Nicolette Martel, Bascule Manon Mostert Uijterwijk, Virenze Mariken Braber, GGZ-Centraal en Het Lindehuis

Transcriptie

1 é Nicolette Martel, Bascule Manon Mostert Uijterwijk, Virenze Mariken Braber, GGZ-Centraal en Het Lindehuis

2 Theoretische basis Pope (1989): Zelfbeeld is de omschrijving die iemand geeft van zijn eigen eigenschappen en welke gevoelens iemand heeft over zichzelf. Optelsom van ik-ben-zinnen die zich afspelen in iemands hoofd en emoties die een persoon ervaart wanneer het zelf belicht wordt.

3 Probleemsamenhang Aanleg Leergeschiedenis Luxerende factoren Probleem Gevolgen en Instandhoudende factoren

4 Ontstaan Zelfwaardering is een combinatie van objectieve informatie (daadwerkelijk falen of slagen) en subjectieve informatie (vooral beïnvloed door terugkoppeling van belangrijke anderen).

5 Ontstaan van negatief zelfbeeld Als het ideaalbeeld waar iemand zichzelf tegen afzet te ver verwijderd is van hoe een kind zichzelf waardeert, ontwikkelt zich een negatief zelfbeeld. Negatief zelfbeeld: gedachtepatronen die onevenredig negatief zijn en leiden tot sombere, angstige, verdrietige of boze gevoelens

6 Cognitieve model Aaron Beck (grondlegger in 1979): Gedachten zijn reactie op een stimulus, een situatie, beïnvloeden het gevoel en daarmee het daadwerkelijke gedrag en de reacties vanuit de omgeving die volgen. Gedachten zijn in feite resultaten van hetgeen we hebben geleerd door onze ervaringen. Model verder uitgewerkt door Judith Beck (1999), waardoor we nu verschillende niveaus van gedachten onderscheiden.

7 Schema van Beck (1999) Kernovertuiging Tussenliggende opvattingen Situatie Automatische gedachten Gevoel Gedrag

8 Cognitieve domeinen - Verantwoordelijkheid en schuld: Ik ben schuldig - Controle: Ik ben machteloos, hulpeloos - Zelfwaardering: Ik ben waardeloos, stom, slecht - Kwetsbaarheid: Ik ben zwak - Veiligheid: Ik ben in gevaar

9 BA, kernthema en Zelfbeeld Archief van kerngebeurtenissen Bijv. visuele representaties van vernederingen Lichaamshouding en mimiek Ik ben.. Anderen zijn CS referentieel US/UR-repr. CR Sociaal Kernthema Somber contact/ aandacht Minderwaardigheid

10 Behandeling Met cognitieve gedragstherapeutische technieken de keten doorbreken door: Bewust maken van negatieve automatische gedachten, die disfunctioneel (belemmerend) zijn Ruimte maken voor helpender gedachten Waardoor ruimte komt voor constructievere reacties

11 Weten dat - voelen dat Bij evaluatie: cognitieve therapie Argumenten voor en tegen negatief zelfbeeld Probleem soms Ik weet het w el, maar ik voel het niet Traditionele interventies gericht op w eten dat Gedragsexperimenten Nadruk op falsificeren (sequentiële) verw achtingen: men zal mij niet OK vinden Maar zelfbeeld is vaak vooral referentieel: ik ben niet OK Alternatieve oplossing, gericht op voelen dat contraconditionering

12 Retrieval Hiërarchie Brewin (2006) Meerdere betekenissen: slechts 1 tegelijk actief stom Ik zelf eerlijk aardig betrouwbaar

13 De retrieval hiërarchie (Brewin, 2006) Psychopathologie: adequate betekenis te laag in activeerbaarheids hiërarchie Psychotherapie: door corrigerende ervaringen retrieval hiërarchie beïnvloeden Zodat meest constructieve betekenis in de moeilijke context activeerbaar is

14 Voelbaar maken w at je al w eet (impact verhogen) Vaststellen problematische zelfbeeld Ik ben stom Vaststellen geloofw aardig tegenbeeld Ik ben aardig Voelbaar maken functionele betekenis Imaginatie (stimulus) aardige momenten Zelfverbalisatie (betekenis) Ik ben OK Motoriek (houding en expressie) (respons) Zelfverzekerde, ontspannen houding Koppelen aan problematische situatie Negatieve zelfbeeld situaties imagineren Met positieve zin en houding

15 Hoe meet je dat? Naast het uitvragen: CBSK Competentie Belevings Schaal voor Kinderen 8-12 NPVJ Nederlandse PersoonlijkheisdVragenlijst Junior 9-16 PNG-k Positieve en Negatieve Gedachtenvragenlijst 8-13 FEEL kj 8-18 Kidsscreen 8-18

16 Doelgroep Kinderen met een negatief zelfbeeld dat belemmerend werkt op het dagelijks functioneren Leeftijd 9 tot 12 a 13 jaar TIQ > 85 (VIQ > 90) Overwogen moet worden in hoeverre stoornissen als ADHD en ASS interfereren (reflectievermogen en motivatie van het kind)

17 Doelstelling Verbetering in het dagelijks functioneren Beter omgaan met moeilijke situaties. Zelfbeeld toetsen aan de realiteit, waardoor er een realistischer zelfbeeld ontstaat. Belemmerende cognities over de eigenwaarde of de competenties zijn hanteerbaar geworden of zijn afgenomen.

18 Hoe wordt de training gegeven? Trainershandleiding Werkboek kind 10 Wekelijkse individuele sessies Vaste opbouw sessies Thuisopdrachten kind Betrokkenheid ouders

19 Sessies Ik ben oke 1. Wat gaan we doen? 2. Gevoelens hebben we allemaal 3. Iedereen kan verschillende gedachten hebben 4. Op het juiste spoor komen 5. Storende en helpende gedachten 6. Eigenschappen en overtuigingen 7. Helpende gedachten en helpend gedrag 8. Mijn film gebruiken 9. Help jezelf herinneren 10. Evalueren en vooruitkijken 11. Voorbeeld van een terugkomsessie

20 Uitleg cognitieve 5 G-model (DVD), inzicht in probleem waardoor er ruimte komt voor oplossingen

21 Sessie 4 Verschillende gedachten over 1 ding

22 Sessie 5: Opsporen van disfunctionele cognities en kernopvatting Als je een vaak terugkomende gedachte hebt dan kun je dat zien als een laatje dat steeds openspringt. Dat kan een fijne gedachte zijn, maar ook een storende. Een storende gedachte bezorgt je een rotgevoel. Jij bent in deze training omdat laatjes met storende gedachten te makkelijk open springen bij jou. Techniek: Neerwaarste pijltechniek

23 Laatjes met fijne gedachten, die een zelfverzekerd gevoel geven, gaan bij jou te weinig open, alsof je de sleutel ervan bent kwijtgeraakt

24

25 Sessie 6 uitdagen negatieve gedachten formuleren helpende gedachten Directief naar helpende gedachte Socratisch uitdagen Meerdimensioneel evalueren Contraconditionering

26

27 Sessie 7 Internaliseren en generaliseren van helpende gedachte en helpend gedrag. Mijn helpende film Contraconditionering: integreren van de positieve film

28

29 Hartelijk dank voor jullie komst en jullie aandacht!