ECONOMISCH SOCIO-ECONOMISCHE ANALYSE VAN LIMBURG EN HAAR 5 STREKEN EEN UITGAVE VAN POM-ERSV LIMBURG

Transcriptie

1 ECONOMISCH 29.2RAPPORT SOCIO-ECONOMISCHE VAN EN HAAR 5 STREKEN EEN UITGAVE VAN POM-ERSV

2 Inleiding INHOUD SOCIO-ECONOMISCHE Afbakening se streken en arrndissementen Afbakening van de 5 se streken... 4 Afbakening van de 3 se arrndissementen... 5 Deze brchure mvat een sciaal-ecnmische analyse van en haar 5 streken met tekst en synthesetabellen, waarbij meestal een vergelijking wrdt gemaakt in de tijd en met en. Omdat het administratief arrndissement vr smmige nderwerpen het laagste niveau is waarvan gegevens vrhanden zijn, wrden mits beschikbaar en/f relevant de 5 se streken hiervr vervangen dr de 3 se arrndissementen m tch een idee te hebben ver eventuele streekverschillen binnen. Alle data die in deze publicatie aan bd kmen, zijn waar mgelijk gedetailleerd tt p gemeentelijk niveau terug te vinden in Excel-bestanden p nze website in de rubriek statistieken bij het desbetreffende nderwerp. ERSV- en POM- hpen met nderhavige sciaal-ecnmische analyse de werking van de se streken en gemeenten te ndersteunen en bij te dragen tt de ntwikkeling van ged nderbuwde streekvisies. COLOFON Ecnmisch Rapprt is een uitgave van POM-ERSV. Editie mei-juni 29 POM-ERSV, Kunstlaan 18, 35 Hasselt Tel.: Fax: inf@pmlimburg.be - inf@ersvlimburg.be Redactie: POM-ERSV Vrmgeving: NOCUS, Ftgrafie: POM, prvincie, Eddy Daniels, Rbin Reynders, Misjel Decleer, Philippe van Gelven, Lies Willaert, Gerard Brusten, Grindcel, Belbag V.U.: Marc Vandeput Ecnmisch weefsel Welvaartscreatie... 6 Brut tegevegde waarde... 6 Brut binnenlands prduct... 7 Brut binnenlands prduct per inwner... 7 Inkmen... 8 Cncurrentievermgen p gebied van arbeidskst Arbeidsprductiviteit Arbeidseenheidskst Lnkst per eenheid prduct Brut maandlngegevens Investeringen...17 Private brut investeringen Investeringsrati Ondernemerschap Demgrafie van de ndernemingen: actieve, verdwenen en pgerichte ndernemingen Demgrafie van de ndernemingen: rati s en turbulentie Zelfstandigen: evlutie per geslacht, sectraandeel en aanwezigheidsindex... 2 Werkgelegenheidscreatie Ttale werkgelegenheid Werkgelegenheidsgraad Jbs in lndienst: evluties per geslacht en sectraandeel Jbs in lndienst: aanwezigheidsindexen Jbs in lndienst: tewerkstelling in KMO s Innvatievermgen Patenten Tewerkstelling in kennisintensieve sectren Tewerkstelling in creatieve sectren Werkenden Aantal werkenden Werkzaamheidsgraad... 3 Interprvinciale pendelarbeid Menselijk ptentieel D e m g r a fi e Bevlkingsaantal en -spreiding Bevlkingsdichtheid Evlutie van de bevlking Bevlkingsvruitzichten Lp van de bevlking: natuurlijk akkres en migratiesald Bevlking per natinaliteit Leeftijdspbuw Ouderdmscëfficiënt Arbeidsmarktaanbd Drstrmingscëfficiënt Afhankelijkheidsrati Bevlking p berepsactieve leeftijd naar sci-ecnmische psitie... 4 Evlutie van de berepsbevlking... 4 Activiteitsgraad Werklsheid Opleiding Schlbevlking in het vltijds nderwijs Gewn secundair nderwijs Schlse vertraging in de 2de en 3de graad van het gewn secundair nderwijs Studenten naar wnplaats in het hger nderwijs Omgevingsfactren Terisme Teristische aankmsten (bezekers) Teristische vernachtingen... 5 Gemiddelde teristische verblijfstijd Maatschappelijke vrzieningen Rusthuiswngelegenheden Ziekenhuizen en ziekenhuisbedden SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-3

3 HE CE S I M H O C S ON I C E M O I O CN ESACONO SESE A LYY A NA L Afbakening van de 5 se streken Afbakening van de 3 se arrndissementen Onderstaande kaart tnt de verdeling van de 44 se gemeenten ver de 5 se streken. Onderstaande kaart tnt de verdeling van de 44 se gemeenten ver de 3 se arrndissementen. HamntAchel HamntAchel Neerpelt Lmmel Overpelt Overpelt Bchlt Hechtel Eksel Bree Meeuwen Gruitrde Beringen HeusdenZlder Herkde-Stad Nieuwerkerken Halen Herkde-Stad Lanaken Alken Arr. Maaseik Arr. Tngeren Bilzen Wellen St. Truiden Arr. Hasselt Krtessem Heselt Zutendaal Diepenbeek Nieuwerkerken Bilzen Heselt St. Truiden Riemst Brgln Hasselt Krtessem Wellen Maasmechelen Genk Lanaken Alken As Maasmechelen Zutendaal Diepenbeek Dilsen Stkkem Znhven Lummen Hasselt Opglabbeek HeusdenZlder As Genk Halen HuthalenHelchteren Dilsen Stkkem Znhven Lummen Maaseik Tessenderl Opglabbeek Kinri Meeuwen Gruitrde Ham Beringen HuthalenHelchteren Bree Peer Lepldsburg Maaseik Ham Bchlt Hechtel Eksel Kinri Peer Lepldsburg Tessenderl Neerpelt Lmmel Riemst Brgln Tngeren Tngeren Heers Heers Veren Gingelm Veren Gingelm Herstappe Herstappe Arr. Hasselt heeft een ppervlakte van hectaren, met vlgende streekverdeling. Arr. Maaseik % % % % Arr. Tngeren heeft een ppervlakte van hectaren, met vlgende arrndissementele verdeling % % Het % % Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistieken en Ecnmische infrmatie Verwerking: ERSV- 4 - SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-5

4 ECONOMISCH WEEFSEL Welvaartscreatie Brut tegevegde waarde De brut tegevegde waarde (BTW) is het bedrag dat de prductiefactren aan de waarde van de verbruikte gederen en diensten tevegen. Het is gelijk aan het verschil tussen de waarde van de geprduceerde gederen en diensten en de waarde van de in het prductieprces verbruikte gederen en diensten. De reële ecnmische grei van een regi wrdt berekend p de tename van de brut tegevegde waarde tegen basisprijzen in kettingeur s met als referentiejaar 25. Het gaat m brut tegevegde waarde, wat wil zeggen dat het de tegevegde waarde is inclusief de bedragen die pzij wrden gezet vr vervangingsinvesteringen. De waardering gebeurt tegen basisprijzen. Dat wil zeggen dat de prductie niet de dr de Grafiek 1: Jaarlijks gemiddeld greipercentage van de brut tegevegde waarde tegen basisprijzen, in kettingeur s (referentiejaar 25) in de peride , 2,5 2, 1,5 1,,5, 2,4 2,9 2,3 Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Tabel 1: Ecnmische structuur in 26 van, en p grnd van de brut tegevegde waarde tegen basisprijzen, tegen lpende prijzen (miljenen eur s) Landbuw, jacht, bsbuw en visserij Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- 2,5 2,6 2,5 Abs. in miljen eur s % aandeel in ttaal Abs. in miljen eur s % aandeel in ttaal Abs. in miljen eur s % aandeel in ttaal 245,1 1,4 1897,5 1,2 2647,,9 Industrie 4642,2 26, 36578,1 22, ,6 19,2 Buwnijverheid 1255,9 7, 9226,7 5,7 1438,6 5, Tertiaire sectr 11744,6 65, ,6 7, ,9 74,9 Ttaal brut te gevegde waarde (B.1g) prducent in rekening gebrachte belasting ver de tegevegde waarde mvat en k niet mgelijke andere prductgebnden belastingen zals accijnzen. Wel zijn prductgebnden subsidies inbegrepen. Over de peride (grafiek hiernder) kent dezelfde jaarlijkse gemiddelde reële ecnmische grei als : 2,5% tegenver 2,6% in. Het arr. Maaseik kent met 2,9% een hgere grei dan. De greiritmes van het arr. Hasselt (2,4%) en het arr. Tngeren (2,3%) situeren zich net nder het prvinciaal niveau. De BTW belpt in 26 (tabel 1) in ,8 miljen eur f respectievelijk 11,% en 6,3% van de BTW in ( ,9 miljen eur) en (281.92,1 miljen eur). Per sectr bekeken, is het alm bekend dat de tertiaire activiteiten in ntwikkelde ecnmieën verantwrdelijk zijn vr het grtste deel van de BTW, gaande van een aandeel van 65,7% in, ver 7,7% in tt 74,9% in. Alle andere beschuwde sectren zijn in naar verhuding meer belangrijk dan in en, wat in de grafiek hiernder ng duidelijker tt uiting kmt via de specialisatie-index. De specialisatie-index t..v. wrdt berekend als het aandeel van een sectr in het ttaal van alle sectren vr een regi t..v. het analge aandeel vr, vermenigvuldigd met 1. Een index grter dan 1 wijst p een specialisatie vr de regi ,8 1, ,9 1, 28192,1 1 Grafiek 2: Specialisatie-indices in 26 van en t..v. inzake de brut tegevegde waarde tegen basisprijzen, tegen lpende prijzen (Indices, = 1) Landbuw, jacht, bsbuw en visserij 116 Grafiek 3: Brut binnenlands prduct tegen lpende prijzen per s arrndissement (in miljen eur) Industrie Buwnijverheid Tertiaire sectr Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV-. De specialisatie-index wrdt berekend als het aandeel van een sectr in het ttaal vr alle sectren van een regi t..v. het analge aandeel vr, vermenigvuldigd met ,3 24% 3335,7 17% 11848,9 59% Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV Brut binnenlands prduct Het brut binnenlands prduct (BBP) van een land f van een regi is de marktwaarde van alle gederen en diensten die er p één jaar tijd wrden geprduceerd. Het BBP is een veel gebruikte maatstaf vr de ecnmische situering van een regi. Het brut binnenlands prduct (BBP) wrdt samengesteld dr bij de brut te gevegde waarde tegen basisprijzen de prductgebnden belastingen p prductie en inver p te tellen en de prductgebnden subsidies p prductie en inver af te trekken. In 26 bedraagt het BBP in 2.9,9 miljen eur. Dit is 11,% van het Vlaamse BBP (182.89,2 miljen eur) en 6,3% van het Belgische BBP ( ,8 miljen eur). De verdeling van het se BBP ver haar 3 arrndissementen ziet u in grafiek 3. Brut binnenlands prduct per inwner Het BBP per inwner is een belangrijke indicatr vr het meten van de geprduceerde welvaart. realiseert in 26 een BBP per inwner (tabel 2) van eur f 81,9% van het Vlaamse BBP per inwner ( eur). Binnen spant het arr. Hasselt (29.88) de krn en situeert zich hiermee p Vlaams niveau. Het arr. Maaseik (21.583) maar vral arr. Tngeren (17.23) scren laag. Opvallend is k dat vr sinds 1996 de achterstand met is tegenmen. Enkel Maaseik kan deze achterstand verkleinen. 6 - SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-7

