CoRPS COMET VOOR CRAVING BIJ VERSLAAFDE ANGSTIGEN EN ANGSTIGE VERSLAAFDEN. prof. dr. Kees Korrelboom. klinisch psycholoog en psychotherapeut

Transcriptie

1 COMET VOOR CRAVING BIJ VERSLAAFDE ANGSTIGEN EN ANGSTIGE VERSLAAFDEN prof. dr. Kees Korrelboom klinisch psycholoog en psychotherapeut

2 Disclosure belangen spreker Kees Korrelboom (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Bedrijfsnamen

3 programma verslaafde angstigen en angstige verslaafden? verslaving craving cue exposure cue exposure + Competitive Memory Training (COMET) voor craving oefenen discussie

4 verslaafde angstigen en angstige verslaafden what about comorbiditeit bij diagnose-specifiek behandelen laat specialismen met veel comorbiditeit samenwerken comorbiditeit tussen verslaving en angst angst (PD en SAD) prediceert verslaving > 30% alcoholproblemen heeft comorbide angststoornis angststoornis kan behandeling verslaving belemmeren bij angststoornissen 2-4 x vaker ook alcoholproblemen

5 verslaving verslavend middel + gevoeligheid voor trek en hunkering + weinig zelfcontrole NB er zijn verslavingen zonder verslavend middel (eten, seks, gokken, gamen) craving??? craven doe je pas als het er niet is

6 craving sterk verlangen (hunkering) belangrijke rol bij gebruik en terugval toch pas sinds DSM-5 officieel criterium verslaving al veel langer in ICD-10 subjectieve geconditioneerde belevingsrespons bij uitlokkers positief negatief 5 in de klok voorspelt kick/roes hoofdpijn voorspelt kater/afkick

7 probleem bij behandeling van craving craving spuiten en slikken weerstand bieden craving impliciete, snelle en automatische toenadering controle uitoefenen reflexief en traag proces doelstellingen op lange termijn kwaliteit executieve functies sommigen sterker in controle dan anderen sommigen hebben activeerbaarder toenaderingstendenties

8 specifieke anti craving interventies hoopvolle ontwikkelingen maar geen echte doorbraken enkele medicamenten psychologisch urge surfing (mindfulness) cue exposure (wel bij eten?; niet bij klassieke verslavingen) (aversieve) contraconditionering (van Gucht; lab studies) cue exposure + dual tasking (EMDR) cue exposure + COMET in alle gevallen doelbewust opwekken craving

9 dual tasking prototype ( uitgeklede ) EMDR gebruikmakend beperkte capaciteit werkgeheugen traumatische herinnering tegelijk afleidende taak (oogbewegingen; rekensom) helderheid en emotionaliteit traumaherinnering nemen af werkt het ook bij appetitieve stimuli, zoals craving? nog onduidelijk ook onduidelijk doet de emotionele valentie van afleiding ertoe if so: positieve of negatieve valentie?

10 Competitive Memory Training (COMET) serie trainingen (zelfwaardering; piekeren; paniek; craving) geheugen activeringscompetitie beter beschikbaar maken functionele betekenissen/attitudes winnen van retrieval competitie gebruik cue activeert craving + zelfkennis mbt controle 5 in de klok ha lekker ik ben zwak dual tasking richt zich op ha lekker (?) COMET richt zich op een/ieder van beide ha lekker: het is helemaal niet lekker (negatieve aspecten gebruik) ik ben zwak: yes you can

11 voorbeeld 5 in de klok activeert dus ha lekker ik ben zwak retrieval competitie verklaring: er is meer kennis opgeslagen drank maakt mee kapot dan je lief is echt lekker is het ook niet et cetera en ook als het er echt om gaat kan ik sterk zijn therapeutische opdracht zet functionele betekenissen hoger in retrieval hiërarchie

12 the COMET way identificeer ervaringen met gewenste betekenissen momenten waarop je sterk/verantwoordelijk was momenten waarop dranksituatie bijzonder walgelijk was vergroot die positieve momenten uit bespreek/beschrijf ze in detail imagineer ze zo levendig mogelijk ondersteun met lichaamshouding/gelaatsuitdrukking + zin krachtig en positief bij ik kan sterk zijn afwerend en walgend bij drank is slecht oefen dat vaak (ook/vooral thuis) contra-conditioneer

13 contraconditionering (binnen COMET) contraconditionering wek imaginair en met cues craving op tegelijk activeer je functioneel beeld/attitude herhaal totdat gebruik cue wordt doorstaan zonder craving dus COMET combineert elementen uit dual tasking cue exposure werkgeheugen met 2 taken belasten (craven + functionele beelden) doelbewust craving cues activeren contraconditionering alternatieve betekenis koppelen aan craving cues

14 relevante thema s in craving ik ben een slappeling maar ik kan wel sterk zijn (soms een beetje) het middel/craving is te machtig er zijn genoeg mensen die er vanaf zijn gekomen zo lekker is het niet ook ik heb het wel eens kunnen weerstaan waarvoor zou ik het allemaal doen ook mij kan het leven nog wel wat te bieden hebben

15 werkt het? nog geen duidelijk beeld diverse varianten van COMET werken wel zelfwaardering; piekeren; paniek dual tasking werkt ook (negatieve intrusies) contraconditionering werkt, maar vooralsnog in lab effectiviteit cue exposure is ambivalent En COMET voor craving? serie niet van de grond gekomen pogingen tot studies aantal patiënten behandeld met COMET voor craving

16 conclusies daaruit het is toepasbaar aantal patiënten is opgeknapt (korte termijn) veel te weinig om conclusies te kunnen trekken die verder gaan dan: bij gebrek aan definitieve craving behandeling is COMET voor craving de moeite van het proberen waard

17 zijn er vragen zijn er vragen?

18 dan gaan we het proberen we gaan contra-conditioneren op zelfbeeld chocolade craver of drop craver? verdeel in groepjes van 2 bespreek kort je craving (ook als het geen drop of chocola is) bespreek kort je sterke craving bestendige kant imagineer + houding + zin concrete situatie waar dat speelt vanaf dan ben je over en weer therapeut help patiënt craving op te roepen (drop/chocola/fantasie) contraconditioneer met krachtig beeld

19 nabespreking ervaringen en vragen tijdens en nav het oefenen toepassen in de praktijk

20 einde hartelijk dank voor jullie aandacht