Zinnig en minder zinnig gebruik van functie-analyse en betekenis-analyse binnen (G)CGt

Transcriptie

1 Zinnig en minder zinnig gebruik van functie-analyse en betekenis-analyse binnen (G)CGt

2 Intervisie(oefening) Subgroepen: 6x 6 deelnemers & 3 x 5 deelnemers Stel een rapporteur aan Wat zijn de jou bekende (meest relevante) verschillen tussen Handboek (2004) en Handboek (2014) Zijn het verbeteringen.of (ook) verslechteringen? Plenaire bespreking

3 Optimaal gebruik van FABA (2014 boek + eigen toevoeging): Handvatten Van CS naar BA: 5 vraagstrategieën Relevantie van SRB-representaties Samenhang tussen BA en FA ( lines of defense ) Te voorkomen misverstanden Wat is (niet) referentieel? Sequentieel en referentieel in 1 BA(?) Meer of minder zinvolle bekrachtigers

4 Vooraf: In FABA is het essentieel om een pragmatisch onderscheid te maken tussen operanten (R) en respondenten (CR) FA: analyse van (operant) probleemgedrag en het begrijpen van vage klachten BA: analyse van probleemsituaties en/of problematische emoties (respondenten)

5 Bedenk altijd dat de essentie van de BA is te begrijpen waardoor een stimulus (S) een CS is Pro memorie: in de klinische praktijk is een CS een stimulus(/situatie) die een te heftige en/of niet passende emotionele respons (CR) oproept M.a.w.: in de BA wil je meer weten over de CS: 5 potentiële vraagstrategieën

6 Vraag 1: wat zou er kunnen gebeuren als.? / Wat verwacht je als je wordt geconfronteerd met.?/wat denk je te veroorzaken als.? (seq) Vraag 2a: waar doet het je aan denken? (enkelvoud) (ref) Vraag 2b: waar doet het je aan denken? (meervoud) (ref) Overwegend Sociaal gedefinieerde CS-en: Vraag 3a: wat zegt het over jou? Hoe kijk je tegen jezelf aan? (ref naar KT; denk ook aan identiteitsrelatie met ik ) Vraag 3b: wat zegt het over anderen? Hoe kijk je dan tegen anderen aan? (ref naar KT) Vraag 3c: wat zegt dat over de wereld? Hoe kijk jij tegen de wereld aan? Wat vind jij van de wereld? (ref naar KT)

7 Vraag 1 (sequentieel) is in verreweg de meeste gevallen het meest relevant

8 Vraag 1: wat zou er kunnen gebeuren als (CS)? / Wat verwacht je als je wordt geconfronteerd met.(cs)? (seq) Vraag 2a: waar doet het je aan denken (enkelvoud) (ref) Vraag 2b: waar doet het je aan denken (meervoud) (ref) Sociaal gedefinieerde CS: Vraag 3a: wat zegt het over jou? Hoe kijk je tegen jezelf aan? (ref naar KT; denk ook aan identiteitsrelatie met ik ) Vraag 3b: wat zegt het over anderen? Hoe kijk je dan tegen anderen aan? (ref naar KT) Vraag 3c: wat zegt dat over de wereld? Hoe kijk jij tegen de wereld aan? Wat vind jij van de wereld? (ref naar KT)

9 Aan/uit: geen discussie mogelijk (hartstilstand/dood/ongeval) Geen S(rb) nodig Multi-Interpretabel (MI): met name sociale rampen (afgaan/vernedering/afwijzing): Breng de S(rb) van de US/UR in kaart

10 CS: hartkloppingen US/UR: hartstilstand S: nvt R: nvt B: nvt CR: paniek 10

11 CS: Presentatie US/UR Afgaan S: visueel; geluid; smaak; geur; huid R: fight/flight enz B: CR: angst 11

12 CS: Presentatie US/UR US/UR Gevreesd Af(ge)gaan 2 Afgaan afgaan jaar geleden SRB van afwijzing? Seq: S(rb) Ref: SRB De representatie van de US/UR in een seq en ref BA is noodzakelijkerwijs anders CR: angst 12

13 Vraag 1: wat zou er kunnen gebeuren? / Wat verwacht je als je wordt geconfronteerd met.? (seq) Vraag 2a: waar doet de CS je aan denken (enkelvoud) (ref) Vraag 2b: waar doet de CS je aan denken (meervoud) (ref) Sociaal gedefinieerde CS: Vraag 3a: wat zegt het over jou? Hoe kijk je tegen jezelf aan? (ref naar KT; denk ook aan identiteitsrelatie met ik ) Vraag 3b: wat zegt het over anderen? Hoe kijk je dan tegen anderen aan? (ref naar KT) Vraag 3c: wat zegt dat over de wereld? Hoe kijk jij tegen de wereld aan? Wat vind jij van de wereld? (ref naar KT)