5 ECONOMISCH WEEFSEL Hfdzakelijk drie determinanten bepalen de grtte van het BBP per inwner: de arbeidsprductiviteit, de werkgelegenheids graad en het aandeel van de bevlking p berepsactieve leeftijd in de ttale bevlking. Uit de grafische weergave hiernaast van deze 3 determinanten blijkt dat in 26 in : - de arbeidsprductiviteit (brut tegevegde waarde per werknemer) 12,6% lager ligt dan in ; * Alle se arrndissementen situeren zich rnd het prvinciaal niveau. - de werkgelegenheidsgraad (ttaal aantal jbs in % van de bevlking p arbeidsleeftijd (15-64 jaar)) 1,3% beneden het Vlaamse peil blijft; * Hasselt scrt niet alleen beter dan maar zelfs 6,2% beter dan. * Maaseik det het p dit nderdeel ca. 2% en Tngeren meer dan 3% slechter vergeleken met. - het aandeel van de bevlking p berepsactieve leeftijd (15-64 jaar) in de tta le bevlking 3,5% hger is dan in. * Alle se arrndissementen vertnen nageneg dezelfde gunstige dem grafische factr t..v. als de prvincie in haar geheel. De grtere aanwezigheid van ptentiële actieven in de se bevlking kan dus blijkbaar niet verhinderen dat het BBP per inwner lager blijft dan elders in. In drukken de minder gede arbeidsprductiviteit en werkgelegenheidsgraad p de gerealiseerde welvaart. De demgrafische determinant zrgt zals gezegd wel vr enige verluchting, dch enkel in het arr. Hasselt gehlpen dr een gunstige werkgelegenheidsgraad. Tabel 2: Evlutie brut binnenlands prduct per inwner tegen lpende prijzen in de peride Abslute cijfers (in eur) Index = 1 Jaarlijks gemiddeld grei-% Arr. Hasselt ,1 99,6 4, Arr. Maaseik ,9 72, 5, Arr. Tngeren ,4 57,4 4, ,7 81,9 4, , 1, 4, ,3 1,1 4,4 Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Grafiek 4: Determinanten van het BBP per inwner in 26 (Indices, ) ,6 BBP per inwner Werkgelegenheidsgraad 87,5 16,2 13,1 72, 86,8 79,7 14,1 Arbeidsprductiviteit Aandeel jaar Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR), NIS, RSZ, RSZV. Verwerking: ERSV- Inkmen De welvaart van de inwners van een regi wrdt hier geanalyseerd aan de hand van 2 indicatren: - het beschikbaar inkmen per inwner - het nett fiscaal inkmen per inwner Beschikbaar inkmen per inwner Het brut binnenlands prduct (BBP) per inwner (tabel 2) is een maat vr de geprduceerde welvaart in een regi. Om de welvaart van de inwners in kaart te brengen is het daarentegen aangewezen zich te richten p het beschikbaar inkmen van de inwners van een regi. Het beschikbaar inkmen per inwner (tabel 3) is een betere indicatr vr de welvaart die de inwners van een gebied verdiend hebben. Vrdeel van deze indicatr is dat het gaat ver het inkmen dat beschikbaar blijft na aftrek 57,4 88,1 67,9 13,5 87,4 89,7 81,9 13,5 van belastingen p inkmen en vermgen. Nadeel vr nderhavige analyse is dat het administratief arrndissement het laagste niveau is waarvan gegevens beschikbaar zijn. laat in 25 een beschikbaar inkmen per inwner ptekenen van eur f 91,2% van het Vlaams gemiddelde ( eur). Binnen heeft het arr. Hasselt (15.627) het hgste beschikbaar inkmen per hfd en situeert zich hiermee p het Belgische niveau (15.822). Het arr. Maaseik (14.71) kent per inwner gemiddeld het laagste beschikbaar inkmen. Sinds 1996 hebben en alle 3 haar arrndissementen iets van hun achterstand t..v. inzake het beschikbaar inkmen per inwner weten weg te werken. Belangrijk is dat de reginale spreiding van het gemiddeld beschikbaar inkmen per hfd minder grt is dan van het BBP per capita, zals geïllustreerd wrdt in nderstaande figuur. Pendelbewegingen en het temperend effect van de sciale zekerheid zrgen daarvr. Het beschikbaar inkmen per hfd is in 25 in de rijkste beschuwde regi () slechts 1,1 maal z hg als in de minst begunstigde (arr. Maaseik). Inzake BBP per hfd is deze verhuding 1,7 ( t..v. arr. Tngeren). Nett fiscaal inkmen per inwner De basis vr deze indicatr is het ttaal belastbaar nett-inkmen, verwezenlijkt dr natuurlijke persnen zwel in als in het buitenland en nderwrpen aan de persnenbelasting, pgesteld p basis van de belastingsaangiften. Het belastbaar nett-inkmen is samengesteld uit inkmsten uit nrerende gederen, inkmsten uit rerende gederen en kapitalen en berepsinkmsten. Het centrale element in deze statistiek is het ttale nett belast baar inkmen per aangifte (fiscaal gezin). Het fiscale gezin kan bestaan uit een alleen staande f een gehuwd paar. Het ttale nett belastbaar inkmen bestaat uit alle nett inkmsten min de aftrekbare uitgaven. Er dient p gewezen te wrden dat de resultaten betrekking hebben p de ingechierde inkmens, dit wil zeggen alleen p de gezinnen die belasting betalen. Vele belastingplichtigen, die mwille van hun inkmen f van hun gezinslasten niet belastbaar zijn, kmen in de statistiek niet vr. Nadeel is dus dat het nett fiscale inkmen niet de abslute hgte van het werkelijke inkmensniveau weergeeft. Vrdeel is dat deze fiscale statistieken tch telaten een zekere welvaartswaardeschaal p te stellen en wel tt p s streekniveau. Tabel 3: Evlutie beschikbaar inkmen per inwner in de peride Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV NIVEAU Arr. Tngeren Abslute cijfers (in eur s) Arr. Maaseik Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Index = 1 Grafiek 5: Relatie tussen geprduceerde en verdiende welvaart in 25 RATIO Arr. Hasselt Jaarlijks gemiddeld grei-% Arr. Hasselt , ,7 92,5 93,3 2,9 Arr. Maaseik ,5 14.7,8 85,8 87,8 3,1 Arr. Tngeren , ,2 89,6 91,1 3, 12.52, ,5 9, 91,2 3, , ,6 1, 1, 2,8 BELGIE , ,1 96,1 94,5 2,5 BELGIË NIVEAU 8 - SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-9

6 ECONOMISCH WEEFSEL Het nett fiscaal inkmen per inwner (tabel 4 en grafiek 6) bedraagt in in 25 (aanslagjaar 26) eur, wat vereenkmt met een welvaartsindex van 91,7% t..v. het gemiddelde in ( eur). ( eur) heeft met 94,7% de hgste welvaartsindex van alle se streken en plaatst zich daarmee samen met (93,8%) p het landelijke welvaartsniveau (94,3%). Het ( eur f 86,1%) bekleedt de laatste plaats. De reginale spreiding is k vr deze inkmensindicatr beperkt, t.w. tt een factr 1,2 van de regi met het hgste nett fiscaal inkmen per inwner () t..v de regi met het laagste inkmen (). Sinds 23 is de achterstand van t..v. enigszins tegenmen. Het en weten de welvaartsklf iets te dichten. is nageneg status qu gebleven en en verliezen wat terrein. Tabel 4: Gemiddeld nett fiscaal inkmen per inwner NIVEAU Abslute cijfers (in eur s) BELGIË Welvaartsindex = 1 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Financiële statistieken. Verwerking: ERSV- Grafiek 6: Gemiddeld nett fiscaal inkmen per inwner in 25 en het greipercentage ervan NIVEAU Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Financiële statistieken. Verwerking: ERSV- Grei-% ,9 89, 8,8 Midden ,6 93,8 5, ,5 91,8 6, ,9 86,1 9, ,8 94,7 7, , 91,7 7, , 1, 7,4 BELGIË ,8 94,3 7,9 Cncurrentievermgen p gebied van arbeidskst Arbeidsprductiviteit De ecnmische perfrmantie van een land f regi wrdt veelal bepaald aan hand van de arbeidsprductiviteit (tabel 5), zijnde de brut tegevegde waarde per werknemer zals hiervr p blz. 1 reeds vermeld. In 26 wrdt in een arbeidsprductiviteit van ,9 pgetekend, tegenver ,3 vr Vlaan deren en ,3 vr. Dit betekent vr t..v. Vlaan deren een arbeidsprductiviteitsniveau (grafiek 8) dat 12,6% lager ligt. Per sectr zien we in de hgste prductiviteit in de industrie ( 8.825,3) en de laagste in de primaire sectr ( ,5). In en scrt deze laatste sectr de hgste prductiviteit. De jaarlijkse gemiddelde greipercentages sinds 1996 tnen dat in alle sectren, behalve de tertiaire, de prductiviteitsachterstand weet te verkleinen. Gezien het zeer grte belang van de tertiaire sectr is het gevlg echter dat sindsdien t..v. (3,3 % grei per jaar) de glbale se (+3,2%) prductiviteit tch wat is afgenmen. T..v. (+3,2%) is deze dan weer status qu gebleven. Grafiek 7 illustreert tevens dat in 26, vergeleken met, in alle beschuwde sectren een lagere arbeidsprductiviteit heeft. Tabel 5: Arbeidsprductiviteit in 26 per sectr in, en (Brut tegevegde waarde/aantal werknemers) Landbuw, jacht, bsbuw en visserij Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Grafiek 7: Arbeidsprductiviteitsniveau in 26 per sectr van en t..v. (Indices, = 1) ,1 18,2 Landbuw, jacht, bsbuw en visserij Abs. (in eur s) 91,6 12,7 Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Jaarlijks gem. grei% sinds 1996 Abs. (in eur s) 91,6 94,1 Jaarlijks gem. grei% sinds 1996 Industrie Buwnijverheid Tertiaire sectr Ttaal 85,7 Abs. (in eur s) 98,2 Jaarlijks gem. grei% sinds ,5, ,6-1, ,7-2,9 Industrie 8.825,3 4, ,7 3, ,1 3,9 Buwnijverheid ,7 4, , 4, ,2 4,1 Tertiaire sectr ,1 3, ,9 3, ,3 3,1 Ttaal ,9 3, ,3 3, ,3 3,2 87,4 98,4 Per s arrndissement blijkt dat met uitzndering van het arrndis sement Maaseik sinds 1996 de arbeids prductiviteit in t..v. (grafiek 8) veral verminderd is, met als resultaat dat alle se arrndissementen zich in 26 situeren rnd het prvinciaal arbeids prductiviteits niveau, dat zals reeds eerder aangehaald 12,6% lager ligt dan in. Grafiek 8: Arbeidsprductiviteit (Indices, = 1) (Brut tegevegde waarde/ttaal aantal werknemers) ,5 87,5 84,7 86,8 91,5 88,1 88,1 87,4 Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-11

