J A A R V E R S L A G

Transcriptie

1 J A A R V E R S L A G 2014

2

3 WOORD VOORAF Toonaangevend voor het sociale klimaat in de Kempen. Dat is WVK-groep al meer dan zestig jaar lang. Inwoners die niet op eigen kracht aan betaald werk kunnen komen, vinden er een arbeidsplek die zin geeft aan hun leven. In het verslagjaar 2014 is deze waardevolheid van WVK-groep wederom bevestigd. Ruim 760 inwoners met een arbeidsbeperking hadden een baan bij het Kempische sw-bedrijf. Daarnaast waren er een kleine honderd uitkeringsgerechtigde Kempenaren die via WVK-groep een re-integratietraject kregen aangeboden om ze kansrijker te maken op de arbeidsmarkt. Voorwaar een sociale prestatie van allure. Ook economisch doet WVK-groep een stevige duit in het zakje. Een positief resultaat van 2,2 miljoen dwingt respect af, te meer omdat het verslagjaar 2014 gekenmerkt werd door economisch moeizame omstandigheden. Dat WVK-groep dit soort baten loyaal ten goede laat komen aan bredere sociale doelen, heeft het bedrijf in 2014 nog eens nadrukkelijk bevestigd door een fors kapitaalbedrag over te hevelen naar de vier Kempengemeenten. Grote vraag is of WVK-groep deze aantrekkelijke sociale en economische prestaties ook in de nabije toekomst kan blijven waarmaken. Veel daarover is nog onzeker. Wel staat al vast dat het zeker niet op de tot nu toe gangbare wijze zal kunnen gebeuren. Immers, met de komst van de Participatiewet krijgt het vraagstuk van de arbeidsvoorziening voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een wezenlijk andere invulling, ook in de Kempen. Tegenover deze onzekerheden staat gelukkig een component die houvast biedt. Het bestuur van WVK-groep ziet dat overal in de Kempen in alle echelons ambtenaren, colleges, raden er hard aan getrokken wordt om voor de onderkant van de arbeidsmarkt de best mogelijke voorzieningen te treffen. Dat geeft vertrouwen. Vanuit dit vertrouwen gaat WVKgroep met een gerust hart de toekomst tegemoet. J.A.M. Thijs-Rademakers voorzitter WVK-groep Bladel, juni 2015

4 4

5 INTRO Het jaar 2014 is voor WVK-groep een jaar van vooral vraagtekens. De Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw), jarenlang richtsnoer voor beleid, belandt in de ijskast. En de sociale regelgeving die ervoor in de plaats komt de Participatiewet is nog niet uitgekristalliseerd. Onder zulke onzekere omstandigheden valt het niet mee koers te houden. Extra noodzakelijk is het dan om je te concentreren op zaken die van wezenlijke betekenis zijn. Wat in dit geval wil zeggen: ontwikkelingen die de toekomst van de Kempische sociale arbeidsmarkt gaan bepalen. Daar immers zijn de aanknopingspunten voor beleid te vinden. Deze gedachtegang is uitgangspunt geweest voor het sociaal jaarverslag Bewust hebben we ervoor gekozen ons te richten op de grote lijn. Hoe belangrijk als voorbeeld de investering in een nieuwe hoogwerker ook mag zijn, de vermelding daarvan brengt ons niet dichter bij de kernvraag: hoe krijgen we het in de Kempen voor elkaar om inwoners die vanwege hun beperking niet op eigen kracht betaald werk kunnen vinden, een zinvolle en gewaardeerde plek op de arbeidsmarkt te bezorgen? Als uitvoeringsorgaan kan WVK-groep het antwoord op deze vraag niet geven. Dat is aan de politiek. Wat we wel kunnen doen is de dingen benoemen die bij de beantwoording van belang zijn. Omdat ze bouwstenen bevatten voor discussie en daarmee voor een afgewogen oordeelsvorming. Door in dit jaarverslag tien onderwerpen uit te werken die in 2014 aan de orde waren en die haast zeker richtinggevend zijn voor de toekomst, hoopt WVK-groep aan deze discussie bij te dragen. mr. L.W.A.M. van Erp directeur WVK-groep 5

6 6

7 1. B e ë i n d i g i n g i n s t r o o m 7

8 Beëindiging instroom 48 Kempenaren met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking kregen in 2014 een sw-baan aangeboden bij WVK-groep. In datzelfde jaar verlieten 44 medewerkers het bedrijf. Per saldo kon het totale sw-personeelsbestand daardoor groeien met vier, van 757 naar 761. Wel is daarmee 2014 het laatste jaar geworden van personele groei in de sociale werkvoorziening. Want met ingang van 1 januari 2015 kan WVK-groep geen nieuwe medewerkers meer op de loonlijst zetten. De instroom stopt omdat er geen sw-indicaties meer worden afgegeven. Dit is het gevolg van de Participatiewet. Die laat geen ruimte om mensen met een arbeidsbeperking een arbeidscontract aan te bieden bij een sw-bedrijf. Wie tot de doelgroep behoort moet via (het uitvoeringsorgaan van) de gemeente een baan toebedeeld krijgen in het reguliere bedrijfsleven. Daartoe worden aan werkgevers loonkostensubsidies toegekend. Even op het planbord kijken Vanwege haar verstandelijke beperkingen is volledig zelfstandig wonen niet weggelegd voor Susanne van Limpt. Maar haar zorgappartement van woongroep D n Boegent in Reusel vormt een uitstekend alternatief. Al vijf jaar heeft ze het er erg naar haar zin. Dat geldt ook voor haar werkplek bij WVK-groep, waar ze al meer dan 25 jaar dagelijks met de fiets naartoe gaat. Susanne werkt op de afdeling Verpakkingen. Soms heb ik wel twee of drie verschillende taken op een dag. Daarom kijk ik s morgens altijd eerst op het planbord. Dan weet ik wat die dag mijn werk is. Het leukste van mijn werk vind ik dozen vouwen en doosjes met sigaren in de krimptunnel leggen waar er folie omheen komt. Johnny Antonius, de laatste medewerker die op grond van een sw-indicatie een arbeidscontract kreeg bij WVK-groep. Na zijn aanstelling op 9 december 2014 stopte de instroom.