14 CS: Seksueel contact De CS doet denken aan ref US/UR-KG verkrachting 2 jaar geleden S: kille ogen (visueel); stil (geluid); smaak van bloed; zweetlucht (geur); (voelen van handen om keel (huid) R: walging; fight/flight CR: walging en angst B: levensgevaar 14

15 Het is bij wijze van spreken! Juister: de CS activeert de representatie van de US/UR (de gebeurtenis) Dat is vaak geen bewuste ervaring Het is de hypothese van de therapeut! Die hypothese moet worden getest

16 Top 3 naarste herinneringen: evt. directe USher. BA (angst) Mishandelingen S CS: Meningsverschil (met stemverheffing) ref??? In elkaar geslagen n.a.v. te laat thuiskomen? R B NB: in feite gaat het dan om een hele serie BA m.b.t. KG s, die worden samengevat in een archief. CR: angst 16

17 Vraag 1: wat zou er kunnen gebeuren? / Wat verwacht je als je wordt geconfronteerd met.? (seq) Vraag 2a: waar doet het je aan denken (enkelvoud) (ref) Vraag 2b: waar doet het je aan denken (meervoud) (ref) Overwegend Sociaal gedefinieerde CS : Vraag 3a: wat zegt de CS over jou? Hoe kijk je tegen jezelf aan i.g.v. de CS? (ref naar KT) Vraag 3b: wat zegt de CS over anderen? Hoe kijk je dan tegen anderen aan i.g.v. de CS? (ref naar KT) Vraag 3c: wat zegt dat over de wereld? Hoe kijk jij tegen de wereld aan? Wat vind jij van de wereld? (ref naar KT)

18 Top 3 sterkste bewijzen voor KT BA? Pestervaringen US/UR Schoolreisje S R??? B CS: Contact met leeftijdgenoten US/UR-Kernthema: Mislukkeling CR: onzeker 18

19 Top 3 sterkste bewijzen voor KT BA? Misbruik US/UR S R??? B CS: Contact met leeftijdgenoten US/UR-Kernthema: Alle mannen zijn gevaarlijk CR: onzeker 19

20 FA: aanmeldklacht is (probleemgedrag) R of ( vage klachten ) Sr-neg (+S-) Paar (aandachts)punten

21 Bekrachtigers en bekrachtiging Wat weet je over het verschil? Sr-pos: +S+; -S-; ~S- (bekrachtigers) Weet je (nog) het verschil tussen positieve en negatieve bekrachtiging? Sr-neg: +S-; -S+; ~S+ (ook bekrachtigers) Weet je (nog) het verschil tussen positieve en negatieve bestraffing?

22 Vermeld bij voorkeur één Sr-pos (eventueel 2) in de FA (waar gaat het om?) -S- of ~S-? Wat is de essentiële bekrachtiger voor de R? Dus niet een hele rij Sr-pos (itt de Sr-neg!)

23 Sd Is het een reële of irreële samenhang ( )? R (gedrag) Operant! De(!) Sr-pos?: +S+ -S- ~S- Sr-neg: vage klachten (+S-) Overt of covert Intentioneel? Overweeg altijd of de patiënt over voldoende vaardigheden beschikt

24 Is het een reëel of irreëel? Sd R Operant! Sr-pos: +S+ -S- ~S- CS of US/UR? Sr-neg Overt of covert Intentioneel? Overweeg altijd of de patiënt over voldoende vaardigheden beschikt

25 Reëel of irreëel? Respons preventie is geen begaanbaar pad Sd R Operant! Sr-pos: +S+ -S- ~S- CS (~S-) Bv. Fouten Overt of covert Sr-neg Specificeer de CS en stel een BA op Intentioneel!! Overweeg altijd of de patiënt over voldoende vaardigheden beschikt

26 Reëel of irreëel? Sd R Operant! Sr-pos: +S+ -S- ~S- US/UR! Sr-neg Aan/Uit US/UR Bv. ongeval Overt of covert M.I. US/UR Bv. Vernedering Intentioneel!! Overweeg altijd of de patiënt over voldoende vaardigheden beschikt Werk S(rb) uit

27 Sd=(ook) CS: sociale interacties; nare herinneringen; honden; conflict Stel een BA op (en intervenieer eventueel) Sd=(ook) CR: angst; herbelevingen; verdriet Stel een BA op (en intervenieer eventueel)

28 Reëel of irreëel? Sd R Operant! Sr-pos: +S+ -S- ~S- CS of US/UR? Sr-neg Is de Sd een CS of een CR? Overt of covert Stel evt. een BA op Intentioneel!! Overweeg altijd of de patiënt over voldoende vaardigheden beschikt

29 De Lines of defense (Ten Broeke & Rijkeboer, 2017)

30 BA s en FA s in onderlinge samenhang: Conceptueel Procedureel Soms sluiten FA s noodzakelijkerwijs aan op de eerder opgestelde BA s: lines of defense Hoe hanteert de patiënt in termen van gedrag hetgeen in de BA( s) is beschreven?