7 ECONOMISCH WEEFSEL Arbeidseenheidskst De arbeidseenheidskst (ttale lnsm gedeeld dr ttaal aantal werknemers) is een indicatr vr de gemiddelde lnkst van een werknemer. Grafiek 9 tnt dat vergeleken met de arbeidseen heidskst sinds 1996 in is gedaald. Dit wil zeggen dat de arbeid in gemiddeld relatief gedkp was (7,9% lager dan in 1996) en k ng iets gedkper gewrden is (9,5% lager in 25). Het arr. Hasselt (ca. 6% minder duur) benadert het meest de gemiddelde Vlaamse lnkst per werknemer. Maaseik is ca. 13% gedkper en Tngeren zelfs ca. 17%. Lnkst per eenheid prduct De lnkst per eenheid prduct (ttale lnsm gedeeld dr de brut tegevegde waarde) geeft weer hezeer de lnkst drweegt in de fabricage van gederen en diensten. De lnkst per eenheid prduct bedraagt in 25 in gemiddeld,55 eurcent per eur brut tegevegde waarde. Negen jaar eerder nteerde de rati ng,56. blijft met,58 in 1996 en,57 in 25 iets bven dit Vlaamse niveau liggen. Relatief gezien betekent dit dat (grafiek 1) tussen 1996 en 25 in de lnkst per eenheid prduct 4,5% duurder is gebleven dan in. Frappant is dat binnen deze duurdere lnkst per eenheid prduct grtendeels is te te schrijven is aan het arr. Hasselt. De lnkst per eenheid prduct is tevens gelijk aan de verhuding van de arbeidseenheidskst tt de arbeidsprductiviteit. De duurdere lnkst per eenheid prduct in t..v. wrdt dus niet alleen verrzaakt dr de lagere arbeidseenheidskst (teller), maar k mdat de arbeidsprductiviteit (nemer) eerder laag is in. De lage gemiddelde lnkst per werknemer cmpenseert in aldus nvldende de lage arbeidsprductiviteit, wat duidelijk geïllu streerd wrdt in grafiek 11. Ok hier blijkt dat vral Hasselt het arrndis sement is binnen met een te lage arbeids prductiviteit vergeleken met zijn arbeids eenheidskst. De ttstandkming van de lnkst per eenheid prduct en diens determinanten is evenwel Grafiek 9: Arbeidseenheidskst (Indices, = 1) (ttale belning werknemers/ttaal aantal werknemers) ,2 94,2 86,6 86,9 Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Grafiek 1: Arbeidseenheidskst (Indices, = 1 (ttale belning werknemers/ttaal aantal werknemers) , ,4 12,2 12,9 Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- Grafiek 11: Determinanten lnkst per eenheid prduct in (Indices, = 1) (Arbeidseenheidskst/arbeidsprductiviteit) 15 RELATIEF LAGE LOONKOST PER EENHEID PRODUCT Arr. Tngeren Arr. Maaseik Brn: Instituut vr de Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV- 81,3 88,9 Arr. Hasselt 82,8 93,1 BELGIË 92,1 9,5 14,5 14,5 RELATIEF HOGE LOONKOST PER EENHEID PRODUCT afhankelijk van meerdere factren : samenstelling van het prductieapparaat, inzet van geschlde arbeidskrachten, lnanciënniteit,.... Men mag uit een hge lnkst per eenheid prduct niet znder meer afleiden dat het gebied in kwestie niet cmpetitief zu zijn. De werkgelegenheid en de welvaart van een regi wrden immers evenzeer bepaald dr handel, pendel en de specialisatie in bepaalde activiteiten. Niettemin is deze lnkstindicatr een van de vele factren die het investeringsklimaat bepalen. Grafiek 12: Gemiddeld brut maandln per geslacht en per pleidingsniveau in de privé-sectr in ktber 25 (Indices, = 1) , 12,8 12,2 99,7 16,3 17,4 11,1 96, Ttaal Mannen Vruwen Geen f lager nderwijs 98,2 Lager secundair Hger secundair (ASO) Hger secundair (TSO & BSO) Hger, niet universitair van het krte type Universitair f hger van het lange type Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lnen. Verwerking: ERSV-. 1,3 Brut maandlngegevens Deze brut maandlngegevens bevatten alle betalingen die betrekking hebben p de maand ktber 25, inclusief ln vr veruren, premies vr pleg-, nacht- en weekendwerk en verige regelmatig uitbetaalde premies. Jaarlijkse f niet-regelmatige premies zals vakantiegeld zijn niet inbegrepen. Bvendien zijn deze gegevens beperkt tt de vltijds tewerkgestelde lntrekkenden, met uitzn dering van de leerjngens en -meisjes, werkzaam in lkale eenheden van nder nemingen met minstens tien werknemers en actief in de privé-sectr. Belangrijke sectren, zals het nderwijs, de gezndheidszrg en de publieke administraties zijn niet pgenmen. 98,8 11, 12,1 12, 98,3 1,7 99, 12,1 Ttaal, per geslacht en per pleidingsniveau Het gemiddeld brut maandln in de privé-sectr (tabel 6 en nderstaande figuur) bedraagt in f 98,% van het gemiddelde in ( 2.629). In ( 2.73) is dit maandln 2,8% hger dan in. De Belgische mannen ( 2.87) verdienen gemiddeld 2,2% meer dan hun Vlaamse cllega s ( 2.747). In beuren de mannen ( 2.636) 4,% minder. De vruwen in zitten met vrijwel p het Vlaamse lnniveau ( 2.246). In situeren de vruwen ( 2.387) zich 6,3% hger. De gemiddelde lnen bij de mannen liggen in elke beschuwde regi hger dan bij de vruwen. De genderlnklf bedraagt in en ca. 15% en in ca. 18%. Vr betekent dit bijvrbeeld dat vr elke 1 die een man maandelijks p zijn bankrekening bijgeschreven ziet, een vruw het gemiddeld met 85 met stellen. Het bezit van een diplma verleent een gede uitgangspsitie bij het vinden van werk. Een diplma is vr de werkgever een bewijs dat de werknemer bepaalde vaardigheden en cmpetenties bezit die vr de nderneming belangrijk zijn en dus gevalriseerd mgen wrden. Algemeen kan gesteld wrden dat de mvang van het ln recht evenredig is met het schlingsniveau. Lntrekkenden znder diplma, met een diplma van het lager nderwijs f van het secundair nderwijs verdienen binnen hun regi minder dan de hgervermelde regigemiddelden. Wie in het bezit is van een diplma van het tertiair nderwijs, verdient gemiddeld meer. Vr huders van een diplma van het hger nderwijs van het krte type ligt het ln in 13,2% hger dan het gemiddelde, in 15,6% en in zelfs 2,3%. Dit stijgt in elk beschuwd gebied tt bven de 5% vr universitairen. Nevenstaande grafiek tnt eveneens dat binnen elk pleidingsniveau de lnen zwel in als grss md rnd het Vlaamse niveau schmmelen, uitgeznderd de laagst pgeleide werknemers in die blijkbaar 7,4% meer ln ntvangen dan de Vlaamse lntrekkenden met vergelijkbaar pleidingsniveau (geen f lager nderwijs) SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-13

8 ECONOMISCH WEEFSEL Tabel 6: Gemiddelde brut maandlnen in ktber 25 van vltijds tewerkgestelde lntrekkenden in bedrijven met minstens tien werknemers en actief in de privé-sectr Abslute cijfers in eur s Index Ttaal privé-sectr = 1 Index = 1 Ttaal privé-sectr , 1, 1, 98, 1, 12,8 Geslacht Vruwen ,9 85,4 88,3 99,7 1, 16,3 Mannen ,3 14,5 13,8 96, 1, 12,2 Opleidingsniveau Geen f lager nderwijs ,1 83,1 81,8 17,4 1, 11,1 Lager secundair ,3 84,1 82, 98,2 1, 1,3 Hger secundair (ASO) ,6 89,8 88,2 98,8 1, 11, Hger secudair (TSO en BSO) ,6 95,6 91,5 12,1 1, 98,3 Hger, niet universitair van het krte type ,3 115,6 113,2 12, 1, 1,7 Universitair f hger van het lange type ,5 155, 153,9 99, 1, 12,1 Berepscategrie Bedrijfsleiders en hger kaderpersneel ,4 195,9 196,6 92,3 1, 13,2 Intellectuele en wetenschappelijke berepen ,5 138,1 139,7 97,6 1, 14, Ondergeschikt persneel in intellectuele en wetensch. berepen ,4 114,6 19,7 96,2 1, 98,4 Bedienden ,1 96,2 92,9 12,1 1, 99,3 Dienstverlenend en verkpspersneel , 82,6 77,3 15,6 1, 96,2 Ambachtslieden en ambachtelijke vakarbeiders ,5 83,8 82, 14,7 1, 1,5 Fabrieksarbeiders, machine- en mntagearbeiders ,3 89,7 86,7 16,4 1, 99,4 Ongeschld persneel ,8 81,7 78, 94,6 1, 98,1 Anciënniteit Minder dan 2 jaar ,4 83,5 83,3 99,1 1, 12,6 2 tt 5 jaar ,5 94,7 95,7 93,7 1, 13,9 5 tt 1 jaar ,1 11,1 1,7 98, 1, 12,3 1 tt 2 jaar ,9 18,3 17,8 99,5 1, 12,4 2 jaar f meer ,4 118,9 118,3 95,1 1, 12,3 Bedrijfstak Industrie , 12,8 1,6 12,1 1, 1,6 Prductie en distributie van elektriciteit, water en gas ,7 146,7 137,9 79,3 1, 96,6 Buwnijverheid ,9 91,3 88,2 96,5 1, 99,3 Grt- en kleinhandel; reparatie aut s en huishudartikelen ,3 91,8 92,1 91,1 1, 13,1 Htels en restaurants ,7 67,7 67,7 99,4 1, 12,9 Verver, pslag en cmmunicatie ,4 95,6 94,1 86,5 1, 11,2 Financiële instellingen ,1 125,8 129,9 15,3 1, 16,2 Onrerende gederen, verhuur en diensten aan bedrijven ,8 15,2 16,9 97,7 1, 14,5 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lnen. Verwerking : ERSV-. Deze cijfers hebben betrekking p vltijdse werknemers (met uitzndering van de leerjngens en -meisjes) tewerkgesteld in lkale eenheden van ndernemingen met 1 f meer werknemers in de sectren NACE C tt en met K. Brut maandln: alle betalingen die betrekking hebben p de maand ktber (inclusief ln vr veruren, premies vr pleg-, nacht- en weekendwerk, verige regelmatig uitbetaalde premies). Jaarlijkse f niet-regelmatige premies zals vakantiegeld zijn niet inbegrepen. De indeling in berepscategrieën die in deze tabel wrdt gehanteerd, stemt vereen met de hfdgrepen van de Eurpese versie van de Internatinal Classificatin f Occupatins (ISCO-88(COM)). Met anciënniteit wrdt hier bedeld: de lengte van tewerkstelling binnen de nderneming (dus ruimer dan de lkale eenheid). De indeling in bedrijfstakken die in deze tabel wrdt gehanteerd, stemt vereen met de secties van de nmenclatuur NACE-BEL. Per berepscategrie Lnverschillen wrden in grte mate verklaard drdat lntrekkenden verschillende functies uitefenen. Bedrijfsleiders en hger kaderpersneel krijgen veral het hgste ln uitbetaald (tabel 6). In bedraagt dit gemiddeld 4.752, in en in Hiermee verdienen ze bijna dubbel zveel als de gemiddelde lntrekkende, zals de bedienden, binnen hun regi. De functie waarvr gemiddeld de laagste lnen wrden uitbetaald zijn het ngeschld persneel. Zij verdienen maandelijks 2.31 in, 2.17 in en in. Dit is telkens ngeveer 8% van het gemiddeld maandln van het desbetreffende gebied. De 3 best betaalde functies wrden in gemiddeld minder gehnreerd dan in (tt 7,7% minder vr bedrijfsleiders en hger kaderpersneel), zals geillustreerd wrdt in grafiek 13. De verige functies, uitgeznderd het ngeschld persneel, hebben dan weer een hger salaris dan in (tt 6,4% meer vr fabrieks arbeiders, machine- en mntagearbeiders). Naar anciënniteit binnen de nderneming De differentiatie in de bezldiging gebeurt evenzeer p basis van prductiviteitsverschillen tussen de werknemers. Een werknemer die beschikt ver nuttige ervaring kan een taak vaak efficiënter uitveren. Anciënniteit blijft bijgevlg een aanvaardbaar argument m verschillende lnen uit te betalen. Met anciënniteit wrdt hier de lengte van tewerkstelling binnen de nderneming (dus ruimer dan de lkale eenheid) bedeld. Er is in elke beschuwde streek vrijwel dezelfde tename van het gemiddelde ln naarmate het aantal jaren dat men in dienst is binnen het bedrijf (tabel 6). Opvallend is wel dat binnen elke anciënniteitsklasse (grafiek 14) steeds beneden het Vlaamse salarispeil blijft en erbven, waardr ervaring in blijkbaar iets minder wrdt gewaardeerd dan in en. Grafiek 13: Gemiddeld brut maandln per berepscategrie in de privé-sectr in ktber 25 (Indices, = 1) ,3 13,2 Bedrijfsleiders en hger kaderpersneel 97,6 14, Intellectuele en wetenschappelijke berepen 96,2 98,4 Ondergeschikt persneel in intellectuele en wetenschappelijke berepen 12,1 99,3 Bedienden Dienstverlenend en verkpspersneel Ambachtslieden en ambachtelijke vakarbeiders Fabrieksarbeiders machine- en mntagearbeiders Ongeschld persneel Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lnen. Verwerking: ERSV-. Grafiek 14: Gemiddeld brut maandln naar anciënniteit binnen de nderneming in de privé-sectr in ktber 25 (Indices, = 1) ,1 12,6 Minder dan 2 jaar 93,7 13,9 2 tt 5 jaar 98, 12,3 5 tt 1 jaar 15,6 96,2 99,5 1 tt 2 jaar 14,7 1,5 95,1 16,4 2 jaar f meer Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lnen. Verwerking: ERSV-. 12,4 99,4 12,3 94,6 98, SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-15

