen. Facutatief FAQ (Frequenty Aked Quetion) gebruikernaam brower homepage (hyper)ink viru anti-viruprogramma Een betand met ijten van veegetede vragen en de antwoorden erop Wanneer men een verbinding met het internet wi tot tand brengen moet men zich aanmeden (inoggen) door een gebruikernaam en een geheim pawoord in te tikken. Maakt het mogeijk om op een eenvoudige manier informatie op het internet te bekijken. De hoofd- of tartpagina van een webite. Een verwijzing met een woord, een zin of een afbeeding naar een andere internetpagina of webite ergen op het internet. Met een muikik op een (hyper)ink kom je op die paat terecht. Een programma dat peciaa gemaakt i om zich ongemerkt op jouw computer te intaeren en zich dan verder zo vee mogeijk te verpreiden. Sommige viruen proberen computerinteingen of betanden te bechadigen. Via e-mai, chatten of het internet kan je computer hiermee bemet worden. Een peciaa programma om je computer te beveiigen tegen viruen. Gekende viruen krijgen daardoor geen toegang tot je computer. 16

23 4. ICT-COMPETENTIES Uit de viie kunnen we concuderen dat het gebruik van ICT op choo een maatchappeijke en pedagogich-didactiche vanzefprekendheid i geworden om de toekomt voor onze kinderen te kunnen funderen. Dit betekent dat wij a choo de keuze maken om bij de kinderen inzake ICT een vodoende brede bai na te treven die kenni, vaardigheden en attitude omvat. Onder kenni begrijpen we enerzijd een eenduidige begripvorming en dito gebruik van terminoogie. Anderzijd dienen de kinderen, op hun niveau, een zicht te hebben op het beang en de functie en mogeijkheden van ICT in hun dageijke even. Onder vaardigheden begrijpen we voora de techniche baivaardigheden die kinderen nodig hebben om ICT a eermidde te hanteren. Goed ICT-gebruik verondertet niet aeen eementaire kenni en vaardigheden. Het i beangrijk dat de gebruiker zich een aanta houdingen heeft eigen gemaakt. We vinden het daarom eentiee dat kinderen primo een open maar kritiche houding ontwikkeen tegenover ICT-gebruik en toepaingen, ecundo op een repectvoe wijze omgaan met de materiaen. In de baichoo dienen we de eeringen te paaten voor totaataken waarbij ICT a eermidde kan worden gehanteerd. Op deze manier zuen een aanta ICT-vaardigheden pontaan geactiveerd of het gebrek eraan ervaren worden. Indien eeringen een noodzaak aan bepaade vaardigheden ervaren dan kunnen korte intructie- en/of oefenmomenten ingeat worden om deze eeringen te onderteunen in hun ICTbehoeften. Deze keuze betekent dat wij binnen eke eeringengroep het functionee gebruik van ICT-toepaingen met een pedagogich-didactiche inag natreven, zonder expiciet een pecifieke ICT-eergang in te bouwen. Deze pedagogich-didactiche ICTtoepaingen hebben binnen onze viie teed een onderwijonderteunende ro bij het eerproce. De eerkracht bijft hierbij de pifiguur. De eerkrachtenro za wijzigen naargeang het gebruik van ICT a informatiebron, a midde tot taakuitvoering en a communicatiekanaa. 17

24 INFORMATIE BRON COMMUNICATIE KANAAL TAAKUITVOERING TECHNISCHE VAARDIGHEDEN Informatiebron: - encycopedieën; - internetmogeijkheden; -... Communicatiekanaa - e-mai; - beheert chatten (georganieerd); - teefoneren; -... Taakuitvoering: - oefenprogramma ; - verwerkingprogramma ; - toeten; - differentiatiemidde; - verdieping- en verbredingtof; - preentatie;

25 IInnffoorrmattiiebrroonn K 1 TV 2 TV 3 TV 4 TV 5 SV 6 SV 7 SV 8 De eeringen kunnen internet omchrijven a een weredwijd interactief informatienetwerk. De eeringen kunnen zoekopdrachten uitvoeren door midde van eenvoudige procedure. De eeringen kunnen de verchiende tappen van intructie die op het beedcherm verchijnen uitvoeren voor het omgaan met informatie. De eeringen kunnen eektroniche gegevenbetanden raadpegen om informatie op te zoeken en te verzameen. De eeringen kunnen een zoekmachine hanteren om pecifieke informatie op te zoeken en te verzameen. De eeringen kunnen nagaan of de gevonden informatie overeenkomt met het doe van de zoekopdracht en turen eventuee hun zoekproce bij. De eeringen kunnen de meet gepate informatiebron kiezen om bepaade gegeven zo efficiënt mogeijk te vinden. De eeringen kunnen een informatiebron raadpegen op de meet aangewezen manier. SV 9 De eeringen kunnen verzamede informatie eecteren, ordenen en bewaren. A 10 De eeringen maken pontaan, verantwoord en doebewut gebruik van eektroniche informatiebronnen. A 11 De eeringen vermeden de bronnen die ze gehanteerd hebben. A 12 De eeringen nemen een kritiche houding aan tegenover de bechikbare informatie. A 13 De eeringen tonen bereidheid en voharding bij het zoeken naar informatie. A 14 De eeringen treven naar orde, nauwkeurigheid en ytematiek bij het raadpegen, verzameen, eecteren, ordenen en bewaren van informatie. 19