9 Met ingang van 2015 gaat de WVK-populatie geleidelijk dalen, want het vertrek van medewerkers gaat door. Door natuurlijk verloop zal de omvang van het personeelsbestand naar schatting jaarlijks vijf à zes procent dalen. Van de 761 swmedewerkers zullen er over vijf jaar iets meer dan vijfhonderd over zijn. Deze krimp heeft vergaande gevolgen. Zo goed als zeker moet de ambtelijke formatie worden aangepast. Groot wordt ook de opgave om voor het zittende personeel passend werk te behouden. Want het medewerkersbestand loopt niet alleen in omvang terug, ook gaat de vergrijzing verder. Het zal niet eenvoudig zijn voor deze in aantal verminderde en in arbeidsvermogen beperkte doelgroep een continu werkaanbod te creëren. Het gevaar is reëel dat opdrachtgevers op termijn afhaken. Met het Transitieplan Raambrug (zie onderwerp 5) heeft WVK-groep eerste stappen gezet om te anticiperen op dit vraagstuk. Montagewerk samengevoegd op één afdeling Door een samenvoeging van de bestaande afdeling Montage met de afdeling Elektromontage is begin 2014 één grote afdeling Montage ontstaan. Daarvoor was een ruimtelijke herschikking nodig. De scheidingswand tussen de afdeling Montage en de Pius X-afdeling werd verwijderd en laatstgenoemde afdeling het werklokaal waar leerlingen van de Praktijkschool arbeidstraining krijgen werd ondergebracht in de vrijgekomen afdeling Elektromontage. De samenvoeging vormde een eerste stap in de realisatie van het Transitieplan. Dat wil op de vestiging Raambrug vier gelijkwaardige Werkafdelingen tot stand brengen voor twee activiteiten: monteren en verpakken. De nieuwe afdeling Montage werd half februari 2014 feestelijk geopend.

10 2. V e r b r e d i n g d o e l g r o e p 10

11 Verbreding doelgroep Als uitvoerder van de Wsw bood WVK-groep in het verleden banen aan voor één specifieke doelgroep: mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. Dit gebeurde in opdracht van de Kempengemeenten. Ook vanuit de Participatiewet hebben de gemeenten de opdracht mensen toe te leiden naar betaald werk. Met twee verschillen. Eén: het werk moet niet gevonden worden bij een sw-bedrijf, maar in het reguliere bedrijfsleven. Twee: de doelgroep waarvoor de gemeenten zich moeten inspannen is een stuk breder geworden. Het betreft iedereen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dus niet alleen arbeidsgehandicapten (Wsw), maar ook uitkeringsgerechtigden (WWB) en jongeren met een beperking (Wajong). Het toeleiden naar een baan geschiedt veelal stapsgewijs. Voordat een kandidaat z n plek vindt in het vrije bedrijf, doorloopt hij vaak een tijdelijk traject bij een uitvoeringsorganisatie als WVK-groep. Via scholing en arbeidstraining doet hij daar vaardigheden op die hem/ haar kansrijker maken op de arbeidsmarkt. Ik was toe aan iets anders Erik Gooskens werkt ongeveer 24 jaar bij WVK-groep. Vele jaren zat hij in de groenvoorziening, maar in 2013 maakte hij de stap van-binnennaar-buiten. Hij werd gedetacheerd als productiemedewerker bij Esco Vloeren, een Westerhovens bedrijf dat vloeren van verschillende materiaalsoorten levert. Zijn nieuwe baan bevalt Erik uitstekend. Na al die jaren in het groen, was ik toe aan iets anders. In het begin was het even wennen, maar ik werd goed begeleid waardoor ik alles rustig kon opbouwen. Het werk is heel afwisselend. Zo houd ik me bezig met het inpakken van de vloeren, het schuren, beitsen en oliën van het hout, en kwaliteitscontroles. Werken in een klein team ligt me wel, mensen hebben dan eerder respect voor elkaar. In 2014 heeft WVK-groep dit soort re-integratietrajecten verder uitgebouwd. Daarmee loopt het bedrijf vooruit op ontwikkelingen die komen gaan. In het aanbod laten zich twee hoofdgroepen onderscheiden: re-integratiekandidaten die bij WVK-groep een tijdelijk dienstverband krijgen, en kandidaten die bij het sw-bedrijf komen werken met behoud van hun uitkering. Wat de eerste groep betreft: in 2014 kregen acht uitkeringsgerechtigden een arbeidscontract aangeboden. Vier van hen werkten in de WVK-schoonmaakploeg op het Pius X-College. Zij stonden op de loonlijst van WVK-dochterbedrijf Kempenwerk. De andere vier verrichtten montagewerk bij modemproducent Genexis in de WVK-vestiging Raambrug en hadden hun dienstverband via een uitzendbureau. Zodra de tijdelijke contracten aflopen na een maand of acht wordt gezocht naar nieuwe uitkeringsgerechtigden die deze plaatsen kunnen overnemen en zo op hun beurt werkervaring kunnen opdoen. De tweede hoofdgroep kandidaten met behoud van uitkering is omvangrijker. Het aantal personen dat in 2014 zo n traject doorliep groeide van 45 naar 81, een toename van 36. In deze groep zijn vijf typen trajecten te onderscheiden: Diagnose, Kans Actief, Direct Werk, Sociale activering openbare ruimte en Activerende begeleiding. Diagnosetrajecten zijn erop gericht vast te stellen met welke trajectbegeleiding een kandidaat het meest gebaat is. Dit betrof in 2014 vier deelnemers. Bij Kans Actief gaat het er om deelnemers met een gro- 11