9 ECONOMISCH WEEFSEL Per bedrijfstak De sectr waar men werkt heeft een grte impact p het uitbetaalde ln. De hgste lnen wrden uitbetaald in de sectr prductie en distributie van elektriciteit, water en gas (tabel 6). Het maandln ligt er ca. 47% () tt ca. 19% () hger dan dit van de mdale lntrekkende binnen elke betrkken regi. In de financiële instellingen (ca. 35% in tt ca. 26% in bven het desbetreffende streekgemiddelde) is het geldelijk eveneens interessant m te werken. De laagste lnen wrden uitbetaald in de htels en restaurants. Een lntrekkende verdient er veral rnd de 1.8 f ca. 32% minder dan het gebieds gemiddelde. Vrts blijkt het vanuit financieel perspectief vr ers k minder interessant werken in de sectren verver, pslag en cmmunicatie, grt- en kleinhandel; reparatie aut s en huishud artikelen en buwnijverheid. Hewel in met 3.59 een van de hgste gemiddelde lnen wrdt uitbetaald in de sectr prductie en distributie van elektriciteit, water en gas, blijkt uit grafiek 15 dat hiermee tch bijna 21% nder het crrespnderende Vlaamse lnniveau van blijft. Vergeleken met dit inkmensniveau van zijn er maar 2 bedrijfstakken waar hger scrt, t.w. in de financiële instellingen (+5,3%) en in de industrie (+2,1%). Grafiek 15: Gemiddeld brut maandln per bedrijfstak in de privé-sectr in ktber 25 (Indices, = 1) ,1 1,6 Industrie 79,3 96,6 Prductie en distributie van elektriciteit, water en gas 96,5 99,3 Buwnijverheid 91,1 13,1 12,9 Grt- en kleinhandel; reparatie van aut s en huishudelijke artikelen 99,4 Htels en restaurants 86,5 11,2 Verver, pslag en cmmunicatie 16,2 15,3 Financiële instellingen 97,7 14,5 Onrerende gederen, verhuur en diensten aan bedrijven Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek, Enquête naar de structuur en de verdeling van de lnen. Verwerking: ERSV-. Investeringen Private brut investeringen Investeringen zijn een ndzakelijke vrwaarde m het ecnmisch weefsel te vernieuwen en cncurrentieel te huden. Ze zijn bijgevlg een maat vr de pbuw en renvatie van de prductiecapaciteit, en aldus een indicatie van de mate waarin men gelft in de tekmst van een land f regi. In 25 belpt het glbale private brut investeringsbedrag in 4.731,6 miljen eur. Dit is 12,3% van de Vlaamse investeringen (38.446,1 miljen eur) en 7,7% van de Belgische (61.347,5 miljen eur). Grafiek 16 laat de verdeling zien van het se private brut investeringsbedrag ver haar 3 arrndissementen. Grafiek 17 tnt de %-verdeling per sectr in 25 van de private brut investeringen in, en. Investeringsrati Met behulp van de investeringsrati (gemeten als de verhuding tussen de investeringen en de brut tegevegde waarde) wrdt de investeringsdynamiek in de ecnmie weergegeven. haalt in 25 een investeringsrati van 28,2%. Dit is beter dan het Vlaamse gemiddelde van 24,9%. Het Belgische gemiddelde ligt ng lager: 22,8%. Grafiek 18 laat tevens zien dat binnen de arrndissementen Maaseik (31,5%) en Tngeren (29,%) een hgere rati hebben dan het prvinciale niveau, terwijl Hasselt (26,7%) hiernder blijft. Bvendien wrdt geïllustreerd dat er in regi s met een in verhuding lagere brut tegevegde waarde per inwner (de grtte van de circel in de grafiek geeft vr elke regi de mvang van de brut tegevegde waarde per inwner weer) blijkbaar relatief meer geïnvesteerd wrdt maar wel drgaans met een trager investeringsgreiritme. Per sectr (tabel 7 en grafiek 19) blijkt dat de investeringsrati f investeringsbereidheid in 25 het hgst is in de primaire sectr in zwel (34,%), (32,1%) als (33,4%) en k veral het laagst in de buwnijverheid (: 16,5%, : 15,8% en : 14,9%). Ten pzichte van zijn de rati s in alle sectren hger in en lager in met uitzndering hier van de primaire sectr. Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Grafiek 16: Private brut investeringen tegen lpende prijzen in 25 per s arrndissement (in miljen eur) 1.278,6 27% 821,5 17% 2.631,5 56% Brn: Instituut vr Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV-. Grafiek 17: %-verdeling per bedrijfstak in 25 van de privaté brut-investeringen tegen lpende prijzen 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 73,6 4,1 2,7 1,6 78, 17, Brn: Instituut vr Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV-. 3,5 1,5 79,9 3,1 15,6 1,4 Tertiaire sectr Buwnijverheid Industrie Landbuw, jacht, bsbuw en visserij Grafiek 18: Brut tegevegde waarde per inwner & investeringsrati in 25 en evlutie van de investeringen ,5 7, 6,5 6, 5,5 5, 4,5 4, 3,5 BELGIË Arr. Hasselt 3, Brn: Instituut vr Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV-. Arr. Tngeren Arr. Maaseik SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-17

10 ECONOMISCH WEEFSEL Tabel 7: Bedrijfstaksgewijze verdeling van de investeringsrati s in 25 in, en Investeringsrati Ondernemer schap Grafiek 2: %-evlutie demgrafie ndernemingen Actieve ndernemingen Verdwenen ndernemingen Opgerichte ndernemingen Landbuw, jacht, bsbuw en visserij Tabel 8: Demgrafie van de ndernemingen in Brn: Instituut vr Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV-. Grafiek 19: Investeringsrati-niveau in 25 van en t..v. (Indices, = 1) ,9 14,1 Landbuw, jacht, bsbuw en visserij 123,5 98, Industrie 14,5 94,4 Buwnijverheid Brn: Instituut vr Natinale Rekeningen (INR). Verwerking: ERSV-. 34, 32,1 33,4 Industrie 23,3 18,8 18,5 Buwnijverheid 16,5 15,8 14,9 Tertiaire sectr 31,2 27,5 24,3 Ttaal 28,2 24,9 22,8 113,6 88,4 Tertiaire sectr 113,2 Ttaal 91,5 Demgrafie van de ndernemingen: actieve, verdwenen en pgerichte ndernemingen Een ged investeringsklimaat in een regi kenmerkt zich drdat er bedrijven ntstaan en zich ntplien. Mislukkingen hren echter k bij het prces van ecnmische ntwikkeling, maar kunnen mgelijk een aanzet zijn tt weer nieuwe activiteiten die beter afgestemd zijn p de huidige en tekmstige markt. Dit ecnmisch prces van prichtingen (gebrten) en verdwijningen (sterften) van bedrijven nemt men de demgrafie van de ndernemingen. In 25 (tabel 8 en grafiek 2) zijn er in (+4,6% t..v. 23) ndernemingen actief. In hetzelfde jaar zijn er in 3.52 (+1,6%) ndernemingen verdwenen en (+31,5%) pgericht. Qua evlutie det het aldus in de peride beter dan met vlgende vereenstemmende evlutiecijfers +3,6% (actief), +2,% (verdwenen) en +27,% (pgericht). Van de se streken scrt enkel (+3,3%) slechter dan inzake actieve ndernemingen. In 2 streken, (8,2%) en (5,1%), zijn relatief meer bedrijven verdwenen. Het (+18,7%) is dan weer de enige se regi waar betrekkelijk minder ndernemingen wrden pgericht vergeleken met ,8 33,1 35,4 8,2 5,4 5,7 5,1 4,5 4,6 4, 3,3 3,6,7 1,6-2,1-4, Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV-. Demgrafie van de ndernemingen: rati s en turbulentie De prichtings- en uittredingsrati s (tabel 9 en grafiek 21) beschrijven het prces van creatie en verdwijnen van bedrijven. Het verschil van beide indicatren is de nettgreirati van ndernemingen. De turbulentie daarentegen is de sm van de prichtings- en uittredingsrati s. De prichtingsrati, f het aantal prich tingen in % van het aantal actieve nder nemingen, bedraagt in 9,% in 25 (7,2% in 23), tegenver 8,3% in (6,7% in 23). Ok alle se regi s hebben in 25 een grter aantal prichtingen in vergelijking met hun aantal actieve ndernemingen dan. 18,7 37,5 31,5 2, 27, Het aantal verdwijningen (stpzettingen en faillissementen) in % van het aantal actieve ndernemingen, zijnde de uittredingsrati, ligt in in 25 met 6,5% iets hger dan in (6,3%). Alleen (6,1%) blijft in 25 net nder deze Vlaamse uittredingsrati. Het verschil tussen prichtings- en uittredingsrati is de nettgreirati. Deze geeft weer heveel ndernemingen er nett bijgekmen zijn in verhuding tt het aantal bestaande ndernemingen. De rati bedraagt in 2,% in 25. en 4 van haar streken den het beter, nageneg even ged Evlutie Actieve ndernemingen Verdwenen ndernemingen Opgerichte ndernemingen Actieve ndernemingen Verdwenen ndernemingen Opgerichte ndernemingen Actieve ndernemingen Verdwenen ndernemingen Opgerichte ndernemingen Tabel 9: Rati s i.v.m. demgrafie van de ndernemingen in Abs. % Abs. % Abs. % ,5 4, , ,4-2 -2, , ,7 46 8, , , -19-4, 99 18, ,3 45 5, , ,6 56 1, , , , , Brn: Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie, FOD Ecnmie, KMO, Middenstand en Energie. Verwerking: ERSV Evlutie Turbulentie Turbulentie Oprichtingsrati Uittredingsrati Nettgreirati Oprichtingsrati Uittredingsrati Nettgreirati Oprichtingsrati Uittredingsrati Nettgreirati 6,9 6,3,6 13,2 8,5 6,1 2,4 14,5 1,5 -,2 1,8 1,3 7,5 6,9,6 14,4 9,5 6,4 3,1 15,9 2, -,5 2,5 1,5 7,6 6,8,9 14,4 9,8 6,9 2,9 16,7 2,1,2 2, 2,3 7,7 7,,8 14,7 8,8 6,4 2,4 15,3 1,1 -,5 1,6,6 6,4 6,6 -,1 13, 8,6 6,7 1,9 15,2 2,1,1 2, 2,2 7,2 6,7,5 13,9 9, 6,5 2,5 15,5 1,9 -,2 2, 1,7 6,7 6,4,4 13,1 8,3 6,3 2, 14,5 1,5 -,1 1,6 1,4 Turbulentie Brn: Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie, FOD Ecnmie, KMO, Middenstand en Energie. Verwerking: ERSV-. Oprichtingsrati = aantal prichtingen in % van het aantal actieve ndernemingen. Uittredingsrati = aantal verdwijningen (stpzettingen en faillissementen) in % van het aantal actieve ndernemingen. Nettgreirati = verschil tussen prichtings- en uittredingsrati. Turbulentie = sm van de prichtings- en uittredingsrati SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-19