31 De zgn. lines of defense verbinden dus FA s met (veelal sequentiele) BA s Lines of defense zijn altijd FA s 1 e line: vermijdingsgedrag 2 e line: veiligheidsgedrag

32 CS: Winkel US/UR-rep Hartinfarct CR: angst 32

33 Wat is een gegarandeerde manier om hartinfarct te voorkomen?: CS-vermijding (passief):binnenblijven wegvluchten van de CS (actief): snel naar huis Dit noemden we de 1 e line of defense: FA in relatie met de BA

34 Het gaat veelal om weinig informatieve standaard FA (een soort waarheden als een koeien). Vermijdingsgedrag betreft (het daadwerkelijk afwenden van) de CS (ipv de US/UR): Sd (dagelijks leven): R (vermijden) Sr-pos (de CS) Voorbeelden van CS-en in een seq BA als ~S- in FA: winkels, (ipv hartinfarct) hartkloppingen, (ipv hartaanval) sociaal contact, (ipv vernedering) honden, (ipv gebeten worden) autorijden, (ipv ongeval) Vliegen (ipv neerstorten)

35 CS: Winkel US/UR-rep Hartinfarct Interventie: CSexposure (doorbreken 1 e line) CR: angst 35

36 2 e line of defense: veiligheidsgedrag is gericht op het afwenden van de US/UR (de CS kan niet voldoende worden vermeden, bijvoorbeeld bij exposure in vivo Stelling: FA van veiligheidsgedrag (2 e line) is therapeutisch interessanter dan FA van vermijdingsgedrag (1 e line)

37 Exposure/gedragsexperiment + Respons preventie van veiligheidsgedrag CS: Winkel US/UR-rep paniekaanval Bij (vrijwel) angststoornissen moet het dus gaan om ERP (niet alleen OCS).. CR: angst Exposure wordt opgezet vanuit BA, responspreventie vanuit FA 37

38 FA en BA horen in de regel bij elkaar Ze vormen een groep samenhangende analyses om verschillende aspecten van de problematiek te begrijpen Plaats en denk beide in onderlinge samenhang Essentieel is hierbij het onderwerp van analyse niet te verwarren: Geen respondenten als R in de FA (!) Geen operanten als CR in de BA (!)

39 Over en onder betrokkenheid: sequentiele maar vooral referentiële associaties Identiteitsrelaties: CS=US/UR Verheldering van het concept van (de) Kernthema s afwijzing is geen kernthema (meer). Het gebruik van archieven: wanneer, hoe en waartoe? Meer expliciete aandacht voor samenhang tussen BA en FA: Sr-pos als CS of als US/UR; Sd als CS of CR

40 Integratie van interventies (in onderlinge samenhang): verbale interventies gedragsverandering; directe en indirecte herevaluatie Contra-conditionering COMET US-contraconditionering is min of meer vervallen als interventie Nieuwe interventie toegevoegd: flashforward verzwakking Lab-gebaseerde interventies FNC is nu Sr-neg UCS/UCR is nu US/UR

41 Niet (voldoende) onderscheiden van operanten (FA) en respondenten (BA) Inadequaat gebruik van SRB; wat doe je wanneer? Wat zíjn SRB (niet)? Reïficatie van US/UR representaties het (kunnen) ervaren van US/UR representaties Negeren van het verschil tussen hypothesen (ovalen) en feiten (rechthoeken) in FABA Onvoldoende integratie/samenhang van FA en BA Te snel vaststellen van referentiele BA s Niet onderscheiden van archief van kerngebeurtenissen en het archief bij het begrijpen van kernthema s Ten onrechte een ref verband veronderstellen

42 Onjuiste verbinding van FABA en interventie-keuze (ref versus seq) Het in CGt verwarren van CS en US/UR (Te) veel Sr-pos in FA (ontbreken vaststellen van essentiële Sr-pos) Sr-pos met te weinig interventiemogelijkheden (-S- ipv ~S-) Verwarren van R en CS- Zowel een ref als een seq verband tussen CS en US/UR in dezelfde BA In de Sr-pos verstopte BA s (~S- fouten; ~S- afwijzing) Sr-neg s bij de Sr-pos Ontbreken van verbinding tussen FABA en BHP/interventie-selectie