12 te afstand tot de arbeidsmarkt eerst te trainen in elementaire vaardigheden voordat zij inzetbaar zijn in het arbeidsproces. In 2014 kregen 29 kandidaten een Kans Actief-traject aangeboden, vooral in het Werk- Portaal aan de Hallenstraat. Direct Werk-trajecten worden ingezet om mensen die een bijstandsuitkering aanvragen zo snel mogelijk aan een betaalde baan te helpen. Daartoe werken zij gedurende (in eerste instantie) een half jaar tussen de 20 en 32 uur Nieuwe trekkers Bij WVK-Groenvoorziening hebben in 2014 twee Deutz-trekkers uit 1987 plaats gemaakt voor twee nieuwe exemplaren van hetzelfde merk, maar met meer vermogen en met meer toepassingsmogelijkheden. Zo is een van de twee voorzien van een speciale frontrolveger voor het vegen van straten en fietspaden. per week bij WerkPortaal, waar ze vooral montage- en verpakkingswerk verrichten. In 2014 waren er negen Direct Werkers. Sociale activering openbare ruimte speelt zich af in de gemeenten Bergeijk, Eersel en Reusel-De Mierden. Mensen met een uitkering worden ingezet om de openbare ruimte (plantsoenen en straatmeubilair) op orde te houden. 33 kandidaten waren in 2014 actief in deze drie gemeenten. Activerende begeleiding tot slot wil kandidaten met een gericht programma toeleiden naar een passende baan. Zes kandidaten kregen in 2014 deze begeleiding aangeboden. Al met al is de conclusie dat anno 2014 WVK-groep al lang niet meer enkel een sociale werkplaats is. Het is een mensontwikkelbedrijf geworden waar kandidaten met een afstand tot de arbeidsmarkt op uiteenlopende manieren worden begeleid naar de voor hen meest geschikte werkplek. Waarbij het niet uitmaakt wat de oorzaak is van die afstand tot de arbeidsmarkt. Dat kunnen lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen zijn, maar net zo goed beperkingen die voortkomen uit sociale of persoonlijke omstandigheden, zoals langdurige werkloosheid en verslavingsproblematieken. Acht uitkeringsgerechtigden kregen in 2014 een tijdelijke baan aangeboden. Vier van hen kregen hun werkplek in het schoonmaakteam van het Pius X-College. 12

13 3. A r b e i d s b e m i d d e l i n g g e s t r u c t u r e e r d 13

14 Arbeidsbemiddeling gestructureerd Arbeidsbemiddeling voor kandidaten aan de onderkant van de arbeidsmarkt had lange tijd veel weg van een lappendeken. Werkgevers in de Kempen werden vanuit diverse sociale instanties benaderd met het verzoek aandacht te geven aan hun kandidaat. Gevolg was dat de werkgevers door de bomen het bos niet meer zagen. En ook: dat ze meer tijd kwijt waren aan personeelswerving dan hun lief was. Met de start van Kempenplus, eind 2013, is aan deze onoverzichtelijke situatie een einde gekomen. Het servicepunt voor de Kempische arbeidsmarkt, ondergebracht bij het Werkplein aan de Markt in Bladel, reikt werkgevers op een heldere en eenduidige manier kandidaten aan van verschillend pluimage: gewone werklozen, bijstandsgerechtigden of arbeidsgehandicapten. Kempenplus komt voort uit een structurele samenwerking van ISD de Kempen, UWV Werkbedrijf en WVK-groep. Deze drie instellingen sloegen de handen ineen om de verschillende typen werkzoekenden vanuit Praatje tussendoor wordt erg gewaardeerd Stefan Pols maakte de overstap van WVK-Groenvoorziening naar WVK-Facilitair. In deze schoonmaakdienst verzorgt hij samen met Johnny van Es het periodiek onderhoud: het wassen van ramen en het boenen van vloeren in sporthallen, brandweerkazernes en bij zorginstelling RSZK. In zijn nieuwe baan voelt Stefan zich als een vis in het water. Het werk biedt meer afwisseling dan schoffelen. En belangrijker: ik kan aandacht aan mensen geven. Even een praatje tussendoor wordt door de RSZK-bewoners erg gewaardeerd. één centraal punt en begeleid door één en dezelfde arbeidsbemiddelaar voor te dragen bij werkgevers. In 2014 kreeg deze aanpak definitief vorm. En werd bewezen dat deze succesvol was. In de eerste 52 weken van het bestaan van Kempenplus werden van de 231 vervulbare bedrijfsvacatures er 207 ingevuld met een Kempenplusplaatsing, een vervullingsgraad van 89 procent. 117 UWV-kandidaten (56%) vonden een baan, 80 ISD ers (39%) en 10 WVK ers (5%). Enthousiaste reacties van de kant van de werkgevers bevestigden het succes van de krachtenbundeling. Op nog een andere manier kreeg in 2014 de arbeidsbemiddeling in de regio meer structuur. In het najaar werd het Regionaal Werkbedrijf in het leven geroepen, een overlegplatform waarin centrumgemeente Eindhoven en dertien regiogemeenten (waaronder de vier Kempengemeenten) samen optrekken met de bedoeling de arbeidsmarkt een extra stimulans te geven. Het Werkbedrijf is een voortvloeisel van het Sociaal Akkoord uit Daarin spraken kabinet en sociale partners (werkgevers- en werknemersorganisaties) met elkaar af dat in elk van de 35 arbeidsmarktregio s die Nederland telt een Regionaal Werkbedrijf zou worden opgericht. Dit met een tweeledig doel: het bevorderen van de groei van de economie én het creëren van volwaardige arbeidsplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Om deze dubbele doelstelling te verwezenlijken werden naast gemeenten, werkgevers- en werknemersorganisaties ook andere partijen bij het platform betrokken, zoals UWV, sociale diensten, sw-bedrijven, onderwijsorganisaties en ondernemers uit de regio. Vanuit het Regionaal Werkbedrijf kunnen deelnemende partners de arbeidsbemiddeling zodanig structureren 14

15 bijvoorbeeld door samenwerkingsvormen aan te gaan dat deze rechtstreeks ten goede komt aan de doelgroep. Bijvoorbeeld als het gaat om het vinden van werkplekken voor schoolverlaters van het speciaal onderwijs, of het plaatsen van grotere groepen werknemers bij bedrijven. Arbeidsbemiddeling via Kempenplus kreeg in 2014 zijn vaste vorm. Ook bij spuiterij Janssen in Hapert kwam een werkplek beschikbaar. Conclusie: zowel Kempenplus als het Regionaal Werkbedrijf hebben de arbeidsbemiddeling in de regio een helderder structuur gegeven, waar werkgevers én werkzoekenden hun voordeel mee kunnen doen. Kempenplus opereert daarbij vooral voor de vier Kempengemeenten, terwijl het Regionaal Werkbedrijf haar activiteiten uitstrekt over een groot deel van Zuidoost-Brabant. Bijdrage aan kankerbestrijding Sinds begin 2014 stelt WVK-Groenvoorziening snoeisel van taxusplanten beschikbaar voor de kankerbestrijding. Medewerkers van het Boskoopse bedrijf Stolk Medicinal Plants zamelen het snoeisel in en leveren het door aan de farmaceutische industrie die er medicijnen van maakt, vooral voor chemotherapie ter bestrijding van borst- en eierstokkanker. Zodra bij WVK-Groenvoorziening ergens in de Kempen het snoeien van taxusplanten op de planning staat, worden Stolk-medewerkers hiervan op de hoogte gebracht, zodat ze in actie kunnen komen. 15

