Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie

Transcriptie

1 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie

2

3 Colofon Projectnaam: MEE-monitoring Glasindustrie Datum: 3 juni 2014 Status: Definitief Kenmerk: 223/GG/CC/ Locatie: Utrecht Contactpersoon: Guy Gadiot Ondersteunend adviesbureau: N.v.t.

4

5 Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energiegebruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energiegebruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan de geaggregeerde EEPs... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 3 Hoofdstuk 6. Tabellen... 5 Databaseversie d.d.: :36

6 Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Glasindustrie Aantal MEE-deelnemers in Aantal beschouwde bedrijven voor 2013 in dit rapport 9 Aantal toetreders in Aantal uittreders in Werkelijk energiegebruik 2012 (TJ) Werkelijk energiegebruik 2013 (TJ) Effecten van maatregelen 2013 t.o.v t.o.v Procesefficiencyverbetering 5,0% 1,6% Besparing in de keten [TJ] Duurzame energie [TJ] 0 0 Resultaten Energiegebruik Het totale werkelijke energieverbruik van de sector bedroeg TJ in Dit is 8,1 % lager dan in Het verschil wordt vooral veroorzaakt door volume-effecten als gevolg van een lagere productie. Uitvoering van de EEP s van de sector De sector heeft geen MJP opgesteld. De bedrijven hebben wel individueel energie-efficiency plannen (EEP s) opgesteld voor de periode (en daarvoor voor de periode ). Hierin is een totale besparing van 838 TJ opgenomen, ofwel 7,1 % berekend t.o.v. het energieverbruik van Na het eerste jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 366 TJ, waarmee 43,5% van de totale EEP-doelstelling van de sector is gerealiseerd. Energiebesparing in het proces De deelnemers hebben in 2013 verschillende maatregelen uitgevoerd op het gebied van procesefficiency. Die leiden tot een besparing van 179 TJ. De belangrijkste energiebesparende maatregelen in 2013 zijn: Ovenrevisie Vooroven/feeder optimalisatie Verbetering monitoring energiegebruik Overschakeling hoge naar lage persluchtdruk Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2013 een besparing van 272 TJ opgeleverd. Het extra effect van de ketenmaatregelen ten opzichte van 2012 bedraagt 187 TJ. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Inzet van extra externe scherven Substitutie synthetisch soda voor natuurlijke soda I

7 Duurzame Energie Er is geen inzet van duurzame energie gepland in de EEP s. Er is in de praktijk ook geen duurzame energie ingekocht. VOORUITBLIK Algemene ontwikkelingen De Nederlandse glasindustrie produceert in een 9-tal productielocaties glaswol, verpakkingsglas, tafelglas, glasvezel, verlichtingsglas en kwartsglas. Er werken een kleine 3000 medewerkers en alle bedrijven maken deel uit van internationaal opererende concerns. De economische crisis, de toenemende globalisering van productie en al dan niet tijdelijke overcapaciteit is overal merkbaar. In de sectoren die actief zijn in de bouw en automobielindustrie en solarindustrie geeft verminderde vraag hoge druk op volume en prijs. Er is bijvoorbeeld veel vlakglas- en glaswolcapaciteit gereduceerd, niet alleen in Nederland maar ook elders in Europa. De enige Nederlandse smeltoven voor productie van vlakglas staat sinds medio 2012 zelfs helemaal stil. Glasvezel voor composieten lijdt onder een lagere prijs door de langzaam aantrekkende autoverkopen en de importen uit Azië, waar overcapaciteit aanwezig is en van waaruit export naar Europa tegen lage prijzen plaatsvindt. Dit geldt evenzeer voor tafelglas. Op dit moment is niet duidelijk wanneer herstel zich zal inzetten. De recente ontwikkelingen rond schaliegas, met name in de VS baren de sector zorgen, daar dit kan leiden tot verdere concurrentieverslechtering. De Nederlandse glasproducenten presteren vrijwel allen op wereldtop niveau waar het kwaliteit, productie- en energie-efficiëntie en milieuprestaties betreft. De grote uitdaging ligt er in om deze voorsprong te behouden en tevens voldoende rendabel te zijn. Veel glasproducten kunnen in de keten tijdens hun levensduur helpen met energiebesparing of kunnen duurzame energie opwekking mogelijk maken. Ook op het vlak van productontwikkeling kan nog grote vooruitgang geboekt worden. Majeure investeringen in de sector vinden veelal plaats bij zogeheten grote ovenrevisies, waarna de installaties voor een periode van jaar weer continu in bedrijf blijven. Veelal worden besluiten over te installeren of te sluiten productiecapaciteit in de Nederlandse glasindustrie in het buitenland getroffen. Het gebrek aan lange termijn zekerheid en de regelgeving t.a.v. milieu en energiebesparing spelen in Nederland en de rest van Europa een rol van betekenis. De meeste concerns hebben moeite met het vrijmaken van voldoende investeringsgelden. De Nederlandse bedrijven willen zich in deze moeilijke situatie optimaal positioneren binnen hun organisaties opdat herinvestering in hun productielocaties blijft plaatsvinden. Initiatieven zoals beschreven in het routekaarttraject 2030 van de Nederlandse Glasindustrie t.a.v. proces, product en keten zullen daarbij van groot belang zijn. Naast technische initiatieven zijn opleiding, training en internationale samenwerking in R&D en kennisoverdracht essentieel, vooral daar waar complexe innovatie nodig is. Vanuit Nederland is hiervoor het consortium GlassTrend opgericht. De sector ervaart gebrek aan aansluiting tussen de MEE ondersteuningsstrategie van RvO en de weg via innovatiecontracten. De clusteraanpak bij deze laatste is niet altijd geschikt als je als relatief kleine sector met een heel concreet project aan de slag wilt en de deelname kosten zijn verhoudingsgewijs hoog. II