26 Coommuunniicca e ttiiekkannaa K 1 De eeringen kunnen divere eektroniche communicatiekanaen benoemen. K 2 K 3 K 4 TV 5 TV 6 TV 7 SV 8 SV 9 SV 10 De eeringen kunnen de voor- en nadeen van eektroniche t.o.v. traditionee communicatiemiddeen verwoorden. De eeringen weten dat iemand via eektroniche communicatiekanaen zich ander kan voordoen dan dat hij/zij in werkeijkheid i. De eeringen zijn zich ervan bewut dat computerbetanden computerviruen kunnen bevatten. De eeringen kunnen een eektronich bericht opteen, verturen en ontvangen. De eeringen kunnen efficiënt communiceren via de gangbare communicatiemiddeen. De eeringen kunnen een werktuk preenteren met behup van gepate oftware. De eeringen kunnen bewut kiezen voor het meet gechikte communicatiekanaa. De eeringen kunnen hun taagebruik aanpaen aan de eigenheid van de peroon voor wie de boodchap bedoed i. De eeringen kunnen refecteren over de kwaiteit van hun communicatie en kunnen dit indien nodig bijturen. A A 11 De eeringen repecteren de privacy van anderen. 12 De eeringen zijn terughoudend bij het doorpeen van peroonijke gegeven. A 13 A 14 De eeringen repecteren de agemene omgangvormen (de zgn. netiquette) bij het eektronich communiceren. De eeringen verwittigen een bekende vowaene in geva van ongewente boodchappen. 20

27 Taakkuuiitvvooe t rriingg n K 1 De eeringen kennen de functie van divere chermeementen om gerichte handeingen en taken uit te voeren (pictogrammen, weergaveknoppen, menu ). K 2 De eeringen begrijpen eenvoudige, ingebouwde procedure in programma. TV 3 TV 4 TV 5 TV 6 TV 7 TV 8 SV 9 A 10 De eeringen kunnen de eementaire functie van een computer en de randapparatuur gebruiken. De eeringen kunnen zeftandig intructie die op het beedcherm verchijnen uitvoeren. De eeringen kunnen een werktuk met een paend computerprogramma maken en bewerken. De eeringen kunnen een tekt controeren en verbeteren door gebruik te maken van de eektroniche peingcontroe. De eeringen kunnen educatieve oftware gebruiken ter onderteuning van het eerproce. De eeringen kunnen met verchiende programma imutaan werken (bv. brower en tektverwerker). De eeringen kunnen programma en/of hupmiddeen kiezen in functie van de te verrichten taken. De eeringen houden zich aan afpraken en rege in het kader van ICTgebruik. A 11 De eeringen dragen zorg voor materiaen en apparaten. A 12 De eeringen houden rekening met de financiëe en ecoogiche apecten van ICT-gebruik. A 13 De eeringen maken pontaan gebruik van ICT bij een concrete opdracht. A 14 De eeringen refecteren over de pecifieke meerwaarde van het ICTgebruik binnen een concrete opdracht. 21

28 22

29 5. ICT-COMPETENTIES GELINKT AAN DE OVSG-LEERPLANNEN EN DIDACTISCHE SUGGESTIES In het eerpan Fran igt, zoa trouwen ook in het eerpan Nederande Taa, de kemtoon op het ontwikkeen van de communicatievaardigheid. Zowe de taken a het verwerven van deevaardigheden zijn op dit fundamentee begine georiënteerd. In de praktijk betekent dit voor Fran dat het mondeinge taagebruik centraa taat en het chrifteijk taagebruik eerder receptief dan productief za zijn. Meer bepaad bij het verwerven of inzetten van ICT-competentie kunnen deze uitgangpunten niet veronachtzaamd worden. Bij het voeren van teefoongeprekken bijvoorbeed met Frantaige eeftijdgenoten, mag van een eentaige Nederandtaige (nog) niet worden verwacht dat hij zich a ne in de andere taa uitdrukt. Het verdient aanbeveing om geprekken met eeftijdgenoten of bekende vowaenen in de eigen (moeder-)taa te voeren en daarbij nadrukkeijk rekening te houden met de andertaige repondent in de keuze van de woordenchat, het tempo. Voor de wijze waarop ICT daarbij effectief kan worden ingezet, zijn de voorbeeden bij het eergebied Nederande Taa onverkort van toepaing. Voor gechreven boodchappen geden dezefde principe en evenzeer de wijze waarop ICT-competentie worden ingezet. Het komt er dan op neer dat eeringen het Nederand gebruiken a mai- en chattaa, terwij de repondent het Fran gebruikt om te antwoorden. Ook hier gedt dat de communicatie er baat bij vindt a de chrijver nadrukkeijk rekening houdt met de beperkte taakenni van de ezer. Een ogich gevog daarvan i dat de pecifieke chattaa niet wordt gebruikt en de correpondentie wordt gevoerd in de tandaardtaa. De voorbeeden gegeven bij het eergebied Nederande Taa, zijn ook hier du onverkort toe te paen. In het eerpan Muziche Vorming, dee 1 Richtnoer taat: Muziche vorming wi de kinderen uitnodigen om creatief-expreief te zijn. Dit betekent dat de kinderen hun impreie zo veruitwendigen dat hun boodchap overkomt zoa zijzef die wenen te uiten op een voor hen nieuwe, originee wijze. Vrijwe ae doeen van het domein media kunnen onverkort toegepat worden op de eektroniche media. Bij de ICT-competentie zijn er dan ook hee wat voorbeeden gegeven vanuit het domein media. 23