16 4. E x t r a i m p u l s v a n - b i n n e n - n a a r - b u i t e n 16

17 Extra impuls van-binnen-naar-buiten Al vele jaren voert WVK-groep een van-binnen-naar-buitenbeleid. Van alle sw-medewerkers die op de loonlijst staan probeert het bedrijf er zoveel mogelijk een werkplek (als gedetacheerde) te bezorgen bij bedrijven en instellingen in de regio. Filosofie daarachter is dat mensen met een beperking beter maatschappelijk integreren als ze in een reguliere arbeidsomgeving werken. Het van binnen-naar-buitenbeleid is de laatste jaren succesvol geweest. Had vijftien jaar geleden slechts 25 procent van de WVK-medewerkers een detacheringsbaan, inmiddels is dit percentage gestegen naar ruim 35 procent. Van alle 761 swmedewerkers, hebben 268 personen een externe baan. In het verslagjaar 2014 is aan het uitplaatsingsbeleid Ik hoor een beetje bij het interieur Van oorsprong is Willie Eijkemans meubelstoffeerder van zijn vak. Toen hij op medische gronden werd afgekeurd, kwam hij bij WVK-groep terecht. Daar werkt hij inmiddels zo n zeventien jaar. Hij vond het een verrijking toen hij negen jaar geleden een detacheringsbaan kreeg bij Esco Vloeren in Westerhoven. Mijn werk is heel divers. Ik houd het terrein bij, werk in het magazijn en wax plinten. Door de afwisseling in mijn werk en de vrijheid in mijn baan, heb ik het hier geweldig naar mijn zin. Ik hoor al een beetje bij het interieur. een extra impuls gegeven. Na een zorgvuldige selectie op grond van individuele arbeidskwaliteiten werden ruim twintig medewerkers met wat ruimere arbeidscapaciteiten overgeplaatst van de industriële vestiging Raambrug naar detacheringsplekken bij bedrijven en instellingen in de regio. Daarmee gaf WVK-groep een nieuwe push aan de aloude doelstelling om de maatschappelijke integratie van haar medewerkers te bevorderen. Maar ook bereidde WVK-Raambrug zich met deze overplaatsing organisatorisch voor op de nieuwe situatie die door de Participatiewet zal ontstaan op deze industriële vestiging: een werknemersbestand dat in aantal en arbeidscapaciteiten verder is verschraald en om die reden een aangepast werkaanbod behoeft. Deze organisatorische aanpassing (Transitie) wordt verklaard bij onderwerp 5. Al met al heeft WVK-groep in het jaar 2014 ook rond het van-binnen-naar-buitenbeleid duidelijk geanticipeerd op wat de Participatiewet gaat brengen. Ruim twintig medewerkers van de industriële vestiging van WVK-groep werden in 2014 gedetacheerd bij een bedrijf in de regio. Dit in het kader van het van-binnen-naar-buitenbeleid. Maartje van Zon (achteraan op de foto) is er een van. Zij ruilde haar werkplek bij WVK-Elektromontage in voor een detachering bij Paardensport- en Recreatiecentrum De Kempen in Eersel. 17

18 5. Tr a n s i t i e p l a n i n d u s t r i e 18

19 Transitieplan industrie Veel is nog onzeker in de toekomstige ontwikkelingen van WVK-groep, maar één ding staat vast: op de industriële vestiging Raambrug loopt het werknemersbestand de komende jaren sterk terug, in aantal en in arbeidscapaciteit. Het eerste als gevolg van de beëindigde instroom, het tweede door de algehele vergrijzing en door het afscheid in 2014 van ruim twintig sterkere Bronzen Venster voor VDS Technische Industrie VDS Technische Industrie in Hapert, dochter van VDL-Groep, werd op 6 november 2014 winnaar van het Bronzen Venster, de tweejaarlijkse stimuleringsprijs van WVK-groep voor het Kempische bedrijf dat zich op bijzondere wijze inzet voor mensen met een beperking. Jos van Meijl van VDS kreeg de prijs uit handen van Jan ten Doeschate, voorzitter van de onafhankelijke jury. Volgens Ten Doeschate scoorde VDS op een paar punten net iets beter dan de twee andere genomineerde bedrijven, restaurant De Hofkaemer uit Bergeijk en het Pius X-College uit Bladel. Vooral de duurzaamheid van het dienstverband en de mate van integratie in het totale personeelsbestand waren bij VDS in het oog springend. De prijsuitreiking vond plaats tijdens de WVK-Themadag. medewerkers medewerkers met voldoende arbeidsvermogen voor een detachering. In het kader van het van-binnennaar-buitenbeleid (zie punt 4) werden deze uitgeplaatst in het vrije bedrijf. De personele verschraling die daardoor ontstaat, heeft gevolgen voor het werkaanbod: meer complexe opdrachten kunnen niet meer worden neergelegd bij WVK-Industrie. Daar is eenvoudigweg geen geschikt personeel meer voor. In het Transitieplan Industrie, vastgesteld in 2013 en in het verslagjaar 2014 grotendeels uitgevoerd, is deze vaststelling vertaald in beleid. Om zo voorbereid te zijn op de ontwikkelingen die komen gaan. Van meer complexe werkzaamheden zoals grafische afwerking wordt in het Transitieplan afscheid genomen 19