11 ECONOMISCH WEEFSEL Grafiek 21: Rati s i.v.m. demgrafie ndernemingen in Uittredingsrati Oprichtingsrati Nettgreirati Turbulentie 6,1 8,5 14,5 2,4 6,4 15,9 6,9 9,5 9,8 Midden 16,7 3,1 2,9 15,3 15,2 15,5 6,4 6,7 6,5 8,8 8,6 9, 2,4 1,9 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische infrmatie. Verwerking : ERSV- Tabel 1: Evlutie van het aantal zelfstandigen, exclusief bijberepen, per geslacht Grafiek 22: Sectraandeel aantal zelfstandigen, excl. bijberepen p 31/12/26 2,5 6,3 8,3 14,5 2, 31/12/23 31/12/26 Evlutie M V T M V T M V T Abs. % , , , , , , ,7 BELGIË ,4 Brn:RSVZ. Verwerking: ERSV-. 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% %,4 14, 54,4 17,4 13,8 BELGIË Brn: RSVZ. Verwerking: ERSV-. Niet gekend Quartiair Tertiair Secundair Primair,4 18,7 61,6 14,6 4,8,4 16,2 6,7 15,6 7,2,3 14,3 58,9 17,1 9,5,4 15, 52,3 13,8 18,5,4 15,8 57,3 15,4 11,1,3 14,4 59,5 14,5 11,3,4 15,8 58,9 14,4 1,5 Een indicatie van de mate waarin het ecnmische weefsel zich vernieuwt, wrdt weergegeven dr de turbulentie (sm van de prichtings- en uittredingsrati). In 25 tnen alle se streken zich hierin beter f minstens de evenknie () van (14,5%). Zelfstandigen: evlutie per geslacht, sectraandeel en aanwezigheidsindex Vlgens de statistieken van het Rijksinstituut vr de Sciale Verzekering der Zelfstandigen telt p 31 december 26 in ttaal zelfstandigen (exclusief bijberepen), nder wie mannen en vruwen (tabel 1). Hiermee vertegenwrdigt respectievelijk een aandeel van 7,4% in (71.696) en 11,9% in (437.47). In vergelijking met eind 23 neemt het aantal zelfstandigen in (+1,2%) relatief meer te dan in (+,7%) en (+,4%). Binnen kent (+4,2%) de beste evlutie en (-1,1%) de slechtste. Opvallend is dat sinds 23 in alle beschuwde regi s het aantal vruwelijke zelfstandigen daalt en het aantal mannelijke stijgt. Uit grafiek 22 blijkt dat in 26 qua zelfstandigen (exclusief bijberepen) in (4,8%) het sectraandeel van de primaire sectr het kleinst is van alle regi s en in (18,5%) het grtst. De zelfstandigenbijdrage van de secundaire sectr in het ttaal aantal zelfstandigen is het geringste in (13,8%), (14,4%), (14,5%) en (14,6%) en het meeste in (17,4%) en het (17,1%). De tertiaire sectr (cmmerciële diensten) levert relatief gezien het grtst aantal zelfstandigen p in (61,6%), (6,7%) en (59,5%). (52,3%) en (54,4%) laten in deze sectr het minste aantal zelfstandigen ptekenen. Het aandeel van de quartaire sectr (nietcmmerciële diensten) blijkt dan weer betrekkelijk het mvangrijkst in (18,7%), (16,2%) en (15,8%). In deze sectr sluit de rij met 14,%. De relatieve mvang van het aantal zelfstandigen (exclusief bijberepen) in de streken wrdt het duidelijkst uitgedrukt aan de hand van de aanwezigheidsindex. Deze index geeft per regi weer in heverre de zelfstandigen er sterk f minder sterk aanwezig zijn in vergelijking met gemiddeld in. Daarte wrdt de verhuding tussen enerzijds het aantal arbeidsplaatsen in deze regi en anderzijds het ttale aantal persnen p arbeidsleeftijd (15-64 jaar) in die regi vergeleken met dezelfde verhuding vr. Een aanwezigheidsindex met waarde 1 betekent dat de betreffende regi even sterk staat dan gemiddeld in. Een waarde hger dan 1 wijst erp dat de regi sterker staat dan gemiddeld in. Een waarde lager dan 1 wijst p het mgekeerde. Grafiek 23 illustreert dat in 26 de zelfstandigen (exclusief bijberepen) minder sterk aanwezig zijn in in vergelijking met gemiddeld in. De zelfstandige werkgelegenheid staat in vergelijking met k in bijna alle se streken minder sterk. Enkel in staat de zelfstandige werkgelegenheid ngeveer even sterk. Het scrt het zwakst. Grafiek 23: Aanwezigheidsindex t..v. in 26 inzake zelfstandigen, excl. bijberepen 1,5 Grafiek 1,23: Aanwezigheidsindex t..v. in 26 inzake zelfstandigen, exclusief bijberepen 1,3,95,9,85,8,75,7,88,79,79 Brn: RSVZ, Steunpunt WSE. Verwerking : ERSV- De aanwezigheidsindex wrdt berekend als de verhuding tussen enerzijds het aantal zelfstandigen in een bepaald gebied en anderzijds het ttaal aantal persnen p arbeidsleeftijd (15-64 jaar) in datzelfde gebied vergeleken met dezelfde verhuding vr.,77, SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-21

12 ECONOMISCH WEEFSEL Werk gelegenheidscreatie Ttale werkgelegenheid De ttale werkgelegenheid (tabel 11) mvat de jbs in lndienst en de zelfstandigen exclusief de bijberepen. Tussen 23 en 26 vermeerdert de ttale werkgelegenheid in van tt jbs f met 3,8%, tegenver een tename met 4,1% in. (+7,7%) greit inzake werkgelegenheid beduidend sneller dan. laat nageneg een status-qu zien. Werkgelegenheidsgraad Grafiek 24 illustreert dat de werkgelegenheidsgraad, f de verhuding tussen het aantal jbs en het aantal inwners p arbeidsleeftijd (15-64 jaar), in de beschuwde peride enerzijds vrijwel veral is gestegen, wat wijst p een verbetering van de glbale arbeidsmarktsituatie en anderzijds vrij veel ruimtelijke spreiding blijft vertnen. Dit laatste kmt drdat in deze rati, die betrekking heeft p de vraagzijde van de arbeidsmarkt, demgrafische karakteristieken minder een rl spelen. De aanwezigheid van nijverheidstakken en van stedelijke centra zijn bepalend f een streek een werkgelegenheidspl is f niet. Dit kmt tt uiting in de hge rati van ca. 78% vr waar de bi-pl Hasselt- Genk is gelegen. De verige se regi s (allen duidelijk minder dan 6%) kunnen nvldende arbeidsplaatsen creëren vr hun berepsbevlking (grafiek 24), wat grtendeels verklaard kan wrden dr de aantrekkingskracht van het naburig reginaalstedelijk gebied Hasselt-Genk als tewerkstellingspl en aldus het ecnmisch hart van. Tabel 11: Evlutie van de werkgelegenheid (jbs in lndienst + jbs vr zelfstandigen, excl. bijberepen) Grafiek 24: Werkgelegenheidsgraad (aantal jbs in % bevlking p arbeidsleeftijd (15-64 jaar)) /12/23 31/12/26 51,9 52,8 77,9 75,9 5, 47,2 41, 42,1 47,1 46,8 Evlutie /12/23 31/12/26 Abs. % , , , , , , ,1 Brn: RSZ, RSVZ, Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV-. 56,3 55,1 62,8 61,3 Jbs in lndienst: evluties per geslacht en sectraandeel Vlgens de RSZ-statistieken (tabel 12) verhgt tijdens de peride 31 december december 26 in de werkgelegenheid in dienstverband met 3,8% van eenheden naar eenheden; f arbeidsplaatsen, waarvan in (+4,9%). Het leeuwenaandeel van de nieuwe banen in wrdt ingenmen dr de vruwen ( f 75% van de ttale grei). De aangrei van de bezldigde werkgelegenheid in de peride bedraagt in banen f 4,4%. Het aandeel van in de Vlaamse en Belgische grei bedraagt aldus respectievelijk 11,3% en 8,1%. Bvendien neemt in ng meer uitgesprken dan elders de vruwelijke tewerkstelling ( f 87,6% van de ttale jbtename) te. Bij de mannen zijn er slechts banen (12,4%) bijgekmen. De werkgelegenheid in dienstverband kent tussen 23 en 26 in aldus een sterkere grei (+4,4%) dan de ttale werkgelegenheid (+3,8%). Vr de se streken geldt hetzelfde. Inzake lntrekkende banen in 26 blijkt uit grafiek 25 dat in (2,4%) het sectraandeel van de primaire sectr het grtst is van alle regi s en in (,3%) het kleinst.de jbcntributie van de secundaire sectr in het ttaal aantal jbs is het grtste in (35,4%) en (33,2%) en het geringste in (22,1%), (24,8%) en (26,%).De tertiaire sectr (cmmerciële diensten) verschaft relatief gezien het grtst aantal arbeidsplaatsen in (39,1%), (38,7%), (35,6%) en (35,5%). In de verige se streken schmmelt dit percentage rnd de 3%. De bijdrage van de quartaire sectr (nietcmmerciële diensten) blijkt dan weer het hgst in (38,7%) en (37,2%). sluit de rij met 33,1% in deze sectr. Jbs in lndienst: aanwezigheidsindexen De aanwezigheidsindex (tabel 13) drukt per regi uit in heverre de lntrekkende werkgelegenheid er sterk f minder sterk aanwezig is in vergelijking met gemiddeld in. Een verfijning naar sectr laat tevens zien he de werkgelegenheid in de betrkken sectr van de regi aanwezig is t..v. dezelfde sectr in. Tabel 12: Evlutie aantal jbs in lndienst (R.S.Z.-tewerkstelling) per geslacht 31/12/23-31/12/26 Brn: RSZ. Verwerking: ERSV- Grafiek 25: Sectraandeel jbs in lndienst p 31/12/26 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 33,1 3,5 35,4 1,1 36,1 35,6 28,,3 BELGIË Brn: RSZ. Verwerking: ERSV- Quartiair Tertiair Secundair Primair 34,6 31,6 33,2,6 36, 3,8 32,1 1,1 Glbaal gezien telt in 26 in verhuding, met een aanwezigheidsindex van,91, iets minder arbeidsplaatsen dan. (1,33) is de enige se streek waar de lntrekkende werkgelegenheid sterker aanwezig is dan in. De primaire sectr staat in sterker dan gemiddeld in, gezien een index van 1,16. Dit geldt echter niet vr 31/12/23 31/12/26 Evlutie M V T M V T M V T Abs. % , , , , , , ,9 BELGIË ,8 37,2 35,5 24,8 2,4 35,6 33,6 29,9,9 34,1 39,1 26,,7 38,7 38,7 22,1,6 Brn: RSZ,RSVZ. Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-23