8 Convenantactiviteiten De Routekaart 2030 Nederlandse Glasindustrie, die in 2012 door de VNG met ondersteuning van RVO.nl is vastgesteld, is een belangrijke leidraad voor activiteiten en projecten. Op alle drie de thema s: Innovatie en educatie, gebruik van secundaire materialen en procestechnologie voert de sector diverse projecten uit. Er worden opleidingen verzorgd voor procesoperators en zowel op MBO (productiechefs) als HBO/academisch-(glastechnologen) niveau. Daarnaast is er specifiek aandacht voor kennisdeling (inter)nationaal. De samenwerking met de Duitse zusterorganisaties HVG en DGG wordt gecontinueerd en leerervaringen worden gedeeld via deelnames aan en lezingen voor internationale congressen. Veel conferenties worden vanuit Nederland georganiseerd (GlassTrend). In 2013 werd het grootste glascongres wereldwijd in Praag, Tsjechië georganiseerd. In November heeft Celsian een workshop georganiseerd voor de Nederlandse glasbedrijven, waarin de meest recente stand van zaken op het gebied van energie efficiency is gedeeld. De VNG is betrokken bij twee initiatieven rond hergebruik glas met als doel het aandeel scherven bij glasproductie te vergroten. Door de NCNG (Nationaal Comité Nederlandse Glasindustrie) is een project uitgevoerd om keramische vervuiling te verwijderen uit te recyclen glasscherven. Een prototype is inmiddels beschikbaar. Tevens zal de VNG in 2014 betrokken zijn bij een proefproject inzameling raamkozijnen. Dit project is gestart door een aantal samenwerkende partijen, o.a. Vlakglasrecycling Nederland, Stichting recycling VKG en BRBS met het doel om meer materialen zoals kunststof en glas uit sloopprojecten retour te krijgen. Op het terrein van modellering van glasovens loopt Nederland al vele jaren voorop in de ontwikkelingen. Een eerder ontwikkeld softwarepakket voor ontwikkeling van nieuwe, energieefficiënte glasovens wordt wereldwijd toegepast. NCNG heeft het initiatief genomen voor het opstarten van een project op het gebied van thermochemische recuperatie (TCR: rookgaswarmte wordt gebruikt om een hoog calorische brandstof uit aardgas te synthetiseren), waarmee tot 20% efficiencyverbetering in glasovens kan worden gerealiseerd. In het project worden de voorwaarden onderzocht voor toepassing van TCR bij glasovens. Het project wordt uitgevoerd met nationale en internationale samenwerkingspartners. Ook in 2014 worden veel initiatieven gestart via Celsian Glass and Solar (voorheen TNO- Glasgroep). Projecten op het terrein van procesoptimalisatie (modelgebaseerde procesregeling) en sensoriek zijn door de sector als prioriteit aangemerkt. De sector maakt zich zorgen over ontwikkelingen op gebied van auto-demontage. Sinds 2011 is het niet meer verplicht om autoglas vooraf te demonteren en vanaf medio 2014 vervalt ook de vergoeding aan demontagebedrijven voor glasverwijdering. Dit zal betekenen dat de incentive om autoglas voorafgaande aan shreddering te verwijderen vervalt en innovatie voor kosteneffectief verwijderen van autoglas stil zal vallen. De VNG onderzoekt samen met de overheid de mogelijkheden om deze ontwikkeling te keren. Doordat de VNG is vertegenwoordigd in de commissie MEE, is directe terugkoppeling naar de individuele bedrijven goed gewaarborgd. III