20 In het Transitieplan neemt WVK-Industrie afscheid van meer complexe werkzaamheden (zoals grafische afwerking) om zich te kunnen toeleggen op twee eenvoudige basisactiviteiten: verpakken en monteren. Daartoe worden de huidige vier afdelingen met elk hun eigen specialisme (Grafische afwerking, Montage, Assemblage en Verpakkingen) omgezet in vier gelijkwaardige Werkafdelingen van elk ongeveer veertig medewerkers. Per afdeling blijven daarbij wel accentverschillen aanwijsbaar naar typen inpak- c.q. montagewerk. De vijfde afdeling van WVK-Industrie, de Begeleidingsafdeling, blijft in zijn huidige opzet bestaan vanwege haar geheel eigen functie: van (vooral) zwakkere medewerkers vaststellen waar hun kwaliteiten liggen en waar ze het beste inzetbaar zijn. Ruim cursusaanbod Op tal van gebieden volgden medewerkers van WVK-groep in 2014 cursussen. Dat betrof allereerst puur vakmatige cursussen zoals het hanteren van de motorkettingzaag, het snoeien van laanbomen en basisveiligheid voor werkers in het groen (BWG). Deze zijn erop gericht de professionaliteit van WVK-groep verder te verbeteren. Daarnaast waren er diverse cursussen met een meer sociaal-organisatorische inslag, bijvoorbeeld om de bedrijfsprocessen en de onderlinge verhoudingen te verbeteren. Voorbeelden daarvan zijn de cursussen Omgaan met medewerkers met een psychiatrische problematiek en leidinggeven in de sw op mbo-niveau 2. Tot slot zaten er in het aanbod cursussen met een educatief karakter, bedoeld voor medewerkers die moeite hebben met elementaire vaardigheden als lezen en schrijven. De cursus Laaggeletterdheid is daar een voorbeeld van. In 2014 is WVK-Industrie van start gegaan met de realisatie van het Transitieplan. Zo is een begin gemaakt met de afbouw van de afdeling Grafische Afwerking. Een aantal specialistische grafische machines is in de verkoop gezet. Ter compensatie zijn nieuwe verpakkingsopdrachten binnengehaald. 20

21 6. S a m e n w e r k i n g m e t h e t o n d e r w i j s 21

22 Samenwerking met het onderwijs Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt toeleiden naar een geschikte werkplek, bij voorkeur in het reguliere bedrijfsleven. Dat was in de voorbije jaren het hoofddoel van WVK-groep, en dat zal de komende jaren niet anders zijn. Wel zijn er nieuwe inzichten als het gaat om de vraag: hoe moet je dit toeleiden vormgeven? Meer en meer wordt duidelijk WVKgroep die opdracht niet altijd in z n eentje voor elkaar kan krijgen. Partnerships met organisaties die in dezelfde vijver vissen zijn nodig. Bij arbeidsbemiddeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt, kom je dan uit bij de zogenoemde drie O s: ondernemers, overheid en onderwijs. Dienstverleningscontracten WVK en Kempengemeenten Vertegenwoordigers van de vier Kempengemeenten en van de WVK-directie plaatsten op 30 juni hun handtekening onder de dienstverleningscontracten veelal aangeduid als de groencontracten waarin is vastgelegd welke diensten Bergeijk, Bladel, Eersel en Reusel- De Mierden de komende vijf jaar gaan afnemen van WVK-groep, en tegen welke voorwaarden. De ondertekening vond plaats in het gemeentehuis van Eersel. Ook aanwezig waren medewerkers van BIZOB, het inkoopbureau dat de onderhandelingen coördineerde. Voor WVK-groep is de contractondertekening van grote betekenis voor de continuïteit in de bedrijfsvoering. Zo n 170 sw-banen en een dertigtal re-integratietrajecten zijn voor vijf jaar veiliggesteld. Wat deze laatste categorie betreft: onderwijs en arbeid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De leerling moet tijdig in contact worden gebracht met de arbeidsmarkt, bijvoorbeeld via een stage, en medewerkers in loondienst hebben vaak bijscholing nodig om hun taak goed uit te oefenen. Voor de werkzoekende kan bijscholing zijn kansen op passend werk vergroten. Op dit vlak heeft 2014 interessante ontwikkelingen laten zien. Op verschillende fronten hebben regionale onderwijsorganisaties en WVK-groep elkaar weten te vinden. Een samenwerkingsvorm die eerder al van start ging, maar in 2014 tot volle wasdom kwam, betreft de groepsdetachering van een vijftiental WVK-schoonmaakmedewerkers bij het Pius X-College in Bladel. Voor WVK-groep een interessant project omdat deze groepsdetachering wezenlijk bijdraagt aan haar van-binnen-naar-buitendoelstellingen. Maar ook voor de school zeer de moeite waard omdat leerlingen in contact worden gebracht met het fenomeen werk, met als extra voordeel voor de leerlingen van de Praktijkschool dat zij zich een beeld kunnen vormen van hun toekomstige arbeidsomstandigheden. 22

23 Een tweede belangrijke vorm van samenwerking is de onderbrenging van het Lascentrum voor de Kempen in de vestiging Hallenstraat van WVK-groep. Het Lascentrum maakt deel uit van het Eindhovense Summa College, een regionale mboopleiding. Summa heeft in een deel van WVK-Metaalbewerking een ruim instructielokaal met achttien lascabines en twee leslokalen ondergebracht. Die worden ingezet voor drie vormen van beroepsonderwijs. Het Summa College verzorgt er s avonds en op zaterdag lasopleidingen (NIL-certificaat) voor (jonge) metaalbewerkers die een baan hebben in het bedrijfsleven. Verder biedt het Pius X-College er overdag mbo-opleidingen metaalbewerking (niveau 1 en 2) aan, evenals praktijklessen voor het eigen vmbo en de eigen Praktijkschool. Tot slot is WVK-groep voornemens de lesruimtes in te zetten voor re-integratiekandidaten. Die kunnen via een door Summa verzorgde vakopleiding hun positie op de arbeidsmarkt versterken. Een docent van het Pius X-College geeft instructies aan een leerling van het Praktijkonderwijs 23