13 E EL H C S I M O E E FS N W H O C S EECCONOYMSIE A NA L In stellen we ngeveer een even sterke vertegenwrdiging vast in de secundaire sectr (1,4). In de tertiaire sectr zien we dat minder sterk staat (,78). Het en zijn de enige twee streken waarin zwel de cm- Tabel 13: De aanwezigheidsindex in 26 inzake de jbs in lndienst Primaire sectr Secundaire sectr Tertaire sectr Quartaire sectr Ttaal 1,23 1,13,65,81,83,62 1,43 1,21 1,41 1,33,68 1,2,64,81,8,97,8,51,69,65 2,27,65,62,75,68 1,16 1,4,78,94,91 1, 1, 1, 1, 1, Brn: RSZ, Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV-. De aanwezigheidsindex wrdt berekend als de verhuding tussen enerzijds het aantal arbeidsplaatsen in een bepaald gebied in een bepaalde sectr en anderzijds het ttaal aantal persnen p arbeidsleeftijd (15-64 jaar) in datzelfde gebied vergeleken met dezelfde verhuding vr het Vlaams Gewest Grafiek 26: Belang van de secundaire en tertiare sectr in 26 inzake jbs NIVEAU 1,6 Aanwezigheidsindex tertaire e sectr alle se streken. In (,62) en (,68) staat de primaire sectr beduidend zwakker dan gemiddeld in. Ok vr het (,97) geldt dat er minder jbs zijn in verhuding tt de bevlking p arbeidsleeftijd. In de andere 2 streken staat de primaire sectr daarentegen sterker met als kplper Zuid, waar de aanwezigheidsindex vr de primaire sectr zelfs 2,27 bedraagt. In bijna alle se regi s is de aanwezigheidsindex in de quartaire sectr lager dan in. Enkel in Midden (1,41) is de relatieve mvang van het aantal lntrekkende jbs grter dan in. De secundaire en tertiaire sectr wrden visueel vrgesteld in grafiek 26. Op de hrizntale as valt de aanwezigheidsindex van de secundaire sectr af te lezen, p de verticale as de aanwezigheidsindex van de tertiaire sectr. Het rde kruis drheen de aanwezigheidsindex 1, geeft de gemiddelde Vlaamse verhuding tussen het aantal jbs en de bevlking p arbeidsleeftijd. Een streekniveau rechts van de verticale lijn, telt dus meer dan gemiddeld jbs t..v in industrie en buw, een streekniveau bven de hrizntale lijn, mvat meer dan gemiddeld cmmerciële dienstenjbs. De grtte van de circel staat vr het ttaal aantal lntrekkende jbs. 1,4 1,2 1, NIVEAU,8,6,6,8 1, 1,2 Aanwezigheidsindex secundaire sectr Brn: RSZ, Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV-. Grafiek 27: % aandeel RSZ-tewerkstelling in KMO s ( < 5 wns) ,1 51,1 49, 5 47,1 45, ,8 44,8 44,3 42,5 42,3 4,6,4,4 merciële dienstensectren als de industrie & buw minder sterk vertegenwrdigd zijn dan gemiddeld in. evenaart vervlgens het Vlaams gemiddelde vr de secundaire sectr, maar hinkt achterp in de tertiaire. In zien we een vergelijkbaar beeld als in : de tertiaire sectr is minder sterk vertegenwrdigd en de secundaire sterker. det het tt slt beter dan gemiddeld in in zwel de industrie & buw als in de cmmerciële dienstensectren. 1,4 1,6 Jbs in lndienst: tewerkstelling in KMO s Uit bijgaande figuur wrdt duidelijk dat in 26 het aandeel van de KMO s, gedefi nieerd als bedrijven met minder dan 5 werknemers, in de bezldigde werkgelegenheid in (44,3%) en haar streken (van 45,4% tt 51,1%) hger is dan in (42,5%) en (4,1%), met uitzndering van (37,5%) waar het aandeel zelfs kleiner is dan in. Sinds 23 is dit KMO-aandeel in de RSZtewerkstelling in alle beschuwde regi s gestegen. In (+3,7%) is sindsdien het belang van de KMO s inzake werkgelegenheid zelfs praktisch veral iets sneller tegenmen dan in (+3,4%) en (+3,2%). 4 37,5 35 4,1 39,1 36,9 34,2 3 BELGIË Brn: RSZ. Verwerking: ERSV- SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-25

14 ECONOMISCH WEEFSEL Grafiek 28: Aantal patenten per miljen inwners ingediend bij het Eurpean Patent Office in de peride , 11,7 2,3 27, Brn: Eurstat. Verwerking: ERSV- Grafiek 29: %-aandeel patenten per miljen inwners ingediend bij het Eurpean Patent Office naar categrie in 24 Brn: Eurstat. Verwerking: ERSV ,8 25,5 6,7 3, 44,9 21,8 26,2 7,1 Overige High-Tech Bitechnlgie ICT Innvatie vermgen Patenten Ecnmische grei kwam traditineel tt stand dr meer arbeid f kapitaal in te zetten f dr efficiënter te werken. Deze mgelijkheden zijn niet nuitputtelijk. Innvatie dringt zich steeds harder p als een alternatieve strategie m z te kmen tt een kennisecnmie. Essentieel in een kennisecnmie is dan k nderzek en ntwikkeling (O&O). Patenten vrmen de sluitsteen van het nderzek dat aan de basis ligt van de cmmercialisering van prducten. Het aantal patenten, ingediend bij het Eurpean Patent Office, per miljen inwners kan aldus vr regi s (beschikbaarheid cijfers tt p prvinciaal niveau) als een innvatie-utputindicatr gebruikt wrden m aan te geven in heverre deze regi s daadwerkelijk innvatief zijn. Echter niet vr elke nieuwe vndst wrdt een patent aangevraagd. Vrts is dit ng geen garantie vr het uiteindelijke succes van dat prduct vr de verkp ervan (een ndzakelijke vrwaarde vr de realisatie van tegevegde waarde). In 24 (grafiek 28) zijn in 78 patenten per miljen inwners ingediend bij het Eurpean Patent Office (EPO). Van jaar tt jaar kunnen er belangrijke schmmelingen zijn. Tch is er een trendmatige tename sedert 1994 tt meer dan het dubbele aantal (+121,2%) in 24 ( +65,8%, +83,6%). heeft in de beschuwde peride zijn achterstand wel verkleind maar blijft in verhuding tch veel minder patenten indienen dan en. Bekijken we het aantal aangevraagde patenten per miljen inwners bij het EPO naar categrie in 24 (grafiek 29), dan blijkt dat vergeleken met en zwak presteert in bitechnlgie en high-tech patenten. Tewerkstelling in kennisintensieve sectren Zals reeds hiervr pgemerkt bij de innvatie-utputindicatr patenten dringt innvatie zich steeds harder p als een alternatieve strategie vr ecnmische grei, m z te kmen tt een kennisecnmie. De kennisecnmie is niet zmaar eenduidig te mschrijven. Vele definities gaan in de richting van het al dan niet intensief gebruik van nderzek en ntwikkeling in het prductieprces. Z nderscheidt de OESO vr de industrie vier categrieën : - hgtechnlgische (farmacie / kantrmachines en cmputers / audi-, vide- en telecmmunicatieapparatuur / medische, precisie- en ptische instru menten / vliegtuigbuw), - mediumhgtechnlgische (chemie minus farmacie / machines, apparaten en werktuigen / elektrische machines en apparaten / mtrvertuigen, aanhangwagens en pleggers / rllend materieel vr spr- en tramwegen / mtrrijwielen en rijwielen / verige transprtmiddelen), - medium-laagtechnlgische (ckes, geraffineerde aardlieprducten en splijt- en kweekstffen / rubber en kunststf / verige niet-metaalhudende minerale prducten / metalen in primaire vrm / prducten van metaal / scheepsbuw en reparatie) en - laagtechnlgische industriële sectren (vedingsmiddelen en dranken / tabaksprducten / textiel / kleding en bnt / scheisel / hut / papier / uitgeverijen, drukkerijen / meubelen en verige industrie / recycling). Vr de dienstensectren bestaan er classificaties die de kennisintensiteit weergeven. Eurstat nderscheidt: - kennisintensieve high-techdiensten (pst en telecmmunicatie / activiteiten i.v.m. cmputers / speur- en ntwikkelingswerk), - kennisintensieve financiële diensten (finan ciële instellingen / verzekeringswezen / ndersteunende activiteiten i.v.m. financiële instellingen en verzekeringswezen) en - kennisintensieve marktdiensten (verver ver water / luchtvaart / verhuur en handel in nrerende gederen / verhuur rerende gederen znder bedieningspersneel / verige zakelijke dienstverlening). Op basis van de RSZ-tewerkstellingsdata kunnen al deze sectren geanalyseerd wrden. In wat vlgt wrdt aan de hand van deze RSZ-gegevens dieper ingegaan p de capaciteit van en haar 5 streken m tekmstige uitdagingen aan te gaan in het kader van de glbalisering van handelsen industriële prcessen. Een belangrijke kanttekening is de schaal van de gebieden Grafiek 3: Tewerkstellingsgraad hg- en mediumhgtechnlgische sectren 31/12/26 en grei-% van deze sectren Grei-% tewerkstelling hg- en mediumhgtechnlgische sectren Brn: Steunpunt WSE, RSZ. Verwerking: ERSV NIVEAU Tewerkstellingsgraad hg- en mediumhgtechnlgische sectren p 31/12/26 NIVEAU NIVEAU Grafiek 31: Tewerkstellingsgraad kennisintensieve dienstensectren 31/12/26 en grei-% van deze sectren Grei-% tewerkstelling kennisintensieve dienstensectren NIVEAU Tewerkstellingsgraad kennisintensieve dienstensectren p 31/12/26 in kwestie. Het kan zinvl zijn m te analyseren f een grte regi f een land relatief meer f minder sectren telt die tekmstgericht zijn. Op een laag gegrafisch niveau is dit anders: smmige industriële en dienstenactiviteiten zullen zich clusteren in de nabijheid van grte steden (bv. nieuwe dienstenbedrijven rnd de as Brussel-Antwerpen) f zijn mwille van histrische re- Brn: Steunpunt WSE, RSZ. Verwerking: ERSV SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-27

15 ECONOMISCH WEEFSEL denen tt blei gekmen in een gebied (bv. de textielindustrie in het westen van ). Delen van het Vlaamse buitengebied lenen zich misschien beter vr de vestiging van activiteiten in traditinele sectren die ruimtebehevend zijn (bv. de fruitsectr in ). Dit wil zeggen dat elke regi niet zmaar eenzelfde aandeel van deze f gene sectren met tellen. Diversiteit is tt p zekere hgte een tref. Onderstaande is dan k luter descriptief bedeld. Indien de hgtechnlgische en mediumhgtechnlgische sectren (HT-MHT) samen genmen wrden, kmt men tt de vlgende vaststellingen: de arbeidsplaatsen in de betrkken sectren maken eind 26 in 3,6% uit van de bevlking p berepsactieve leeftijd (15-64 jaar). Tussen 31 december 23 en 31 december 26 is er een daling met -11,8%, tegenver een stijging met 4,4% van de ttale bezldigde tewerkstelling in dezelfde peride. Zals uit bijgaande figuur blijkt scrt hiermee iets minder ged dan (3,7%) qua tewerkstellingsgraad en ng beduidend slechter dan vr wat betreft de banenevlutie (-5,2%). is de enige se streek waar de HT-MHT sectren niet alleen sterker vertegenwrdigd zijn (4,7%), maar waar deze HT-MHT sectren bvendien k beter evlueren (+,2%) dan gemiddeld in. In kmen de HT-MHT sectren het best aan bd (6,2%), maar is de achteruitgang van het aantal arbeidsplaatsen in deze sectren het grtst met maar liefst -22,2%. In de verige drie se regi s is er een eerder zwakke vertegenwrdiging in de HT-MHT bedrijfstakken, maar is er met uitzndering van (-13,2%) een inhaalbeweging merkbaar, vral in (+18,%). De bezldigde tewerkstelling in het geheel van de kennisintensieve diensten is eind 26 in ged vr 6,5% van de bevlking tussen 15 en 64 jaar. Het aantal arbeidsplaatsen in deze sectren vermeerdert sedert december 23 met +31,7%, gevelig meer dan de aangrei van de ttale bezldigde tewerkstelling. Grafiek 31 laat zien dat met deze cijfers sinds 23 zijn achterstand inzake kennisintensieve Grafiek 32: Tewerkstellingsgraad creatieve sectren 31/12/26 en grei-% van deze sectren Grei-% tewerkstelling creatieve sectren ,,2,4,6,8 1, 1,2 1,4 1,6 Brn: Steunpunt WSE, RSZ. Verwerking: ERSV- dienstenjbs t..v. (+19,6%) wat wegwerkt, maar tch ng altijd een duidelijk kleinere tewerkstellingsgraad heeft dan (8,6%). In, en het kmen de kennisintensieve diensten minder van de grnd. daarentegen kmt met een banengrei van 56,7% uit p een tewerkstellingsgraad van 5,8% en situeert zich hiermee stilaan in de buurt van het prvinciale niveau. bewijst dat deze categrie van diensten beter gedijt in een reginaalstedelijk gebied zals de bi-pl Hasselt-Genk dr niet alleen een meer prminente aanwezigheid (11,2%) van de betrkken bedrijfstakken, maar k dr een hgere grei (29,8%) ervan dan in. Tewerkstelling in creatieve sectren kn gedurende de laatste decennia p de aanwezigheid van multinatinale ndernemingen steunen vr de creatie van ecnmische activiteiten en het verwerven van expertise. Dit is niet ndzakelijk een verwrvenheid vr de verdere tekmst, gezien het glbaler wrdend beslissingsprces van grte bedrijven en de tegenmen keuzemgelijkheden m zich te vestigen. Meer en meer wrdt de ndzaak aangeveld m het eigen ndernemerschap te stimuleren. Daarbij is het ndzakelijk m zich te nderscheiden van zijn cncurrenten en m creatief met nieuwe ideeën m te springen. Gebieden die begunstigd zijn met creatieve berepsgrepen f activiteiten zuden vlgens smmige strmingen als een magneet kunnen werken p de vestiging van andere activiteiten. Het Kenniscentrum Flanders NIVEAU Tewerkstellingsgraad creatieve sectren p 31/12/26 NIVEAU District f Creativity heeft geprbeerd m deze creatieve sectren te duiden: - uitgeverijen, - architecten, ingenieurs en aanverwante technische adviesbureaus, - reclamewezen, - activiteiten p het gebied van film en vide, - radi en televisie, - verige activiteiten p het gebied van amusement, - persagentschappen en - verige culturele activiteiten. Op 31 december 26 telde 4.7 bezldigde arbeidsplaatsen in de creatieve sectren. Dat is ged vr,72% van de bevlking p berepsactieve leeftijd. Het is daarmee duidelijk dat het vrlpig (ng) niet m een belangrijke activiteitsgrep gaat. Tch greit de tewerkstelling in deze nieuw nderscheiden sectr (+5,5%) tussen 23 en eind 26 iets sneller dan de ttale bezldigde werkgelegenheid. Grafiek 32 illustreert dat net zals bij de kennisintensieve dienstensectren f industrietakken met een hgere technlgieintensiteit k hier ged scrt met een tewerkstellingsgraad van 1,39% en een greipercentage van +1,2%, wat zelfs beter is dan de Vlaamse gemiddelden (resp.,98% en +3,5%). Dit verwndert niet, gezien de aanwezigheid van het reginaalstedelijk gebied Hasselt-Genk waar een psitief klimaat is vr creatieve activiteiten. det het beter dan het prvinciale niveau, zwel wat betreft de tewerkstellingsgraad (,76%) als het greipercentage (+7,9%). In de verige se streken kmt de creatieve sectr (ng) niet z ged uit de verf. Werkenden Aantal werkenden De grep werkenden (tabel 14) is samengesteld uit de lntrekkenden, de zelfstandigen en de uitgaande grensarbeid. Vlgens de RIZIV-gegevens belpt deze uitgaande grensarbeid in 27 vr ca. 32. persnen, waarvan ca. 18. vr. In 23 bedregen deze cijfers respectievelijk ca. 2. en 12.. Deze stijging is echter bijna uitsluitend te wijten aan de gewijzigde wetgeving in 26 i.v.m. de grensarbeid naar Nederland, waardr de betreffende grensarbeiders beter geregistreerd wrden. In de peride is het aantal werkenden in tegenmen met (van in 23 tt in 27) f met 4,1%, een trager greiritme dan in (4,7%). (+6,1%) is de se streek met relatief de meest gunstige evlutie. Grafiek 33 illustreert duidelijk dat de stijging van het aantal werkenden hfdzakelijk dr de vruwen wrdt gerealiseerd. Tabel 14: Evlutie van het aantal werkenden (jaargemiddelden) Evlutie M V T M V T M V T Abs. % , , , , , , ,7 Brn: Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV-. (werkenden = lntrekkenden + zelfstandigen + uitgaande grensarbeid) Grafiek 33: Grei-% werkenden ,2 4, 4,1 1, 8, Brn: Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV- mannen 9, 3,2 6,5 vruwen 1,1 7,4 1,9 7,1 2,4 7, SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29