30 Voor de domeinen muziek, beed en beweging igt de keuze fundamentee ander. Strikt genomen zouden ook hier ae doeen die betrekking hebben op expreie ingevud kunnen worden met eektroniche middeen. Toch wordt er de voorkeur aan gegeven dit niet te doen. In het domein beed zijn er zovee media te verkennen en te hanteren om tot expreie te komen, dat een eektronich tekenprogramma daarvoor ieft niet wordt gebruikt. Hetzefde gedt voor muziek: er betaan eektroniche mogeijkheden voor muzikae expreie, maar ook hier veronderteen de doeen voor muzikae expreie de exporatie van andere middeen. Omgekeerd i het natuurijk niet uitgeoten om in functie van het oefenen van intrumentee (computer-)vaardigheden, de muziche en creatieve mogeijkheden van ICT te benutten. Opmaakchema K: kenni TV: techniche vaardigheid SV: trategiche vaardigheid A: attitude nr. van de competentie ICT-competentie Link met eerpan Wikunde Didactiche uggetie u t w Link met eerpan Nederande Taa T-A ee je a totaavaardigheid taakniveau A Link met eerpan Weredoriëntatie Link met eerpan Muziche Vorming Link met eerpan Fran baidoeteing uitbreidingdoeteing Link met Leren Leren 24

31 INFORMATIEBRON K 1 De eeringen kunnen internet omchrijven a een weredwijd interactief informatienetwerk. Leerpan Nederande Taa/ Schrijven/ 2.2 Raadpegen van gechreven bronnen/ p. 42 Leerpan Nederande Taa/ Taabechouwing/ 2 Refecteren op de betekeni van woorden/doe 2/ p. 55 De eeringen kunnen op hun niveau met woorden de wered bechrijven en verkaren. Laat de eeringen op het einde van een activiteit, waarbij ze informatie hebben opgezocht op verchiende manieren, verwoorden uit weke anden de info afkomtig i. TV 2 De eeringen kunnen zoekopdrachten uitvoeren door midde van eenvoudige procedure. 25 Leerpan Wikunde/ Meetkunde/ 3.3 Puzzeen, bouwen, omtructureren, contrueren/ doeen 1-3/ p. 285 De eeringen kunnen (a dan niet met een contructievoorchrift) een mode nabouwen - in de ruimte; - in het vak. De compexiteit van zowe de contructie a van het contructievoorchrift, neemt toe met de eeftijd. De eeringen kunnen een driedimenionae bokkencontructie (met kubuen) nabouwen - met een tweedimenionae tekening a mode; - met een grondpan a mode, waarbij het aanta bokken door een cijfer op het pan i weergegeven. Zij kunnen van een dergeijk bouwe een grondpan maken. De eeringen kunnen een puzze met geometriche figuren (bv. tangram) naar een mode opoen. Leerpan Wikunde/ Meten/ 2.3 Schaa/ doe 3 en 5/ p De eeringen kunnen de chaaaanduiding bij een afbeeding van een werkeijkheid gebruiken om de reëe aftand tuen twee punten te bepaen. De eeringen kunnen een percentage interpreteren en hanteren a chaa (verkeinen op 75 %, vergroten op 150 %). Laat de eeringen met behup van een zoekrobot een goede webite zoeken waar ze virtuee bokkenbouwe zef kunnen amenteen. Laat ze op dezefde manier een goede webite zoeken waar ze onmogeijke bokkenbouwe of figuren kunnen zien (bv. eten van Echer) en waarbij ze moeten verwoorden waar de fout zit. Laat de eeringen een gepande fiettocht uittippeen met behup van een routepanner. Laat ze de aternatieven opzoeken, bv. vugte route, kortte route, via. Laat ze ook de meet bruikbare kaart printen en hanteren tijden de fietroute.