24 7. S a m e n w e r k i n g m e t o n d e r n e m e r s 24

25 Samenwerking met ondernemers Tussen WVK-groep en Kempische bedrijven bestaan veelvuldige contacten, te onderscheiden in twee hoofdstromen. Allereerst is er uitbesteed werk. Kempische ondernemers leggen uiteenlopende opdrachten neer bij een van de twee WVKvestigingen. Daarnaast bestaat de detacheringsconstructie. Hierbij gaat niet het werk naar WVK-groep, maar gaan WVK ers naar het bedrijf van de opdrachtgever. Ik word gezien als werknemer, niet als WVK er Een verkeersongeval als tiener bezorgde Susanne Larmit ernstig beenletsel. Dat beperkte haar verdere leven. Zo kon een opleiding in de verpleging niet doorgaan en vormde ook het vinden van betaald werk een struikelblok. Pas na aanmelding bij WVK-groep openden zich nieuwe perspectieven. Receptiewerk bij WVK-groep kon ze na verloop van tijd combineren met een administratieve (detacherings)baan bij metaalbedrijf Metlas in Hapert Werk met meer uitdaging. En tussen collega s die me zien als gewone werknemer, niet als WVK er. Dat geeft zelfvertrouwen. Ongetwijfeld blijven beide vormen voortbestaan, waarbij uitbesteed werk minder zal worden. Daarnaast dienen zich nieuwe (tussen)vormen aan. Het verslagjaar 2014 heeft daarvan eerste aanzetten laten zien. Voor een belangrijk deel komen dit soort initiatieven voort uit een veranderde opstelling van werkgevers. Die raken ervan doordrongen dat de zorg voor passende arbeidsvoorzieningen niet enkel een overheidszaak is. Ook ondernemers hebben hierin hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. MVO, maatschappelijk verantwoord ondernemen, is een begrip aan het worden. Een voortrekkersrol lag er bij de non-profitorganisaties. Gemeentehuizen, onderwijsinstellingen en sportverenigingen legden het schoonhouden van hun accommodaties in handen van een groep WVK-gedetacheerden. Ook commerciële bedrijven zijn inmiddels deze weg ingeslagen. Zo huurde Genexis een Eindhovense onderneming die modems ontwikkelt bij WVK-Raambrug een eigen bedrijfsruimte waar het WVK-medewerkers detacheringsplekken aanbiedt. Zo ver is Famar uit Bladel nog niet gegaan, maar wel al bood dit farmaceutische bedrijf zo veel zicht op uitbesteed werk dat ook voor hen een aparte bedrijfsruimte werd ingericht. Tot slot kwamen in 2014 ook met VDL-Groep constructieve besprekingen op gang rond de inzet van mensen met een arbeidsbeperking. Voor opdrachtgever Famar is bij WVK-groep een speciale bedrijfsruimte ingericht 25

26 8. S a m e n w e r k i n g m e t o v e r h e i d s o r g a n i s a t i e s 26

27 Samenwerking met overheidsorganisatie Overheidsorganisaties vormen naast ondernemers en onderwijsinstellingen de derde spil in de samenwerkingsconstructie tussen de zogenoemde drie O s. Lange tijd bleven de activiteiten van deze organisaties beperkt tot de eigen doelgroep: het UWV zette zich in voor mensen die zonder werk waren komen te zitten (WW ers), de Sociale Dienst (in de Kempen gebundeld tot de intergemeentelijke ISD) behartigde de belangen van bijstandsgerechtigden (WWB ers) en WVK-groep stond klaar voor mensen met een arbeidsbeperking (Wsw ers). Deze klassieke scheidslijnen zijn meer en meer aan het vervagen. In de belangenbehartiging van de afzonderlijke doelgroepen wordt steeds vaker gekozen voor een bredere benadering: iedereen die om wat voor reden dan ook een afstand heeft Veel onthouden en spierballen kweken Haar werk op WVK-Elektromontage beviel Maartje van Zon uitstekend. Maar toen ze een detacheringsplek kreeg bij Paardensport en Recreatiecentrum De Kempen in Eersel, was de Lage Mierdse helemaal in haar sas. Bezig zijn met paarden was altijd haar lust en haar leven. Als tiener al, toen ze in Bladel op de Praktijkschool zat, hing ze haar slaapkamer vol met posters van paarden. En nu mag ze in de manege vele uren tussen de paarden doorbrengen. Een geweldige baan. Je moet wel veel onthouden, dat vond ik in het begin moeilijk. Maar nu gaat dat prima. Ook moet er veel gesjouwd worden. Niet erg, zo kun je spierballen kweken. tot de reguliere arbeidsmarkt, moet kunnen rekenen op de volle ondersteuning van elke sociale overheidsorganisatie. Deze organisaties zijn zich daarvan bewust. Daarom zijn ze al geruime tijd op zoek naar constructieve samenwerkingsvormen. Kempenplus is daar een mooi voorbeeld van. In de werkgeversservicepunt hebben UWV, ISD en WVK de handen ineen geslagen om bedrijven in de regio een optimale arbeidsbemiddeling aan te reiken. Ook de re-integratietrajecten voor uitkeringsgerechtigden passen in dit beeld. De trajecten worden geïnitieerd door ISD de Kempen die vervolgens WVK-groep inschakelt om de kandidaten te voorzien van passende werkplekken. In 2014 zijn in dit kader initiatieven tot stand gekomen die nog een stukje verder gingen: bijstandsgerechtigden konden bij WVK-groep een korte cursus lassen volgen om hun zoektocht naar werk kansrijker te maken. ISD-cliënten tijdens een korte lascursus bij WVK-groep 27

28 9. V e r m o g e n s o p b o u w t e n b a t e v a n g e m e e n t e n 28

29 Vermogensopbouw ten bate van gemeenten WVK-groep is bedrijfseconomisch een gezond bedrijf, al vele jaren op rij. In de rangschikking van de ruim negentig Nederlandse sw-bedrijven, bezet WVK-groep al meer dan 25 jaar een vaste plek in de top-3 van best presterende sw-bedrijven. Ook in 2014 heeft WVKgroep een goed resultaat neergezet, zoals te zien is bij onderdeel 10. Dankzij de aanhoudende gunstige exploitatieresultaten kon WVK-groep een aanzienlijk kapitaal opbouwen, 21 miljoen euro aan het begin van De Kempengemeenten hebben hier hun voordeel mee kunnen doen. Vanaf 2005 werd regelmatig een deel van het vermogen teruggesluisd naar de vier opdrachtgevers-eigenaren. In 2005 was er een eenmalige toekenning van 2,2 miljoen euro vanuit het deelnemersfonds, daarna volgden jaarlijkse uitkeringen van eerst ( ) vijf ton en later ( ) acht ton. WVK-Themadag In de vestiging Hallenstraat hield WVK-groep op 6 november 2014 voor de derde keer haar tweejaarlijkse Themadag. Ruim honderd vertegenwoordigers van de drie O s (overheid, ondernemingen en onderwijs) waren op deze bijeenkomst aanwezig. Ze lieten zich informeren over actuele ontwikkelingen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Twee ondernemers Hans Bullens van Maas Reusel en Gerlas van den Hoven van Genexis vertelden over hun streven om mensen met een arbeidsbeperking een plek te geven in hun bedrijf, en de moeilijkheden die ze daarbij ondervinden. Gastspreker Ray Geerling (adviseur sociale regelgeving voor het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) wees erop dat de overheid zich ervan bewust moet zijn dat er altijd arbeidsgehandicapten zullen blijven die het zonder overheidssteun niet redden en alleen al om die reden zuinig moet zijn op de sociale werkplaats. Ook pleitte hij voor een verdere uitbouw van Kempenplus. In het verslagjaar 2014 kreeg de WVK-uitkering aan de gemeenten een nieuwe push. Op 3 april besloot het WVKbestuur om aan de ruim drie miljoen euro die al was toegezegd voor de periode tot 2019 een bedrag van acht miljoen euro toe te voegen, waardoor in totaal 11,2 miljoen euro wordt overgeheveld naar de Kempengemeenten. Bijna de helft hiervan (5,2 miljoen) hebben Bergeijk, Bladel, Eersel en Reusel-De Mierden in het verslagjaar 2014 toegekend gekregen, de rest volgt gespreid tot