16 ECONOMISCH WEEFSEL Werkzaamheidsgraad De verhuding tussen het aantal werkenden en het aantal inwners p arbeidsleeftijd (15-64 jaar) nemt men de werkzaamheidsgraad (tabel 15). Deze indicatr verwijst naar de aanbdzijde van de arbeidsmarkt en laat zien welk gedeelte van de bevlking p berepsactieve leeftijd aan het werk is. Verschillen zijn te verklaren dr de aanwezige, beschikbare arbeidsplaatsen, maar k dr pendelbereidheid, de wens tt arbeidsdeelname en de mgelijkheid daarte. In 27 bedraagt de werkzaamheidsgraad in 63,%, een stijging met 1,1% t..v. 23. Hierdr is de achterstand met (64,3% in 23 en 65,8% in 27) ng tegenmen, zals eveneens blijkt uit grafiek 34. Van de se streken zien enkel (+2,%) en het (+1,5%) hun achterstand t..v. niet plpen. Aangezien de vermeerdering van de werkenden vrnamelijk een vruwelijke aangelegenheid is gewrden, wrdt dit uiteraard k weerspiegeld in de evlutie van de werkzaamheidsgraad. Grafiek 35 tnt dat in 27 het binnen de laagste werkzaamheidsgraad (6,2%) heeft en (65,3%) de hgste. In 23 was dit k al z. Markant is k dat de se werkzaamheidsgraad ng steeds achter blijft in vergelijking met de andere se streken, zwel bij de mannen als de vruwen. Tabel 15: Evlutie van de werkzaamheidsgraad (jaargemiddelden) (de werkenden/bevlking p arbeidsleeftijd (15-64 jaar)) Evlutie M V T M V T M V T 72,6 54,9 64, 71,7 55,5 63,8 -,8,6 -,2 69,6 52,2 61, 69, 55,2 62,2 -,6 3, 1,2 69,6 51,6 6,7 7,7 54,5 62,7 1,1 2,9 2, 66,9 5,1 58,7 67,9 52,2 6,2 1, 2,1 1,5 72,6 55,3 64,1 72,1 58,3 65,3 -,5 3, 1,2 7,4 53, 61,8 7,3 55,4 63, -,1 2,4 1,1 71,9 56,6 64,3 71,9 59,5 65,8, 2,9 1,5 Brn: Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV-. (werkenden = lntrekkenden + zelfstandigen + uitgaande grensarbeid) Grafiek 34: Grei werkzaamheidsgraad (werkenden in % van bevlking p arbeidsleeftijd (15-64 jaar)) 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5-1, -,8,6 -,2 -,6 3, 1,2 Brn: Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV- mannen vruwen Ttaal 1,1 2,9 3, 2,9 2, 1, 2,1 1,5 Grafiek 35: Werkzaamheidsgraad per geslacht in 27 (werkenden in % van bevlking p arbeidsleeftijd (15-64 jaar)) ,7 55,5 63,8 69, 55,2 62,2 7,7 -,5 1,2 mannen vruwen ttaal 54,5 62,7 67,9 52,2 6,2 72,1 58,3 65,3 -,1 7,3 2,4 1,1 55,4 63,, 1,5 71,9 59,5 65,8 Interprvinciale pendelarbeid Met de grep werkenden wrden hier uitsluitend de in werkende lntrekkenden en zelfstandigen bedeld. Van de werkenden in in 26 (tabel 16) zijn er f 7,8% wn achtig in. Bekeken vlgens plaats van tewerkstelling blijkt dat het aandeel van de werkgelegenheid binnen (34.999) t..v. de Belgische 7,3% bedraagt. De tewerkstelling in is dus iets lager dan dat er werkenden wnen. Dit net iets lager liggen van het aandeel in de tewerkstelling dan het aandeel in de verdeling vlgens wnplaats geldt bijna veral, zals grafiek 36 laat zien. Opvallend is het duidelijk mgekeerde beeld in Brussel (Brussels Hfdstedelijk Gewest). De Brusselse werkgelegenheid (16,%) is veel hger dan de werkenden die er wnachtig zijn (8,7%). Theretisch betekent dit dat bijna de helft (45,4%) van zij die in Brussel werken inkmende pendelaars van elders zijn. Vlgens dezelfde redenering kent elke prvincie, behalve Antwerpen en Luxemburg, enkel een uitgaande pendel. In werkelijkheid is het plaatje echter ingewikkelder. Achter deze nettstrmen schuilen k strmen in de mgekeerde richting. Tabel 16: Pendelarbeidsstrmen in 26 tussen de prvincies (inclusief Brussels Hfdstedelijk Gewest) Wnplaats Brussel Hfdst. Gewest Antwerpen De interprvinciale mbiliteitsgraad (grafiek 37) geeft aan welk aandeel van de werkende bevlking in een prvincie wnt en werkt in een andere prvincie. Gemiddeld bedraagt de mbiliteit bij de in werkende bevlking 19,8%. In abslute cijfers gaat het m van de in werkenden, die aan de slag zijn in een andere prvincie dan daar waar hij f zij wnt. Van de se werkenden is 14,2% (46.415) mbiel. Ondanks dat de tewerkstelling in Brussel bijna dubbel z hg is als het aantal werkende inwners, zijn de Brusselaars tch ng iets mbieler dan de ers, nl. 14,5% van de Brusselaars gaat elders in het land werken. Zwat de helft van de werkende inwners van Waals-Brabant (49,1%) werkt niet in de eigen prvincie, waardr deze prvincie veruit de meest mbiele is in, gevlgd dr Vlaams-Brabant (42,%). Ost-Vlamingen en Antwerpenaren blijven dan weer het vaakst in de eigen prvincie werken. Respectievelijk slechts 9,6% en 1,6% pendelt naar een andere prvincie m de kst te verdienen. Tewerkstellingsplaats Ost- Vlaams- Brabant Heneguwen Luik Luxemburg Namen Waals- Brabant Ttaal (wnplaats) Brussels Hfdst. Gewest Antwerpen Ost Vlaams-Brabant Heneguwen Luik Luxemburg Namen Waals-Brabant Ttaal (tewerkstellingsplaats) Brn: FOD Ecnmie, Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie - Enquête 26 naar de arbeidskrachten. Verwerking: ERSV- Pendelstrmen van minder dan 5 persnen wrden niet getnd wegens gebaseerd p een te klein steekprefaantal Brn: Steunpunt WSE. Verwerking: ERSV- 3 - SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-31

17 E EL H C S I M O E E FS N W H O C S EECCONOYMSIE A NA L Grafiek 36: %-verdeling in 26 van de werkenden in vlgens wnplaats en plaats van tewerkstelling 18 16, 16 16,8 17,5 wnplaats tewerkstellingsplaats 14, ,8 11, ,3 11, 1,6 9,1 8,7 7,8 8 9,3 9, 8,5 7,3 6 4,2 4 3,7 3,5 1,9 1,9 2 2,9 Waals-Brabant Namen Luxemburg Luik Heneguwen Vlaams-Brabant Antwerpen Ost- Brussels Hfdst. Gewest Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie - Enquête 26 naar de arbeidskrachten. Verwerking: ERSV- Grafiek 37: Interprvinciale mbiliteitsgraad in 26 49, , ,1 3 23, ,1 2 19,8 1,6 9,6 11,2 11,6 Luxemburg 1 Luik 14,2 Ost ,5 Antwerpen Deze arbeidsmbiliteit kan p twee verschillende manieren bekeken wrden. Enerzijds kunnen we ns afvragen waar de inwners van de verschillende prvincies gaan werken (=uitstrmpercentages). Anderzijds kunnen we ns k de vraag stellen waar de verschillende prvincies hun werkenden halen (=instrmpercentages). Zals hierbven aangehaald, heeft een mbiliteitsgraad van 14,2%. Dit betekent dat van alle werkende ers (326.14) 85,8% f zijn werkplaats in de eigen prvincie heeft. Tabel 16 laat zien dat de verige ers vr het werk pendelen naar Antwerpen (5,4% f 17.7 persnen), Vlaams-Brabant (5,% f ), Brussel (2,6% f 8.356), Luik (,7% f 2.294) en (,2% f 731). Vertrekken we anderzijds van de plaats van tewerkstelling, dan blijkt dat de ers zelf 91,7% f van de arbeidsplaatsen in innemen. De verige se jbs (25.31) wrden ingevuld dr pendelaars uit Antwerpen (3,1% f 9.357), Vlaams-Brabant (3,% f 9.27), Luik (,9% f 2.599), Brussel (,6% f 1.773), Waals-Brabant (,2% f 549) en Heneguwen (,2% f 55). 5 Waals-Brabant Namen Heneguwen Vlaams-Brabant Brussels Hfdst. Gewest Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie - Enquête 26 naar de arbeidskrachten. Verwerking: ERSV- Grafiek 38: UIt- en instrmpercentages vr inzake de pendelarbeid in 26 uitstrm 6, 5,4 instrm 5, 5, 4, 3, 3,1 3, 2,6 2,,2 Waals-Brabant Vlaams-Brabant Ost- Antwerpen Brussels Hfdst. Gewest,7,9 Namen,2 Luxemburg,2 Luik,6, Heneguwen 1, Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie - Enquête 26 naar de arbeidskrachten. Verwerking: ERSV SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-33