9 Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de glassector in het kader van het MEE-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: De ontwikkeling van het energieverbruik van uw sector vanaf 2009; De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van vorig jaar; De spiegeling ten opzichte van de geaggregeerde energie-efficiencyplannen (EEP) van de sector; De ontwikkeling van het effect van de PE- en KE- maatregelen vanaf Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MEE-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is vastgelegd in de Handreiking monitoring MEE. Details over de methodiek kunt u vinden op de website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland ( ). Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energiegebruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energiegebruik van uw sector vanaf 2009 zien. Voor 2009 wordt alle energiegebruik als primaire energie getoond. Vanaf 2010 wordt het energiegebruik gesplitsts in de verschillende energiedragers. Definitief MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie Pagina 1 van 5

10 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energiegebruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar en het jaar daarvóór verklaren. Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben een besparend effect opgeleverd van 179 TJ. Het Volume-effect is een gevolg van een lagere productie in 2013 ten opzichte van Het volume-effect bedraagt 989 TJ. Het deel Overige invloedsfactoren is de optelsom van alle invloedsfactoren die de sector heeft gerapporteerd, zoals hogere/lagere capaciteitsbezetting, milieumaatregelen, veroudering overs of gunstige/ongunstige weersomstandigheden ten opzichte van vorig jaar. In totaal leidt dit tot een ontsparend effect van 124 TJ ten opzichte van De post Onverklaard is de restpost. Omdat de optelsom van de eerste vier posten in de grafiek lager is dan het werkelijke energieverbruik, is de restpost ontsparend. De omvang van de restpost is beperkt en bedraagt 99 TJ (10% van het verschil in energiegebruik ). Definitief MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie Pagina 2 van 5

11 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan de geaggregeerde EEP s Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen maatregelen binnen de sector ten opzichte van De horizontale lijn is de EEP-doelstelling voor 2016 op basis van de zekere en voorwaardelijke proces- en ketenmaatregelen die de gezamenlijke bedrijven in hun EEP s over hebben opgenomen. Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MEE-convenant kent twee pijlers: procesefficiency en ketenefficiency. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2010 weer. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de sector. Inspanningen op het gebied van Duurzame energie vallen buiten het convenant, in de sector zijn op dat terrein geen zekere of voorwaardelijke maatregelen genomen. Definitief MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie Pagina 3 van 5

12 In totaal hebben de bedrijven in 2013 zo n 30 procesmaatregelen getroffen met een totaal besparend effect van 179 TJ. 17 maatregelen waren zeker/voorwaardelijk met een gezamenlijk besparend effect van 120 TJ. De belangrijkste energiebesparende procesmaatregelen in 2013 zijn: Ovenrevisie Vooroven/feeder optimalisatie Verbetering monitoring energiegebruik Overschakeling hoge naar lage persluchtdruk In 2013 hebben de glasbedrijven 7 ketenmaatregelen uitgevoerd met een totaaleffect van 272 TJ. Drie maatregelen waren zeker/voorwaardelijk met een besparend effect van respectievelijk 68 TJ. De belangrijkste ketenmaatregelen zijn: Inzet van extra externe scherven Substitutie synthetisch soda voor natuurlijke soda Definitief MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie Pagina 4 van 5

13 Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). De derde tabel toont alle MEE-deelnemers binnen de glassector. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2006 tot en met 2013 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2013 in dit rapport zijn meegenomen. Alle waarden zijn in TJ primair per jaar. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers Resultaten per jaar [TJ] Werkelijk energieverbruik Besparing door PE-maatregelen KE-besparing in de productieketen KE-besparing in de productketen Inkoop van duurzame energie Opwekking van duurzame energie Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2013 Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Gepland eindresultaat in 2016 (EEP's) Gerealiseerd jaarlijks effect in 2013 Procesmaatregelen Installaties en gebouwen 0 12 Energiezorg en gedragsmaatregelen 0 8 Strategische projecten 0 0 Subtotaal procesefficiency Maatregelen in de productieketen Maatregelen in de productketen 0 21 Subtotaal ketenefficiency Inkoop van duurzame energie 0 0 Opwekking van duurzame energie 0 0 Subtotaal duurzame energie 0 0 Totaal Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders Bedrijfsnaam Status in 2013 Meegenomen in 2013 AGC Flat Glass Nederland B.V.(vh Glaverbel) Deelnemer Ja Ardagh Glass Dongen B.V. Deelnemer Ja Ardagh Glass Moerdijk BV. Deelnemer Ja Libbey glas Deelnemer Ja O-I Manufacturing Netherlands BV, inrichting Schiedam Deelnemer Ja O-I Manufacturing Netherlands B.V., inrichting Leerdam (VPG & TG) Deelnemer Ja O-I Manufacturing Netherlands B.V., inrichting Maastricht (CG) Deelnemer Ja PPG Industries Fiber Glass B.V. Deelnemer Ja Saint-Gobain Isover Benelux B.V. Deelnemer Ja *** Definitief MEE-Sectorrapport 2013 Glasindustrie Pagina 5 van 5