30 De gemeentehuizen van Eersel en Reusel-De Mierden Volgens WVK-voorzitter Anja Thijs, burgemeester van Eersel, kwam het bestuur tot dit besluit nadat onderzoek had aangetoond dat WVK-groep na de overheveling voldoende eigen vermogen zou overhouden om haar taken uit te voeren. Dankzij de WVK-gelden krijgen de Kempengemeenten meer armslag om de lokale gemeenschap van dienst te zijn, in het bijzonder in het sociale domein. De raden hadden de wenselijkheid hiervan kenbaar gemaakt in verband met de nieuwe taken die de gemeenten moeten gaan uitvoeren rond jeugd, zorg en werk. Alles wijst erop dat de komst van de Participatiewet betekent dat aan de overheveling van WVK-vermogensgelden een einde komt. Met een verschraald personeelsbestand en teruglopende subsidies zijn WVK-groep de mogelijkheden grotendeels ontnomen om een beleid te voeren dat mede gericht is op het bedrijfsresultaat. Gemeenten moeten zich hiervan bewust zijn. 30

31 1 0. R e s u l t a t e n e n o v e r z i c h t e n 31

32 Resultaten en overzichten In 2014 behaalde WVK-groep een positief bedrijfsresultaat van 2,2 miljoen euro. Dit is weliswaar een kleine twee ton (n ,--) minder dan het jaar daarvoor, maar kan desalniettemin bestempeld worden als een uitmuntende prestatie. Zeker in het licht van de moeilijke omstandigheden waar WVK-groep in 2014 mee te maken had. Daarvan noemen we er drie. Opdrachten kwamen in 2014 nog mondjesmaat binnen Allereerst zat de Nederlandse economie vorig jaar nog steeds in een dal. De gevolgen daarvan waren voor WVK-groep direct merkbaar. Opdrachten kwamen maar mondjesmaat binnen en voortdurend stonden de tarieven onder druk. Een tweede remmende factor betreft de invoering van de Wet Schatkistbankieren. Die verplicht (semi-)overheidsinstellingen als WVK-groep om hun liquide middelen te stallen bij het ministerie van Financiën. Voor WVK-groep betekende dit een daling van de rentebaten met n ,-- Tot slot had het bedrijf te maken met een verslechtering van het subsidieresultaat. Ten opzichte van 2013 verminderde het verschil tussen de loonkosten van de sw-medewerkers en de subsidies die WVK-groep voor deze werknemers ontvangt met n ,-- Aan deze belemmerende factoren heeft WVK-groep in 2014 uitstekend weerwoord weten te bieden. Het bedrijf kreeg het voor elkaar om, ondanks de kwakkelende economie, een omzetverhoging te realiseren van n ,-- Groter nog waren de effecten van de besparingen op de kosten. Vooral die voor de inzet van ondersteunend personeel springen in het oog. Deze werden met n ,-- verlaagd. Verder was er een totale besparing van n ,-- op allerlei overige kosten. 32

33 OVERZICHTEN - FINANCIEEL Exploitatierekening 2008 tot en met 2014 x n 1000 Rekening Rekening Rekening Rekening Rekening Rekening Rekening Toegevoegde waarde Overige opbrengsten Subsidiebijdragen Rentebaten Diverse baten Totaal baten Personele kosten WSW Overige personele kosten WSW Personele kosten niet-gesubs. pers Overige kosten niet-gesubs. pers Afschrijvingen Rentelasten Overige bedrijfskosten Diverse lasten Totaal lasten Resultaat

34 OVERZICHTEN - FINANCIEEL Netto opbrengsten 2014 per vestiging ten opzichte van 2012 en 2013 x n Externe Plaatsingen Hallenstraat Raambrug Netto opbrengsten 2010 tot en met 2014 x n 1000 Bedrijfsresultaat 2010 tot en met 2014 x n

35 OVERZICHTEN - SOCIAAL Personeelsbezetting per 31 december 2014 Ambtelijk Kempenwerk Wswpersoneel personeel personeel Algemeen directeur Directiesecretariaat Sociaal Juridische Zaken Centrale Adm. en Automatisering 9 Bedrijfsbureau 4 Kwaliteitszorg Externe plaatsingen Vestiging Hallenstraat 7 4 Vestiging Raambrug 5 79 Servicepunt Kempenplus Direct productiepersoneel 5 Totaal Ambtelijk personeel 600 Personeel Kempenwerk Wsw-personeel Ontwikkeling personeelsbezetting van 2012 tot en met

36 OVERZICHTEN - SOCIAAL Bezetting per afdeling 300 Totalen per vestiging Uitgesplitst per afdeling Externe Plaatsingen 268 Detacheringen 04 Werkportaal Begeleid Werken 5 Vestiging Hallenstraat 214 Groenvoorziening 70 Metaalafdeling Garage/Onderhoud Indirect 4 Vestiging Raambrug 279 Montage 44 Montage/Assemblage 43 Verpakkingen 51 Grafische Afwerking 55 Drukkerij Begeleiding 41 Indirect Totaal Deze 761 Wsw-medewerkers bezetten gezamenlijk 615 volledige arbeidsplaatsen, zogenoemde fte s Externe Plaatsingen Detacheringen Werkportaal Begeleid Werken Vestiging Hallenstraat Groenvoorziening Metaalafdeling Garage / Onderhoud Indirect Vestiging Raambrug Montage Montage / Assemblage Verpakkingen Grafische Afwerking Drukkerij Begeleiding Indirect Wsw-medewerkers per afdeling 36