18 EEEL H C S I M N TI O E T N O O P CENSELS K IJE EM A NALY Demgrafie Bevlkingsaantal en -spreiding Grafiek 39 : Bevlking ver de 5 se streken Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV- De prvincie telt inwners p 1 januari 28 : mannen en vruwen. heeft inwners; in zijn er dat Het aandeel van in de Belgische bevlking bedraagt 7,8%, het s aandeel in is 13,4%. Grafiek 38 tnt de spreiding van de se bevlking ver de vijf se streken. Bevlkingsdichtheid De bevlkingsdichtheid begin 28, zals weergegeven in grafiek 4, van (341 inwners per km²) ligt beneden het landelijk gemiddelde (349) en dat van (456). Binnen de prvincie is de dichtst bevlkte streek met 534 inwners per km². is het dunst bevlkt en telt 236 inwners per km² % % % % % Grafiek 4: Bevlkingsdichtheid per km 2 begin Evlutie van de bevlking In tabel 17 blijkt dat en Nrd de regi s met de sterkste bevlkingstename zijn tussen 1 januari 24 en 1 januari 28. Zij stijgen respectievelijk met 3,5% en 2,7%. Daar waar in het verleden traditineel een sterkere stijging kende dan en, zien we nu een quasi gelijklpend greiritme van ca. 2,6% f ca.,6% per jaar. Bevlkingsvruitzichten De resultaten van de bevlkingsvruitzichten (tabel 18) geven aan dat het inwnertal in ng zal tenemen tt eind 23. Daarna zal de se ppulatie afnemen. De Vlaamse en Belgische ppulatie daarentegen zal verder blijven tenemen tt 26. De verwachte bevlkingsgrei tussen 2 en 23 zal in plaatsvinden aan het Vlaamse stijgingsritme van,5% per jaar, iets lager dan het landstemp van,6%. Binnen zal in dezelfde peride het arrndissement Hasselt (,6%) het hgste jaarlijkse gemiddelde greipercentage vertnen en het arrndissement Tngeren (,3%) het laagste. Nrd Midden West Zuid Tabel 17: Evlutie van het aantal inwners tussen 1/1/24 en 1/1/28 1/1/24 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV- Grafiek 41: Jaarlijks gemiddeld grei-% van de bevlking 2-23,6,6,6,5,5,5,4,4,3,3,2,1 1/1/28 Evlutie M V T M V T M V T Abs. % , , , , , , ,4 BELGIË ,6 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV-, Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren Brn: Federaal Planbureau, FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV- Tabel 18: Bevlkingsvruitzichten /12/2 31/12/21 31/12/22 31/12/23 31/12/24 31/12/25 31/12/26 Arr. Hasselt Arr. Maaseik Arr. Tngeren BELGIË Brn: Federaal Planbureau, FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-35

19 MENSELIJK POTENTIEEL Lp van de bevlking: natuurlijk akkres en migratiesald Hewel uit de lp van de bevlking (tabel 19) blijkt dat de aangrei van de se, Vlaamse en Belgische ppulatie zwel in 23 als in 27 hfdzakelijk te danken is aan het inwijkingsverscht, daalt het belang hiervan in 27 ten vrdele van de natuurlijke aangrei wat vral verrzaakt wrdt dr een aanhudende stijging van het aantal gebrten de laatste jaren. Tabel 19: Lp van de bevlking in 23 en Gebrten Sterften Grafiek 42: %-aandeel migratiesald in ttaal akkres In is het inwijkingsverscht in de beschuwde peride zelfs al gedaald tt 41,8% van het ttaal akkres zdat in 27 in deze streek de bevlkingsaangrei vr het merendeel gebeurt dr het natuurlijk akkres. Enkel in neemt het belang van het inwijkingsverscht ng te. Het zeer hge aandeel van het inwijkingsverscht in in 23 is het gevlg van het feit dat er in dat jaar 25 meer sterften zijn pgetekend dan gebrten Ttaal Akkres Gebrten Sterften Nat. Akkres Immigr. Emigr. Migr. sald Nat. Akkres Immigr. Emigr. Migr. sald BELGIE Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie; Studiedienst Vlaamse Regering SVR. Verwerking: ERSV- Ttaal Akkres Bevlking per natinaliteit Op 1 januari 27 telt inwners met een niet-belgische natinaliteit (tabel 2) f 8,4% van de ttale se bevlking. Vr is dit f 5,4% en vr f 8,8%. met 4,1% en het met 17,3% kennen binnen respectievelijk het kleinste en het grtste aandeel allchtnen nder hun bevlking. In nageneg elke beschuwde regi greide het aandeel van de vreemde bevlking sinds 24, uitgeznderd in en. Meer dan de helft van deze buitenlandse bevlking in zijn begin 27 Nederlanders (55,%). In vertegenwrdigen zij 87,8% van alle niet- Belgen. In het is dit 69,1% en in 6,%. In zijn de Italianen (37,8%) het belangrijkst in aantal en in zijn dit de Turken met 29,4% van de niet-belgische bevlking. Tabel 2: Niet-Belgen per natinaliteit p 1/1/27 Grafiek 44: %-aandeel niet-belgen in ttale bevlking ,4 9,9 Nederlanders Italianen Turken 8, 7,6 1/1/24 1/1/27 4,3 4,1 16,3 17,3 Duitsers 4,2 4,9 Markkanen Spanjaarden Grieken Overige Ttaal BELGIË Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV- 8, 8,4 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV- 4,8 5,4 8,3 8,8 Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie; Studiedienst Vlaamse Regering SVR. Verwerking: ERSV- Grafiek 45: %-aandeel natinaliteiten binnen buitenlandse bevlking in p 1/1/27 Grafiek 43: %-evlutie gebrten en sterften ,2 13,2 1,7-1,7 17,6-5,4 2,2-8,4 11,9-11,3 11,4-5,5 9,5-5,5 sterften gebrten Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie; Studiedienst Vlaamse Regering SVR. Verwerking: ERSV- 7,6-5, Nederlanders Italianen Turken Markkanen Duitsers Spanjaarden Grieken Overige Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking: ERSV SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29 SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-37

20 EEEL H C S I M N TI O E T N O O P CENSELS K IJE EM A NALY Leeftijdspbuw Tabel 21 laat duidelijk zien dat tussen 1 januari 24 en 1 januari 28 de vergrijzing veral teneemt f m.a.w. het aandeel van de bevlking jnger dan 4 jaar is afgenmen ten vrdele van de leeftijdsgrepen bven 4 jaar. Ouderdmscëfficiënt Grafiek 46 illustreert de vergrijzing ng beter aan de hand van de uderdmscëfficiënt. De uderdmscëfficiënt is de verhuding van de bevlking van 6 jaar en uder ten pzichte van de bevlking jnger dan 2 jaar. Bvendien wrden de verschillen in vergrijzing meer zichtbaar tussen de se streken,, en. De uderdmscëfficiënt neemt frser te in dan elders. De vergrijzing in (99,) situeert zich in 28 glbaal iets bven het Belgische niveau (98,2), maar zit ng nder het Vlaamse peil van 17,. Opvallend is dat in één se streek, nl. in met een uderdmscefficiënt van 113,1, de vergrijzing niet alleen verder gevrderd is dan in de rest van maar zelfs verder dan in. Een uderdmscëfficiënt van bven de 1 betekent dat er meer 6-plussers dan jngeren zijn. Sedert enkele jaren is dit dus niet alleen z in maar zelfs in ng grtere mate k in. Tabel 21: Prcentuele leeftijdspbuw en + Ttaal en + Ttaal 23,7 27,2 29,5 19,5 1, 22,5 25,2 31,1 21,3 1, 22,8 28,3 29,1 19,8 1, 22, 26,7 3, 21,3 1, 22,9 28,4 28,9 19,8 1, 22,4 26,7 29,9 21, 1, 22,7 27,8 3,2 19,3 1, 22, 25,5 31,6 2,9 1, 2,9 27, 3,2 21,9 1, 2,6 25,1 31, 23,3 1, 22,5 27,8 29,5 2,2 1, 21,8 25,9 3,6 21,6 1, 22,3 26,7 28,4 22,5 1, 22,1 25,3 29, 23,6 1, BELGIË 23,2 27,1 27,9 21,8 1, 23, 26, 28,4 22,6 1, Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie Verwerking : ERSV- Grafiek 46: Ouderdmscëfficiënt (bevlking van 6j en meer in % van de bevlking -19j) 115 1/1/ , ,7 93,9 86,5 82,5 1/1/24 98,2 94,8 94, ,1 89,5 86,7 Drstrmingscëfficiënt De structuur van de bevlking is k van belang vr het aanbd en de vervanging van arbeidskrachten. De drstrmingscëfficiënt (nderstaande grafiek) geeft belangrijke aanwijzigingen ver de mate waarin uittreders uit de arbeidsmarkt vervangen kunnen wrden dr intredende starters. De drstrmingscëfficiënt is de verhuding van de bevlking jaar ten pzichte van de bevlking jaar. Deze indicatr hudt wel enkel rekening met de leeftijd en zegt niets ver de bereidheid m te werken en de cmpetenties van de in- en uittreders. Op 1 januari 28 had een dr- Afhankelijkheidsrati Tevens kennen en haar 5 streken, zals blijkt uit grafiek 48, p 1/1/28 ng een relatief lage afhankelijkheidsrati (beneden de 8%, een niveau dat en al verschreden p 1/1/24). Dat wil zeggen dat er relatief minder inwners p inactieve leeftijd zijn t..v. de ptentieel berepsactieven dan in en. De afhankelijkheidsrati is immers de verhuding van de bevlking jnger dan 2 jaar en uder dan 6 jaar ten pzichte van de bevlking tussen 2 en 59 jaar. Maar vlgens de prgnses zullen de gebieden met de laagste waarden vandaag, de sterkste aangrei kennen zdat de druk van de inactieve bevlking p de ptentiële berepsbevlking veral hg zal wrden. Grafiek 47: Drstrmingscëfficiënt (bevlking van 15-24j in % van bevlking 55-64j) 17, 15,2 96,5 strmingscëfficiënt van 99,6%. Dat wil zeggen dat per 1 persnen die in de leeftijdsklasse van de laatste fase van hun carrière zitten, er afgernd ng net 1 persnen klaarstaan m hun plaats in het arbeidsleven in te nemen. Vanuit demgrafisch gpunt is de vervanging p de arbeidsmarkt in dus ng net gegarandeerd. Tch baart deze indicatr enige zrgen, want de rati bedreg p 1/1/24 ng 115,%. In alle beschuwde regi s is de drstrmingscefficiënt de laatste jaren gedaald, maar zijn de nderlinge verschillen wat afgenmen. In (96,7%) is de vervanging p de arbeidsmarkt mmenteel al niet meer verzekerd, wat binnen al enkele jaren en ng meer uitgesprken het geval is vr (97,9% in 24 en 86,9% in 28). 113,1 1/1/28 11 Arbeidsmarktaanbd ,6 122,3 1/1/28 121,8 116, , 84,9 14, ,6 111,5 15,6 14, 99,5 12,1 99,6 97,9 96, Nrd Midden West Zuid Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie Verwerking : ERSV- 86, Nrd Midden West Zuid Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking : ERSV- Grafiek 48: Afhankelijksheidsrati(bevlking van -19 plus 6j en meer in % van bevlking 2-59j) 1/1/24 1/1/ ,1 81,3 8 76,2 83,7 78,1 77, ,8 76,4 76,6 74,1 74,5 Midden West 75,1 74,8 72,6 76,8 74, Nrd Zuid Brn: FOD Ecnmie - Algemene Directie Statistiek en Ecnmische Infrmatie. Verwerking : ERSV- SOCIO - ECONOMISCHE ANAYLYSE POM-ERSV - MEI-JUNI 29-39