37 OVERZICHTEN - SOCIAAL In en uit dienst Aantal Wsw-medewerkers per 1 januari 2014 (incl. Begeleid Werken) Uit dienst: - Externe Plaatsingen 19 - Hallenstraat 5 - Raambrug 0 In dienst: - Externe Plaatsingen 22 - Hallenstraat - Raambrug Aantal Wsw-medewerkers per 31 december Herkomst Wsw-medewerkers per 31 december 2014 Bergeijk 44 Bladel 79 Eersel 61 Reusel-De Mierden 167 Aangesloten gemeenten Oirschot Valkenswaard 6 Veldhoven Weert Niet-aangesloten gemeenten 1 0 Totaal Bergeijk Bladel Eersel Reusel-De Mierden Niet-aangesloten gemeenten Herkomst Wsw-medewerkers per gemeente 37

38 OVERZICHTEN - ORGANISATIE Vestigingen WVK-groep Algemeen postadres Postbus AA Bladel Tel: Fax: info@wvk-groep.nl Website: directie, administratie, automatisering, personeelszaken, sociale en juridische zaken Vestiging Raambrug Raambrug AG Bladel Tel: Fax: info@wvk-groep.nl Internet: Vestiging Hallenstraat 10 Hallenstraat AB Bladel Tel: Fax: info@wvk-groep.nl Internet: grafische afwerking, verpakkingen, montage/assemblage, detacheringen re-integratie, groenvoorziening, garage, metaalbewerking, beheer milieustraten, WerkPortaal Dependances Groenvoorziening Werf Bergeijk Elskensakker SK Bergeijk Werf Bladel Planetenlaan CH Hapert Werf Eersel Hertstraat RK Eersel Werf Reusel-De Mierden Vloeieind CL Lage Mierde 38

39 OVERZICHTEN - ORGANISATIE Organisatieschema per 31 december 2014 Algemeen Bestuur Dagelijks Bestuur Algemeen Directeur Directiesecretaresse Bedrijfsgeneeskundige zorg Sociale en Juridische Zaken Centrale Administratie + Automatisering Verzuimrapporteur / verzuimconsulent Personeelszaken Boekhoudadministratie Salarisadministratie Bedrijfsadministratie en Automatisering Secretariaat E x t e r n e P l a a t s i n g e n V e s t i g i n g H a l l e n s t r a a t V e s t i g i n g R a a m b r u g D e t a c h e r i n g e n Receptie + onderst. bedrijfsadm. Logistiek / Bedrijfsadm. Milieu / kwaliteitszorg/ ARBO Receptie / kantine / technische dienst / interieurverzorging W e r k P o r t a a l Kantine/ onderhoud P r o d u c t i e l e i d e r R a a m b r u g J o b c o a c h Afdeling Inkoop Magazijn R e ï n t e g r a t i e b e d r i j f B V K e m p e n p l u s Groenvoorziening ARBO/milieu/opleiding Garage/onderhoud Metaal/lasafdeling Bedrijfsbureau Afdelingen Verpakkingsafdeling Begeleidingsafdeling Montage/Assemblage Grafische afwerking J e u g d w e r k g e l e g e n h e i d s p r o j e c t Externe plaatsingen Vestiging Hallenstraat Vestiging Raambrug 268 personen 214 personen 279 personen 39

40 OVERZICHTEN - ORGANISATIE Bestuur en management 2014 Dagelijks bestuur Anja Thijs-Rademakers, voorzitter Gemeente Eersel, burgemeester Frank van der Meijden Gemeente Bergeijk, wethouder (vanaf mei 2014) Joan Veldhuizen Gemeente Bladel, wethouder Ria van der Hamsvoord-Huijbers Gemeente Eersel, wethouder (tot mei 2014) Liesbeth Sjouw Gemeente Eersel, wethouder (vanaf mei 2014) Stefan Wouters Gemeente Reusel-De Mierden, wethouder (tot februari 2014) Marko van Dalen Gemeente Reusel-De Mierden, wethouder (van februari tot mei 2014) Toon Antonis Gemeente Reusel-De Mierden, wethouder (vanaf mei 2014) Henk Gooskens Onafhankelijk (tot mei 2014) Lau Pas Onafhankelijk (vanaf mei 2014) Ad Wintermans Onafhankelijk Peter Tijssen Onafhankelijk Algemeen bestuur Driek van de Vondervoort Gemeente Bergeijk, burgemeester Theo van de Voort Gemeente Bladel, wethouder (tot mei 2014) Wim van der Linden Gemeente Bladel, wethouder (vanaf mei 2014) Anja Tils Gemeente Bergeijk, wethouder (tot mei 2014) Cees van de Ven Gemeente Reusel-De Mierden, wethouder Managementteam Lambert van Erp Gerard van Beek Noud Verhees François Baudoin Mourits Bartholomeus Directeur Manager Sociale en Juridische Zaken Manager Centrale Administratie en Automatisering/controller Manager vestiging Raambrug/Externe Plaatsingen Manager vestiging Hallenstraat 40

41 OVERZICHTEN - WERKGEBIED Inwoneraantallen op 31 december 2014 Gemeente Bergeijk Bergeijk t Hof Bergeijk t Loo Bergeijk Weebosch 706 Luyksgestel Riethoven Westerhoven Gemeente Bladel Bladel Netersel Casteren.050 Hapert Hoogeloon Gemeente Eersel Eersel.687 Duizel.846 Knegsel.293 Steensel.361 Vessem.127 Wintelre Gemeente Reusel-De Mierden Reusel Hooge Mierde Hulsel 750 Lage Mierde Bergeijk t Hof Bergeijk t Loo Bergeijk Weeebosch Luyksgestel Riethoven Westerhoven Gemeente Bergeijk Bladel Netersel Casteren Hapert Hoogeloon Gemeente Bladel Eersel Duizel Knegsel Steensel Vessem Wintelre Gemeente Eersel Reusel Hooge Mierde Hulsel Lage Mierde Gemeente Reusel-De Mierden Aantal inwoners in de Kempengemeenten Totaal 4 Kempengemeenten

42 OVERZICHTEN - WERKGEBIED IN KAART Eindhoven Wintelre Vessem Lage Mierde Netersel Casteren Hoogeloon Knegsel Hooge Mierde Hulsel Duizel Steensel Reusel Bladel Hapert Riethoven Gemeente Reusel- De Mierden Gemeente Bladel Gemeente Eersel Eersel 't Hof Westerhoven Weebosch 't Loo Bergeijk Gemeente Bergeijk Luyksgestel 42

43 COLOFON Teksten Wim Lavrijsen, Tekstadvies en Publiciteit, Reusel Vormgeving Virtu, Westerhoven Fotografie Jean Pierre Reijnen, Eindhoven Druk Drukkerij Vaes, Overpelt 43

44 44